Podlaskie Agro Nr 9 (125)/2022

NUMERZE:

AKTUALNOŚCI Q Wicemistrzowie AgroLigi str. 4-6

Wywiad z Adamem Andruszkiewiczem str. 8

Wywiad z dyrektorem KRUS str. 10-12

Perspektywy produkcji mleka na świecie str. 14-16

Laureaci konkursu Bezpieczne gospodarstwo rolne str. 18-20

Wybór buhaja str. 24

Życzę Wam, w imieniu całej redakcji Podlaskiego Agro, aby świąteczny czas był przepełniony pokojem i otuchą.

Aby nikomu nie zabrakło prezentów od serca: zrozumienia, serdeczności, bezinteresownych gestów i pomocnej dłoni drugiego człowieka.

Humor str. 50 Zdjęcie na okładce: Rodzina państwa Cybulko z dziećmi z miejscowości Lewonie, gm. Mońki fot. Agnieszka Tokajuk ul. Bema 11, lok. 80, 15-369 Białystok, tel. 85 745-42-72, www.podlaskieagro.pl, e-mail: biuro@podlaskieagro.pl  Redaktor naczelny: Agnieszka Tokajuk, atokajuk@skryba.media.pl, tel. 791 792 377  Redakcja: Barbara Klem, Marzena Bęcłowicz  DTP: Jan Kitszel  Reklama: Sebastian Rutkowski 503-039-455, kierownik biura reklamy Joanna Kaczanowska-Sawicka 662-234-788, Andrzej Niczyporuk 501-303-181, Justyna Ostaszewska 791-792-016  Wydawca: Wydawnictwo Skryba  Druk: Bieldruk Białystok  Nakład: 16.000 egz. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów.

Niech narodzony Jezus wypełnia Waszą codzienność nadzieją na lepsze jutro, a Gwiazda Betlejemska rozświetli życiową drogę i zwiastuje dobrą nowinę: zdrowie i pomyślność na przyszły rok.

Mamy dla kogo się starać

|Generalnym wykonawcą obory była firma Szczuka Budownictwo. Pan Wojtek mówi, że aby hodowla się opłacała i był efekt finansowy należy jak najwięcej robót w gospodarstwie robić samemu. Zna się na wielu dziedzinach i stosuje się do swojej biznesowej zasady.

Karolina i Wojciech Cybulko prowadzą rodzinne gospodarstwo w miejscowości Lewonie, gm. Mońki. Byli bardzo zaskoczeni wygraną w AgroLidze. Wcześniej się tym nie interesowali. Do udziału namówił ich pracownik Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Nie zdawali sobie sprawy, że konkurs to t ak wielkie przedsięwzięcie i obchodzony jest na tak wielką skalę. Miło im, że mogli być jego częścią.

Jednak dla nich najważniejsza jest praca i obowiązki wobec zwierząt. Gdy wrócili z gali AgroLigi akurat, z powodu braku prądu, popsuła się dojarka. I nawet w dniu takiej uroczystości nie mogli zrobić sobie wolnego wieczoru. Trzeba było zabrać się do pracy.

Mieszkają z ojcem pana Wojciecha – Tadeuszem Cybulko, który doradza, pomaga i przede wszystkim cieszy się na emeryturze trójką wnuków: Patrykiem 3 lata, Pawłem 11 lat i Szymonem 15 lat.

– Na razie się garną i chętnie pomagają – mówi z zadowoleniem mama, o kolejnym pokoleniu rolników, które im rośnie. – Szymon uczy się w technikum rolniczym w Mońkach.

Rodzice mówią, że sam wybrał szkołę. Na razie najbardziej interesują go ciągniki. A jest czym pojeździć, bo park maszynowy rodziców jest pełen nowoczesnego sprzętu.

Ojciec rodu, mówi, że wygranej należy gratulować „młodym”, ale cieszy się, że jego nauki nie poszły w las. To jego rodzinne gospodarstwo, które przejął w 1980 r. Krów było wtedy ok. 30. W 1977 r. wybudowali pierwszą oborę. W 2008 r. syn z synową przejęli hodowlę i z aczęli unowocześniać gospodarstwo i rozbudowywać stado, które wtedy liczyło 80 krów. Teraz wszystkich j est ok. 330, a dojnych 180. Na potrzeby zwierząt dokupowali też ziemi. Obecnie mają jej 150 ha.

– Co roku jest coś nowego. – mówi pani Karolina. – Nieustannie wprowadzamy zmiany.

W 2016 r. do użytku oddano nową o borę. Krowy przechodziły z obory u więziowej do wolnostanowiskowej. Z mianę tę zniosły bardzo dobrze. G ospodarze mówią, że to dlatego, że z powodu braku miejsca w starym obiekcie, często

musieli je przeganiać. Także były przyzwyczajone do zmian. Legowiska w nowej oborze wyścielone są separatorem – odzyskiem z gnojowicy.

–

Krowy chętnie od razu poszły spać na legowiska – podkreśla pan Tadeusz. – Spodobało im się po prostu.

Dojenie, w starej oborze, odbywało się przy użyciu dojarki przewodowej. Krowy również bezproblemowo przestawiły się na halę udojową. Pierwsze dwa dni potrzebowały zachęty, później już było łatwo. Dojone są one na hali 2X14 typu bok w bok f irmy DeLaval.

W rodzinie jest podział obowiązków, dzięki czemu praca idzie sprawniej. Rano małżonkowie zajmują się dojeniem krów, a wieczorem pomaga najstarszy syn. W c zasie roku szkolnego, aby dostosować się to trybu dzieci, dobywa się to wcześnie rano.

– Pobudka już o 4:20 – mówi gospodyni. – Prace w oborze zaczynają się przed piątą. A w wakacje wstajemy ok. 5 rano.

– Dojenie, mycie, plus prace z tym związane zajmują ok. 2 godzin – dodaje pan Wojciech.

Standardowe zajęcie to obsługa paszowozów i przygotowanie paszy. Potem dzień w ygląda różnie, w zależności od pory roku. Mleczarnia odbiera mleko raz na dwa dni. Mają bowiem duży zbiornik 11 tys. l.

|

Spędzają czas razem i z d alszą rodziną. Pani Karolina na zd jęciu z najmłodszym synem Patrykiem, który najchętniej bawi się ze starszymi braćmi lub towarzyszy mamie.

– Z azwyczaj jest prawie pełen – opowiada pan Tadeusz. – Średnio wydajność to 11,5 tys. od krowy na rok.

Gospodarze współpracują z firmą Bergophor. Doradza im ona w kwestiach żywienia i ustawia dawki pokarmowe. Informacje o krowach pracownik dostaje poprzez email i gdy widzi, że coś się dzieje, natychmiast reaguje i dostosowuje odpowiednią taktykę. Natomiast Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka zajmuje się pomiarami mleka. Parametry to: tłuszcz 3,95% białko 3,4%.

A co z parkiem maszynowym? Jest: kombajn, sieczkarnia, dwie przyczepy samozbierające, a drugi syn pana Tadeusza, ma trzecią. Mieszka on w wiosce obok.

– Działamy z bratem Mirosławem trochę na zasadzie spółki – tłumaczy pan Wojtek. – Ma on ok. 130 krów, także jest to również dość duże gospodarstwo. Żyjemy w takiej gospodarczej symbiozie.

Sprawdza się to im znakomicie. Praca jest dwa razy szybciej zrobiona, bo zawsze mogą na siebie liczyć. Wspólnie kupują maszyny i tym sposobem uzupełniają się. Pomagają sobie, pożyczają niezbędne urządzenia i ciągniki, aby nie trzeba było wydawać funduszy podwójnie. Potencjał maszyn jest wykorzystany ze zdwojoną siłą.

Gospodarze tradycyjnie uprawiają ziemię na potrzeby bydła. Mają kukurydzę, trwałe użytki zielone, żyto hybrydowe, z którego pozyskują dużo słomy. Dokupują natomiast śruty sojowo-rzepakowe, dodatki witaminowe. Sami mieszają paszę.

Pan Wojtek mówi, że w planach jest stawianie nowych budynków. Nie widzi sensu w r emontowaniu starych i r obieniu małych reperacji. Rozwój prowadzi tak, aby był na większą skalę i na dłuższy okres. Marzy o nowym magazynie pasz, w miejscu starej stodoły, z mieszalnią, przestronniejszy i wyższy. Zabierać się będą za budowę na wiosnę. Następnie, chcą poprawić „kostkę” przy silosach, aby utwardzić lepiej dojazd. Co roku chcą robić unowocześnienia, które będą praktyczne, a także sprawią, że gospodarstwo będzie bardziej estetyczne. Jeśli najstarszy syn będzie chciał gospodarować wspólnie, to w przyszłości, będą przedłużać oborę i zwiększać ilość ziemi. Obecnie cała trójka garnie się do p omocy i rodzice z dziadkiem zgodnie twierdzą, że myśl o przyszłym pokoleniu, jest najbardziej budująca i motywująca do dalszej pracy i rozwoju.

– Mamy komu się starać – mówi dumny ojciec. – Tato również nam pomaga, a lata ma już swoje, bo 76 rok idzie. Aby jak najdłużej cieszył się takim zdrowiem.

A emeryt cieszy się, że może służyć radą i ma siły, aby i f izycznie coś porobić. Mówi, że lubi i przy dzieciach pomóc, i faktury popłacić.

– Siedzieć cały czas to się nie chce – potwierdza pan Tadeusz. – Najważniejsza to zgoda w rodzinie.

I w tym gospodarstwie widać, że wszyscy domownicy stosują się do lekcji dziadka i ojca. Widać to w porządkach jakie panują w domu i na zewnątrz, w nowoczesnym podejściu do rolnictwa i uśmiechach na twarzach. Czuć to również w smaku ciasta na rodzinnym stole. Aby tak dalej, a my bierzemy s obie do s erca tę radę i niesiemy ją dalej w świat.

TeksT i zdjęcia: agnieszka Tokajuk

|

Obora wyposażona jest w robot do czyszczenia rusztów. Chwalą sobie takie udogodnienie. Krowy natomiast podzielone są na dwie grupy wydajnościowe.

|

Paweł pomaga przy krowach. Lubi również prace w polu, bo uwielbia jeździć ciągnikiem i wiąże się z tym obsługa nowoczesnych maszyn.

O działaniach służących poprawie jakości życia na wsi, a także usprawniających proces produkcji rolnej mówi Adam Andruszkiewicz, poseł na Sejm RP

Rolnictwo wizytówką polskiej gospodarki

Wypłata emerytury rolniczej w pełnej wysokości bez konieczności zbywania gospodarstwa rolnego. Skrócenie umów dzierżawy przy wypłacie okresowej renty. Zwiększenie dostępu do rehabilitacji dla rolników emerytów, czy wprowadzenie turnusów regeneracyjnych dla opiekunów osób niepełnosprawnych. Do tego, wygodne i pr zystępne rozwiązania usług elektronicznych dla mieszkańców wsi, które mogą ułatwić załatwianie niektórych spraw.

To tylko niektóre z wielu spraw, o które z abiega dla podlaskiego rolnictwa Adam Andruszkiewicz, poseł na Sejm RP, wywodzący się z województwa podlaskiego. Poprosiliśmy go o więcej szczegółów.

S zanowni Państwo, Drodzy Czytelnicy Podlaskiego Agro. Jako poseł wywodzący się z województwa podlaskiego i reprezentujący Państwa w Sejmie RP chciałbym przekazać, czym zajmuję się w s wojej służbie parlamentarnej, którą mam zaszczyt p ełnić w i mieniu mieszkańców naszego regionu. Na wstępie jednak pragnę bardzo podziękować Państwu za codzienną, ciężką pracę, dzięki której cały nasz region i kraj ma zapewnione bezpieczeństwo żywnościowe w t ych trudnych dla Europy czasach. Polska żywność cieszy się dobrą opinią i jest kojarzona z wysoką jakością i naturalnością nie tylko w Unii Europejskiej, ale wręcz na całym świecie. To jeden z naszych znaków rozpoznawczych za granicą, na który polska wieś pracowała przez długie lata. S łużąc Państwu jako poseł na Sejm RP regularnie zabiegam o interesy rolników oraz popieram projekty ustaw i inne działania służące poprawie jakości życia na wsi, a t akże usprawniające proces produkcji rolnej. Mam tu na myśli m.in. wsparcie dla inicjatyw: przyznania prawa do w ypłaty emerytury rolniczej w pełnej wysokości bez konieczności zbywania gospodarstwa rolnego, skrócenia umów dzierżawy przy wypłacie okresowej renty, zwiększenia

dostępu do rehabilitacji dla rolników emerytów czy wprowadzenia turnusów regeneracyjnych dla opiekunów osób niepełnosprawnych. Jako poseł głosowałem także z a przyznaniem 13-stej, a następnie również 14-stej emerytury także dla rolników. Rozumiem jak ważne te świadczenia są w obecnych czasach, kiedy wszyscy z magamy się ze wzrostami cen w związku z w ojną na w schodzie i t rudnościami na światowych rynkach.

W p racy parlamentarnej zdajemy sobie także sprawę, jak ważnym wyzwaniem w dzisiejszych czasach jest cyfryzacja, rozumiana jako ułatwianie obywatelom załatwiania ważnych spraw z domu. Dlatego jako Państwa poseł na Sejm mocno p opieram projekty, z których wiele dotyczy właśnie rolnictwa. W tym miejscu chciałbym poinformować Państwa o k ilku wygodnych i przystępnych rozwiązaniach dla mieszkańców wsi, które mogą ułatwić załatwianie niektórych spraw.

Na głównej stronie internetowej „Gov.pl” została uruchomiona dedykowana zakładka „Dla Rolnika”, w której znajdą Państwo wiele przydatnych wniosków i usług. To m. in. składanie wniosku o s zacowanie spowodowanych przez suszę strat w uprawach rolnych czy możliwość zawnioskowania o przyznanie płatności obszarowych i PROW. Na tej samej platformie mogą również złożyć Państwo wnioski do KRUS o emeryturę rolniczą, rentę rodzinną czy zasiłek macierzyński. W „Okienku Dla

Rolnika” można ubiegać się także o w ydanie świadectwa fitosanitarnego czy u zyskanie pozwolenia na z astosowanie konwencjonalnego materiału siewnego w r olnictwie i w iele innych spraw związanych z wsią. Jako poseł z regionu stojącego silnym rolnictwem bardzo cieszę się, że mogłem przyczynić się do wprowadzenia tak wielu korzystnych zmian dla mieszkańców obszarów wiejskich.

Dorobek polskiego rolnictwa to nasz powód do dumy. Szczególnie my, jako mieszkańcy województwa podlaskiego, zawsze s zanujemy i kultywujemy ważne tradycje, pamiętamy o naszych Bohaterach, dzięki którym żyjemy dzisiaj w wolnej Polsce. D oceniamy pracę rolników, którzy zasługują na dalsze, mocne wsparcie ze strony r ządu RP, o które jako poseł na Sejm będę zawsze zabiegał.

Serdecznie zapraszam Państwa do mojego biura poselskiego, które znajduje się w Białymstoku przy ul. Stołecznej 2. Jeśli chcielibyście Państwo, abym jako poseł RP podjął interwencję w ważnej sprawie, zapraszam również do korespondencji elektronicznej poprzez moje biuro poselskie: a dam.andruszkiewicz@sejm.pl.

Życzę Państwu błogosławieństwa Bożego, wielu powodów do radości w codziennym życiu i zd rowia. Pozdrawiam serdecznie Rolników województwa podlaskiego. Łączę wyrazy szacunku.

opracowała BarBara klem zdjęcie: archiwum adama andruszkiewicza

| Adam Andruszkiewicz, poseł na Sejm RP

Wywiad z Jackiem Jarmołowiczem, dyrektorem Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Białymstoku

Na rękę rolnikom

W ciągu 30 lat działalności Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ilość wypadków w gospodarstwach rolnych zmniejszyła się aż o 8 0%. Takie statystyki cieszą. Ciągle jednak do w ypadków dochodzi. W ostatnim roku było ich w naszym województwie ok. 1.000. O t ym jak KRUS podsumowuje miniony rok i jakie zmiany szykuje na przyszły, mówi Jacek Jarmołowicz, dyrektor oddziału KRUS w Białymstoku.

a gnieszka Tokajuk : W wyniku zmian w ustawie o u bezpieczeniu s połecznym rolników, od 1 s tycznia 2023 r. osoby uprawnione do e merytury rolniczej mogą być kierowane na rehabilitację l eczniczą d o Centrum Re habilitacji Rolników. Jakie warunki należy spełnić, by skorzystać z t akiej możliwości? jacek jarmołowicz: KRUS chce umożliwić pracującym emerytom poprawę stanu ich zdrowia, kondycji psychofizycznej i jakości życia. Wybrane sanatoria to naprawdę fajne miejsca, w których można wypocząć i nabrać sił.

Głównym celem rehabilitacji jest zapobieganie inwalidztwu lub ograniczenie go do poziomu umożliwiającego dalszą pracę. Warunkiem, by z tego skorzystać, będzie posiadanie prawa do emerytury rolniczej i skierowanie od lekarza. Osoby takie będą mogły wyjechać na 21-dniowy turnus rehabilitacyjny. Szczegółowe warunki i tryb kierowania emerytów na rehabilitację określi Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, do końca grudnia 2022 r. Od stycznia przyszłego roku KRUS będzie mógł kierować na rehabilitacje również opiekunów (ubezpieczonych w KRUS) osób niepełnosprawnych, na tzw. 7-dniowe turnusy.

Rolnik pracuje 365 dni w roku. Warto wygospodarować sobie tygodnie i zainwestować ten czas w poprawę zdrowia. Przecież l epiej jest zapobiegać, niż leczyć. Rolnik serwisuje swoje maszyny, aby służyły mu jak najdłużej, jeszcze bardziej powinien dbać o swoje zdrowie – ono jest bowiem najważniejsze.

aT: Gdzie rolnicy mogą znaleźć informacje na temat rehabilitacji? jj: Na stronie internetowej www.krus.gov. pl, w zakładce – rehabilitacja; jak również telefonicznie lub osobiście w Oddziałach

Regionalnych i podległych placówkach terenowych KRUS.

aT: Od czerwca br. rolnik może przechodzić na emeryturę bez przekazywania gospodarstwa rolnego. Czy ta zmiana jest korzystna dla rolników i jak wielu z nich skorzystało już z tego prawa? jj: Zarówno nowe zasady kierowania rolników na rehabilitację, jak i przechodzenia na emeryturę bez zdawania ziemi, są bardzo korzystne. Rolnicy mogą pracować i jednocześnie otrzymywać emeryturę rolniczą, tak samo jak dzieje się to w przypadku emerytów pobierających świadczenie z ZUS. Rolnik – emeryt nie musi przekazywać gospodarstwa rolnego – jak miało to miejsce dotychczas – żeby mieć prawo do wypłaty emerytury. Emerytom, którzy mieli zawieszoną w ypłatę części uzupełniającej emerytury rolniczej z powodu prowadzenia działal-

ności rolniczej, Kasa podjęła z urzędu wypłatę świadczenia w pełnej wysokości w lipcowych terminach płatności, a w czerwcu dokonała wyrównania części uzupełniającej za ten miesiąc. Liczba wydawanych decyzji dotyczących emerytur w III kw. 2022 r. (614 decyzji) w porównaniu do II kw. 2022r. (311 decyzji) wzrosła dwukrotnie. We wrześniu br. wypłacono 56.416 emerytur, natomiast w październiku było ich 56.312.

aT: Zbliżamy się do końca roku. To dobry czas na podsumowanie i przejrzenie statystyk. Ilu rolników skorzystało w t ym roku z rolniczego ubezpieczenia społecznego?

jj : Na d zień 30 września 2022 r., w w oj. podlaskim, ubezpieczeniu społecznemu rolników podlegało 78.285 osób, w tym: 44.815 rolników, 21.730 małżonków rolników, 10.339 domowników, 687 pomocników rolnika świadczących pomoc przy z biorach, 714 osób podlegających ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu na wniosek w z wiązku z pobieraniem świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna, za których składki na ubezpieczenie opłaca wójt, burmistrz, prezydent miasta. Liczba ubezpieczonych w KRUS wykazuje niestety tendencję spadkową, do czego przyczynia się m.in. uzyskiwanie uprawnień emerytalno-rentowych czy też podejmowanie zatrudnienia poza rolnictwem. Gospodarstwa r olnicze są coraz większe i jest ich coraz mniej. Rolnicy stają się dużymi przedsiębiorcami. W n aszym województwie jest wielu takich, którzy mają pomiędzy 100 a, 500 szt. bydła. W codziennej pracy przestawiają się na szeroko pojętą cyfryzację, która oszczędza ich czas. KRUS wychodzi naprzeciw potrzebom takich rodzinnych biznesów

Jacek Jarmołowicz, dyrektor KRUS

i umożliwia obsługę urzędową gospodarstwa przez Internet lub bez konieczności składania wniosków. Rolników wspierają w tym władze m.in. Adam Andruszkiewicz, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów czy Henryk Kowalczyk, minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

aT: Jakie d ziałania p rewencyjne r ealizowane są przez Oddział Regionalny K RUS w B iałymstoku w 2 022 r., a by przeciwdziałać w ypadkom? jj: Pracownicy KRUS, w każdym mieście powiatowym, są przeszkoleni pod kątem udzielania informacji, działania na r zecz prewencji czy przeprowadzenia postępowania powypadkowego.

Wzorem lat ubiegłych, w ramach działalności prewencyjnej przeprowadzane są szkolenia, pogadanki dla rolników, osób związanych ze środowiskiem wiejskim, uczniów szkół rolniczych oraz podstawowych, aby od najmłodszych lat uczyć dzieci odpowiednich zachowań w gospodarstwie rolnym, które mają wpływ na ich zdrowie i życie.

Kasa prowadzi również konkursy na temat poprawy bezpieczeństwa pracy w gospodarstwie rolnym, kierowane zarówno do uczniów, jak i rolników. Pracownicy do spraw prewencji dokonują przeglądów gospodarstw i prac polowych, które mają na celu uświadomienie rolnikom zagrożeń wynikających z nieprawidłowości wskazanych podczas wizytacji. W trakcie imprez masowych organizowane są stoiska informacyjne. Pracownicy organizują także pokazy pierwszej pomocy przedmedycznej, wystawy odzieży roboczej oraz środków ochrony osobistej.

W p rzyszłym roku będziemy kontynuować działalność prewencyjną poprzez p rowadzenie różnego rodzaju szkoleń, konkursów, pokazów, itp. Planujemy zintensyfikować nasze działania, aby dotrzeć do jak najszerszej grupy odbiorców.

aT: Jakie konkursy organizował Oddział Regionalny KRUS w Białymstoku w bieżącym roku i k tóre z nich cieszyły się największą popularnością?

jj: W 2022 r. przeprowadziliśmy 135 konkursów dla rolników oraz osób związanych ze środowiskiem wiejskim, w tym Kół

G ospodyń Wiejskich, w których wzięło udział 1.454 uczestników. Były to m.in. tematyczne konkursy dla rolników z wiedzy o bezpieczeństwie przy pracy w gospodarstwie rolnym, w którym rolnicy najchętniej brali udział (1.062 osób), korespondencyjne konkursy dla KGW, konkurs na bezpieczną oborę, konkurs dla rolników – producentów mleka pt. Bezpieczna obsługa zwierząt gospodarskich.

Ogólnopolski konkurs na Bezpieczne Gospodarstwo Rolne, ze względu na prestiż o raz atrakcyjne nagrody, jak co roku cieszył się dużą popularnością. Wzięło w nim udział 81 gospodarstw.

Oprócz wymienionych w 2022 r., w woj. Podlaskim, przeprowadzono 37 konkursów dla dzieci, w których uczestniczyło 2.561 uczniów ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Były to m.in.: konkurs plastyczny dla uczniów szkół podstawowych Bezpiecznie na wsi, konkurs na r ymowankę dla uczniów szkół podstawowych, konkursy z nagrodami organizowane na stoiskach informacyjnych i wiele innych.

aT: Dziękuję za rozmowę.

ZWYCIĘSKIE kobiety

Corteva Agriscience wręczyła mikrogranty wartości 20 t ys. USD w ramach programu TalentA, który ma n a c elu wsparcie kobiet wiejskich.

I miejsce i finansowanie wysokości 10 tys. USD otrzymała A licja Kożuch, na projekt Aktywne kobiety na w si. II miejsce z grantem o wartości 6 tys. USD zostało przyznane Teresie Kwasiżur na realizację cyklu warsztatów edukacyjnych dla kobiet z terenów wiejskich Z tradycją mi po drodze – wiem skąd pochodzę. Natomiast III miejsce i grant 4 tys. USD został przyznany Elżbiecie Moskowicz na projekt uporządkowania i nasadzeń roślin w przestrzeni publicznej.

– Doceniliśmy projekty, które pomogą kobietom wiejskim rozwijać się, a równocześnie sprzyjają integracji społeczności lokalnych – mówi Justyna Bernat, Marketing Communications Consultant w Corteva.

W ramach zwycięskiego projektu Aktywne kobiety na wsi, w miejscowości Kniążyce w woj. podkarpackim, powstanie siłownia zewnętrzna, a lokalne Koło Gospodyń Wiejskich w Pikulicach otrzyma

zestaw narzędzi ogrodniczych oraz akcesoria kuchenne. Natomiast w trakcie warsztatów edukacyjnych Z t radycją mi p o dr odze – wiem skąd pochodzę, kobiety wiejskie z gminy Krzywcza w woj. podkarpackim będą miały okazję dowiedzieć się jak wykorzystać płody rolne (warzywa, owoce, zioła), aby w zbogacić ofertę swojego gospodarstwa rolnego, rozszerzyć działalność oraz zwiększyć zyski. Trzeci mikrogrant trafi do podkarpackiej miejscowości Młodowice i zostanie przeznaczony na uporządkowanie terenu przy rondzie i zagospodarowanie placu zabaw. Zostaną zakupione kopaczki, drzewa, krzewy i trawy ozdobne.

W pierwszej polskiej edycji programu TalentA uczestniczyło 30 kobiet, które wzięły udział w 19 szkoleniach i w yjeździe studyjnym. Wszystkie trzy laureatki konkursu pochodzą z woj. podkarpackiego. Zapraszamy do udziału w projektach Cortevy również panie z naszego regionu. Jak widać warto.

oprac. agnieszka Tokajuk Źródło corTeva agriscience

| (w środku) Alicja Kożuch I miejsce, (po lewej) Teresa Kwasiżur II miejsce, (po prawej) Elżbieta Moskowicz III miejsce

Perspektywy produkcji mleka na świecie, w EU i Polsce do 2030 r.

Co było i jak będzie

Ponad 80% ludności świata regularnie spożywa mleko i jego przetwory. Mleko odgrywa ważną rolę w gospodarce narodowej i jest źródłem dochodów gospodarstw mlecznych, a jest ich na świecie ok. 112 mln. Głównym wyzwaniem, przed którym obecnie stoi mleczarstwo, jest zaspokojenie rosnącego popytu na nabiał, przy rosnących kosztach.

Podczas 19. edycji Międzynarodowego Forum Spółdzielczości Mleczarskiej, k tóre odbyło się we wrześniu w Białymstoku, producenci, przetwórcy i spółdzielcy dyskutowali o przyszłości sektora mleczarskiego.

Łukasz Wyrzykowski, dyrektor generalny IFCN – The Dairy Research Network zaprezentował czynniki wpływające na p roducentów i konsumentów mleka na p oziomie światowym i regionalnym, z naciskiem na Unię Europejską i Polskę. Przedstawił również aktualne informacje na temat rynku mleczarskiego. Zaznaczył, iż w ciągu ostatnich 25 lat mleczarstwo bardzo się zmieniło. Zmniejszyła się liczba gospodarstw, a wzrosła w nich średnia liczba zwierząt. Nieustannie również dąży się do zmniejszenia wpływu hodowli i produkcji na środowisko.

J ednym z tematów poruszanych podczas wykładu był sektor rynku mleczarskiego w UE, która jednym z trzech głównych eksporterów produktów mlecznych na świecie. W ciągu ostatniej dekady produkcja mleka w UE wzrosła o 14%, a eksport o p onad 35%. Mleczarstwo stanowi drugi najważniejszy sektor w rolnictwie UE (12% produkcji rolnej). Sześciu największych producentów UE to: Niemcy, Francja, Holandia, Polska, Włochy i Irlandia, (69% całkowitej produkcji mleka w UE). Prawie 50% wszystkich krów jest utrzymywanych w gospodarstwach większych niż sto krów na gospodarstwo.

Biznes mleczarski w UE boryka się z kilkoma problemami, tj.: niestabilne ceny, wysokie koszty produkcji, starzejące się społeczeństwo, nowe regulacje środowiskowe. Wojna na Ukrainie powoduje wysokie ceny pasz, zbóż i ropy. Zmienność dochodów gospodarstw rolnych uległa pogorszeniu. Wiele z nich zmniejszyło wielkość stada lub zamknęło działalność. Gospodarstwa w zachodnich krajach UE stoją przed większymi wyzwaniami. W N iemczech zyski

| Łukasz Wyrzykowski proponował rozważenie kilku ulepszeń sektora mleczarskiego w Polsce, w celu zapewnienia jego zrównoważonego rozwoju:

Q udoskonalenie procesów produkcji i zarządzania gospodarstwami

Q zbadanie możliwości wykorzystania dotacji UE dla wszystkich producentów mleka

Q zwiększenie inwestycji w małych i średnich gospodarstwach przy jednoczesnym rozwoju dużych gospodarstw jako podstawę przyszłej krajowej produkcji mleka

Q podniesienie wynagrodzeń do poziomu porównywalnego z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce narodowej, by zabezpieczyć długoterminowy rozwoj gospodarstw rolnych

Q rozwój polskich marek produktów mlecznych i promowanie ich w całej UE

Q rozwój strategii rolnej dla Polski poprzez zdefiniowanie leaderów zmian w łańcuchu dostaw, odpowiednie ramy polityki rolnej i systemu produkcji, który odpowiada na potrzeby przyszłych rolników i konsumentów przy zapewnieniu konkurencyjności na rynkach światowych i UE

Q zwiększenie środków bezpieczeństwa i poprawienie warunków pracy

Q przestrzeganie przepisów dotyczących ochrony środowiska

gospodarstw od 2019 r. są słabe. Cena mleka w 2022 r. wzrosła tam znacznie mniej niż na rynku światowym, a wzrost podaży mleka przesunął się do -3%/rok. Z drugiej strony, gospodarstwa we wschodniej UE wykazały się większą odpornością w 2021 r., co przełożyło się na wzrost produkcji mleka. Tu gospodarstwa mleczne są nadal w procesie konsolidacji. Liczne, średnie, rodzinne n adal się rozwijają i w większym stopniu opierają się na własnej, domowej paszy. Koszty produkcji mleka są średnio o 22% niższe niż w zachodniej UE, ze względu na niższe koszty pracy, maszyn i budynków. Według prognozy IFCN, do 2031r. w UE zniknie ok. 500 tys. gospodarstw (mniej rentownych), a średnia wielkość gospodarstwa wzrośnie do 44 krów i bawołów. W zrost podaży będzie napędzany przez

wydajność, a nie przez liczbę krów. Sprzyjają temu: lepsza infrastruktura i genetyka oraz dostęp do t echnologii i z asobów. Przewiduje się, że średnia wydajność w zrośnie o 16%.

Przyczyną mniejszego wzrostu produkcji mleka są regulacje dotyczące zrównoważonego rozwoju. Inicjatywy: Farm to Fork (od pola do stołu) oraz Wspólna Polityka Rolna będą dominować nad problemami sektora mleczarskiego UE. Gospodarka mleczna w Holandii, Danii i Niemczech będzie w dużym stopniu dotknięta nowymi regulacjami dotyczącymi zanieczyszczenia środowiska. Zmniejszy się liczba krów mlecznych. Wzrost produkcji ekologicznej doprowadzi do dalszego spadku pogłowia

bydła mlecznego w UE (o -10% do 2031 r.), co spowoduje wzrost cen. Krowy wykorzystywane do e kologicznej produkcji mleka mają średnio o 30% niższą wydajność n iż krowy wykorzystywane do produkcji konwencjonalnej.

Następnie Łukasz Wyrzykowski omówił sektor mleczarski w Polsce, podkreślając, że ma on bardzo duże znaczenie dla gospodarki rolnej w naszym kraju. Jest źródłem do chodów dla uczestników całego łańcucha dostaw. Od momentu przystąpienia Polski do UE nastąpił jego ogromny rozwój. Wysoka jakość krajowych surowców i produktów mlecznych sprawia, że jesteśmy konkurencyjni na r ynku międzynarodowym. W 2021 r. odpowiadaliśmy za 9% całkowitej produkcji mleka w UE i 1,5% światowej produkcji mleka. Polska jest na siódmym miejscu w światowej produkcji serów.

Duży segment sektora mleczarskiego stanowią u n as małe lub średnie gospodarstwa, położone głównie w centralnej i wschodniej Polsce (woj. mazowieckie, podlaskie i wielkopolskie). W 2021 r. te

POWODY do dumy

z mniej niż 20 krowami stanowiły ok. 82% wszystkich produkujących mleko. Samowystarczalność Polski wynosi 119%, dlatego e ksport jest bardzo ważny dla naszej gospodarki. Eksport produktów mleczarskich, o d momentu wstąpienia do UE, wzrósł o prawie 200%. A nabiał wysyłamy przede wszystkim do i nnych państw UE. Jednak w os tatnim czasie zwiększyliśmy eksport również do Chin.

Pomimo rosnących kosztów produkcji, sektor mleczarski w naszym kraju radził sobie dobrze. Produkcja mleka wzrosła o 2,5% w I kwartale i 0,4% w II kwartale (2022 vs 2021). Cena mleka w 2021 r. wzrosła o 15% w stosunku do 2020 r. W c zerwcu br. cena osiągnęła najwyższy poziom od grudnia 2013 r. W szczególności znacząco wzrosła cena masła. Rolnicy utrzymują dobrą rentowność i z większają produkcję mleka. Generalnie gospodarstwa w krajach Europy Wschodniej osiągnęły lepsze wyniki niż te w Europie Zachodniej. Polska ma produktywne grunty, dobrą pogodę i konkurencyjną siłę roboczą. Te czynniki wspierają w yższą produkcję krajową i większą obecność na rynkach światowych.

N ikt nie jest w stanie przewidzieć katastrofalnych wydarzeń takich jak: nowe choroby, pożary czy globalna recesja. Natomiast, w dłuższej perspektywie rynki będą kontynuować konsolidację gospodarstw. Oczekuje się, że całkowita konsumpcja mleka w regionach wschodzących tj.: Afryka, A zja i Bliski Wschód będzie rosła szybciej niż produkcja.

Wiele wyzwań i niepewności, takich jak Green Deal, zmiany klimatyczne, regulacje środowiskowe czy inflacja, wywierają p resję na r ozwój, szczególnie po s tronie gospodarstwa. Przewidywanie kluczowych wskaźników tj.: koszty, cena i produkcja doprowadzą do większej odporności gospodarstwa i zapewnią stabilny łańcuch dostaw. Nowe metody i i i nwestycje w k ierunku zrównoważonego i efektywnego kosztowo sposobu produkcji oraz uczynienie mleczarstwa bardziej atrakcyjnym miejscem p racy dla młodych pokoleń to kluczowe czynniki, na których powinni skupić się rolnicy, rząd i naukowcy.

agnieszka Tokajuk

na podsTawie wykładu łukasza wyrzykowskiego zdjęcie: z archiwum łukasza wyrzykowskiego

Pierwsze miejsce w konkursie Ekspansywny Eksporter i najwyższe laury w konkursie Złote Innowacje FMCG & Retail 2022. Październik obfitował w nagrody dla Mlekovity.

Złotą Innowację w kategorii: odpowiedź na potrzeby – napoje funkcjonalne otrzymała linia napojów proteinowych Super Body Active 350 g. Na podium znalazły się także: Bio ekologiczny jogurt naturalny 200 g, śmietana termizowana polska 18% w tubie 240 g oraz MiaMu batoniki twarogowe w polewie toffi 40 g. Kongres Ekspansywnych Eksporterów wybiera wiodące przedsiębiorstwa, których działania w zakresie eksportu, przynoszą efekty w postaci rozwoju branży i mogą być przykładem „dobrych praktyk” w zakresie prowadzenia i strategii ekspansji zagranicznej.

5 listopada 2022 r. odsłonięto tablicę pamiątkową na cześć Dariusza Sapińskiego, prezesa zarządu Mlekovity, upamiętniającą jubileusz 30-lecia marki.

– Nowe inwestycje to nie tylko skala produkcji – podkreślał Dariusz Sapiński.- To też dbałość o jakość i bezpieczeństwo produkowanej przez nas żywności.

Prof. dr hab. Konrad Raczkowski, prorektor Uniwersytetu im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, nazywał Sapińskiego ojcem polskiego mleczarstwa. W najbliższym czasie z aplanowane jest m .in. jubileuszowe spotkanie z pracownikami o najdłuższym stażu pracy w centrali Grupy Mlekovita, a kolejną okazją świętowania będą targi mleczarskie Mleko-Expo. oprac. agnieszka Tokajuk Źródło mlekoviTa

Izabela i Marek Sakowscy – laureaci konkursu Bezpieczne gospodarstwo rolne

Lubią to co robią

90 gospodarstw z Podlasia przystąpiło do konkursu. Izabela i Marek Sakowscy zwyciężyli na etapie wojewódzkim.

Izabela i Marek Sakowscy prowadzą gospodarstwo rolne o profilu roślinnym na areale stu hektarów we wsi Spiczki w p owiecie bielskim. Uważają, że uczestnictwo i t ytuł laureata konkursu Bezpieczne gospodarstwo rolne to w ielka satysfakcja. Twierdzą, że to również sprawdzenie bezpieczeństwa w swoim otoczeniu. – To bardzo ciekawe doświadczenie – mówią „po wszystkim”.

Aby ich gospodarstwo spełniało wszystkie wymogi, na bieżąco niwelują wszelkie zagrożenia.

– Przyszykować się do takiego konkursu nie da się w jeden dzień – mówi gospodyni. – Bezpieczny sposób pracy trzeba wypracować z czasem.

– Zagrożeń w gospodarstwie jest coraz mniej – dodaje mąż. – Bo maszyny s ą b ezpieczniejsze i l epiej zabezpieczone. Producenci dbają o bezpieczeństwo użytkowników.

A pan Marek, wie co mówi, ma bowiem wieloletnie doświadczenie w rolnictwie. Już od najmłodszych lat pomagał rodzicom. Pracuje na rodzinnym gospodarstwie przekazywanym z pokolenia na pokolenie. Jego pradziadek i dziadek zajmowali się hodowlą zarodowych ogierów. Później ojciec pana Marka przejął na trochę tę tradycję, ale następnie przekwalifikował gospodarstwo n a hodowlę krów mlecznych. Pan Marek z żoną przejęli po nim to gospodarstwo, ale szybko zmienili je na produkcję trzody chlewnej. Po k ilku latach postanowili skoncentrować się w całości na produkcji

roślinnej i tak też zostało do dzisiaj. Uprawiają: głównie pszenicę, a także rzepak, kukurydzę, słonecznik i groch. Jeśli chodzi o wielkość upraw to zależą one od wymagań danego roku, kalkulacji finansowych, płodozmianu i od pogody. W pracach pomaga im dwójka dzieci: 19-leni syn Kamil, który uczy się w technikum rolniczym w Bielsku Podlaskim i 16-letnia córka Klaudia, która jest w trzeciej klasie liceum.

Do udziału w konkursie namówił ich pracownik KRUS-u. Syn, który również interesuje się rolnictwem i pani Iza, przekonali pozostałych członków rodziny, że to dobry pomysł. Pierwszy raz wzięli w nim udział sześć lat temu i zajęli czwarte miejsce w województwie. Otrzymane wtedy rady wzięli sobie d o serca i wprowadzili w życie. Na dodatek, usprawnili wiele rzeczy, które pomocne są w codziennych obowiązkach. To głównie za te innowacje otrzymali nagrodę specjalną Głównego Inspektora Pracy za stosowanie udogodnień i rozwiązań technicznych zwiększających bezpieczeństwo pracy w gospodarstwie rolnym. Kolejne otrzymane wyróżnienie zostało wręczone im za wyjątkową dbałość

Państwo Izabela i Marek wspólnie modernizują gospodarstwo już 20 lat. Cały c zas coś się zmienia, każdego roku jest jakaś budowa w toku albo remont. Przerabiali budynki drewniane, bez posadzek, d ostosowując je do bieżących potrzeb. Udoskonalenia robione były pod przechowywanie maszyn i zbóż. Ważne jest aby część mieszkalna i relaksacyjna była oddzielona od części gospodarczej.

| – Mąż był doceniony za bogaty i dobrze utrzymany warsztat – mówi pani Izabela. – Wszystko jest w nim dobrze posegregowane. Każda śrubka i podkładka ma swoje miejsce. Na zdjęciu: przy nowej maszynie do cięcia metalu. Kupili ją za pieniądze z nagrody. Jest dużo bezpieczniejsza niż poprzednia, bo elementy robocze nie są szybkoobrotowe i przez to nic nie wpadnie do oka i nie utnie palca.

o estetykę obejścia gospodarskiego i duży wkład pracy w tworzenie barwnych krajobrazów wiejskich. Pan Marek mówi, że ta nagroda należy się głównie jego żonie, która dba o ten niepowtarzalny klimat. Ważne są dla nich pamiątki po dziadkach i pradziadkach. Zależy im, aby nowoczesne gospodarstwo miało również elementy kultury i historii ich regionu. W garażu zawieszone są chomąta, a w ogrodzie rosną stare odmiany kwiatów, jabłoni czy mirabelki. –

Podczas każdego etapu konkursu, przyjeżdżała komisja. Oceniali wygląd, dbałość, e stetykę, bezpieczeństwo, udogodnienia – wymieniają poszczególne kategorie małżonkowie. – Zajrzeli wszędzie.

C ałe gospodarstwo zostało dokładnie obejrzane. A na pytanie jak długo przygotowywali się właściciele do odwiedzin komisji, z dowcipem odpowiedzieli: –

Było ze dwa dni zamiatania.

Zgodnie mówią, że przed samym przyjazdem zrobili kilka kosmetycznych poprawek. N ajważniejsze rzeczy, które były oceniane robią na bieżąco. Nie da się bowiem zorganizować wszystkiego w jeden dzień, od razu, na zawołanie i pod konkurs. Na to, aby gospodarstwo było bezpieczne pracuje się latami – codziennie.

– Podczas pierwszego etapu było sianie nawozów – wspomina pani Izabela. – A jak przyjechała komisja do e tapu krajowego, to akurat żniwa, tak że nie dało się wszystkiego przygotować jakbyśmy chcieli, bo ciągle coś się działo. A w czasie jednych z odwiedzin komisji uciekły nam gęsi. Przed etapem krajowym komisja udzieliła kilku rad, co należałoby poprawić i na co zwrócić uwagę.

W planach na przyszłość mają budowę jeszcze jednego magazynu na płody rolne i dalsze utwardzenie podwórka (części gospodarczej). W tych planach biorą również pod uwagę, że już niedługo będzie gospodarował z nimi „młody rolnik” – syn Kamil.

Z apytani o ulubiony sposób spędzania wolnego czasu, pan Marek odpowiedział, że wyjazd na wakacje i odpoczynek byłby dla niego męczarnią. Woli pojechać na pole, pooglądać plony i spędzać czas w gospodarstwie. Pani Izabela wolne chwile również lubi spędzać w rodzinnym klimacie, gotując, szyjąc, wypiekając ciasta ( próbowałam – przepyszne). Szczególnie w o kresie jesienno-zimowym sprawia jej przyjemność dobra książka lub prace ręczne.

Sprawdzano stan przedłużaczy oraz oceniano stan maszyn, budynków i ich oznakowania, elektrykę oraz nawierzchnię. Ważne były również odpowiednio oznaczone i pomalowane progi.

Przy ciągnikach mają porobione zbiorniki na wodę, aby można było umyć ręce i nie wchodzić do maszyny z brudnymi rękoma. Na p olu czasami zdarzają się awarie i po zrobieniu naprawy takie udogodnienie jak woda z dodatkiem płynu i czysty ręcznik – przydają się. Każdy ciągnik wyposażony jest w trójkąt, apteczkę i gaśnicę. Są one zamykane, a klucze zabierane do domu.

W magazynie paliw zauważono nietypowy ociekacz lejków. Każdy z nich j est do innego paliwa, olejów czy benzyny. Wynalazek jest stworzony z myślą o ochronie środowiska, aby ciecze nie kapały tylko przez jedną rurę spływały do zbiornika. – Małym kosztem usprawniłem sobie pracę – mówi gospodarz.

Mówią, że pracuje się im łatwiej i przyjemniej gdy jest porządek i ład. Gospodarz lubi gdy jest swobodny dostęp d o maszyn i narzędzi i bez względu na to kto potrzebuje przyrządu (czy on czy syn) każdy wie gdzie je znaleźć, bo zawsze jest na swoim miejscu. O porządek dba trzy pokolenia rolników – od dziadka do w nuka. Jak mówi gospodyni, to jest praca zbiorowa. Wszyscy domownicy dbają i porządkują gospodarstwo.

Jest członkinią Koła Gospodyń Wiejskich w Spiczkach, o którym piszemy w dziale „warto wiedzieć”.

Zapraszam do obejrzenia zdjęć z gospodarstwa państwa Sakowskich, które pokazują ich ciekawe sposoby na bezpieczeństwo w gospodarstwie.

TeksT i zdjęcia: agnieszka Tokajuk

Dzięki nożowi umocowanemu na długim kiju, człowiek rozcinający półtonowe worki, stoi od nich w bezpiecznej odległości, a nie bezpośrednio pod nimi. Pan Marek lubi majsterkować i wymyślać patenty, które udogadniają im pracę, by było łatwiej, bezpieczniej i żeby się nie namęczyć. Lubi podejrzeć coś również w internecie i zbudować to u siebie.

Stacja do pobierania wody i nawozów ciekłych. Rurę można przerzucić na różne strony co pomaga przy nalewaniu wody do opryskiwacza. Obok dostępny jest zlew, płyn do mycia i ręcznik.

Okres poporodowy u bydła mlecznego jest bardzo ważny – często determinuje dalszy ich dobrostan

Dbać w połogu

Bardzo poważnym zagrożeniem metabolicznym jest hipokalcemia i z wiązane z nią porażenie poporodowe, czyli ostre zaburzenie przemiany wapnia u krów mlecznych. Występuje ono z reguły krótko po w ycieleniu. Prowadzi do zalegania, a w ciężkich przypadkach do śpiączki. Inne określenia, które odnoszą się do tej choroby to: zaleganie poporodowe, gorączka mleczna, gorączka poporodowa, śpiączka poporodowa.

Choroba występuje na całym świecie w gospodarstwach z intensywnym chowem bydła. Przeciętna częstotliwość jej w ystępowania u dorosłych krów mlecznych wynosi 5-10%. Bardziej podatne są krowy wysoko wydajne niż te z mniejszą produkcją mleka. Jednak znacznie wyraźniejsza jest zależność od wieku krowy. Pierwiastki praktycznie nie chorują na porażenie poporodowe, podczas gdy dla krów w wieku do sześciu lat ryzyko wzrasta liniowo. Choroba występuje zazwyczaj do dwóch dni po w ycieleniu. Wystąpienie porażenia jest też możliwe przed porodem jak i w trakcie porodu, co najczęściej powoduje zatrzymanie akcji porodowej.

Objawy & przebieg

Klinicznie wyróżnia się trzy stadia choroby. Pierwsze stadium może trwać krótko, a nawet zostać przeoczone. Natomiast n a początku drugiego stadium zdolność zwierzęcia do s tania jest przeważnie zachowana. Krowy mają jednak senny wyraz t warzy, są ociężałe, wstają niechętnie i niezdarnie. Pomimo osłabienia kończyn tylnych bronią się przed położeniem. Później z alegają w pozycji mostkowej, z wiotkim porażeniem mięśni. Na dodatek nie czynią prób wstawania także przy wołaniu lub spędzaniu. Senność się nasila, głowę zaczynają opierać o żłób lub o boczną ścianę klatki piersiowej. Badaniem klinicznym stwierdza się prawidłową lub lekko obniżoną ciepłotę ciała i prawidłową lub lekko podwyższoną częstość uderzeń serca. Czynność żwacza zostaje wyraźnie zmniejszona. Zazwyczaj zwierzę nie oddaje kału i moczu. Nierzadko już w tej fazie obniżone jest czucie skóry na obszarze krzyża i kończyn tylnych.

Trzecie stadium występuje tylko przy hipokalcemii wysokiego stopnia. Dlatego też nie w każdym przypadku jest obserwowane. Początkowo objawy kliniczne są nieznaczne.

Takie krowy wykazują lekko skurczoną postawę. Niekiedy prą do przodu, odciążają naprzemiennie kończyny i wykazują drgawki mięśni, szczególnie w okolicy barku. Osłabieniu ulegają: przeżuwanie i m otoryka przedżołądków. U k rów z z atrzymaniem łożyska stwierdza się niekiedy znacznie

ropowica, zwyrodnienie i mar twica mięśni kończyn lub porażenie nerwów. Dalsze n iebezpieczeństwo stanowi zachłystowe zapalenie płuc powstałe w następstwie zwracania treści żwacza lub po doustnym podawaniu leków krowom w śpiączce. Kończy się ono z reguły śmiercią.

Zapobieganie

W skutek porażenia poporodowego kładzenie się i wstawanie u krów jest utrudnione. Prowadzić to może do poślizgnięcia się lub upadku. Następstwem tego są często urazy tj.: zmiażdżenie lub otwarte rany strzyków, kończyn tylnych, otwarcie na głowie kości pęcinowej, naciągnięcie lub naderwanie mięśni, zwichnięcia stawów lub złamania.

zmniejszone napięcie ściany macicy, a błony płodowe nie są mocno zespolone z macicą. Ponadto w trzecim stadium ogólne porażenie ulega nasileniu. Takie zwierzęta leżą, chrapiąc lub rzężąc, z wzdętym brzuchem w pozycji bocznej i nie reagują już na bodźce zewnętrzne. Powierzchnia ciała jest chłodna, nie tylko na kończynach, ale również na tułowiu, temperatura rektalna ulega obniżeniu. Zwiększona częstość uderzeń serca niekiedy wiąże się z arytmią i zastojem krwi w żyle jarzmowej. Oddychanie staje się powierzchowne i bardzo często nieregularne. Odruch powiekowy i rogówkowy oraz czucie skóry są silnie osłabione. U krów leżących dłuższy czas na twardym podłożu mogą wystąpić uszkodzenia spowodowane uciskami. Należą do nich martwice skóry,

Wśród metod zapobiegania należy wyróżnić leczenie farmakologiczne pojedynczych zwierząt i dopasowanie żywienia krów w okresie zasuszenia. Te ostatnie działa z pewnym opóźnieniem. Ma jednak tę zaletę, że d otyczy wszystkich zagrożonych krów. Tę metodę należy wziąć pod uwagę przede wszystkim w stadach, w których porażenie poporodowe występuje często.

Zapobieganie porażeniu poporodowemu przez zmianę dawki pokarmowej w ostatnich tygodniach przed porodem ma na celu przygotowanie krowy do rozpoczęcia laktacji. Inna metoda zapobiegania porażenia poporodowego polega na niecałkowitym wydajaniu krów w pierwszych dniach po wycieleniu. Doi się tylko tyle siary, ile potrzeba do nakarmienia cielęcia, później wydaja się tylko połowę produkowanego mleka. Dzięki temu unika się nadmiernego spadku stężenia wapnia w osoczu.

Po w ystąpieniu wyżej wymienionych objawów należy niezwłocznie wezwać lekarza weterynarii gdyż zwlekanie z interwencją lekarza prowadzi do śpiączki i w następstwie do śmierci zwierzęcia.

Gabinet weterynaryjny w Poświętnem, k.Łap

Q michał k amiński , lekarz weTerynarii

Q B łażej kochanowski , Technik weTerynarii

Jakiego buhaja wykorzystać we własnym stadzie

Hodowlany mundial

W ofercie WCHiRZ największą grupę stanowią buhaje rasy HO. Wyniki oceny wartości hodowlanej buhajów publikowane przez Instytut Zootechniki w Balicach po raz kolejny potwierdziły, że Wielkopolskie Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierząt w Poznaniu jest niezmiennym liderem i ekspertem w męskiej części hodowli bydła w Polsce.

Najchętniej kupowanymi buhajami w kraju jest bestsellerowa piątka, do której należą: Corleone – indeks gPF 159, Balt – gPF 157, Bestia – gPF 155, Danko Alians – gPF 154 I Bravissimo – gPF 153.

Puchar mistrza dla spółki zdobył po r az kolejny Corleone (o. Perry), który od kwietniowej wyceny nie ma sobie równych. Głównymi atrybutami tego wybitnego reproduktora są: wysoki indeks produkcyjny 175,6 kg, wydajność tłuszczu(75,9 kg,0,32%) i białka (49,8 kg, 0,13%) w mleku, kappa-kazeina A2A2 oraz niska zawartość komórek somatycznych. Uzyskał on również bardzo wysoką pozycję w rankingu wg Indeksu ekonomicznego (3.066 zł).

Na podium znajduje się również Balt (o. Fortnite), który poprawił wycenę kwietniową o dwa punkty uzyskując indeks gPF 1 57. Rozpłodnik ten zapewni potomstwu wysoką wydajność. Jego wartość hodowlana dla produkcji mleka wynosi 1.385 kg, a indeks produkcyjny 168 kg. Przekazuje też cechy znakomitego składu mleka: tłuszcz: 60,6 kg, 0,05%;białko: 54 kg, 0,09%; k appa-kazeina A2A2.

Bardzo chętnie wybieranym buhajem przez hodowców jest Bestia (o. Huraccan). Charakteryzuje go wysoka wartość hodowlana dla produkcji mleka – 1.126 kg, bardzo dobry skład suchej masy i doskonała budowa wymienia – podindeks wymienia 135.

Cały czas ogromną popularnością cieszy się wspaniały, znany hodowcom buhaj Danko Alians (o. Top Model). Nasz bestsellerowy buhaj nadal utrzymuje się w czołówce rankingu top buhajów. Głównymi atutami tego reproduktora są: wydajność tłuszczu (61,7 kg, 0,30%) i białka (42,1 kg, 0,15%) w mleku. Danko Alians posiada pożądaną przez hodowców kazeinę BB/A2A2. Cechuje go wysoki podindeks płodności 120 oraz bardzo dobry podindeks długowieczności 132. Córki tego buhaja będą się charakteryzować budową wymienia odpowiednią do doju z użyciem robota.

Buhaj Bravissimo (o. Omax) potwierdził swój wysoki potencjał hodowlany. Kolejny sezon utrzymuje się w c zołówce najlepszych reproduktorów z indeksem gPF 153. Jego mocne strony to wysoka

wydajność mleka oraz znakomity skład suchej masy. Ogromnym atutem tego rozpłodnika jest podindeks długowieczności 117 oraz podindeks nóg i racic, który wynosi 121. Buhaj jest polecany dla obór z robotem udojowym.

Warto dodać, że trzy buhaje spośród wymienionej „Top 5” to ojcowie buhajów. Poniżej w tabeli wszystkie reproduktory naszej spółki wybrane przez Radę Hodowlaną WCHiRZ.

Przed nami wycena grudniowa, w której po raz kolejny będziemy walczyć o najwyższe pozycje w krajowym, a także międzynarodowym rankingu. Dopóki piłka w gr ze, wszystko jest możliwe. Zapraszamy Państwa do kibicowania naszym „zawodnikom”, a fanom piłki nożnej życzymy samych pozytywnych emocji podczas r elacji z mistrzostw świata w piłce nożnej w Katarze.

Z nami osiągniecie sukces, a szeroka gama buhajów oferowana przez WCHiRZ spełni oczekiwania każdego, nawet najbardziej wymagającego hodowcy.

małgorzaTa soppa, wchirz cenTrala Tulce zdjęcia: archiwum wchirz

Mikroskop prawdę ci powie

Wykonuje trzy rodzaje badań: podstawowe na potrzeby oceny wartości użytkowej mleka, sprawdzające cielność krowy i badania pasz. Akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji. Po laboratorium PFHBiPM oprowadza i opowiada Bogdan Kulesza, kierownik laboratorium PFHBiPM.

Jak w p raktyce w yglądają b adania i co pozwalają sprawdzić?

Próbki mleka, pobrane w terenie przez zootechników od pojedynczych krów, nasi kierowcy przywożą chłodniami. Badania wykonujemy na aparatach typu CombiFoss. To są jedne z najbardziej nowoczesnych urządzeń do badania składu chemicznego i oznaczania liczby komórek somatycznych. Wykonujemy oznaczenia procentowej zawartości tłuszczu, białka, laktozy, kazeiny, s uchej masy oraz oznaczamy zawartości mocznika i liczby komórek somatycznych. A robimy to, by hodowca mógł wybrać najlepsze sztuki w stadzie lub stwierdzić przypadki chorób. Wykonujemy po kilka tysięcy próbek dziennie, ponad 160 tys. miesięcznie, milion osiemset rocznie! Następnie w yniki trafiają do systemu. A po przetworzeniu danych w przeciągu max. dwóch dn i do hodowcy na email. Jest to jeden z najlepszych wyników w Europie, a może i na świecie, jeżeli chodzi o czas, przekazywania informacji.

Jakie informacje hodowca może uzyskać z próbki mleka?

Może na przykład, wytypować krowy, które chciałby przebadać pod kątem cielności. Badanie można wykonać u tych, które s ą min. 60 dni po wycieleniu oraz 28 dni po inseminacji. W pierwszej kolejności bada się skład chemiczny mleka, a później cielność. Trwa to ok. 4 godz., robimy takich badań ok. 5 tys. miesięcznie. W ubiegłym roku było to ok. 50 tys. Kontrola cielności opiera się na b adaniu glikoprotein ciążowych – białek, które są produkowane przez organizm krowy w czasie ciąży. Jest to wciąż nowa metoda, wykonujemy te badania dopiero od 2019 r. Część hodowców nawet nie wie, że są one możliwe.

A badanie składu chemicznego mleka?

Prowadzenie dużego specjalistycznego gospodarstwa mlecznego jest trudne bez znajomości składu mleka. Średnia ilość krów w oborach ocenianych na Podlasiu to 40 sztuk. Naukowcy z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie przygotowali kalibracje do maszyny pomiarowej na podstawie idealnych, pasz krajowych.

Jest to bardzo krótki proces. Próbkę podgrzewamy do ok. 40 st. C i badamy. Analiza jest w p ełni zautomatyzowana, co w yklucza błędy ludzkie. Urządzenie „zajmuje się” analizą, człowiek tylko podstawia próbki do maszyny. Trzeba pamiętać, że mleko jest nietrwałym produktem. Próbki są konserwowane, by zapobiec ich kwaśnieniu, które zmienia skład chemiczny.

Wydaje się t o mało s kompliko wane (uśmiech)

Musimy odpowiednio przygotować urządzenie do pracy, co zajmuje codziennie prawie godzinę. Wykonujemy szereg różnych sprawdzeń. Mają one na celu potwierdzenie, że u rządzenia wskazują prawidłowo. Sprawdzamy m .in. czy z t ej samej porcji mleka kolejne wyniki są na tym samym poziomie. Istotną czynnością jest ich porównanie z próbkami kalibracyjnymi, czyli m ateriałami odniesienia. Innym elementem potwierdzania wiarygodności wyników

są międzylaboratoryjne badania porównawcze wykonywane na p oziomie krajowym i międzynarodowym.

Jakie korzyści ma hodowca z tych badań? Bardzo ważną informacją stanowi fakt, że krowa jest w ciąży. Najlepiej, aby stany te były usystematyzowane, wiąże się to bowiem z produkcją mleka. Gdy okresy międzyciążowe wydłużają się, krowa daje mniej mleka, a hodowca mniej zarabia. Na podstawie badania można szybciej zdecydować: albo pielęgnowanie ciąży, albo czekanie na w ycielenie, albo kolejną inseminację. Wyniki dają informacje o t ym, co produkuje krowa, jaka jest zawartość podstawowych składników mleka, tłuszczu i białka. Na ich podstawie hodowca dostaje zapłatę z mleczarni. Idąc dalej... Czy daną sztukę i jej potomstwo warto zatrzymać. Taka wiedza umożliwia np. doskonalenie stada. Poprzez

Jedno z najnowocześniejszych laboratoriów funkcjonuje w Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka w Jeżewie Starym

W trosce o zdrowie pamiętajmy o zaleceniach żywieniowych i wprowadzajmy do codziennej diety odpowiednią ilość produktów mlecznych.

Wybierając produkty warto zwrócić uwagę na to, by były to produkty wytworzone przez polskie mleczarnie, z polskiego mleka. Wyróżniają się one wysoką jakościąpolscy rolnicy zużywają dużo mniej nawozów oraz środków ochrony roślin, a mleczarnie posiadają najnowocześniejsze linie technologiczne.

Sfinansowane z Funduszu Promocji Mleka

#WspieramyPolskieMleczarstwo

np. dobieranie nasienia buhajów, których potomstwo produkuje mleko o wyższej zawartości tłuszczu czy białka. Innym elementem jest np. ocena poprawności żywienia na podstawie wyników badań. Czy ż ywienie jest na o dpowiednim poziomie i właściwie zbilansowane, pokazuje zawartość mocznika. Ważny jest również stosunek tłuszczu do białka. Złe wyniki mogą świadczyć o chorobach metabolicznych. Ponadto na podstawie badania ciał ketonowych j esteśmy w s tanie stwierdzić, czy krowa choruje na ketozę. Najskutezniejszymsposobem stwierdzania chorób wymienia jest badanie komórek somatycznych, które również przeprowadzamy.

Zalety badań cielności?

Łatwość pobierania materiału i bezstresowość dla krowy. Próbka na badanie cielności może być pobrana w dowolnym momencie. Krowa w trakcie doju produkuje mleko o różnym składzie. Na początku doju jest bardzo niska zawartość tłuszczów, a na koniec – bardzo wysoka. Aby wynik odzwierciedlał dokładnie to, co produkuje krowa, próbka mleka powinna być pobrana z całego doju. Zootechnicy używają mlekometru, co na koniec doju daje reprezentatywną próbkę. Urządzenie to podłącza się w trakcie próbnego udoju i od początku do końca proporcjonalnie pobierana jest część mleka do probówki.

Skupiamy się głównie na badaniu pasz objętościowych, czyli tych które hodowca produkuje we własnym gospodarstwie, tj. kiszonki z kukurydzy, lucerny, motylkowe z trawami, kiszone ziarno kukurydzy, TMR, siano łąkowe oraz nasiona i śruty.

A badanie pasz?

Badania są pomocne w celu ułożenia dawki pokarmowej. Zmienność składu chemicznego pasz objętościowych jest dosyć różna. Wpływają na to: zestaw roślin, rodzaj gleby, pogoda, klimat. Do wiarygodnego wykonania badań potrzebujemy kilogramowej, najbardziej jednorodnej próbki. Uzyskanie takiej w przypadku pasz, nie jest proste. Aby próbka kiszonki była reprezentatywna powinna być pobrana z kilku różnych miejsc i dostarczona do laboratorium jak najszybciej tj. w ciągu 24–36 godzin od pobrania lub od zakończenia mrożenia. Należy j e przesyłać w opakowaniach o własnościach termoizolacyjnych, tj. termotorbach lub pudełkach styropianowych.

Czy jest coś co może zakłócić w yniki badania cielności?

Zadaniem pracowników jest potwierdzenie, że w yniki, które trafiają do h odowcy, są wiarygodne i będą użyteczne. |

Niewiele jest czynników zakłócających. Generalnie metoda jest bardzo skuteczna. Jedynie jakieś przypadki chorobowe, jak np. przemieszczenie trawieńca i cysty lub utrata ciąży, mogą zakłócić wyniki.

Dziękuję za rozmowę. agnieszka Tokajuk

|Sposób pobierania próbek do b adań składu chemicznego jest dosyć istotny, szczególnie jeżeli chodzi o tłuszcz i komórki somatyczne.

|

24 listopada odbył się pierwszy start wozu paszowego RMH Premium w miejscowości Żyłowo, gm. Stary Lubotyń

Załaduje, wymiesza i poda

Wóz paszowy, ładowarka i ciągnik – jako jeden pojazd, obsługiwany przez również tylko jedną osobę. Może obsłużyć do t ysiąca sztuk bydła. Nada się zatem pod plany Radosława Legackiego, właściciela stada krów mlecznych. A m ówimy o budowie nowej obory, w której wszystko ma współgrać z najnowszym nabytkiem maszynowym. Gdy wóz pracuje na miarę swoich możliwości – zarabia na siebie i o to chodzi gospodarzowi. Samojezdny wóz paszowy RMH zakupiony został w Adleragro w Białymstoku. Firma jest dealerem maszyn, których dystrybutorem na Polskę jest Farm-MPartner.

Pan Radosław wraz z rodziną prowadzą gospodarstwo nastawione na hodowlę bydła mlecznego. Zamierzają powiększyć stado, które obecnie liczy ponad 200 krów dojnych. Najpierw dziadkowie gospodarza, później rodzice, a od 15 lat on pracuje na tych ziemiach. Seniorzy nadal służą pomocną ręką i radą, a juniorzy – czyli synowie: Paweł (12 lat) i Adam (11 lat) uczą się pomagając przy obowiązkach. Młodszy lubi pomagać przy zwierzętach, a starszego interesuje praca w polu i maszyny.

– Taki podział dobrze działa – mówi zadowolony tata. – Na razie idzie to w dobrym kierunku. Wieczorem lubią pograć w grę, która symuluje pracę na farmie. Jak ja kupię maszynę, to oni zaraz to samo robią na ekranie monitora (uśmiech).

Zakładamy, że teraz chłopcy będą wirtualnie kupować wóz paszowy najnowszej

generacji. Na akurat ten model wozu pan Radosław nie musiał być namawiany. Słyszał o nim dobre opinie w wielu miejscach w Polsce. Szczególnie zachwalano mu żywotność maszyny. Odwiedził gospodarstwa, gdzie wozy miały ok. 30 tys. godzin przebiegu. Przy wyborze bardzo ważny był dostęp do części i serwisu. Kolejną zaletą są materiały użyte do produkcji.

– Cały zbiornik, ślimak do 2/3 wysokości oraz gardziel załadunkowa wyspawane są stalą inox – potwierdza zalety Adam C zarnowski z f irmy Farm-MPartner, która jest dystrybutorem wozów paszowych RMH w Polsce. – A stal 3CR12, nie jest typową stalą nierdzewną. Jest ona odporna na kwasy zawarte w paszy. Bez tego zabezpieczenia, części maszyny są bardzo szybko „zżerane”. Ponadto, wóz jest bardzo dobrze skonfigurowany. Moc silnika Volvo Penta i jego m oment obrotowy są tak dobrane, że pr acuje on na standardowej prędkości 1.450 obr./min. Pozwala to zaoszczędzić paliwo, w porównaniu do maszyn, które pracują na dużo większych obrotach i większym obciążeniu. Duża pojemność oraz w zględnie mała moc uzyskiwana z silnika przekłada się na małe obciążenie jednostki napędowej, co w konsekwencji ma duży wpływ na wydłużenie jego żywotności. Każdy u kład maszyny napędzany

|Dużą prędkość taśmy w wozie paszowym RMH, wykorzystuje się przy cięższych składnikach (kiszonki). Natomiast, pasze mineralne i sypkie, da się załadować z mn iejszą prędkością, co ogranicza rozpylenie i zapewnia oszczędne gospodarowanie materiałem.

|Wóz jest bezpieczny przy wysokich pryzmach. Maszyna wycina, a nie wyrywa ich fragmenty. Nie napowietrza to p ryzm, nie dostaje się do nich woda i nie zachodzą procesy niszczące kiszonkę. W ko mputerze można zaprogramować kilka wariantów dawki żywieniowej, biorąc pod uwagę różne grupy krów i ich zapotrzebowanie.

Wozy paszowe RMH dzielą się na trzy serie: Liberty (11-15 m³), silnik Duetz 140 KM, Premium (15-24 m³), silnik Volvo 230 KM i Turbo Mix (20-30 m³), silnik 230 lub 260 KM. W Żyłowie pracuje Premium, jako najbardziej optymalny dla gospodarstwa, hodowli i planowanych inwestycji.

jest z innej pompy hydraulicznej. Za efektywną pracę tych pomp odpowiada sterownik zamontowany w maszynie. – Ma to z agwarantować optymalną moc i wydajność maszyny. – tłumaczy Wojciech Ratajczak, inżynier wsparcia serwisu

|

|

Od lewej: Radosław Legacki – właściciel gospodarstwa, Adam Czarnows ki – Farm-MPartner i Rafał Zaremba – Adleragro z Białegostoku, dealer maszyn RMH.

Farm-MPartner. – Jedna z pomp odpowiada tylko za jazdę, kolejna napędza ślimaki, k tóre mieszają paszę przy stałej prędkości obrotowej, natomiast pozostałe pompy odpowiadają za funkcje takie jak: zamykanie k lap osłonowych, wysuwanie szuflad rozładunkowych, za układ kierujący lub pracę wentylatora.

Szkolenie operatora z obsługi maszyny trwa zazwyczaj jeden dzień. Po tym szkoleniu operator jest już w stanie pracować z bardzo dużą wydajnością. Nie potrzeba dużego doświadczenia, aby w pełni wykorzystać wszystkie możliwości paszowozu.

Na przodzie ramienia załadunkowego zamontowany jest frez, który pobiera wszystkie komponenty, z których przygotowywana jest dana receptura: pasze sypkie (śruta sojowa, pszenna, rzepakowa), słomę z balotów lub tą leżącą luzem. Bardzo dobrze radzi on sobie również z trawami lub kiszonką z traw, z sianem i kiszonką z kukurydzy. Maszyna ma bardzo dużą moc – ponad 210 kM. Konstrukcja frezu oraz system zarządzania mocą sprawiają, że frez nie zatrzyma się pod obciążeniem, które stawia mu

kiszonka. Noże są w stanie rozdrobnić każdy ze składników. Frez podaje pobrany produkt na taśmę o dwóch prędkościach. Składniki z taśmy trafiają do kosza na dwa ślimaki. Ich konstrukcja pozwala na optymalne mieszanie i cięcie paszy, co zapewnia utrzymanie dobrej jej struktury. Na niedomieszaną, niedociętą lub przemieszaną paszę, krowa nie ma ochoty. A przecież tu chodzi o to, aby wóz paszowy zaspokoił podniebienia krów. Struktura paszy z wozów paszowych RMH, w testach na sita paszowe TMR, wypada bardzo dobrze.

Jeszcze „rzut oka” na pola. Uprawa to głównie kukurydza na kiszonkę i ziarno, ale też mieszanka gorzowska, no i użytki zielone. Kiszonkę trzymają w pryzmach, a ziarno w rękawach. Dodatkowo dokupują komponenty: śrutę rzepakową, młóto browarniane i do datki witaminowo-mineralne. Wydajność krów to ok. 10 tys. l, białko – 3,7%, a tłuszcz – 4,45%. Właściciel liczy, że nowy wóz paszowy zwiększy parametry mleka i wydajność zwierząt.

– Szukałem sposobu, aby obsługa stada, pod względem żywienia krów, była szybsza, prostsza i przyjemniejsza – wymienia powody zakupu nowej maszyny właściciel. – Nie

|Dużym atutem wozu jest ergonomiczna kabina, przejrzysta i zapewniająca dobrą widoczność. Wyposażona jest w intuicyjne przyciski. Operator ma d o d yspozycji wielofunkcyjny joystick, dzięki któremu obsługa staje się jeszcze prostsza i sprawia, że może on obsłużyć wiele funkcji naraz.

jest tania. Jednak w konwencjonalnym sposobie przygotowania paszy, potrzeba ciągnika, ładowarki i paszowozu. W tych trzech maszynach trzeba robić przeglądy i je utrzymywać. Więc nic taniej nie wychodzi.

TeksT i zdjęcia: agnieszka Tokajuk

Najlepsze z najlepszych

Kiszonka jest jedną z najczęściej stosowanych pasz objętościowych w  żywieniu bydła mlecznego. Ta z kukurydzy stanowi g łówne ź ródło energii. Ważne by była dobrej jakości, gdyż t ylko t aka z apewnia bydłu odpowiednią ilość składników odżywczych. A  to gwarantuje oszczędności na paszach t reściwych.

Oddajemy w Wasze ręce oferty f irm, k tóre mają ciekawe propozycje nasion kukurydzy przeznaczonych głównie na kiszonkę ale nie t ylko. Parametry, o k tórych

AGRII

RGT Smartboxx – odmiana o w ybitnych parametrach ziarnowych. Bardzo wysoki potencjał plonowania oraz świetne oddawanie wody w końcowym etapie wegetacji. Została ona wysoko oceniona w badaniach rozpoznawczych Coboru w 2021 r. gdzie uzyskała wynik 106% wzorca w gr upie odmian średniowczesnych i tym samym była jedną z najsuchszych odmian (27% podczas zbioru). Odmiana o b ardzo dobrym wigorze roślin w całym okresie wegetacji. Rośliny są wysokie i bogato ulistnione, co jest niewątpliwie dużą korzyścią w przypadku użytkowaniu również na kiszonkę. Rośliny odznaczają się wysoką odpornością na w yleganie. Ziarno w t ypie mieszanym flint/dent. Kolba w typie flex, bardzo regularna i do brze wypełniona nawet w t rudnych warunkach. Niskie wymagania stanowiskowe.

P8 752/Brevant/FAO 250 ZIARNO –250 kiszonka – zarejestrowana w Austrii w 2019 r. oraz we Włoszech w 2020. Odmiana o b ardzo wysokim potencjale plonowania zarówno na ziarno, jak i na kiszonkę z dużym udziałem ziarna w masie. Mieszaniec pojedynczy o ziarnie w t ypie dent i d obrze zaziarnionej, regularnej kolbie w t ypie fix. Polecany do u prawy

na w szystkich typach gleb. Doskonale sprawdza się na słabszych, trudniejszych stanowiskach. Rośliny średniowysokie o m ocnych i zdrowych łodygach, bardzo dobrze gospodarują wodą. Dzięki temu świetnie radzą sobie przy okresowych niedoborach wody. Dodatkowo, wyróżniają się w ysoką odpornością na wyleganie. W przypadku słabszych gleb konieczne jest obniżenie normy wysiewu poniżej 80 tys. roślin n a hektar. Doskonałe oddawanie wody w końcowym etapie wegetacji (dry-down).

LID 3620C/Lidea/FA0 260 ZIARNO – 260 kiszonka – najnowszy produkt w s egmencie odmian średnio późnych przeznaczonych do uprawy na wysokoenergetyczną kiszonkę. Mieszaniec trójliniowy, wyselekcjonowany w p rogramie Silobreed pod kątem maksymalnego plonu suchej i zielonej masy przy dużym udziale samego ziarna w strukturze zielonki. Charakteryzuje się silnym efektem cechy „stay gr een”, a dodatkowym atutem jest doskonała strawność całych roślin. LID 3620C to zdecydowanie odmiana o w ysokim potencjale plonowania. W doświadczeniach rejestrowych Coboru 2021 r. uzyskała plon 110% wzorca w gr upie średniopóźnej. Odmiana dobrze dopasowuje się do każdego rodzaju stanowisk. Radzi sobie na średnich, dobrych jak i słabszych glebach.

PIONEER

W ofercie marki Pioneer® Corteva A griscience znajdują się doskonałej klasy odmiany mieszańcowe, a w sezonie 2022/2023 wprowadzają kilka wyjątkowych nowości zarówno odmian ziarnowych jak i kiszonkowych.

P8240 (FAO 240-250) – średniowczesny dent przeznaczony do uprawy na kiszonkę, biogaz oraz bioetanol. Jest to odmiana M3 dająca kiszonkę o w ysokiej zawartości skrobi, bardzo dobrze degradowanej w żwaczu. Charakteryzuje się dobrym wzrostem początkowym i dobrą tolerancją na chłody. Polecana do uprawy na terenie całej Polski na wszystkich kompleksach glebowych. Odmiana ta uzyskała najwyższy plon ziarna wśród odmian wczesnych w badaniach Coboru CCA 2021 (Plon świeżej masy 110% wzorca, Plon suchej masy 107% wzorca)

P8754 (FAO 230-240) – odmiana zarejestrowana w Polsce w roku 2022, wyhodowana w technologii Optimum® Aqua max®, którą charakteryzuje podwyższona tolerancja na okresowe niedobory wody. Rośliny mają wydajny system korzeniowy, który czerpie wodę głęboko z ziemi. Zaawansowana kontrola aparatów szparkowych przekłada się na wydajniejsze wykorzystanie wody, a ziarno typu dent wyróżnia szybkie oddawanie wody w końcowej fazie wegetacji. W badaniach rejestrowych Coboru 2021 uzyskała plon ziarna wyższy od wzorca grupy wczesnej o 9.0 dt/ha.

Przegląd odmian kukurydzy polecanych na  region Podlasia

warto wiedzieć przy podejmowaniu decyzji o z akupie ziarna to m.in.: t yp odmiany oraz ziarna, w ysokość plonowania, w zrost początkowy, cecha „stay green”, oddawanie wody, tolerancja na warunki stresowe, odporność na wyleganie i choroby, rodzaj gleb na których roślina w yda optymalny plon. O nich wszystkich opowiadają firmy i polecają te najlepsze na Podlasie.

HEROS WŚRÓD ODMIAN KISZONKOWYCH!

• Bardzo wysoki i stabilny plon suchej masy – 105 % WZORCA (206,5 dt/ha)

• Wysokie bogato ulistnione rośliny o bardzo dobrej strawności

• Znakomita adaptacja do zmiennych warunków glebowo-klimatycznych

• Bardzo dobry wczesny wigor

średniej noty porażenia w dwuleciu badań rejestrowych. Najwyższa ocena wschodów pośród badanych odmian w dwuleciu badań rejestrowych. Jedyna odmiana w zestawieniu badań rejestrowych w grupie wczesnej o średnim plonie suchej masy przewyższającym 200 dt/ha. Rekomendowana do uprawy na terenie całego kraju.

KWS

SM Perseus FAO 250 – to najnowsza propozycja kiszonkowa w grupie średniowczesnej, wpisana do k rajowego rejestru w 2021 r. Jest mieszańcem typu three-way cross (TC) o FAO 250. Osiągając wynik 105% wzorca w plonie suchej masy i 111% wzorca w plonie świeżej masy uplasowała się w ścisłej czołówce badań rejestrowych grupy średniowczesnej. Charakteryzuje się dobrą strawnością – 74% sMO, znakomitą adaptacją do zmiennych warunków glebowych i tolerancją na niedobory wody. Jest to znakomita propozycja dla gospodarstw uprawiających kukurydzę na kiszonkę i biogaz na terenie całego kraju.

SM Boryna – odmiana o FAO 250 zarejestrowana na kiszonkę w 2019 r. w kraju, w grupie średniowczesnej. Jej cechą charakterystyczną są gęsto rozmieszczone i szerokie liście, posiada bardzo wysoki potencjał w plonie suchej masy na terenie całego kraju, w doświadczeniach rejestrowych w 2017 r. osiągnęła najwyższy wynik w plonie świeżej masy. To odmiana typu F/D o znakomitej adaptacji do s łabszych stanowisk glebowych, oraz dobrej tolerancji na ok resowe niedobory wody. Zapewnia bardzo duże plony i gwarantuje paszę o bardzo wysokich parametrach jakościowych z dobrą energią. Cechuje się dobrą odpornością na fuzariozę oraz głownię guzowatą. Rekomendowana do uprawy na kiszonkę oraz biogaz w rejonie I oraz II.

SM Mieszko – mieszaniec trójliniowy (TC), zarejestrowany w 2021 r., o FAO 230. Odmiana o w ysokim i stabilnym plonie suchej i świeżej masy w doświadczeniach rejestrowych Coboru 2020. Według badań sucha masa stanowiła 107% wzorca (204,4 dt/ha), a rośliny charakteryzują się silnym ulistnieniem, dobrą strawnością masy organicznej, a wysokość roślin sięga 312 cm (103% w zorca). Dobrze adaptuje się do słabszych warunków glebowych. Cechuje ją niska podatność na głownię łodyg i kolb, poniżej

Agro Polis – (FAO 240), mieszaniec pojedynczy, zarejestrowany w Polsce w 2016 r. Odmiana uniwersalna o bardzo dużym potencjale. Ziarno flint/dent. Cechuje się bardzo wysokim udziałem kolb w plonie suchej masy. Z powodzeniem może być uprawiany na każdym typie gleb. Aby w pełni wykorzystać potencjał zalecamy siać w gleby w ygrzane. Bardzo silny efekt stay green. Wysoka zdrowotność i tolerancja na najważniejsze choroby kukurydzy. W doświadczeniach PDO na terenie Podlasia średnie plony w latach 2017-2018 wynosiły ponad 19 t suchej masy/ha. Objęta jest Satelitarnym Monitoringiem Suchej Masy.

A bsolutissimo – ( FAO 2 60), mie szaniec trójniowy, zarejestowany w UE w 2020, w Polsce w doświadczeniach rozpoznawczych (CCA). Ziarno flint/dent. Bardzo wysokie plony ogólne, dochodzące w sprzyjających warunkach do 30 t suchej masy/ ha. Odmiana o dobrej strawności włókna i w idocznym efekcie stay green. W p rzypadku uprawy na ziarno średnio oddaje wodę. Rośliny bardzo wysokie, o sztywnych łodygach. Plon w doświadczeniach Coboru w ZDOO w Marianowie w 2020 r. ponad 21 t suchej masy.

Adaptico – (FAO 270), mieszaniec pojedynczy. Rejestracja w Polce w 2021 r. Ziarno flint/dent. Najnowsza genetyka odmian kiszonkowych – duży udział kolb, wysokie rośliny o zdrowych łodygach i ziarnie. Lider plonowania w doświadczeniach PDO w latach 2021 – 2022 – ponad 71 t świeżej i ponad 22,5 t suchej masy z ha, średnio w całym kraju. Bardzo bobry wigor początkowy, nadaje się do uprawy na wszystkich

t ypach gleb. Silny efekt stay green. W doświadczeniach PDO na Podlasiu (Krzyżewo, Łyski, Marianowo) ponad 25 t suchej masy/ha w dwuleciu 2021-2022. Odmiana objęta jest Satelitarnym Monitoringiem Suchej Masy.

MAISADOUR

Hulk (K) – (FAO 250) silnie ulistniona i pokaźna roślina, która zapewnia wysokie plony kiszonki. Typ ziarna flint-dent i typ kolby flex. Charakteryzuje się wysoką wartością żywieniową i wysoką zawartością skrobi. Zapewnia doskonałą strawność ogólną. Wyróżnia się dobrą zdrowotnością, a wysoki wskaźnik stay green umożliwia elastyczną datę zbioru. Dodatkowo cechuje się przydatnością na CCM i biogaz.

MAS 24.C FAO 250 kiszonka – odmiana o w ysokim potencjale plonowania do w ykorzystania zarówno na ziarno, jak i na kiszonkę. Cechuje się oryginalną genetyką f lint-dent-dent, która zapewnia wysokie i stabilne plonowanie. Kolby są nabite, dobrze zaziarnione o wysokiej MTN. Rośliny mają dobry wigor początkowy, mocne łodygi oraz wysoką tolerancję na fuzariozę.

PROCAM

SM Kurant FAO 250 – odmiana dedykowana do uprawy na kiszonkę oraz biogaz, pochodząca z HR Smolice. Mieszaniec trójliniowy o bardzo wysokim potencjale plonowania, potwierdzonym wieloma rekordami o raz uznaniem wśród klientów. Nr jeden w plonie świeżej i suchej masy w PDO i CCA w 2017 r. Odmiana bardzo wysoka i bogato

ulistniona, o dobrym wigorze początkowym młodych siewek w różnych warunkach wzrostu. Przystosowana do warunków stresowych w trakcie wegetacji, cechuje się bardzo silnym kwitnieniem kolb, co gwarantuje prawidłowe zaziarnienie. Odmiana o bardzo wysokim udziale kolby w masie ogólnej, wysokiej strawności za sprawą niskiego udziału lignin w łodydze. Pożądana struktura plonu i wysoka wartość żywieniowa. Mocny stay green, który wydłuża okres optymalnego zbioru i p odnosi strawność. Niezawodna do uprawy w warunkach polskich gleb. Gwarantuje bezpieczeństwo w uprawie w latach o zróżnicowanym przebiegu pogody. Najlepsza inwestycja w produkcji wysokoenergetycznych kiszonek oraz biogazu.

LG 31.224 FAO 240 – mieszaniec trójliniowy dedykowany do uprawy na wczesną kiszonkę lub ziarno. Zarejestrowana w 2021 r. w Polsce na kiszonkę. LG 31.224 jest stabilna i regularna w bardzo wysokim plonowaniu. Oprócz wysokich plonów świeżej masy gwarantuje również bardzo duże plony ziarna, p rzez co jest odmianą uniwersalną i często jedynym wyborem w gospodarstwach o w ielokierunkowej produkcji. Wyróżnia się bardzo dużym udziałem ziarna w masie ogólnej, ponad 55% udziału kolb w plonie ogólnym suchej masy. Tym samym gwarantuję wysoką zawartość skrobi oraz pożądaną strawność. Odmiana o bardzo dobrym wigorze początkowym, silnym efekcie stay green oraz wysokiej tolerancji na niedobory wody oraz warunki stresowe. Bardzo wysoka zdrowotności oraz odporności na wyleganie. Rekomendowana do uprawy na terenie całego kraju.

Ligato FAO 230 – zarejestrowana w Polsce 2018 r. Należąc do grupy odmian wczesnych idealnie sprawdza się w warunkach klimatycznych całego kraju. Przeznaczona jest do uprawy na wysokoenergetyczną kiszonkę jak również ziarno. Oprócz wysokich wyników uzyskiwanych w produkcji wyróżniła się m.in. w doświadczeniach porejestrowych Coboru w 2018 i 2019 najwyższym plonem suchej masy w grupie odmian wczesnych. Przydatna do u prawy nawet mało sprzyjających warunkach, posiada wybitny wczesny wigor oraz dobrą tolerancje na wiosenne chłody, co umożliwia jej szybki i energiczny start. Nie zakłócony intensywny wzrost początkowy gwarantuje zbudowanie wysokich i masywnych roślin

z grubą i w pełni za ziarnioną kolbą. Uprawa tej odmiany oprócz wysokich plonów ś wieżej masy gwarantuje również bardzo duże plony ziarna, przez co jest ona uniwersalna i często jedynym wyborem w gospodarstwach o wielokierunkowej produkcji. Rośliny cechują się również bardzo wysoką zdrowotnością szczególnie w stosunku do głowni guzowatej kukurydzy. Polecana jest do uprawy na wszystkich stanowiskach, również na glebach ciężkich i zlewnych.

RAGT

RGT B abexx (K) – r ejestracja 2014EU; (FAO 220) mieszaniec pojedynczy o ziarnie typu flint-dent/dent. Wysoki plon ogólny s.m. oraz udział kolb w plonie ogólnym s.m. Cechuje ją wysoki plon skrobi i energii. Rośliny wysokie, silnie ulistnione, mocny stay green, o wysokiej strawności. Odmiana o bardzo dobrym wigorze początkowym, mało wrażliwa na choroby. Wyróżnia się uniwersalnością, ze względu na tolerancję na słabsze gleby i zimno. Może być uprawiana na zimnych glebach lub we wczesnym siewie. Wykazuje dużą stabilność w trudnych warunkach. Polecana do uprawy w całym kraju.

RGT L acteaxx (K) – rejestracja 2020EU; (FAO 250) mieszaniec pojedynczy, ziarno typu flint-dent. Odmiana o wysokich roślinach, dających bardzo wysoki plon ogólny s uchej masy. Może być uprawiana w każdych warunkach. Mieszaniec posiada bardzo wysokie a jednocześnie zrównoważone wartości odżywcze. Wysoka zdrowotność szczególnie łodygi i liści, to dodatkowe atuty odmiany. Nadająca się na każdą glebę, w miarę dobrze znosi okresy suszy. Przydatna do uprawy w rejonach odpowiednich dla tej wczesności.

RGT E xxsposition ( K) – r ejestracja 2020EU; (FAO 260) mieszaniec pojedynczy, ziarno typu dent. Odmiana tworzy bardzo wysokie rośliny, o długich i szerokich liściach. dających bardzo wysoki plon ogólny s uchej masy. Cechuje się wysoka stabilnością plonowania w każdych warunkach.

K iszonka z t ej odmiany posiada wysokie wartości energetyczne i dobrą strawność. Szybki start początkowy zapewnia szybkie zakrycie międzyrzędzi. Charakteryzuje się bardzo dobrą trwałością zieleni – stay green i wysoką tolerancją na helmintosporiozę liści, głownię łodyg i kolb oraz fuzariozę kolb. Przydatna do uprawy w rejonach odpowiednich dla tej wczesności.

SAATBAU

Tipico (kiszonka) – (FAO 230–240) odmiana zarejestrowana w Polsce w 2020 r z n ajlepszymi wynikami plonowania suchej masy w dwuleciu oficjalnych badań (105% w 2018 r. i 113% w 2019 r.). W doświadczeniach PDO w 2020 i 2021 uzyskała najwyższe plony suchej masy w grupie w czesnej, przewyższając plonowaniem większość odmian kiszonkowych z gr up późniejszych. Tolerancja słabszych stanowisk oraz tolerancja na o kresowe susze sprawiają, że może być uprawiana we wszystkich regionach kraju.

Delft (uniwersalna) – (FAO 250) to nowość w ofercie, odmiana zarejestrowana w UE. Wysoki potencjał plonowania ziarna i bardzo wysokie plony suchej masy czynią tę odmianę uniwersalną. Wysokie rośliny, o s zerokich liściach i w ysoki udział kolb i skrobi w zakiszanej masie, zapewniają dobrą energetyczność kiszonki. Wyróżnia ją szybki, wczesny wigor i mocny efekt stay green.

Inspiro (kiszonka) – (FAO 250) nowość zarejestrowana w Polsce w 2021 r., którą można uprawiać na wysokoenergetyczną kiszonkę lub na ziarno. Bardzo wysokie r ośliny, z szerokimi liśćmi oraz duże kolby, to gwarancja uzyskiwania najwyższych plonów suchej masy i w ysokiej strawności. Mocny wigor wiosenny i tolerancja siewek na chłody wspomagane są przez technologię zaprawiania Optiplus, której jednym ze składników są nawozy donasienne, zawierające cynk i fosfor.

SAATEN-UNION

Pumori – typowa odmiana ziarnowa należąca do grupy wczesnej, FAO 220. Bardzo dobra zdolność adaptacyjna. Sprawdza się na glebach dobrych jak i na słabszych i stresowych. Charakteryzuje się nie tylko wysokim i stabilnym plonem, ale również bardzo dobrym oddawaniem wody i wymłacalnością. Koby bardzo dobrze zaziarnione, typu flex o i lości 1416 rzędów w kolbie i 32-38 ziarniakach w rzędzie. Ziarno typu flint/dent. Rośliny są średnio-wysokie o sztywnej łodydze. Jest odmianą zdrową, szczególnie wykazuje tolerancję na g łownię guzowatą i choroby fuzaryjne kolb i łodyg. Rośliny o dobrym wigorze początkowego wzrostu z tolerancją na chłodne i suche okresy wiosenne.

Su mumba – nowa propozycja mieszańca kukurydzy ziarnowej firmy Saaten-Union z gr upy średnio-wczesnej, FAO 250. Prowadzone doświadczenia

WYNIKI na polu

23 p aździernika w Chojewie, w pow. bielskim odbyło się koszenie kukurydzy nasion Farmsaat.

Najbardziej wydajną odmianą na mokro była Farm Murphy, która jest idolem w e w czesnym wigorze. Wschodzi niezawodnie w najcięższych warunkach. Na sucho najbardziej wydajna okazała się odmiana Farm Actos. Jest to średniowczesna odmiana na kiszonkę i wczesna na ziarno. Nie sprawia żadnych problemów w aspekcie zarządzania terminem zbioru.

Pan Mariusz poleca kukurydzę przetestowaną bezpośrednio na polu. Nie tylko pokazuje informacje w katalogach. Uważa, że takie pokazy są najlepszym sposobem, aby przekonać rolników o jakości odmian, które sprzedaje. Ważne jest dla niego, aby uprawy miały miejsce w okolicach zamieszkania jego klientów – na polach, które znają. Wiedzą oni wtedy jakie warunki atmosferyczne miały wpływ na rośliny. Nasiona Farmsaat można zakupić od farmpartnera, na Podlasiu jest nim Mariusz Syczewski. Dostarcza je bezpośrednio do rolnika. Najkorzystniej złożyć zamówienie w październiku i listopadzie.

TeskT: agnieszka Tokajuk zdjęcia: archiwum mariusza syczewskiego

zarówno w badaniach ścisłych Coboru jak i na demonstracjach polowych u producentów rolnych potwierdzają jej wysoką w ydajność. Adaptuje się do zmie nnych warunków glebowo-klimatycznych w Polsce osiągając przy tym wysokie i stabilne plony. Doskonale radzi sobie nawet n a s łabych stanowiskach, gdzie często dochodzi do okresowych deficytów wody. Toleruje okresy bardzo wysokich temperatur. Rośliny tej odmiany cechują się w ysokim wigorem pączkowego wzrostu oraz bardzo dobrą zdrowotnością. Rośliny wysokie o sztywnej łodydze oraz w ysokiej tolerancji na c horoby fuzaryjne kolb i Helmintosporiozę. Wcześnie k witną, dzięki temu jest dłuższy czas na nal ewanie i w ykształcenie dorodnego ziarna. Ziarno typu flint/dent. Kolba t ypu flex o 16 rzędach w kolbie i 34-40 ziarnach w rzędzie.

Susann – średnio-późna (FAO pojedyncza (SC) odmiana, dobrze znana i w p ełni sprawdzona w P olsce. Swoimi parametrami idealnie nadaje się na kiszonkę dla

w ymagających producentów mleka. Dzięki nadzwyczajnie dużej i w pełni zaziarnionej kolbie typu flex (ilość rzędów od 18 do 22; ilość ziarniaków w rzędzie wynosi 30-38), udział ziarna w zbieranej biomasie wynosi min. 50%. Bardzo wysoka zawartość skrobi w roślinie warunkuje wysoką energetyczność. Uzyskuje wysokojakościową kiszonkę do skonałą do w ysokoprodukcyjnych gospodarstw mlecznych. Ponadto kiszonka z t ej odmiany doskonale komponuje się z trawami w dawkach pokarmowych. Ziarno typu flint o wysokiej zawartości skrobi. Rośliny wykazują się podwyższoną tolerancją na o kresowe niedobory wody oraz na l etnie wysokie temperatury. Rośliny wysokie, bardzo ulistnione (szer. liści do 10 cm) i t ypu stay green oraz odporne na wyleganie. Wykazuje się wysoką zdrowotnością zarówno na głownię guzowatą j ak i fuzariozę. Mieszaniec sprawdza się w uprawie na glebach od słabych, stresowych do stanowisk o nadzwyczajnym p otencjale produkcyjnym.

zeBrała aT

Pan Mariusz Syczewski (po lewej) – farmpartner, sprawdzał, które odmiany nasion kukurydzy nadają się na słabsze gleby. 25 kwietnia na glebie klasy piątej, bardzo lekkiej posiał dziesięć odmian. Dwanaście rzędów po 300 m. Pan Mariusz sprzedażą nasion Farmsaat zajmuje się już dziewiąty sezon.

Grzegorz Puchalski z Wyszonki-Wojciechy to zadowolony klient pana Mariusza. Korzysta z jego usług już kilka sezonów i chwali sobie wysokie plony.

Zebrane odmiany były uniwersalne i na ziarno, i na kiszonkę. Koszenie i ważenie kukurydzy odbyło się przy rolnikach, aby byli oni świadkami i na własne oczy mogli się przekonać o w ynikach eksperymentu. Przybyło ok. 70 rolników. A po pokazach przyszedł czas na poczęstunek.

Prefbet Śniadowo oferuje prefabrykaty do budowy silosów

Elki na budowie

Szybciej i t aniej w p orównaniu do t radycyjnej technologii. Nie ma t zw. chałupnictwa. Elementy są „ przeliczone”, konstrukcyjnie dopracowane, wykonane z z achowaniem reżimu technologicznego i p od kontrolą akredytowanego laboratorium. Drodzy Czytelnicy, jak budować silos na kiszonkę, to t ylko z Prefbetem.

obniżenia przydatności lub na dni nadmiernych, nieprzewidzianych kosztów utrzymania. W projektowaniu nośności stateczności ścian uwzględnione zostało zagęszczenie układanych warstw maszynami rolniczymi. Stateczność ścian uzyskuje się tylko przez ustawienie danego prefabrykatów na podłożu.

– Ustawienie elementów, tworzących ściany silosu trwa jeden dzień – opisuje Robert Aleksiejuk, inżynier z Prefbetu. – Natomiast wylanie posadzki, to taka sama procedura jak w każdej innej technologii. W przypadku użycia naszych elementów, odpadają skomplikowane prace zbrojeniowe i szalowanie ścian.

A mowa o żelbetowych, prefabrykowanych elementach modułowych ścian służących do budowy zewnętrznych przejazdowych silosów paszowych. Oferuje je – jako nowość w ofercie – spółka Prefbet Śniadowo.

Prefabrykaty betonowe przeznaczone są do wykonywania silosów na k iszonkę kukurydzianą o g ęstości 700 kg.m³. Można z nich „złożyć” silos o dowolnej długości i dowolnej szerokości. Prefabrykaty typu „te” (T) służą do wykonywania ścian wewnętrznych i zewnętrznych silosów, a „el” (L) tylko do ścian zewnętrznych. Prefabrykaty typu T mają wysokości: 300, 250 i 200 cm szerokość 150 cm a długość (czyli metr bieżący powstającego silosu) 200 cm. Z kolei „elki” 120-140 cm podstawy, również 200 cm długości wpływającej na długość silosu i wysokości: 100, 130, 160,m 190, 220 i 250 cm. Konstrukcje zostały zaprojektowane tak, aby ich trwałość przez cały czas użytkowania spełniała wymagania ze względu na użytkowalność nośności i stateczność bez istotnego

Ważną kwestią jest wysokość ścian, a właściwie możliwość wykorzystania na budowie jednego silosu elementów o różnej wysokości. W początkowej części, najazdowej magazynuje się zazwyczaj mniej paszy i silos jest niższy niż w środkowej części. Dlatego producent zaleca stosowanie po skrajnych bokach elementów niższych a w środku – wyższych. Chodzi oczywiście o koszt elementów. Elementy prefabrykowane są tak zaprojektowane, że mimo różnicy w wysokości grubość ścian wciąż będzie taka sama.

Odbiorcą niemal 40% produkcji Prefbetu jest wieś. W budownictwie inwentarskim fdobrze znane są już bloczki z wkładką styropianową. W zeszłym roku system wzbogacono o element narożny również z izolacją. Produkcję została przeniesiona do unowocześnionego zakładu, dzięki czemu elementy są bardziej gładkie, a –w konsekwencji – ściany bardziej jednolite.

Być może już za rok chcemy uruchomić węzeł, który ma służyć do realizacji obiektów wiejskich – mówi Jerzy Michalak, prezes Prefbet Śniadowo. – To ma być specjalny beton z domieszką zawierającą środki, które zapewniają zwiększoną odporność mikrobiologiczną. Realizację tego pomysłu zaczynamy tuż, tuż..., w listopadzie. Produkcja nie będzie szokująca, chcemy dostosować się do potrzeb rynku lokalnego, a widzę, że jest to potrzebne. Rolnicy chętnie inwestują i o to pytają.

Zdrowych, radosnych i spokojnych świąt Bożego Narodzenia, wypełnionych ciepłem rodzinnych spotkań oraz pasma sukcesów w nadchodzącym Nowym Roku

TeksT i zdjęcia: BarBara klem

Zarząd Prefbet Śniadowo

| Prefbet oferuje nowość – żelbetowe, prefabrykowane elementy modułowe ścian służące do budowy zewnętrznych przejazdowych silosów paszowych. | Prefabrykaty typu „te” (T) służą do wykonywania ścian wewnętrznych i zewnętrznych silosów

… a „el” (L) tylko do ścian zewnętrznych.

Terenowy pojazd idealny do jazdy zimą

Dobrze go mieć

Zima to c zas, kiedy pogoda często zaskakuje. Zwłaszcza w ostatnich latach. Nagłe opady śniegu potrafią pokrzyżować plany niejednej osoby. Dlatego dobrze jest mieć w swoim garażu pojazd, którym nie tylko dojedzie się w odległe miejsce, ale także i w ykorzysta się go w pracy w gospodarstwie rolnym. Jest nim UTV Polaris Ranger 570 SP.

Praca na r oli wymaga odpowiedniego sprzętu, a nie każdym pojazdem można poruszać się po polu. Do tego potrzebny jest pojazd specjalny – najlepiej terenowy. Duże koła, dobre zawieszenie o dużym skoku, pozwalające na poruszanie się po wertepach i bruzdach. Na dodatek wspomaganie kierownicy ułatwiające skręcanie i zapewniające lżejsze manewrowanie pomiędzy przeszkodami. Co j eszcze powinien posiadać taki pojazd? Na pewno dużą pakę ładunkową, na którą można załadować ładunek.

Jaki pojazd daje takie możliwości? Znam kilka, ale ten jeden wśród nich króluje zimą – to UTV Polaris Ranger 570 SP. Ten dwuosobowy pojazd posiada dużą przestrzeń ładunkową z tyłu –do tego podnoszoną pakę pozwalającą na łatwy rozładunek. Daje to wiele możliwości – nie musisz trudzić się z rozładowywaniem przyczepy – wystarczy ją przechylić i pasza dla zwierząt, czy kłody drewna same zsuną się na ziemię. Oszczędność czasu i energii, którą

możesz spożytkować na wiele innych, przyjemniejszych czynności.

Plusem pojazdu UTV Polaris Ranger 570 SP niewątpliwie jest możliwość jego rozbudowy. Taką opcję oferuje firma Polaris. W każdej chwili można go przekształcić w samochód z w pełni zabudowaną kabiną – dach, szyby, pełne drzwi, do tego ogrzewanie, które sprawi, że jazda w mrozy będzie czystą przyjemnością. I śnieg nie napada do środka.

Produkując Polarisa Ranger 570 SP amerykańska firma Polaris wzięła pod uwagę zgłaszane przez rolników problemy i chcąc je jak najlepiej rozwiązać skonstruowała przemyślany pojazd. Łączy w sobie zalety quadów i samochodów. Do tego można do niego podpiąć pług, by zimą odśnieżyć drogę. To tylko część jego zalet. Jest ich o wiele więcej. I to właśnie z tego powodu jest jednym z najbardziej rozchwytywanych pojazdów wśród osób pracujących na świeżym powietrzu – idealny na lato i na zimę. opracowała agnieszka Tokajuk

NOWOŚCI

Sposób na gładką skórę

Zimą nasza skóra ulega nadmiernemu pękaniu, łuszczeniu i rogowaceniu. Maść salicylowa Nivelazione to specjalistyczny preparat opracowany z myślą o bardzo suchej, stwardniałej, szorstkiej oraz nadmier nie rogowaciejącej lub łusz czącej się skórze pięt, stóp, kolan oraz łokci. Formuła kosmetyku łączy kwas sa licylowy, lanolinę, witaminę E, olejek miętowy, olejek z drzewa herbacianego, dzięki czemu natychmiast złuszcza i zmiękcza skórę.

foT. nivelazione

Sekret wiecznie młodej cery

Koreańska marka AXIS-Y stosuje swoich produktach technologię 6 + 1 + 1 Advanced Formula™. Oznacza to, że w skład każdego kosmetyku wchodzi sześć b ogatych w s ubstancje odżywcze ekstraktów roślinnych, s kładnik funkcjonalny (jego celem jest eliminacja określonego problemu skórnego) o raz najwyższej jakości technologia pielęgnacji skóry. Serum do twarzy to ampułka z karczochem, która pomaga odbudować uszkodzoną lub podrażnioną barierę skórną.

foT. axis-y

Moc natury dla włosów

Herbapol Polana Szampon + Odżywka do włosów normalnych i skłonnych do przetłuszczania się to rozwiązanie dla osób, których włosy szybko tracą świeżość. To kosmetyk w 100% wegański, zawierający 94% składników pochodzących z natury. Wśród nich znajdziemy m .in. pokrzywę, która uspokaja gruczoły łojowe oraz redukuje nadprodukcję sebum, wzmacnia cebulki włosowe, pobudza ukrwienie, a także sprzyja lepszemu odżywieniu skóry oraz włosów.

foT herBapol polana

Nowość w Atelier Mazerscy. Bezinwazyjne, bezbolesne, szybkie, efektowne...

Niechirurgiczne uzupełnianie włosów

Marzysz o gęstych włosach, a niestety jesteś już w zaawansowanym stadium łysienia androgenowego. Chcesz zdecydować się na pr zeszczep włosów, ale ze w zględu na stan zdrowia nie kwalifikujesz się do tego typu zabiegu. Niechirurgiczny system męski z naturalnymi włosami jest najlepszym rozwiązaniem twojego problemu.

W ofercie białostockiego Atelier Mazerscy pojawiła się nowość. To innowacyjny system męski z naturalnymi włosami, który na zachodzie Europy oraz w USA jest hitem wśród osób borykających się ze znacznym przerzedzeniem włosów. Jest to rozwiązanie nieinwazyjne i w 100% bezpieczne.

– System stanowi cienka baza ze s kóry syntetycznej z włosami naturalnymi. W zależności od stylu fryzury, system może mieć grubość od 0 ,03 mm do 0,08 mm. Włosy, wykorzystywane do je go przygotowania mogą być w dowolnym kolorze – od blondu, poprzez brąz, a nawet siwe. Ich długość jest do uzgodnienia, jednak zważywszy na proces produkcji, systemy nie nadają się do fryzur krótkich, na tzw. „żołnierza” – mówi Dawid Mazerski, trycholog, fryzjer z Atelier Mazerscy w Białymstoku.

System wykonywany jest na z amówienie, co znaczy, że jest idealnie dopasowany d o kształtu głowy klienta. Produkowany jest z samodzielnie wybranych przez niego włosów. Metoda mocowania go do skóry

głowy gwarantuje bardzo duży komfort jego noszenia.

– W czasie konsultacji dobieramy system, który najdokładniej zintegruje się z naturalnymi włosami. Dopasowujemy go do obszaru przerzedzenia, koloru, skrętu i długości w łosów. Może on być wykonany na dowolną powierzchnię głowy – dodaje Dawid Mazerski.

Przeciwwskazaniami do noszenia systemu są otwarte rany, choroby skóry w fazie aktywnej oraz występujące niezwykle rzadko alergie na poly i materiały klejące.

– Żywotność systemu jest bardzo indywidualna i zależy od stylu życia. Mężczyzna uprawiający czynnie sport, uczęszczający na basen i saunę będzie użytkował system średnio 4-5 miesięcy. Natomiast pan, który nie jest aż tak aktywny, nie ma problemów z nadpotliwością, jest w stanie użytkować system nawet przez 6-7 miesięcy – mówi Dawid Mazerski.

Indywidualne konsultacje oraz więcej informacji w Atelier Mazerscy w Białymstoku. mB, foT. aTelier mazerscy

|

System męski jest niezauważalny dla osób trzecich, gdyż uzupełnione włosy doskonale integrują się z naturalnymi. Na zdjęciach metamorfoza klienta Atelier Mazerscy.

Spośród osób, które prześlą prawidłowe hasło krzyżówki wylosujemy pięć i nagrodzimy prezentowanymi poniżej kosmetykami marki Venita. Zgłoszenia prosimy wysyłać na adres redakcji lub mailem biuro@podlaskieagro.pl. Na rozwiązania czekamy do 20 stycznia 2023

Uwaga!

W losowaniu nagród wezmą udział zgłoszenia zawierające poprawne hasło, imię, nazwisko i adres uczestnika.

ZIOŁA

***

W środku marca idzie lasem wściekły niedźwiedź i mruczy:

– I po co wypiłem taką mocną kawę w październiku! ***

Pani pyta Jasia; – Jasiu,co to jest:mieszka w jaskini,lata tylko w nocy?

– Toperz.

– Chyba nietoperz.

– Jak nie toperz,to nie wiem.

***

Dzwoni telefon. Pies odbiera i mówi:

– Hau!

– Halo? – Hau!

– Nic nie rozumiem.

– Hau!

– Proszę mówić wyraźniej!

– H jak Henryk,A jak Agnieszka,U jak Urszula!

UŚMIECH PROSZĘ

Uszy są po to, by śmiać się od ucha do ucha

***

Jaskiniowcy proszą MacGyvera,zeby pomógł im wygnać wężojaszczura,który nie chce opuścić ich jaskini.

– Czy próbowaliście go wykurzyć ogniem?– pyta MacGyver.

– Tak,nie pomaga.

– Czy próbowaliście go bić maczugą po łbie?

– Tak. Też nie pomaga.

– A próbowaliście malować mu na ogonie te wasze scenki z mamutami?

– To też nie pomogło. MacGyver wchodzi do jaskini i pyta wężojaszczura:

– Słuchaj kolego! Czy mógłbyś znaleźć sobie drugą jaskinię?

Tamci jaskiniowcy bardzo by tego chcieli.

– N ie ma s prawy, już idę. A n ie mogli mi t ego powiedzieć sami?

***

Młody człowiek wchodzi do sklepu i pyta: – Czy są widokówki z napisem „Dla jedynej”

– Są!

– To proszę 12 sztuk.

***

– Jasiu znowu spóźniłeś się na lekcję!

– Na naukę nie jest nigdy za późno!

Krasnale i elfy gotowe stoją, Już worek pełny na saniach czeka, Czemu Mikołaj drapie się w głowę? C o go tak martwi i na co czeka? A on tak liczy w głowie i mierzy Czy brzuch mu się zmieści w komina wieży! Więc jeśli znajdziesz prezent na dachu, Znaczy, że wąski masz komin mój brachu!

Wyrapować kolędę

panu?

***

Dlaczego Robin Hood?

– Bo mało jadł.

***

Matka zwraca się do córki:

– Skończyłaś 16lat i musimy poważnie porozmawiać. Jacy Ci się podobają mężczyźni?

– No,cóż mamusiu,to już nie to, co dawniej...

***

– Jasiu?– pyta nauczyciel. – Jaki to będzie przypadek „lubię nauczycieli”?

– Bardzo rzadki,panie profesorze.

***

Odpowiedź wujka z USA na list od chrześniaka.

„Drogi chrześniaku,wysyłam Ci te 10 dolarów,o które prosiłeś, tylko pamiętaj,że dziesięć pisze się z jednym z erem”.

Kamila Korzeniowska