z d r o w i e Rozmowa z profesorem Robertem Flisiakiem, kierownikiem Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii UMB
Czego nauczyła nas pandemia które sądziły, że wielokrotne pasażowanie wirusa doprowadzi do takiej zmiany jego charakterystyki, że przestanie być zjadliwy. Wirusowi „nie zależy” na tym, by zabić swego żywiciela, tylko, by za jego pośrednictwem móc się mnożyć i rozprzestrzeniać. Kiedy pojawiła się szczepionka, dość mocno ograniczyliśmy mu pole manewru. Musiał on więc - mówiąc w przenośni - „dostosować się” do nowych realiów. Takie dostosowanie wirusa odbywa się na zasadzie ewolucji - są miliony mutacji, aż wreszcie jedna z nich jest taka, która pozwala mu na rozprzestrzenianie się pomimo nowych ograniczeń. Wariant Omikron okazał się bardziej zakaźny, ale jednocześnie mniej patogenny. W tej chwili wielu wirusologów mówi o tym, że możliwości SARS-CoV-2, jeśli chodzi o ewolucję, już się wyczerpały. Jednak niczego w nauce - zwłaszcza w medycynie - nie można być pewnym w 100%. Możemy zakładać, że epidemia SARS-CoV-2 wygaśnie – prawdopodobnie jeszcze nie teraz, ale w ciągu najbliższego roku. Nie znaczy to jednak, że wirus ten zniknie z ziemi. ▲▲ Prof. zw. dr hab. Robert Flisiak, specjalista chorób wewnętrznych i chorób
MB: Czy jesienią tego roku czeka nas kolejna, szósta fala pandemii? Jeśli tak, to co należałoby zrobić zawczasu, by się jej ustrzec? Wirus SARS-CoV-2 wywołujący chorobę Covid-19, RF: Obecnie nie jesteśmy w stanie przewidzieć, jak sytuacja w niebywałym tempie rozprzestrzenił się na cały epidemiczna będzie wyglądać jesienią, ale prawdopodobieństwo, świat. O tym, jak minęły nam dwa lata pandemii że pojawi się wariant bardziej zjadliwy od Omikrona, jest niewielkie. mówi prof. zw. dr hab. n. med. Robert Flisiak, To, jak powinniśmy się przygotować, zależeć będzie od tego, co się kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii wydarzy. Obawiam się, że znów część szpitali zostanie wyłączona Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. dla potrzeb chorujących na COVID-19. W Polsce mamy mały margines elastyczności systemu opieki Marzena Bęcłowicz: Kiedy dwa lata temu wirus SARSzdrowotnej ze względu na olbrzymie niedobory kadrowe. Pod tym CoV-2 pojawił się na świecie nikt nie spodziewał się względem jesteśmy na szarym końcu w Europie. Nasza infrastrukz jakimi wyzwaniami przyjdzie nam się zmierzyć. Jak tura jest w tragicznym stanie – i to w wielu szpitalach. Finansowanie ocenia Pan ten czas, z punktu widzenia nauki? nowych metod leczenia jest niedostateczne. Przestrzeń adaptacyjRobert Flisiak: Był to czas pełen wyzwań. Nauczyliśmy się wie- na, jaką można wykorzystać w przypadku epidemii, jest mała i to le nowego o epidemiologii zakażeń i o przebiegu samej pandemii. właśnie jest głównym powodem, że Polska jest rekordzistą, jeśli SARS-CoV-2 „pokazał” nam swoje możliwości zmienności, które chodzi o zgony nadmiarowe. Jeżeli nie zostaną podjęte odpowiedwpływały na przebieg pandemii. Jeśli sięgnąć pamięcią wstecz, to nie działania naprawcze, jeśli nie będzie inwestowania w opiekę nie jest to pierwsza pandemia, jaka dotknęła ludzkość, ale nigdy zdrowotną, to po jesieni nie możemy spodziewać się niczego innego, wcześniej człowiek nie miał takich narzędzi do monitorowania prze- niż było dotychczas. biegu choroby i do szybkości działania, jeśli chodzi o profilaktykę, jak teraz. Najpierw mieliśmy testy genetyczne, potem antygenowe. MB: Jak Pan ocenia, jak obecna sytuacja Zarówno jedne, jak i drugie były błyskawicznie doskonalone, gdyż (duży napływ do Polski uchodźców wojennych jak wiadomo, oba dawały początkowo dużo wyników nieprzystaz Ukrainy) wpłynie na przebieg pandemii? jących do stanu faktycznego. Cały czas trwały też - i nadal trwają RF: Przed wybuchem wojny sytuacja epidemiologiczna na - badania nad lekami. Dwa lata to bardzo niewiele, a my mamy już Ukrainie była podobna do tej w innych krajach regionu, a wskaźnik zarejestrowane nowe leki na Covid-19. zaszczepienia w dużych miastach, skąd przede wszystkim pochodzą I najważniejsze - nigdy wcześniej nie udało się tak szybko stwo- uchodźcy nie był niższy od tego na Podkarpaciu, przez które przewija rzyć skutecznej szczepionki. Po wielu latach prac nad technologią się najwięcej uciekinierów. Uważam, że nie ma podstaw, aby sądzić, mRNA wreszcie wprowadzono ją w życie i okazała się niezwykle że fala uchodźców wpłynie w sposób istotny na przebieg pandemii. skuteczna. Jeżeli już mamy kogoś się obawiać to antyszczepionkowców, którzy Trzeba też niestety powiedzieć o tym, że ta pandemia - pomimo jak wiadomo swoją aktywność w ostatnich dwóch latach opierali o te rozwoju cywilizacji i poziomu wiedzy, jaką obecnie mamy - ujawniła same źródła wsparcia internetowego, które teraz sieją propagandę jak głębokie są pokłady zabobonu, jak wielki jest brak wiary w naukę prorosyjską. Ewentualne zagrożenie innymi chorobami zakaźnymi i ile mamy zupełnie irracjonalnych zachowań. (odra, polio, gruźlica) możemy zawdzięczać przede wszystkim osobom odmawiającym sobie lub swoim dzieciom szczepienia, a nie MB: Koronawirus cały czas mutuje, w efekcie uchodźcom. powstają jego nowe warianty. Mieliśmy już Alfa, Beta, Gamma, Delta i Omikron. Czy będą kolejne? MB: Dziękuję za rozmowę. RF: Taki scenariusz, że wirus będzie mutował i przybierał nowe, łagodniejsze formy wskazywało początkowo wiele osób, Fot. Prywatne archiwum rozmówcy zakaźnych, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
18 ZDROW Y BIA£YSTOK 2(62)/2022
