IVG vertelt: spoorelementen

Spoorelementen, belangrijk in kleine hoeveelheden

Spoorelementen zijn belangrijk voor vele processen in het lichaam en onmisbaar in ons dieet. Wat zijn spoorelementen precies en wat zijn de verschillende gezondheidseffecten? We bespreken kort welke spoorelementen er zijn en gaan dieper in op twee van de belangrijkste: selenium en zink.

Spoorelementen

Spoorelementen zijn mineralen die ons lichaam in kleine hoeveelheden nodig heeft, we kennen er zestien. We krijgen ze binnen via onze voeding, soms aangevuld met voedingssupplementen. Van sommige spoorelementen heb je maar kleine hoeveelheden nodig, zoals chroom, fluoride, ijzer, jodium, koper, mangaan, molybdeen, selenium, silicium en zink. Het gaat dan om enkele microgrammen (0,001 milligram) per dag. Van de andere spoorelementen of micronutriënten heb je dagelijks hogere hoeveelheden nodig, dat zijn calcium, chloor, fosfor, kalium, magnesium en natrium.

Selenium

Selenium, ook wel seleen genoemd, kent een aantal belangrijke positieve gezondheidseffecten, met name door zijn werking als antioxidant en de betrokkenheid bij de productie van het schildklierhormoon. Het ondersteunt het immuunsysteem en is goed voor je nagels en je haar. Bij mannen draagt het bij aan een normale kwaliteit van sperma. Selenium wordt vaak toegevoegd aan een multivitamine, een antioxidantenpreparaat of een preparaat voor de mannelijke vruchtbaarheid. Selenium zit ook in vis, vlees, paranoten, volkoren graanproducten en zuivel. Ook zit het in plantaardige producten (afhankelijk van de hoeveelheid seleen in de grond).

Veilige inname selenium

Volgens de laatste Voedselconsumptiepeiling van het RIVM hebben kinderen, ouderen en volwassenen een lage inname van selenium. De veilige inname van selenium uit voeding en supplementen is 300 microgram per dag voor volwassenen. Bij een inname daarboven kunnen nagels en haren broos worden, waardoor ze bij een chronisch te hoge inname kunnen uitvallen. Dagelijks heb je als volwassene 70 microgram selenium nodig.

Zink

Zink heeft veel wetenschappelijk bewezen effecten voor je gezondheid. Behalve dat het goed is voor je immuunsysteem, draagt het bij aan het behoud van sterke botten en het gezichtsvermogen. Het heeft ook invloed op de conditie van je huid, je haar en je nagels. Een andere functie is dat het een rol speelt bij de eiwitsynthese en aanmaak van cellen en weefsels. Zink komt vaak voor in voedingssupplementen, soms in een enkelvoudig preparaat, maar vaak in een multivitamine. Dagelijks heb je als vrouw 7 en als man 9 milligram nodig. Jongens en meiden in de groei hebben meer zink nodig dan anderen. Ook vrouwen die borstvoeding geven, hebben een hogere dosering nodig. Wanneer je met je dagelijkse voeding veel vezels en fosfor binnenkrijgt, kan de opname van zink uit voeding worden bemoeilijkt. Zink vind je in graan, noten, vlees, kaas, schaal- en schelpdieren.

Veilige inname zink

Weinig mensen in Nederland hebben een tekort aan zink. Toch is het een heel belangrijk mineraal om binnen te krijgen. Een tekort kan worden herkend aan een groeiachterstand bij kinderen en een verminderde ontwikkeling van het geslacht. Verder is het immuunsysteem zwakker en kunnen er afwijkingen in de huid ontstaan bij een tekort. De veilige inname van zink uit voeding en supplementen is 25 milligram per dag voor volwassenen. Deze waarde is van toepassing op langdurig gebruik van zinksupplementen. Soms wordt er een hogere dosis ingenomen bij kortdurend gebruik.

Deze tekst is mogelijk gemaakt door Wilma van Dormalen -IVG

Veilige doseringen spoorelementen

Op de website van het Informatiecentrum voor Voedingssupplementen & Gezondheid staat meer achtergrondinformatie over de spoorelementen. Je kunt per spoorelement tabellen raadplegen voor de hoeveelheden die per dag nodig zijn. De referentie-inname (RI) geeft een grove indicatie van de hoeveelheid die een volwassene gemiddeld per dag nodig heeft. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) voor kinderen en de adequate inname voor volwassenen staan per leeftijdscategorie en geslacht vermeld. Net als een eventueel advies voor aanbevelingen van de Gezondheidsraad voor specifieke groepen, zoals zwangere vrouwen of kinderen. Kijk op: www.ivg-info.nl.