Scenariusze lekcji wychowawczych dotyczących motywowania uczniów do nauki by Podróż do źródeł motywacji

Cykl lekcji wychowawczych W RAMACH PROJEKTU „PODRÓŻ DO ŹRÓDEŁ MOTYWACJI” finansowanego ze środków

PROGRAMU OPERACYJNEGO WIEDZA EDUKACJA ROZWÓJ (PO WER)

Agnieszka Hliwa | Kraków | 2022

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

SPIS TREŚCI:

Wprowadzenie

2. Zarządzanie własnymi emocjami a chęć do pracy – scenariusz lekcji

3-6

3. Zarządzanie własnymi emocjami a chęć do pracy – karta pracy

7-9

4. Od samoregulacji do motywacji – scenariusz lekcji

10- 13

5. Od samoregulacji do motywacji – karta pracy

14-16

6. Jedzenie, władza, a może piękno? Co mnie motywuje do działania? – scenariusz lekcji 17-22 7. Jedzenie, władza, a może piękno? Co mnie motywuje do działania? – karta pracy 23-27 8. Zbuduj swoją motywację – scenariusz lekcji

28-32

9. Zbuduj swoją motywację – karta pracy

33-37

10. Siła nawyku – od planu do realizacji i nagrody – scenariusz lekcji

38-40

11. Siła nawyku – od planu do realizacji i nagrody – karta pracy

41-43

12. W świecie powiązań i asocjacji – scenariusz lekcji

44-48

13. W świecie powiązań i asocjacji – karta pracy

49-53

14. Bibliografia

STRONA 1

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Wprowadzenie Oddaję w Państwa ręce cykl lekcji wychowawczych na temat motywacji. Scenariusze powstały w oparciu o wnioski z obserwacji nauczycielskich przeprowadzonych podczas wyjazdów do szkół partnerskich w ramach projektu "Podróż do źródeł motywacji" finansowanego ze środków Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER). Cykl składa się z trzech połączonych ze sobą scenariuszy oraz trzech niezależnych. Służą one zbudowaniu większej świadomości u uczniów na temat własnych potrzeb, mocnych stron, ale też ograniczeń. Wszystkie lekcje podporządkowane są tematowi motywacji, jednak każda skupia się szczególnie wokół innego, związanego z nią zagadnienia. Ważne jest, by lekcje z cyklu przeprowadzić z uczniami po kolei (albo dosłownie jedna po drugiej, albo w odstępie czasowym). Pierwsza lekcja podejmuje temat emocji – uczniowie dowiedzą się, jaki wpływ ma zarządzanie emocjami na ich motywację do działania. Druga lekcja pozwoli uczniom przyjrzeć się, jaki jest stosunek naszej energii do napięcia i jaki ma on wpływ na nasze działania. Uczniowie będą też mogli się zastanowić, który typ motywacji (wewnętrzna czy zewnętrzna) działa na nich w konkretnych obszarach czy sytuacjach. Trzecia lekcja będzie okazją do zapoznania się z naturalnymi czynnikami, które mają wpływ na nasze życie i motywację do pracy. Uczniowie będą mogli zauważyć, że o motywacji do pracy decyduje harmonia między różnymi obszarami naszego życia, jak i samoświadomość czynników, na które jesteśmy wrażliwi. Do każdej lekcji dołączona jest karta pracy dla ucznia.

W trzech pozostałych scenariuszach proponuję tematykę związaną z: −

zasadami budowania motywacji;

−

siłą nawyku i jego znaczeniem w budowaniu motywacji;

−

interdyscyplinarnością i holizmem w edukacji.

Lekcje można przeprowadzić osobno, można skorzystać tylko z jednego scenariusza, dwóch lub wszystkich trzech.

Agnieszka Hliwa

STRONA 2

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Temat: Zarządzanie własnymi emocjami a chęć do pracy. (czas trwania: 1 lekcja) CEL Poznam i zrozumiem, jaki wpływ mają moje emocje na motywację do działania.

KRYTERIA SUKCESU - wiem, czym są emocje, odczucia, zachowania i myśli, umiem je odróżnić; - nazywam emocje, które są szczególnie ważne w moim życiu; - rozpoznaję stany fizjologiczne, które towarzyszą emocjom i mają wpływ na moje życie; - rozpoznaję u siebie kompetencje wynikające z inteligencji emocjonalnej (psychologiczne, społeczne, działania).

Metody kształcenia: dyskusja, praca indywidualna, praca z grafiką, analiza, refleksja Materiały dydaktyczne: grafiki, definicje Środki dydaktyczne: karta pracy dla ucznia

TOK LEKCJI

Nauczyciel wprowadza uczniów do lekcji za pomocą ćwiczenia:

Zapisz nazwy emocji, które znasz. Uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami, nauczyciel zwraca uwagę, że nie wszystko, co myślimy, że jest emocją, jest nią rzeczywiście. W odpowiedziach uczniowskich mogą się pojawić: - poczucia (zagrożenia, winy…) - zachowania (agresja, wzburzenie) - stany fizjologiczne (zmęczenie, zobojętnienie) - cechy (nieśmiałość, lenistwo)

STRONA 3

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Warto zauważyć, że emocje łączą się z naszym zachowaniem i motywacjami do działania, zatem zarządzanie emocjami dotyczy nie tylko uczuć, ale i zachowań, motywacji i potrzeb jednostki. Wniosek z tego taki, że aby wiedzieć, dlaczego czujemy się zmotywowani do działania lub nie, powinniśmy poznać własne emocje, które nami kierują, rozpoznać je i nabrać samoświadomości. 2. Nauczyciel tłumaczy, że psychologowie wyróżniają 6 podstawowych emocji: radość, smutek, strach, złość, zaskoczenie i wstręt. Na tej lekcji uczniowie poznają model R. Pluthika, w którym możemy znaleźć pary emocji (radość – smutek) oraz zobaczyć, w jaki sposób emocje łączą się ze sobą, prowadząc do bardziej skomplikowanych stanów emocjonalnych. Psycholog wyróżnia 8 podstawowych emocji. Ćwiczenie: przyjrzyj się mapie emocji R. Pluthika, zastanów się, które emocje są u Ciebie najwyraźniejsze? Nazwij swoje stany fizjologiczne, które Ci towarzyszą podczas odczuwania konkretnej emocji. Wybierz jedną lub dwie i zapisz swoje spostrzeżenia, np. strach – ból brzucha, drżenie rąk, ściśnięte gardło…

(Źródło: https://streskiler.pl/mapa-emocji-i-kolo-uczuc-powiedz-co-naprawde-czujesz/)

Wniosek: ważne jest, by dobrze słuchać swojego ciała i rozpoznawać własne emocje, by nie mylić ich z myślami, np.: Uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną.

STRONA 4

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Emocja: złość Stany fizjologiczne: ścisk w gardle, napięcie mięśni Myśl: „jestem głupi” lub „nauczyciel uwziął się na mnie” Jeśli rozumiemy, jaka emocja wpływa na nasze myślenie, jesteśmy w stanie wpływać na nasze działania. Jak sobie pomóc? Oddychać! Warto obserwować swój oddech, skupić się na powolnym wydechu powietrza. 3. Nauczyciel tłumaczy, że każda emocja ma trzy aspekty: poznawczy, fizjologiczny i behawioralny. - Aspekt poznawczy (myśli): nasze myśli wywołane przeżywaną emocją - Aspekt fizjologiczny (ciało): reakcje ciała - Aspekt behawioralny (zachowania): ucieczka lub zamrożenie lub atak Ważne jest, by sobie uświadomić, że emocje wywołują konkretne zachowanie, brak zachowania to też reakcja. Ćwiczenie: przyjrzyj się kompetencjom, które ściśle są związane z naszą inteligencją emocjonalną; podkreśl te, które są u Ciebie na wysokim poziomie. Przeanalizuj, które możesz wzmocnić i jak. (Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Inteligencja_emocjonalna)

Kompetencje psychologiczne: Samoświadomość – umiejętność rozpoznawania własnych stanów emocjonalnych, wiedza o własnych uczuciach, wartościach, preferencjach, możliwościach i ocenach intuicyjnych, czyli świadomość emocjonalna; Samokontrola – zdolność świadomego reagowania na bodźce zewnętrzne i kontrolowania własnych stanów emocjonalnych; umiejętność radzenia sobie ze stresem, kształtowania własnych emocji zgodnie z samym sobą, z własnymi normami, zasadami oraz wyznawanymi wartościami; Samoocena – poczucie własnej wartości, wiara we własne siły, świadomość swoich możliwości, umiejętności oraz swoich ograniczeń; umiejętność doświadczania własnej osoby niezależnie od sądów innych ludzi.

STRONA 5

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Kompetencje społeczne: Empatia – umiejętność doświadczania stanów emocjonalnych innych, uświadamianie sobie uczuć, potrzeb i wartości wyznawanych przez innych, czyli rozumienie innych, wrażliwość na odczucia innych; postawa nastawiona na pomaganie i wspieranie innych osób; zdolność odczuwania i rozumienia relacji społecznych; Asertywność – posiadanie i wyrażanie własnego zdania oraz bezpośrednie, otwarte wyrażanie emocji, postaw oraz wyznawanych wartości w granicach nie naruszających praw i psychicznego terytorium innych osób; zdolność obrony własnych praw w sytuacjach społecznych bez naruszania praw innych osób do ich obrony; Perswazja – umiejętność wzbudzania u innych pożądanych zachowań i reakcji, czyli wpływania na innych; umiejętność pozyskiwania innych na rzecz porozumienia, zdolność łagodzenia konfliktów; Przywództwo – zdolność tworzenia wizji i pobudzania ludzkiej motywacji do jej realizacji; zdolność zjednywania sobie zwolenników; Współpraca – zdolność tworzenia więzi i współdziałania z innymi, umiejętność pracy w grupie na rzecz osiągania wspólnych celów, umiejętność zespołowego wykonywania zadań i wspólnego rozwiązywania problemów.

Kompetencje prakseologiczne (zdolność do działania): Motywacja – własne zaangażowanie, skłonności emocjonalne, które prowadzą do nowych celów lub ułatwiają ich osiągnięcie, czyli dążenie do osiągnięć, inicjatywa i optymizm; Zdolności adaptacyjne – umiejętność panowania nad swoimi stanami wewnętrznymi; zdolność radzenia sobie w zmieniającym się środowisku, elastyczność w dostosowywaniu się do zmian w otoczeniu, zdolność działania i podejmowania decyzji pod wpływem stresu; Sumienność – zdolność przyjmowania odpowiedzialności za zadania i ich wykonywanie; umiejętność czerpania zadowolenia z wykonywanych obowiązków; konsekwencja w działaniu, w zgodzie z przyjętymi przez siebie standardami.

4. Podsumowanie. Nauczyciel zauważa, że nasze emocje mają silny związek z naszą motywacją do działania. Rozumienie wpływu emocji na nasze zachowania, umiejętność rozpoznawania i nazywania ich służy samoświadomości.

STRONA 6

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Karta pracy – 1 Temat: Zarządzanie własnymi emocjami a chęć do pracy.

Cel: Poznam i zrozumiem, jaki wpływ mają moje emocje na motywację do działania. Kryteria sukcesu: - wiem, czym są emocje, odczucia, zachowania i myśli, umiem je odróżnić; - nazywam emocje, które są szczególnie ważne w moim życiu; - rozpoznaję stany fizjologiczne, które towarzyszą emocjom i mają wpływ na moje życie; - rozpoznaję u siebie kompetencje wynikające z inteligencji emocjonalnej (psychologiczne, społeczne, działania). 1.

Zapisz nazwy emocji, które znasz.

2. Przyjrzyj się mapie emocji R. Pluthika, zastanów się, które emocje są u Ciebie najwyraźniejsze? Nazwij swoje stany fizjologiczne, które Ci towarzyszą podczas odczuwania konkretnej emocji. Wybierz jedną lub dwie i zapisz swoje spostrzeżenia, np. strach – ból brzucha, drżenie rąk, ściśnięte gardło…

(Źródło: https://streskiler.pl/mapa-emocji-i-kolo-uczuc-powiedz-co-naprawde-czujesz/)

STRONA 7

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Notatki:

3. Przyjrzyj się kompetencjom, które ściśle są związane z naszą inteligencją emocjonalną; podkreśl te, które są u Ciebie na wysokim poziomie. Przeanalizuj, które możesz wzmocnić i jak. Kompetencje psychologiczne: Samoświadomość – umiejętność rozpoznawania własnych stanów emocjonalnych, wiedza o własnych uczuciach, wartościach, preferencjach, możliwościach i ocenach intuicyjnych, czyli świadomość emocjonalna; Samokontrola – zdolność świadomego reagowania na bodźce zewnętrzne i kontrolowania własnych stanów emocjonalnych; umiejętność radzenia sobie ze stresem, kształtowania własnych emocji zgodnie z samym sobą, z własnymi normami, zasadami oraz wyznawanymi wartościami; Samoocena – poczucie własnej wartości, wiara we własne siły, świadomość swoich możliwości, umiejętności oraz swoich ograniczeń; umiejętność doświadczania własnej osoby niezależnie od sądów innych ludzi. Kompetencje społeczne: Empatia – umiejętność doświadczania stanów emocjonalnych innych, uświadamianie sobie uczuć, potrzeb i wartości wyznawanych przez innych, czyli rozumienie innych, wrażliwość na odczucia innych; postawa nastawiona na pomaganie i wspieranie innych osób; zdolność odczuwania i rozumienia relacji społecznych; Asertywność – posiadanie i wyrażanie własnego zdania oraz bezpośrednie, otwarte wyrażanie emocji, postaw oraz wyznawanych wartości w granicach nie naruszających praw i psychicznego terytorium innych osób; zdolność obrony własnych praw w sytuacjach społecznych bez naruszania praw innych osób do ich obrony; Perswazja – umiejętność wzbudzania u innych pożądanych zachowań i reakcji, czyli wpływania na innych; umiejętność pozyskiwania innych na rzecz porozumienia, zdolność łagodzenia konfliktów;

STRONA 8

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Przywództwo – zdolność tworzenia wizji i pobudzania ludzkiej motywacji do jej realizacji; zdolność zjednywania sobie zwolenników; Współpraca – zdolność tworzenia więzi i współdziałania z innymi, umiejętność pracy w grupie na rzecz osiągania wspólnych celów, umiejętność zespołowego wykonywania zadań i wspólnego rozwiązywania problemów. Kompetencje prakseologiczne (zdolność do działania): Motywacja – własne zaangażowanie, skłonności emocjonalne, które prowadzą do nowych celów lub ułatwiają ich osiągnięcie, czyli dążenie do osiągnięć, inicjatywa i optymizm; Zdolności adaptacyjne – umiejętność panowania nad swoimi stanami wewnętrznymi; zdolność radzenia sobie w zmieniającym się środowisku, elastyczność w dostosowywaniu się do zmian w otoczeniu, zdolność działania i podejmowania decyzji pod wpływem stresu; Sumienność – zdolność przyjmowania odpowiedzialności za zadania i ich wykonywanie; umiejętność czerpania zadowolenia z wykonywanych obowiązków; konsekwencja w działaniu, w zgodzie z przyjętymi przez siebie standardami. (Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Inteligencja_emocjonalna)

Notatki:

STRONA 9

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Temat: Od samoregulacji do motywacji. (czas trwania: 1 lekcja)

CEL Poznam, w jaki sposób mogę regulować siebie, co mnie motywuje do pracy.

KRYTERIA SUKCESU - rozpoznaję u siebie etapy pracy według macierzy Thayera; - wiem, jak sobie pomóc, gdy mój organizm mówi „dość”; - rozpoznaję u siebie motywację wewnętrzną i zewnętrzną, wiem, po którą kiedy sięgnąć.

Metody kształcenia: dyskusja, praca z grafiką, praca indywidualna, praca w grupie, wnioskowanie Materiały dydaktyczne: grafiki, definicje Środki dydaktyczne: karta pracy, arkusze papieru do pracy grupowej

TOK LEKCJI

Nauczyciel zapoznaje uczniów z macierzą Thayera, narzędziem pokazującym stosunek naszego pobudzenia do energii i jego wpływu na naszą motywację.

(Źródło: https://www.self-reg.pl/moje-lekcje-self-reg-dbac-o-siebie-i-lagodnie-powiedziec-nie/)

STRONA 10

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Sugestia: przy czarno-białym druku można poprosić uczniów o naniesienie kolorów na grafikę. Kolor żółty: chęć do działania, spokój, duża wydajność. Kolor czerwony: działamy intensywnie, ale sporo tracimy, jeśli przeoczymy ten stan i nie poddamy się regeneracji, popadniemy w stres lub zobojętnienie, to tryb zadaniowy (odhaczam, co za mną, robię do końca, padam). Kolor czarny: napięcie sprawia, że wciąż chcemy działać, szukamy pobudzaczy zamiast odpocząć; ten stan wymaga odpoczynku, poluzowania napięcia, by mógł się podnieść poziom energii, to tryb prowadzący do frustracji, irytacji i w końcu wycofania. Kolor niebieski: brak chęci do działania, może oznaczać relaks, przygotowanie do snu, ale też zobojętnienie wobec wyzwań. Najważniejszy jest moment przejścia z koloru czerwonego do czarnego – jeśli nie zauważymy symptomów płynących z naszego ciała, błędnie sięgniemy po kolejną kawę zamiast odpocząć i zrelaksować się. Nasza motywacja do pracy po krótkim okresie wznoszenia (utrzymanego dzięki napięciu, a nie energii), zacznie gwałtownie spadać. Ćwiczenie: odpowiedz na poniższe pytania. Zapisz swoje odpowiedzi. - jak często jestem w każdym z kwadratów? - co zrobić, żeby nauczyć się uciekać z czerwonego? Jak rozpoznać stan wysokiego pobudzenia (napięcia) i niewielkich zasobów energii? - co jest dla mnie dobre, gdy jestem już w czarnym kwadracie? Jak sobie pomóc? Dyskusja: nauczyciel proponuje wymianę spostrzeżeń, by wygenerować jak najwięcej pomysłów na radzenie sobie z czynnikami zmniejszającymi naszą motywację do pracy. Nie należy pozwalać na przekonywanie się; celem dyskusji jest zebranie pomysłów; każdy jest inny, ma inne potrzeby. Warto zapisać pomysły na tablicy. 2. Nauczyciel wprowadza rozróżnienie na motywację wewnętrzną i zewnętrzną. Zwraca uwagę, że obie są nam potrzebne w zależności od aktywności, którą chcemy podjąć. Trzy filary motywacji wewnętrznej: 1. Autonomia, czyli poczucie wpływu na własne życie. 2. Cel, czyli sprawczość i poczucie sensu. 3. Mistrzostwo, czyli ciągłe doskonalenie się. Trzy filary motywacji zewnętrznej: 1. Nagroda lub kara za własną pracę. 2. Zaspokajanie lub realizowanie potrzeb innych. 3. Oczekiwanie pochwały.

STRONA 11

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Nauczyciel dzieli klasę na zespoły (4-5 osób). Zadaniem uczniów jest rozwinięcie filarów motywacji w odniesieniu do szkoły. Szukają oni takich obszarów, działań, zachowań, które można odnieść do uczenia się i motywacji do pracy. Na przykład: Autonomia, czyli poczucie wpływu na własne życie: - lubię mieć wybór, chciałabym móc wybrać rodzaj zadania; Uczniowie prezentują na forum wyniki swojej pracy. Można zastosować duże plakaty i metodę „gadającej ściany” – plakaty wiszą na ścianie, a uczniowie chodzą i zapoznają się z ich treścią. Tej aktywności może towarzyszyć prezentacja pracy grup.

Treści, które mogą pomóc nauczycielowi w monitorowaniu pracy uczniów.

Motywacja wewnętrzna: - działania, które podejmujemy, dają nam satysfakcję i przyjemność; - działania pobudzają ciekawość i entuzjazm; - daje nam poczucie spełnienia i dumy, wartościowej pracy, chęć do dalszego działania; - jest większa u osób, które mają rozwiniętą samoświadomość; - motywacja wewnętrzna poznawcza wspiera proces uczenia się (moment: Aha! Wiem! Rozumiem!); - aby rozwinąć motywację wewnętrzną potrzebujesz poczucia skuteczności: technik uczenia się i pozytywnej informacji zwrotnej. Motywacja zewnętrzna: - polega na unikaniu kary i dążeniu do otrzymania nagrody; - przydaje się, gdy brakuje nam motywacji wewnętrznej (nie lubimy przedmiotu), zadanie jest nużące czy powtarzalne; - wadą jest uzależnienie się od opinii innych, pochwał i nagród lub brak wiary w siebie, jeśli towarzyszą nam raczej nagany i kary; wadą jest też brak poczucia autonomii; - motywacja zewnętrzna lękowa pojawia się, gdy boimy się odrzucenia lub zaspokajamy oczekiwania innych (rodziców, nauczycieli, kolegów, społeczeństwa); zbyt duża motywacja zewnętrzna lękowa prowadzi do braku zdolności uczenia się mózgu.

STRONA 12

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

3. Podsumowanie: indywidualna refleksja uczniów. Każdy odpowiada sam dla siebie na pytania: - jaki typ motywacji mnie określa? - jakie czynniki mnie motywują? - co mogę zmienić w moim podejściu do motywacji, żeby być zadowolonym?

STRONA 13

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Karta pracy - 2 Temat: Od samoregulacji do motywacji. Cel: Poznam, w jaki sposób mogę regulować siebie, co mnie motywuje do pracy. Kryteria sukcesu: - rozpoznaję u siebie etapy pracy według macierzy Thayera; - wiem, jak sobie pomóc, gdy mój organizm mówi „dość”; - rozpoznaję u siebie motywację wewnętrzną i zewnętrzną, wiem, po którą kiedy sięgnąć.

1. Przyjrzyj się macierzy Thayera i odpowiedz na poniższe pytania. Zapisz swoje odpowiedzi. - jak często jestem w każdym z kwadratów?

- co zrobić, żeby nauczyć się uciekać z czerwonego? Jak rozpoznać stan wysokiego pobudzenia (napięcia) i niewielkich zasobów energii?

- co jest dla mnie dobre, gdy jestem już w czarnym kwadracie? Jak sobie pomóc?

(Źródło: https://www.self-reg.pl/moje-lekcje-self-reg-dbac-o-siebie-i-lagodnie-powiedziec-nie/)

STRONA 14

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Kolor żółty: chęć do działania, spokój, duża wydajność. Kolor czerwony: działamy intensywnie, ale sporo tracimy, jeśli przeoczymy ten stan i nie poddamy się regeneracji, popadniemy w stres lub zobojętnienie, to tryb zadaniowy (odhaczam, co za mną, robię do końca, padam). Kolor czarny: napięcie sprawia, że wciąż chcemy działać, szukamy pobudzaczy zamiast odpocząć; ten stan wymaga odpoczynku, poluzowania napięcia, by mógł się podnieść poziom energii, to tryb prowadzący do frustracji, irytacji i w końcu wycofania. Kolor niebieski: brak chęci do działania, może oznaczać relaks, przygotowanie do snu, ale też zobojętnienie wobec wyzwań. Najważniejszy jest moment przejścia z koloru czerwonego do czarnego – jeśli nie zauważymy symptomów płynących z naszego ciała, błędnie sięgniemy po kolejną kawę zamiast odpocząć i zrelaksować się. Nasza motywacja do pracy po krótkim okresie wznoszenia (utrzymanego dzięki napięciu, a nie energii), zacznie gwałtownie spadać.

2. Praca w grupie. Przeanalizujcie filary motywacji w odniesieniu do szkoły. Poszukajcie takich obszarów, działań, zachowań, które można odnieść do uczenia się i motywacji do pracy.

Trzy filary motywacji wewnętrznej: 1. Autonomia, czyli poczucie wpływu na własne życie. 2. Cel, czyli sprawczość i poczucie sensu. 3. Mistrzostwo, czyli ciągłe doskonalenie się. Trzy filary motywacji zewnętrznej: 1. Nagroda lub kara za własną pracę. 2. Zaspokajanie lub realizowanie potrzeb innych. 3. Oczekiwanie pochwały.

Na przykład: Autonomia, czyli poczucie wpływu na własne życie: - lubię mieć wybór, chciałabym móc wybrać rodzaj zadania;

STRONA 15

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

3. Odpowiedz indywidualnie na poniższe pytania. - jaki typ motywacji mnie określa?

- jakie czynniki mnie motywują?

- co mogę zmienić w moim podejściu do motywacji, żeby być zadowolonym?

STRONA 16

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Temat: Jedzenie, władza a może piękno? Co mnie motywuje do działania? (czas trwania: 1 lekcja)

CEL Poznam, jakie są moje naturalne, wewnętrzne motywatory.

KRYTERIA SUKCESU - wiem, w jakich obszarach mojego życia potrzebna jest zmiana; - znam swoje własne motywatory na wysokim i niskim poziomie, wiem, jaki mają wpływ na moje życie i sposób pracy.

Metody kształcenia: praca indywidualna, autorefleksja, dyskusja Materiały dydaktyczne: grafiki, definicje Środki dydaktyczne: karta pracy

TOK LEKCJI

Nauczyciel proponuje uczniom indywidualne ćwiczenie z kołem życia. Zadaniem uczniów jest zaznaczenie w 8 obszarach poziomu swojego zadowolenia. Uczniowie sprawdzają, czy ich koło pojedzie, czy przypadkiem nie jest tak, że w jednym obszarze uczeń ma poziom 10, a w innym 1. O harmonii w naszym życiu decyduje równowaga między obszarami.

Czy moje koło pojedzie?

STRONA 17

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Wniosek: na naszą motywację do działania wpływa harmonijny rozwój wszystkich ważnych obszarów w naszym życiu.

2. Nauczyciel zapoznaje uczniów z 16 motywatorami Stevena Reissa. Psycholog wybrał 16 czynników, impulsów, które niezależnie od naszej woli wpływają na naszą motywację do działania. Warto zastanowić się, które motywatory mamy na wysokim poziomie, a które na niskim. Od tego zależy sposób, w jaki się uczymy, pracujemy, żyjemy. Większość motywatorów mamy na neutralnym poziomie, dlatego ważne jest, by znaleźć u siebie te skrajne i poddać refleksji, w jaki sposób ich kombinacja może wpłynąć na nasze życie. Ćwiczenie: zapoznaj się z 16 motywatorami Stevena Reissa. Zaznacz przy każdym, czy masz dany motywator na wysokim poziomie (↗), na niskim (↘), czy na neutralnym (▬). Skup się na tych motywatorach, które masz na wysokim i niskim poziomie. Przeanalizuj, co z tego dla Ciebie wynika. Co daje Ci siłę, co może Cię blokować? Jak żyć w zgodzie ze sobą, o co dbać? Swoje wnioski zapisz w notatkach.

Jeśli dostajemy zadanie niezgodnie z naszymi motywatorami, ostatecznie prowadzi to do demotywacji. Warto wiedzieć, jacy jesteśmy, by żyć w zgodzie z sobą.

STRONA 18

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Poniżej prezentacja 16 czynników: o czym każdy informuje? (Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=nKj2_B6P4yE&list=PLc-wKLeWpfhnbtsFO7lY51ooiFVjigUhr)

Wysoki poziom WŁADZY informuje o tym, że lubimy dostawać odpowiedzialne zadania i kierować grupą. Niski poziom WŁADZY informuje o tym, że lubimy pracę w zespole, lubimy dostawać własną część zadania do wykonania i tylko za tę część brać odpowiedzialność. *** Wysoki poziom NIEZALEŻNOŚCI informuje o tym, że lubimy pracować indywidualnie, mieć świadomość, że jesteśmy samodzielni, nie lubimy prosić o pomoc. Niski poziom NIEZALEŻNOŚCI informuje o tym, że ważne są dla nas więzi emocjonalne, lubimy być w relacji, móc poprosić o pomoc, lubimy pracować w zespole, w którym panuje dobra atmosfera. Zła atmosfera będzie na nas działać demotywująco. *** Wysoki poziom CIEKAWOŚCI informuje o tym, że potrzebujemy zdobywać wiedzę. Ona jest sensem życia. Lubimy dyskutować, jesteśmy wciąż zainteresowani, podczas wakacji mamy plan na zwiedzanie, dowiadywanie się o danym miejscu, instrukcje czytamy do końca. Pragnienie posiadania wiedzy może hamować działanie. Niski poziom CIEKAWOŚCI informuje o tym, że lubimy wiedzieć, po co się czegoś uczymy, jesteśmy pragmatyczni, wiedza jest narzędziem do innego celu. Instrukcje czytamy do połowy i już przechodzimy do działania. Lubimy działać, ono jest nadrzędne w naszym życiu. *** Wysoki poziom UZNANIA informuje o tym, że ważna jest dla nas opinia innych ludzi, od niej uzależniamy ocenę siebie, własną pewność siebie. Jeśli nie jesteśmy doceniani, nasza motywacja spada. Działamy dobrze tylko wtedy, gdy dostajemy pozytywną informację zwrotną. Jesteśmy bardzo emocjonalni, wrażliwi na krytykę. Mamy skłonność do perfekcjonizmu, żeby uniknąć krytyki. Niski poziom UZNANIA informuje o tym, że jesteśmy pewni siebie. Dobrze znosimy krytykę, jesteśmy konstruktywni. Krytyki nie odnosimy do siebie, a do przedmiotu działania. Chwalenie lubimy tylko w odniesieniu do konkretu. Zbyt nadmierne chwalenie jest odbierane przez nas jako manipulacja. Nie lubimy też chwalić innych, raczej zwracamy uwagę, krytykujemy, spodziewając się poprawy. ***

STRONA 19

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Wysoki poziom PORZĄDKU informuje o tym, że lubimy struktury, plany, uporządkowanie przestrzeni. Lubimy rytuały, zwykle mamy plan dnia, lubimy sprawdzać kilka razy to, co zrobimy, jesteśmy szczegółowi. Zaburzenie planu może prowadzić do demotywacji. Niski poziom PORZĄDKU informuje o tym, że nie mamy potrzeby planowania, struktury. Lubimy swobodę w obszarze zmiany, jesteśmy kreatywni. Nie lubimy programów, harmonogramów, szablonów, one są dla nas zniewalające. Mamy problemy z kończeniem zadań i pracą w wyznaczonym czasie. *** Wysoki poziom GROMADZENIA informuje o tym, że chcemy mieć, posiadać. Mamy w domu dużo książek albo butów, lub innych rzeczy. Lubimy naprawiać, ulegamy promocjom, robimy kopie ważnych dokumentów. Niski poziom GROMADZENIA informuje o tym, że lubimy myśleć o sobie, że jesteśmy hojni. Lubimy pożyczać, rozdawać, dzielić się. Robimy zakupy impulsywnie, bywamy rozrzutni, często wyrzucamy rzeczy. *** Wysoki poziom HONORU (motywator kariery) informuje o tym, że jesteśmy bardzo lojalni, jesteśmy przywiązani do pryncypiów (rządu, kościoła, tradycji). Ważne są dla nas zasady, mamy skłonność do ortodoksji religijnej. Jesteśmy nastawieni na osiąganie celów, ale zgodnie z normami etycznymi. Mamy wysoki poziom odpowiedzialności za słowa, zachowania, działania. Jesteśmy zasadniczy, nie lubimy zmian warunków. Niski poziom HONORU (motywator kariery) informuje o tym, że bardzo ważne jest dla nas osiąganie celu, ale niekoniecznie zgodnie z normami etycznymi. Cel uświęca środki. Lubimy angażować się w to, co daje nam korzyści. Dobrze radzimy sobie w sytuacjach spontanicznych. *** Wysoki poziom IDEALIZMU informuje o tym, że lubimy działać dla innych, lubimy widzieć sens w pomaganiu innym. Chcemy zbawiać świat, naprawiać, łatwo podejmujemy decyzje o pomocy niesionej ludziom w potrzebie, angażujemy się w akcje charytatywne. Niski poziom IDEALIZMU informuje o tym, że lubimy pomagać bliskim, znajomym, lubimy widzieć, że pomoc ma praktyczny wymiar. Uważamy, że nie zbawimy świata, każdy musi sobie poradzić. ***

STRONA 20

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Wysoki poziom KONTAKTÓW SPOŁECZNYCH informuje o tym, że lubimy towarzystwo. Mamy dużą ilość znajomych, lubimy żartować, rozmawiać, bawić się. Na wakacje lubimy wyjeżdżać w grupie, lubimy poznawać nowych ludzi. Niski poziom KONTAKTÓW SPOŁECZNYCH informuje o tym, że nie lubimy dyskutować na każdy temat, nie chcemy spędzać czasu w dużej grupie, nie pielęgnujemy powierzchownych znajomości. Mamy skłonność do wycofywania się, obrażania. *** Wysoki poziom RODZINY informuje o tym, że chcemy się troszczyć, opiekować, pielęgnować. Niski poziom RODZINY informuje o tym, że lubimy swobodę i wolność. *** Wysoki poziom STATUSU informuje o tym, że chcemy być częścią elitarnej grupy, ważne jest dla nas bogacenie się, prestiż, markowe przedmioty. Lubimy występować publicznie, lubimy być publicznie chwalone. Niski poziom STATUSU informuje o tym, że nie lubimy się wyróżniać, zwracać na siebie uwagę. Markowe rzeczy mogą być dla nas krępujące. Nie lubimy występować publicznie, nie lubimy być publicznie chwaleni. Może to działać na nas demotywująco. *** Wysoki poziom REWANŻU (motywator wygrywania) informuje o tym, że lubimy konkurować, porównywać się. Często napędza nas zazdrość o coś. Lubimy się odegrać, oddać, nie zapominamy krzywd. Niski poziom REWANŻU informuje o tym, że lubimy mediacje, kompromisy, chcemy, żeby wszystkim było dobrze, nie mamy potrzeby konkurowania czy porównywania się. *** Wysoki poziom PIĘKNA informuje o tym, że jesteśmy wrażliwi na sztukę, otaczamy się pięknymi przedmiotami, ważne są dla nas zmysły. Lubimy muzykę, malarstwo, ważny jest dla nas wystrój miejsca czy strój. Często estetyka jest nad merytoryką. Niski poziom PIĘKNA informuje o tym, że nie potrzebujemy zmysłowości, sztuki, estetyki wokół siebie. *** Wysoki poziom JEDZENIA informuje o tym, że planujemy działania podporządkowując je jedzeniu. Ważne jest dla nas, co jemy i jak nasze jedzenie wygląda. Dobre jedzenie będzie dla nas motywujące do działania.

STRONA 21

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Niski poziom JEDZENIA informuje o tym, że jedzenie służy nam tylko do tego, żeby przeżyć. Nie przywiązujemy wagi do tego, co jemy. Możemy sięgać po fast food. *** Wysoki poziom AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ informuje o tym, że lubimy wysiłek i wysoki poziom adrenaliny. Brak dostępu do aktywności fizycznej może działać na nas demotywująco w innych obszarach. Niski poziom AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ informuje o tym, że nie lubimy wysiłku, wybieramy sporty statyczne (golf, joga, spacery). Zmuszenie do dużego wysiłku fizycznego może działać demotywująco w innych obszarach. Potrzebujemy odpoczynku częściej niż inni. *** Wysoki poziom SPOKOJU informuje o tym, że potrzebujemy poczucia bezpieczeństwa, stabilizacji, mamy plan. Nie lubimy zmiany. Szybko rośnie nam poziom kortyzolu. Jesteśmy bardzo wrażliwi na stres. Mamy trudność z przyjęciem negatywnej oceny, często się martwimy na wyrost. Zmiana miejsca siedzenia może wpłynąć na nas demotywująco. Niski poziom SPOKOJU informuje o tym, że lubimy zmiany. Inicjujemy działania prowadzące do zmiany. Spokój odbieramy jako nudę. 3. Podsumowanie. Chętni uczniowie dzielą się swoimi i spostrzeżeniami na temat wewnętrznych motywatorów.

wrażeniami

STRONA 22

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Karta pracy - 3 Temat: Jedzenie, władza a może piękno? Co mnie motywuje do działania? Cel: Poznam, jakie są moje naturalne, wewnętrzne motywatory. Kryteria sukcesu: - wiem, w jakich obszarach mojego życia potrzebna jest zmiana; - znam swoje własne motywatory na wysokim i niskim poziomie, wiem, jaki mają wpływ na moje życie i sposób pracy. 1. Czy moje koło pojedzie? Zaznacz poziom satysfakcji w poszczególnych obszarach Twojego życia. Zobacz, czy dbasz o harmonijny rozwój. Co możesz zrobić, żeby poprawić jakość swojego życia?

2. Zapoznaj się z 16 motywatorami Stevena Reissa. Zaznacz przy każdym czy masz dany motywator na wysokim poziomie (↗), na niskim (↘), czy na neutralnym (▬). Skup się na tych motywatorach, które masz na wysokim i niskim poziomie. Przeanalizuj, co z tego dla Ciebie wynika. Co daje Ci siłę, co może Cię blokować? Jak żyć w zgodzie ze sobą, o co dbać? Swoje wnioski zapisz w notatkach.

STRONA 23

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Poniżej prezentacja 16 czynników: o czym każdy informuje? (Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=nKj2_B6P4yE&list=PLc-wKLeWpfhnbtsFO7lY51ooiFVjigUhr)

STRONA 24

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

*** Wysoki poziom UZNANIA informuje o tym, że ważna jest dla nas opinia innych ludzi, od niej uzależniamy ocenę siebie, własną pewność siebie. Jeśli nie jesteśmy doceniani, nasza motywacja spada. Działamy dobrze tylko wtedy, gdy dostajemy pozytywną informację zwrotną. Jesteśmy bardzo emocjonalni, wrażliwi na krytykę. Mamy skłonność do perfekcjonizmu, żeby uniknąć krytyki. Niski poziom UZNANIA informuje o tym, że jesteśmy pewni siebie. Dobrze znosimy krytykę, jesteśmy konstruktywni. Krytyki nie odnosimy do siebie, a do przedmiotu działania. Chwalenie lubimy tylko w odniesieniu do konkretu. Zbyt nadmierne chwalenie jest odbierane przez nas jako manipulacja. Nie lubimy też chwalić innych, raczej zwracamy uwagę, krytykujemy, spodziewając się poprawy. *** Wysoki poziom PORZĄDKU informuje o tym, że lubimy struktury, plany, uporządkowanie przestrzeni. Lubimy rytuały, zwykle mamy plan dnia, lubimy sprawdzać kilka razy to, co zrobimy, jesteśmy szczegółowi. Zaburzenie planu może prowadzić do demotywacji. Niski poziom PORZĄDKU informuje o tym, że nie mamy potrzeby planowania, struktury. Lubimy swobodę w obszarze zmiany, jesteśmy kreatywni. Nie lubimy programów, harmonogramów, szablonów, one są dla nas zniewalające. Mamy problemy z kończeniem zadań i pracą w wyznaczonym czasie. *** Wysoki poziom GROMADZENIA informuje o tym, że chcemy mieć, posiadać. Mamy w domu dużo książek albo butów lub innych rzeczy. Lubimy naprawiać, ulegamy promocjom, robimy kopie ważnych dokumentów. Niski poziom GROMADZENIA informuje o tym, że lubimy myśleć o sobie, że jesteśmy hojni. Lubimy pożyczać, rozdawać, dzielić się. Robimy zakupy impulsywnie, bywamy rozrzutni, często wyrzucamy rzeczy. *** Wysoki poziom HONORU (motywator kariery) informuje o tym, że jesteśmy bardzo lojalni, jesteśmy przywiązani do pryncypiów (rządu, kościoła, tradycji). Ważne są dla nas zasady, mamy skłonność do ortodoksji religijnej. Jesteśmy nastawieni na osiąganie celów, ale zgodnie z normami etycznymi. Mamy wysoki poziom odpowiedzialności za słowa, zachowania, działania. Jesteśmy zasadniczy, nie lubimy zmian warunków. Niski poziom HONORU (motywator kariery) informuje o tym, że bardzo ważne jest dla nas osiąganie celu, ale niekoniecznie zgodnie z normami etycznymi. Cel uświęca środki. Lubimy angażować się w to, co daje nam korzyści. Dobrze radzimy sobie w sytuacjach spontanicznych.

STRONA 25

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

*** Wysoki poziom IDEALIZMU informuje o tym, że lubimy działać dla innych, lubimy widzieć sens w pomaganiu innym. Chcemy zbawiać świat, naprawiać, łatwo podejmujemy decyzje o pomocy niesionej ludziom w potrzebie, angażujemy się w akcje charytatywne. Niski poziom IDEALIZMU informuje o tym, że lubimy pomagać bliskim, znajomym, lubimy widzieć, że pomoc ma praktyczny wymiar. Uważamy, że nie zbawimy świata, każdy musi sobie poradzić. *** Wysoki poziom KONTAKTÓW SPOŁECZNYCH informuje o tym, że lubimy towarzystwo. Mamy dużą ilość znajomych, lubimy żartować, rozmawiać, bawić się. Na wakacje lubimy wyjeżdżać w grupie, lubimy poznawać nowych ludzi. Niski poziom KONTAKTÓW SPOŁECZNYCH informuje o tym, że nie lubimy dyskutować na każdy temat, nie chcemy spędzać czasu w dużej grupie, nie pielęgnujemy powierzchownych znajomości. Mamy skłonność do wycofywania się, obrażania. *** Wysoki poziom RODZINY informuje o tym, że chcemy się troszczyć, opiekować, pielęgnować. Niski poziom RODZINY informuje o tym, że lubimy swobodę i wolność. *** Wysoki poziom STATUSU informuje o tym, że chcemy być częścią elitarnej grupy, ważne jest dla nas bogacenie się, prestiż, markowe przedmioty. Lubimy występować publicznie, lubimy być publicznie chwalone. Niski poziom STATUSU informuje o tym, że nie lubimy się wyróżniać, zwracać na siebie uwagę. Markowe rzeczy mogą być dla nas krępujące. Nie lubimy występować publicznie, nie lubimy być publicznie chwaleni. Może to działać na nas demotywująco. *** Wysoki poziom REWANŻU (motywator wygrywania) informuje o tym, że lubimy konkurować, porównywać się. Często napędza nas zazdrość o coś. Lubimy się odegrać, oddać, nie zapominamy krzywd. Niski poziom REWANŻU informuje o tym, że lubimy mediacje, kompromisy, chcemy, żeby wszystkim było dobrze, nie mamy potrzeby konkurowania czy porównywania się. ***

STRONA 26

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Wysoki poziom PIĘKNA informuje o tym, że jesteśmy wrażliwi na sztukę, otaczamy się pięknymi przedmiotami, ważne są dla nas zmysły. Lubimy muzykę, malarstwo, ważny jest dla nas wystrój miejsca czy strój. Często estetyka jest nad merytoryką. Niski poziom PIĘKNA informuje o tym, że nie potrzebujemy zmysłowości, sztuki, estetyki wokół siebie. *** Wysoki poziom JEDZENIA informuje o tym, że planujemy działania podporządkowując je jedzeniu. Ważne jest dla nas, co jemy i jak nasze jedzenie wygląda. Dobre jedzenie będzie dla nas motywujące do działania. Niski poziom JEDZENIA informuje o tym, że jedzenie służy nam tylko do tego, żeby przeżyć. Nie przywiązujemy wagi do tego, co jemy. Możemy sięgać po fast food. *** Wysoki poziom AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ informuje o tym, że lubimy wysiłek i wysoki poziom adrenaliny. Brak dostępu do aktywności fizycznej może działać na nas demotywująco w innych obszarach. Niski poziom AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ informuje o tym, że nie lubimy wysiłku, wybieramy sporty statyczne (golf, joga, spacery). Zmuszenie do dużego wysiłku fizycznego może działać demotywująco w innych obszarach. Potrzebujemy odpoczynku częściej niż inni. *** Wysoki poziom SPOKOJU informuje o tym, że potrzebujemy poczucia bezpieczeństwa, stabilizacji, mamy plan. Nie lubimy zmiany. Szybko rośnie nam poziom kortyzolu. Jesteśmy bardzo wrażliwi na stres. Mamy trudność z przyjęciem negatywnej oceny, często się martwimy na wyrost. Zmiana miejsca siedzenia może wpłynąć na nas demotywująco. Niski poziom SPOKOJU informuje o tym, że lubimy zmiany. Inicjujemy działania prowadzące do zmiany. Spokój odbieramy jako nudę.

STRONA 27

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Temat: Zbuduj swoją motywację. (czas trwania: 1-2 lekcje)

CEL Stworzę swój własny model uczenia się.

KRYTERIA SUKCESU - wiem, jak budować własną motywację; - znam wartość edukacji dla siebie samej/samego; - mam konkretne pomoce w swoim procesie uczenia się; - mam świadomość, że jakość mojej nauki w największym stopniu zależy ode mnie.

Metody kształcenia: dyskusja, praca indywidualna, analiza, refleksja Środki dydaktyczne: karta pracy dla ucznia

Wstęp: zapisz na tablicy poniższe słowa. Podyskutuj z uczniami na temat tego zdania. Porównuj się do tego, kim byłeś wczoraj, a nie do tego, kim ktoś jest dzisiaj. (J. Peterson)

TOK LEKCJI

Nauczyciel prezentuje uczniom najczęstsze błędy w myśleniu na temat motywacji:

- mam ją lub nie; - poczekam, aż się pojawi; - nic nie poradzę, że nie mam motywacji. Nauczyciel zwraca uczniom uwagę, że na własną motywację mamy wpływ, ona nie spada z nieba. Możemy nad nią pracować, kształtować ją. Motywację należy budować.

STRONA 28

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

2. Nauczyciel prosi uczniów o zdefiniowanie ich własnych nawyków edukacyjnych. Jakie są moje nawyki edukacyjne? Dyskusja: warto wymienić się spostrzeżeniami, porozmawiać również o tym, że część uczniów być może nie wie, jakie są ich nawyki. Należy zwrócić uwagę na istotę nawyku w motywowaniu się do działania. 3. Nauczyciel zapoznaje uczniów z czynnikami, które wpływają na budowanie motywacji. Ich obecność lub ich brak wyraźnie wpływa na to, czy i jak się uczymy. Ćwiczenie: przyjrzyj się trzem czynnikom pomagającym budować motywację. Zapisz, w jaki sposób się uczysz i co ma dla Ciebie znaczenie. Czynniki wpływające na budowanie motywacji: co mi pomaga? co mi przeszkadza? Dostrzeganie wartości w celu nauki: - wzrost kompetencji; - praktyczne zastosowanie; - nowa umiejętność; - zaspokojenie intelektualnej ciekawości. Poczucie skuteczności w nauce: - świadomość możliwości nauczenia się (wiara w siebie); - plan nauki. Wpływ otoczenia na naszą naukę: - moje miejsce na naukę; - czas, w którym się uczę; - warunki, w których się uczę; - wspierający rodzice, znajomi, nauczyciele.

4. Nauczyciel zauważa, że pojawiające się trudności w procesie uczenia się są naturalne. Muszą się pojawić. Żeby pomóc sobie w pokonywaniu trudności, warto nauczyć się wyznaczać cele, uczynić naukę skuteczną i szukać środowiska, które będzie nas wspierać.

STRONA 29

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Cel – określenie celu długoterminowego pozwala wskazać cele krótkoterminowe potrzebne do realizacji tego nadrzędnego.

Nauczyciel prosi uczniów o określenie własnych długoterminowych i krótkoterminowych celów. Zaznacza, że wyznaczanie celów ma ogromną wartość w budowaniu motywacji do pracy. Sformułowanie celów pokazuje, że to my sami mamy wpływ na ich realizację, jest pierwszym krokiem do bycia sprawczym, samodzielnym i odpowiedzialnym za własne życie. Ćwiczenie: Określ trzy cele długoterminowe. Zbuduj do nich cele krótkoterminowe. Na przykład: Cel długoterminowy: chcę po ukończeniu liceum zwiedzić Hiszpanię i poznać kulturę tego miejsca. Cele krótkoterminowe: zwiększę czas na naukę języka hiszpańskiego (potrzebne na miejscu); zwiększę czas na naukę języka angielskiego (potrzebne w podróży); skupię się na przedmiotach maturalnych (nie chcę mieć poprawki). *** Cel długoterminowy: chcę studiować medycynę. Cele krótkoterminowe: uczę się systematycznie przedmiotów, które zwiększą szansę na dostanie się na wymarzony kierunek. *** Cel długoterminowy: chcę w przyszłości dużo zarabiać. Cele krótkoterminowe: chcę się nauczyć planowania, systematyczności, sumienności, dyscypliny umysłowej (te cechy będą mi potrzebne, żeby osiągnąć mój cel długoterminowy); wykorzystam naukę przedmiotów w szkole, by nabyć umiejętności, które są potrzebne w budowaniu np. własnej firmy. Pamiętaj: - nic nie dzieje się samo; - szczęściu trzeba pomagać; - określenie długoterminowego celu pozwala przejść przez to, co jest dla nas trudne lub nudne; - wysiłek jest wpisany w sukces; - satysfakcja przychodzi tylko wtedy, gdy sami na nią zapracujemy.

STRONA 30

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Skuteczność nauki – poznanie własnych priorytetów, planowanie, hierarchizowanie treści, organizacja wiedzy, higiena pracy to czynniki budujące naszą motywację do nauki.

Ćwiczenie: zbuduj swój własny schemat skutecznej nauki. Odpowiedz na poniższe pytania: 1.

Jakie przedmioty są dla mnie ważne? Dlaczego? Ułóż własną hierarchę przedmiotów szkolnych. 2. Z jakich źródeł i w jaki sposób lubię się uczyć (książka, film, quizy, notowanie, czytanie, opowiadanie komuś…)? 3. Jak planujesz własną naukę? - czekam na ostatnią chwilę, a potem wszystko robię naraz; - dzielę partię materiału na mniejsze części i wyznaczam sobie terminy realizacji; - nie planuję, czekam aż mi się będzie chciało; - planuję czas na powtórkę. Pamiętaj: uczymy się najwydajniej, gdy dzielimy materiał na części; ważne jest domykanie małych części materiału, bez przerywania; odpoczywajmy, ale w wyznaczonym przez siebie czasie; planujmy tyle samo czasu na powtórki, co na poznawanie nowego materiału. 4. Jakie pomoce do planowania, organizacji lubisz (własne tabele, mapy myśli, organizery, planery…)? 5. Czy zostawiasz po swojej nauce jakieś fizyczne ślady (notatki, fiszki, plakaty…)? 6. Czy monitorujesz swoją pracę? Czy masz nad nią kontrolę (graficzny plan i odhaczanie tego, co się już zrobiło)? 7. Czy dbasz o odpowiednią ilość snu, spacery i picie wody?

Wpływ środowiska na proces nauki – gdzie, kiedy, jak, z kim?

Ćwiczenie: odpowiedz sobie na poniżesz pytania. Zapisz wnioski. Minimalizuj rozpraszanie się: - czy telefon jest wyłączony/wyciszony i leży z dala ode mnie? - czy mam zamknięte wszystkie zakładki niezwiązane z tematem nauki? - czy używam zatyczek do uszu, słucham muzyki, dbam o ciszę?

STRONA 31

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Pamiętaj: wszystkie rozpraszacze (odebranie wiadomości) angażuj Twoją pamięć operacyjną. To niby drobiazg, ale w zasadniczy sposób utrudnia proces uczenia się. Miej tego świadomość. Atmosfera podczas nauki: - czy mój pokój/biurko są uporządkowane? - czy uczę się z ludźmi, przy których dobrze się czuję? - czy mam przewietrzony pokój? - czy mam przy sobie wodę? Miejsce do pracy: - czy dbam o to, by pracować w miejscu dla mnie wygodnym? - czy szukam wymówek? - czy korzystam z bibliotek, czytelni, miejsc cichej nauki?

5. Podsumowanie: Nauczyciel pyta uczniów o wnioski ze swojej pracy indywidualnej.

STRONA 32

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Karta pracy Zbuduj swoją motywację. Porównuj się do tego, kim byłeś wczoraj, a nie do tego, kim ktoś jest dzisiaj. (J. Peterson)

CEL Stworzę swój własny model uczenia się.

1. Ćwiczenie: przyjrzyj się trzem czynnikom pomagającym budować motywację. Zapisz, w jaki sposób się uczysz i co ma dla Ciebie znaczenie. Czynniki wpływające na budowanie motywacji: co mi pomaga? co mi przeszkadza? Co widzę jako własne? Dostrzeganie wartości w celu nauki: - wzrost kompetencji; - praktyczne zastosowanie; - nowa umiejętność; - zaspokojenie intelektualnej ciekawości. Poczucie skuteczności w nauce: - świadomość możliwości nauczenia się (wiara w siebie); - plan nauki. Wpływ otoczenia na naszą naukę: - moje miejsce na naukę; - czas, w którym się uczę; - warunki, w których się uczę; - wspierający rodzice, znajomi, nauczyciele.

STRONA 33

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

2. Wykonaj poniżesz ćwiczenia. Ćwiczenie: Określ trzy cele długoterminowe. Zbuduj do nich cele krótkoterminowe.

Cel – określenie celu długoterminowego pozwala wskazać cele krótkoterminowe potrzebne do realizacji tego nadrzędnego.

Na przykład: Cel długoterminowy: chcę po ukończeniu liceum zwiedzić Hiszpanię i poznać kulturę tego miejsca. Cele krótkoterminowe: zwiększę czas na naukę języka hiszpańskiego (potrzebne na miejscu); zwiększę czas na naukę języka angielskiego (potrzebne w podróży); skupię się na przedmiotach maturalnych (nie chcę mieć poprawki). *** Cel długoterminowy: chcę studiować medycynę. Cele krótkoterminowe: uczę się systematycznie przedmiotów, które zwiększą szansę na dostanie się na wymarzony kierunek. *** Cel długoterminowy: chcę w przyszłości dużo zarabiać. Cele krótkoterminowe: chcę się nauczyć planowania, systematyczności, sumienności, dyscypliny umysłowej (te cechy będą mi potrzebne, żeby osiągnąć mój cel długoterminowy); wykorzystam naukę przedmiotów w szkole, by nabyć umiejętności, które są potrzebne w budowaniu np. własnej firmy. Mój przykład celu długoterminowego i celów krótkotrwałych:

STRONA 34

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Pamiętaj: - nic nie dzieje się samo; - szczęściu trzeba pomagać; - określenie długoterminowego celu pozwala przejść przez to, co jest dla nas trudne lub nudne; - wysiłek jest wpisany w sukces; - satysfakcja przychodzi tylko wtedy, gdy sami na nią zapracujemy. Skuteczność nauki – poznanie własnych priorytetów, planowanie, hierarchizowanie treści, organizacja wiedzy, higiena pracy to czynniki budujące naszą motywację do nauki. Ćwiczenie: zbuduj swój własny schemat skutecznej nauki. Odpowiedz pisemnie na poniższe pytania: 1.

Jakie przedmioty są dla mnie ważne? Dlaczego? Ułóż własną hierarchę przedmiotów szkolnych.

2. Z jakich źródeł i w jaki sposób lubię się uczyć (książka, film, quizy, notowanie, czytanie, opowiadanie komuś…)?

3. Jak planujesz własną naukę? (podkreśl to, co Ciebie dotyczy) - czekam na ostatnią chwilę, a potem wszystko robię naraz; - dzielę partię materiału na mniejsze części i wyznaczam sobie terminy realizacji; - nie planuję, czekam aż mi się będzie chciało; - planuję czas na powtórkę. Pamiętaj: uczymy się najwydajniej, gdy dzielimy materiał na części; ważne jest domykanie małych części materiału, bez przerywania; odpoczywajmy, ale w wyznaczonym przez siebie czasie; planujmy tyle samo czasu na powtórki, co na poznawanie nowego materiału. 1.

Jakie pomoce do planowania, organizacji lubisz (własne tabele, mapy myśli, organizery, planery…)?

STRONA 35

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

2. Czy zostawiasz po swojej nauce jakieś fizyczne ślady (notatki, fiszki, plakaty…)?

3. Czy monitorujesz swoją pracę? Czy masz nad nią kontrolę (graficzny plan i odhaczanie tego, co się już zrobiło)?

4. Czy dbasz o odpowiednią ilość snu, spacery i picie wody?

Wpływ środowiska na proces nauki – gdzie, kiedy, jak, z kim?

Ćwiczenie: odpowiedz sobie na poniżesz pytania. Zapisz wnioski.

Minimalizuj rozpraszanie się: - czy telefon jest wyłączony/wyciszony i leży z dala ode mnie?

- czy mam zamknięte wszystkie zakładki niezwiązane z tematem nauki?

- czy używam zatyczek do uszu, słucham muzyki, dbam o ciszę?

Pamiętaj: wszystkie rozpraszacze (odebranie wiadomości) angażują Twoją pamięć operacyjną. To niby drobiazg, ale w zasadniczy sposób utrudnia proces uczenia się. Miej tego świadomość.

Atmosfera podczas nauki: - czy mój pokój/biurko są uporządkowane?

- czy uczę się z ludźmi, przy których dobrze się czuję?

STRONA 36

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

- czy mam przewietrzony pokój?

- czy mam przy sobie wodę?

Miejsce do pracy: - czy dbam o to, by pracować w miejscu dla mnie wygodnym?

- czy szukam wymówek?

- czy korzystam z bibliotek, czytelni, miejsc cichej nauki?

STRONA 37

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Temat: Siła nawyku – od planu do realizacji i nagrody. (czas trwania: 1 lekcja)

CEL Poznam znaczenie nawyku w budowaniu motywacji do pracy.

KRYTERIA SUKCESU - znam 4 prawa budowania nawyku; - zbuduję własny plan wprowadzenia lub zmiany nawyku.

Metody kształcenia: dyskusja, praca indywidualna, analiza, refleksja Środki dydaktyczne: karta pracy dla ucznia

TOK LEKCJI Wstęp: nauczyciel zapisuje na tablicy cytat, niech te słowa towarzyszą uczniom przez całą lekcję: Motywacja pozwala zacząć, nawyk pozwala wytrwać (Jim Ryun) 1.

Nauczyciel przedstawia uczniom koncepcję pracy z naszymi nawykami Jamesa Cleara. Jak zmieniać nawyki? Jak wprowadzać nowe?

Cztery prawa zmiany nawyku proponowane przez Jamesa Cleara: • • • •

uczyń nawyk oczywistym; spraw, aby był atrakcyjny; spraw, aby był łatwy; uczyń go satysfakcjonującym.

Nawyk jako oczywisty Ważne jest, by formułując nowy nawyk zdefiniować go bardzo konkretnie, dać sobie szczegółową instrukcję. Tylko tak będzie działać.

STRONA 38

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Zamiast zapisywać nawyk w postaci: „pouczę się przed śniadaniem”, warto go zapisać na przykład tak: Zaraz po umyciu zębów, a przed zrobieniem śniadania przejrzę notatki z wszystkich lekcji tego dnia. Zeszyty przygotuję wcześniejszego dnia wieczorem. Poświęcę na tę aktywność 30 minut. Dzięki tak sformułowanemu nawykowi realizujemy dokładnie zapisaną instrukcję. Nawyk jako atrakcyjny Za wykonanie zadania można się nagradzać czymś miłym: zawsze zrobię sobie pyszną kawę przed przeglądaniem notatek; posłucham ulubionej muzyki w czasie przeglądania notatek; włożę do skarbonki 2 zł po skończonym zadaniu; zaproszę do budowania nawyku znajomego, aby dzielić się z nim postępami, etc. Nawyk jako łatwy Ważne, by zacząć od nawyku, który będzie dla nas łatwy. Nie planujmy od razu ambitnych działań. Jeśli 30 minut na powtórki to dla Ciebie za dużo, zmniejsz ten czas do 15 minut. Przygotuj wszystko wcześniej (dnia wcześniejszego), by rano móc od razu działać, nie zastanawiać się, co należy zrobić. Nawyk jako satysfakcjonujący Ważne, by czuć, że ma się nagrodę za wprowadzanie nawyku. Możesz wydrukować tabelę na 7 dni i odhaczać wykonanie zadania; możesz dzielić się sukcesem ze znajomymi (będą naturalnym motywatorem). Pamiętaj, że czekanie na nagrodę nie jest łatwe, przyjmij to i szukaj sposobu dobrego dla siebie.

Poniżej przykład zmiany zapisu nawyków. Autor: Dominik Juszczyk Podam dwa przykłady z moich przedefiniowanych nawyków. Kiedyś na liście do zrobienia rano miałem ćwiczenia. Było to zapisane jako: • •

po wstaniu ćwicz, medytuj.

W głowie było założenie, żeby to było około 10–15 minut ćwiczeń i około 20 minut medytacji. Zdarzało mi się nie wykonać tego nawyku, zwłaszcza ćwiczeń.

STRONA 39

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Przedefiniowałem te dwa nawyki jako: 1.

Rano będę ćwiczył kolano (lista ćwiczeń w notatniku) zaraz po toalecie, zważeniu się i wypiciu wody. W czasie ćwiczenia włączę sobie na iPadzie muzykę z listy „do ćwiczeń”. Skorzystam z taśmy, rolki oraz karimaty. Jeżeli nie będę ich miał pod ręką, to skorzystam z koca i ręcznika. Po zakończeniu zaznaczę to na kartce tygodnia czerwonym flamastrem. Kartkę będę brał ze sobą tam, gdzie jadę. 2. Zaraz po zaznaczeniu na kartce ćwiczeń będę medytował przez 20 minut, używając aplikacji Waking Up. Usiądę na kanapie lub krześle. Jak będzie mi zimno, przykryję się kocem lub założę bluzę. Zaraz po medytacji zaznaczę ją na kartce tygodnia czerwonym flamastrem. Kartkę będę brał ze sobą tam, gdzie jadę. (Źródło: https://dominikjuszczyk.pl/2020/01/cztery-prawa-zwiekszajace-szanse-na-zbudowanie-nawyku/)

2. Nauczyciel proponuje uczniom zbudowanie planu zmiany lub wprowadzenia nawyku. Uczniowie pracują samodzielnie (karta pracy). 3. Dyskusja na podsumowanie: chętni uczniowie dzielą się swoimi pomysłami.

STRONA 40

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Karta pracy Siła nawyku – od planu do realizacji i nagrody Motywacja pozwala zacząć, nawyk pozwala wytrwać (Jim Ryun)

CEL Poznam znaczenie nawyku w budowaniu motywacji do pracy.

KRYTERIA SUKCESU - znam 4 prawa budowania nawyku; - zbuduję własny plan wprowadzenia lub zmiany nawyku.

Cztery prawa zmiany nawyku proponowane przez Jamesa Cleara:

• • • •

uczyń nawyk oczywistym; spraw, aby był atrakcyjny; spraw, aby był łatwy; uczyń go satysfakcjonującym.

Nawyk jako oczywisty Ważne jest, by formułując nowy nawyk zdefiniować go bardzo konkretnie, dać sobie szczegółową instrukcję. Tylko tak będzie działać. Zamiast zapisywać nawyk w postaci: „pouczę się przed śniadaniem”, warto go zapisać na przykład tak: Zaraz po umyciu zębów, a przed zrobieniem śniadania przejrzę notatki z wszystkich lekcji tego dnia. Zeszyty przygotuję wcześniejszego dnia wieczorem. Poświęcę na tę aktywność 30 minut. Dzięki tak sformułowanemu nawykowi realizujemy dokładnie zapisaną instrukcję. Nawyk jako atrakcyjny Za wykonanie zadania można się nagradzać czymś miłym: zawsze zrobię sobie pyszną kawę przed przeglądaniem notatek; posłucham ulubionej muzyki w czasie przeglądania notatek; włożę do skarbonki 2 zł po skończonym zadaniu; zaproszę do budowania nawyku znajomego, aby dzielić się z nim postępami, etc.

STRONA 41

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Nawyk jako łatwy Ważne, by zacząć od nawyku, który będzie dla nas łatwy. Nie planujmy od razu ambitnych działań. Jeśli 30 minut na powtórki to dla Ciebie za dużo, zmniejsz ten czas do 15 minut. Przygotuj wszystko wcześniej (dnia wcześniejszego), by rano móc od razu działać, nie zastanawiać się, co należy zrobić. Nawyk jako satysfakcjonujący Ważne, by czuć, że ma się nagrodę za wprowadzanie nawyku. Możesz wydrukować tabelę na 7 dni i odhaczać wykonanie zadania; możesz dzielić się sukcesem ze znajomymi (będą naturalnym motywatorem). Pamiętaj, że czekanie na nagrodę nie jest łatwe, przyjmij to i szukaj sposobu dobrego dla siebie. 2. Moje nawyki – planowanie. Wybierz dla siebie dobry nawyk związany z uczeniem się, możliwy do spełnienia, wprowadzenia. Stwórz własny plan według poznanych 4 kroków. Już od kolejnego dnia wprowadź go w życie!

Mój nawyk:

Oczywisty:

Atrakcyjny:

Łatwy:

STRONA 42

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Satysfakcjonujący:

po wstaniu ćwicz, medytuj.

W głowie było założenie, żeby to było około 10–15 minut ćwiczeń i około 20 minut medytacji. Zdarzało mi się nie wykonać tego nawyku, zwłaszcza ćwiczeń. Przedefiniowałem te dwa nawyki jako: 3. Rano będę ćwiczył kolano (lista ćwiczeń w notatniku) zaraz po toalecie, zważeniu się i wypiciu wody. W czasie ćwiczenia włączę sobie na iPadzie muzykę z listy „do ćwiczeń”. Skorzystam z taśmy, rolki oraz karimaty. Jeżeli nie będę ich miał pod ręką, to skorzystam z koca i ręcznika. Po zakończeniu zaznaczę to na kartce tygodnia czerwonym flamastrem. Kartkę będę brał ze sobą tam, gdzie jadę. 4. Zaraz po zaznaczeniu na kartce ćwiczeń będę medytował przez 20 minut, używając aplikacji Waking Up. Usiądę na kanapie lub krześle. Jak będzie mi zimno, przykryję się kocem lub założę bluzę. Zaraz po medytacji zaznaczę ją na kartce tygodnia czerwonym flamastrem. Kartkę będę brał ze sobą tam, gdzie jadę. (Źródło: https://dominikjuszczyk.pl/2020/01/cztery-prawa-zwiekszajace-szanse-na-zbudowanie-nawyku/)

STRONA 43

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Temat: W świecie powiązań i asocjacji. (czas trwania: 1-2 lekcje)

CEL Poznam różne koncepcje edukacyjne wpływające na moje uczenie się i budowanie motywacji do nauki.

KRYTERIA SUKCESU - wiem, jakie ma znaczenie interdyscyplinarność w edukacji; - znam kilka sposobów na uczenie się poprzez skojarzenia międzyprzedmiotowe; - rozumiem, czym jest holistyczne podejście do uczenia się; - rozumiem wpływ pozytywnej informacji zwrotnej na moje uczenie się.

Metody kształcenia: dyskusja, praca indywidualna i grupowa, analiza, refleksja Materiały dydaktyczne: grafiki, definicje Środki dydaktyczne: karta pracy dla ucznia

TOK LEKCJI Nauczyciel wprowadza różne metody/techniki służące motywacji: 1.

Uczenie się poprzez imersję.

Zjawisko jest znane przy nauce języka obcego (zanurzamy się w język poprzez filmy, artykuły, kontakt z osobami, które w tym języku mówią etc.). Imersja może być równie pomocna przy uczeniu się innych przedmiotów. Przykład: historia, wiek XVII, Europa Jakiej muzyki wtedy słuchano? (możesz uczyć się przy niej, z ciekawości) Czym wyróżniało się malarstwo? (znajdź jeden, dwa obrazy, które będą Ci towarzyszyć podczas nauki) Jacy naukowcy wtedy żyli? (wybierz jednego, dwóch… zastanów się, co dali światu)

STRONA 44

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Co się działo w tym czasie na świecie? (zapisz dla kontekstu kilka najważniejszych faktów) Jak nazywała się ta epoka? (literatura, filozofia… czego mogę się z niej dowiedzieć o tym wieku?) Co ludzkość odkryła i wynalazła w tym czasie? (jaki ma to wpływ na moje życie teraz?)

Ćwiczenie: wybierz jeden dział z dowolnego przedmiotu i zbuduj kilka pytań wokół niego. Może zdołasz też wyszukać odpowiedzi?

2. Personalizacja poznawanych treści. Szukaj osobistych połączeń tam, gdzie tylko się da. Zaangażowanie emocjonalne pomoże Ci zapamiętać fakty. Na przykład: Moja babcia urodziła się w 1953 roku. Wtedy zmarł Józef Stalin, a Winston Churchill otrzymał Literacką Nagrodę Nobla. Zmarł Konstanty Ildefons Gałczyński i Julian Tuwim. Zdobyto po raz pierwszy Mount Everest. Urodzili się też w tym roku Wojciech Waglewski, Lech Janerka i Jurek Owsiak. Ćwiczenie: znajdź ciekawe informacje, wychodząc od daty, która ma związek z kimś dla Ciebie bliskim. Co działo się wtedy na świecie? W Polsce?

3. Zmysły pomocą w nauce. Wyobraź sobie cytrynę. Pomyśl o niej chwilę… Czy Twoje ślinianki pracują? Twój mózg działa asocjacyjnie (buduje skojarzenia), a abstrakcyjne treści przekłada na konkretne obrazy. Wyobraź sobie radość. Co widzisz? Nasz proces uczenia się zaczyna się od wrażeń zmysłowych. Potem angażujemy pamięć krótkotrwałą i dopiero – na skutek przypominania – informacje i umiejętności trafiają do pamięci długotrwałej.

STRONA 45

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Ćwiczenie: przypomnij sobie dowolne wrażenie zmysłowe (obraz, dźwięk, zapach, czucie…). Co wywołuje skojarzenie? Jaki użytek edukacyjny można z niego zrobić? Na przykład: Gdy czuję zapach pomarańczy, pojawia się w mojej głowie obraz drzewek z pomarańczami z Hiszpanii. Co wiem o historii Hiszpanii?

4. Interdyscyplinarność. Łączenie wiedzy z różnych dziedzin, daje poczucie sensu, pozwala lepiej rozumieć to, czego się uczymy. Ćwiczenie: nauczyciel dzieli klasę na grupy. Uczniowie generują pomysły budowania projektów łączących wiedzę z różnych przedmiotów. Sugestia: warto zebrać pomysły uczniów, wymienić się nimi i zaplanować ich realizację. Pomysły pochodzące od uczniów będą miały dla nich wymiar osobisty, co wpłynie na ich motywację i zaangażowanie. 5. Holizm w edukacji.

STRONA 46

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Opinia: „Współczesny świat, w którym przyrost informacji następuje w niespotykanym wcześniej tempie wymaga coraz bardziej holistycznej edukacji. Wyzwania, przed którymi stoimy to z jednej strony umiejętność selekcjonowania danych z chaosu informacji, z drugiej – spojrzenie na projekty „z lotu ptaka”, zarządzanie wieloma informacjami naraz, łączenie elementów. Ważne staje się wychodzenie poza wąskie ramy specjalizacji, dostrzeganie, jak gałęzie wiedzy i praktyki składają się w całość, wzajemnie uzupełniają oraz jakie możemy znaleźć tego zastosowanie w codziennych wyzwaniach, czy projektowaniu przyszłości. Sukces osiągają dziś osoby myślące nieszablonowo, twórczo, wychodzące poza schematy, potrafiące łączyć ze sobą dziedziny wiedzy, różne doświadczenia i zasoby.” (Adam Dębowski – Instytut Liderów Zmian)

Burza mózgów: uczniowie generują pomysły na szkołę, w której byłaby stosowana zasada holizmu. Nauczyciel zapisuje pomysły na tablicy. Sugestia: w miarę możliwości nauczyciele mogą zastanowić się nad stworzeniem holistycznego podejścia do uczenia się tam, gdzie jest to w obecnych warunkach możliwe. Ćwiczenie: Nauczyciel dzieli klasę na 4 grupy. Każda grupa pracuje nad jedną potrzebą pozwalającą budować motywację do pracy. Po skończonej pracy uczniowie prezentują jej wyniki. Można zaproponować pracę na plakatach i wywieszenie ich w widocznym miejscu do omówienia. Grupa 1. Potrzeba zdobywania. - jak wyraża się dla nas potrzeba zdobywania w szkole? - co jest dla mnie sukcesem? - co odbieram jako porażkę? - co mnie na co dzień motywuje do pracy?

Grupa 2. Potrzeba tworzenia więzi. - czym są dla mnie więzi w szkole? - jak mogę zadbać o dobre relacje w klasie między uczniami? - jak mogę zadbać o dobre relacje między uczniami a nauczycielami? - w jaki sposób mogę zgłaszać moje potrzeby? - w jaki sposób chcielibyśmy świętować nasze indywidualne i klasowe sukcesy?

STRONA 47

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Grupa 3. Potrzeba zrozumienia. - co buduje u mnie poczucie sensu w uczeniu się? - jaki wartościowy wkład mogę wnieść w pracę klasy lub szkoły? - co umożliwi mi rozwój w klasie i szkole? - w jaki sposób wyznaczać cele indywidualne i klasowe? - jakiej informacji zwrotnej od nauczyciela potrzebuję na temat mojego uczenia się?

Grupa 4. Potrzeba obrony. - co daje mi poczucie bezpieczeństwa podczas lekcji? - jakie znaczenie ma dla mnie sprawiedliwość? - co wywołuje we mnie strach i zniechęcenie? - co buduje w szkole atmosferę przyjazną uczeniu się? Wniosek: motywacja do pracy pojawia się tam, gdzie wszystkie cztery potrzeby (bez hierarchizowania) są zaspokojone.

6. Pozytywna informacja zwrotna. W uczeniu się potrzebujemy motywującej nas informacji zwrotnej na temat naszych postępów, potrzebujemy wzmocnienia. Ćwiczenie: uczniowie pracują w parach; proponują rodzaje, sposoby oraz treść informacji zwrotnych, których życzyliby sobie od nauczyciela: - gdy wykonają pracę bardzo dobrze; - gdy wykonają pracę, która wymaga poprawy; - gdy wykonają pracę na poziomie niewystarczającym do zaliczenia.

Podsumowanie: uczniowie dzielą się refleksją o tym, co okazało się dla nich najważniejsze podczas lekcji.

STRONA 48

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Karta pracy W świecie powiązań i asocjacji. CEL Poznam różne koncepcje edukacyjne wpływające na moje uczenie się i budowanie motywacji do nauki.

Uczenie się poprzez imersję. Zjawisko jest znane przy nauce języka obcego (zanurzamy się w język poprzez filmy, artykuły, kontakt z osobami, które w tym języku mówią etc.). Imersja może być równie pomocna przy uczeniu się innych przedmiotów. Przykład: historia, wiek XVII, Europa Jakiej muzyki wtedy słuchano? (możesz uczyć się przy niej, z ciekawości) Czym wyróżniało się malarstwo? (znajdź jeden, dwa obrazy, które będą Ci towarzyszyć podczas nauki) Jacy naukowcy wtedy żyli? (wybierz jednego, dwóch… zastanów się, co dali światu) Co się działo w tym czasie na świecie? (zapisz dla kontekstu kilka najważniejszych faktów) Jak nazywała się ta epoka? (literatura, filozofia… czego mogę się z niej dowiedzieć o tym wieku?) Co ludzkość odkryła i wynalazła w tym czasie? (jaki ma to wpływ na moje życie teraz?) Ćwiczenie: wybierz jeden dział z dowolnego przedmiotu i zbuduj kilka pytań wokół niego. Może zdołasz też wyszukać odpowiedzi?

STRONA 49

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Personalizacja poznawanych treści. Szukaj osobistych połączeń tam, gdzie tylko się da. Zaangażowanie emocjonalne pomoże Ci zapamiętać fakty. Na przykład: Moja babcia urodziła się w 1953 roku. Wtedy zmarł Józef Stalin, a Winston Churchill otrzymał Literacką Nagrodę Nobla. Zmarł Konstanty Ildefons Gałczyński i Julian Tuwim. Zdobyto po raz pierwszy Mount Everest. Urodzili się też w tym roku Wojciech Waglewski, Lech Janerka i Jurek Owsiak. Ćwiczenie: znajdź ciekawe informacje, wychodząc od daty, która ma związek z kimś dla Ciebie bliskim. Co działo się wtedy na świecie? W Polsce?

Zmysły pomocą w nauce. Nasz proces uczenia się zaczyna się od wrażeń zmysłowych. Potem angażujemy pamięć krótkotrwałą i dopiero – na skutek przypominania – informacje i umiejętności trafiają do pamięci długotrwałej.

STRONA 50

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Interdyscyplinarność. Łączenie wiedzy z różnych dziedzin, daje poczucie sensu, pozwala lepiej rozumieć to, czego się uczymy. Ćwiczenie: Wygeneruj w swojej grupie pomysły budowania projektów łączących wiedzę z różnych przedmiotów.

STRONA 51

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Holizm w edukacji.

Definicja Holizm (od gr. holos – całość) – pogląd (przeciwstawny redukcjonizmowi), według którego wszelkie zjawiska tworzą układy całościowe, podlegające swoistym prawidłowościom, których nie można wywnioskować na podstawie wiedzy o prawidłowościach rządzących ich składnikami. Całości nie da się sprowadzić do sumy jej składników. Opinia „Współczesny świat, w którym przyrost informacji następuje w niespotykanym wcześniej tempie wymaga coraz bardziej holistycznej edukacji. Wyzwania, przed którymi stoimy to z jednej strony umiejętność selekcjonowania danych z chaosu informacji, z drugiej – spojrzenie na projekty „z lotu ptaka”, zarządzanie wieloma informacjami naraz, łączenie elementów. Ważne staje się wychodzenie poza wąskie ramy specjalizacji, dostrzeganie, jak gałęzie wiedzy i praktyki składają się w całość, wzajemnie uzupełniają oraz jakie możemy znaleźć tego zastosowanie w codziennych wyzwaniach, czy projektowaniu przyszłości. Sukces osiągają dziś osoby myślące nieszablonowo, twórczo, wychodzące poza schematy, potrafiące łączyć ze sobą dziedziny wiedzy, różne doświadczenia i zasoby.” (Adam Dębowski – Instytut Liderów Zmian)

Ćwiczenie: Opracuj odpowiedzi w obszarze przypisanym Twojej grupie.

Grupa 1. Potrzeba zdobywania. - jak wyraża się dla nas potrzeba zdobywania w szkole? - co jest dla mnie sukcesem? - co odbieram jako porażkę? - co mnie na co dzień motywuje do pracy?

STRONA 52

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Pozytywna informacja zwrotna. W uczeniu się potrzebujemy motywującej nas informacji zwrotnej na temat naszych postępów, potrzebujemy wzmocnienia. Ćwiczenie w parach: zaproponujcie rodzaje, sposoby oraz treść informacji zwrotnych, których życzylibyście sobie od nauczyciela: - gdy wykonacie pracę bardzo dobrze; - gdy wykonacie pracę, która wymaga poprawy; - gdy wykonacie pracę na poziomie niewystarczającym do zaliczenia.

STRONA 53

Agnieszka Hliwa Cykl lekcji wychowawczych w ramach projektu „Podróż do źródeł motywacji”

Bibliografia: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

7. 8. 9. 10.

11. 12.

13.

Clear J., Atomowe nawyki. Drobne zmiany, niezwykłe efekty, Galaktyka, 2019 Colman Andrew M., Parkinson B., Emocje i motywacja, Zysk i S-ka, 1995 Duhigg Ch., Siła nawyku, Warszawa 2014 Gasiul H., Metody badania emocji i motywacji, Difin, 2018 Daniel Goleman: Inteligencja emocjonalna w praktyce. Media Rodzina, 2016. Grochalska M., Idea edukacji holistycznej a gotowość na zmiany wśród nauczycieli, biorących udział w projekcie „Umiem się uczyć” –refleksja krytyczna, https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/9415/Idea%20edukacji%20h olistycznej.pdf?sequence=2&isAllowed=y Jarymowicz M., Imbir K., Próba taksonomii ludzkich emocji, https://www.kul.pl/files/714/nowy_folder/4.53.2010_art.3.pdf Lawrence Paul L., Nitin Nohria, Driven: How Human Nature Shapes Our Choices, John Wiley & Sons, 2002 Reiss S., Co Cię motywuje?, RMP POLSKA INSTYTUT DURKALSKIEGO, 2019 Skura M., Lisicki M., Zadania interdyscyplinarne. Konstruowanie i stosowanie, https://szkoladlainnowatora.ceo.org.pl/wpcontent/uploads/2020/11/przewodnik_zadania_interdycyplinarne.pdf Walker Timothy D., Fińskie dzieci uczą się najlepiej, Wydawnictwo Literackie, 2017 Wojtkowiak M., Czym są motywatory życiowe? https://www.youtube.com/watch?v=nKj2_B6P4yE&list=PLcwKLeWpfhnbtsFO7lY51ooiFVjigUhr Zimbardo Ph., Johnson R., McCann V., Motywacja i uczenie się. Psychologia. Kluczowe koncepcje, PWN, Warszawa 2017

STRONA 54