TEXTOS EXPOSITIVOS
Produción dun texto expositivo
Unha vez decidido que imos a escribir un texto expositivo e seleccionado o tema, podemos pasar a traballar os coñecementos previos, pero tamén podemos comezar por establecer a finalidade, é dicir, para que imos escribir o texto, nos termos que se indica máis abaixo. O traballo iníciase con todo o grupo, paso a paso e modelando como facemos os adultos ó escribir un texto. Posteriormente, pasaríase á elaboración do texto de forma individual, por parellas ... A modo de exemplo, se a proposta é escribir sobre un animal, poderiamos seguir una pauta como a que se explica deseguido. 1. Traballa-los coñecementos previos de que dispoñen sobre o contido en concreto: que saben, achegarlles información... e ir completando un cadro como o que se mostra a continuación coa información. Que sei do tema?
Anatomía
Reprodución Alimentación Hábitat
Costumes
2. Establecer unha finalidade que, se é posible, inclúa un destinatario que implique comunicación real porque isto axudará á motivación.
Orientación - C.E.I.P. AGRO DO MUÍÑO
TEXTOS EXPOSITIVOS Está en relación co tipo de texto. Neste caso sería explica-lo que sabemos para comunicarlle coñecementos a outras persoas: expoñelo en clase, darlle información a alumnado máis pequeno, elaborar un libro de aula ... No caso de que xa tiveramos fixada a finalidade ó inicio como primeiro paso do proceso, aquí trataríase de pasar directamente a ir vendo que información nos pode faltar para poder escribir o texto, tendo en conta a finalidade (probablemente non será o mesmo que vaiamos a lerlle o texto a alumnado de EI que ó alumnado de 6º). Nesta fase é obvio que o alumnado precisará moita axuda por parte do adulto e, por suposto, máis aínda no caso do alumnado máis pequeno, o menos experto …
Que necesito aprender?
Anatomía
Reprodución Alimentación Hábitat
Costumes
3. Ver como organiza-lo contido, a partir dun esquema Para elabora-lo texto podemos empregar un cadro, un esquema ou un mapa conceptual incompleto que nos sirva para selecciona-los contidos que decidimos incluír, xerarquizalos e organizalos ... Un
exemplo sería o cadro que se mostra a continuación no que se iría
colocando nas casillas a información recollida de libros, vídeos, etc.
Orientación - C.E.I.P. AGRO DO MUÍÑO
TEXTOS EXPOSITIVOS
Que aprendín?
Anatomía
Reprodución Alimentación Hábitat
Costumes
A partir da información que se inclúa, iríamos elaborando o texto.
Outra posible forma que podería adoptar este esquema-base do contido que queremos incluír no texto sería o que sigue:
A vaca Como é (anatomía) Como se reproduce Alimentación Onde vive (hábitat) Costumes Se se trata de explicar como se prepara un plato de comida, podería ser:
Os ingredientes...
Preparación dos ingredientes
Orientación - C.E.I.P. AGRO DO MUÍÑO
o esquema
Como facemos para cociñalos
TEXTOS EXPOSITIVOS
4. Revisa-lo escrito Reler centrándose en determinados aspectos que parezan de interese prioritaria (coherencia, ortografía...), utilizando o esquema de partida. Trátase de seleccionar que corrixir, non intentar corrixilo todo, senón de darlle prioridade a algún aspecto: sei falta algún elemento, a conexión entre elementos, ortografía... Pasa-lo traballo a limpo (“editar”), lelo en EI ...
Unha clasificación de textos expositivos Ofrecemos unha clasificación de textos expositivos, en calidade de material informativo para o profesorado, por se nalgún momento pensamos que pode ser de interese ter en conta esta distinción, tanto de cara á planificación da ensinanza da produción deste tipo de textos coma de cara a proporcionarlle a nenos e nenas explicacións ó respecto, se as consideraramos precisas. De tódolos xeitos, é de ter en conta que difícilmente se encontrarán textos puros. Máis ben, dentro dun mesmo texto seguramente encontraremos diferentes tipos en función da intención e do contido.
Xeneralización
Parten dunha descrición de tipo xeral (adoita ser a idea principal) e a continuación vaise aclarando esta idea e exemplificando.
Orientación - C.E.I.P. AGRO DO MUÍÑO
TEXTOS EXPOSITIVOS
Descrición xeral
Aclaración
Aclaración
Aclaración
Exemplo
Exemplo
Exemplo
Como indicadores aparecen palabras ou expresións como é /por exemplo/. Argumentación
Consiste nunha exposición que pretende convencer dunha crenza ou opinión, ofrecendo razóns a favor dunha conclusión. Tamén soen aparecer exemplos para apoia-las razóns que se dan. A idea principal é a frase que resume a conclusión do autor e da que pretende convencer. Soe aparecer de forma explícita ó principio ou ó final do texto.
Conclusión Razón
Razón
Razón
Exemplos
Exemplos
Exemplos
Orientación - C.E.I.P. AGRO DO MUÍÑO
TEXTOS EXPOSITIVOS
Hai
indicadores
de
que
sigue
unha
conclusión
como
son:
polo
tanto,
consecuentemente, así que, entón, implica que, proba de que, dedúcese que, por elo, razóns polas que. Outros indican que sigue unha razón como son: porque, as razóns polas que, por, en vista de que.
Problema-solución
Plantéase un problema ó que se lle trata de dar solucións. A idea principal soe estar organizada en dúas partes: o problema (ou pregunta) e a solución (ou resposta).
Problema
Solución
Problema
Solución
Hai palabras que se utilizan indícanos o planteamento dun problema, como: o problema é, a pregunta é, a necesidade de prevenir, a investigación. Outras indican que se formulan solucións: a solución, a resposta, a réplica, a explicación, para resolve-lo problema.
Comparativo
Preséntanse semellanzas e diferencias entre feitos, ideas ..., co fin de afondar na información que se quere exponer.
Orientación - C.E.I.P. AGRO DO MUÍÑO
TEXTOS EXPOSITIVOS A idea principal inclúe a información relativa ás semellanzas ou diferencias.
Relación Semellanzas
Diferenzas
Os indicadores deste tipo de textos son: a diferenza de, polo contrario, distínguese de, en contraste con, o mesmo que, parécese a, do mesmo xeito que. Causal
Plantéase algo e explícanse as súas causas, si ben temporalmente as causas son sempre anteriores ós efectos. A idea principal é a frase que inclúe tanto as causas como os efectos.
Causas
Efectos
Os indicadores adoitan ser expresións do tipo de: a causa de, ten como resultado, o desencadeante, o factor responsable, son orixinadas por. Secuencia
Describe unha serie de pasos ou feitos conectados no tempo, de forma que non se pode suprimir un sin que perda sentido todo o proceso. A idea principal ten que inclui-la secuencia temporal entre os feitos.
Orientación - C.E.I.P. AGRO DO MUÍÑO
TEXTOS EXPOSITIVOS
Tema xeral Fase
Fase
Fase
Resultado Como indicadores soe haber palabras do tipo de: os paos para, as etapas, os estadios, o primeiro paso ... despois.
Clasificación
Sepáranse grupos de obxectos ou fanse clases en función de determinadas características.
Soen
aparecer
exemplos
representativos
dos
grupos
establecidos. A idea principal debe recolle-los grupos que se establecen e as súas propiedades ou características.
Grupos ou clases Trazos da clase
Trazos da clase
Trazos da clase
Exemplos
Exemplos
Exemplos
Os indicadores son do tipo de: podemos agrupar, podemos clasificar, pódense distinguir os grupos, pódense dividir.
Orientación - C.E.I.P. AGRO DO MUÍÑO
TEXTOS EXPOSITIVOS
Referencias bibliográficas
-Sánchez, E. ( 1998) Comprensión y redacción de textos. Barcelona. Edebé. -Wray, D. e Lewis, M. (2000) Aprender a leer y escribir textos de información. Madrid. Morata.
Orientación - C.E.I.P. AGRO DO MUÍÑO