ESQUEMA BÁSICO DA LITERATURA GALEGA Xosé Anxo Seoane Cao
Como en todo acto de comunicación, existe unha estreita relación entre a mensaxe literaria e o contexto en que xorde. Na nosa literatura o condicionamento da sociedade é importantísimo. Dada a situación de opresión padecida por Galicia e a súa lingua, e a identificación entre esta lingua e as clases populares, a simple opción lingüística está ateigada de significación, pois pode responder a unha postura ideolóxica de quen a emprega. Por iso é tan frecuente a literatura “comprometida” na historia da literatura galega.
O NACEMENTO:
A LÍRICA MEDIEVAL (finais do S. XII- S. XV)
Logo da formación no noroeste peninsular dunha lingua romance diferenciada aparece a literatura galega escrita a finais do século XII. Na baixa idade media non se distingue da portuguesa, aínda que Portugal era un reino independente e en expansión cara ao sur.
CANTIGAS DE AMIGO
CANTIGAS DE AMOR
CANTIGAS DE SANTA MARÍA
CANTIGAS DE ESCARNIO E DE MALDICIR
A PROSA MEDIEVAL (S. XIII- S. XV)
O latín foi substituído polo castelán. Galicia, dependente primeiro da monarquía astur-leonesa e logo da castelá, non dispuxo dunha corte nin duns monarcas que ordenaran aos seus escribáns a substitución do latín polo romance, contribuíndo á fixación da lingua, como aconteceu en Castela ou en Portugal.
CICLO BRETÓN:
CICLO CLÁSICO:
CICLO CAROLINXIO:
lenda de Artur, lenda de Tristán e Isolda, lenda do Graal
lendas sobre o asedio e destrución de Troia
Os Miragres de Santiago
OS SÉCULOS ESCUROS (S. XV- S. XVIII) A partir do século XV a literatura galega queda reducida practicamente á expresión oral. Son escasísimas as mostras literarias en lingua galega. O galegoportugués evoluciona durante estes séculos dun modo diferente en Galicia e Portugal co que as dúas linguas van afastándose progresivamente.
POESÍA POPULAR:
POESÍA ACADÉMICA:
O VILANCICO DE NADAL:
O pranto da Frouseira, O saqueo de Cangas polos turcos
Soneto de Monterrei, Exequias da raíña Margarida, Décimas ao apóstolo Santiago
Panxoliñas, cantares de Nadal, de Aninovo e de Reis…
O TEATRO: Entremés famoso sobre a pesca no río Miño (Gabriel Feixoo de Araúxo)
A ILUSTRACIÓN:
S.XVIII
Frei Martín Sarmiento, Xosé Cornide e Diego Cernadas e Castro “o cura de Fruíme”.