OS VALORES DE “SE” En galego hai dúas formas homónimas de “se” que cómpre distinguirmos, como conxunción e como pronome persoal. a) Como conxunción (nexo de subordinada) Inicia unha oración que expresa unha hipótese ou unha condición necesaria para que algo teña lugar, ou funciona como nexo de oración subordinada: Se non teño vacacións no verán, tereinas no Nadal. Se coidas o coche, durarache máis. Se collen o tren das doce chegarán a Vigo ás tres. Este rapaz sempre fai como se non oíse. Pregúntalle se vai ir á voda de Xurxo. Non lle fagas caso se che di que vaias con el. b) Como pronome persoal. Neste caso distinguimos: 1. " Se " como reflexivo Indica a coincidencia entre o axente e o paciente da acción (REFLEXIVIDADE), isto é, o suxeito realiza unha acción que recae sobre si mesmo. Admite o reforzo a si mesmo e alterna coas distintas persoas: me, te, se, nos, vos. O pronome reflexivo ten o valor de complemento directo: A rapaza peitéase. Vestiuse devagar. O xastre fíxose un traxe para a festa (para el). O rapaz córtase o pelo (a si mesmo). Traizoouse a si mesma. Queimouse (a si mesmo) e tivo que ir ao médico. Manolo peitéase con coidado. Lavouse en media hora. OLLO! Non son posibles en galego construcións reflexivas na función de CI cando na oración xa aparece un CD expreso, nas que a acción se exerza unicamente sobre unha parte do suxeito (por exemplo son incorrectas formas como *laveime as mans, *queimeime un dedo*, *fíxenme un traxe na costureira. O correcto é: lavei as mans, queimei un dedo, fixen un traxe na costureira). 2 " Se " con valor recíproco Similar ao reflexivo, agás que neste caso o que se intenta remarcar é que dous suxeitos realizan a acción entre eles ou dun cara ao outro. Neste caso pode desempeñar a función de CD ou CI. Por exemplo: Pepe e María quérense moito (CD). Telefónanse todos os días (CD). Escríbense cartas a miúdo (CI). Déronse un abrazo (CI). Aloumiñábanse con tenrura (CD). Aínda se seguían escribindo cartas de amor (CI). 3 " Se " con valor pronominal Un verbo pronominal é basicamente aquel que esixe sempre a presenza dun pronome reflexivo, de forma que non pode aparecer sen el. Acompaña a verbos que necesitan do pronome para manter o seu significado. Non teñen función nin de CD nin de CI, forman parte inseparable do verbo. Varía coa persoa verbal (lémbrome, lémbraste, lémbrase…). O pronome vén a ser un morfema non transitivo ou un formante lexical. Verbos pronominais son:
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.