ROTEIRO OTERIANO

Xosé Anxo Seoane Cao Departamento didáctico de Lingua Galega e Literatura IES Mosteirón. Sada. A Coruña Curso 2010/2011

2

No mosteiro de Oseira 1. ¿Como se chama o primeiro claustro do mosteiro?

2. Nomea algúns personaxes famosos esculpidos nos medallóns do 2º claustro.

3. ¿Que estilos arquitectónicos atopamos na igrexa? Fixádevos nos arcos e nas bóvedas, ¿como son?

4. ¿Que tipo de decoración ten a igrexa? ¿A que época corresponden as pinturas e que temas representan?

5. ¿Cantas capelas ten a xirola? ¿Con que material están feitos algúns dos seus altares?

6. Busca a imaxe da Virxe do Neno. ¿Onde está situada? ¿Que fai? ¿Como se lle chama?

7. A sala capitular. ¿Para que se usaba? ¿Como son as bóvedas e columnas? ¿A que estilo pertence?

8. O refectorio. ¿Para que se utilizaba? ¿Para que servía o balcón que hai na sala?

3

No pazo de Trasalba

1. Citade tres ou catro obxectos persoais que aínda se conservan de don Ramón.

2. ¿En que parte da casa adoitaba escribir?

3. ¿En que dependencia da casa recibía habitualmente aos seus amigos?

4. ¿Que tiña a nai de Otero na súa habitación?

5. Cita dous persoeiros galegos que teñan cadros no pazo de Otero.

6. ¿Que era antigamente o que hoxe é a tenda?

7. ¿En cantos arcos descansa a solaina principal e que tipo de arcos son?

8. Cita tres ou catro características do pazo actual que estean presentes no pazo da Seara, ou pazo dos Doncos de Os camiños da vida. Escribe o nome do señor deste pazo e da súa muller. Para esta contestación debes consultar previamente a obra.

9. ¿Que tipo de bosque había ao lado da capela barroca do pazo? Explica se queda algo na actualidade dese bosque.

10. ¿Que outro pazo está preto deste e que podes ver hoxe do mesmo?

11.¿A que balcón de ferros traballados se refire o monxe que comeza a falar no capítulo I da obra antes mencionada e que ten que ver este personaxe co mosteiro de Oseira?

4

POR OURENSE: Cidade de orixes romanas, nacida nun val ben protexido por pequenos outeiros, arredor dunhas augas termais e nun importante cruzamento estratéxico de vías de comunicación e correntes fluviais...

Os puntos de referencia do Ourense antigo: as Burgas, a Ponte Vella, a Catedral, Santa María Madre, os Pazos e Curral do Bispo (hoxe Museo Arqueolóxico), o convento e claustro de San Francisco, a igrexa da Trindade, a igrexa barroca de Santa Eufemia, etc.

Ourense é unha cidade fortemente literaturizada. Moitos foron e son os autores que crearon ao redor da urbe das Burgas o seu espazo literario. Aquí tes algunhas referencias: Afonso X O Sabio nunha cantiga fai referencia ao boo viño da cidade d'Ourens.

Curros Enríquez e Valentín Lamas Carvajal na época do rexurdimento.

Ramón Otero Pedrayo constrúe parte da triloxía Os camiños da vida ao redor da transformación da cidade no tránsito entre a vella sociedade tradicional e o mundo contemporáneo no que agroma ao tempo que dobra o século XX. Vicente Risco dá voltas e reviravoltas pola cidade nas súas novelas. Florentino López Cuevillas, aínda que non escribiu novela, tamén constrúe ensaios sobre a cidade.

Carlos Casares, Méndez Ferrín, Manuel Guede, Francisco Fernández Naval..., son autores que contribúen a facer de Ourense a cidade con máis literatura urbana da Galicia actual.

Entre todos eles, destaca de xeito moi especial, Eduardo Blanco Amor. Este ourensán comprometido e polifacético fixo que a cidade tomase vida en cinco das súas obras: A esmorga Os biosbardos Xente ao lonxe La Catedral y el niño Los Miedos Dende que iniciedes o percorrido por Auria non deixedes de prestar atención: 1. ¿ Indicade tres ou catro rúas polas que pasedes que leven nomes de escritores galegos e citade unha obra, característica ou faceta na que destacasen?

A Esmorga é unha novela de aventuras na que os seus heroes son convitos da xustiza. A viaxe, o itinerario que fan por Auria (Ourense) é unha fuxida na que buscan o máximo pracer durante o que será o seu último día de liberdade. Os esmorgantes ao longo do seu itinerario frecuentan as súas rúas, as súas prazas, as fontes e as igrexas, as súas pontes...

2. Se atopades algunha placa que faga referencia a Eduardo Blanco Amor, localizádea e sinalade a referencia.

Os cafés son os templos da modernidade onde se escribe a historia cotiá da cidade e das súas xentes.

Nas vellas mesas de mármore de cafés como “La Unión”, o “Victoria”, o “Royalti”, o “Moderno”, a “Bilbaína” ou o “Miño” tramouse boa parte da nosa memoria política e da nosa vida económica e social. Alí naceron grandes aventuras políticas, pactos e conspiracións, arriscadas empresas económicas e ambiciosas iniciativas culturais. Especialmente no Ourense da xeración Nós, as “tertulias” dos cafés representaban o microcosmos da pequena cidade provinciana.

3. Anotade os nomes dos “cafés” mencionados que atopedes no voso percorrido. Botádelle unha ollada ao seu interior e describide a impresión que vos causan.

5

6

7

16:00 Cemiterio de San Francisco O romántico cemiterio de San Francisco cativou a poetas e escritores pola súa localización sobre a cidade, pola luz permanente do amencer ao solpor e o arrecendo dos seus loureiros e alciprestes, pero tamén pola fermosura dos seus cruceiros. Propoñémosvos que localicedes: 4. O panteón de Otero Pedrayo. Está moi preto do Anxo pensativo do escultor Victorio Macho, obra esculpida en mármore branco. Nada máis entrar collede o segundo paso á dereita. Na cuarta encrucillada, collede á esquerda. Fixádevos ben en quen están enterrados alí.

5. Para atopardes a sepultura de Eduardo Blanco Amor tedes que seguir estas instrucións: 1º corredor á dereita nada máis entrar. Na 1ª encrucillada, á dereita. Atoparédela nese cadrado de sepulturas novas. ¿Ten algunha inscrición a lápida?

16:30 Praza do Correxidor Queda de camiño dende o cemiterio á catedral, máis ou menos. Localizádea no plano e respondede á seguinte pregunta: 6. ¿Que hai nesta praza relacionado con Otero Pedrayo?

16:45 Catedral 7. ¿Como é a planta da catedral? ¿Ten xirola ou deambulatorio? ¿Cantas naves ten? ¿Como son os arcos e bóvedas?

8. No Pórtico do Paraíso. ¿Aparece algún instrumento similar aos que utiliza “Luar na Lubre” nos seus concertos? ¿Quen está representado no arco central? ¿Recórdache a algún outro pórtico? ¿A que período corresponde?

9. Busca a capela do Cristo. ¿Como é a decoración?

17:05 Rúa da Paz Antiga rúa dos Zapateiros, estreita, longa, sempre fresca, pavimentada de gastadas lousas...

10. ¿Que autores naceron ou viviron na antiga rúa dos Zapateiros, hoxe rúa da Paz e que teatro e librería se atopan na mesma?

17:15 Praza do Ferro 11. ¿De onde procede a fonte que se atopa nesta praza? Descríbea sinxelamente.

8

12. ¡Coidado con esta cuestión! Hai uns xardíns moi preto de aquí -menciónanse nas obras de Otero, Risco, Blanco Amor e outros e para chegardes a eles teredes que pasar por diante da igrexa de Santa Eufemia- nos que se atopa a fonte orixinaria dun dos claustros do mosteiro de Oseira; ¿de que xardíns estamos a falar? ¿Onde está situada concretamente esa fonte?

17:25 Praza Maior É a praza na que vivía don Celidonio, o protagonista de O porco de pé, de Vicente Risco, o corazón da vida ourensá, asolagada de historia e tamén de paz e silencio debaixo dos seus soportais.

13. ¿Que dous edificios institucionais se atopan nesta praza? ¿Que dependencias acollen?

17:35 Igrexas de Santa Eufemia do Centro e de Santa María Madre.

14. Localizade estas dúas igrexas -¡ollo que non están xuntas!- indicando a rúa na que se atopan.

Sinalade algunhas diferenzas da súa fachada.

17:50 Igrexa da Trindade 15. Facede un pequeno bocexo do cruceiro que se atopa no adro da igrexa da Trindade e explicade os seus elementos.

17:55 IES Otero Pedrayo Ramón Otero Pedrayo ingresou no Centro Provincial de Instrucción do Posío en 1898. Alí coincidiu con Florentino López Cuevillas. Este centro foi creado no ano 1845 e estaba situado na rúa do Instituto (hoxe Lamas Carvajal); pasou a este edificio en 1897.

16. ¿Hai algún rótulo que conserve a antiga denominación deste centro de ensinanza?

17. ¿Cal pode ser a razón de que este centro de instrución recibira antigamente o nome de “Posío”?

18:00 Xardíns do Posío 18. Paseade uns minutos por este xardín e anotade a sensación que vos produce. ¿Hai algún elemento en particular que vos chame a atención?

18:15 As Burgas As Burgas constituíronse como o núcleo orixinario da cidade de Ourense, da Auria de Blanco Amor, Otero e os homes da xeración Nós.

19. ¿ Cita dúas ou tres compoñentes das augas das Burgas?

20. ¿Explica por que a auga sae quente?