\ 100% SNOW
E N J O Y
E X P L O R E
E X P E R I E N C E
€9,95
A L L E S VO O R E E N S T R A F F E W I NT E R 1
- RCS 513 638 171 - Crédit photo : ©Monica Dalmasso / OT Les Carroz
100% SNOW /
DE MEEST VLAAMSE BESTEMMING VAN HET HOOGGEBERGTE
#savoiemontblanc
www.savoiemontblanc.com
«Sneeuw… Ze is wit. Sneeuw is dus een gedicht; een gedicht van pure schoonheid. Sneeuw dwingt de natuur in een pose en houdt deze vast. Ze is dus als een schilderij. Het meest delicate schilderwerk van de winter, en toch is dat beeld continu in verandering. Ze is C M Y B R V B zoals kalligrafie. Er zijn duizenden manieren om het woord SNEEUW te schrijven. Ze is glad, als een dans. Op de sneeuw voelt iedereen zich koorddanser. Uiteindelijk verandert sneeuw in water Als muziek. » (vrij naar «Neige» van Maxence Fermine) 0 100 100 0
485
2
194 14 26
\ 100% SNOW
SKIING IS THE CONQUEST OF THE USELESS Glen Plake, koning van de skipunk
3
100% SNOW /
4
\ 100% SNOW
#FEEL AUSTRIA
d e ‘e i n d e l i j k s a m e n in de sneeuw’ blijdschap
5
austria.info
100% SNOW /
100%
must read must see 18 EXPLORE
/10 Als een bende uitgelaten KLEUTERS EXPLORE
10
/18 Van sneeuwfobie tot WINTERWONDERLAND
ENJOY
/26 Met Air Glaciers naar een HOOGTEPUNT EXPERIENCE
/32 K2: meer dan vijftig jaar FUN OP SKI’S
26
48
64
EXPLORE
32
/40 Krasnaya, een wild freeridegebied met OLYMPISCHE ALLURES EXPLORE
/48 ARC 1950, buitengewone SPEELTUIN voor tieners
54
74 EXPLORE
PORTRET
/64 Fiesch, 100 kilometer SNEEUWZEKERHEID
/54 Eric Pollard EXPLORE
/56 WINTERPARADIJS op kindermaat 6
PORTRET
56
/74 Géraldine Fasnacht
\ 100% SNOW
ENJOY
/76 Ze denken dat we WAAGHALZEN zijn EXPERIENCE
76
/84 ZAG, de SNEEUWUIL van de ski-industrie
84 PORTRET
/90 Joost Vandendries EXPLORE
92
/92 een ongeslepen DIAMANT
90
EXPLORE
ENJOY
/100 GEHEIME MISSIE hoog boven de Russische Poolcirkel
/110 In de voetsporen van de HERMINATOR? EXPERIENCE
/116 SKI-MOJO, Getest... en goedgekeurd
PORTRET
100
/108 Loan Bozzolo
108
110
EXPLORE
/118 Skiën met HART en ZIEL EXPERIENCE
/126 Seb Mayer en de VRIJHEID van EXPRESSIE in de bergen 118
126
130
EXPLORE
/130 Een echte SHORTSKI EXPLORE
/134 Skiën ZONDER grenzen ENJOY
/140 BIER en BERGEN
140 7
100% SNOW /
Peak Performance General Store Knokke / Lippenslaan 164 Peak Performance General Store Leuven / Mechelsestraat 13 Republik Antwerpen / Mechelsesteenweg 8 8
\ 100% SNOW
BAM… DAAR IS HET DAN, DE ALLEREERSTE EDITIE VAN 100% SNOW MAGAZINE Het is hard gegaan. Wat anderhalf jaar geleden nog een vaag en wild plan was, heb je nu in je handen. Voorzichtig verkennende gesprekken voeren en enthousiasme voeden, de juiste mensen samenbrengen, nog meer gesprekken voeren, tot een stuk in de nacht op een besneeuwde parking in een kleine camper een mediakit in mapjes steken, een steeds groter wordende groep mensen met je passie laten kennismaken tot een eindresultaat waar we bijzonder trots op zijn. 100% SNOW Magazine is het eerste echte snowlife magazine in België. Straffe verhalen en sprankelende fotografie zijn de hoofdingrediënten. Het is een hebbeding, een koffietafelboek met tijdloze content.
terugblikken deden een vader en zijn zoon in Zwitserland. Een dagje over en weer om te gaan skiën? Dat bleek wonderwel te lukken in Le Grand Massif. En in La Rosière genoten we van een pizza in Italië en een bed in Frankrijk. Helikopterpilote Julie May zette ons hoog boven Gstaad af. In Flachau zochten we de ‘Herminator’. Verder weg van huis werd in Zweden de sneeuwfobie van Katelijne omgetoverd tot een sneeuwpassie. Wij gingen op een geheime Russische missie hoog boven de poolcirkel en waren wel eens benieuwd hoe Sotsji er na de Olympische Spelen uit zou zien. Julie en Caroline gingen van de befaamde ‘cold smoke powder’ in Canada proeven en een roadtrip bracht ons doorheen de prachtige ongeslepen natuurdiamant die Slovenië is.
Explore. Enjoy. Experience
Wil je weten hoe een ski gemaakt wordt of wat de evoluties binnen telemark zijn? Ook dan kan je bij 100% SNOW terecht.
100% SNOW moet je inspireren, goesting doen krijgen in winter en bergen. Ontdekken, genieten en beleven zijn onze kernwoorden. Met Xavier de le Rue, Loïc Collomb-Patton, Nadine Wallner en Mathilde Gremaud bevonden we ons in het gezelschap van drie wereldkampioenen en een Olympische medaillewinnares. We trokken op een splitboard doorheen de Vorarlberg en probeerden tieners te animeren in Arc1950. Een skikampioene in spe werd gevormd in Oostenrijk en nostalgisch
Zelfs om over bier te praten zit je bij ons goed. Whitefrontier brouwt heerlijke biertjes, de Belgische oprichter is bezeten van bier en bergen. Ondertussen borrelen de plannen voor de volgende editie al volop. De winter mag beginnen. Wij zijn er klaar voor.
Enjoy Explore Experience 100% Snow Mag
9
100% SNOW /
EXPLORE
TEKST
Jurgen Groenwals F OTO ’ S
Helmut Duringer
Als een bende uitgelaten KLEUTERS OF IK GEEN ZIN HEB OM OP TOERSKI’S - OF IN MIJN GEVAL, EEN SPLITBOARD - DE VORARLBERG TE DOORKRUISEN? VAN DUITSLAND NAAR ZWITSERLAND? MIJN BESLISSINGSPROCES DUURT ONGEVEER EEN VOLLEDIGE SECONDE. VOLMONDIG EN ZONDER VERDER NADENKEN ANTWOORD IK JA. PAS LATER BESEF IK DAT DAT BEST EEN HEEL EIND STAPPEN IS.
W
anneer ik vervolgens het plan uit de doeken doe tegenover bevriende wintersporters, toerskiërs en splitboarders, nemen mijn bedenkingen plots toe. “Van het Kleinwalsertal in het noorden tot de Montafon in het zuiden? Dat is ver, hoor.” “Moet je al je bagage op de rug meenemen?” “Slaap je dan in hutjes of in tentjes?” Te veel vragen waarop ik steeds “geen idee” moet antwoorden. In lichte paniek snuffel ik door mijn mails op zoek naar de volledige uitleg. Hotels, een auto voor de bagage en diezelfde auto voor sommige verplaatsingen, liften en klimmen, lees ik enigszins geruststellend. De Vorarlberg is de kleinste en meest westelijke deelstaat van Oostenrijk. Natuur, cultuur en architectuur: we pikken er even de drie meest opmerkelijke trefwoorden uit om de regio te duiden. Het is een erg gevarieerde streek met zowel een laag- als middengebergte en prachtige bossen in het noorden tot echte Alpentoppen rond de Silvretta-keten in het zuiden. In de winter is de Vorarlberg een erg populaire regio. Door de ligging valt er vaak bijzonder veel sneeuw. De grootste skigebieden in de Arlberg-regio liggen op de grens met Tirol. Lech en Zürs, Sankt Anton am Arlberg, Montafon, Warth-Schröcken… Het zijn ronkende namen in de wintersportscène.
SKI RIDE VORARLBERG Op Ski Ride Voralberg trek je dus op toerski’s of splitboard doorheen de voornaamste regio’s van de Vorarlberg. Het is een combinatie van skiën, toeren en freeriden. De Ride staat garant voor een onvergetelijke ervaring in een fantastisch mooie omgeving. De beklimmingen zijn nooit overdreven lang, maar een stevige conditie is geen luxe. Liften en kabelbanen helpen mee de hoogtemeters te overwinnen. Uiteraard moet je in alle soorten terrein kunnen skiën of snowboarden. Een busje zorgt voor transport van bagage en personen. Tourmanager Andreas Schwarzmann regelt zowat alles voor ons: hij haalt ’s morgens de bagage van de kamers, laadt ze in de bus en zet ze netjes terug op de kamer in het volgende hotel. Hij fungeert als taxichauffeur en ’s avonds ontpopt hij zich tot animator annex wijnkenner. De keuze van de wijnen bij het avondeten laat ik bijzonder graag aan hem over. Geen enkele keer teleurgesteld geweest. Overnachten doe je in prachtige hotels of in een erg bijzonder jagdgasthaus. Het enige wat we zelf moeten doen, is naar boven stappen en heelhuids weer beneden geraken. Het is een hike & ride in alle gemak, overgoten met een sausje luxe. Dat geldt overigens ook voor de heerlijke maaltijden die we voorgeschoteld krijgen. Ski Ride Vorarlberg moet zijn exclusief karakter behouden en dus wordt de trip maar een paar keer per winter georganiseerd. Die or-
10
\ 100% SNOW
Doel bereikt: de grenspost met Zwitserland betekent het eind van een fantastische week.
11
100% SNOW /
ganisatie is overigens perfect. Een ervaren berggids begeleidt maximaal zes deelnemers en laat niets aan het toeval over. Voor onze trip betekent dat een bont, internationaal gezelschap. Jens Peter Frederiksen is Deens, heeft er een paar seizoenen Montafon opzitten en studeert momenteel in München. Onze Zweedse jonge wolf, Fabian Omne, bereidt zich voor op de Freeride World Tour Qualifiers, en de Britse Sophie Radcliffe is een avontuurlijke social media expert met een voorliefde voor actiesporten en bergen. Ik ben de eerste splitboarder ooit die de Ski Ride Vorarlberg zal doen. Dat zorgt niet meteen voor kopbrekens bij Helmut Duringer, gids en fotograaf. Ik heb behoorlijk wat ervaring op een splitboard en in de backcountry in het algemeen. Christian Schutzinger, de Managing Director van Vorarlberg Tourismus - al snel minzaam omgedoopt tot CEO - vervolledigt de bende.
REGEN MET BAKKEN In Dornbirn in het Kleinwalsertal regent het. Dat is alvast geen vrolijk begin voor de trip. In deze bijzonder sneeuwrijke en erg wisselvallige winter heeft het ook in het Kleinwalsertal overdreven hard gesneeuwd de afgelopen dagen. Nu is het echter plots veel te warm geworden en valt de regen met bakken uit de lucht. Er komt - om een eufemisme te gebruiken - nogal wat sneeuw naar beneden geschoven. De lawinesituatie staat op de hoogste schaal. Gids Helmut, geboren en getogen in het Kleinwalsertal, buigt zich over gedetailleerde kaarten en weerberichten. De tocht zoals die oorspronkelijk gepland staat, moet flink worden aangepast. Helmut Duringer: “Geen nood, we gaan ons nog steeds uitstekend amuseren, maar we zullen toch wel wat afdalingen moeten schrappen. Het doel blijft in Gargellen aankomen, maar ik doe dat liever in alle veiligheid.” Een houding waarmee we vrede nemen.
LAWINECURSUS Het Kleinwalstertal is een beetje een buitenbeentje in Oostenrijk. Je komt er enkel via de weg langs Duitsland. De oorspronkelijke inwoners kwamen in de dertiende eeuw van het Zwitserse kanton Wallis naar deze afgelegen streek in de Vorarlberg. Een tussenstop in een lokale kaasfabriek annex winkel annex restaurant maakt ons ook meteen duidelijk dat het Kleinwalsertal zowel culinair als cultureel heel wat te bieden heeft. Die eerste dag is echter geen topper. Het regent nog steeds, de hogergelegen liften zijn gesloten, de zichtbaarheid is beperkt en de sneeuw is door het vele vocht heel erg zwaar.
12
Helmut gebruikt deze dag vooral om het niveau van zijn groepje in te schatten. We doen korte offpiste-afdalingen, amuseren ons tussen de boompjes en kloppen meer sneeuw van onze kledij dan ons lief is. Na de middag worden verdere voorbereidingen getroffen. De lawinecursus wordt opgefrist, we oefenen de routine van wat te doen bij een lawine-ongeval en leren in een razendsnel tempo slachtoffers uitgraven. Voor de eerste keer die week bouwen we onze spullen om naar een klimmodus en doen we een korte wandeling in het skigebied naar de Walmendingerhorn. Het sneeuwt te hard, er is te weinig zicht om hier nog langer mee door te gaan. Gelukkig is er beterschap op komst. Die beterschap neemt al meteen een aanvang in Naturhotel Chesa Valisa. Er geraken was nog even spannend. Je rijdt immers dwars over een skipiste - het rode licht duidt aan dat er een skiër op de sleeplift op komst is - en die piste is behoorlijk glad. De wagen voor ons redt het dankzij onze hulp en die van het hotelpersoneel maar net. Ons vierwielaangedreven Volkswagenbusje is beter voorzien op zijn taak. Chesa Valisa is simpelweg prachtig. Het is een bijzonder geslaagde mix tussen hedendaags design en klassieke elementen. Ecologisch bewustzijn viert de boventoon. We bezoeken de wijnkelder en leren zowat alles kennen over de verschillende wijnstreken in Oostenrijk. En wat meer is, de weerapp op onze smartphone toont morgen een schuchter zonnetje.
HOOFD VOL POEDERDROMEN Met een hoofd vol poederdromen vallen wij in slaap. De weerapp heeft woord gehouden. Niet dat het meteen zomer is geworden, maar achter de wolken merken we de eerste voortekenen van wat wel eens erg mooie dag zou kunnen worden. Dat is maar best ook, want vandaag begint het echte werk. Het plan om in Ifen naar de top van de Hahnenköpfle te klimmen en zo naar Schönenbach in het Bregenzerwald te skiën, moeten we helaas opbergen. Daarvoor is het lawinegevaar nog veel te hoog. We klimmen wel degelijk naar de Hahnenköpfle en mijmeren een eind weg over de route die we niet zullen doen. Dat is slechts een beetje jammer. In het zo goed als verlaten skigebied van Ifen ligt de sneeuw immers metersdik. We knallen vrolijk als een bende uitgelaten kleuters doorheen heerlijk licht en vers poeder. Run na run genieten we van de verse sneeuw. De jonge Zweedse wolf springt van kliffen en smijt er een backflip achteraan. Aan het eind van de middag staat tourmanager Andreas ons op te wachten in de après-skibar. Het pintje smaakt heerlijk fris. En wat we niet kunnen skiën, doen we lekker makkelijk met het busje.
\ 100% SNOW
DAMPENDE KAAS EN SCHNAPPS VAN DENNENAPPELS
IN HET IMMENSE SKIGEBIED VAN SKI-ARLBERG RIJGEN WE LIFTEN EN PISTES AAN ELKAAR
Dat busje brengt nu ons echt wel op een heel erg verlaten weggetje. We rijden dwars door het bos, een riviertje kabbelt naast ons. Met Jagdgasthaus Egender komen we meteen aan de meest bijzondere overnachting van de hele trip. Geen hotel als de andere maar een prachtig gerenoveerd jachthuis, geen gastronomisch diner maar een kom dampende käseknöpfle. De schnapps van dennenappels brandt nu nog in onze keel. Een heldere nacht zorgt in dit totaal verlaten gat voor een prachtige sterrenhemel.
Waar we in Kleinwalsertal en Bregenzerwald nog in een soort laaggebergte speelden, duiken we nu een echte alpiene omgeving binnen. Dat doen we opnieuw met de bus. Het lawinegevaar blijft ons parten spelen, chauffeur Andreas is de redder in nood. Starten doen we aan de Hochtannbergpass in Warth-Schröcken, een puur freeride-eldorado en sneeuwgat. In tegenstelling tot zijn veel bekendere
buur, Lech-Zürs, is het hier nog lekker rustig en heb je de verse sneeuw voor jou alleen, ook al zijn beide gebieden door de nieuwe Auenfeld-lift met elkaar verbonden.
Lech-Zürs wordt zowat beschouwd als de bakermat van het skiën. Het is hier waar pioniers het hedendaagse skiën hun vorm gaven. Ondertussen is het skigebied van LechZürs am Arlberg uitgegroeid tot een van de meest bekende skigebieden ter wereld. We doen een aantal heerlijke runs door fantastisch poeder rond de Saloberkopf om vervolgens richting Auenfeld en Rüfikopf te verkassen. In het immense skigebied van Ski-Arlberg rijgen we liften en pistes aan elkaar. We doen korte beklimmingen en knallen met een rotvaart van poederveld naar nieuwe top naar alweer een lift of beklimming. We dalen langs de achterkant van Rüfikopf af naar Monzabon. Noem het gerust onze eigen alternatieve offpiste-versie van de befaamde skitocht ‘Der weisse ring’. Die skitocht doorheen Lech-Oberlech-Zürs is goed voor 22 kilometer skiplezier. Der weisse ring werd vroeger, lang voor er liften of pistes waren, reeds geskied. Het was de droom van Sepp Bildstein om een
13
100% SNOW /
Voormalig wereldkampioene freeride, Nadine Wallner, bestudeert onze volgende afdaling.
14
\ 100% SNOW
“
FREERIDING DRAAIT HELEMAAL OM JE EIGEN DING DOEN. HET GAAT OM CREATIVITEIT EN DE BERGEN ALS EEN GROTE SPEELTUIN BENADEREN Wereldkampioene Nadine Wallner
skiwedstrijd te organiseren. Met de bouw van liften en pistes werd die droom werkelijkheid. Bij onze noorderburen is Lech vooral bekend voor het jaarlijkse ski-uitstapje van de koninklijke familie. Dat maakt dat de meeste hotels zich eerder aan de bovenkant van de prijsklasse situeren. We nemen onze intrek in Goldener Berg in Oberlech. Het is sjiek, pure klasse. In een donkere kamer genieten we van vleesfondue, vergezeld van zware rode wijnen.
WERELDKAMPIOENENDAG Vandaag wordt ons groepje uitgebreid. En niet door zomaar eender wie. We krijgen gezelschap van freeride-wereldkampioene Nadine Wallner. Dit jaar is zij afwezig in de Freeride World Tour. Een filmproject en studies voor berggids houden haar echter meer dan bezig op de ski’s. Het tempo ligt bijzonder hoog. Samen klimmen we naar de Maroiköpfe. Het gebeurt nu ook weer niet elke dag dat we zij aan zij met een wereldkampioene een berg oplopen. Dus maken we graag van de gelegenheid gebruik om Nadine beter te leren kennen. Geboren in 1989 in Klösterle was Nadine in 2003 de jongste winnaar van de Freeride World Tour ooit. Een jaar later deed ze datzelfde kunstje nog eens over. Op driejarige leeftijd leert Nadine skiën, zoals zowat alle kinderen in die regio’s aanvankelijk in de ski-racing. Haar vader en berggids neemt haar mee offpiste en leert haar zo een andere wereld kennen dan die van tijdsopnames en poortjes. Een ernstige blessure waarbij haar milt verwijderd moest worden, beëindigt haar carrière in de racerij. Haar volgende doel is ski-instructeur worden. Eenmaal dat doel bereikt, komt het freeriden in haar gedachten. Nadine heeft duidelijk een betere conditie dan ondergetekende. Ze doet haar verhaal minzaam en wacht me met een zachte glimlach op. Maar vergis je niet, onderhuids schuilt hier een sterke dame die steeds haar grenzen wilt verleggen. Voor haar is freeride geen synoniem voor competitie: “Freeriding draait helemaal om je eigen ding doen. Het gaat om creativiteit en de bergen als een grote speeltuin benaderen. Ik kan mijn eigen ding doen. Ik ervaar een enorm gevoel van vrijheid. Ik respecteer de bergen en de natuur en ben elk moment dat ik in die bergen ben, erg dankbaar.” Mij blijft Nadine Wallner vooral bij als een erg vrolijk gezinde en goedlachse skiër die wel heel erg hard de berg afraast. De afdaling naar Langen - Im Krachel - is doorheen de overblijfselen van een aantal pittige lawines op een snowboard niet meteen een pretje. Na de middag nemen we afscheid van Nadine en zetten we onze expeditie verder. We klimmen naar de top van Muttjöchle en doen alweer een met adrenaline gevulde afdaling via Kristbergsattel naar het Silbertal. De teambus brengt ons naar Tschagguns in de Montafon-regio.
15
100% SNOW /
“
16
De drang om de Zwitserse grens en dus ons einddoel te bereiken is groter dan de vermoeidheid. De laatste afdaling voelt als een triomf
\ 100% SNOW
EEN TRIOMFANTELIJKE LAATSTE AFDALING Ernest Hemingway was een van de eersten om de geneugten van het skiën in het Raetikon- en Silvrettamassief te bezingen. Hij verbleef twee winters in Montafon en vereeuwigde de regio in zijn boeken. Wat verder opvalt in Montafon zijn de ietwat vreemd klinkende namen als Schruns-Tschagguns, Gaschurn, Valisera, en ook wel Piz Buin (met 3312 meter de hoogste van de Vorarlberg). De Montafon-regio is eigenlijk gebouwd door Zwitsers uit het kanton van Graubünden. Dat verklaart de vreemd klinkende namen. En ook de voorliefde voor Sura Kees (vrij vertaald als zure kaas). Het Montafonerhof is een erg mooi hotel. De zoon des huizes speelt accordeon, eten doen we in de traditionele ‘stube’ aan de overkant van de straat waar een heus orkest ons van de nodige decibels voorziet. Met Montafon komt ook het einde van onze trip langzaam
maar heel erg zeker in zicht. We bezoeken het Freeride Center in Montafon voor een update over de lawinesituaties en bestuderen daar de routes die Helmut als afsluiter nog in petto heeft. We klimmen naar de Zamangspitze en doen een van de langste afdalingen in het hele gebied. In de namiddag verhuizen we naar Gargellen voor het absolute slotstuk van deze week. De klim naar het Sankt Antönier Joch hakt er na een toch al behoorlijk vermoeiende week stevig in. De drang om de Zwitserse grens en dus ons einddoel te bereiken is groter dan de vermoeidheid. De allerlaatste afdaling is een triomfantelijke. Als afsluiter van een meer dan geslaagde topweek wandelen we nog naar een hut boven op de berg. Andreas is gaan shoppen en heeft voor de gelegenheid een dirndl voor Sophie meegebracht. De sfeer is uitstekend, wijn en schnapps hebben daar natuurlijk hun aandeel in. Op de slee razen we door de donkere nacht terug naar ons hotel.
17
100% SNOW /
EXPLORE
TEKST
Katelijne De Man F OTO ’ S
Jef Boes
Van sneeuwfobie tot WINTERWONDERLAND
IK HAAT SKIËN. OOIT HEB IK HET GEPROBEERD, HOOR. IEDEREEN LEEK ER ZO LYRISCH OVER, DUS DAN KON IK HET TOCH OP ZIJN MINST OOK WEL EENS EEN KANS GEVEN? DUS JA, LANG GELEDEN, OP EEN MOOIE WINTERDAG, VERTROK IK ALS ONWETEND PUBERMEISJE VOL GOEDE MOED NAAR DE BERGEN. IK LEERDE ER DAT EEN SKILIFT JE NAAR DE TOP VAN EEN BERG BRENGT OM DAAR VERVOLGENS HELEMAAL VANAF TE GLIJDEN. DAT JE DAN OPNIEUW NAAR BOVEN LIFT EN WEER NAAR BENEDEN GLIJDT. EN OPNIEUW. EN OPNIEUW, EN OPNIEUW. TOT HET TIJD IS OM TE APERITIEVEN. DAT LAATSTE BLIJKT EEN ZEER BELANGRIJK ONDERDEEL VAN HET HELE SKIGEBEUREN EN MAG DUS BEST AL VROEG NA DE MIDDAG.
M
aar goed. Eerst moet je dus jezelf, met ski’s en al, naar boven zien te krijgen met een skilift. Hoe stáp je in godsnaam met die ski’s zonder dat die latten elkaar de hele tijd raken? Met veel moeite, nog steeds vol goede moed en onder lichte tijdsdruk – want die liften blijven meedogenloos onafgebroken ronddraaien – probeer ik me op dag één zo elegant mogelijk in zo’n bakje te hijsen. Voor ik het goed en wel besef, hangen mijn benen hoog boven een afgrond te bungelen. Het is ijskoud en het sneeuwt zo hard dat de horizon verdwijnt in het witte landschap. ‘Geniet van het uitzicht’, riepen fervente skiërs me enthousiast toe, met een licht dwingende blik in hun ogen. Maar... waar is dat uitzicht? Overal waar ik kijk, zie ik wit. Halsstarrig doe ik mijn best om er ontspannen uit te zien. Mijn goedkope zonnebril, die ik vlak voor mijn vertrek, op aanraden van mijn moeder nog snel meegriste, kan mijn ogen niet beschermen tegen het felle licht. Ik knijp mijn ogen tot spleetjes en droog een traantje op.
18
Maar mijn blik blijft krampachtig naar voren gericht. Niet. Naar beneden kijken. Mijn buik kriebelt en mijn hoofd tolt als ik het waag om ook maar eventjes te gluren naar de grond onder me. Mijn handen voelen al meteen aan als ijsklompjes. Ik probeer ze wat te verwarmen in mijn jaszakken en besef dat daar mijn handschoenen verstopt zitten. Onhandig vis ik er een uit mijn jaszak. En ja, daar loopt het fout. Sneller dan de ontelbare dwarrelende sneeuwvlokken raakt mijn linkerhandschoen de grond, intussen meters – kilometers, lijkt het wel – onder mij. Oké. Ik heb nog maar één handschoen. Zoiets kan gebeuren. Geen paniek. Ik verwarm mijn hand wel in de mouwen van mijn jas, bedenk ik me. En dan waait de sneeuw in mijn ogen en verlies ik een lens.
\ 100% SNOW
“
Overal waar je hier kijkt, zie je wit
We trekken de Zweedse bossen in op een IJslander, een erg sociaal en aanhankelijk Scandinavisch paardenras. Rustgevend is het wel, de sneeuw bekijken vanop veilige hoogte.
19
100% SNOW /
SNEEUWFOBIE Ik haat het dus: skiën. Of, laat ik het eindelijk gewoon benoemen zoals het is: – dat is een deel van het verwerkingsproces, naar het schijnt – ik haat skiliften. Skiliften zijn als roltrappen. Ze blijven eeuwig rondjes draaien, zonder stoppen, en jij moet maar zien dat je met die ene welgemikte stap de boot niet mist. Mij bezorgt dat onnoemelijk veel stress. Hoezo, skiën is ontspannend? Mijn man gaat elk jaar snowboarden. En après-skiën, dat natuurlijk ook. Tien jaar zijn we samen, maar nog geen één keer kreeg hij me zover om met hem mee te gaan. Zelfs de aperitiefnamiddagen konden me niet overtuigen. Al die jaren liet ik hem in de waan dat ik een sneeuwfobie had. Maar toen we op zomervakantie gingen naar Zweden, hoorden we er verhalen over sprookjesachtige winterlandschappen en ontdekte hij een sprankeling in mijn ogen. Hij zag zijn kans schoon. En jawel, enkele maanden later staan we er terug. Hij met één belangrijk doel voor ogen: mijn sneeuwfobie verpletteren met – hoe kan dat ook anders – een overdosis sneeuw. En ik? Tja, ik hou gewoon van Zweden. Skiën zullen we er niet doen. Alle andere sneeuwactiviteiten dan weer wél. Vastbesloten ben ik om niet dezelfde fouten te maken als toen, bijna twintig jaar geleden. Dus ik krijg de professionele skibril van Jef, hij mag zijn gewone zonnebril dragen. Peperdure handschoenen kocht ik van een vriend, die er een maand eerder mee had gefotografeerd in een ijskoud Amerika. In de Decathlon ging ik om thermisch ondergoed én om een lekker warme muts met bijbehorende nekwarmer. Yep, ik ben goed voorbereid deze keer. Toch vertrek ik met een klein hartje. Vertelde ik al dat ik destijds, met één handschoen en één lens, als beginnend en onzeker skiërtje, op de zwarte piste belandde? Dat ik dan maar, doodsbang van de veel te steile helling – van horen zeggen, want zelf kon ik alleen wit zien – op mijn achterste naar beneden gleed en mijn linkerhand bijgevolg paars zag toen ik beneden kwam? Een sneeuwfobie, ik? Misschien.
ZWEEDS POEDERSUIKER Het begint goed. In hetzelfde gebouw als de luchthaven van Arlanda, vlak bij Stockholm, is een treinstation. Daardoor hoef ik de sneeuw nog niet meteen te trotseren. Ik kan de confrontatie met het ijskoude Zweden nog even uitstellen in een droge, warme trein. Wel dwing ik mezelf naar buiten te staren. Ik moet bekennen, al is het dan voorlopig enkel tegen mezelf, dat het toch iets heeft, dat beroemde sneeuwzicht. Wij Belgen durven de bruinachtige brei die onze landschappen geregeld ontkleurt wel eens ‘sneeuw’ noemen.
20
Of die waterachtige miezervlokken die smelten nog voor ze de grond raken. Misschien moeten we dringend met andere benamingen op de proppen komen. Want – eerlijk? – onze sneeuw lijkt in niets op wat de Zweedse landschappen bedekt. Alsof iemand alles vol met poedersuiker heeft gestrooid en daar dan bovenop nog een mooi afwerkend laagje vanille heeft gestreken, zo ziet het eruit. De trein bereikt zijn bestemming en heel aarzelend stap ik uit. Anderhalve meter sneeuw is er gevallen. Dagenlang viel de sneeuw al met bakken uit de lucht. Het was geleden van tijdens de jaren 80 dat er nog zoveel sneeuw viel, verklapt een van hen ons. Niet dat het openbaar leven daaronder lijdt: overal worden plaatselijke bewoners opgetrommeld om sneeuw te ruimen. Jef gedraagt zich meteen als een klein kind in een speelgoedwinkel. Tijdens de treinrit had ik hem al extatische kreten horen uitroepen die alle klinkers van het alfabet bevatten. Maar nu loopt hij als een kwispelend hondje heen en weer. Overal waar hij kan, maakt hij salto’s in de diepe sneeuw. Dat gaat voor mij nét een stap te ver. Snel vlucht ik naar onze lekker warme hotelkamer, kruip in mijn comfortabele pyjama en trek de sneeuwwitte donsdeken tot boven mijn hoofd. Morgen. Morgen, zal ik mijn sneeuwdoop wel krijgen.
CITROENSNEEUW De volgende dag kleed ik me heel zorgvuldig, laag na laag, aan. Vandaag glijden we met een hondenslee door het winterlandschap van Hamra National Park, een van de 29 nationale parken in Zweden. Tijdens de rit, die ons drie uur meer naar het noorden brengt, onthult zich een adembenemende zonsopgang. Ik voel me langzaamaan ontdooien en probeer mijn enthousiasme te bedwingen – daarvoor is het nog te vroeg. In het park hoeven we niet lang te zoeken naar het beginpunt van de sleetocht: we worden opgewacht door tientallen oorverdovend jankende honden. Eventjes vrees ik voor tinnitus, in die verlaten witte bossen. Dat blaffende honden niet bijten, blijkt trouwens helemaal niet te kloppen, vertrouwt de eigenaar me toe. Meer nog, met een plotse ernst in zijn ogen beveelt hij me zijn zwarte hond niet aan te raken. ‘If you don’t touch the black dog, you should be ok’. Meerdere zwarte honden staren me met uitgehongerde blikken aan en ik haal diep adem. Ik probeer mijn ontspannen blik nog eens uit, klim dapper in een slee en bedek mezelf met twee fleecedekentjes. Mijn slee is de eerste in een rij van zes. De eigenaar bestuurt mijn slee en sleurt meteen ook alle andere honden de juiste richting uit.
\ 100% SNOW
Hondenslee Glijd met een hondenslee doorheen het Zweedse winterwonderland met hondenliefhebbers An en Jens. Geniet samen met hen en hun blaffende honden van een heuse fika – Zweedse koffiepauze met kaneelbroodjes – in de sneeuw. Na de rit kun je je verwarmen aan een kampvuur met traditionele bessenpannenkoeken met spek en een dikke winterse soep. www.swedenhuskytours.se
Een troep uitgelaten honden is klaar voor een ruim drie uur durende tocht.
21
100% SNOW /
Zodra ze beginnen te hollen, krijgen onze oren eindelijk rust: de honden bedaren en hun geblaf verstomt. Al snel ontdek ik dat lopen door de sneeuw goed moet zijn voor hondendarmen. Achter mij kleurt de sneeuw met de regelmaat van de klok geel (‘citroensneeuw, echt eens proeven’, proberen twee Nederlandse grapjassen me te bedotten) en de frisse geur van de bossen wordt af en toe gedomineerd door de geur van slachthuisafval. Urenlang glijden we zo door het wonderlijke winterlandschap, opgefleurd door een heerlijk winters zonnetje.
ZWEMMEN IN DE SNEEUW De volgende dagen proberen we vanalles uit. We boren een gat in een bevroren meer en wachten, urenlang, tevergeefs om een vis aan de haak te slaan. We leven ons uit op een fatbike, een offroad fiets met extra brede banden om comfortabel in de sneeuw te rijden. Nu ja, comfortabel. Mij lijkt het maar niet te lukken om meer dan twee keer na elkaar te trappen. Het ligt niet aan mij, er ligt gewoon werkelijk té veel sneeuw, vertrouwt een Zweed ons toe. Dat zijn ze nu daar ook weer niet gewoon. Bespeur ik daar een ondertoon van ergernis? Elke dag opnieuw de oprit vrijmaken omdat er die nacht alwéér een halve meter sneeuw gevallen is – het lijkt zelfs voor de grootste sneeuwliefhebber te veel van het goede.
“
Ik denk dat ik volgend jaar een reisje naar Lapland boek
22
\ 100% SNOW
Sneeuwscooter Ingmar Morey werkt, zoals zowat alle mannen in de streek, voor de FinsZweedse bosbouwonderneming en het papierverwerkingsbedrijf Stora Ensog. In de winter trommelt datzelfde bedrijf zijn werknemers op om sneeuw te ruimen. Tussendoor vindt Ingmar de tijd om avontuurlijke quadtochten te organiseren in de zomer en wilde sneeuwscootertochten in de winter. Een barbecue in het bos maakt de onvergetelijke ervaring helemaal compleet. Een Engelstalige site heeft Ingmar (nog) niet. www.moreysaventyr.se 23
100% SNOW /
We doen een poging om onze langlauflatten uit elkaar te houden op de Zweedse heuvels, waar – thank god – in de verste verte geen skiliften te bekennen vallen. Ik ontdek dat Jef, al decennialang fervent snowboarder, wonderwel nog nooit op skilatten heeft gestaan en zo mogelijk nog méér moeite heeft om die latten uit elkaar te houden dan ik. Ik voel me een volleerd skiër op langlauflatten aan zijn zijde. Op stoere sneeuwscooters scheuren we langs smalle bospaadjes en over bevroren meren, om ons af en toe heel stuntelig vast te rijden in de diepe sneeuw. We parkeren onze scooter naast een schuilhutje in het bos voor een heuse winterbarbecue. Nét op tijd voor mij: de adrenaline van het racen heeft nogal op mijn blaas gewerkt. Klein probleem: er is weliswaar een toilet naast de hut, maar de sneeuw barricadeert de deur. Dan maar wat citroensneeuw maken. Met bevroren vingers storten we ons uitgehongerd op de heerlijk vettige hamburgers en hotdogs, tot een sneeuwstorm ons wegjaagt. Geen probleem, met de skibril van Jef op een stoere scooter kan ik alle sneeuw van de wereld aan.
ALS SNEEUW VOOR DE ZON We verdwijnen in de bossen op een IJslander, een Scandinavisch paardenras dat erom bekend staat erg sociaal en aanhankelijk te zijn. Heerlijk rustgevend is het, om de sneeuw te kunnen bewonderen vanop veilige hoogte. Al voel ik wel mee met het dier wanneer het probeert te zwemmen omdat galopperen wat minder lukt in de sneeuw. Ik ben zelf ook al ontelbare keren weggezakt in de meters – nu ja, anderhalve meter - diepe sneeuw. De volgende keer neem ik sneeuwbotten mee, bedenk ik me – ik kan me wonderwel al een volgende sneeuwreis voorstellen! Ook sneeuwschoenen helpen je de diepe sneeuw trotseren, ontdek ik proefondervindelijk. De grotere draagkracht van de schoenen zorgt ervoor dat je minder wegzakt. Als echte avonturiers beklimmen we heuvels met onze sneeuwschoenen en glijden we gierend van het lachen langs de boomwortels opnieuw naar beneden. We komen op plaatsen die we anders onmogelijk kunnen bereiken. Ik begin, langzaam maar zeker, van het sprookjesachtige sneeuwzicht te houden. Elke dag opnieuw smelt een klein stukje van mijn fobie als sneeuw voor de zon. Op de laatste dag waag ik het zelfs om – giechelend als een puber – sneeuwengeltjes te maken. Wondermooi, die sneeuw. Echt waar. Of ik volgend jaar mee ga skiën met Jef ? Nee, bedankt. Ik denk dat ik ons een reisje naar Lapland boek.
24
\ 100% SNOW
Stilleben Hotel Stilleben is onze uitvalsbasis voor alle excursies. Het hotel ligt in Ă…mot, een piepklein dorpje op ongeveer twee uur rijden van de luchthaven Arlanda, naast Stockholm. ‘s Avonds schuif je aan in het restaurant, waar je ecologische gerechten voorgeschoteld krijgt. Zowel in de zomerals in de wintermaanden kun je er excursies boeken die je helemaal laten onderdompelen in de Zweedse natuur. Stilleben.nu
25
100% SNOW /
ENJOY
TEKST
Jurgen Groenwals F OTO ’ S
Jurgen Groenwals en Switzerland Tourism/ Maurin Bisig
Met Air Glaciers naar een HOOGTEPUNT
DE HELIKOPTER MAAKT EEN OORVERDOVEND KABAAL. DE SNEEUW STUIFT ALLE RICHTINGEN UIT. AL WAT JE NIET VASTHOUDT, WORDT DE LUCHT INGEZOGEN. MET EEN LAATSTE GROET STIJGT HET GEVAARTE OP EN VERDWIJNT HET SNEL UIT HET ZICHT. LUTTELE SECONDEN LATER ABSOLUTE STILTE. WE STAAN ALLEEN OP DE TOP VAN DE WILDHORN EN KIJKEN UIT OVER EEN WITTE ONGEREPTE WILDERNIS.
O
nder onze latten en snowboards meters poedersneeuw, voor ons een afdaling die ons helemaal naar Iffigenalp zal brengen. De adrenaline die zich van ons meester maakte tijdens de vlucht neemt het opnieuw over. Er wacht een mooie dag. Diezelfde ochtend kwamen wij in alle vroegte toe op het kleine vliegveld van Saanen, nabij Gstaad. Dat vliegveld ligt er niet zomaar. De befaamde jetset en wereldsterren die een optrekje hebben in het mondaine Gstaad landen er wel eens met privéjet of helikopter. Het is ook de basis van Air Glaciers en met hen trekken we er een dagje op uit. De enorme schuifpoorten gaan open, een helikopter wordt uit de hangar geduwd en krijgt zijn check-up. Onze ski’s en rugzakken worden ingeladen en er volgt een uitgebreide veiligheidsbriefing. Ready, set, go! Als ze niet bezig is met riskante reddingsoperaties, het transport van elektriciteitspylonen, bomen of vee, dan zet Julie May skiërs en snowboarders af in dit poeder-eldorado in het Berner Oberland. May, afkomstig uit Verbier, is een van de weinige vrouwelijke helikopterpiloten in Zwitserland. Skiërs of snowboarders droppen vindt ook zij veel leuker dan een hele dag als taxi fungeren of in haar
26
eentje ergens helpen met het transport van bomen. Het enthousiasme van de passagiers tijdens een heliski werkt aanstekelijk. De helikopter raakt gevuld met positieve energie die iedereen een extra boost geeft. Niet dat zo’n extra boost nodig is. We zijn helemaal klaar voor onze eerste vlucht. Vervolgens gaat het snel. We nemen plaats achteraan in de helikopter, vooraan is voorbehouden voor uiteraard - de piloot en de berggids. De helikopter komt los van de grond en vliegveld, dorpjes, bomen, meren, valleien… worden snel kleiner. Voor onze eerste afdaling vliegen we naar een ongerepte flank hoog boven Stalden. Die eerste afdaling is niet meteen de moeilijkste die we al deden. We doen niets gevaarlijks, het wordt nooit erg steil of super uitdagend, maar de vele ludieke hindernissen maken er wel dikke pret van. We kruipen over prikkeldraad en slalommen over verlaten weides naar aankomstplaats Grund. Naast het lokale houtbedrijf, tussen dikke boomstammen, heeft de helikopter een parkeerplaats gevonden. De opwarming zit erop, de gids heeft kunnen inschatten welk vlees hij in de kuip heeft. Tijd voor het echte werk.
\ 100% SNOW
MATHILDE GREMAUD Dat vlees in de kuip, daar moeten we het toch even over hebben. Natuurlijk zit ik niet in mijn eentje in de helikopter. De obligate berggids gaat vooraan, kiest de afdaling en beslist drop-off en pick-up point. Naast me op de achterbank zit Florian Frey, content manager voor de Zwitserse toeristische dienst en een uitstekend snowboarder. Fabrice Widmer is de oprichter en drijvende kracht achter het Swiss Talent Project, een project dat Zwitserse atleten van verschillende disciplines verzamelt en hen voluit steunt in hun sportieve loopbaan. Veel belangrijker nog dan gidsen, managers en toeristische diensten, is de achttienjarige Mathilde Gremaud. Mocht de naam niet meteen een belletje doen rinkelen: Mathilde won op de jongste Olympische Spelen de zilveren medaille op de slopestyle, na haar team- en landgenoot en vriendin Sarah Hoefflin. Als jong en beloftevol freestyletalent spendeert ze haar tijd op pistes, funpark, rails, trappen en boxen, niet in de verafgelegen backcountry. Dit is haar eerste keer freeriden en al helemaal haar eerste keer met de helikopter. Beschouw het gerust als een cadeautje voor haar uitstekende pres-
27
100% SNOW /
Air Glaciers Air Glaciers bedient met haar helikopters een ruim gamma aan activiteiten. Dat gaat van materiaalvluchten voor werkzaamheden in moeilijk bereikbaar gebied tot heliski en taxivluchten. Hey, dit is Gstaad: hier is een helikopter als taxi naar Bern, Basel, Sankt-Moritz of Zermatt nu ook weer niet zo uitzonderlijk. Je kan een rondvlucht boeken waarmee je fantastische zichten op gletsjers en bergtoppen krijgt. Niet alle werk is even idyllisch of glamoureus: heb je een ernstig ongeval op of naast de pistes in de buurt, dan is de kans groot dat je in de heli en de professionele handen van de noodarts van Air Glaciers terechtkomt.
28
\ 100% SNOW
29
100% SNOW /
taties. Haar pret kan helemaal niet meer op als ze dan ook nog eens vooraan mag plaatsnemen. Als een klein uitgelaten en vrolijk meisje beleeft ze deze hele dag. Die glimlach krijg je nooit meer van dat gezicht. Ze springt meer in het rond dan dat ze daadwerkelijk over de sneeuw glijdt. Het paar ski’s dat ze normaal gebruikt is niet geschikt voor freeriden in de poedersneeuw. Sponsor Faction leverde laat de avond voordien nog een gloednieuw paar, bindingen worden nog snel gemonteerd. Vandaag doet ze het - althans volgens haar normen - relatief rustig aan. Dat betekent ‘bescheiden’ sprongetjes over elke bult, tegen een rotvaart door elk poederveld en als een kart op nitroglycerine slalommend tussen de bomen. Knoop de naam goed in je oren, we hebben het laatste nog niet gezien van Mathilde Gremaud.
WILDHORN ALS TOPPUNT Onze volgende vlucht duurt lang. We vliegen langs Spitzhorn en Niesehorn richting de top van de befaamde Wildhorn, met 3248 meter de hoogste berg van de Wildhorngroep in de westelijke Berner Alpen. Met zijn twee toppen is het een opmerkelijke berg en tekent hij de grens tussen de kantons Bern en Wallis. Waar we in Stalden nog in een relatief vriendelijke omgeving zaten, is dat op de Wildhorn wel even anders. Dit is ongerept alpiene hooggebergte. De helikopter zet ons net onder de top af. We stappen de laatste meters tot de top waar de wind vrij spel heeft en behoorlijk guur om zich heen trapt. De daaropvolgende afdaling is een pure adrenalinerush, kicken in het meervoud. Het begin is steil, erg steil. Maar de sneeuw is zo overvloedig aanwezig dat een beetje steile flank lekker rijden is. We doen het echter behoedzaam, want het risico op lawines is steeds aanwezig. De twee kleine gletsjers op de oostflank van de Wildhorn - Tungelgletsjer en gletsjer van Téné - blinken in het zonlicht. Toerskiërs die dezelfde top en afdaling in gedachten hebben, moeten ons in hun binnenste stevig vervloeken. Hun plan om die flank zonder sporen te rijden, is zomaar eventjes door een helikopter, drie skiërs en twee snowboarders gedwarsboomd. Hen wachten immers nog vele uren en liters zweet tot de top. Vervolgens rijden we over erg afwisselend terrein, klauteren we kleine stukjes omhoog, genieten we van een koffie in de Wildhornhütte en amuseren we ons als een boel uitgelaten kinderen in een veel te leuke speeltuin. In Iffigenalp wacht de taxi ons op, letterlijk een taxi deze keer. Die voert ons naar Lenk waar de helikopter landt en we koers zetten richting volgende top. Jaloerse blikken van de mensen in de rij aan de skilift zijn ons deel. Ach, daar kan ik wel mee leven.
30
GEBEITELDE GLIMLACH Neen, dit gaat echt nooit vervelen. En ook al houden we van de fysieke inspanning en de extra beloning van een afdaling die je zelf hebt verdiend, toch is de helikopter bijzonder leuk en snel om heel veel hoogtemeters te overwinnen. Gstellihorn is ons volgende doel. Honderd meter onder de top van de 2855 meter hoge berg kan de helikopter landen. Voor ons gaapt de diepte, een enorme afgrond met bijzonder steile kliffen. Daar wil je straks je bocht niet missen. Neen, we hoeven niet naar de top te lopen, onze afdaling passeert netjes terug voorbij de landplaats. Toch werken we ons met plezier in het zweet om van het uitzicht en een honderd extra hoogtemeters te genieten. Dat uitzicht maakt de korte inspanning meer dan goed. Wat voor ons ligt, is bijna 1700 hoogtemeters dalen naar het piepkleine Gsteig. Die afdaling kan ik gemakkelijk samenvatten: fantastisch. Als fervent skiër of snowboarder heb je zo van die afdalingen die in je geheugen gegrift zitten, die je nooit meer vergeet. Dit is er eentje die aan een steeds langer wordend lijstje wordt toegevoegd. We wisselen flink technische en steile stukken waar het behoedzaam rijden is af met heerlijk cruisen door wat een eindeloos poederveld lijkt. Stoppen doen we enkel om op adem te komen. Of om het teveel aan poedersneeuw terug uit onze mond te proesten en van onze goggles te schudden. Na elke bocht die we nemen, worden we zowat helemaal aan het zicht onttrokken. Mittaghore, Spitzhore, Seeberghore, Lauenenhorn, Stuedelistand… Ze kijken statig neer hoe skiërs en snowboarders hun sporen als handtekening in de sneeuw laten. Zodra we het bos bereiken, verandert de sfeer grondig. Van uitgelaten en onbezorgd rondrazen, schakelen we over naar ernst en concentratie. Het bos is steil, erg steil, en aan het eind ervan wacht een enorme klif. In het bovenste deel van het bos kan je nog onbekommerd rijden, het enige wat je moet doen is bomen ontwijken en zorgen dat je niet vast komt te zitten in de metersdiepe sneeuw. Dan wordt het tijd voor het echte werk. Om de klif te omzeilen, is er slechts een nauwe en wel heel bijzonder steile doorgang. Deze couloir vormt - in de andere richting dan - de toegangspoort voor klimmers en alpinisten. Dat zorgt ervoor dat er een stevig verankerde ketting onder de sneeuw verborgen ligt. Het kost ons even wat moeite om die te vinden en vrij te krijgen, maar ze helpt wel om de couloir veilig af te dalen. Met onze aankomst aan de piepkleine camping en het miniscuul sleepliftje van Gsteig hebben we onze laatste bestemming van een fantastische dag heliski bereikt. Helemaal afsluiten doen we met een erg late lunch in Gstaad. De zon schijnt, de sfeer is uitstekend, en die glimlach krijg je van geen enkel gezicht meer verwijderd.
\ 100% SNOW
Beleef Zwitserland. Winter upgrade met één klik
“Upgrade Your Winter” – met een bezoek aan Zwitserland. In het land waar in 1864 de wintersport werd uitgevonden, zijn de bergen hoger en het pisteplezier groter. Beleef alle facetten van de Zwitserse winter: MySwitzerland.com/wintervakantie
1 platform – meer dan 700 belevenissen Rijden op de hondenslee met Olivia, sneeuwschoenwandelen bij volle maan met Marco of naar de top klimmen met Dédé. Maak kennis met lokale gastheren en beleef samen met hen de Zwitserse winter van een geheel nieuwe kant. Laat je inspireren, maak een keuze en boek: MySwitzerland.com/ myswissexperience Winternieuws Nog meer beleven? Het laatste nieuws voor een onvergetelijke winter in Zwitserland vind je in onze nieuwsbrief. Abonneer je nu via: MySwitzerland.com/newsletter
Social media Volg ons op de sociale media voor de leukste foto’s, video’s en verhalen van gasten in Zwitserland, en draag zelf bij aan de community met je eigen belevenissen: #INLOVEWITHSWITZERLAND facebook.com/MySwitzerland instagram.com/MySwitzerland twitter.com/MySwitzerland Inlovewithswitzerland.com/nl
Advies inwinnen en boeken: Met onze uitstekende kennis van Zwitserland helpen we je om je vakantie optimaal te plannen. Advies op: 00800 100 200 30 (soms geldt lokaal tarief) 31