8
SANAT DÜNYAMIZ 171
TUTU Ş M U Ş D Ü N YAM IZ DA SANATI N YÖNTE M LE R İ
Hasar Görmüş Bir Gezegende Yaşanabilir Gelecek Tahayyülleri MİMAR YAĞMUR YILDIRIM, DONNA HARAWAY VE ROSI BRAIDOTTI’NİN REHBERLİĞİNDE, SON AYAĞI 13 HAZİRAN TARİHİNDE MATADERO MADRİD’DE AÇILAN GEZİCİ “EKO-VİZYONERLER” (ECO-VISIONARIES) PROJESİ BÜNYESİNDE YER ALAN KİMİ SANAT PRATİKLERİNİ EKOFEMİNİST VE İNSAN SONRASI PRATİKLER OLARAK TARTIŞTI.
YAĞMUR YILDIRIM Görseller: Eco-visionar ies projesinin izniyle.
“Farkında mısın,” diyecek botani-dilbilimci estetik eleştirmenine, “Patlıcanı bile okuyamamışlar.” Cahilliğimize gülümseyerek sırt çantalarını omuzlayacaklar ve Kargı Tepesi’ne, kuzey yüzündeki likenin yeni deşifre edilmiş sözlerini okumaya tırmanacaklar. Ursula K. Le Guin, Akasya Tohumlarının Yazarı1 İklim değişimi, savaşlar, göçler ve salgınların etkisinde, hasar görmüş bir gezegende yaşanabilir bir geleceği nasıl tahayyül edebiliriz? Ortak kırılganlık ve soyun tükenmesi ihtimalinin bir araya getirdikleri olarak, bugünün adaletsizliklerine, şiddetine ve bayağılığına direnen, ‘zamanımıza layık’ bir pratiği nasıl edimselleştirebiliriz? Bu yazıda, üçüncü milenyumun karmaşık manzaralarının üstesinden gelebilmek için düşünme ve eyleme yolları öneren Donna Haraway ve Rosi Braidotti’nin rehberliğinde, kimi
sanat pratiklerini ekofeminist ve insan sonrası pratikler olarak tartışmayı amaçlıyorum. Söz konusu pratikler, son ayağı 13 Haziran tarihinde Matadero Madrid’de açılan gezici ‘EkoVizyonerler’ (Eco-Visionaries) projesi bünyesinde yer alıyor. Bu yazının yazıldığı günlerde 15 yaşındaki iklim aktivisti Greta Thunberg TIME dergisinin kapak yüzü oldu, Thunberg’in öncülüğünde bin dört yüz şehirde toplam bir milyonun üzerinde öğrenci iklim değişimi için okul grevi gerçekleştirdi, Katolik dünyasının lideri Papa Francis ve Birleşik Krallık’ın en saygın mimarlık ödülü olan Stirling Ödülü’nü kazanan 17 mimar iklim acil durumu ilan etti. 2 İklim değişimi protestolarının yasa koyuculara etkisi üzerine ilgiye şayan bir yüksek lisans tezi hazırlayan Leo Barasi, geçtiğimiz nisan ayında ‘climate change’ (iklim değişimi) deyişinin Birleşik Krallık basınında ve internet aralamalarında yer alışının rekor sayıda olduğunu ortaya koydu. 3 Bu gündemde Oslo Mimarlık