YÖRESEL BİR LEZZET OLAN BOZKIR’IN MEŞHUR GAVUT UNUNUN EKONOMİYE KAZANDIRILMASI
Mithat DİREK * Ramazan ACAR **
Öz İnsan beslenmesinde kullanılan gıdaların sosyo-kültürel boyutları yanında yaşanan yöre ile de ilgisi bulunmaktadır. Bu nedenle insanoğlu öncelik olarak yiyeceklerini ararken çevresine bakmış ve çevresindeki yiyecek maddelerinden etkilenmiştir. İşte bu etkileşimlerden birisi de Konya – Bozkır ilçesinde olmuş, geçmişte yöresel bir gereklilik olarak ortaya çıkan gavut (kavut) unu yaygın biçimde kullanılmıştır. Bozkır gavut ununun diğer yörelerimizde aynı isimle anılan undan farklı yönü, buna yörede yetişen ahlat meyvelerinin kurutularak, un haline getirilmiş ve diğer malzemeler ile karıştırılmış olmasıdır. Gavut unu ana katkı maddesi ahlat olmakla birlikte, un içine nohut, buğday vb yörede ve çiftçi elinde bulunan ürünlerin de birlikte değirmende un şekline getirilmesi (paçal yapılması) şeklindedir. Ahlat ağacı tüm Anadolu’da doğada yetişen bir yabani armuttur. Halk arasında çakal armudu ya da çöğür isimleriyle de anılmaktadır. Ahlat meyvesi, kanın pıhtılaşmasını önlerken ayrıca astım şikayetlerini de gidermede birebir etkili bir bitkidir. Ahlat ağacı en fazla 10 metre uzunluğuna ulaşmaktadır. Ahlat meyveleri 4 cm büyüklüğündedir ve buruk bir tada sahiptir. Ahlat ağacı doğada yabani olarak yetişirken ayrıca aşı yapılarak farklı bitkiler de yetiştirilebilmektedir. Bu un ve undan elde edilen yiyecekler farklı olmasına rağmen Anadolu’daki diğerleri ile karıştırılmakta, yörede unutulmaya yüz tutmaktadır. Geleneksel tatların zamanla geliştirilerek günümüze taşınması ve ticari değer haline getirilmesi, bu ürünlerin geleceğe taşınmasında oldukça önemlidir. •
Anahtar Kelimeler Ahlat (Pyrus elaeagrifolia), Bozkır kavut unu, yöresel gıdalar •
*
Yrd. Doç. Dr. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Konya/Türkiye.
**
Doç. Dr.