ISSN 1986-2989
ΜΑΡΤΙΟΣ – MART 2011 SAYI / ΦΥΛΛΟ: 31
ΚΥΠΡΙΑΚΟ:
FES’in işbirliğinde BİLBAN – ΙΚΜΕ yayın organı / Κο νή έκδοση BİLBAN – ΙΚΜΕ σε συνεργασία με το FES
ÜCRETSİZ / ΔΩΡΕΑΝ
Το «κλειδί» της λύσης η κοινή δράση με τους Τ/κ
Θέμος Δημητρίου Πρόσφατα, ένας ευρωβουλευτής κα ένας δήμαρχος κατεχόμενης πόλης, συζητώντας γ α την πολ τ κή κατάσταση, έκαμναν με βεβα ότητα μ α νέα πρόβλεψη γ α το Κυπρ ακό. Η λύση, έλεγαν, θα είνα γεγονός τον Σεπτέμβρη. Η Τουρκία δεν θέλε να μείνε έξω από το χορό της αξ οποίησης των κο τασμάτων φυσ κού αερίου στην περ οχή της Κύπρου κα ο μόνος τρόπος να το πετύχε είνα να λύσε το Κυπρ ακό. Χωρίς εκλογές στην Κύπρο κα την Τουρκία να αποτελούν π α α τία γ α εθν κ στ κές εξάρσε ς κα λα κίστ κες υπερβολές, τόσο στην Κύπρο όσο κα στην Τουρκία θα επ κρατήσε ψύχρα μη λογ κή κα θα έχουμε επ τέλους το τέρμα αυτού του ατέρμονα εφ άλτη. Το πρόβλημα με την π ο πάνω λογ κή είνα το ίδ ο με αυτό που ταλανίζε τ ς περ σσότερες αναλύσε ς γ α το Κυπρ ακό. Ένα πολύπλοκο πρόβλημα υπεραπλουστεύετα κα καταλήγε να ερμηνεύετα στη βάση μ ας, ή έστω πολύ λίγων παραμέτρων. Σήμερα, είνα στη μόδα η πολ τ κή συζήτηση γ α το αέρ ο. Δεν είνα λο πόν παράξενο πως κα το Κυπρ ακό θα περάσε στην σφαίρα-του, θα απογυμνωθεί από τ ς άλλες παραμέτρους κα θα ερμηνευτεί η πορεία-του από τ ς σορροπίες του δ αμερ σμού αυτού του πλούτου από τ ς χώρες της περ οχής. Γ α να πούμε την αλήθε α, το φυσ κό αέρ ο κα η π θανή ύπαρξή-του αναπό-
φευκτα θα επηρεάσε την πορεία του προβλήματος. Δεν είνα τυχαίο που η κυπρ ακή κυβέρνηση φρόντ σε να προχωρήσε σε συμφωνίες με τ ς γε τον κές χώρες γ α το δ αχωρ σμό της αποκλε στ κής ο κονομ κής ζώνης γύρω από την Κύπρο. Φυσ κά δεν ξέρουμε τ περ έχουν συμφωνίες όπως αύτη με το Ισραήλ κα πόσο στο όνομα της εξασφάλ σης ενός δυνατού, φ λοδυτ κού συμμάχου
πάντα σε ευκα ρ ακές πολ τ κές με εφήμερη αξία. Μπορεί να δίνουν πε στ κές αναλύσε ς σε ένα επ φανε ακό επίπεδο, αλλά σύντομα χάνουν την εμβέλε ά-τους γ α να αντ κατασταθούν από άλλες, εν πολλοίς ασύμβατες αναλύσε ς. Ας πάρουμε λίγη γεύση από το παρελθόν. Δ εθνοποίηση Παραδοσ ακά, η πολ τ κή της Κυπρ ακής Δημοκρατίας στηρ ζόταν στη θέση ότ
στην κόντρα με την Τουρκία η κυβέρνηση Χρ στόφ α τείνε να θολώσε θέσε ς αρχής σε σχέση με το παλα στ ν ακό πρόβλημα. Ούτε κα ξέρουμε πο ες θα είνα ο επ πτώσε ς της αναταραχής στον Αραβ κό κόσμο κα δ αίτερα στην Αίγυπτο. Ο υπεραπλουστεύσε ς οδηγούν
το δίκ ο ήταν με το μέρος-της. Όσο κ αν η Τουρκία δ έθετε τη στρατ ωτ κή υπέροχη, η μ κρή Κύπρος είχε με το μέρος-της τόσο την ηθ κή όσο κα τη νομ κή βάση γ α να δώσε με επ τυχία τον αγώνα-της. Έτσ , τα Ηνωμένα Έθνη ήταν πάντα καλοδεχούμενα γ α να δίνουν ψηφίσματα κα να
σπρώχνουν γ α λύση στο Κυπρ ακό. Το παράπονο της Κυπρ ακής Δημοκρατίας ήταν πάντα ότ τα Ηνωμένα Έθνη δεν ήταν σε θέση να επ βάλουν μ α λύση. Ο δεύτερος δ εθνής χώρος όπου η Κύπρος αναζητούσε δ καίωση, ήταν η Ευρωπα κή Ένωση. Η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ έγ νε με κύρ ο δ κα ολογητ κό τη λύση του Κυπρ ακού. Το Ακελ άλλαξε την αντ ευρωπα κή-του θέση όχ γ ατί πείστηκε πως η ΕΕ έδ νε ο κονομ κές κα πολ τ σμ κές προοπτ κές στην Κύπρο, αλλά γ α το χατίρ της πολίτ κης λύσης του Κυπρ ακού. Τα πράγματα άρχ σαν να αλλάζουν όταν ο τουρκοκυπρ ακές κ νητοπο ήσε ς ανέτρεψαν τον Ντενκτάς κα έδωσαν τη δυνατότητα γ α πραγματ κή ελπίδα γ α λύση. Το σχέδ ο Ανάν, που μέχρ τότε αποτελούσε το λάβαρο της ελληνοκυπρ ακής ηγεσίας (συμπερ λαμβανομένου κα του Τάσσου Παπαδόπουλου) άρχ σε να αποκτά στην αρχή μ κρές ασάφε ες κα δυσλε τουργίες, μετά προβληματ κές λεπτομέρε ες που χρε άζονταν αλλαγές χωρίς αλλαγή στ ς σορροπίες (κα πάλ σίφωνα με τον Τάσσο Παπαδόπουλο) γ α να γίνε καταστροφ κό στην τελ κή ευθεία γ α το δημοψήφ σμα. Αυτό οδήγησε στη σύγκρουση τόσο με τον ΟΗΕ όσο κα με την ΕΕ. Ξαφν κά, ο σύμμαχοί-τους έγ ναν εχθροί, η παρέμβαση των ξένων που τόσο εκλ παρούσαν (συνέχεια σελ. 2)
Çözümün “anahtarı”: Kıbrıslı Türklerle ortak hareket etmeliyiz Themos Dimitriu
Geçtiğimiz günlerde, siyasi durum hakkında fikir alışverişinde bulunan bir AB milletvekili ile işgal bölgelerindeki bir kentin Belediye başkanı, kendilerinden gayet emin bir şekilde, Kıbrıs sorunu ile ilgili şu öngörüde bulunmuşlar: Eylül ayında çözümün gelmesi kaçınılmazmış. Çünkü, Kıbrıs civarında yer alan doğal gaz kaynaklarından mahrum kalmak istemeyen Türkiye’nin bunu başarmasının tek yolu Kıbrıs sorununu çözmekmiş. Seçimlerin Kıbrıs ve Türkiye’de artık milliyetçi tırmanış ve popülist aşırılıklara sebebiyet vermediği zaman, hem Kıbrıs, hem de Türkiye’de daha serinkanlı bir mantık hakim olacak ve işte o zaman bitmek bilmeyen bu kabusun sonu gelecektir. Yukarıdaki yaklaşımla ilgili sorun Kıbrıs sorunuyla ilgili çoğu analizi meşgul eden sorunla aynıdır aslında: çok katmanlı bir sorun gittikçe daha karmaşık bir hal almakta ve sonuç olarak bir ya da çok kısıtlı parametreler çerçevesinde yorumlanmaya mahkum bırakılmaktadır. Bugün, doğal gaz ile ilgili tartışmalar çok moda görünüyor. Bu durumda, Kıbrıs sorununun da bu tartışmaların içinde yer almasında garipsenecek bir taraf yok; diğer parametrelerden soyutlanarak çözüm sürecinin doğal gazın bölge ülkeleri tarafından paylaşılmasının yol açacağı dengeler perspektifinden yo-
rumlanması doğaldır. Gerçeği söylemek gerekirse, doğal gaz ve ve bu coğrafyada bulunması ihtimalinin sorunun gidişatını engellemesi kaçınılmazdır. Kıbrıs hükümetinin komşu ülkelerle Kıbrıs’ın
lanmanın sonuçlarından neler çıkacağını bilmek de zor. Olayları aşırı derecede basite indirgeme daima gelip geçici değere sahip fırsatçı politikalara yol açmıştır. Bu yaklaşımlar yüzeysel bir seviyede
çevresindeki kendine münhasır ekonomik bölgenin paylaşılması ile ilgili anlaşmalar yapması şans eseri değildir. Tabii, örneğin İsrail ile yapılan anlaşmada olduğu gibi, bu anlaşmaların ne içerdiğini ve Türkiye ile zıt, ama diğer taraftan da güçlü, batı dostu bir ittifak kazanmak adına Filistin meselesiyle ilgili olarak prensiplerini ne derecede bulandırmaya niyetli olduğunu bilemiyoruz. Diğer taraftan, Arap dünyası ve özellikle de Mısır’daki ayak-
ikna edici analizler getirebilirler belki, ama kısa bir süre içinde etkilerini kaybederek yerlerini daha başka, çoğunlukla gerçekle uyuşmayan analizlere bırakırlar. Şimdi, isterseniz geçmişe dair kısa bir yolculuğa çıkalım. Uluslararasılaştırma Geleneksel açıdan bakıldığında, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin siyaseti adaletin kendisinden yana olduğu tezine dayandırıla gelmiştir hep. Türkiye, askeri güç açısından daha üstün olsa
da, mücadeleyi başarıyla sürdürmek için gerek etik, gerekse hukuksal temel minik Kıbrıs’ın yanındaydı. Böylelikle, Birleşmiş Milletler’in protesto bildirileri yayımlaması ve Kıbrıs sorununun çözümü için iteklemesi her zaman olumlu karşılanırdı. Kıbrıs Cumhuriyeti’nin her zaman dile getirdiği şikayeti Birleşmiş Milletler’in çözümü empoze edecek durumda olmaması yönündeydi. Kıbrıs’ın haklı çıkmak için can attığı bir diğer uluslararası yer de Avrupa Birliği’ydi. Kıbrıs’ın AB’ye alınması Kıbrıs sorununun çözüleceği temel gerekçesiyle onaylanmıştı. AKEL, AB’nin Kıbrıs’a ekonomik ve kültürel vizyonlar sağlayacağına ikna olduğundan değil, sırf Kıbrıs sorununun çözümü hatırına Avrupa karşıtı pozisyonunu değiştirmişti. Esas durumu değiştirense Kıbrıslı Türkler’in Denktaş’ı devirerek çözüm için gerçekten umut edilebileceğini göstermeleriydi. O döneme kadar Kıbrıs Rum liderliğinin (Tassos Papadopulos da dahil olmak üzere) “flaması” olarak bakılan Annan Planı’nın ilk önce birtakım belirsizliklerinden, işlevselliğinden şüphe edilmeye başlandı, daha sonra sorun çıkaran bazı ayrıntıların dengelerde değişiklik yapılmadan değiştirilmesi gerektiği tezi savunularak son aşamada da (yine Tassos Papadopulos tarafından) referandumda “yıkım” olarak nitelendi. (Devamı sayfa 2’de)