ISSN 1986-2989
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ – OCAK 2012 SAYI / ΦΥΛΛΟ: 40
Δημοσιεύεται με την στήριξη των FES, BİLBAN και ΙΚΜΕ FES, BİLBAN ve ΙΚΜΕ’nin katkıları ile yayınlanmaktadır
ÜCRETSİZ / ΔΩΡΕΑΝ
Λάθος μεθόδευση Τάκης Κονής
Προσπαθεί, με σχετική δήλωση του, ο Αλεξάντερ Nτάουνερ να εξηγήσει την σπουδαιότητα του σχεδιασμού στες διαπραγματεύσεις για “επίλυση του κυπριακού” που κατευθύνει / συντονίζει / υποβοηθά για πολλύν καιρό. Και μιλά συμβολικά: για να κατασκευάσεις ένα καράβι, λέει, πρέπει πρώτα να το σχεδιάσεις. Δεν μπορείς να αρχίσεις την κατασκευή χωρίς σχεδιασμό και ελπίζοντας πως αυτό που θα κατασκευάσεις θα επιπλέει. Κάπου η λογική του στέκει αλλά κάπου είναι ελλιπής όταν μιλά στο στάδιο ενός πιθανού κρίσιμου αδιεξόδου στες διαπραγματεύσεις. Ναι! χρειάζεται να συμφωνηθεί ο σχεδιασμός της κατασκευής του καραβιού αλλά πρέπει εκ των προτέρων να συμφωνηθεί τι θα πρέπει να περιλαμβάνει ο σχεδιασμός που τελικά θα συμφωνηθεί. Θα περιλαμβάνει αυτός ο σχεδιασμός και το χρώμα των πανιών του καραβιού ? Και του βερνικιού που θα χρησιμοποιηθεί για τες πόρτες των αποχωρητηρίων ή θα περιοριστεί στα αναγκαία στοιχεία για να μπορεί το καράβι να επιπλέει ? Το ερώτημα είναι κρίσιμης σημασίας για τον Αλεξάντερ Ντάουνερ και τους ηγέτες μας και για όλους μας όταν υπάρχει ήδη η λεγομένη αρχή ότι “τίποτε δεν θεωρείται συμφωνημένο αν δεν συμφωνηθούν όλα”… Στο τέλος-τέλος μια διαφωνία για το βερνίκι των αποχωρητηρίων αχρηστεύει την όλη σκληρή δουλειά του σχεδιασμού του καραβιού !!! Είχα τεκμηριώσει σε προηγούμενο άρθρο μου πως όταν συζητάς και διαπραγματεύεσαι με το άλλο μέρος για 47 χρονιά και δεν καταλήγεις σε
αποτέλεσμα το λογικό και επιστημονικό συμπέρασμα είναι πως είτε ο στόχος σου είναι λανθασμένος και ανέφικτος είτε η μεθόδευση της αναποτελεσματικής διαπραγμάτευσης είναι λανθασμένη. Σε εκείνο το άρθρο κατέληξα ότι ο στόχος μιας ομοσπονδίας με ισχυρή κεντρική κυβέρνηση είναι λανθασμένος και ανέφικτος και εισηγήθηκα να καθορισθεί τι είναι εφικτό για το 2012 και να το παρουσιάσει ο Πρόεδρος μας στην τριμερή του Γενάρη στην Νέα Υόρκη. Και επανέρχομαι λοιπόν: Με υποβοήθησε o συμβολισμός που χρησιμοποίησε ο Αλεξάντερ Ντάουνερ ο οποίος προδίδει την συμμετοχή του ΟΗΕ στην επιλογή της λανθασμένης μεθόδευσης. Τα 47 χρόνια διαπραγματεύσεων χωρίς αποτέλεσμα απέδειξαν ότι είναι λανθασμένη η ιδέα της λεγομένης “συνολικής λύσης του κυπριακού” - “comprehensive solution” κατά ΟΗΕ ή “τίποτε δεν είναι συμφωνημένο αν δεν συμφωνηθούν όλα” στην καθομιλουμένη. Γιατί στο τέλος μια μικρή λεπτομέρεια, όπως τα βερνίκια των αποχωρητηρίων του καραβιού, μπορεί να αχρηστεύσει χρονιά σκληρής δουλειάς και διαπραγματεύσεων. Πρέπει επειγόντως να προβληματιστούμε όλοι για την αλλαγή της λανθασμένης μεθόδευσης των διαπραγματεύσεων η οποία μας οδηγεί συστηματικά στη τραγική κατάληξη της διχοτόμησης της Γλυκείας Χωράς των κυπριών. Στην Ιρλανδία οπού συζητούσαν για δεκαετίες - όπως κι εμείς - “την επίλυση του Ιρλανδικού” εγκατέλειψαν την αναποτελεσματική μέθοδο της “συνολικής λύσης” και προχωρούν σε επιμέρους συμφωνίες που υποβοηθούν και σταδιακά οδηγούν στην επίτευξη του ποθητού στόχου της ει-
ρήνης. Στην δική μας περίπτωση έγιναν κατά καιρούς συγκεκριμένες εισηγήσεις – από πολύ πιο ειδικούς και εμπείρους από εμένα στην πολιτική επιστήμη και δράση – για εφαρμογή επί μέρους συμφωνιών που οδηγούν στην επανένωση χωρίς να επηρεάζουν αρνητικά τον τελικό στόχο της μιας ενωμένης ομόσπονδης Κυπριακής Δημοκρατίας. Έχουμε και το πρόσφατο πρακτικό παράδειγμα της συμφωνίας με τες τουρκοκυπριακές αρχές να μας παρέχουν ηλεκτρικό ρεύμα όταν – λόγω έκρηξης Μαρί - χάσαμε τον ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό μας στο Βασιλικό. Ακόμα και στο θέμα της διακυβέρνησης μπορούν να συμφωνηθούν ΚΑΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΤΟΥΝ δομές και διαδικασίες ενώ παράλληλα θα μελετούνται και συζητούνται τα λεγόμενα “ ακανθώδη ζητήματα” που για δεκαετίες παρεμποδίζουν την “συνολική λύση του Κυπριακού”. Δεν προσφέρεται ο χώρος ενός άρθρου για παρουσίαση και επεξήγηση τέτοιων μέτρων και γι αυτό προτείνεται η άμεση σύσταση Επιτροπής από ειδικούς επιστήμονες και εμπείρους πολιτικούς που θα καταγράψουν επειγόντως τα μετρά που μπορούν να αρχίσουν να εφαρμόζονται προς υποβοήθηση της σταδιακής ολοκλήρωσης της επανένωσης. Αν οι πολιτικοί μας ηγέτες στηρίξουν αυτά τα μέτρα και ο Πρόεδρος μας μεταβεί στην τριμερή συστήσει της Νέας Υόρκης με αυτό το πνεύμα τότε θα έχουμε καλές προοπτικές συνέχισης των συνομιλιών και αποτροπή της διχοτόμησης σε περίπτωση που τα γεγονότα επαληθεύσουν τες προβλέψεις για επικείμενο αδιέξοδο με καταστροφικές συνέπειες για την Γλυκεία Χώρα μας.
Yanlış Yöntem Takis Konis Uzun süredir “Kıbrıs sorununun çözümü” müzakerelerini koordine eden/yönlendiren/katkı sağlayan Alexander Downer, açıklamasında planlamanın ehemmiyetini açıklamaya çalışıyor. Sembolik konuşuyor: Bir gemi yapmak için önce planını yapmalısın sözlerini kullanıyor. Plansız bir şekilde ve yaptığın geminin yüzeceği umudu ile gemiyi yapmaya başlayamazsın. Bazı yerlerde mantığı duruyor ve bazı yerlerde müzakerelerdeki muhtemel kritik çıkmaz aşamasında eksik kalıyor. Evet! Geminin yapılması için bir planlamanın üzerinde uzlaşılması gerekiyor; ancak en başta sonuçta uzlaşılacak olan planlamanın ne kapsayacağı üzerinde uzlaşmak gereklidir. Bu planlama geminin yelkenlerinin ne renk olacağını da kapsayacak mı? Peki, gemideki tuvaletlerin kapılarının cilası üzerinde uzlaşılacak mı, yoksa geminin yüzmesi için yeterli olacak unsurlarla mı sınırlı kalınacak? “Her şeyde uzlaşılmadan hiçbir şeyde uzlaşılmamıştır” şeklindeki ilke var olduğu sürece bu sorunun Alexander Downer ve liderlerimiz için kritik bir önemi vardır. Sonuçta tuvalet kapılarındaki bir cila ile ilgili uzlaşmazlık geminin tüm çetin planlama işini yararsız hale getirebilir!!! Daha önceki makalemde diğer taraf ile 47 yıl boyunca tartışır ve müzakere edersen ve bir sonuca varmazsan, mantık ve bilimin şu sonuca götürdüğünü ortaya koymuştum: Ya amacının
yanlış ve imkânsızdır, ya da sonuç getirmeyen müzakere yöntemin yanlıştır. O makalede güçlü bir merkezi hükümet ile bir federasyon hedefinin yanlış ve olanaksız olduğu sonucuna varmış ve 2012 için olanaklı olan hedefin belirlenmesini ve Cumhurbaşkanı’nın Ocak ayında New York’ta yapılan üçlü görüşmede bunu sunmasını önermiştim. Yeniden başa dönüyorum: BM’nin yanlış yöntem seçimine katkıda bulunan Alexander Downer’in kullandığı sembolizm bana yardımcı oldu. Sonuç getirmeyen 47 yıllık müzakereler, BM’ye göre “Kıbrıs sorununun bütünlüklü çözümü”, “comprehensive solution” ya da halk dilinde “her şeyde uzlaşılmadan hiçbir şeyde uzlaşılmamıştır” fikrinin yanlış olduğunu gösterdi. Zira en son aşamada geminin tuvaletlerinin kapılarının cilası gibi küçük bir ayrıntı yıllarca yapılan zahmetli iş ve müzakereleri yararsız kılabilir. Hepimiz, bizi istikrarlı bir şekilde Kıbrıslıların Tatlı Ülkesi’nin taksimi şeklindeki trajik sonuca götüren müzakerelerin hatalı yönteminin ivedi bir şekilde değiştirilmesine kafa yormalıyız. Tıpkı bizim gibi yıllar boyunca “İrlanda sorununun çözümünün” tartışıldığı İrlanda’da “bütünlüklü çözüm” yöntemini bıraktılar ve parça parça anlaşmalarla arzulanan barış hedefine katkı koyuyorlar ve bu anlaşmalarla istikrarlı bir şekilde barış hedefine doğru ilerliyorlar. Bizim durumumuzda–siyasi bilimde ve siyasi pratikte benden çok daha fazla tecrübeli ve uzman olanlar
tarafından- zaman zaman, birleşik federal bir Kıbrıs Cumhuriyeti şeklindeki nihai hedefi olumsuz etkilemeyecek bir şekilde yeniden birleşmeye götürecek olan parça parça anlaşmaların uygulanmasına ilişkin somut öneriler yapıldı. Geçenlerde –Mari’deki patlamadan ötürü- Vasiliko Elektrik Santralimizi kaybettiğimizde Kıbrıslı Türk yetkililerle yapılan ve bizlere elektrik sağlayan anlaşma şeklindeki pratik örnek de önümüzdedir. Yönetim konusunda dahi yapılar ve süreçler hakkında uzlaşabilirler VE UYGULAYABİLİRLER. Öte yandan, paralel olarak yıllardır “Kıbrıs sorununun bütünlüklü çözümünü” engelleyen “dikenli konular” denilen konuların üzerinde çalışmalarını sürdürebilirler. Bir makalede bu şekildeki önlemlerin sunulması ve açıklanması mümkün olmadığından, derhal uygulanmaya başlayacak olan aşamalı olarak yeniden birleşmenin tamamlanmasına katkı koyacak olan önlemleri belirleyecek özel uzmanlar ve tecrübeli politikacıların katılımı ile oluşacak bir Komitenin ivedi bir şekilde kurulması önerilmektedir. Eğer siyasi liderlerimiz bu önlemleri desteklerlerse ve Cumhurbaşkanımız bunları New York’taki üçlü görüşmede tavsiye ederse, müzakerelerin sürdürülmesi perspektifine sahip olmanın yanı sıra olayların Tatlı Ülkemize yönelik yıkıcı sonuçlar yaratabilecek tehlikeli çıkmazın yaklaşmakta olduğu yönündeki öngörüleri doğruladığı bir ortamda taksimin önlenmesine ilişkin olumlu perspektiflere de sahip olacağız.