magie na overgave

de magie na overgave

de magie na overgave De Ladder naar Bewust-zijn als werkmethode

Jan Bossuyt

Dankwoord Bij deze tweede uitgave werd het boek grondig herwerkt.

Het was een heuglijke ervaring dat ik daarbij een beroep kon doen op een hele schare gemotiveerde helpers. Mijn dank gaat vooreerst naar mijn drie professionele begeleiders.

Bij Laurence Verwee waardeer ik haar combinatie van professionaliteit als uitgever, haar toewijding, haar beschikbaarheid telkens wanneer nodig, de zorg voor vooruitgang en het feit dat ze meedacht en me aanmoedigde zonder mij tegelijk ooit te sparen als er iets moest worden veranderd.

Van Annemie Lemahieu, de marketeer voor het betere doel, kreeg ik veel aanmoediging door haar sterk geloof in mijn boodschap. Er kwamen veel enthousiaste ideeën en plannen om het boek en de methodiek maximaal te verspreiden.

Ariane Sonck, redactrice, opende mijn ogen voor het schrijven vanuit het gezichtspunt van de lezer. Dat was voor mij een nieuw leerproces.

Verder hebben heel wat mensen werk gemaakt van een doordacht antwoord op mijn vraag naar evaluatie en advies over de eerste uitgave : Katrien Barret, em. prof. dr. Luk Bouckaert, Wilfried Coene, Luk Dewulf, Katharina Müllen, Rudi Meere­ mans, Björn Prins, Peter Ramaekers en Erik Van Vooren. Ik ben hen heel erkentelijk. Hun advies was duidelijk om nog meer mijn persoonlijk verhaal met de Ladder naar Bewustzijn te brengen.

4

Verder herinner ik mij de positieve reacties en feedback van vooral An Baert, Frans De Clerck, Maaike Decock, Franky Decooman, Gina Degroote, Danielle Dewilde, David Dewulf, dr. Myriam Lefevere, Florence Roelant, Herman Vandevelde en Dirk Vyncke.

Ten slotte verontschuldig ik mij bij al diegenen van wie ik mogelijkerwijs de verdiensten over het hoofd heb gezien.

Last but not least. Mijn echtgenote Kathelijn Algoed dank ik voor haar ononderbroken inzet in de familiale en huishoudelijke verantwoordelijkheden die mij het schrijven van dit boek hebben vergemakkelijkt. Ook haar ondersteunende rol als sparring partner om bewuster te leven vind ik zeer waardevol.

5

Inhoud Inleiding Hoofdstuk 1 Naar een bevrijdend bewust-zijn 1.1 Mijn zoektocht 1.2 Orde in de chaos 1.3 De juiste sleutel Hoofdstuk 2 Toelichting van een aantal begrippen 2.1 Bewust-zijn 2.2 Bewust/onbewust en actief/passief bezig zijn 2.3 Verschillende niveaus van bewustzijn 2.4 Bewust-zijn en het onbewuste 2.5 Verschil tussen positief denken en bewust bezig zijn Hoofdstuk 3 De Ladder naar Bewust-zijn toegelicht 3.1 De zeven trappen op een rij Trap 1. Met volle aandacht tot mezelf komen Trap 2. Lijden gewaarworden Trap 3. Angst en weerstand voelen Trap 4. Weerstand opgeven tegen overgave Trap 5. Gewoon ervaren en niets doen Trap 6. Waarnemen wat in mijn lichaam gebeurt Trap 7. Denken aan positieve mogelijkheden 3.2 De zeven trappen in de praktijk

9

13 14 18 20

27 28 29 29 31 32

35 36 36 40 42 45 52 53 56 65

Hoofdstuk 4 De Ladder naar Bewust-zijn in de dagelijkse praktijk 69 4.1 Bewustzijn in het leven van alledag 70 4.2 Zorgen voor aandacht 75 6

4.3 Zes vuistregels 81 4.3.1 Beginnen met lichte uitdagingen 81 4.3.2 Een ding tegelijk doen 82 4.3.3 Me concentreren op het proces 83 4.3.4 Aandacht hebben voor innerlijke weerstanden 84 4.3.5 Slow down 85 4.3.6 Evenwicht nastreven tussen actie en rust 86 4.4 Toepassingen van de Ladder naar Bewust-zijn 89 4.5 Mijn positieve evolutie 95 Hoofdstuk 5 In flow dankzij de Ladder naar Bewust-zijn 5.1 Wat is flow ?

5.2 Situering van flow 5.3 Nut van flow 5.4 Hoe flow bereiken ?

5.5 Fasen in het groeiproces naar flow 5.5.1 Onbewust incompetent 5.5.2 Bewust incompetent 5.5.3 Bewust competent 5.5.4 Onbewust competent 5.6 De Ladder naar Bewust-zijn als sleutel tot flow Hoofdstuk 6 Vragen en antwoorden Hoofdstuk 7 Zelfontplooiing na de oefening van overgave 7.1 Zelfbevrijding 7.2 Zelfontwikkeling Slot Epiloog Bibliografie

103 104 105 105 106 109 109 109 110 110 113

119

137 138 139 145 149 151 7

Inleiding Dit boek is het resultaat van mijn decennialange zoektocht naar wat er in het leven echt toe doet. Eerst ging dat om de zin en het doel ervan en nadien om de juiste weg en aanpak om vooruit te raken. Mijn leven (of beter mijn worsteling ermee) werd gekenmerkt door veel stresservaringen en depressieve neigingen, met telkens de vraag hoe ik daar het best mee omging zodat ik er geen slachtoffer van bleef. Maar ook door ontgoocheling en frustratie omdat ik er niet in slaagde hogere bewust-zijnstoestanden, zoals creativiteit en intu誰tie, te bereiken, terwijl anderen daar blijkbaar wel in slaagden. En dan spreek ik nog niet over het bereiken van hogere staten, zoals verlichting, mystieke ervaringen en helderziendheid. Bovendien was ik ontgoocheld door de kloof tussen enerzijds mijn scherp bewust-zijn van de algemene staat van de wereld en anderzijds het pijnlijke besef van mijn persoonlijk onvermogen tot intu誰tief en onmiddellijk aanvoelen van wat er zich afspeelde in de mensen rondom mij.

Tijdens mijn zoektocht heb ik een praktische methode, meer bepaald de Ladder naar Bewust-zijn, ontwikkeld die bevrijdend werkt en me helpt om bewuster te leven en tot overgave te komen. Aan de hand van die methode heb ik geleerd om me bewust te worden van mijn storende ervaringen en angsten en ze te ontmijnen. Het laten opgaan van mijn leed in een verruimd bewustzijn maakt ruimte vrij voor meer zelfbeschikking over mijn eigen leven. Nu kan ik harmonieuzer en beter communiceren met mijn omgeving. Dat draagt niet alleen bij tot mijn algemeen welbevinden en gezondheid, maar ik voel me ook meer verbonden met de anderen en de wereld.

9

De methode van de Ladder naar Bewust-zijn is eenvoudig, begrijpelijk en voor iedereen haalbaar, mits je bereid bent om je ervoor in te zetten. Door je eigen bewustzijnsvermogen aan te boren kan je zelf aan de slag, zonder coach, leraar of goeroe.

De Ladder naar Bewust-zijn kan helpen om beter om te gaan met het dagelijkse gepieker, de stress, je zorgen en angsten, je perfectionisme... Als je die problemen niet aanpakt, beletten ze je om jouw hoogste mogelijkheden te halen.

Je kunt het instrument van de Ladder op ieder moment en op elke plaats toepassen. Het helpt je om te leren omgaan met de onvermijdelijke onzekerheden van het leven.

Ik ben geen dokter of therapeut. Wie lijdt aan een ernstige chronische ziekte of psychiatrische aandoening, dient natuurlijk een beroep te doen op de nodige professionele hulp.

Het boek is een uitnodiging om zowel met de zon- en schaduwkanten van het leven om te gaan. Door de donkere zijde van het leven onder ogen te zien wordt de zonnige zijde zoveel duidelijker. Voor wie met een ‘zwarte’ bril door het leven gaat, bevat het boek een boodschap van hoop : er schuilt een stralende zon achter het soms duistere wolkendek. Voor wie altijd een ‘zonnige’ bril draagt, is het een uitnodiging om de realiteit van de schaduwkanten niet te ontkennen.

Dit boek is in essentie als oefenboek voor de praktijk bedoeld. Daarom stel ik voor het boek eerst in zijn geheel eens te doorlopen. Daarna kan je beginnen oefenen. Je kunt het regelmatig opnieuw ter hand nemen om de inhoud geleidelijk te laten doorsijpelen en je ervaringen eventueel te vergelijken met die van mij.

10

In het eerste hoofdstuk van dit boek vertel ik mijn persoonlijk verhaal. Ik geef je wat meer details over mijn zoektocht, de totstandkoming van de Ladder naar Bewust-zijn en het belang van overgave.

In hoofdstuk 2 leg ik uit wat ik bedoel met bewust-zijn en wat het verschil is tussen actief/passief en bewust/onbewust bezig zijn. Ik sta ook stil bij de verschillende bewust­zijns­ niveaus.

In het derde hoofdstuk doe ik de methode van de Ladder naar Bewust-zijn trapsgewijs uit de doeken en in hoofdstuk 4 vertel ik je hoe je die in het dagelijkse leven kunt toepassen.

In het vijfde hoofdstuk leg ik het begrip ‘flow’ uit en ontrafel het geheim om door overgave tot flow te kunnen komen.

In hoofdstuk 6 beantwoord ik heel wat vragen die kunnen opduiken bij het toepassen van de Ladder naar Bewust-zijn.

In het zevende hoofdstuk ten slotte geef ik aan hoe de Ladder naar Bewust-zijn kan helpen om jezelf te ontplooien.

11

1 Naar een bevrijdend bewust-zijn gebeurtenissen emotioneel leven orde

chaos

In dit hoofdstuk sta ik stil bij een aantal ingrijpende gebeurtenissen in mijn leven en hun inwerking op mijn emotioneel leven. Ze vormen de achtergrond van mijn zoektocht.

Vervolgens toon ik aan hoe mijn pogingen om orde te scheppen in de chaos uiteindelijk geleid hebben tot de ontwikkeling van de Ladder naar Bewust-zijn.

1.1

Mijn zoektocht De oorlog 1940-45 vormde het begin van mijn verhaal. In mijn eerste levensjaren versterkte het oorlogsklimaat (met de alarmsirenes, de onrust bij de volwassenen en de verschrikkingverhalen) mijn van nature bangelijke en verlegen aard.

Mijn vader kwam pas thuis van de strijd en de gevangenschap toen ik 15 maanden oud was.

Op 24-jarige leeftijd kreeg ik op een dag, halfweg mijn legerdienst, de ijskoude boodschap dat mijn vader terminaal ziek was. Bij het vernemen van dat nieuws sloeg de paniek mij om het hart. Als oudste zoon kreeg ik ineens de volle verantwoordelijkheid voor het bedrijf waarvan mijn vader de stichter was en dat toen al 50 medewerkers telde. Die zware last viel op mijn totaal onvoorbereide schouders. De volgende weken was het alsof ik geen grond meer onder mijn voeten had. Na zes maanden kreeg ik psoriasis, een hardnekkige en lelijke, maar ongevaarlijke stressgerelateerde huidziekte (die zich nog steeds, hoewel minder acuut, blijft manifesteren).

De eerste jaren van mijn loopbaan als leider van het familiebedrijf voltrokken zich in een sfeer van onzekerheid, onmacht, richtingloosheid en verwarring, met doorlopende stress. Dat ik van nature introvert ben en opgroeide in de oorlogsjaren

14

als een angstig kind, en jong was gebleven voor mijn leeftijd, hielp zeker niet.

Toen vanaf 1967 de eerste berichten over milieuproblemen opdoken, volgde ik ze geboeid. Ik voorzag het verdere verloop en ze werden voor mij bedreigingen die mij soms de slaap deden laten. In 1973 was er de eerste oliecrisis en verscheen het rapport van de Club van Rome over het einde van de groei, de nakende uitputting van de olievoorraden, de bedreiging van de milieuvervuiling en de klimaatproblemen.

Dat was opnieuw boeiend, maar voor mij bij momenten angstaanjagend. Eigenlijk heb ik me vanaf mijn 25e nooit goed in mijn vel gevoeld.

Rond mijn 30e kreeg ik gezondheidsproblemen. Ik voelde mij futloos en leed aan een soort chronisch vermoeidheidssyndroom door de stress ten gevolge van de problemen met de zaak, van persoonlijke wederwaardigheden en waarschijnlijk ook door een intoxicatie door tandamalgaam. Vanaf mijn 40e kreeg ik chronische ademblokkades, een eerder geestelijk lijden dat mij ook lichamelijk verlamde.

In het bedrijf had ik alle moeite van de wereld om te communiceren en leiding te geven (ondanks mijn Vlerickdiploma) aan een ploeg die stilaan honderd mensen telde. Privé had ik eerst geen en nadien problematische relaties met het andere geslacht. Ik ervoer bij mijzelf – naast het vermelde onvermogen tot aanvoelen wat er leeft bij anderen – de ongeschiktheid om overtuigend te communiceren (door mijn introverte aanleg ?) met het bijbehorende gevoel van ontgoocheling en minderwaardigheid. Ik begon steeds meer te beseffen dat relaties en communicatie blinde vlekken waren in mijn leefwereld.

15

Mijn verstand dat mij zonder problemen aan mijn diploma’s geholpen had, was mij daarbij van geen enkel nut. De wereld van de logica en rationaliteit werd mij op de duur eentonig en vervelend.

Ik begon een zoektocht van 30 jaar naar allerhande dokters en genezers, de juiste voeding, boeken en tijdschriften, lezingen, mentale trainingen (onder meer yoga en autogene training) en opleidingen. Stilaan begon ik op methodieken te stoten die wat licht wierpen op de duisternis van mijn geest en die mijn ogen openden.

Ik vergelijk het met een beeld dat aanvankelijk bedekt is met een raster van vierkantjes, waarvan men er (per dag of week) willekeurig eentje mag afnemen, zodat na verloop van tijd stilaan een totaalbeeld opduikt. Ik leerde mijn blinde vlekken zien en werd geconfronteerd met mijn aangeboren zwakke plekken : hard, maar leerzaam ! Ik leerde hoe de menselijke geest in elkaar zit en hoe ik daarmee om kan gaan.

Vertrekkende van mijn problemen en frustraties geraakte ik steeds meer geïntrigeerd en geboeid door de menselijke geest en de complexe interacties tussen mensen. Ik maakte er voor mezelf een prioriteit van om eraan te werken en, ondanks mijn duidelijke starthandicaps, een zinvolle bijdrage te leveren aan mijn omgeving. Mijn ervaring met het leiden van het familiebedrijf leerde me bovendien dat het beheersen van de menselijke factor de hefboom is voor zakelijk succes (zie ook 1.2, p. 18).

Een voorbeeld van een ‘ogenopener’ was de yogales die ik in 1974 volgde bij yogaleraar Jos Ide. Naast de lichaamshoudingen en bewegingen van de hatha yoga was er ook een meditatieoefening. Die ging als volgt : mijn aandacht naar binnen richten en alles waarnemen wat er in me opkomt.

16

Mijn gedachten – eender wat er in mijn geest naar boven komt – bekijken alsof ze niet van mij zijn. Ze in mijn verbeelding opsluiten in een grote ballon en ze laten wegdrijven tot ze aan de horizon verdwijnen.

Die meditatie, een klassieker in stressontspanning, was nieuw voor mij. Ik was nog nooit met zoiets bezig geweest. Er ging een nieuwe wereld voor mij open, namelijk de wereld van mijn innerlijke gedachten die een eigen leven leidde, zolang ik me er niet mee bemoeide. Want wat bleek ? Ik kon op die binnenwereld zicht krijgen door meditatie en hem zelfs stil leggen. Heel interessant ! Ik begon te vermoeden dat de problemen waar ik op dat moment mee kampte, wel eens met die innerlijke wereld te maken konden hebben.

Ik mediteerde dus verder, of liever, ik probeerde dat te doen, want ik had er veel moeite mee. Ik geraakte er in de knoop mee. De stress verergerde zelfs. Het lukte niet om mijn gedachten los te laten. Niettemin had ik een eerste glimp opgevangen van de mogelijkheden van het menselijke bewustzijn.

Door dat alles werd ik almaar meer gefascineerd door de ongelooflijke complexiteit van de menselijke geest en van de relaties tussen mensen. Die fascinatie zou mij niet meer loslaten. Ik had een onstuitbare nieuwsgierigheid en verkenningsdrang, ondanks alle persoonlijke problemen en worstelingen, en ondanks alle ontgoochelingen over de menselijke onvolkomenheden. Na verloop van tijd voelde ik dat ik het mijzelf nooit zou kunnen vergeven als ik op dat vlak zou afhaken. Want hier ervoer ik de voor mij uiteindelijke zin en opdracht van mijn leven : werken aan mijn onvolkomen­ heden. Net dat zou me toelaten om mijn grote ontwikkelingsmogelijkheden als mens waar te maken, de mens te kunnen worden die ik altijd al had kunnen worden. Ik werd 17

daarbij niet gedreven door plicht- of schuldgevoel, maar ik wilde de hogere voldoening smaken van mijn eigen groei in inzichten en vaardigheden. Daardoor zou ik ook voor anderen een waardevolle en gewaardeerde rol kunnen vervullen.

1.2 Orde in de chaos Ik ben altijd iemand geweest die gepassioneerd zoekt naar bredere verbanden, de grote samenhang achter al de ontelbare losse impulsen van het leven en van de mensheid.

Enerzijds ervaar ik het huidige leven en de wereld als een grote chaos met een overstelpende overvloed aan gegevens en impulsen. Maar anderzijds ben ik gedreven om orde in die chaos te ontwaren door te zoeken naar het kernelement dat er echt toe doet. Dat de juiste richting aangeeft en waarop ik me in het volle vertrouwen kan concentreren omdat al de rest toch in orde komt. Vanuit de overtuiging dat de sleutel om een oplossing te vinden voor complexe toestanden eenvoudig te begrijpen is, maar daarom niet even gemakkelijk is om toe te passen.

Als bedrijfsleider heb ik dat moeten leren. Het leiden van een bedrijf is een zeer gecompliceerde bedoening van klanten, medewerkers, wettelijke verplichtingen, marketing, vakbonden, bedrijfsburen, problemen allerhande, fouten, slecht afgeleverde kwaliteit, klachten, ruzies en conflicten, concurrentie, ‌ Hoe krijgt men vat op dat ondoorzichtige kluwen en bereikt men succes ? Ik heb in mijn zakelijke loopbaan geleerd dat de uiteindelijke sleutel tot blijvend zakelijk succes is dat de bedrijfsleiding beschikt over doorleefde menselijke waarden als basismotivering om te ondernemen. Ik geloof dat mensgericht zakendoen als alternatief voor de als gang18

baar beschouwde motivering – uit zijn op eigen gewin – ook zakelijk succes oplevert. Dat alleen is al een grote troef, levert zakelijk resultaat op en is onklopbaar als het aan professioneel management wordt gekoppeld.

Vergelijk het zoeken naar orde in de chaos met het vinden van een geschikte kapstok waaraan je heel je garderobe netjes geordend op kan hangen. Of denk aan wat ijzervijlsel dat lukraak en dus ordeloos uitgestrooid op een bord ligt en door een magneet van een ongeordende verzameling in het mooi geordend patroon van het magnetische veld herschikt wordt.

Of vergelijk het met een ingewikkelde machine met veel regelknoppen en hefbomen, waarbij het erop aankomt die ene juiste hefboom te vinden die tot het juiste resultaat leidt.

De zoektocht naar de juiste hefbomen in de complexiteit van het leven vergt geduld en volharding, want hij bestaat meestal uit een opeenvolging van vragen die beantwoord moeten worden. Omdat het antwoord niet volledig bevredigt, volgt er telkens een andere vraag waarop opnieuw een antwoord komt. Dat gaat door totdat er een antwoord komt dat uiteindelijk geen verdere vragen oproept. Men kan het vergelijken met het een voor een afpellen van de rokken van een ui tot op de kern.

Ik illustreer dat met een voorbeeld van aanpak uit het intussen bekende en overal nagevolgde kwaliteitsbeleid van de Japanse industrie. Daarbij vergenoegt men zich niet met een oppervlakkig antwoord, maar men gaat werkelijk naar de kern van het probleem. Het gaat als volgt : Vraag 1 : Waarom viel de machine stil ?

Antwoord 1 : Omdat de elektrische zekering sprong door een overbelasting.

19

Vraag 2 : Waarom was er een overbelasting ?

Antwoord 2 : Omdat de smering van de lagers niet voldeed.

Vraag 3 : Waarom voldeed de smering van de lagers niet ?

Antwoord 3 : Omdat de smeerpomp niet goed functioneerde.

Vraag 4 : Waarom functioneerde de smeerpomp niet ?

Antwoord 4 : Omdat de as van de pomp versleten was.

Vraag 5 : Waarom was de as versleten ?

Antwoord 5 : Omdat er vuil in geraakt was.

De echte preventieve remedie kwam dus neer op een simpele regelmatige schoonmaakbeurt van de as van de smeerpomp.

De les is dan ook : als men ophoudt met vragen te stellen na de eerste antwoorden, kiest men voor een remedie die geen oplossing zal bieden.

1.3 De juiste sleutel In mijn zoektocht om vooruit te raken botste ik dus op een hoop methodieken die beloftevol leken : yoga, mediteren, autogene training, de kracht van de verbeelding, alfatraining, leven in het nu, de kracht van positief denken, mantrabeoefening, zelfkennis via persoonlijkheidstypologieën en de piramide van Maslow (zie p. 140), diverse trainingen in Emotionele Intelligentie, bio-energetica, gestalttraining, gewoon fietsen en joggen en recent mindfulness (of aandachtgerichtheid), …

20

Ik begon er een groot en blijvend geloof in te krijgen. Er waren echte openbaringen bij. Toch bleken veel oplossingen voor mij onvoldoende. Veel methoden komen eigenlijk neer op een of andere vorm van wat ik positief denken noem : het vervangen van negatieve gedachten (allerlei vormen van lijden en zich niet goed in zijn vel voelen, de steeds weer­ kerende wanorde in de gedachten) door positieve, opwekkende, optimistische, hoopvolle, … Maar al die negativiteit bleef mij verhinderen om tot positief denken te komen. En ik zag dat veel mensen om me heen daarmee (meestal onbewust) ook in de knoei zaten.

In 1987 volgde ik een opleiding in autogene training (een ontspanningsmethodiek van westerse oorsprong). Dat lukte opnieuw niet. De hinderlijke gedachten kwamen almaar terug en verhinderden de voorgespiegelde stressontspanning.

Ik slaagde er niet in een goed gevoel te verwerven in mijn lichaam, omdat ik voortdurend bestookt werd door hinderlijke gedachten en gevoelens van twijfel, ontgoocheling en ergernis. Tijdens gesprekken met de trainer vond ik dat hij mijn weerstanden te gemakkelijk van tafel veegde. Vooral omdat ik hoorde dat een andere cursist ook dezelfde weerstanden ondervond. Ik beweerde dat men al die negatieve gevoelens niet zomaar kon wegvegen door gewoon door te gaan met het beoefenen van de training. De trainer (overigens een achtenswaardig en algemeen gerespecteerd persoon) was het daar niet mee eens.

De vraag was waarom mij dat allemaal niet lukte. Mijn introverte en zelfs depressieve natuur die blijft doorvragen en problemen zien na elk antwoord of eerste oplossing, bleek hier eigenlijk goed van pas te komen. Daaruit rijpte steeds meer het antwoord dat het lijden blijkbaar toch recht heeft

21

op zijn plaats en dat de mogelijke brutaliteit ervan in volle bewust-zijn mag en moet onder ogen worden gezien.

Ik probeerde dat uit. De doorbraak kwam er tijdens mijn dagelijkse meditatieoefeningen van ongeveer 30 minuten, waarmee ik toch was blijven doorgaan ondanks mijn geringe succes ermee. Ik vocht niet meer tegen mijn dwalende en nare gedachten, maar keek alles onbevangen in de ogen. Ik gaf mijn weerstand op en gaf me over. Daardoor werd ik bevrijd van de dwangmatigheid van mijn ronddwalende gedachten, die me meestal in hun greep hielden zonder dat ik het besefte.

Gedachten die me verhinderden om echt te leven en mijn hoogste vermogens te ontwikkelen.

De doorbraak was de verrassende ervaring dat het opgeven van mijn weerstand tegen alle hinderlijke gedachten (en daar zaten ook veel angsten en depressieve gedachten bij), die nare dingen juist ontmijnde en ontspannend werkte. Het had zelfs een weldadige lichamelijke invloed die ik voordien nooit ervaren had. Ik vond het de triomf van het bewust-zijn.

Het verdringen van het negatieve is namelijk een verschijnsel waar men zich niet bewust van is. Het opgeven van de weerstand ertegen is een daad van bewustwording.

Ik ontdekte dus dat het lijden er is omdat ik iets verdrong.

Dat gebeurde onbewust omdat het vooruitzicht om erop in te gaan me afschrikte. Als ik die toestand doorbrak door het lijden heel bewust tegemoet te treden, stelde ik tot mijn grote verrassing vast dat het lijden geen lijden meer bleek te zijn.

De redding was de mogelijkheid (die iedereen heeft) om uit die toestand van onbewustheid te treden door de weerstand ertegen op te geven. Ik heb dat het vermogen van het actieve bewust-zijn genoemd.

22

Dat vermogen was het uiteindelijke antwoord op mijn zoektocht of mijn sleutel om orde te brengen in de chaos. Het opgeven van de weerstand tegen het lijden en de overgave eraan vormt voor mij de startbasis van eender welke activiteit of discipline van menselijke vooruitgang. Het is ook de sleutel en de essentiële hefboom om in de andere ontwikkelingsmethodieken voldoening te vinden.

Naast mijn gebrek aan welbevinden had ik nog een andere motivering voor mijn zoektocht. Hoewel ik in mijn leidinggeving echt het beste wilde voor mijn mensen, kwam dat dikwijls niet zo over, soms zelfs integendeel. Waarom ? Het beste willen voor iemand is onontbeerlijk bij het geven van leiding, maar volstaat niet. Ik heb dat in mijn loopbaan genoeg moeten ondervinden. Mijn hoofd wou zeker, maar mijn lijf gaf tegenovergestelde boodschappen. Er zat te dikwijls wantrouwen, voorzichtigheid, twijfel aan mensen, misprijzen, ongeloof, irritatie, schrik, frustratie in de weg. Dat was zichtbaar in mijn voorkomen en daarop werd ik beoordeeld.

Mensen lezen niet mijn innerlijke intenties, maar wel mijn lichaamstaal, die de weerspiegeling is van mijn hogergenoemde innerlijke gevoelens. Die zetten een rem op mijn vermogens tot aanvoelen en inleven, waardoor ik mensen ontgoochel, irriteer, kwets, misken en/of ontmoedig. Mensen hebben helemaal geen boodschap aan alle hoger genoemde gevoelens. Ze hebben er behoefte aan dat er naar hen geluisterd wordt en dat ze aangemoedigd worden.

Mijn les : rijke talenten en mooie intenties volstaan niet om een leidinggevende rol op te nemen. Ik heb moeten leren omgaan met de hinderlijke emoties die in mijn lijf zaten en nog zitten.

23

Achteraf heb ik ingezien dat ik mijn bewustzijn voor nog veel meer doelen kan gebruiken dan bij dit omgaan met en het ontmijnen van lijden. Mijn bewustzijn is de mogelijkheid om buiten mezelf te treden en me van daaruit af te vragen : wat gebeurt er en wat ben ik aan het doen, denken of voelen ? Het bewust-zijn dus als de mogelijkheid om aan (zelf)reflectie te doen. Dat dit niet vanzelfsprekend is, komt omdat ik dikwijls onbewust weerstand bied tegen het zetten van die stap. Ik moet alle weerstand opgeven die op dat moment mogelijk in me zit.

Er zijn uiteraard ook momenten zonder weerstand. Zo zijn de momenten van mijn beste ideeën en inspiratie diegene waarop mijn geest leeg is en vrij van beslommeringen. Het gaat dan zowel om momenten waarbij ik uit de drukte stap als om activiteiten die geen aandacht vergen (een paar uren van door omstandigheden gedwongen nietsdoen, een zeer rustige fietsrit, …). Dat zijn dus ideale momenten voor die (zelf)reflectie. Het volstaat om uit de dagelijkse drukte te stappen om niets te (moeten) doen en toe te laten wat er al dan niet komt. Zonder voorafgaande verwachting of vooringenomenheid, in een houding van nieuwsgierigheid en aanvaarding.

Ik heb daarbij ontdekt dat het niet meer uit de weg gaan van lijden, mijn geest vrijmaakt om nog vlotter inspirerende ideeën te krijgen. Het bewust worden van het lijden effent dus voor mij het pad naar een meer veralgemeende beoefening van het bewustzijn. Zelfs een notoire ‘zwartkijker’ als ik vergeet dan af en toe om zijn ‘zwarte’ bril op te zetten.

Mijn ervaring is dat dit alles leidt tot een bewuster actief leven, waar het uiterlijke en het innerlijke op ieder moment flexibel kan worden gecombineerd. Dat levert een betere levenskwaliteit op en meer levensvoldoening.

24

Dat bewustzijn kan natuurlijk ook door anderen geactiveerd worden. Zo bracht wijlen professor André Vlerick me een belangrijke les bij. Als men namelijk druk bezig is met het bespreken van een project, een probleem of een voorstel, is het altijd een goed idee om even uit het gesprek uit te stappen. En zich af te vragen wat men met de bespreking wil bereiken en wat het uiteindelijke doel is. In alle drukte geraakt dat doel namelijk heel dikwijls ondergesneeuwd.

Jammer, want daardoor gaan veel besprekingen de mist in.

Mijn ingenieursnatuur hielp me om mijn ontdekking een formele vorm te geven, die van de Ladder naar Bewust-zijn.

Dat is mijns inziens een zeer eenvoudig systeem, waarbij de opgang naar meer bewust-zijn in eerste instantie dikwijls neerkomt op een afdalen naar het lijden om uiteindelijk in te zien dat er alleen maar angst is voor het lijden.

Mijn geloof in de Ladder naar Bewust-zijn groeide naarmate ik door de beoefening ervan dagelijks aan den lijve ervoer hoezeer ik er behoefte aan had (en blijf hebben), zowel om mij in het leven te handhaven als om vooruit te geraken. Ik kreeg ook hulp van een Duitse mantra ‘Immer bewusste Hingabe’, de nooit aflatende overgave aan wat zich aan het bewust-zijn aandient. Een mantra is een korte maar krachtige geestelijke formule die het vermogen heeft het bewustzijn te transformeren als hij stilletjes in gedachten wordt opgezegd.

Vooraleer ik de zeven trappen van de Ladder naar Bewustzijn uit de doeken doe, leg ik in het volgende hoofdstuk het begrip ‘bewust-zijn’ en een aantal soortgelijke begrippen uit zodat duidelijk is wat ik er precies mee bedoel.

25