kracht in ontspanning De weg van tai chi
Kracht in ontspanning De weg van tai chi Yves Verbeeck
Inhoud Voorwoord 7
Introductie 11 Inleiding 13 Weigong, qigong, neigong 16 I, chi, li 20 Li versus Jing 21 Belangrijke onderliggende gedachten 22 Besluit 25
Ontspanning en basismeditatie 27 Wat is ontspanning ? 29
Inleiding 29 3 stappen naar ontspanning 30 Fundamenteel uitgangspunt 31 Hoe leren we ontspannen ? 32 ‘Be here now’-proces : Stap 1 Laat bewust toe te zijn 34 ‘Be here now’-proces : Stap 2 Het is oké bewust te zijn 37 Komen tot ontspanning 37 De stap naar meditatie, innerlijke glimlach 52
Houding 55 Inleiding 57
Een eerste bedenking 57 Welke krachten bestaan en op welke manier werken ze in 58 op het lichaam ? Een tweede bedenking 59 De houding 60 Besluit 65
Ademhaling en ademenergie 67 Inleiding 69 Ervaar de adembeweging 71 Adem naar het bekken 73 Bewegingen die helpen 75 Ademenergie 79 Besluit 84
4
De weg van Tai Chi
Gewrichten stretchen 87 Hoe voer je een stretch uit ? 89
Blijf ontspannen 89 Correcte houding en uitnodiging vanuit je verstand 90 Integreren van je ademenergie 91 De oefeningen 93 Besluit 106
Ontspannen bewegen 107 Inleiding 109
Bewegen vanuit energie 109 Twee aandachtspunten 110 Praktisch 110 Losmakende oefeningen 112 Maak de gewrichten los 112 Armen slingeren 121 Oefeningen die de principes integreren 125 Inleiding 125 Oefenset 127 Integreer de principes met partner 137 Inleiding 137 De oefeningen 138 Oefeningen met gewichten 145 Wandelende oefeningen 147 Inleiding 147 De oefeningen 147 Besluit 153
Conclusie 155 Conclusie 157 Lijst met oefeningen 160 Mike Martello Laoshi 162 Dankwoord 164 Literatuur 165
Inhoud
5
Voorwoord Ik ben altijd een aanhanger geweest van de spreuk ere wie ere toekomt. Tai chi is een sierlijke bewegingsvorm die haar wortels heeft in China. Het is een interne bewegingskunst. De principes zijn dus niet onmiddellijk zichtbaar. Tai chi meesters (als het ware de topsporters van tai chi) zijn doorgaans meer dan 80 jaar jong, vitaal, vol energie, helder van geest en hebben een heel rustige en wijze uitstraling. En dat is toch wel opvallend. Hier zijn topsporters op hun veertigste al afgeschreven, vaak door blessureleed. Helaas is de tai chi bewegingsvorm vrij ingewikkeld. Het vraagt tijd om deze bewegingsvorm onder de knie te krijgen. Ik begon 18 jaar geleden tai chi te beoefenen, na mijn opleidingen kinesitherapie en relaxatietherapie. Stap voor stap ontdekte ik principes die al honderden, zoniet duizenden jaren hun diepgaand effect hebben bewezen. Iedere keer ik een principe door had, voelde ik meteen het effect op mijn levenskwaliteit. Bijvoorbeeld : ademen in het centrum van mijn buik gaf me meer energie, de verbinding voelen met de aarde gaf me meer stabiliteit enzovoort. Door consequent te oefenen leerde ik deze principes steeds beter integreren en belichamen. Dit zorgde voor een diepere ontspanning, betere doorbloeding, heldere geest, stabielere stand, meer bewustzijn, kortom een energierijk leven in harmonie met mezelf en mijn omgeving in de breedste zin van het woord. Dan ben ik gaan onderzoeken hoe ik de verworven principes kon integreren in het dagelijks leven en doorgeven aan mijn studenten. Dat was niet zo evident. Bepaalde principes zoals aarding, bestaan uit een verzameling van verschillende principes. Om te kunnen
Voorwoord
7
aarden moet je ontspannen, de verbinding tussen je lichaam en de aarde voelen, een correcte houding hebben enz. Ontspanning. Hoe leer je dat ? Ademen in je buik, is dat correct ? Veel vragen waar je niet zo meteen een antwoord op vindt. Ik ervaarde dat boeken over tai chi meestal veronderstellen dat je de principes al belichaamt, terwijl boeken over energie vaak de nadruk leggen op voeding en omgeving en slechts één hoofdstuk wijden aan beweging en diepgaande principes. Ik voelde de noodzaak oefeningen te vinden die de toegankelijkheid van de diepere principes duidelijk laten voelen. Hoe leer je op een eenvoudige manier bewegen en tegelijkertijd bewust worden van de basisprincipes van het leven ? Hoe maak je de diepgaande principes van eeuwenoude bewegingsvormen toegankelijk in deze maatschappij ? Op deze wijze ontstond ‘Kracht in ontspanning : de weg van tai chi’ . Via eenvoudige oefeningen leer je verschillende principes één voor één belichamen. Ik opteer hierbij om niet te veel oefeningen aan te bieden en zie eerder het nut in het begrijpen en verdiepen van enkele oefeningen. Er is zoveel meer te ontdekken dan je op het eerste gezicht zou vermoeden. Tevens kan je één en dezelfde oefening in verschillende hoofdstukken terugvinden. Telkens met een ander aandachtspunt. Het maakt elke oefening heel boeiend. Enerzijds is het mijn intentie om een aantal diepgaande principes te verduidelijken. Ik heb ervaren dat verschillende ideeën en/of overtuigingen die we hier in het westen algemeen als waar aannemen toch niet zo diepgaand zijn. Je zal merken dat net die (bewuste of onbewuste) overtuigingen heel veel invloed hebben op het resultaat van de oefening. Deze kunnen de deur naar ontspanning openen of net dichtslaan. Op deze manier kan de weg vrijkomen of net vastzitten naar verdieping en verlichting.
8
De weg van Tai Chi
Anderzijds bied ik verschillende oefeningen aan om die principes te integreren in je lichaam. Dezelfde oefening kan je op verschillende manieren uitvoeren door je intentie anders te richten. Daar krijg je adviezen over. Op deze manier hoef je niet veel verschillende oefeningen te leren die soms heel technisch en moeilijk zijn. Met deze neergeschreven oefeningen kan je heel snel aan de slag. Uiteraard is het beleven en het verdiepen van elke oefening een oneindig boeiende reis. De oefeningen zijn eenvoudig aan te leren. Je kunt ook gemakkelijk de link naar dagelijkse handelingen leggen omdat je de verschillende principes kan toepassen in je dagelijkse bewegingen zoals stappen, vergaderen, schrijven enz. Tevens zal je door de beleving te verdiepen, de diepere principes meedragen nadat de oefening is uitgevoerd. Je blijft je bewust van deze ervaring tijdens het uitvoeren van dagelijkse handelingen. Op deze manier kan je heel veel oefenen zonder dat je je dagelijkse leven overhoop moet halen of speciaal tijd moet vrijmaken. Het resultaat is beweging vanuit andere principes. Hierdoor kan je de dagelijkse stress van deze maatschappij veel beter beheren. Je bouwt je reserves op en word veerkrachtiger. Je voelt tevens hoe de stress minder impact op je heeft. Misschien ervaar je dan later de wens om je nog verder te verdiepen. Deze inzichten en oefeningen helpen je alvast om de drempel om met tai chi te starten te verlagen. Om het geheel zo duidelijk en overzichtelijk mogelijk te maken heb ik een aantal schema’s gemaakt. In deze schema’s zijn alle basisprincipes verweven. Ze zijn een stevige basis om op terug te vallen. Hierna vind je het algemeen schema voor het hele boek.
Voorwoord
9
Introductie
Algemeen richt de aandacht op je zelf en het is volledig okĂŠ je bewust te zijn van elke ervaring ontspan verbinding met de aarde doorheen je voeten vanuit je staartbeentje
verbinding met de hemel via je kruin
ademhalingverdiept
ademhalingverruimt
bouw je energie op bewuststretchen doe een oefening of maak een beweging
Inleiding Meer en meer zie je in de maatschappij hoe belangrijk gezondheid is. Gezondheid is echter veel meer dan de afwezigheid van ziekte. Je hoort regelmatig dat mensen zich niet echt ziek voelen, maar een groot tekort hebben aan energie. ’s Morgens opstaan en zich uitgeput voelen, enkel nog het hoogst noodzakelijke kunnen uitvoeren, moe zijn tegen de middag, concentratieproblemen ervaren en de controle verliezen over emoties. Wie tekent niet meteen voor een heel dynamisch leven vol energie ? Wie wil er niet de hele dag door het gevoel hebben zichzelf te zijn in harmonie met je eigen IK en het geheel er rond ? Heb je al eens stilgestaan bij het volgende : wie bruist van energie … is niet ziek, wie zijn authentieke zelf in de wereld zet heeft geen last van stress, is gelukkig en straalt dat uit.
Overloop maar eens je dag en kijk wanneer je aandacht op iets buiten jezelf gericht is. Waarschijnlijk bijna de hele dag. Luisteren naar de radio, voor de computer zitten, vergaderen, de krant lezen, en ga zo maar door.
Introductie
Dat blijkt echter niet zo evident in deze tijden. De druk om te presteren is groot waardoor je heel veel energie verbruikt en enkel het uitwendige aandacht geeft. Telkens je aandacht buiten jezelf ligt, verbruik je energie en verbreek je de connectie met jezelf.
13
En er zijn nog factoren waarmee je rekening moet houden. Voeding, woon- en werkomgeving, mondhygiëne en dergelijke beïnvloeden je energie, je lichaam en je gezondheid. Gezonde voeding geeft je energie, ongezonde voeding vraagt extra inspanning van je lichaam om de gifstoffen te verwerken of te verwijderen. Een omgeving vol elektrosmog zoals afstandsbediening, gsm, laptop enzovoort is heel belastend voor je lichaam. Ook hier heeft je lichaam extra energie nodig om de negatieve effecten ervan te verwerken. Eén onderdeel dat niet in orde is, vraagt van het lichaam heel veel energie. Je lichaam draait op een hoger toerental en dus is uitputting op termijn onafwendbaar. Bovendien is er nog weinig tijd om je energie terug op te laden en jezelf beter te leren kennen. Dit kun je enkel doen door je aandacht naar jezelf te brengen. En dat past niet in onze prestatiemaatschappij. Je denkt dan vooral aan luieren, naar de sauna gaan, een film meepikken …Oeps, nee, want dan is de aandacht weer buiten jezelf … Het kan blijkbaar alleen als je niks doet, als je mediteert … En dat beschouw je meestal als nutteloos en niet productief tijdverlies. En sporten dan ? Meer en meer blijkt dat niet de ideale oplossing te zijn. Onlangs las ik in een fitnesszaak dat zich inspannen om te ontspannen leidt tot overspanning. Deze uitspraak slaat de nagel op de kop. Je maakt van je lichaamsbeweging meteen ook een prestatie of je gebruikt sport om je af te reageren. Dat is niet gezond meer want je bent met je aandacht terug naar buiten gericht. Als je beweegt met de aandacht buiten je, oefen je alleen je fysieke lichaam. Er is geen connectie meer. Je kunt gewicht verliezen, leniger worden, een atletisch figuur krijgen, meer uithouding kweken maar deze effecten moet je continu onderhouden. Als je stopt met trainen zullen ze verdwijnen. Het zal ook steeds moeilijker zijn de
14
De weg van Tai Chi
resultaten vol te houden. Het is enkel een kwestie van tijd. Zoals alles in de natuur heeft tijd vat op ons. We worden ouder en kunnen niet meer aan wat we konden toen we jong(er) waren. En dan nog dit : als we sterven laten we ons fysieke lichaam achter. Wat is de zin dan geweest van al die zweet- en zwoeguren ? Waarom hebben we dan geprobeerd de natuurlijke gang van zaken te vertragen of uit te stellen, te manipuleren ? Laten we daar even heel duidelijk in zijn. De meeste sporters geraken niet voorbij het fysieke trainen. Het gaat hier helemaal niet over uithouding, spierkracht, lenigheid, en dergelijke. Daar is sport uiterst geschikt voor en ieder van ons heeft daar baat bij. Maar het is niet voldoende. Sport is sport en tai chi geeft kracht vanuit ontspanning, is een dieper begrijpen van jezelf en biedt ook inzicht tot verlichting. Een mens is veel meer dan zijn fysiek lichaam. Door te oefenen met de aandacht naar binnen zal je dat ervaren. Je ontwikkelt tegelijkertijd met je fysiek lichaam ook je innerlijke kracht door de connectie te leggen en de principes toe te passen. Je verzamelt je energieën en komt meer in je centrum. Dat blijft bestaan over de grenzen van de dood heen. Je hebt niet alleen de effecten op het fysiek lichaam, maar tevens een verdieping naar het wezen van jezelf. Je ontwikkelt en doorleeft je eigenheid die blijft bestaan. Dat is leven vanuit je centrum, vanuit je eigen unieke zijn met al je talenten en mogelijkheden. Je ont-dekt deze kwaliteiten tijdens beweging, je bouwt je energie op en kunt het toepassen in je dagelijkse realiteit. Je respecteert je eigen persoonlijkheid en leeft in harmonie met jezelf. Je kan het vergelijken met een boom. Iedere boom is uniek. Er zijn heel veel verschillende soorten en binnen elke soort is elke boom anders. Een beuk is geen eik, spar of berk en elke beuk ziet er anders uit. Toch zijn het allemaal bomen. Er zijn een aantal
Introductie
15
kenmerken, zowel uitwendig als inwendig, die maken dat bomen bomen zijn. Die zijn voor alle bomen hetzelfde zoals wortels in de grond, een stam, takken en bladeren of naalden. Tevens zijn ze inwendig vol, stromen er sappen en groeien ze elke dag, zonder ophouden. Ze zijn stevig en beweeglijk, bewegen mee met de wind en komen elke keer terug naar hun stabiliteit. Ik zal regelmatig naar deze vergelijking terugkomen omdat ik deze heel boeiend vind. Bewegen is niet alleen leuk. Het is tevens een heel boeiende reis naar het wezen van jezelf en de essentie van het leven. Je leert de universele kenmerken ervaren en je er bewust van te worden. De levenskracht die door ons stroomt en voor iedereen dezelfde is, is eenheid. Je leert tevens deze eenheid op jouw unieke manier vorm te geven zonder aan de basisprincipes te tornen. Aangezien je dit alles ervaart tijdens beweging, is de link naar bewegen in het dagelijkse leven vanuit dit bewustzijn heel toegankelijk. En zoals ik al eerder vermeldde wordt het dan echt heel plezierig.
Weigong, qigong, neigong In deze begrippen komt heel duidelijk naar voor dat tai chi erkent dat we meer zijn dan alleen een fysiek lichaam. Elke oefening heeft drie onderdelen : weigong, qigong en neigong. Weigong zijn de uitwendig zichtbare bewegingen van de oefening.
16
De weg van Tai Chi
Weigong zijn de zichtbare bewegingen van de oefening. Het opheffen van je armen, het rollen van je hoofd, het draaien van je romp, het plooien van je knieën … Stevig evenwicht, soepelheid, alertheid, houding, aangepaste mechaniek en je lichaam in een juiste verticale structuur, coördinatie terwijl je beweegt in een sterk fysiek lichaam. Deze basisvaardigheden moeten heel juist aangeleerd en uitgevoerd worden. Je kan geen interne evolutie maken in een fysiek zwak en ongecoördineerd lichaam. Je voert allerlei uitwendige bewegingen uit terwijl je stelselmatig de neigong oefent. In het begin lijkt het alsof je enkel de weigong ontwikkelt omdat je nog niet begrijpt wat het betekent dat de weigong een fenomeen in je lichaam wakker maakt. Bij elke weigong training ben je tevens intern aan het oefenen. In het begin ben je je daar nog niet van bewust. Door te oefenen zal je lichaam tot een punt komen van verlichting, zoals ze in het oosten zeggen tao. Je lichaam herkent op een natuurlijke en onbewuste manier de beweging. Dat is het punt waarop je de neigong en qigong echt kunt ontwikkelen. Op deze manier is het een deel van jezelf, ook in je dagelijkse bewegingen, zonder dat je er bewust je aandacht moet op houden. Qigong refereert naar de adem in het lichaam. Adem is een kracht die door heel het lichaam stroomt. Tevens betekent qigong : visualisatieoefeningen, meditatie. Niet specifieke oefeningen met verschillende doelen zoals het verbeteren van de vitale capaciteit, verbeterde doorstroming in de bloedbaan en meridianen, verbeterde mentale focus en lichamelijke kracht, betere circulatie van deze kracht door je lichaam, horen ook tot
Introductie
17
het begrip qigong. Qigong bouwt je subtiele kracht en je basisenergie op en verhoogt je vitale capaciteit. Het maakt een duidelijke link met de opvatting dat qigong oefeningen zijn voor het verbeteren van je gezondheid en promoten van een lang leven. Qigong oefen je door beweging. Qigong oefeningen moeten eenvoudig zijn en de resultaten zal je bereiken na verloop van tijd en oefeningen. Verwacht geen snelle resultaten. Wie zaait zal oogsten. Bewerk wat je zaaide en wees geduldig tot de resultaten duidelijk voelbaar worden. Neigong is het interne deel van de oefening. Het oefent de spieren, gewrichtsbanden en pezen die we niet bewust controleren. Het is een verfijning van de basis van de weigong die de connectie tussen lichaam en geest ontwikkelt. Neigong refereert ook naar hart, lever, milt, longen en nieren. Om de neigong in de oefeningen te integreren is het volgende van belang : −− ontspanning van alle spieren die niet gebruikt worden om de oefening uit te voeren, −− ademhaling in coördinatie met de beweging, −− gebruik maken van je intentie. Neigong oefen je door je gewrichtsbanden en pezen te stretchen (zie hoofdstuk 4) en te versterken. Daarbij leer je de vaardigheid om de reacties inwendig te controleren die niet onder onze bewuste controle vallen.
18
De weg van Tai Chi
Neigong leert hoe je je lichamelijke kracht op de meest natuurlijke manier kan gebruiken. Elke uitvoering van een oefening voedt de inwendige volheid en beweeglijkheid. De bewegingen zijn soepel, vloeiend en zacht. Dit induceert ontspanning en maakt iedere beweging heel sierlijk. Op deze manier leer je op een heel verfijnde manier bewegen. Je ontwikkelt soepele kracht en efficiĂŤnte bewegingen. Je leert inwendig ervaren wat voor jou juist is en je leert van daaruit bewegen. Eenvoud is de sleutel tot neigong. De principes van neigong zijn belangrijk. Ze zorgen ervoor dat je je eigen levendigheid ervaart. Je beweegt in harmonie met jezelf en je omgeving. En op deze manier is de cirkel rond. Weigong, qigong en neigong gaan samen. Als je oefent, oefen je deze drie tegelijkertijd. Dit samengaan van deze drie onderdelen is een heel fundamenteel principe. Dit bevordert en ontwikkelt soepele kracht en een efficiĂŤnte manier van bewegen. De zenuwen, gewrichtsbanden en pezen, de kracht, de jing (betekent fundamentele basisenergie) en het begrip van de stroom van qi, hoe die in beweging worden gebracht en naar elk deel van je lichaam stromen, van je haar tot vingertoppen. Je leert elke oefening uit te voeren door middel van een ontspannen fysieke beweging, ademhaling en een intentie. Je verfijnt je bewegingen. Als je bijvoorbeeld in een houding staat (weigong) oefen je je ademhaling (qigong). In de qigong oefen je je intentie (neigong). Je ziet, het gaat samen, je kan deze drie niet scheiden.
Introductie
19
Als deze drie niet samengaan wordt je oefening leeg of onbewust. Je leert jezelf niet kennen. Als je bijvoorbeeld iets aanraakt, maak je contact met je buitenkant of maak je contact door je binnenkant. Dit zijn twee heel verschillende ervaringen.
I, chi, li Ook deze drie begrippen smelten samen tot ĂŠĂŠn geheel tijdens het oefenen. I kan je vrij vertalen als intentie, chi als ademenergie en li als basiskracht. Deze vertalingen zijn heel algemeen zodat een begrip ervan mogelijk is. Het is een heel belangrijk principe dat de intentie (i) de ademenergie (chi) in beweging zet, wat dan op haar beurt de basiskracht (li) aanstuurt. Het is voor de hand liggend dat je geen beweging kan maken tenzij je vanuit je verstand een bevel geeft aan je lichaam. Zelfs onbewuste handelingen worden in je geest geboren. Je hebt ergens in je hersenen een beeld opgeslagen dat weet wat te doen als je bijvoorbeeld in je auto stapt en start. Je hoeft daar niet meer bij na te denken. Je doet het automatisch. Toch is de actie ontstaan uit een beeld. En er is een derde factor bij betrokken, namelijk de chi. Het is vanuit je ademenergie dat je lichaam wordt gevoed. Je lichaam blijft ontspannen en je ervaart een zachte en tegelijkertijd heel
20
De weg van Tai Chi
sterke kracht als je beweegt vanuit je ademenergie. Vandaar dat ademhaling zo belangrijk is in het uitvoeren van bewegingen.
Li versus Jing Li en jing zijn beiden een natuurlijk lichaamsfenomeen. Li kan je omschrijven als natuurlijke basiskracht en jing als fundamentele basisenergie. Je kan het vergelijken met ijzer en staal. IJzer is hard, weinig buigzaam en uitwendig ruw. Indien je ijzer bewerkt en verfijnt verandert de natuurlijke constitutie in staal. Staal is vast, flexibel, heel sterk en uitwendig verfijnd. Jing is dus een verfijnde Li. Je kan een wagen duwen met li en een bal werpen met jing. Als energie zich manifesteert in het lichaam is het zacht, flexibel en sterk, zoals staal. Om een bal te werpen moet je lichaam heel flexibel en beweeglijk zijn. Je kan geen bal werpen met een eerder stijf lichaam. De beweging moet vlot worden uitgevoerd. Op het einde van de beweging komt er veel kracht vrij. Toch heb je ook hier een bepaalde vorm en hoeveelheid li nodig. Er is immers structuur nodig om een beweging te kunnen maken. Als je basiskracht zich daarentegen manifesteert, wordt je lichaam eerder stijf. Zoals bij het duwen van een wagen. Dat kan je niet met een flexibel lichaam. Dan moet je lichaam wel strak worden. Het is net door deze basiskracht dat je energie beweegt. Hier is dus ook een bepaalde hoeveelheid energie aanwezig. Je kan niet enkel en alleen je basiskracht inbrengen. Je lichaam wordt dan zo hard dat alle stroom, zoals bloed, lymfe en energie, blokkeert.
Introductie
21
Je ziet hoe li en jing samen gaan en toch ogenschijnlijk twee tegengestelden zijn, net zoals yin en yang. In tai chi verfijnt de beginnende student wat hij eigenlijk al altijd kent en ervaart, namelijk li. Iedereen bezit van nature deze kracht. Net door het beoefenen van tai chi vanuit de ideeĂŤn, filosofie tot zelfs de theologische gedachten verfijn je de li. Je bereikt een heel diepgaand niveau met vele vaardigheden als resultaat waardoor je de basiskracht niet meer hoeft te gebruiken. Deze blijft als het ware onbewust aanwezig. Ze blijft ter beschikking van je wil. Je hoeft alleen nog maar je intentie te gebruiken om dingen in beweging te zetten. Dit is een groeiproces van een beginnende student tot een ervaren tai chi beoefenaar. Op deze manier kan je de paradox leren zien in de beginnende stadia van fysieke training. Later kan je deze paradox loslaten en in je training evolueren naar de essentie of de verlichting.
Belangrijke onderliggende gedachten Iedereen kan deze oefeningen uitvoeren. De basisprincipes geven aan dat ieder op zijn eigen niveau de oefeningen moet uitvoeren. Indien je verder, hoger, dieper, langer oefent dan wat juist aanvoelt voor jou, zondig je tegen het principe van ontspanning. Het is duidelijk dat heel wat mensen daar
22
De weg van Tai Chi
meer aandacht moeten aan schenken. Deze oefeningen mag je niet uitvoeren met een competitieve instelling. Naarmate je de winnermentaliteit loslaat, merk je dat je juist daardoor de oefeningen veel vlotter en makkelijker kunt uitvoeren. Je grens (h) erkennen en verschuiven geeft veel sneller resultaat dan je grens overschrijden. Het is bovendien veiliger en voorkomt blessures. Deze oefeningen voer je uit en oefen je voor jezelf. Je zult jezelf steeds beter leren kennen. Je leert dat je de mogelijkheden die in jou schuilgaan niet hoeft af te remmen, en dat je niets kan forceren. Het enige wat Êcht is, is hier en nu. De enige persoon die je bent, ben je-zelf. De enige manier om te bewegen is jouw manier. Om te oefenen, creÍer je een omgeving die zo ideaal mogelijk is. Maak het je zo gemakkelijk mogelijk om te leren voelen en ervaren. Na oefening zal je in staat zijn om onbewust opgebouwde (ont) spanning in je lichaam te ervaren. Hierdoor kan je het geleerde toepassen in de dagelijkse realiteit vol afleiding, lawaai en stress. Het is zoals bij elk leerproces : je begint op een eenvoudige manier en gaandeweg maak je de uitdaging steeds groter. De in dit boek aangeboden oefeningen werden opgebouwd in een logische volgorde die gerespecteerd moet worden. Je kunt nu eenmaal niet je gewrichten openen als je niet eerst voldoende ontspant en ervaart hoe het voelt om je lichaam los te maken. Uiteraard kan je steeds teruggrijpen naar een gekend principe om een volgend te verdiepen. Op deze manier zal je ademhaling verruimen door ontspanning en door ruimer te ademen zal je ontspanning verdiepen. Er ontstaat een positieve spiraal. Dit geldt voor het hele boek. De oefeningen vormen bovendien een stevige basis. Uiteraard zijn er nog talloze varianten op de oefeningen. Het is aan jou om ze voor jezelf op een creatieve manier levendig te houden. Als je
Introductie
23
regelmatig oefent, ontwikkel je genoeg gevoel om te ervaren wat goed is voor jou. Let wel dat je niet zondigt tegen de basisprincipes die duidelijk worden aangegeven. Als je je aandacht houdt bij je beweging en de ervaring van die beweging creëert dit een verbinding tussen lichaam en geest. Je doet met je lichaam wat je geest vraagt. De kwaliteit van je aandacht is tevens de kwaliteit die je in de oefening brengt. Je aandacht is gericht op het doel van de oefening (ontspannen, losmaken, openen …) zodat deze beweging voor jou zin heeft. Blijf steeds vasthouden aan een constructieve instelling. Laat je niet afleiden door welke gedachten ook die je hoofd doorkruisen zoals bijvoorbeeld : ‘De anderen kunnen verder dan ik. Ik kan dat niet want ik hebt een slechte rug. Daar ben ik te oud voor. Ik ben al zolang bezig en ik kan nog maar …‘ Heel wat overtuigingen/gedachten staan het positieve effect van de oefeningen in de weg. Laat je niet meesleuren door dergelijke gedachten want ze hebben meer negatieve invloed dan je zou vermoeden. Als je voldoende oefent zal je lichaam zeker opnieuw de basisprincipes ontdekken. De ervaring is heel natuurlijk en daardoor ook herkenbaar. Je zal dan ook zeker terug willen naar die ervaring. Door te oefenen blijft deze aangename toestand na verloop van tijd. Wat je ook doet, je blijft jezelf door trouw te blijven aan de basisprincipes. En je kunt steeds blijven verdiepen. Basisprincipes ontdekken vraagt heel veel oefening. Nadien worden je reserves steeds groter zodat de uitdagingen van het leven haalbaar worden. Een bedenking hierbij is ‘the sky is not the limit’. Er is altijd een hemel boven de hemel. Je kan jezelf steeds beter leren kennen. Zoals je zult merken heeft dat allerlei gevolgen die heel aangenaam zijn. Je kan elke situatie aan zonder dat je buiten je comfortzone hoeft te komen.
24
De weg van Tai Chi
Sommige oefeningen komen terug in de verschillende hoofdstukken. Voornamelijk de oefening ‘Twee armen op en neer’ komt als een rode draad doorheen het boek. Telkens vraag ik je wel om je aandacht op een ander principe van de oefening te leggen. Je zal de totaliteit van de oefening stap voor stap ontdekken. Je zal elk principe apart integreren in jezelf. Als één principe onbewust aanwezig is, kan je de aandacht beginnen leggen bij het volgende. Op die manier doorloop je alle aangegeven principes, je belichaamt het geheel. Je merkt hoe diepgaand één oefening kan zijn, hoeveel principes er verscholen liggen in een soms heel eenvoudige uitwendige beweging. Eens je alle principes hebt doorlopen, kan je terug naar het eerste principe. Je wandelt als het ware de cirkel terug. Je zal merken dat je een dieper inzicht zal ervaren in dat principe. Het blijft boeiend om te merken hoe je steeds dieper kan. Andere oefeningen zijn dan heel geschikt om een specifiek principe toe te lichten. Dat betekent niet dat de andere principes niet aanwezig zijn want elke oefening is een verzameling van al het voorgaande. Je zal dat zeker ervaren naarmate je meer oefent.
Besluit Het doel is de principes te belichamen zodat je deze telkens toepast bij iedere beweging. Door je lichaam steeds bewuster te voelen – dankzij een alerte aanwezigheid, ontspanning, houding en ademhaling – zal je dichter bij jezelf komen en de diepere principes leren kennen en toepassen.
Introductie
25