12 minute read
INFORMATIE VAN
De grutste gemeente fan Nederlân.
TEKST EN BEELD: LETTERHUIS EN NAOMI RESPICIO
Advertisement
WELKOM ZOALS JE BENT “Het is hier net een gezellige huiskamer”
Samen een kopje koffie drinken. Je verhaal bij iemand kwijt kunnen. Met een groepje gezellig eten. Zulke fijne momenten met anderen maken het leven de moeite waard. Toch vindt niet iedereen het makkelijk om andere mensen te leren kennen. Daarom zijn er op verschillende locaties in gemeente Súdwest-Fryslân ontmoetingsplekken waar inwoners kunnen samenkomen.
Zoals bij het Huis van Compassie aan de Grote Dijlakker 11 in Bolsward. Op deze ontmoetingsplek kan iedereen komen genieten van gezelligheid en een stukje zingeving. Elke dinsdag, woensdag en donderdag van 10.00 uur tot 12.00 uur zijn er koffieochtenden: gratis koffie of thee in combinatie met een goed gesprek. Daarnaast organiseert Het Huis van Compassie met de inzet van veel vrijwilligers maandelijks diverse activiteiten op het gebied van kunst, cultuur, creativiteit en zingeving.
Samen / Er zijn voor elkaar
Zo kunnen (groot)ouders en (klein)kinderen er op maandag- en donderdagmiddagen samen komen spelen. Ook is er een Repair Café en zijn er creatieve workshops. Vanaf oktober staan onder andere de Soep & Zin-wandeling, dialoogavonden, een cursus kleding maken en teken- en schildercursussen op het programma. De rode draad is ‘samen’. “In onze samenleving raakt ‘samen’ steeds meer op de achtergrond”, zegt coördinator Kees van Kordelaar. “We moeten blijven omzien naar elkaar, anders vallen te veel mensen buiten de boot. In Het Huis van Compassie is er ruimte om op verhaal te komen en nieuwe mensen te leren kennen. Dat heeft elk mens nodig.”
De naam ‘Huis van Compassie’ is bewust gekozen, legt Kees uit. “In onze maatschappij mag wat meer ruimte voor compassie zijn. Niet vanuit medelijden, maar vanuit mededogen. Er zijn voor elkaar, zonder oordeel. Ons huis staat open voor álle mensen. Iedereen mag zich hier welkom voelen, of je nu tien minuten blijft of twee uren.”
Kees ziet veel blije mensen in het Huis. “Laatst zei iemand − die er voor het eerst was – dat er hier zo’n fijne sfeer hangt. Het bruist hier inderdaad vaak van het leven, het voelt als een gezellige huiskamer. Ik hoop dat mensen bij ons een moment van ontspanning vinden en zich even ‘opgetild’ voelen. Dat nemen ze dan weer mee naar hun eigen omgeving.”
Luisterend oor
Een andere gastvrije plek is KOPRA. Een naam die letterlijk staat voor koffie met een praatje. Iedere dinsdag-, woensdag- en vrijdagmiddag tussen 13.00 uur en 17.00 uur staat de koffie dan ook lekker te pruttelen bij KOPRA. De inloop is gevestigd in het gebouw van de Filadelfia Pinkstergemeente aan het Kleinzand 167 in Sneek. “Onze deuren staan wijd open voor iedereen”, vertelt Walter Loomeyer van KOPRA. “Steeds meer mensen zijn eenzaam of hebben financiële problemen. Vaak hebben zij behoefte aan wat warmte en een luisterend oor. Het lucht op als je ergens je verhaal kwijt kunt. Dat kan bij ons.”
Een kop koffie drinken, samen praten, luisteren naar muziek, meedoen met een gespreksgroepje, internetten of iets creatiefs doen, bij het gastvrije KOPRA is veel mogelijk. Ook assistentie bij hulpvragen, zoals het aanvragen van een sociale uitkering. De koffie bij KOPRA is gratis. Op dinsdag en woensdag kun je bovendien kosteloos aanschuiven bij de broodlunch. Op vrijdag is er een warme maaltijd, tegen een eigen bijdrage van twee euro. “Vijf van onze vrijwilligers komen uit het azc”, vertelt Walter. “Drie dames van dat groepje koken om de beurt.”
Huis van Compassie: Kees van Kordelaar (rechts op de foto) met een aantal vrijwilligers
Opbloeien
Anderen ontmoeten maakt gelukkiger, is Walters ervaring. “Sommige mensen komen hier verlegen en ineengedoken binnen. Je ziet ze na een tijdje gewoon opbloeien. We horen vaak terug dat mensen zich bij ons geaccepteerd voelen. Je verbinden met andere mensen geeft een boost − je voelt je er een stuk beter door.”
KOPRA is dan wel van Filadelfia, maar het maakt volgens Walter niet uit of je wel of niet gelooft. “We bieden een schouder zonder tegenprestatie. Als je bij ons komt, hoef je je niet bij onze kerk aan te sluiten. Je bent welkom zoals je bent. Ons doel is omzien naar elkaar.”
Verbinden
Gemeente Súdwest-Fryslân is blij met plekken als deze. Vandaar dat het gebiedsteam en de zorgpartners van de gemeente kwetsbare inwoners graag verwijzen naar deze ontmoetingsplekken. “Als gemeente hebben wij een verbindende rol. Ontmoetingsplekken als het Huis van Compassie en KOPRA bieden inwoners laagdrempelig de kans om meer mensen te leren kennen, meer zelfvertrouwen te krijgen en preventief te werken aan hun gezondheid. En om samen met anderen plezier te hebben”, aldus een medewerker van het gebiedsteam. Walter voegt daaraan toe: “Het mooie is dat hier zelfs vriendschappen ontstaan. Mensen gaan bij elkaar op bezoek en koken samen. Daar word je toch vrolijk van?”
KOPRA aan het Kleinzand in Sneek
De grutste gemeente fan Nederlân.
In 2030 wil de gemeente Súdwest-Fryslân minimaal 8.000 woningen aardgasvrij maken. Dit staat in de Transitievisie Warmte. Een grote klus voor ons allemaal! In die visie staat dat de gemeente aan de slag wil gaan om woningen met een A- of B-label aardgasvrij te maken. Er staat ook in dat initiatieven van onderop voorrang krijgen. Dit zijn initiatieven voor en door inwoners om hun dorp, wijk of buurt aardgasvrij te maken.
Het aantal inwonersinitiatieven wordt steeds groter. Een mooie ontwikkeling waardoor er in 2030 waarschijnlijk voldoende woningen aardgasvrij gemaakt kunnen worden. Deze ontwikkeling betekent ook dat woningen met een A- of B-label voorlopig nog even moeten wachten. Inwoners die graag van het aardgas af willen - én daar samen met hun omgeving een goed idee voor hebben - kunnen zich wel verenigen een aanmelden als inwonersinitiatief. In deze Groot-editie zetten we een aantal inwonersinitiatieven al op een rijtje. Deze inwoners zetten zich al in voor een duurzame buurt, wijk of dorp. Dat doen ze op hun eigen manier en vol energie voor hun mienskip.
Energiek Reahûs
Inwonersinitiatief Reahûs wil van Reahûs een zelfvoorzienend dorp maken - een energetisch eiland - dat niet afhankelijk is van externe energieleveranciers. “25 jaar geleden heeft Reahûs al een windmolen geplaatst waar de inwoners gezamenlijk van profiteerden”, vertelt Arnold Burger, één van de initiatiefnemers van nu.
“Toen de windmolen stuk ging, wilde de windmolencommissie de molen vervangen. Maar toen we met elkaar in gesprek gingen vonden we dat we de windmolen moesten gaan zien als onderdeel van een grotere oplossing. Want de komende 25 jaar zou er nog veel meer gaan gebeuren op het gebied van de energietransitie. Uiteindelijk is uit die gedachtegangen ‘Energiek Reahûs’ ontstaan.”
Energiek Reahûs is een werkgroep met vijf inwoners. Allemaal met hun eigen expertise, zoals communicatie, financiën en techniek. Ze doen dit naast hun werk of een actief leven. Burger: “Dit vraagt best wel wat. Ons plan is om het dorp van warmte en elektriciteit te voorzien die we zelf opwekken, opslaan en distribueren. Op dit moment zijn we vooral druk met de verdere uitwerking van het plan.”
Dorpswindmolen
De inwoners van Reahûs lijken erg geïnteresseerd in dit project en worden er ook bij betrokken. “Zo hebben we bijvoorbeeld in het voorjaar een ronde met een warmtecamera gedaan, zodat je kon zien waar je warmte verliest. Iedereen die mee wilde doen, hing de vlag die dag uit. Ook hebben we een enquête onder de inwoners gehouden om te kijken wat hun energieverbruik nu is. We kijken goed naar wat de inwoners willen en nodig hebben. De gemeente vindt dit een goed initiatief en heeft ons bij de start van het initiatief al financieel ondersteund. Als eerste stap onderzoeken we nu de haalbaarheid van een nieuwe dorpswindmolen. Hiervoor zijn we op dit moment met de gemeente in gesprek.”
Inwonersinitiatief STOGEF
Inwonersinitiatief STOGEF (Stichting Ontwikkeling Geothermie Fryslân) wil Bolsward aardgasvrij maken door gebruik te maken van de aardwarmtebron direct onder de stad. “Bolsward ligt namelijk bovenop de flank van een oude vulkaan”, zegt KlaasDouwe Zwaan.
“Er is zoveel energie beschikbaar in het relatief kleine brokje aarde onder Bolsward. Daar moeten we gewoon gebruik van maken.” Samen met negen enthousiaste inwoners zet Zwaan zich hiervoor in. De groep bestaat uit specialisten en geïnteresseerden. Alle deelnemers aan het initiatief hebben veel interesse in het vinden van nieuwe duurzame energiebronnen. In het bijzonder aardwarmte.
Zwaan: “We gaan regelmatig op werkbezoek en hebben wekelijks overleg. Het is een stevige klus, maar het is erg interessant. Daarnaast geeft het veel voldoening om samen te werken aan een duurzame toekomst voor onze mienskip.” Bij de presentatie van het initiatief waren er 200 inwoners aanwezig. Daarna is er een burgerpanel ontstaan dat regelmatig samenkomt en door STOGEF geïnformeerd wordt.
Kansen voor de hele provincie
“Ook nemen we Bolswarders als toekomstige klant goed mee in alle fases van dit initiatief, om ze hiervoor warm te krijgen en houden”, zegt Klaas-Douwe Zwaan. “De gemeente staat ook erg positief tegenover dit initiatief en steunt ons bijvoorbeeld met de communicatie naar de inwoners.’ De volgende stap is het verkrijgen van een vergunning door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Daarna zorgt STOGEF ervoor dat er aardwarmte omhoog komt. Tegelijkertijd gaat de gemeente aan de slag met het aanleggen van een warmtenet. Klaas-Douwe Zwaan: “Als de vergunning er straks is, gaat de vlag sowieso in heel Bolsward uit. Dat is dan een feestje, niet alleen voor Bolsward, maar voor heel Fryslân. Want de grote hoeveel energie onder Bolsward, biedt kansen voor onze hele provincie.”
Stichting Warm Heeg
Heel Heeg verwarmen met warmte uit het Heegermeer. Dat is het doel van Stichting Warm Heeg. “Met onze mienskip werken we aan deze grote, complexe, meerjarige, omvattende, soms onmogelijke opdracht”, aldus Lucie Gelderblom, één van de initiatiefnemers van Warm Heeg. “Er komt veel bij kijken, maar we doen het voor ons dorp, voor Heeg.”
Lucie Gelderblom vertelt: “Iedereen moet het straks wel warm genoeg hebben. Daarom helpen we nu eerst de huishoudens
Werkbezoek op 6 oktober 2022 bij de geothermische energiecentrale in Den Haag. Op deze dag werd ook de energiecentrale in het Westland bezocht. De groep op de foto is samengesteld uit de volgende groepen: STOGEF bestuur, Energiewerkplaats Fryslân, burgerpanel, overheden en bedrijven. met isolatieadviezen en energie besparen. Dit is nodig voordat er een warmtenet ligt. En dat is maatwerk. Geen rijtjeshuis is hetzelfde. Daarom zaten we al bij 140 Hegemers aan de keukentafel. Nog tot duizend te gaan. Aan de keukentafel bespreken we de wensen en beantwoorden vragen. We kunnen ook met warmtecamera’s zien waar minder is geïsoleerd; we geven advies en helpen bij subsidieaanvragen.”
Alle stappen in een logboek online
Niet alles gaat zonder slag of stoot. Alle stappen staan in een logboek en dat logboek staat binnenkort online zodat anderen hiervan kunnen leren. “Zo hopen we het in de toekomst makkelijker te maken voor anderen. Het is veel pionieren. Er zijn namelijk veel drempels, vooral in wet- en regelgeving. Want de regels zijn niet geschreven voor ons soort initiatieven.”
Dit project kost veel energie, tijd en geld, volgens Gelderblom. “We begonnen als vrijwilligers, maar een dorp van het aardgas afhalen is geen vrijwilligerswerk. Nu krijgen alle teamleden een redelijke vergoeding en steken we er daarnaast een hoop eigen tijd in. Vorig jaar, toen een belangrijke subsidieaanvraag door het Rijk werd afgewezen, gingen we bijna kopje onder en dus lag het werk stil. De gemeente, de provincie en het waterschap brachten toen uiteindelijk geld in het laatje zodat we verder konden. Ook steunt de gemeente ons met hun experts. Bijvoorbeeld met communicatie en wet- en regelgeving. En met de energiecoach die bij ons in het warmtecafé aansluit om te helpen met energie besparen.”
“Ik hoop dat het hele dorp straks wil aansluiten op het warmtenet”, zegt Marloek Visser, ook één van de initiatiefnemers van Warm Heeg. “Ik voel geen weerstand, maar wel twijfels bij sommige Hegemers. Zij vinden het spannend en dat is begrijpelijk. Wij ook, want straks moeten er wel genoeg mensen mee willen doen. Tegen iedereen wil ik zeggen: spreek ons aan, wij helpen je graag. Of help ons, dan doen we het samen.”
LUCIE GELDERBLOM VAN STICHTING WARM HEEG
Heb jij een goed idee om jouw omgeving te verduurzamen?
Dan kun je met jouw dorp, wijk of buurt aan de slag met een gezamenlijke oplossing zoals een warmtenet, collectieve warmtepomp of inkoopacties. Ga hierover met je buren, het stads-/dorpsbelang en met de eventueel aanwezige energiecoöperatie in gesprek.
Zijn jullie het eens over de ideeën en willen jullie hier samen de komende jaren de schouders onder zetten? Neem dan contact met op met de gemeente Súdwest-Fryslân. Wij helpen jullie graag om jullie ideeën verder te brengen.Contact opnemen kan via 14 0515 of via het contactformulier op www.sudwestfryslan.nl.
Energiecoaches Annelies de Jong en Johan Broeren.
Energiecoach: Voor vragen over besparen op energie
Een energiecoach is een betaalde of vrijwillige specialist die veel weet van energie besparen. Hij of zij helpt je graag. Het maakt niet uit of je je woning huurt of hebt gekocht.
Energie besparen kan al met kleine stapjes, bijvoorbeeld door tochtstrips aan te brengen, de verwarming ’s nachts lager te zetten of minder lang te douchen. Afspraak maken? Ga naar swf.frl/ energiecoach. De energiecoach helpt je gratis!
Tip! Gratis energiebesparende producten t.w.v. € 70,-
Huur jij een huis? Dan biedt de gemeente een subsidie aan waarmee je eenmalig voor € 70,- aan energiebesparende producten kan aanschaffen. Dit kan tot 31 december 2022. Dus wees er snel bij! Kijk op swf.frl/rrew voor meer informatie.
Energieloket: voor vragen over verduurzamen of aardgasvrij van uw woning
Het Energieloket van de gemeente Súdwest-Fryslân helpt je graag bij het energiezuinig en aardgasvrij maken van jouw woning. Dit kun je doen in vijf stappen:
1. Energie besparen 2. Isoleren. 3. Ventileren. 4. Opwekken van duurzame energie.
Denk aan zonnepanelen. 5. Energieneutraal huis. Denk aan een warmtepomp.
Kijk voor meer informatie op
www.duurzaambouwloket.nl
of bel naar 0515-209010.
