GrootdeFryskeMarren 1 - 2019 by GrootMedia

01-2019

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

3e JAARGANG • NR. 01

groot

Tusken de Marren informatie van gemeente De Fryske Marren

DE 72 SECONDEN VAN

KLAAS SAMPLONIUS UIT LEMMER

Gratis waardebepaling! Weten wat jouw huis waard is?

www.makelaardijhoekstra.nl/waardebepaling

FOTO: JOHAN BROUWER

IN DEZE UITGAVE



NUMMER 01 • 2019

VISIE

Zonder dat u het merkt, geven we de krant een motto mee. Deze maand is dat ‘visie’. Visie is vooruitkijken: wat zou er allemaal gaan gebeuren? Dan blijkt, dat de mienskip maar een bedroevend beetje visie heeft. Allemaal nep-nieuws. In de orde van áls. Als de wind naar het oosten gaat en als-ie daar een tijdje blijft zitten, dan zou het kunnen gebeuren dat Piet Paulusma zijn voorspelling uitkomt en we naar een Elfstedentocht kunnen uitkijken. Maar Piet Paulusma weet als geen ander dat de visie van een weerman beperkt is tot de eerstkomende drie dagen. Daarna is het natte vingerwerk. Visie willen we zelf ook niet voor onszelf hebben, enkel als het de aandelenhandel

commissievergaderingen met de raadsleden. Dat blijkt te formalistisch te zijn. Te elitair.

betreft. Ook dat is gokken. Maar we verwachten wel visie van de overheid. De visie van de rijksoverheid is bijvoorbeeld, dat we nu over alles wat meer moeten betalen en dan pas halfweg 2020 een belastingvoordeeltje krijgen. De overheidsvisie is, dat je eerst het geld moet binnen hebben, voordat je wat uitgeeft. Een oeroud Fries principe overigens. Gemeente De Fryske Marren heeft een veel mooier voorbeeld gemaakt. Onder het motto: ‘We doen het met z’n allen.’ In deze krant staan elke maand vele pagina’s over wat de gemeente allemaal doet en zou willen doen. Inwoners konden altijd daarover hun mening geven in zogenaamde

opmerkelijk...

Vanaf nu gaat de gemeente elke maand “yn petear” met de bevolking. Dichter bij elkaar zitten, lekker in- en uitpraten. Meningen geven. Desnoods ook visie, als je ergens veel van af weet. Prima initiatief. Het is te hopen dat de inwoners mee gaan doen om zodoende de gemeente voldoende voer voor visie te verschaffen.

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

Wij zijn blij dat we met informatie een beetje grond aan de visievorming toe kunnen voegen. Eelke Lok, redactie GrootdeFryskeMarren

Maandelijkse rubriek met opmerkelijke zaken in de regio. Is u wat opgevallen, wilt u ons deelgenoot maken van een leuke gebeurtenis, of heeft u een een aankondiging of tip voor ons? Stuur deze dan naar redactie@grootdefryskemarren.nl

ge leden er zeker van waren dat er geen politie meer was, zijn ze hun maat gaan ophalen. “Maar wat waren jullie dan van plan?”, vragen we. “Ja dat blijft nog een geheim, misschien lukt het ons dit jaar!” De ‘geleende’ spullen zijn inmiddels weer teruggebracht bij de rechtmatige eigenaars.

Waarom en door wie is niet bekend. Volgens de politie lagen de poppen eigenlijk te mooi gesorteerd om daar gedumpt te zijn. Wie kan de politie hier verder mee helpen? Bent u diegene die de poppen heeft neergelegd of is één van de poppen uw eigendom? Zijn de poppen weggenomen na bijvoorbeeld een inbraak? Neem dan contact op met de politie via 0900-8844.

GEITEFOK DE WIITE SIK BETRAPT TIJDENS ACTIE

ZEEMAN IN JOURE SLUIT PER APRIL DE DEUREN

HASKERHORNE – Geitefok vereniging ‘de Wiite Sik’ had ook dit jaar weer wat in leuks in petto tijdens de jaarwisseling. Op het schoolplein in het dorp stonden op nieuwjaarsdag een ‘tunnel’, een grote bank en de letters I Love Fryslân opgesteld. Een Nieuwjaarsstunt met een vleugje humor en werkelijkheid. Met de inrichting van het nieuwe wegenplan bij Joure moeten de bewoners van Haskerhorne langs en over een heel donker stuk weg fietsen richting Joure. Het is er ’s avonds inderdaad aardedonker. Er is geen verlichting op dit moment.

JOURE – Het filiaal van Zeeman in de Jouster Midstraat sluit per 1 april haar deuren. De winkel is volgens de directie van de winkelketen niet winstgevend genoeg om open te blijven. Het team van Zeeman Joure is inmiddels op de hoogte gesteld van de sluiting. Ze komen niet op straat te staan. Alle vier personeelsleden blijven in dienst bij de Zeeman keten. Zij worden verdeeld over andere filialen in de regio. De winkel zal geen opheffingsuitverkoop houden. De producten die overblijven, gaan naar de andere filialen in Nederland.

Voor de veranderingen op het verkeersknooppunt bij Joure stonden er twee zitbankjes met een overzicht op het verkeersplein. Helaas zijn deze ook niet meer teruggekomen. Vandaar de grote zitbank die door Oudjaarsploeg is neergezet. Deze zitbank werd bij een financieel bedrijf uit Joure ‘gehaald’. Overigens had deze bank ook nog een andere betekenis: op het strafbankje zitten. Insiders vertellen, dat dit met een actie rond een kerstboom midden in het dorp had te maken.

250 DEELNEMERS BIJ NIEUWJAARSDUIK IN LEMMER LEMMER – Nieuwjaarsdag organiseerde beachclub Lemmer weer de jaarlijkse Nieuwjaarsduik. Ruim 250 deelnemers namen een koude duik in het IJsselmeer. De Lemster Reddingsbrigade, brandweer en Unox Serieuze Duik werkten weer mee aan deze frisse en ludieke start van het nieuwe jaar! Na afloop van dit spectaculaire evenement stond er warme erwtensoep en chocolademelk klaar. Meedoen aan de Nieuwjaarsduik schept een band en achteraf kan een ieder trots zijn op hun ijskoude prestatie. De Nieuwjaarsduik in Lemmer is inmiddels een traditie te noemen.

JOURE – Het nieuwe jaar begon goed voor deelnemers van de Postcode Loterij die meespelen met postcode 8501 JV (Doctor Eeltje Halbertsmastraat) en 8501 ZZ (de straat Sulversmidte) in Joure. Op die postcode is op 1 januari de Buurt-Ton van 100.000 euro gevallen. Zo maakte de Postcode Loterij bekend op hun Facebookpagina. De winnaars delen deze geldprijs met elkaar. De Buurt-Ton wordt verdeeld onder het De aantal deelnemers in de winnende postcode. Hoe hoger het aantal loten waarmee een deelnemer meespeelt, des te groter het de aandeel in de prijs is. De Postcode Loterij informeert de winnaars in de vierde week van januari per brief over de hoogte van het gewonnen bedrag.

De letters ‘I Love Fryslân’ mochten natuurlijk ook niet ontbreken op het terrein. Want Geitefok de Wiite Sik houdt van het mooie Fryslân! De letters werden nog op het laatste moment uit Leeuwarden opgehaald door de ploegleden. “We hadden een heel ander plan, maar we werden betrapt. Overal hangen tegenwoordig camera’s, je moet echt oppassen“.

deFryskeMarren

POLITIE ZOEKT EIGENAAR PORSELEINEN De zes mannen en een vrouw van de Geitefok POPPEN IN BOS BIJ NIJEMIRDUM hebben overigens wel veel lol gehad tijdens de acties. Tijdens een actie heeft, nadat de ploeg werd betrapt, een ploegmaat een uur lang op een bedrijventerrein gelegen. Nadat de overi-

BUURT-TON VAN DE POSTCODE LOTERIJ VALT TWEE KEER IN JOURE

NIJEMIRDUM – Tussen kerst en oud en nieuw zijn er diverse porseleinen poppen neergelegd in het bos bij Nijemirdum, op het wandel- en voetpad van de Reidpôllen.

KIJK deFryskeMarren VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

BEZOEKERSRECORD MUSEUM SLOTEN SLOTEN – Museum Sloten heeft dit jaar een recordaantal bezoekers getrokken. Met zo’n 4.500 bezoekers had het museum drie keer meer bezoekers dan normaal. Het was zelfs zo druk, dat de vrijwilligers van het museum het bijna niet aan konden. Volgens het bestuur van het museum hebben ze veel geprofiteerd van de activiteiten van Culturele Hoofdstad. Ook de komst van de nieuwe fontein heeft voor extra belangstelling gezorgd. Het museum wil proberen ook in het nieuwe jaar 2019 die extra bezoekers vast te houden door extra in te zetten op promotie.

4-GANGEN VERRASSINGSMENU* VOOR € 37,50 OPEN OP DINSDAG T/M ZATERDAG VANAF

17:30

LUNCH ALLEEN OP RESERVERING

*AFGESTEMD

OP UW SPECIALE WENSEN

UUR

Douwe Egberts Plein 1A Joure T 0513 417 070 - I www.zuiver-joure.nl

deFryskeMarren • KORT NIEUWS

CULTUURPRIJS deFryskeMarren

DE FRYSKE MARREN 2018 TOEGEKEND AAN EPPIE DAM JOURE – Wethouder Durk Durksz reikte op de nieuwjaarsbijeenkomst van de gemeente De Fryske Marren de cultuurprijs 2018 uit aan dichter en schrijver Eppie Dam uit Sloten.

VEERPONT TERHERNE OP ZOEK NAAR NIEUWE SCHIPPERS

TERHERNE – De Terhernster veerpont is terug van onderhoud. Het pontje is opnieuw in de lak gezet en het dek is voorzien van nieuwe antislipverf. De zonnepanelen zijn anders geschakeld om maximale opbrengst van de panelen te waarborgen. Ook de elektronica en de motoren zijn aan inspectie onderworpen. Het seizoen 2019 start op 1 april as en de voorbereidingen zijn al begonnen, op 13 februari begint de nieuwe cursus Klein Vaarbewijs 1. De gratis opleidingen Klein Vaarbewijs 1 en Marifoon voor de vrijwilligers leveren tot nog toe goede resultaten op. Alle kandidaten die examen hebben gedaan, zijn geslaagd. ”We zoeken nog nieuwe vrijwilligers: dames of heren, jong of oud, die bij Terhernsterveer opgeleid willen worden tot schipper of hulpschipper. Wij leiden u gratis op, zowel theoretisch als in de praktijk en het examen is ook gratis. Meld u nu aan als vrijwilliger bij: ruudvandeleur@hotmail.com”, laat Ruud van de Leur van Terhernsterveer weten. Een vooropleiding is niet vereist.”

RYSKE GEA KAPT 27 EIKEN IN RIJSTERBOS

Een selectiecommissie, bestaande uit Karel Gildemacher uit Joure, Baukje Meetsma uit Lemmer en Anne Herrema uit Balk, heeft Eppie Dam geselecteerd uit dertien voorstellen. Daarvan haalden vier de tweede ronde: de Berneboekedei van Terherne, de rockopera Tommy van Joure, iepenloftspul Weispield van Bantega en Eppie Dam, met zijn dichtbundel Ienkennich lânskip. De commissie zegt in het juryrapport dat het boek een ‘uitdagend en inspirerend project’ is, dat dichter Eppie Dam en beeldend kunstenaar Gijs Dragt (fotografie) samen maakten. De samenwerking heeft geleid tot een bijzon-

dere dichtbundel. Het boekwerk laat in tachtig pagina’s zien, hoe beide kunstenaars het landschap observeren en beleven en hoe hen dat inspireert. Daarbij gaf de kwaliteit van de bundel, naast de bewondering voor het werk van Dam, uiteindelijk de doorslag. ‘Zijn poëzie (en zijn andere werk) is van een hoog niveau’, aldus de jury. Tegelijk is er ook grote waardering voor de andere genomineerden. Vooral Weispield en Tommy hebbende gemeente in 2018 cultureel op de kaart gezet. De Berneboe-

PUBLIEK KAN VAKER HET OUDE RAADHUIS VAN BALK BEZOEKEN BALK – Het oude raadhuis van de voormalige gemeente Gaasterland-Sloten in Balk kan vaker open voor het publiek. Dat is het resultaat van overleg tussen Plaatselijk Belang Balk Foarút en gemeente De Fryske Marren. In september werd duidelijk dat de inwoners van Balk het zonde vinden, dat ze maar een zeer beperkte toegang hebben tot een van de mooiste gebouwen van het dorp. Voorzitter Wytze Bouma van Plaatselijk Belang heeft daarom kortgeleden overleg hierover gehad met de gemeente. Hier is uitgekomen, dat het voormalige raadhuis maximaal tien keer per jaar opengesteld kan worden voor het publiek. Het gaat hier dan niet om privé-feestjes maar om speciale evenementen, die toegankelijk zijn voor iedereen, en die het algemeen belang dienen. Er wordt nog een protocol opgesteld waaraan zo’n openstelling moet voldoen.

‘VERWONDERING OVER VERZOEK COA OM AZC BALK TE HEROPENEN’

RIJS – Natuurorganisatie It Fryske Gea begint in januari aan de laatste fase van het kappen van bomen aan de Enkhuizerlaan in het Rijsterbos. Het gaat om de laatste 250 meter van de laan, die in totaal meer dan een kilometer lang is. Er worden 27 van de 36 eiken weggehaald. De overige negen bomen blijven staan, omdat er holen van vleermuizen en bonte spechten in zitten. It Fryske Gea kapt de bomen, omdat ze te oud worden. Sommige bomen worden daardoor ziek. De komende winter komen er nieuwe eiken voor in de plaats. Voor de 27 gekapte bomen, komen er 80 nieuwe in plaats. De nieuwe laan die wordt aangelegd is voor de komende 200 jaar. De bomen die er nu staan zijn naar schatting zo’n 150 jaar oud, zegt Van der Brug. Eerder heeft It Fryske Gea in 2015 al nieuwe beuken geplant en in 2017 nieuwe eiken. Districtshoofd Germ van der Burg van It Fryske Gea zegt dat het onderhoud nodig is, om de laan ook voor toekomstige generaties te bewaren.

kedei in Terherne is een mooi voorbeeld voor andere plaatsen om de jeugd (en ouders en grootouders) enthousiast te maken voor de Friese taal. En daar is de prijs uiteindelijk ook voor bedoeld.

BALK – Tijdens zijn nieuwjaarstoespraak liet burgemeester Fred Veenstra weten dat hij verwonderd was, toen het COA vier weken na de sluiting van het AZC in Balk met de vraag kwam of deze weer open kan.

SUBSIDIE VOOR MOLENS IN SLOTEN EN MIRNS SLOTEN - Provincie Fryslân trekt 9.000 euro uit voor de korenmolen aan het Bolwerk in Sloten. Voor de windmolen bij de Mokkebank bij Mirns wordt 4.434 euro subsidie gegeven. Volgens de provincie vragen rijksmoDe numentale molens doorlopend veel onderhoud. Dit jaar krijgen 22 molens een aanvullend bedrag de op de eerder verkregen rijksbijdrage uit Den Haag. Dat is 15% provinciaal geld bovenop de rijksbijdrage. Deze bijdrage voor onderhoud geldt voor de periode van 2019 tot 2024.

deFryskeMarren

“We zijn iepen als het om cultuur en toerisme gaat. Maar ook als het om het opvangen van vluchtelingen gaat. Met emotie hebben we na de zomer afscheid genomen van de laatste bewoners van het AZC in Balk. Verwonderd waren we vier weken later door de vraag of het weer open mocht. Veerkrachtig als we zijn, zetten we er de schouders weer onder, als blijkt dat we nog een aantal jaren asielzoekers in onze gemeente mogen opvangen”, aldus de burgemeester. De volledige nieuwjaarstoespraak van de burgemeester vindt u verderop in deze krant.

HEEFT U OOK deFryskeMarren NIEUWS TE MELDEN? LAAT HET ONS WETEN! REDACTIE@GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

AFSLUITING HOLLANDIASTRAAT IN JOURE JOURE – Het grootste deel van de oude onderdoorgang Hollandiastraat is inmiddels verwijderd. Nu kan de nieuwe verbinding naar de Haulstersingel aangelegd worden. Hiervoor wordt een deel van de Hollandiastraat afgesloten tussen de nieuwe verbinding Haulstersingel en de rotonde aan de Sewei. Knooppunt Joure gaat in de tweede week van januari van start met deze werkzaamheden. Tijdens de afsluiting van de Hollandiastraat geldt de nieuwe verbinding

Haulstersingel als omleidingsroute. De omleiding is alleen voor autoverkeer, fietsers kunnen er wel langs. Bij de rotonde komt een tijdelijke oversteek voor fietsers. Voor de ontsluiting van de Roazebosk komt een tijdelijke verbinding vanaf de Sewei.

NUMMER 01 â&#x20AC;¢ 2019

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

De 72 seconden deFryskeMarren

van Klaas Samplonius uit Lemmer

Noem in Lemmer de naam Klaas Samplonius en je kunt er zeker van zijn, dat je van de echte Lemsters uiteenlopende reacties krijgt. Met overigens als grootste gemene deler, dat ze hem allemaal kennen. De een van het tafeltennis; de ander als voormalig schipper van de Lemster reddingsboot; weer een ander als oprichter van het shantykoor; of als lid van de skûtsjecommissie van Lemmer; of als bewoner van de historische sluiswachterswoning; of als… TEKST WIM WALDA // FOTO'S JOHAN BROUWER

Klaas Samplonius (60) is een Lemster van het zuiverste water. Hij werkte aanvankelijk bij de gemeente Lemsterland en sinds de fusie bij de gemeente De Fryske Marren als wijkbeheerder met als werkgebied Scharsterbrug, Sint Nicolaasga, Ouwsterhaule, Langweer en Idskenhuizen. Hij stuurt in het dagelijks leven een ploeg van zeven tot acht man aan, die het openbaar gebied onderhoudt en heeft net zijn 25-jarig jubileum als gemeenteambtenaar achter de rug. Klaas is geboren en getogen op het Turfland in Lemmer en woonde later op een steenworp afstand in de Willem Barendszstraat. Via de tuinbouwschool, aangevuld met cursussen op het Nordwin College in Leeuwarden kwam hij uiteindelijk bij de gemeente terecht.

LAATBLOEIER Maar daar dankt hij zijn status als markante Lemster niet aan. “Ik had best wel veel vrije tijd, want ik was een laatbloeier en kreeg pas op mijn 43e een relatie, met Jantha Bos. Toen kreeg ik het op andere vlakken wat drukker”, zegt hij met twinkelende oogjes. “Jantha heeft drie prachtige dochters en die beschouw ik als mijn kinderen. Ik was in mijn jeugd een enthousiast tafeltennisser en heb daarna jaren de jeugd getraind. Daarnaast was ik ook betrokken bij de buurtvereniging en was ik als woonboot-bewoner fervent watersporter. Ik zat dan ook in diverse commissies van Watersportvereniging De Zevenwolden. Een daarvan was het clubje dat de wekelijkse ledencompetitie organiseerde in BM-ers. Dat gebeurt overigens nog steeds elke zomer. Dat is een verrekte leuk en leerzaam initiatief, niet in de laatste plaats omdat de inmiddels overleden Ulrik Jager, oud Olympisch zeiler in de Flying Dutchman klasse en oudRegenboogzeiler, na de korte wedstrijdjes, in de derde helft een analyse verzorgde, onder het genot van een natje en een droogje.”

LALALALALA “Op een keer, het was zomer 1992 en er stond een hele ‘dikke bries’, werd een dergelijke wedstrijd afgelast. Maar iedereen ging toch even langs het clubhuis voor de gezelligheid. Na een paar borrels werd er gezongen. De een kende een couplet, de ander het refrein, maar aan het einde van het lied kwamen we meestal niet veel verder dan ‘lalalalala’. Toen dacht ik al, dat kan veel beter. Ik heb vervolgens een aantal mensen binnen de WSV De Zevenwolden gepeild of ze ook voelden voor een shantykoor en de reacties waren positief. Die wedstrijd in 1992 was dus de aanleiding voor het ontstaan van het Lemster Shantykoor. Dat was 26 jaar geleden.” Het shantykoor werd een speciale commissie van de WSV en verzorgt jaarlijks talloze optreden bij de meest uiteenlopende gelegenheden. Het koor telt inmiddels 29 leden en beschikt over een repertoire van circa 130 liederen.

STUKJE ERTUSSEN Ook is Klaas samen met zijn vriendin Jantha actief in de Lemster skûtsjecommissie, die jaarlijks de twee SKS skûtsje-wedstrijden in de

Lemster Baai organiseert. Woensdag is de dag van de commissie Leeuwarden en donderdag is de Lemster dag. “We scheuren dan in een RIB (een rubberboot met harde bodem – red.) over het water en leggen de route uit volgens de aanwijzingen van de banencommissie. We zijn prima op elkaar ingespeeld en hebben doorgaans aan een half woord genoeg. Het is dan in Lemmer twee dagen feest.” Zelf heeft Klaas Samplonius ook als bemanningslid meegevaren op het Lemster skûtsje met Jelle Reyenga als schipper. Door onenigheid over een aantal zaken werd een vijftal bemanningsleden, waaronder Klaas, van boord gezet. Toen Ale Zwerver in 1999 het roer van ‘tussenpaus’ Peke Ritsma overnam, kwam hij weer aan boord. Maar toen de verlenging van het skûtsje van Lemmer aan de orde kwam is Klaas, omdat hij het niet eens was met deze ‘draconische’ maatregel, alsnog van boord gestapt. Overigens in goede harmonie. “Ik vond het waanzin om zo’n mooi schip rigoureus doormidden te snijden om er een stukje tussen te zetten. Ik weet ook wel dat een langere waterlijn meer snelheid betekent, maar er waren nog zoveel andere verbeterpunten, die wat mij betreft een veel hogere prioriteit hadden.”

72 SECONDEN De snelheidswinst van het verlengde skûtsje zou in een wedstrijd 72 seconden bedragen, zo was door de deskundigen berekend. De toenmalige voorzitter van de Lemster skûtsjecommissie gaf daar een plastisch voorbeeld van tijdens de ledenvergadering met het verzoek aan alle aanwezigen om 72 seconden hun mond te houden. ‘Zien jullie nu hoe lang 72 seconden duren’ zei hij na afloop. “Dat trucje ken ik ook” riposteerde Samplonius. “Wij lagen tijdens de wedstrijd op het IJsselmeer bij Stavoren naast de Sneker Pan. Lemmer koos voor de stuurboordslag, terwijl Sneek over bakboord op de wal af voer. Bij de finish was de voorsprong van Sneek anderhalf uur!! Er spelen dus heel veel andere factoren mee naast de snelheid. Ik zal jullie

niet vragen om anderhalf uur je mond te houden…” Het Lemster skûtsje werd in 2004 bij de werf van Rein van den Berg verlengd. Naast zijn werk voor de WSV De Zevenwolden is Klaas met zijn vriendin Jantha zelf ook enthousiast watersporter. In hun door de Lemsterakenwerf van Blom in Hindeloopen gebouwde en fraai gelijnde tien meter lange motorboot zijn ze vaak op de Friese wateren te vinden. “Dat scheepje lag te verkommeren in Hindeloopen. Ik kon het voor een mooi prijsje kopen en heb het inclusief de motor helemaal gereviseerd en we hebben er veel plezier van, alhoewel mijn lichamelijke conditie me momenteel parten speelt en het scheepje het hele vorige zomerseizoen op de wal heeft doorgebracht.”

MOOISTE STEKJE VAN LEMMER “Ik heb, voordat ik in dit prachtige sluiswachtershuisje anno 1890 bij de oude sluis kwam te wonen, zestien jaar in een boot gewoond, in een praam. In de vaart naar de Brekken toe, vlakbij de brug in de rondweg. Dat werd door de gemeente gedoogd. Maar toen de historische sluiswachterswoning vrijkwam, stond ik vooraan in de rij. Ik kon het huren en sinds die tijd woon ik op het mooiste stekje van Lemmer.” Met heel veel genoegen kijkt Samplonius terug op zijn periode van dertien jaar bij het KNRM-station Marinus Jacobus Smit in Lemmer. Hij voer de eerste zeven jaar mee als opstapper, maar werd daarna, tot het bereiken van de 55 jaar, de leeftijdspensioens-grens, schipper op de reddingsboot Anna Dorothea en was als zodanig verantwoordelijk voor het KNRM – station Lemmer.

‘CUT THE ROPE’ “Dat was een soms zware, enerverende tijd. Een tijd ook, waarin we heel veel mensen blij hebben kunnen maken met onze komst. Maar er waren ook verdrietige momenten, zoals die van de verdronken binnenvaartschipper, die zonder zwemvest in het koude water viel en binnen een paar minuten door de kou bevangen was en verdronk. Of het binnenvaartschip dat in het zicht van de haven water begon te maken en langzaam

maar zeker zonk, totdat alleen de opbouw en de kraan van het schip nog boven water uitstaken. Het Engelse echtpaar, dat met hun zeiljacht vastliep bij de ‘Steile Bank’, was daarentegen een komische anekdote. Ze hadden de KNRM opgeroepen, maar een commerciële berger was ons voor. Zodra de man, die al door de commerciële berger was vastgemaakt, maar ons in de verte ontwaarde, en begreep dat hij zich had vergist, stuurde hij zijn vrouw naar de boeg met de woorden: ‘Cut the rope Mary, cut the rope’. Overigens vind ik het wel jammer dat het zo moeilijk is om vrijwilligers te vinden voor de reddingsboot. Toegegeven, het is soms zwaar, maar het brengt je ook veel.”

LAPPENMAND Op het moment van schrijven van dit artikel zit Klaas in de lappenmand. Hij is aan het revalideren van een ingrijpende operatie, die hij in 2018 onderging, waarbij zijn twaalfvingerige darm is verwijderd. Dit gedeelte van het darmstelsel maakt het voedsel uit de maag klaar voor vertering en speelt dus een belangrijke rol in de energiebalans van het menselijk lichaam. Dat betekent dat hij op dit moment soms lichamelijk minder aan kan en heel af en toe het woord moet uitspreken, dat voorheen eigenlijk niet in zijn vocabulaire voorkwam, namelijk ‘Neen’. Hij is echter vol goede moed dat dit tijdelijk is en hij binnen nu en afzienbare tijd qua gezondheid weer ‘honderd punten’ is, want: “Daar is het leven veel te mooi voor.”

Zondag 3 maart 2019 Hobbe van Baerdt Tsjerke Joure 16.00 uur

Concert: orkest met orgel Toon Hagen, orgel Orkest Musica Michaelis Zwolle Werken van Bach, Händel, Hagen

Kaarten € 13,50 via info@vriendenhvbkerk.nl, info@vriendenhvbkerk.nl, bij Primera Joure, De Merk 3 of € 15,00 aan de kassa

Voor belangstellenden: 15.00 uur Presentatie over de bouw van het Ahrend orgel en een toelichting op de muziek.

Foto Gewoan Dwaan/Douwe Bijlsma

40 jaar Ahrend orgel

OPEN DAG 23 januari - Lemmer

08.30 - 12.15 uur voor leerlingen van groep (7 en) 8 18.30 - 21.00 uur voor ouders/verzorgers en leerlingen

lwoo - bb - kb - gtl (gl en tl) - mavo/havo - havo - atheneum - gymnasium

Riensingel 2 • zuyderzeelyceum.nl

VOOR ONDERNEMERS DIE ERUIT HALEN WAT ERIN ZIT. RONALD JANSMA, JANSMA JACHT BV SNEEK

Peter van der Laar:

“Ik maak ons huis klaar voor de toekomst”

Uw ambities voor de volle 100% waarmaken. Door 24/7 met u mee te denken op het gebied van accountancy en fiscaal advies. Meer dan 100 betrokken topprofessionals die nooit concessies zullen doen aan uw doelen en uw plannen om ze te bereiken. In voor- en tegenspoed. Uw zaken raken ons immers net zo goed.

www.kromhout.com

Goed voorbereid voor later? Zorg ervoor! Kijk op www.thuisbestdfm.nl

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL TEKST EN FOTO’S WIM WALDA

deFryskeMarren KA YAN CHIU VAN CHINEES RESTAURANT GOLDEN RIVER IN BALK

“WE ZIJN SUPERTROTS OP ONS FAMILIEBEDRIJF” Waar in Nederland veel Chinese Restaurants van het toneel verdwijnen door enerzijds een devaluatie van het imago tot het niveau ’junkfood’ en anderzijds een gebrek aan opvolging, staat aan de Luts in Balk al veertig jaar de trots van de familie Chiu, Chinees Restaurant Golden River. verbouwing en de aanloop van hun bedrijf. Het was de periode dat Chinese Restaurants in Nederland een nieuw fenomeen waren. Chinees eten was ‘hot’.

Een van de belangrijke pijlers van het restaurant is de 33-jarige Ka Yan, dochter van de oprichters Michael en Sandy Chiu, die fulltime in het restaurant werkzaam is. Ka Yan is geboren en getogen in Balk en heeft een drie jaar oudere broer, Ka Yeung. Na de basisschool in Balk ging ze naar ‘het Bogerman’ in Sneek, waar ze het atheneum deed, gevolgd door de opleiding Cultuur, Organisatie en Maatschappij aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.

Op 22 december 1978 werd aan de Meerweg 18 in Balk Chinees Restaurant Golden River geopend. Het bedrijf groeide binnen de kortste tijd uit zijn jasje, zodat er in de daaropvolgende jaren drie aanpalende pandjes bij werden getrokken.

HET HOOGST HAALBARE NASTREVEN “Ik heb toen nog wel nagedacht over de Hogere Hotelschool, maar dat was een opleiding op hbo-niveau”, vertelt Ka Yan Chiu. “In de Chinese cultuur is ingebakken dat je het hoogst haalbare moet nastreven en dat werd dus een universitaire opleiding aan de VU. Meteen daarna ben ik van Amsterdam teruggekomen naar Balk om mijn steentje in het bedrijf bij te dragen. Waar ik overigens ook ieder weekend en in de vakanties was te vinden om te helpen. We zaten rond die tijd in de bouwvak, het drukke hoogseizoen, zodat mijn hulp erg welkom was. Bovendien hebben we een hele sterke familieband.

Naast mijn vader Michael en moeder Sandy, broer Ka Yeung en een tante, werken we in Balk met vijf koks plus een aantal oproepkrachten. We hebben opvallend veel vaste gasten; in de winter afkomstig uit Balk en omstreken, in de zomer aangevuld door veel bekende gezichten van buiten Friesland.”

GEËMIGREERD UIT HONG KONG Michael Chiu was de oudste van zes kinderen van de in Hongkong woonachtige familie Chiu. Vanaf zijn jeugd was hij al zeer ondernemend. Zijn geboortestad Hongkong was toen nog een Britse kolonie, zodat hij net als alle ingezetenen van Hongkong beschikte

Inmiddels zijn de tijden veranderd. Het imago van Chinese restaurants is onderhevig aan inflatie met als gevolg dat er het afgelopen decennium vele Chinezen van het toneel zijn verdwenen. De Golden River in Balk echter houdt al veertig jaar fier stand.

over een Brits paspoort, hetgeen toentertijd het reizen gemakkelijker maakte dan voor de inwoners van de Chinese Volksrepubliek China. Hongkong was anderhalve eeuw een Britse Kroonkolonie en maakte vanwege zijn strategische ligging een stormachtige groei door. De metropool werd op 1 juli 1997 teruggegeven aan China en telde toen ruim zeven miljoen inwoners. Nog geen achttien jaar oud vertrok Michael naar Nederland, waar hij via zijn oudoom in een Chinees restaurant aan de slag kon. In de vijf daaropvolgende jaren werkte hij bij een groot aantal Chinese restaurants van Maastricht tot Groningen. Net als zijn toekomstige vrouw Sandy, die van haar ouders ‘de zegen’ had gekregen om achter haar geliefde aan te gaan naar Nederland.

De VERVANGENDE HEIT EN MEM Michael maakte absurd lage dagen omdat hij, woonachtig in Leeuwarden waar zijn vrouw werkte, dagelijks met de eerste trein vertrok naar zijn werk in Maastricht en met de laatste weer terugkeerde naar ‘het Friese’. Ze woonden naast een ouder echtpaar, waarvan de kinderen net waren uitgevlogen, en die zich als een soort surrogaat-ouders ontfermden over de twee immigranten. Dat betekende

deFryskeMarren

ER IS ALTIJD WEL REURING Ka Yan: “We hebben het zomers druk en ook in de winter loopt het lekker door, mede door het afhaalgedeelte. We hebben in de afgelopen jaren veel vrolijke, lachwekkende maar ook verdrietige momenten meegemaakt. Bijvoorbeeld wanneer er tijdens het traditioneel familiediner van een vaste groep gasten één stoel leeg blijft. Dan moet je wel even wat wegslikken, maar aan de andere kant moeten we er ook vaak een of meerdere stoelen of kinderstoelen bijzetten.”

samen inkopen doen, veel gesprekken, mee naar de camping, zeg maar een intensief integratieproces. “Ze mochten ze zelfs heit en mem noemen en voor ons werd dat oma en opa”, lacht Ka Yan. Toen tijdens een van die gesprekken naar voren kwam dat Michael een eigen restaurant wilde beginnen, werd heel Friesland verkend om een geschikte locatie te vinden. Die werd uiteindelijk gevonden in Balk. Het was zomer en er voeren talloze bootjes door de Luts. Kortom een gezellige sfeer. Balk was bovendien vanwege zijn ligging tussen de bossen van Gaasterland en de ‘greiden’ van noordelijker Friesland in, een plaats met groeipotentie.

NAAR HET POLITIEBUREAU Dus zijn ze naar het politiebureau gestapt met de vraag of ze in Balk een Chinees Restaurant mochten beginnen. Daar waren ze zeer behulpzaam en ook bij de gemeente Gaasterland-Sleat werden ze met open armen ontvangen. Bij de bank werd niet moeilijk gedaan en konden ze een lening krijgen voor het pand plus een krediet voor de

Ze maken wat mee in het restaurant. Zo was er een keer een man die, lichtelijk boven zijn theewater, aanschoof bij het verkeerde gezelschap. En een dikke man die door een stoel zakte, of iemand met een scootmobiel, die op hol sloeg en en passant twee tafels met gasten meenam. Kortom, er is altijd wel reuring in de Golden River.

VERTROUWEN VOOR DE TOEKOMST “Het liefste zouden we nog veertig jaar op de huidige voet doorgaan, maar we realiseren ons dat de horecawereld voortdurend in beweging is, en dat consumenten in toenemende mate naar nieuwe belevingen zoeken. En dat restaurants daarop in proberen te spelen met nieuwe concepten. Het wordt bovendien moeilijker om personeel te vinden dat zo lang en hard wil werken, want we draaien veel uren. Op termijn is het wel de bedoeling dat mijn broer en ik de zaak overnemen, maar in welke vorm en wanneer dat weten we niet. Wat we wel weten, is dat het restaurant in de familie Chiu blijft. We zijn supertrots op ons familiebedrijf. We hebben inmiddels een drukbezocht jubileumfeest achter de rug en het aantal mensen dat ons kwam feliciteren, waaronder de nodige zomergasten elders uit Nederland, geeft wel vertrouwen voor de komende jaren. We gaan ervoor.”

Gezellig Entreekaartje naar voor De Bios? maar € 7,-

deFryskeMarren

KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP WEBSITE

WWW.GROOTdeFRYSKEMARREN.NL deFryskeMarren HEEFT U ZELF NIEUWS? LAAT HET ONS WETEN! REDACTIE@GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Gebruik deze waardebon!

Geldig t/m 5 februari 2019 | niet i.c.m. andere acties € 2,00 toeslag bij 3D en kindercombi | € 1,50 toeslag bij lange film max. 4 pers/bon - GROOTDEFRYSKEMARREN 01-2019

DE BIOS HEERENVEEN Burg. Kuperusplein 52 Heerenveen

Reserveren? Bel 0513-654051 of www.bios-heerenveen.com

TIJDELIJK BIJ ALLE CAMERA’S GRATIS LENSBAL T.W.V. €25 *aanbiedingen zijn geldig t/m 12 januari en prijzen na cashback en kassakorting

BE ALPHA TOUR Voor iedereen een fullframe systeem! DEMODAGEN 11 en 12 JANUARI

A7 mark II

A7 III

3 ETAGES VERLICHTING!

START HET NIEUWE JAAR KLEURRIJK! Vrolijk gekleurde hanglampen (inschuifbaar) van € 135,-

nu voor € 99,-!

Oosterdijk 89 Sneek • 0515-412874 • info@deboerlicht.nl • www.deboerlicht.nl

A7III body A7III + 28-70 A7III + 24-105 F4.0 A7II + 85mm F1.8

+ VOUCHER tot

+ VOUCHER

€125

€2299* €2499* €3644* €2899*

A7II body A7II + 28-70 A7II + 24-70 A7II + 24-240

E ACCESSOIR

RX10 mark IV RX10 mark III + VOUCHER

+ VOUCHER

ACCESS

E ACCESSOIR

€75OIRE

€949* €1149* €1499* €1499*

€75

E ACCESSOIR

A6300

€50

A6300 body €729* A6300 + 16-50 €789*

€1299*

€1799*

FOTO-GROEP.NL

WETTERTOER 4 • HEERENVEEN • tel 0513 628 881 • e-mail heerenveen@foto-groep.nl

Uniek dineren of borrelen in een oude Doopsgezinde kerk! kerk 26 & 27 JANUARI

De krant

KOELKAST SALE!

is gewoon leuker! Uw krantendrukker sinds 1882

3-GANGEN MENU VOOR € 23,50 Zie ook onze website:

www.ponkje.nl

Fermaningsteech 1 - 8551 SP Woudsend - T 0514 - 59 12 50

Service staat bij Bouclé bovenaan!

ADRES Werktuigenweg 9 8304 AZ Emmeloord

POSTADRES Postbus 1029 8300 BA Emmeloord

T W E

+31 (0) 527 630 200 hoekstrakrantendruk.nl info@hoekstrakrantendruk.nl

Yoga & Meer www.yogasjoukje.nl

Yoga op maat - Meditatie/Mindfulness Dru Yoga - Yin Yoga - Massage Verkoop eerlijke producten - Verhuur Yoga ruimte

UW HOOFDZAAK, HOOFDZAAK ONZE KOPZORGEN! UW HOOFDZAAK, ONZE KOPZORGEN!

Activiteiten met o.a. Agnes Harryvan (Massage) Sytske Batteram (MantraZingen) AnnMaria Kuipers (Familie Opstellingen) Boukje Hoeksma (Dru Yoga) Brigitte de Jong (Yin Yoga en Adem Beleving) Sjoukje Hoekstra (Yoga op Maat en Meditatie Mindfulness)

In Yoga Centrum: Sjoukje Hoekstra 0514-522 313 Kortestreek 19 - 8531 JG Lemmer sjoukjehoekstra@hetnet.nl

Tusken de Marren

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren

INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN | JANUARI 2019

INHOUD

• Kort nieuws en gemeentelijke activiteitenkalender • Nieuwjaarstoespraak van Fred Veenstra • Overlast door kachelrook • Vanaf 1 januari meer in gesprek met de samenleving • Wethouder Durk Stoker • Vragen en antwoorden over... Zandwinning in het IJsselmeer

Vergaderingen gemeenteraad

De gemeenteraad vergadert anders in 2019. Zie hiervoor ook het artikel verderop in dit katern.

Petear, Debat en Beslút • Woensdag 16 januari • Woensdag 30 januari • Woensdag 13 februari

Bovenstaande data zijn onder voorbehoud. Kijk voor actuele informatie op: www.defryskemarren.nl. De bijeenkomsten vinden plaats in het gemeentehuis in Joure en beginnen om 20.00 uur.

Om rekening mee te houden Geen afvalinzameling en milieuterreinen gesloten op 23 januari Op woensdag 23 januari zijn alle milieuterreinen gesloten. Daarnaast wordt er ook geen GFTafval opgehaald.

Afvalkalender 2019

Voor een actueel overzicht voor het ophalen van uw (GFT-) afval, kunt u onze afvalkalender bekijken op onze website www.defryskemarren.nl/ afvalkalender of via onze app De Fryske Marren.

Werkgroep Fairtrade Gemeente De Fryske Marren

Sinds 2015 was deze enthousiaste werkgroep, bestaande uit inwoners van De Fryske Marren, bezig met het verkrijgen van de status. De werkgroep heeft de afgelopen jaren ruim 85 organisaties, horeca, bedrijven, scholen en winkels bezocht. Samen met hen is overeengekomen om mee te doen aan

de campagne om van de gemeente een Fairtrade Gemeente te maken. Alle partijen hebben inmiddels een Fairtrade- of MVOcertificaat ontvangen namens de gemeente.

Titel Fairtrade Gemeente

De titel Fairtrade Gemeente houdt in dat binnen de gemeente horeca, bedrijven, organisaties, winkels, inwoners en de lokale overheid samen werken aan meer eerlijke handel. Om de titel te krijgen werkte de lokale gemeenschap aan zes campagnecriteria die streven naar het vergroten van de vraag naar en het aanbod van fairtrade producten. Vervolgens toetst een onafhankelijke jury of de gemeente

voldoet aan deze criteria en zich dus een Fairtrade Gemeente mag noemen. En dat is nu gelukt! Intussen zijn er al 86 gemeenten in Nederland, waarvan 15 in Friesland, die de titel hebben behaald. Meer informatie en een overzicht van alle gecertificeerde partijen vindt u op onze website: www.defryskemarren.nl/ fairtrade.

Strooiroutes in De Fryske Marren Renovatie Lutskade in voorbereiding Op verschillende plekken langs de Luts in Balk is herstel van de kademuur nodig. Begin 2019 vindt fase 1 van het eerste herstelwerk plaats: langs de Van Swinderenstraat en Raadhuisstraat worden een aantal ankers hersteld en ontbrekende stenen opnieuw ingemetseld. Bij de Teernstrabrug wordt een extra anker aangebracht in de kade, zijde Van Swinderenstraat. Een deel van de kademuur aan de kant van de Raadhuisstraat - namelijk tussen de Teernstrabrug en de Ossebrug - moet volledig worden vervangen. De uitvoering van deze vervanging (fase 2) staat gepland in 2020, de voorbereidingen vinden plaats in 2019. Bij de renovatie staan veiligheid en duurzaamheid van de kademuur voorop. Daarnaast zijn belangrijke uitgangspunten: de historische uitstraling van de kademuur - met behoud van de bogen in het metselwerk - en het beeld van de Luts in Balk met de lindebomen (vormlindes), die deels monumentaal zijn. Bewoners en winkeliers kunnen zich goed in deze uitgangspunten vinden. Het collegeadvies is nu in voorbereiding. Op de projectpagina op onze website vindt u alle informatie overzichtelijk bij elkaar: www.defryskemarren.nl/lutskade.

Als wegbeheerder hebben we als gemeente een zorgplicht voor het in goede en veilige staat verkeren van wegen. In totaal strooien we meer dan 480 kilometer aan openbare wegen en fietspaden. Dit vereist een goede organisatie. Welke straten strooien we als eerste?

Standaard strooien we de volgende wegen en straten: • de belangrijkste ontsluitingswegen in het buitengebied; • de wegen die het openbaar vervoer gebruikt; • de wegen met een ontsluitende functie voor een wijk; • doorgaande fietsroutes; • en overige wegen die belangrijke verkeersstromen verwerken.

In alle overige woonstraten strooien we niet standaard. Wilt u meer weten over onze strooiroutes en hoe we gladheid bestrijden? Het gladheidsbestrijdingsplan met daarin de strooiroutes kunt u vinden op onze website: www.defryskemarren.nl/ strooien. Elk jaar werken we het gladheidsbestrijdingsplan en de strooiroutes, waar nodig, bij.

Strooiploegen

Om snel op gladheid te kunnen reageren, heeft de gemeente 10 strooiploegen die elk een deel van het wegennet voor hun rekening nemen. Als het nodig is, zullen zij uitrukken. We streven ernaar om binnen ongeveer drie uur de hoofdwegen in de gemeente, buiten én binnen de bebouwde kom en de busroutes te strooien.

Tusken de Marren | Informatiebijlage van gemeente De Fryske Marren | januari 2019 verschijnt maandelijks huis-aan-huis als bijlage van GrootdeFryskeMarren. Redactie communicatie gemeente De Fryske Marren, postbus 101, 8500 AC Joure, telefoon 14 05 14 E-mail redactie@defryskemarren.nl. Tekst Letterhuis, Esther van Opzeeland | gemeente De Fryske Marren.

COLOFON

Gemeentelijke activiteiten kalender

Eindelijk is het dan zover: gemeente De Fryske Marren is een Fairtrade Gemeente! Tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst op 2 januari 2019 ontving De Fryske Marren deze eervolle titel van de landelijke jury van de Fairtrade organisatie. Hierdoor kun je binnen de gemeente op steeds meer plekken kiezen voor fairtrade producten, ofwel producten die zijn ingekocht onder eerlijke handelsvoorwaarden. Dit is grotendeels te danken aan de inzet van de werkgroep Fairtrade Gemeente De Fryske Marren, die wij als gemeente ondersteunen.

FOTO: NANTKO SCHANSSEMA

Titel ‘Fairtrade Gemeente’ voor De Fryske Marren

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren JANUARI 2019

F OT O : N A N T K O S C H A N

NIEUWJAARSTOESPRAAK

Fred Veenstra, burgemeester De Fryske Marren

2018 was een bijzonder jaar. In meerdere opzichten. In het prille bestaan van De Fryske Marren zijn de eerste reguliere gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Die hebben tot veranderingen geleid. De gemeenteraad bestaat voor ongeveer een derde uit nieuwe leden. En de coalitie bestaat nu uit drie partijen. En alsof dat niet genoeg was verloor het college in oktober al twee leden en kwamen er dus ook weer twee nieuwe wethouders bij. Zoveel veranderingen zijn al genoeg om te verklaren dat er tijd nodig is om de klokken weer gelijk te zetten en de blik vooruit te richten.

Belangrijke onderwerpen in 2018

Maar we hebben dit jaar ook een aantal belangrijke en zware onderwerpen op tafel gehad. De stijgende uitgaven in het sociaal domein en de noodzakelijke bezuinigingen. De discussie over de zandwinning in het IJsselmeer. De aanleg van een natuurbegraafplaats. De besluitvorming over verplaatsing van een supermarkt in Lemmer. En twee kadernota’s. De leden van de gemeenteraad hebben nogal wat voor de kiezen gehad. Het is niet altijd gemakkelijk om het algemeen belang te behartigen en zonder ‘last’ tot een verantwoord besluit te komen. Ik hoop dat inwoners en organisaties zich dat realiseren en ook respect hebben voor de onafhankelijke positie die leden van de raad moeten innemen.

we vier weken later door de vraag of het weer open mocht. Veerkrachtig als we zijn zetten we er de schouders weer onder, als blijkt dat we nog een aantal jaren asielzoekers in onze gemeente mogen opvangen.

2019 In 2018 kregen we te maken met onderwerpen die ons ook in 2019 bezig zullen houden. 2019, ons zesde levensjaar. We ontgroeien de kleutertijd, we worden groot. Dat betekent dat we in de nabije toekomst onze visie, onze stip op de horizon opnieuw moeten vaststellen. Wat voor gemeente willen we gaan worden, nu we de eerste groeistuipen achter de rug hebben? Dat betekent ook dat we dit jaar naar onze organisatie gaan kijken. De mensen van de sociale wijkteams komen in dienst van de gemeente. We gaan verder met digitalisering van de dienstverlening. We gaan onderzoeken hoe de managementstructuur zo eigentijds mogelijk kan worden. En een groot deel van de medewerkers krijgt weer een werkplek in eigen huis, als de eerste fase van de verbouwing achter de rug is.

Zandwinning

Kulturele Haadstêd 2018 Maar 2018 was gelukkig ook het jaar van Kulturele Haadsted. Het is een prachtig jaar geworden. Alle doemdenkers hebben wat mij betreft ongelijk gekregen. En wat heeft onze gemeente zijn partij mee kunnen blazen. Dankzij al die initiatieven vanuit de Mienskip. Weispield, Tommy, Colorfield Performance, Lûd, Rond de Lemster Toer en Rond de Jouster Toer. Het begon in januari al indrukwekkend met het vertellen van verhalen op heel veel bijzondere plekken en bij mensen thuis. Wat hebben de fonteinen, ook die hele mooie in Sloten, veel bezoekers getrokken. En wat hebben we ons ingespannen om Maarten van der Weijden vooruit te schreeuwen, te zingen, aan te moedigen en geld in te zamelen voor het goede doel. En dat allemaal naast al die evenementen die er ieder jaar al zijn. Onze gemeenschap kan trots terug kijken op een prachtig jaar. Ook vanaf deze plek wil ik iedereen die dit mogelijk heeft gemaakt oprecht bedanken voor hun inzet. Fryslân en De Fryske Marren hebben zich van hun beste kant laten zien. En dat moeten we blijven doen. Duidelijk blijven maken, aan elkaar en aan alle anderen dat we een iepen mienskip zijn die graag mensen ontvangt. Wij blokkeren niet.

Er zal de komende tijd een besluit moeten vallen over de zandwinning in het IJsselmeer. Ik verwacht, hoop, dat we het gesprek erover op een goede manier kunnen voeren. Welke beslissing er uiteindelijk ook wordt genomen. Om mij heen zie ik politici die hun besluit al hebben genomen en politici die met de kwestie worstelen. Ik zie de zorgen die inwoners hebben met een ingreep in het IJsselmeer die dertig jaar effect zal hebben. En ik zie ook dat feit en fictie door elkaar lopen. Dat er zaken worden gesuggereerd die niet kloppen. De discussie moet op basis van de juiste feiten worden gevoerd én met respect voor ieders standpunt. “Hoe sterker meningen mogen verschillen, hoe gezonder een samenleving is”, zei een Belgische politicus onlangs. Hij heeft helemaal gelijk.

Begroting in balans In de komende maanden gaan we intensief aan de slag met ons gemeentelijke huishoudboekje. Net als veel andere gemeenten geven we meer geld uit binnen het sociaal domein dan we hebben begroot. Dat moet anders. En dus moet er worden bezuinigd. Daarvoor nemen we de hele gemeentelijke begroting onder de loep. Een aantal miljoenen bezuinigen kan niet zonder pijn. We zullen het gaan merken de uitvoering van gemeentelijke taken of binnen de eigen organisatie. Uitgangspunt blijft dat wie recht heeft op een voorziening binnen het sociaal domein, die ook zal blijven krijgen. Een ander uitgangspunt is dat een aantal nieuwe onderwerpen waarover bij de recente kadernota is besloten, niet ter discussie staan. We moeten ook verder met de ontwikkeling van onze gemeente.

AZC We zijn iepen als het om cultuur en toerisme gaat. Maar ook als het om het opvangen van vluchtelingen gaat. Met emotie hebben we na de zomer afscheid genomen van de laatste bewoners van het AZC in Balk. Verwonderd waren

Ook hier is het gesprek noodzakelijk. Gesprek binnen de gemeentelijke organisatie, met de gemeenteraad en vooral met organisaties en instellingen op het moment dat de eerste contouren van bezuinigingsplannen helder worden.

FOTO: NANTKO SCHANSSEMA

Petear Het gesprek is sowieso een belangrijk thema in 2019. De gemeenteraad gaat op een nieuwe manier vergaderen. Geen commissies meer waar burgers kort kunnen inspreken, maar in petear met elkaar. Een manier zoeken om met elkaar in gesprek te komen, waardoor er op basis van alle informatie goede besluiten kunnen worden genomen. Ik hoop dat inwoners snel de voordelen van de nieuwe manier van werken gaan merken.

2018: een bijzonder jaar

SS E

“Fryske Marders en alle anderen, ik wens jullie allen een goed en gezond 2019. Er ligt weer een nieuw jaar voor ons. Het zesde voor onze gemeente! We hebben een heel jaar de tijd om het in te kleuren. Laten we er samen een kleurrijk jaar van maken! Relatie burger-politiek

De relatie burger-politiek zal in 2019 een thema blijven. Op landelijk niveau heeft de staatscommissie-Remkes onlangs tientallen aanbevelingen gedaan. Het referendum invoeren, de gekozen formateur, meer aandacht voor democratie op school en heel veel andere. Op gemeentelijk niveau wordt er ook al jaren nagedacht over de verminderde belangstelling voor de lokale politiek en de relatie tussen raad, college en inwoners. Wij gaan dus aan de slag met ons Petear. Maar we gaan ook verder met de uitwerking van ons project waarbij we vorig jaar een foto van onze eigen situatie maakten. Hoe betrekken we Dorpsbelangen meer bij de politieke vragen in de eigen leefomgeving en hoe maken we gebruik van de deskundigheid die er bij heel veel inwoners is. En wellicht is het right-tochallenge ook voor ons een begaanbare weg. Toevallig sprak Job Cohen onlangs over dit thema bij zijn afscheid als hoogleraar op de Thorbeckeleerstoel. Hij ziet enerzijds gemeenten steeds groter worden en anderzijds de behoefte om zo dicht mogelijk bij de burger besluiten te kunnen nemen ook. Hij pleit er voor om binnen die grote gemeenten, en daar hoort de onze zeker bij, aandacht te hebben voor hernieuwde positionering van deelgemeenten en dorpsraden. Op zich niets nieuws onder de zon. Als tweedejaars rechtenstudent moest ik in 1983 al studie maken van modellen voor binnengemeentelijke territoriale decentralisatie. Maar de aanleiding om het opnieuw bespreekbaar te maken en eigentijdse oplossingen te zoeken is nu nadrukkelijk aanwezig.

Gemeenten in Fryslân Want gemeenten zijn de afgelopen jaren steeds groter geworden en het aantal gemeenten neemt sterk af. Sinds gisteren kent Fryslân nog 18 gemeenten, waaronder 4 Waddeneilanden. Onze gemeente doet steeds meer mee in de Friese bestuurlijke verhoudingen. Vanuit De Fryske Marren zijn we actief in allerlei samenwerkingsverbanden. Dat vertaalt zich in inhoudelijke samenwerking en het bekleden van bestuurlijke functies. Dat is goed voor de gemeente en de inwoners. We zien gemeenten ook steeds meer gelijkwaardig aan elkaar worden. Ik heb het eerder gezegd, en ik blijf het herhalen, Fryslân verdient een F18. Een F4 of F5 doet geen recht meer aan de actuele verhoudingen. 18 Friese gemeenten die samen met de provincie en het Wetterskip de Friese zaak dienen.

Friese samenwerking Binnen die Friese samenwerking staat niet alleen het sociaal domein of glasvezel op de agenda, maar ook de veenweideproblematiek en vooral ook de regionale energiestrategie. De hele klimaatdiscussie zal in 2019 en verder veel aandacht vragen. En terecht. We zullen onze energievoorziening en -behoefte aan moeten passen aan de veranderende omstandigheden, wat we zelf overigens al doen in onze gasloze nieuwe vleugel. Al die gemeente-overstijgende onderwerpen vragen om een goede terugkoppeling met onze volksvertegenwoordiging én met de inwoners.

Samen aan de slag Genoeg te doen in het komende jaar. Geen tijd te verliezen. Geen tijd voor debat over proces en procedures. Laten we ons richten op inhoud en op hoofdlijnen. Laten we gebruik maken van de kansen die het nieuwe petear ons biedt. Want alleen samen, met elkaar maken we De Fryske Marren tot die kleurrijke, actieve en noflike gemeente die het in essentie is”.

Deze tekst is een samenvatting van de toespraak die de burgemeester hield tijdens de nieuwjaarsreceptie van de gemeente. U vindt de volledige tekst op www.defryskemarren.nl/toespraak.

FOTO: I-STOCKPHOTO

www.defryskemarren.nl

Overlast door kachelrook Steeds meer huishoudens steken de haard of kachel aan als het buiten koud is. Helaas is het stoken van hout schadelijk voor het milieu en de volksgezondheid. Bovendien kan het veel overlast veroorzaken in de buurt, zeker in een dichtbebouwd gebied. Echter, door brandhout verantwoord te stoken kun je veel hinder voorkomen. “By de ferbrâning fan hout komme der in protte skealike stoffen frij”, vertelt Cor Schotanus, beleidsmedewerker milieu en duurzaamheid bij gemeente De Fryske Marren. “Houtkachels en iepen hurden soargje foar mear fersmoarging fan lucht as oare foarmen fan wenningferwaarming. Ek yn hûs komme der skealike stoffen en gassen frij, sa as fynstof, roet en koalmonokside. Op it earste each sjochst dêr niks fan, mar it kin - ek by lytse bytsjes - serieuze problemen mei de sûnens feroarsaakje. Foaral bern krije earder lêst fan ‘e luchtwegen. Neist je eigen wolwêzen en dat fan je bern, kinne ek buorlju lêst krije fan houtreek.” Eén op de vijf Nederlanders zegt er weleens hinder van te ondervinden, vooral met windstil en mistig weer blijft de rook langer hangen. Cor: “In hurdfjoer is gesellich,

mar it hat ek in oare kant. Dêr moatte wy meielkoar each foar ha.”

ruimte. “Veel mensen ervaren de rookontwikkeling en geur als onprettig. Mensen met luchtwegproblemen zoals astma of COPD - kunnen er veel last van hebben. Als gemeente kunnen we het stoken van hout niet verbieden. Daarom willen we gebruikers van haarden en kachels graag informeren over verantwoord stookgedrag. Hoeveel schadelijke stoffen er vrijkomen, hangt namelijk grotendeels af van de manier waarop je stookt.”

Verantwoord stoken

‘Goede’ rook is kleurloos

“In onze gemeente krijgen we regelmatig meldingen binnen van overlast door houtrook”, zegt Laurens Potijk. Hij is werkzaam als toezichthouder bij De Fryske Marren en bemiddelt onder andere bij problemen in de openbare

‘Veilig en verantwoord stoken vereist de nodige aandacht’

Laurens: “Verantwoord stoken vereist echter wél de nodige aandacht. Een goed vuur geeft hooguit een beetje witte of kleurloze rook én zorgt voor volledige verbranding van het hout. Ik raad elke stoker dan ook aan om regelmatig even buiten te kijken hoe de rook uit de schoorsteen eruitziet. Wanneer er zwarte of (blauw)grijze rook uitkomt, dan is het hout te nat of niet geschikt als brandhout. Bij de verbranding van bewerkt en behandeld hout - zoals afvalhout, spaanplaat of geïmpregneerd tuinhout - kunnen giftige dampen ontstaan. Dat moet je niet willen: het is onveilig en schadelijk voor het milieu en de mensen in je omgeving.”

FOTO: I-STOCKPHOTO

Het gesprek aangaan

Uit onderzoek is gebleken dat ongeveer tien procent van de Nederlandse huishoudens een met hout gestookte installatie heeft. Dat aantal neemt de komende jaren alleen maar toe, vanwege de toegenomen gasprijs. Laurens: “Juist daarom is het belangrijk problemen bespreekbaar te maken. Mensen die overlast ervaren door houtrook raden we aan om eerst eens in gesprek te gaan met degenen die hout stoken. Een goed gesprek is tenslotte altijd het beste startpunt. Als buurtbewoners er samen niet

Wilt u overlast voorkomen? Neem dan deze stooktips in acht: • Zorg voor het juiste vermogen (kW) van uw kachel. Het aantal kilowatt dient in verhouding te staan met de ruimte die u wilt verwarmen. • Laat uw schoorsteen en rookkanaal goed afstemmen op uw haard of kachel. • Laat minstens één keer paar jaar uw schoorsteen vegen door een erkend vakman. • Maak een houtvuur aan met aanmaakblokjes en kleine houtjes. • Stook alleen droog, onbehandeld hout. • Stook niet bij windstil of mistig weer. • Ventileer de ruimte waar gestookt wordt extra goed. • Zorg voor volledige luchttoevoer. Knijp de kachel nooit af, ook niet als het vuur goed op gang is. • Controleer regelmatig of u goed stookt. Is de rook uit uw schoorsteen kleurloos, dan gaat het goed. • Laat een houtvuur vanzelf uitbranden. Wil u meer lezen? Kijk dan op rivm.nl.

uitkomen, kunnen ze contact opnemen met de gemeente. Samen bekijken we dan welke oplossingen er zijn.”

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren JANUARI 2019

Vanaf 1 januari vergadert de gemeenteraad anders

Meer in gesprek met

Vanaf 1 januari 2019 gooit de gemeenteraad van De Fryske Marren het roer om. Er wordt anders vergaderd. De structuur verandert en de raad gaat meer in gesprek met inwoners. Hoe en waarom? Dat horen we van de voorzitter van de werkgroep die het allemaal bedacht: Matthijs Sikkes-van den Berg. Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl

Er zijn een aantal veranderingen die opvallen. Zo neemt de raad niet meer een keer in de maand besluiten, maar alle even weken. Daarnaast is er elke week op woensdag, ook in de oneven weken, ruimte voor gesprekken met de samenleving. Het ‘Petear’ noemt de raad dat, Fries voor ‘het gesprek’.

Betere gesprekken en vergaderingen

Voorzitter van de werkgroep Matthijs Sikkes-van den Berg is fractievoorzitter van GroenLinks in onze gemeenteraad. En één ding is meteen duidelijk: hij is erg

enthousiast over de nieuwe plannen. Om meerdere redenen. Sikkes-van den Berg: “Ik verwacht dat deze nieuwe aanpak echt kwalitatief betere gesprekken en vergaderingen oplevert. De bijeenkomsten van de raad worden veel interactiever en toegankelijker, waardoor ze ook aantrekkelijker worden voor de mensen waar we het allemaal voor doen: onze inwoners”.

Meer interactie dan bij inspreken Hoe werkt dat eigenlijk, zo’n Petear? Sikkes-van den Berg: “Het Petear komt in de plaats van het inspreken.

Dat was éénrichtingsverkeer: de mensen moesten in korte tijd hun verhaaltje doen, zonder interactie of reactie van de raad. Nu kan de raad met de mensen in gesprek. Een hele verbetering, voor de raad, maar zeker ook voor onze inwoners! Daarnaast is het voor inwoners bevredigend dat ze in het Debat van de raadsleden terug horen wat ze zelf hebben ingebracht. Dit doet veel meer recht aan de inbreng van betrokkenen”. De raad kan zelf organisaties, groepen of individuen uitnodigen voor een Petear, maar zij kunnen zichzelf ook

www.defryskemarren.nl

de samenleving Nieuwe vergaderstructuur Raad

MOGELIJK

PETEAR

1e woensdag van de maand

2e woensdag van de maand

3e woensdag van de maand

PETEAR 4e woensdag van de maand

AANSLUITEND

FOTO: DOUWE BIJLSMA, GEWOAN DWAAN

DEBAT RAAD

RAADSLEDEN OVERLEGGEN, DIENEN MOTIES & AMENDEMENTEN IN

BESLUT

INFOGRAPHIC: GPNO, GRAFISCHE PRODUCTIE & ONDERSTEUNING

RAADSVERGADERING

RAAD

POLITIEK EINDOORDEEL

aanmelden om mee te spreken over de geagendeerde onderwerpen. Matthijs: “Op de oneven weken kan het zelfs op locatie. Daarmee gaan we als raad meer naar buiten dus!” Als dat handig is, zitten ook deskundige ambtenaren aan tafel. Zij kunnen meteen antwoord geven op technische vragen, zodat de informatie aan tafel klopt. Er kunnen meerdere Petearen tegelijk worden georganiseerd, maar dan wel over uiteenlopende thema’s.

Debat

De raad gaat in het Petear duidelijk niet met elkaar in gesprek, maar met de

mienskip. Dat gesprek van raadsleden met elkaar gebeurt in het Debat, dat elke even week na het Petear komt. Het tweewekelijks Debat vervangt de commissievergaderingen. Na het debat komt het besluitvormende deel. Daarin worden besluiten genomen over onderwerpen die twee weken geleden in het Petear zijn besproken.

Wordt het leuk?

Mooi dat het allemaal beter en toegankelijker wordt. Maar wordt het ook leuk? “Ik hoop het!”, reageert Matthijs. “Ik verwacht veel meer onderlinge discussie, in plaats van alleen

met de wethouder. We verwachten dat de nieuwe vorm dit meer in de hand werkt. Het wordt daarmee aantrekkelijker voor het publiek, maar ook leuker voor ons, als raadsleden”.

Meer informatie

Meer weten? Neem gerust contact op met de griffie van de gemeenteraad, via griffie@defryskemarren.nl of via telefoonnummer 0513 239 025.

Iedereen is welkom

Matthijs merkt op dat deze nieuwe vorm veel duidelijker naar buiten is: “Als je wat wilt bij de gemeenteraad, moet je op woensdag zijn!” En voor wie alleen wil luisteren: de onderdelen Petear, Debat en Beslút zijn alle drie toegankelijk voor publiek. Opgave daarvoor is niet nodig, iedereen is van harte welkom om erbij te zijn.

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren JANUARI 2019

GEMEENTEGEZICHT

Wethouder Durk Stoker

FOTO: DOUWE BIJLSMA, GEWOAN DWAAN

‘Ik fiel my sterk ferbûn mei De Fryske Marren’ Durk Stoker uit Koudum is het nieuwste lid van het college van burgemeester en wethouders van De Fryske Marren. Eind november werd hij beëdigd als wethouder namens de FNP. Hij volgt daarmee Johannes van der Pal op. In de laatste maanden van 2018 beleefde het college van gemeente De Fryske Marren bijzondere tijden: in zeer korte tijd moest zij twee wethouders missen wegens gezondheidsredenen. Luciënne Boelsma nam het stokje begin november over van Janny Schouwerwou. Met het aantreden van Durk Stoker is het college weer compleet. De plannen voor 2019 liggen klaar. “Wy binne al oan ‘e slach”, aldus een enthousiaste Stoker.

te nimmen en nei te tinken hoe no fierder.” Net op het moment dat Stoker nieuwe toekomstplannen had gemaakt, kwam het wethouderschap bij De Fryske Marren op zijn pad. “Fansels ha ik dêr wol efkes goed oer neitocht”, vertelt Stoker openlijk. “Gewoanwei gean ik net oer ien nacht iis. Mar ik ha ambysjes en wol graach posityf bydrage oan myn omjouwing. En fansels hielendal oan de gemeente dêr’t ik myn jonge jierren trochbrocht ha.”

Cadeautje

Sterke band

Durk Stoker was van 2014 tot 2018 wethouder in buurtgemeente SúdwestFryslân. Dat hij dezelfde functie tegenwoordig in De Fryske Marren mag bekleden, is een cadeautje, vindt hij. “Nei myn termyn yn Súdwest-Fryslân ha ik in jier thús sitten. Ik ha dy tiid goed bestege, it wie goed om efkes ôfstân

Stoker is geboren en opgegroeid in Joure. “Ik ha yn myn jonge jierren hiel wat omtoarke yn dit gebiet. De Jouwer wie noch in lyts doarp en wy koene inoar. Myn heit wurke op it gemeentehûs, as bern boarten wy geregeldwei op de treppens fan it âlde gebou. Myn frou en ik binne op in

‘Ik ha ambysjes en wol graach posityf bydrage’ Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl

ferskriklik waarme dei yn dit gebou troud. Dat ferjitte jo net. Hjir lizze in protte moaie oantinkens. Dy betsjutte polityk sjoen miskien net safolle, mar dy soargje der wol foar dat ik my sterk ferbûn fiel mei De Fryske Marren. Dy ferbining mei de omjouwing is wichtich foar my as wethâlder. Is dy der net, dan soe ik dit wurk net dwaan kinne.”

Niet stilgezeten

Stoker bleef echter niet in Joure wonen. Op 21-jarige leeftijd verhuisde hij richting de Randstad. “Myn earste baan wie learkrêft op de legere Julianaskoalle yn Zwijndrecht, in klasse mei 43 bern. Letter waard ik dêr skoalhaad. Yn 1986 kaam ik – no mei in húshâlding mei twa bern – werom nei Fryslân. Yn Koudum koe ik oan ‘e slach as direkteur fan de kristlike basisskoalle, om dêrnei direkteur fan mear skoallen en letter algemien direkteur te wurden fan de Kristlike Skoalferiening Nijefurd.” In 1999 sloeg Stoker een nieuwe weg in. Hij begon voor zichzelf als zelfstandig adviseur en interim-manager.

Voor én met inwoners

“Doe’t ik yn 2014 frege waard om foar de FNP kandidaat-wethâlder te wêzen yn Súdwest-Fryslân wie dat wol

in lestige kar. Ik wie noch net sa lang polityk aktyf en seach it wethâlderskip as in serieuze taak, wêrby jo somtiden minder populêre maatregels nimme moatte. Mar as it der op oankomt dogge jo dit foar en mei de ynwenners. Dat is foar my in wichtige driuwfear, want lokale polityk tichteby de ynwenners ha ik heech. Mei-inoar kinne wy hiele goeie dingen dwaan. Net allinne foar ús eigen generaasje, mar foaral ek foar ús bern en bernsbern.”

Dichtbij de burger

Naast het wethouderschap is Stoker ook bestuurslid van de Onafhankelijke SenaatsFractie (OSF), een samenwerkingsverband van onafhankelijke lokale en regionale partijen die gezamenlijk een zetel in de Eerste Kamer vertegenwoordigen. “De OSF wol dat lokale partijen meiprate kinne op it plak dêr’t lanlik belied bepaald wurdt. Beslissingen moatte sa ticht mooglik by de ynwenners nommen wurde. Dat fyn ik hiel wichtich. Elkenien moat de kâns krije om ynfloed út te oefenjen op wat der om ús hinne bart. De stim fan elkenien telt. Dêr wurkje ik foar”, besluit Stoker.

www.defryskemarren.nl

Vragen en antwoorden over...

Zandwinning in het IJsselmeer Vanaf 2007 wordt er gewerkt aan plannen om industriezand te winnen uit de bodem van het IJsselmeer. De gemeenteraad neemt binnenkort een besluit over dit bestemmingsplan. Het is belangrijk dat de discussie over de juiste feiten gaat zodat er een zorgvuldig besluit genomen wordt. bijeenkomsten geweest voor bestuurders en inwoners. Een volledig overzicht van de gevolgde procedure leest u op www.defryskemarren.nl/ zandwinning.

Kerncijfers

- Plangebied is 250 ha (0,22% van het IJsselmeer) - Zandwingebied van 218 hectare - Zandwinning tot 60 meter diep - Werkeiland van 7 hectare (inclusief duinen) - circa 6 kilometer voor de kust van Gaasterland - Hoogste punt van bebouwing is 22 meter

Waarom wil de overheid meewerken aan zandwinning? Er is een grote behoefte aan industriezand in Nederland. Voor het bouwen van nieuwe woningen, bedrijven en wegen bijvoorbeeld. De zandwinning in het IJsselmeer zal jaarlijks 2 van de benodigde 15 miljoen m3 zand opleveren.

Den Oever

De overheid heeft het plan van Smals uitvoerig getoetst aan landelijk, provinciaal en gemeentelijk beleid en regelgeving. De plannen voor zandwinning zoals die er nu liggen passen binnen die kaders. Den Oever

Waarom moet dit in het IJsselmeer? Op dit moment vindt industriezandwinning met name plaats bij de grote rivieren. Deze plaatsen raken uitgeput. Het rijk heeft het IJsselmeer en de Noordzee aangewezen als zoekgebied. Het zand in het IJsselmeer blijkt als industriezand vele malen geschikter dan het zand in de Noordzee.

Hoe zijn de plannen tot stand gekomen? Wat zie ik van de Royal Smals werkt al lange zandwinning? tijd aan de voorbereiding van Er komt een werkeiland zandwinning op deze locatie van 7 hectare (ongeveer 10 Harlingen Harlingen in het IJsselmeer. Sinds 2007 voetbalvelden) op circa is Smals over het huidige plan 6 kilometer van de in gesprek geweest met een Gaasterlandse kust. Op dat klankbordgroep bestaande werkeiland komen diverse uit onder andere plaatselijk Kan ditGrouw zomaar in een loodsen van 15 meter hoog Grouw belang, It Fryske Gea, beschermd gebied? en één gebouw van 22 meter Bolsward Vissersbond, LTO en de Friese Bolsward Nee, niet zomaar. Het hoog. Het werkgebied wordt Milieufederatie. IJsselmeer is Natura2000 omringd door duinen van Sneek gebied. Daarom gemiddeld 8 tot maximaal Sneekwordt er In 2011 is door gemeente extra streng gecontroleerd 12 meter hoog. Vanaf de kust Gaasterlân-Sleat een op de effecten op de natuur zijn daardoor alleen de grote bestemmingsplanen het milieu en worden er contouren van het eiland Workum Workum Joure overeenkomst ondertekend maatregelen genomen om Joure zichtbaar. met Smals. Sindsdien die effecten te beperken. zijn er diverse openbare Een voorbeeld daarvan is de Koudum

Middenmeer

Balk

Wieringerwerf

Lemmer

IJsselmeer Emmeloord

Urk Nagele

Nagele

Kampen Swifterbant

Dronten Edam Volendam

Monnickendam 0 5

Op www.defryskemarren.nl/zandwinning vindt u informatie van Rijksoverheid, provincie Fryslân en de gemeente. Daar staan nog veel meer vragen en antwoorden.

Emmeloord

Urk

Swifterbant

Edam Volendam

Lelystad

10 Monnickendam 205 0 10 Kilometers Almere

De ligging van de zandwinning in het IJsselmeer

Almere

Hoe het proces na die besluitvorming verder gaat, is afhankelijk van welk besluit de gemeenteraad neemt. Ook daarover informeren we u graag op onze website.

Op www.smals.com/nl/projects/ijsselmeer leest u meer over dit project van initiatiefnemer Royal Smals BV.

Andijk Wervershoof IJsselmeer

Bovenkarspel Enkhuizen Bovenkarspel Enkhuizen Hoogkarspel Grootebroek Hoogkarspel Grootebroek Worgnum Worgnum Hoorn Hoorn Blokker Blokker

Lemmer

Medemblik

Andijk Wervershoof

Hoe gaat het nu verder? Dit is naar verwachting in februari. De exacte data en tijden kunt u terugvinden op onze website.

Wilt u meer weten over dit onderwerp?

Middenmeer

Medemblik

Welk geluid kan ik verwachten? Het eiland wordt volledig elektrisch gedreven. Daardoor is deze zandwinning veel stiller dan andere zandwinlocaties. Het hoogste geluidsniveau op de kust is als het schip dat het zand opzuigt daar het dichtstbij is (op 5 kilometer). Zet geluid zal dan maximaal 36 dB zijn, vergelijkbaar met zacht gefluister op 5 meter afstand. Het gemiddelde geluidsniveau zal 21 tot 23 dB zijn, niet tot nauwelijks waarneembaar.

Koudum

Balk

Wieringerwerf

aanleg van ondiepe zones rondom de zandwinput als optimaal leefgebied voor vis. In het Natura2000 beheerplan van het IJsselmeer is ook al rekening gehouden met industriezandwinning. De provincie Fryslân heeft getoetst aan de Wet Natuurbescherming en heeft een verklaring van geen bedenkingen afgegeven..

Kampen

Dronten

Lelystad

Biddinghuizen 20 Kilometers

GRIJS = WERKEILAND BLAUW=WINGEBIED Elburg

Biddinghuizen

Elburg

0.5

2 0.5 1 Kilometers

! °

2 Kilometers

R:\0 0180 000\0 0180 060\G is\Map s\20121220_JvM_ kaart_werkeiland.mxd

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl

R:\0 0

NUMMER 01 â&#x20AC;¢ 2019

deFryskeMarren deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Focus

DE HOGE BERGEN EN DIEPE DALEN VAN

WILL VANDERSLOOT UIT JOURE

“LIFE IS TOO SHORT TO DRIVE A BORING CAR” Met 300 gulden in zijn broekzak stapt de 19-jarige Will Vandersloot in 1970 in zijn blauwe Volvo PV544 - de katterug. In de kofferbak en op achterbank liggen lp’s, singletjes, een tas kleding én een arbeidscontract. Die avond om acht uur uur geeft hij zijn eerste optreden als dj in Meinisberg, Zwitserland. Diezelfde avond blijft het podium echter leeg. TEKST KIRSTEN VAN LOON // FOTO JOHAN BROUWER (FOTOGRAFIEJOHANBROUWER.NL)

Het avontuur begint enkele jaren eerder. Aan de Roggemolenstraat in Joure geniet Will een fijne jeugd in een gezin met een broer en vijf zusjes. Vader werkt, zoals zovelen, bij Douwe Egberts, maar in zijn vrije tijd verdient hij bij als drummer in verschillende muziekformaties. Ook Will is geraakt door muziek. De kiem wordt gelegd in Old Inn in Joure, Will ziet er Engelse dj’s draaien en denkt: dit is het.

ADVERTENTIE: DJ’S GEZOCHT Na het voortgezet onderwijs snuffelt hij rond op de kunstacademie, leert airbrushen en doet een cursus audiovisuele techniek. Hij stuit op een advertentie die hem terugbrengt naar dat moment in Old Inn. ‘Talentenjacht voor discjockeys in Bar Q in Leeuwarden’, staat er, georganiseerd door dj-uitzendbureau BEMA. Hoofdprijs: een contract van drie maanden. Will doet mee, wint en betrekt boven Bar Q in de Grote Hoogstraat een kamer. “Ik was 18 en kwam in het Sodom en Gomorra van Friesland”, vertelt Will. Het uitzendbureau stuurt hem al snel door heel Friesland. In La Dolce Vita in Franeker ontmoet hij een zekere Rudy, die Will af en toe afwisselt in de pauze. Opnieuw verandert een advertentie in de krant het pad van Will. ‘Dj’s voor in het buitenland gezocht’. “Ik bel, krijg ik Rudy aan de telefoon. Hij was fulltime dj geworden. Hij zei: ‘Will, in Zwitserland kun je goed verdienen’. Mijn vader tekende mijn contract, want ik was nog geen 21 en ik ging.”

MITRAILLEURS BIJ DE GRENS Dat gaan blijkt niet makkelijk. Zwitserland treedt streng op tegen ‘gastwerknemers’, echter vertelde niemand dat aan Will. Bij de grensovergang spitten ze zijn auto door en bij het zien van die platen en singles, vragen ze, wat hij komt doen. Trots toont hij zijn contract en zegt: ‘ik moet vanavond om acht uur draaien in de discotheek.’ “Ik kon dus mooi een hotel in Basel gaan zoeken, want ik kwam niet verder. Van die 300 gulden had ik nog een paar tientjes over. Ik belde Rudy en hij zou komen helpen.”

Een tweede poging, bij een andere grensovergang, volgt. Will zegt dat hij toerist is en dat hij die platen meeneemt voor een vriend. Helaas vinden ze Will zijn arbeidscontract en wederom wordt hem de toegang geweigerd. Rudy oppert het idee om via de bergen, illegaal, het land binnen te treden. “Doodsbang reed ik over die smalle bergwegen, langs een kilometerdiep ravijn. Kom ik bij de overgang, staan ze mij met mitrailleurs op te wachten. Er was melding gedaan dat een Nederlander in een blauwe Volvo illegaal de grens over wilde steken.” Rudy speelt daarop zijn laatste troef uit en weet bij de burgemeester van Meinisberg een tijdelijke ontheffing te ontfutselen. “Hij hield blijkbaar een goed verhaal”, zegt Will hoofdschuddend.

DJ IN DUITSLAND Elf jaar lang blijft Will in het buitenland. Als dj, onder de naam Terry Burns, draait hij op verschillende locaties in Zwitserland, Oostenrijk en Duitsland. Hij valt op omdat hij veel lp-tracks en rockmuziek draait. Mensen herkennen hem op straat, als hij draait zit het vaak vol. “Een machtige tijd.” Toch knaagt er ook iets aan hem en dat is een meisje in Joure. Helga, de vriendin van zijn twee jaar jongere zusje. Will is stapelgek op haar, maar dat laat Helga koud. Later hoort Will dat Helga is getrouwd en dat er ook een kindje volgt. “Mijn wereld stortte in. Ik had wel vriendinnetjes daar, maar zij was het.” Toch bezoekt hij haar ieder jaar.

TE LAAT De ‘flow’ van de mooie dingen in het leven houden staande bij het ziek worden van Will’s vader. Door de afstand zien ze elkaar niet veel. Op een feestdag in Duitsland draait Will in een stampvolle tent. Zijn familie belt naar de club, dat het beter is dat hij naar huis komt, want het gaat niet goed. ‘Het is hier heel druk, hij heeft nu geen tijd. Bel morgen maar terug’, antwoordt iemand van de club. Will weet van niets. “Mijn oom, die goed Duits sprak, belde nogmaals dat ik echt direct naar huis moest komen.”

Het wordt een onwerkelijke rit en bij aankomst blijkt Will net te laat. “Ik heb wel onderschat hoe slecht het op een gegeven moment ging”. Will staart naar de muur. Zijn blik zegt genoeg. Vader wordt maar 56 jaar oud.

CARRIÈRESWITCH Will wordt vaste dj in een club in Itzehoe, noordoostelijk van Hamburg. Iedere avond dansen zo’n 1500 man op zijn muziek. De late nachten tot vier uur in de ochtend en daarna zelf nog op stap om vervolgens om tien uur ’s morgens moe maar voldaan thuis te komen, breken hem op. Via een kennis komt hij bij Gruner + Jahr media, een zeer grote uitgeverij, terecht. (De – inmiddels verkochte - Nederlandse tak gaf onder andere JAN, Vogue en Quest uit - red.). Hij wordt aangenomen als retoucheur, bewerker van beeld. Intern wordt hij verder opgeleid en zo komt Will later op de afdeling ‘Bildherstellung’ terecht. Hij beleeft wederom een waanzinnige tijd. “In de kantine kon je zestien verschillende soorten bier halen. Er was zelfs een speciaal mannetje, dat met een wagentje de lege flessen uit de drukzaal kwam halen”, vertelt hij lachend.

TERUG NAAR JOURE Zoals ieder jaar bezoekt hij in Nederland, de intussen gescheiden, Helga. “Ineens op een avond was daar de klik en het was goed.” Will hoeft er niet over na te denken: hij keert in 1983 terug naar Nederland. Will werkt als werktekenaar productie/traffic- en operationsmanager. Ook richt hij in 1986 mede Oskar radio & tv, de lokale omroep van Skarsterlân, op. Hij en zijn geliefde Helga gaan samenwonen. Op 12 november 2001, Will zijn 50ste verjaardag, geven ze thuis een groot feest. Van de 75 genodigden weten er maar twee op wat voor feest ze echt zijn, totdat de ambtenaar van de burgerlijke stand komt binnenlopen. Na al die jaren volwaardig van haar te hebben gehouden, geeft Helga hem op zijn verjaardag het grootste cadeau: haar hand.

Hoe wrang kan het leven zijn. Helga wordt ziek. Er volgen behandelingen, maar Helga wordt niet beter. “Ik bleef tot het einde hopen van wel. Het was een sterke vrouw.” Will moet haar loslaten. Op 12 november 2005, exact vier jaar na hun huwelijk, begraaft Will zijn jeugdliefde, zijn maatje, zijn vrouw.

SAMEN MET DE CHEF Will werkt in de jaren die volgen voor grote reclamebureaus, waaronder Bokma in Drachten. Het bureau krijgt de mega-opdracht Senseo te introduceren op de markt. Iedere poster, verpakking of display in de winkel komt via Will. Maar niet alleen Will, want hij staat onder leiding van chef Gerlofke. Er is weleens contact tussen de twee, maar niet veel. Drie jaar na het overlijden van Helga gaan Gerlofke en Will koffiedrinken en de vonk slaat over. Gerlofke komt vanuit Drachten bij Will in Joure wonen. Samen hebben ze zoveel kennis in huis van marketing, reclame en vormgeving, dat ze in 2008 een eigen reclamebureau beginnen dat ze Fase2 noemen. Ook bedenkt hij het ‘Reünieconcert’ en produceert zeven zeer succesvolle edities in Joure en Heerenveen. Vorig jaar heeft hij de samenwerking met Heerenveen opgezegd vanwege verschil in visie.

MET PENSIOEN Nu is het tijd voor zijn pensioen. Meer tijd om aan hobby’s besteden, zoals zijn oldtimer, een Mercedes uit 1968. Of aan zijn ‘youngtimer’, een Honda S2000. “Life is too short to drive a boring car”, knikt Will. Ook doet hij veel bij de Kultuurfabriek Kooi-Aap in Oude Leije, want echt pensioneren blijkt nog best lastig. Dit jaar wordt hij 68 en ziet hij nu zelf ook een opmerkelijk verschil in zijn leven. “Nu fiets ik op zondagmorgen om negen uur naar de sportschool. Vroeger kwam ik om deze tijd pas thuis.”

Ontdek en ervaar • • • • • •

Motorjachten Staalbouw Openboten, sloepen, tenders Accessoires Recreatie/funpaviljoen Klassieke schepen

8 t/m 13 februari 2019 WTC Expo Leeuwarden www.boot-holland.nl

Heliconweg 52 - Leeuwarden (Ingang West - Slauerhoffweg) - Tel. 058 2941 500 - info@wtcexpo.nl

LIFESTYLE TRENDS

GROOTdeFRYSKEMARREN.NL

019

(ADVERTORIAL)

LIFESTYLE TIPS & TRENDS PERSOONLIJK REISADVIES

SPECIALISTEN UIT DE FRYSKE MARREN GEVEN HUN KIJK OP DE LAATSTE TRENDS OP HET GEBIED VAN BEAUTY EN ETEN.

“Dat zal wel duur zijn!” “Onder de vlag van Franchiseorganisatie Personal Touch Travel ben ik, Ludy de Vries, als persoonlijk reisadviseur begonnen om anderen te helpen met hun vakantieplannen.” “Op basis van jouw vakantiewensen en het bijbehorende budget ga ik aan de slag. Denk niet dat je bij mij alleen terecht kunt voor maatwerkreizen, verre bestemmingen of exclusieve reizen.” “Ook pakketreizen van o.a. Tui of Neckermann kan ik voor je boeken. De prijs die je online ziet is bij mij hetzelfde. Je bent dus zeker niet duurder uit als je je reis laat verzorgen door mij! Met behulp van mijn eigen boekingssysteem kan ik vluchten, transfers, hotels, appartementen, huizen, excursies, autohuur etc. boeken. Ik bespaar je tijd en je hoeft zelf niet meer uren of dagen het internet af te struinen. En als er iets misgaat op reis of extra hulp nodig is dan sta ik 24/7 voor je klaar.” “Mijn benadering is persoonlijk, ik vergelijk prijzen altijd met alle beschikbare aanbieders en als klant heb je maar één aanspreekpunt, voor, tijdens en na de reis. Ik kom graag vrijblijvend bij je thuis voor een persoonlijk adviesgesprek, ook in de avonduren of het weekend.”

LIEF ZIJN VOOR JEZELF MET VOEDING Voeding is simpel gezegd nodig om te kunnen functioneren. Als je gezond eet, krijg je de juiste voedingsstoffen binnen. Deze stoffen worden opgenomen in het lichaam en vervolgens omgezet in energie. Twee maaltijden per dag is meer dan genoeg om ons te voorzien in onze dagelijkse behoefte aan voedingsstoffen. Hiermee geven we onze organen voldoende rust om optimaal te kunnen functioneren. Een voorbeeld: eten we te vaak en te ongezond op een dag, dan wordt de alvleesklier te veel belast. Dit orgaan moet dan om de twee of drie uur insuline aanmaken om de suikers (glucose) op te laten nemen in de cellen. Dit leidt vroeg of laat tot insulineresistentie; de voorloper van diabetes type 2. Bovendien is insulineresistentie een onderliggende oorzaak van vele andere klachten.

weerstand, gezondheid en welbevinden.. Denk daarom na over hoe vaak en wat je eet. Recentelijk is ontdekt dat de darmen en hersenen met elkaar communiceren via een zenuwlijn. Een gezonde darmflora wil gezonde voeding. Andersom geldt dit ook; eet je ongezond, dan wil ‘je’ meer ongezond. Dit geeft dus aan dat het inspanning vergt om je ongezonde gewoontes te veranderen. Ben je eenmaal op het gezonde pad, dan neemt de behoefte aan minder gezonde voeding af of verdwijnt.

Even terug naar heel vroeger. Eerst op zoek naar voedsel en dan eten, en lang niet zo vaak als wij dat nu doen. Sinds de oertijd is onze stofwisseling nog maar weinig veranderd. We eten nu teveel en te vaak. De mythe vertelt ons dat ontbijten belangrijk is; de motor wordt opgestart. Helaas is niets minder waar. De motor wordt al opgestart zodra je opstaat. Door de dag met granen te beginnen piekt de bloedsuiker meteen, waardoor je sneller trek krijgt. Bovendien schaden de lectinen in de granen je darmwand. Wederom een oorzaak van insulineresistentie en het lichaam wordt aangezet tot een ontstekingsreactie. De darmflora en de bloedsuikerwaarden zijn zeer bepalend voor je algehele

HIEKE KAMMENGA & JOHANNA STRIKWERDA - Natuurwinkel Joure

Gun je jezelf een goede gezondheid? Probeer je patroon dan eens te doorbreken door onderstaande tips uit te voeren: •B eweeg op een nuchtere maag en eet tweemaal per dag een stevige maaltijd • Eet veel groentes, goede eiwitten en goede vetten • Vermijd granen • Vermijd peulvruchten (m.b.v. een snelkookpan haal je de lectinen eruit) • Nuttig zuivel van A2 koeien en kaas afkomstig uit ZuidEuropa (bevat weinig tot geen lectinen).

Laat jezelf voorlichten bij Natuurwinkel Joure of lees het boek: ‘De Plantparadox’ van Dr. Steven Gundry (verkrijgbaar bij Natuurwinkel Joure).

Geef je huid in de winter extra liefde! In de winter heeft je huid aardig wat te verduren. Je huid voelt een stuk droger en gevoeliger aan dan het in de zomer of lente doet. Maar gelukkig zijn er dingen die je kunt doen om je huid een extra verzorging, en dus extra liefde, te geven. Ik geef je een aantal tips die je kunnen helpen om je huid goed te verzorgen tijdens de winter.

tel. 06-13679533 www.ludysreizen.nl Personal Touch Travel is lid van ANVR, SGR en het Calamiteitenfonds.

IN DE WINTER IS DIT ESSENTIEEL OM TE DOEN: DODE HUIDCELLEN REGELMATIG VERWIJDEREN. Dode huidcellen zorgen namelijk voor een doffe huid waardoor je er niet meer zo stralend uitziet. Een gezichtsscrub of een bezoek aan de schoonheidsspecialist doet wonderen. HET IS EXTRA BELANGRIJK OM GOED TE BLIJVEN SMEREN. Zo zorg je ervoor dat je huid goed gehydrateerd blijft en dus minder snel uitdroogt in de kou en wind. Schaf daarom een goede dagen nachtcrème aan die je consequent kan gebruiken.

FETTJE BAJEMA - Schoonheidsspecialist, eigenaresse Fettje’s Beautysalon

NAAST JE DAG- EN NACHTCRÈME OOK EEN SERUM AAN JE DAGELIJKSE ROUTINE TOEVOEGEN. Een serum zorgt ervoor dat je huid net even een extra verzorging krijgt en nog beter bestand is tegen invloeden van buitenaf die een naar effect hebben op je huid. Denk bijvoorbeeld aan veel wind en kou. SPRING JIJ GRAAG VAAK ONDER DE (HETE) DOUCHE? Dat is natuurlijk reuze fris, maar

eigenlijk helemaal niet zo goed voor je huid. Helemaal in de winter kan (te) vaak douchen er voor zorgen dat je huid kan uitdrogen. Ken je dat gevoel wanneer je uit de douche stapt en je huid trekkerig aanvoelt? Dit is een teken dat je huid meer verzorging nodig heeft.

NUMMER 01 • 2019

DE MOBIELE DIERENARTSENPRAKTIJK VAN MAAIKE GRIJPSTRA EN BETTY DE HAAN

“Dan sta je opeens een hond te behandelen in een boot” De diagnose die je kunt stellen over een dier wordt beter als je de thuissituatie kent. Dierenarts Maaike Grijpstra en assistente Betty de Haan kennen die situatie ook echt. Ze rijden samen met hond Willem in de auto vanuit Oosterzee naar de mensen thuis. Daar behandelen ze de dieren ter plekke. TEKST EN FOTOGRAFIE ALBERT BOUWMAN - VRIJDENKER

Maaike Grijpstra (l) brengt een verband aan bij Willems oor. Betty de Haan assisteert.

De telefoon gaat. Een klant belt. Het is een mevrouw in een rolstoel. Maaike Grijpstra, dierenarts en Betty de Haan, assistente, kennen haar al langere tijd. Er is hulp nodig bij één van haar katten. Omdat de vrouw zelf niet mobiel is, heeft ze de kat niet apart kunnen nemen. “Dat is natuurlijk wel de ideale situatie”, zegt Maaike Grijpstra. “Het is het meest ideaal als de tafel, waarop we het dier onderzoeken, leeg is en de patiënt alvast klaar staat.” In dit geval kan dat niet. De dierenarts en haar assistente moeten de kat daarom eerst te pakken zien te krijgen. “En die kat denkt daar natuurlijk heel anders over”, glimlacht Betty de Haan. “Kom maar poesje”, spreekt de vrouw haar kat lieflijk toe. Helaas, de kat zet het op een lopen en sprint naar buiten. Betty rent erachter aan. Na een paar rondjes achter elkaar aan rennen, lukt het haar de kat te vangen. “Dat is wel even anders dan dat de kat in een mandje bij je in de praktijk komt”, lacht Betty en ook Maaike moet er wel om lachen. “Eerlijk gezegd zijn het juist dit soort verhalen, die dit werk leuk maken.”

PRAKTIJK VANUIT DE GARAGE Grijpstra en De Haan zijn de mobiele dierenartsenpraktijk in maart 2015 begonnen, vanuit

een praktijkruimte in Oosterzee. “Helemaal vanaf nul.” Betty haar garage werd omgebouwd tot praktijk. Hoewel de praktijk in Oosterzee niet doet vermoeden dat er hier sprake is van een mobiele praktijk die heel Friesland bedient, verraden de beletterde auto’s dit wel. “Mobiel betekent, dat we het meeste van ons werk bij de klant thuis doen”, zegt Maaike. In Friesland zijn ze hierin vrij uniek. “Dat was ook een van de redenen om hiermee te starten.” Maaike deed al jaren dienst als waarnemend arts. “Ik nam een praktijk over van iemand, die bijvoorbeeld met zwangerschapsverlof of zes weken vakantie had.” In die tijd had ze al een verlangen om een eigen mobiele praktijk te starten. Ze ontmoette Betty, die dienst deed bij de politie als motoragente. In het verleden had Betty ervaring opgedaan met ondernemen. Onder andere in een boerenbedrijf en met een minicamping. In die periode veranderde de markt voor waarnemend dierenartsen. Er kwam meer concurrentie, waardoor het moeilijker werd om nieuwe opdrachten te krijgen. Betty opperde het idee om samen een mobiele praktijk te beginnen. “En dat idee was net wat ik even nodig had.”

Een van de auto’s waarmee huisdieren, voer en medicatie worden vervoerd.

De apotheek achterin de auto, waarmee Maaike huisdieren in heel Friesland behandelt.

Nadat de garage was omgebouwd, werden de media benaderd om ruchtbaarheid te geven aan de nieuwe praktijk. “Ik had nog geen klantenkring in deze omgeving.” Zelfs de moeder van Maaike droeg een steentje bij. Er werden flyers neergelegd bij onder meer de jachthavens. “Zo belde er daarom eens iemand die met de boot in Oldeberkoop lag en waarvan de hond ziek was. Die vroeg of wij ook aan boord kwamen. Dan sta je opeens een hond te behandelen in een boot.”

de behandeling van dieren in hun thuisomgeving heeft. “Je ziet hoeveel ruimte de dieren hebben en hoe schoon hun mand, hok of kattenbak is. Dat helpt bij het stellen van een diagnose. Daarnaast is het voor de klant ook vaak een prettige manier. Sommige mensen hebben geen vervoer. Anderen hebben weinig tijd. In dat soort gevallen is deze formule erg prettig. Niet alleen om zo voor de dieren te zorgen, maar ook om voer en medicatie te brengen.”

PARADIJSVOGELS HEBBEN EEN VERHAAL

Wat het werk bijzonder maakt, zijn de ‘Paradijsvogels’, zoals Maaike ze noemt. “Mensen met een bijzonder

Betty noemt de voordelen, die

verhaal”, legt ze uit. Ze vertelt over een klant met twee hennen. “De haan was een paar maanden eerder dood in zijn hok gevonden. We werden gebeld omdat de kip ziek was. De kip is een tijdje ziek geweest en lag uiteindelijk ook dood in het hok. Een aantal weken later belandde er een tortelduif met een gebroken vleugel bij haar in de tuin. We spalkten de vleugel en hielpen haar aan een kleine kooi om de duif op te vangen om zo te herstellen. In de keuken waste ik daarna mijn handen en daar zag ik een recept aan de muur hangen voor braadkip. Ik keek de vrouw aan en we moesten lachen. Natuurlijk ging het niet om haar

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

LUKMAN AYOUB IS NAAR NEDERLAND GEVLUCHT. INMIDDELS HEEFT HĲ WERK ÉN IS HĲ HERENIGD MET ZĲN GEZIN.

VAN UITKERING NAAR EEN WAARDIG WERKEND LEVEN Bĳna vĳf jaar is Lukman Ayoub al in Nederland. Een 34 jarige Syriër. Gevlucht voor de oorlog in zĳn land. Op zoek naar veiligheid en een nieuw thuis. Samen met zĳn vrouw en zoontje. Werk vinden was zĳn belangrĳkste doelstelling in het leven. Pastiel hielp hem. Aan werk. Het gaf hem zĳn gezin terug. En zĳn eigen waardigheid, als man en mens. Op de vlucht

“In de keuken waste ik daarna mijn handen en daar zag ik een recept aan de muur hangen voor braadkip. Ik keek de vrouw aan en we moesten lachen. Natuurlijk ging het niet om haar kip.”

Advocaat. Was het beroep van Lukman Ayoub in Syrië. Iets waar hĳ keihard voor gewerkt heeft. Een goede baan en zicht op een goede toekomst. Zo leek het voor Lukman. Vĳf jaar geleden maakt hĳ echter een keuze. Zĳn leven drastisch te veranderen. Hĳ vluchtte uit zĳn geboorteland Syrie. Met 10 miljoen landgenoten. Noodgedwongen. Zĳn thuis en zĳn familie moest hĳ achterlaten. Nederland was het land waar hĳ op zoek wilde naar werk, vrĳheid en een nieuw thuis.

Meer dan werk alleen

De oorlog ontnam Lukman een heleboel. Hĳ moest helemaal op nul beginnen. Doordat hĳ de Nederlandse taal slecht beheerste kon hĳ niet snel aan het werk. Hetgeen hĳ zo nodig had. Als hĳ werk vond kon hĳ zich namelĳk herenigen met zĳn gezin. Dat was zĳn grote doel. Hĳ deed er alles aan om in te burgeren in ons land. Vrĳwilligerswerk was zĳn eerste oplossing. Bĳna twee jaar werkte Lukman met oudere mensen. Thuis zitten was geen optie. Niet werken betekent schaamte voor Lukman. Schaamte naar zĳn Nederlandse medemens en naar zichzelf. Duurzaam betaald werk was zĳn doel.

Van hobby werk maken kip. Die is later gecremeerd. Overigens is het met de duif wél goed afgelopen. Die vliegt inmiddels weer.”

DE DOOD VAN EEN BAARDAGAAM

dat er maar twee manieren zijn om zeker te weten dat het dier dood is: of door de kop eraf te hakken of door het dier achtenveertig uur in de vriezer te stoppen. De eigenaar koos maar voor het laatste”, lacht ze.

Ook minder voor de hand liggende dieren worden door Maaike en Betty WILLEM behandeld. Zo heeft Maaike een keer Tijdens hun bezoeken gaat hond een baardagaam (een woestijnWillem altijd mee. Willem, die hagedis uit Australië, die als tijdens het hele interview exotisch huisdier heel ondersteboven op de populair is – red.) van bank heeft gelegen, een kinderboerderij zodat de dierenarts geëuthanaseerd. “Dat en haar assistente gaat heel anders dan kunnen laten zien bij andere dieren. wat de praktijk Waar normaal inhoudt, laat bij het gesproken het stoppen afscheid nog even van hartkloppingen een zien, dat hij tóch Willems tandsteen duidelijk signaal is dat springlevend is. “Die wordt verwijderd. het dier is overleden, blijkt hebben we overgenomen dit bij reptielen heel anders te van een andere praktijk waar werken. Ik had me laten informeren ik heb waargenomen”, besluit Maaike.

Na een lange tĳd vrĳwilligerswerk te hebben gedaan kreeg Lukman een kans. Via het gebiedsteam van de gemeente Súdwest-Fryslân werd hĳ verwezen naar Pastiel. En dat werd een beetje zĳn thuis. Een mooie groep mensen, die hem serieus nam. Er was een klik. Zĳ begrepen zĳn behoefte. Werken. En dat gebeurde. Na een kort traject van drie weken bĳ Pastiel, was er een match. Pastiel wist van zĳn hobby zĳn werk te maken. Lukman kon aan de slag. Op het mooie eiland Vlieland. In de horeca. Eerst als afwasser. Daarna wil hĳ zich opwerken als kok. Voor nu een zware baan, zegt hĳ zelf. Maar hĳ had maar één doel: werken om samen te zĳn met zĳn vrouw en pasgeboren zoon. En die hereniging kon nu plaatsvinden.

Geen zorgen meer

De mooiste dag in Nederland was de dag dat zĳn uitkering stopgezet werd, vertelt Lukman. Hĳ heeft geen zorgen meer. En hĳ verdient zĳn eigen geld en betaalt belasting. Net als iedere andere Nederlander. Een waardig leven leidt hĳ nu. En hĳ is niet meer alleen. Zĳn gezin is herenigd. Pastiel heeft er hard aan gewerkt om dit mogelĳk te maken. Lukman zegt dit nooit te vergeten. Dát is waar Pastiel het voor doet. Mensen door werk hun eigen waarde terug te laten vinden.

NUMMER 01 • 2019

(ADVERTORIAL)

OPROEP Lokaal FNV – De Fryske Marren en de seniorenafdeling zitten op u te wachten. Dit jaar staan vele mooie en leuke activiteiten gepland, waarbij we ook uw handen goed kunnen gebruiken. Zo staan er in het voor- en najaar themabijeenkomsten gepland.

MET ‘BETTER BAKHUZEN’ ALLES NOG BETER MAKEN

“DUURZAAM VITAAL DORP VOOR JONG EN OUD”

Ook zijn er dit jaar twee jubilarishuldigingen en eind 2019 is er nog de ledenbindingsavond. Binnen de lokaal FNVDFM seniorengroep groeien de activiteiten en bruisen de ideeën. Ook daar valt dit jaar veel van te verwachten. Binnen ons bestuur zouden we dan ook graag wat meer ondersteuning kunnen gebruiken om al deze bijeenkomsten vorm te geven. Aanmelden kan via het e-mail adres, onderaan deze tekst. Tevens zijn we op zoek naar een voorzitter binnen Lokaal FNV-DFM. Heeft u enige affiniteit met de vakbond en heeft u organisatorische dan wel enige leidinggevende capaciteiten, meldt u zich dan bij ons voor een gesprek. De FNV biedt u opleidingsmogelijkheden om te kunnen groeien in uw functie, en een reiskostenvergoeding en overige faciliteiten om goed uw onbetaalde functie te kunnen vervullen. Wij willen u in 2019 graag informeren over de rechten en plichten die er zijn binnen uw werkveld en over veranderingen in de wetgeving. Wij willen dit jaar ook een themabijeenkomst organiseren over het erfrecht en het ontslagrecht. Beide onderwerpen zijn zeer actueel en aan grote ingrijpende wettelijke veranderingen onderhevig. Kijk daarvoor ook op onze website, waar alle informatie hierover op zal verschijnen.

De drie enigszins bejaarde heren zijn Wink Blomsma, Ruud van den Berg en Bram Boehlé. Respectievelijk voorzitter, secretaris en penningmeester van Dorpsbelang Bakhuizen, Mirns en Rijs. De drie wat oudere mannen hebben in hun eigen bestuur behoefte aan versterking en verjonging. Niettemin hebben ze het over de toekomst van Bakhuizen. Over ‘Better Bakhuzen’”.

Daarnaast kunnen we u ook informeren hoe om te gaan met de vereenzaming bij onze ouderen. En over de digitalisering in de samenleving.

SLAGKRACHT

In het FNV-vakbondshuis (aan de Koornbeursweg te Heerenveen) kunt u binnenkort weer terecht voor advies en hulp over uw belastingaangifte. Zoals u ziet, is de FNV-vakbond springlevend. Wilt u meer weten over het bovenstaande of heeft u misschien een werk-gerelateerde vraag, neem dan contact met ons op. Zie de contact mogelijkheden onderaan dit artikel. Wij wensen u een voorspoedig, gezond en tevreden 2019 toe en zien u graag terug op een van onze bijeenkomsten.

Lokaal FNV-De Fryske Marren heeft een zorg actiepunt voor al uw opmerkingen, klachten of problemen!

Blomsma zegt: “Better Bakhuzen is onze slagkracht geworden”. De mannen vertellen over dat mooie Bakhuizen met die prachtige geschiedenis, en met dat bloeiend verenigingsleven. Gezegend door St. Odulphus. In de strijd tegen krimp en vergrijzing moeten de voorzieningen minimaal gehandhaafd blijven. Moet de kwaliteit verbeterd worden. Op weg naar een duurzaam en vitaal dorp voor jong en oud. Dat moet ‘Better Bakhuzen’ regelen. Voor de totstandkoming daarvan is samengewerkt met diverse provinciale en gemeentelijke instanties. Die leverden met z’n allen de grondfinanciering voor de oprichting van ‘Better Bakhuzen’. Dat werkt op korte termijn vooruit. Dan zit je dus als vrijwilliger niet langdurig op een pluchen stoel, slechts eventjes op een hard stoeltje.

Het werkte perfect. Draagvlak in het hele dorp. Zo’n veertig vrijwilligers begonnen in 2016 enthousiast. ‘Better Bakhuzen’ heeft vier verschillende deelprogramma’s: sociaal-economische zaken, centrum dorp, opwaardering van het bedrijventerrein de Burde en het opkalefateren van het groen en de entrees. Naar boven toe worden al die werkzaamheden dan weer gecentraliseerd, men werkt niet langs elkaar heen. Het grootste inmiddels bereikte succes is de zorgcoöperatie ‘Dorpshulp’. Een uniek paradepaardje voor Bakhuizen. Een organisatie voor directe hulp op allerhande gebied. Van klusjes aan huis en haard tot aan financiën en computers. Met een duo-fiets, die door iedereen kan worden gebruikt. Als teken van ‘foar elkoar, mei elkoar’. Centrale coördinatieteams zorg en voor de samenwerking tussen hulpzoekenden en vrijwilligers. Het werkt verrassend goed.

BRAM BOEHLÉ.

Overigens vermakelijk dat overheden gemeentegrenzen vaststellen, maar dat bewoners hun eigen grenzen bepalen. Het in Súdwest-Fryslân liggende Hemelum doet ook mee in de Dorpshulp. En dus zal ook die gemeente worden aangeschreven. Want het startgeld is nu wel op.

WINK BLOMSMA

Lokaal FNVDe Fryske Marren RUUD VAN DEN BERG

Postadres: Telefoon: Email: Website:

L. v.d. Plaat. Zuivelweg 12, 8536 VK, Oosterzee 06-82001269 lokaal.defryskemarren @vereniging.fnv.nl lokaalfnv.nl/regio/ de-fryske-marren

deFryskeMarren

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren Even voorzichtig formuleren: er zitten drie wat ouder lijkende heren aan tafel. Die kijken verdrietig, als ze zeggen: “Ónze leeftijd is misschien wel Bakhuizens grootste probleem”. Als je veertig verenigingen in je dorp herbergt, dan moet je veertig maal zoveel vrijwilligers hebben. Die zijn er kwalijk, vooral niet voor bestuursfuncties. Daar hebben ze een jaar of wat geleden wat op gevonden. Formalisme. En o, wonder: formalisme is nooit functioneel, maar juist in Bakhuizen wel. Zo ontstond een ‘Better Bakhuzen’. TEKST EELKE LOK // FOTO'S ORANGEPICTURES.NL

BEDRIJVEN Bakhuizen telt 1074 inwoners. Een redelijk groot dorp. Ook een bijzonder dorp, want het heeft in verhouding veel werkgelegenheid. Op het bedrijventerrein de Burde werken in totaal zo’n 170 mensen. De helft daarvan woont in Bakhuizen. Er zijn een drietal extra grote bedrijven waarvan het onhandig lijkt, dat ze in Bakhuizen staan. Maar die willen echt niet weg. Alleen willen ze graag een betere ontsluitingsweg naar het terrein. ‘Better Bakhuzen’ zorgde er al voor dat die in de kadernota kwam te staan. De bedrijvenvereniging zorgde intussen dat het terrein werd gefatsoeneerd. Die bedrijven betekenen dat je Bakhuizen geen krimpdorp kunt noemen. Toch gaat de jeugd veelal weg. Misschien zouden, zo peinzen de mannen van Dorpsbelang, de bedrijven en het onderwijs van de jeugd beter op elkaar afgestemd moeten worden, zodat de jeugd in die bedrijven kan werken. “Ja, ook daar moeten we induiken”, beaamt Bram Boehlé.

ONTEVREDEN Ze duiken als ‘Better Bakhuzen ook in het woningbestand van Bakhuizen. Zijn zeer ontevreden over de wooncorporatie Wonen Zuidwest Friesland. De mannen praten door elkaar heen: “Ze breken huurwoningen af, en bouwen veel minder koopwoningen terug. We zijn al gekrompen met veertien sociale huurwoningen. De wooncorporatie wil het bestand nog meer inkrimpen. De gemeente is het met hen eens”. Daarmee jaag je echt de jeugd helemaal uit het dorp, zeggen ze.

Gemiddeld vijf woningen per jaar erbij. Wink Blomsma noemt het een criterium. Voldoende plek om te bouwen. De gemeente ziet het liefst dat eerst het centrum wordt ‘ingebreid’ met ver- of nieuwbouw. De mannen halen de schouders op. Zij hebben in ‘Better Bakhuzen’ al aangegeven dat ze dat dorpscentrum graag als ‘pleinfunctie’ willen hebben. Een soort van mooi gezellig dorpscentrum om de Sparwinkel heen. Dat centrum moet dan wel kwalitatief verbeterd worden. Het straatwerk van de Langebaan is bijna klaar. “En je ziet dat omwonenden gegrepen worden door kwalitatieve verbeteringen, dan doen de mensen zelf ook wat meer aan hun eigen woningen en de tuin”. ‘Better Bakhuzen’ streeft naar de kwast door het dorp. Dat geldt ook voor de openbare ruimte en voor de entrees naar het dorp toe. Meer en beter groen in het dorp. ‘Better Bakhuzen’ wil nog ‘better’ worden. Daarvoor is meer geld nodig.

BEGRIJPEND Dan zijn we dus bij de gemeente. Bakhuizen is van oudsher een plaats aan de rand van welke gemeente waar het dan ook maar in lag. Daar wonen vaak de grootste critici van het woord ‘gemeente’. Het te-ver-weg gevoel. Maar in Bakhuizen zijn ze… begrijpend. Ruurd van den Berg “Eigenlijk weet de gemeente nog helemaal niet

hoe ze dit soort werk moeten doen. Onwennig in de participatie met de mienskip. Dat is het eigenlijk. Het duurt dus lang. Alleen wij kunnen zonder hen niet verder”. Voorbeeld: een stukje veld van de voetbalclub Bakhuizen. Dat wil daar eigenlijk niet af, maar gezien de terugloop in leden wordt het niet meer gebruikt. “Daar willen we een zonneweide van maken”, zegt Boehlé. “We hebben jeu de boule, maar we willen ook nog een plek waar je sporten als basket- en volleybal kunt doen. Maar als we zulks klaar willen krijgen, moeten we dan eerst zelf een architect inhuren? Daar hebben we het geld niet voor. En dan begint er niemand”.

GEARTE Ze maken het nog moeilijker. Bakhuizen heeft een fantastisch mienskipscentrum, De Gearte. Sporthal, kantine, grote zaal, kleine zaaltjes, foyer, wat al niet. Kortgeleden is De Gearte nog verbouwd. Toch heeft ‘Better Bakhuzen’ aangekondigd te willen streven naar een nieuw multifunctioneel dorpscentrum. Qua energiekosten kan De Gearte niet lang meer bestaan, hooguit nog een jaar of vijf. De school even verderop is ook aan z’n eind. ‘Better Bakhuzen’ wil die zaken integreren. Samen met nog veel meer andere zaken. Een gebouw voor iedereen in Bakhuizen. Er wordt zelfs al gedacht aan beginnende bedrijfjes. En dan opnieuw hun aarzeling. Organisatie en geld. Van den Berg vraagt zich glimlachend af of de gemeente er misschien straks een gemeentelijk loket wil vestigen.

Bakhuizen verrast door zandwinningsplan Dorpsbelang Bakhuizen noemt zichzelf Dorpsbelang BMR. Bakhuizen, Mirns en Rijs. Die twee buurtschappen doen in het geheel mee. Twee heel verschillende partners. Rijs is een recreatiedorp. Grote horecabelangen. Er zit een Riister in Dorpsbelang. Maar over het algemeen redden die zichzelf. Mirns is een echt buurtschap, dat steunt op het uitzicht over het IJsselmeer en de hoogten en laagten van Gaasterland. De wijkvereniging Mirns zit in Dorpsbelang. Zodoende werd ook Dorpsbelang BMR wakker geschud door de commotie over een eventuele zandwinning in het IJsselmeer. Volgens de plannen komt daar een groot werkeiland, vijf kilometer ten zuiden van Mirns. Met een zandverwerkingsfabriek die dertig jaar lang hoorbaar zand verwerkt voor wegenaanleg. VERRAST “We werden eigenlijk verrast”, zegt Bram Boehlé. “Verrast, omdat het een groter plan is dan eerst is voorgesteld”. Hij geeft wel toe dat iedereen pas in de gaten kreeg hoe het allemaal zat, toen het te laat was. Rijk, provincie en het college van de Fryske Marren hadden al ingestemd met het plan. En nu, plotseling, moet de gemeenteraad het ultieme oordeel geven over een volgens de minister zaak van nationaal belang. Maar ze zal de raad niet terzijde schuiven.

Dorpsbelang BMR hoeft niet na te denken. De hele bevolking aan de IJsselmeerkust is tegen. Tegenstanders moeten ook zeggen wat ze wél willen. Boehlé: “Zeezand”. Dat kost meer. “Dat moet dan maar”. De mannen vinden het wel spannend, hoe de raad uiteindelijk gaat oordelen. Ze filosoferen. Is het goed of slecht, dat PvdA en GrienLinks deze maand “yn petear” willen en beslissen. En wat doen de FNP-raadsleden die vertegenwoordigd zijn in het college? En vooral: wat voor invloed kunnen zij zelf als Dorpsbelang nog uitoefenen? De drie mannen zitten nog druk te brainstormen over hoe Bakhuzen ‘better’ zal zijn zonder zandwinning, als uw interviewer naar huis gaat.

&FIT

GEZOND

NUMMER 01 • 2019

Van een idee met seizoengroenten tot een feestmaal Iedere dag genieten patiënten en cliënten van een (h)eerlijke gezonde maaltijd, gemaakt door de keuken van de Antonius Zorggroep. Hoe komt zo’n gerecht tot stand? Een kijkje in de keuken van Antonius Maaltijdservice!

10.

Kok Bouke Dooper bedenkt regelmatig nieuwe recepten. Daarvoor zoekt hij eerst uit wat de seizoensproducten zijn. Dit vormt de basis voor de gevarieerde maaltijden. Bouke bestelt de groenten en het fruit uit de streek bij Smeding. Hij doet dit heel nauwkeurig om voedselverspilling tegen te gaan.

Daarna verpakt Henk Oving het eten.

De verse producten zijn binnen en Bouke gaat aan de slag. De kenner snijdt, roert en proeft af en toe een hapje. Hij stuurt de smaak van het eten met verse kruiden zoals peterselie en bieslook. Vervolgens laat Bouke zijn proefbaksel door een aantal collega’s proeven. Pas wanneer iedereen helemaal tevreden is, wordt het recept goedgekeurd.

De verpakte maaltijden worden in een koelcel bewaard.

Wist je dat Bouke smaaktesten bij mensen met een smaakprobleem doet? Na deze smaaktest weet je hoe je je eten door middel van kruiden en kooktechnieken zo aan kunt passen, dat het eten weer lekker smaakt. De uitslag van deze test komt in een persoonlijk smaakpaspoort.

Renate Runia van de voedingsadministratie verwerkt de nieuwe recepten in het computersysteem. Nu komen ze op de menulijst en kunnen patiënten en cliënten (via Thuishotel) de maaltijden kiezen.

Het is bijna etenstijd en de gerechten worden rondgebracht. Een deel van het eten is voor patiënten, die in het ziekenhuis liggen. Het andere deel is voor cliënten, die via Thuishotel maaltijden aan huis krijgen. Eppie Dijkstra zet deze maaltijdboxen in een busje.

Samen met zijn collega’s bereidt Frans van der Werff iedere dag vanaf 7.00 uur met veel passie ongeveer 400 smaakvolle maaltijden. Dit komt neer op 40 kilo aardappelen en 60 kilo groenten per dag(!)

Tussen de middag verblijdt voedingsassistente Grietje Douma patiënten met een heerlijk maal. Bouwe Wilkens (vrijwillige maaltijdbezorger) brengt de maaltijden bij de mensen thuis.

Het eten is klaar! Nadat het voedsel is afgekoeld, wordt het opgeschept door Anny Bosch en haar collega’s. Antonius Maaltijdservice vindt duurzaamheid belangrijk, daarom worden er (deels) afbreekbare verpakkingen gebruikt.

Patiënten en cliënten smullen van een (h)eerlijke gezonde maaltijd, bereid met streekproducten!

Maaltijden aan huis en een smaaktest vraag je aan via Thuishotel. Telefoon: 0515-461234 of mail: info@thuishotel.nl

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

FAMILIE SCHENKT

KNUFFELROBOTS AAN BEWONERS DE FLECKE De bewoners van woonzorg- en behandelcentrum De Flecke in Joure hebben sinds kort twee nieuwe huisdieren: een hond en een kat. Het zijn geen echte dieren, maar knuffelrobots. Met dank aan familie Kuindersma van Flyer Print uit Joure.

De Winters Actief groep bij het Dickensfestijn in Lemmer

Er ‘even tussenuit’ met

Winters Actief Het nieuwe jaar is van start en de dagen worden langer. De ideale tijd voor gezelligheid, contact en verbondenheid met elkaar. Miks welzijn en Stichting AanZet organiseren nog tot en met maart verschillende uitstapjes voor iedereen. Nathalie Wijnalda, als organisator betrokken bij Winters Actief, vertelt: “Door dingen samen te doen, leer je andere mensen beter kennen en ervaar je saamhorigheid. De dagen duren dan minder lang en je voelt je beter.”

Benieuwd naar de nieuwe activiteiten van Winters Actief?

Dat beaamt Greetje, die vorig jaar meeging met een aantal activiteiten. “De dagen zijn kort, maar voelen in de winter heel lang. Toen ik vorig jaar hoorde over Winters Actief, leek het me leuk om mee te doen.” En dat viel niet tegen. “Nee, zeker niet! Alles is goed geregeld. Ik kon vanuit mijn woonplaats Lemmer meerijden met anderen en kon daar ook weer uitstappen. Ik heb nieuwe mensen leren kennen en me goed vermaakt. Misschien ga ik dit jaar ook wel weer mee!”

•B owlen bij ’t Haske in Joure, donderdag 24 januari 2019 (aanmelden voor 18 januari). •F ries Museum in Leeuwarden, zondag 10 februari 2019 (aanmelden voor 25 januari). •O rchideeënhoeve in Luttelgeest, zaterdag 19 maart 2019 (aanmelden voor 28 februari).

In december dompelde een groep van 25 gasten zich onder in de sprookjesachtige wereld van het Dickensfestijn in Lemmer. “Prachtig!” was een veelgehoorde reactie van de deelnemers.

DOET U OOK MEE? U kunt zich nog aanmelden voor de volgende activiteiten:

WILT U OOK MEE? Meld u dan nu aan!

Aanmelden kan bij Miks welzijn, via telefoonnummer (0513) 414 593 of e-mail: info@miks-welzijn.nl. Wilt u graag deelnemen. maar heeft u geen vervoer? Geen probleem! Laat dit bij uw aanmelding weten. Heeft u juist vervoer waar anderen gebruik van mogen maken? Fijn! Laat dit bij uw aanmelding weten. Wij maken een indeling en nemen contact met u op. Wij vergoeden de reiskosten.

Het Fries Museum Orchideeënhoeve

MEER INFORMATIE OVER WINTERS ACTIEF KUNT U VINDEN OP ONZE WEBSITE:

WWW.MIKS-WELZIJN.NL/AGENDA

Mevrouw Kuindersma en zorgkundige Bea Koning met de nieuwe aanwinsten

Sinds anderhalf jaar woont de moeder van Stef Kuindersma in De Flecke. Twee keer per dag komt iemand van de familie op bezoek. “In De Flecke was één robotkat. We zagen wat voor effect deze kat op onze moeder en de andere bewoners had. Eigenlijk zouden er meer knuffelrobots moeten zijn, dachten we, zodat nog meer bewoners er van kunnen genieten. Er is alleen één nadeel: ze zijn nogal prijzig. Daarom hebben we als bedrijf besloten om twee knuffelrobots aan De Flecke te schenken.” Knuffelrobots zijn speciaal ontwikkeld voor ouderen met dementie. Voor de buitenwereld is het duidelijk dat het om een knuffel gaat, maar ouderen met dementie denken een echt diertje in hun handen te hebben. De dieren bewegen en maken geluid als je ze aanraakt. Stef: “Ik hoor alleen maar positieve verhalen van de medewerkers.” Bea Koning beaamt dat. Zij werkt als zorgkundige in De Flecke. “De bewoners nemen de dieren op schoot en praten ertegen alsof het hun vroegere huisdier is. Bovendien voelen ze zich er

“Bewoners, die onrustig zijn, worden er rustig van. Ja, we zijn er heel blij mee.” verantwoordelijk voor. Dat is heel bijzonder om te zien.” Met hun zachte vacht en gezellige geluiden zijn de dieren niet alleen een aanwinst voor de bewoners, die van dieren houden. Ook voor de medewerkers en familie is het een mooi hulpmiddel om, met behulp van de dieren, contact te kunnen maken met mensen met dementie. “Door de dieren komen er bijvoorbeeld verhalen los over huisdieren, die ze vroeger hebben gehad. Bewoners, die onrustig zijn, worden er rustig van. Ja, we zijn er heel blij mee.”

De Flecke is een locatie van zorgorganisatie Patyna. Woonzorg- en behandelcentrum Flecke vindt u in het gezellige centrum van Joure. De Flecke is gevestigd in een prachtig historisch gebouw, namelijk het oude gemeentehuis van de gemeente Haskerland. Ook de locatie is uniek; het winkelende publiek loopt letterlijk langs de voordeur! De Flecke biedt bewoners een warme en veilige woonomgeving. Door de kleinschaligheid en een vast team van medewerkers is er veel persoonlijke aandacht. Op de huiskamers koken we zelf. We hebben een eigen binnentuin en ook op het terras aan de voorzijde van het gebouw is het altijd genieten met uitzicht op de levendige winkelstraat.

ONDERWIJS

NUMMER 01 • 2019

Sjors de Wolff over Sterrenscholen en flexibele vakanties

“Je moatte fansels folle breder en fierder sjen” Het bericht met als kop ‘Scholen in Balk en Sint Nicolaasga volgend jaar in de vakantie open’, op de voorpagina van de Leeuwarder Courant van 30 november jongstleden, zorgde voor enige beroering in lokaal onderwijsland. Schooldirecteur Sjors de Wolff merkte in het artikel op, dat ‘de school meer op een bedrijf gaat lijken’. Nieuwsgierig geworden naar hoe dat er in 2019 uit gaat zien, zocht Groot De Fryske Marren contact met De Wolff en had een interview met hem op de laatste vrijdagmiddag voor de kerstvakantie. Daarvoor gingen we naar Sint Nyk, naar katholieke basisschool It Klimmerblêd’. TEKST EN FOTO’S HENK VAN DER VEER

Sjors de Wolff is een bevlogen schooldirecteur. De Wolff is niet alleen directeur van It Klimmerblêd’, maar ook directeur van de katholieke basisschool in Balk. “ik bin hjir ek wolris op in sneontemoarn op skoalle”, zegt hij. Die vrijdagmiddag is hij met een aantal collega’s nog druk bezig met opruimen en één van de juffen is zich alvast aan het voorbereiden voor ná de kerstvakantie, omdat ze dan een andere groep krijgt. Kortom, het schoolteam ging beslist niet uitgeblust de kerstvakantie in.

STIP OP DE MUUR “Foardat we it oer dy flexibele fakânsjes hawwe, wol ik it earst even mei dy oer ús ‘Stip op de muur’ hawwe”, neemt De Wolff meteen het initiatief. Ik vind het prima, de voice recorder loopt al. “Yn 2014 hawwe wy wer in skoallekonsept makke, hoe’t wij graach as skoalle wêze wolle foar de kommende fiif jier. Ik hie doe al gau yn ’e gaten, wannear’t in skoalplan echt wurkjen giet, dan moatst it op ien poster kwyt kinne. Dan begjint it te libjen foar dysels, foar it personiel, foar de âlden, de medezeggenschapsraad en it bestjoer.” Vervolgens vertelt De Wolff met veel passie over hoe hij, samen met het personeel op ‘It Klimmerblêd’, de onderwijsvisie in praktijk brengt. “Sjoch, eins is wat wij wolle en wêr’t wij foar stean, net mear as in stip op ’e muorre. Dêrom krije nije learlingen en âlden dizze kaart ek fan ús mei.”

KATOLIKEN HÂLDE FAN FEEST Op het vierkante kaartje staan de volgende kapstokwoorden, die niets aan duidelijkheid

te wensen over laten: ‘Katholieke Identiteit, wij hebben een lerende, vierende en dienende gemeenschap. De Stip op de muur verwijst naar het Samen doen. Het zegt dat er op It Klimmerblêd ontwikkelings- en opbrengstgericht gewerkt wordt. Maar ook dat de leerlingen zelfbewust, verantwoordelijk, ontdekkend, ondernemend, onderzoekend en betrokken zijn. De kern is dat er relatie, competentie en autonomie is.’ De Wolff is onderwijzer genoeg om bij elk kernwoord met voorbeelden uit de praktijk te komen, over het begrip ‘vieren’ bijvoorbeeld. “Katoliken hâlde fan feest, hawwe har tsjerklike en oare feesten, dat is net sa lestich. Mar ‘fiere’ betsjut foar ús ek dat je stil steane by fertriet. Yn alle klassen hawwe wij Peaskerskes. At bern op skoalle komme en se binne wat treurich, dan freegje se oan juf: ‘Mei hjoed de kears oan?’, want de hûn is dea, of pake is siik. De bern witte, wannear’t we de kears oanstekke, dat it in hiel lyts flamke is dat in bytsje ljocht jout. Fertriet kinst hjirtroch diele mei oaren. Dield fertriet is lytser as wannearsto der allinne foar stietst.”

STERRENSCHOOL Sjors de Wolff en zijn team hebben een duidelijke onderwijsvisie en zijn een Sterrenschool, dat is een onderwijsconcept dat sinds 2008 is ontwikkeld. “Je moatte fansels folle breder en fierder sjen as de basisfaardichheden fan taal en rekkenjen. At bern bij ús op skoalle binnen komme, en dan binne se no noch fjouwer jier, dan hawwe se gau yn’e gaten dat der oaren binne en dan moatte wij nei dy relaasje, nei dy ‘wy’ en dan hoopje wy dat ús bern mei bepaalde faardichheden fan skoalle gean. At ús bern fan skoalle geane, dan geane se nei it

‘Het continurooster en de flexibiliteit in opvang en vakanties is de bekendste ster van een Sterrenschool.’ fuortset ûnderwiis en miskyn fierder. Dan komme se yn’e maatskippij en dan sykje se wurk. Us bern krije aansens banen wêrfan’t der 80% fan dy banen der no noch net iens binne. Hoe kinne je bern der dan op tariede? Dan moatte je bern der op tariede om op in goede wize yn de maatskippij te stean. At ús bern 32 jier binne dan hawwe se al 18 ferskillende banen brûkt. Sa binne wij yn’e kunde

kommen mei it konsept fan de ‘Sterrenschool’, we hawwe as team op in tal fan dy ‘Sterrenscholen’ west. We hawwe der opliedingen foar dien en sa binne wy bij de fiif spearpunten fan de Stjerrenskoalle kommen.”

FLEXIBEL Het continurooster en de flexibiliteit in opvang en vakanties is de bekendste ster van een Sterrenschool. Maar de ervaring leert dat de andere vier sterren voor ouders van minstens zo groot belang zijn, aldus het samenwerkingsverband. De vier andere sterren zijn: leren én opvang, verzorgd door één combinatieteam van leerkrachten en pedagogisch medewerkers, die tevens klassen-assistent zijn; de nadruk op rekenen, taal en lezen; maatwerk voor ieder kind; en binding met de buurt. De Wolff over de flexibele opvang en vakanties. “Wy hawwe op ferskillende Stjerrenskoallen west. Wy kinne no noch net in Stjerrenskoalle wêze, dy’t 52 wiken yn in jier fan sânen oant sânen iepen is. Yn dat eksperiment kinne wy yn Sint Nyk en Balk noch net oanslúte. Mar wy meitsje gebrûk fan de mooglikheden dy’t der binnen de wet binne om dat wol oan te passen nei fleksibele fakânsjes. Dat is nei búten ta hiel grut, mar it is foar ús eins sa’n puntsje binnen al dy oare punten, wêr’t we wol yn mei kinne.”

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

CSG BOGERMAN BALK BIEDT VANAF JANUARI MEER KEUZEWERKTIJD

“ZELF KEUZES MAKEN OM LESDOELEN TE BEREIKEN MOTIVEERT” “Als leerlingen weten welk doel behaald moet worden, kunnen ze prima zelf keuzes maken in hoe ze dat doel willen bereiken.” Het typeert de zienswijze van Dirkjan van Tuinen, locatieleider van csg Bogerman in Balk. “Het plichtmatig klassikaal volgen van een lesmethode is niet meer van deze tijd. Het demotiveert leerlingen.” TEKST EN FOTO’S ALBERT BOUWMAN – VRIJDENKER

“Vanaf januari verandert er hier iets aan onze manier van werken”, zegt Van Tuinen. We beginnen eerst in de havo- en vwo-groepen meerdere vakken met keuzetijd in dagdelen aan te bieden. Deze manier van werken wordt komend cursusjaar verder uitgebreid. Leerlingen kunnen uit verschillende opdrachten kiezen, leren plannen en hun tijd zelf te verdelen over de vakken. Tijdens die dagdelen krijgen leerlingen een korte instructie waarbij per vak wordt geformuleerd welke lesdoelen behaald dienen te worden. Bijvoorbeeld voor het vak

Biologie dat ze aan het einde van de week het ontwikkelingsproces van een plant moeten kennen en welke begrippen daarbij horen. Na de instructie worden leerlingen gecoacht om op hun eigen manier die lesdoelen te behalen. Juist pubers moeten we daarbij goed begeleiden.”

Elske: “Ik heb voor mezelf een redelijk beeld van wat ik wel en niet goed kan. Een vak als Rekenen gaat me bijvoorbeeld goed af, maar vakken als Biologie en Nederlands heb ik meer moeite mee. Wanneer ik meer tijd heb om daarmee aan de slag te gaan, denk ik dat ik mezelf hierin makkelijker kan verbeteren.”

PERSOONLIJKE AANDACHT Csg Bogerman in Balk gaat deze manier van werken deze maand invoeren. Thom Runia en Elske Pietersma, beiden eersteklassers en beiden leerling in de dakpanklas havo/vwo, zien dit wel zitten.

Ook Thom kijkt hier op dezelfde manier naar. “Het zijn de begrippen bij Biologie, die ik lastig vind. Met extra uitleg of in kleiner klassenverband heb ik meer ruimte om antwoorden te krijgen op mijn vragen.” Op de vraag of ze deze zelfstandige houding wel aankunnen, antwoorden ze beiden: “We krijgen veel persoonlijke aandacht. Er wordt gevraagd waar we tegenaan lopen, zodat dit voor ons helder wordt. We hebben het gevoel dat de leraren juist met ons meedenken hierin.”

BEHOEFTEN ACHTERHALEN Locatieleider van de school Dirkjan van Tuinen legt uit dat deze verandering met elkaar is voorbereid. “Dit vraagt een andere manier van werken. Docenten moeten goed in beeld hebben wat leerlingen nodig hebben en volgen daarvoor de scholing ‘didactisch coachen’. Er komt meer ruimte voor een coachende manier van werken. Docenten gaan, in de uren dat leerlingen zelfstandig werken, peilen waar ze tegenaan lopen en wat ze verder nodig hebben om hun lesdoelen te halen. Dit vraagt een veilig klimaat waarin leerlingen durven te zeggen wat ze nodig hebben. Zeker wanneer het bijvoorbeeld gaat om een docent wiens uitleg voor hen te vaag is.” Elske voorziet geen problemen. “We worden op heel veel gebieden al gevraagd om mee te denken. Bijvoorbeeld als de docent het idee heeft dat we nog niet voorbereid genoeg zijn voor de toets, wordt wel eens de mogelijkheid geboden om die toets een week uit te stellen.” Elske Pietersma en Thom Runia zien de nieuwe manier van werken wel zitten.

Het gezamenlijke gevoel wordt onder andere uitgedrukt in een jaarlijks acro-optreden, georganiseerd door de gym-sectie, waar maar liefst 600 bezoekers op af komen.

Van Tuinen benadrukt: “We moeten met elkaar eerlijk kunnen zeggen waar we tegenaan lopen. Als we dat namelijk doen, weten we wat er nodig is om te verbeteren.”

WERKDRUK Op de vraag hoe het zit met de werkdruk van de docent als die zich meer moet verdiepen in iedere leerling en zijn behoeften, antwoordt Van Tuinen dat het zijn taak is om dit goed in de gaten te houden. Er is inmiddels een extra onderwijsassistent aangesteld om docenten te ondersteunen. Daarnaast wordt de vergaderdruk omlaag gebracht om meer ontwikkeltijd voor do-

centen vrij te maken. Het klinkt als een ambitieus plan om leerlingen op zo jonge leeftijd meer ruimte te geven zelf keuzes te maken. Dirkjan van Tuinen is het hiermee oneens. “Leerlingen zijn het gewend op de basisschool en doen dit ook in hun vrije tijd. Veel is ‘on demand’. Als je iets niet weet, kun je met een paar drukken op een knop meer te weten komen. Als je thuis zin hebt in vermaak, is dit direct toegankelijk. Zaak is alleen, dat leerlingen goed weten welk doel ze moeten halen. Dan kunnen ze met hulp zelf keuzes maken in hoe ze dit doel willen bereiken. Dat motiveert.”

BEURSDAGEN

ENTREEPRIJZEN

Vrijdag 8 maart 13.00 - 22.00 uur

Entreeprijs kassa € 11,50

Zaterdag 9 maart

Parkeren € 4,00

Online kaartverkoop € 9,95

10.00 - 18.00 uur Zondag 10 maart 10.00 - 18.00 uur

Kinderen t/m 12 jaar gratis entree onder begeleiding van 1 volwassene.

WTC EXPO LEEUWARDEN BESTEL ONLINE JE TICKETS MET KORTING VIA:

WWW.VROUW-BEURS.NL

CULTUUR

&UITGAAN

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

WILLEM EPPINGA VAN STREEKMUSEUM GAASTERLAND IN SONDEL

“WA’T WAT BEWARRET, DY HAT WAT”

Iemand die het Streekmuseum Gaasterland in Sondel binnenstapt, is plotseling de haastige, snelle buitenwereld kwijt. Ineens ben je vele, vele jaren terug in de tijd. In het Streekmuseum wacht binnen beheerder Willem Eppinga. Hij voldoet helemaal aan het beeld van de negentiende eeuw. Giet eerst heel kalm een kopje koffie in, kiest zijn woorden heel bedachtzaam, heeft geen enkele haast. ‘Terug in de tijd’ zou de slagzin van zijn Streekmuseum kunnen zijn. TEKST EELKE LOK // FOTO'S ORANGEPICTURES

De uiteindelijke kop boven dit artikel komt van Willem Eppinga zelf: “Wa’t wat bewarret, dy hat wat”. En Willem Eppinga heeft véél bewaard. Bij het afscheid wijst hij nog even op zijn jongensfietsje. Dat heeft hij na veel moeite teruggevonden en laten repareren. “Dat hat mei elkoar miskien wol twa fytsen kostte, mar ik woe it wer ha.” Dat fietsje had hem namelijk geleerd, dat je nooit iets weg moet doen.

boerderijverhaal van Eppinga begint bij oerpake Willem Eppinga. Die had eigenlijk anders moeten heten, maar diens broer Willem stierf tijdens de Napoleontocht naar de Berezina in 1812 en toen wilden ze thuis toch nog weer een Willem. Die bleef als ‘strijkgeldschrijver’ in 1880 hangen aan de uit 1850 stammende boerderij in Sondel. En toen dacht hij: “Dy hâld ik sels mar, dan kin de bern aanst hjir begjinne.”

FAMILIE VAN HANDELAARS

Heit Hindrik Eppinga en mem Sietske Dijkstra beheerden het Sondelse boerenbedrijf. Kregen daar zeven dochters en vier zoons. Willem was de jongste. De oudere zusters werden uitgehuwelijkt aan andere boeren. Eén broer stierf vroeg, een andere werd boer aan de overkant. Dus bleef de ‘pleats’ aan de Jacobus Boomsmaweg over voor Willem. Samen met zijn uit Oldebroek afkomstige vrouw Alie van der Veen beheerde hij daar 83 koeien.

Willem Eppinga komt uit een Nijemirdumer familie. Een familie van handelaars en regenten met een goed gevulde beurs. Het

zoons grootgebracht. Met één van de zoons is Eppinga een maatschap aangegaan, Op een geven moment hebben ze een nieuwe boerderij gebouwd aan de Sondelerdyk .

Het lijkt wat vreemd om bij de beschrijving van een museum zo op de familie in te gaan, maar dit is een familiemuseum. Dat vind je op foto’s en in de werktuigen terug. Het meeste is bewaard spul, veel is ook afkomstig van andere mensen. “Is dit ek wat foar dy?”, zeiden ze dan, want ze zagen hun spullen liever in een museum dan op de rommelmarkt. En dan was er nog de zucht van Willem Eppinga om oude dingen te zoeken, te kopen en dan weer te bewaren.

VREEMD HUWELIJKSAANZOEK Hij deed zijn vrouw indertijd een huwelijksaanzoek met een vreemde vraag: “Haldst ek fan antyk?” Alie deed de ramen bij dominee. En kreeg daarvoor de eerste keer een paar zilveren rijksdaalders. Die heeft ze altijd bewaard. En toen Willem en Alie samen rondreden, kwamen ze bij een ijscotent. Kregen daar ijs met ijzeren lepeltjes. Die hebben ze ook gekocht. “Sju, dy lizze dêr”. We stuiten op een oude houten hooischudder. Eppinga vertelt: “Sei dy man, dit is de lêste heaskodder fan dy tiid. Ik ha der net op andere, want ik woe him ha. Mar ik bin noch nea wer sa’n ding tsjin kaam”. De schudder staat tussen karren, sjezen, belsliden, oude maaimachines en wat al niet, in de lange stal van de boerderij van Eppinga. Die er dus geen boerderij meer heeft. Hij heeft met zijn vrouw vier dochters en vier

“En doe hie ik hjir de romte en de gelegenhyd om dat museum dat ik sa graach ha woe, del te setten.” Zijn vrouw overleed, maar Eppinga zette door. In 2011 werd het Streekmuseum Gaasterland geopend. Voor het monumentale voorhuis en achterom het museum. Je komt dan in een grote woonkamer met tafelkleedjes en beklede stoeltjes. In de kastjes staan diverse serviezen. Eppinga vertelt dat de rijke mensen vroeger in de rouwperiode andere kopjes en schaaltjes gebruikten dan de dagelijkse.

EEN PSALM OP EEN OUD ORGELTJE Er is veel teveel om op te noemen. Je moet het zelf zien. Of je speelt even op het oude orgeltje. Dan moet het wel een psalm zijn, want Eppinga heeft nog een tweede hobby. Hij verzamelt bijbels en kerkzangboeken. Oude bijbels liggen daar in rijen aaneen. En Eppinga vertelt moeiteloos in welke kerk en wanneer ze werden gebruikt. Het Steekmuseum heeft geen specifiek patroon. Geen verhaal, Het is gewoon het verhaal van het boerenleven vanaf 1800. En alles staat door elkaar. Maar Eppinga weet de weg. Hij leidt mensen rond. Hoeveel? Hij zegt het niet te weten, overbodige administratie. Er komen genoeg. Groepen en eenlingen. De VVV levert zijn propaganda aan. Hij verzorgt zijn museum samen met vrijwilligers, want grote groepen kan hij niet alleen aan. En hij voert, zegt hij grijnzend, het beleid. “Want jild kin je mar ien kear útjaan.” Dat zit wel snor. Willem Eppinga heeft zijn kinderen een boodschap meegegeven. Hij is zelf nu 75. Als hij er niet meer is, moeten zijn kinderen het Streekmuseum voortzetten. “Want mei elkoar ha je de sterkste skouders”. En wat moeten ze nog meer doen? “Bewarje”.

deFryskeMarren // CULTUUR&UITGAAN deFryskeMarren

Wat ga jij doen in Zuidwest Friesland? Dit is een selectie uit de vele evenementen in Zuidwest Friesland. Het meest actuele overzicht vindt u op: www.waterlandvanfriesland.nl

VRIJDAG 7 DECEMBER

WOENSDAG 23 JANUARI

It Heechhûs, HEEG, 20:00 uur

Museumcafé, JOURE, 10.00-12.00 uur

VRIJDAG 11 JANUARI

Ons Gebouw, BOLSWARD, 20.30 uur

Winterbingo

Breicafé

Daniël Arends

Winterse wandeling Joure Miks Welzijn, JOURE, 13.30 uur

DONDERDAG 24 JANUARI

VRIJDAG 11 EN ZATERDAG 12 JANUARI

Miks Welzijn, JOURE, 10.00 uur

Nijjiersrevu De Jouwer

KoffieMiks

Winters Bowlen met Miks

Party- en Zalencentrum ‘t Haske, JOURE, 20.00 uur

Party- en Zalencentrum ’t Haske, JOURE, 16.00 uur

ZATERDAG 12 JANUARI

Museum Joure - ingang Museumstraat, JOURE, 19.45 uur

Winterwandeling Bantega

Filmhuis Joure

SCC de Pomp, BANTEGA, 9.00 uur

VRIJDAG 25 JANUARI

S.C.C. de Pomp, 11.00-15.00 uur

Zalencentrum de Treemter, BALK, 20.30 uur

De Spylder, WARNS, 20.00 uur

ZATERDAG 26 JANUARI

ZONDAG 13 JANUARI

Workumerwaard, WORKUM, 9.30 uur

Wintermarkt

Film Den Skyldige

De Règâhs- De Bètels en de Stenuh

Ganzen wandelexcursie

Winterwandeling Rijsterbos

Modeltreinbeurs Joure

hoofdingang Rijsterbos, RIJS, 14.00-15.30 uur

Party- en Zalencentrum ’t Haske, JOURE, 10.00 uur

Landhuis Heechsicht , INDIJK, 13.30 uur

MFC It Klif, OUDEMIRDUM, 20.00 uur

Doopgezinde Kerk, BALK, 15.30 uur

WOENSDAG 30 JANUARI

Marne Theater, BOLSWARD, 16.00 uur

Museumcafé, JOURE, 10.00-12.00 uur

WOENSDAG 15 T/M ZONDAG 20 JANUARI

DONDERDAG 31 JANUARI

Heechsicht Matinee The Key Players The Ramblers

Open biljartoernooi

Dansavond

Breicafé

PoëzieWeek met sPierKracht Doopgezinde Kerk, BALK, 20.00 uur

Grand Café de Nostalgie, OUDEMIRDUM

WOENSDAG 16 JANUARI Breicafé

ZATERDAG 2 FEBRUARI Koeknuffeldag

Boerderijrecreatie, DELFSTRAHUIZEN, 9.30

Museumcafé, JOURE, 10.00-12.00 uur

Excursie Makkumersúdwaard

De Staat van Verwarring - met Ronald Snijders en Pieter Jouke

Makkum, 14.00 uur

Theaterzaal De Hege Fonnen, LEMMER, 20.00 uur

Miks Joure, JOURE, 19.45 uur

ZONDAG 3 FEBRUARI

VRIJDAG 18 JANUARI

door Friesland

CineMiks

Winterfiets Elfstedentocht

Jose Kuijpers met ‘Niemand wacht op je’ Marne Theater, BOLSWARD, 20.15 uur

DONDERDAG 17 T/M ZONDAG 20 JANUARI Sneker Filmwinter

Kieran Goss & Annie Kinsella - ‘Oh, The Starlings ’ – Album release tour Doopgezinde Kerk, BALK, 15.30 uur

Jazz in Lemmer - ‘What about Berb’ Eetcafé Lange Piet, LEMMER, 16.30 uur

CineSneek, SNEEK

WOENSDAG 6 FEBRUARI

ZATERDAG 19 JANUARI

Museumcafé, JOURE, 10.00-12.00 uur

Goetfoud goes Après-Ski

Breicafé

Filmhuis Joure

MFC It Joo, Oudega, 22.00 uur

Museum Joure - ingang Museumstraat, JOURE, 19.45 uur

Theaterzaal De Hege Fonnen, LEMMER, 20.00 uur

DONDERDAG 7 EN VRIJDAG 8 FEBRUARI

Zalencentrum de Treemter, BALK, 20.30 uur

11 horecagelegenheden, SNEEK, 18.00 uur

It wie op in simmerjûn - Jan Arendz en Joke Tjalsma Disco Classic Party

Culinaire Elfstedentocht

Zelf een evenement aanmelden? Of benieuwd naar het totale overzicht? Ga naar www.waterlandvanfriesland.nl

Kijk voor het meest actuele overzicht van evenementen

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

FOTO: FRANS VAN DAM

Evenementenagenda januari/februari 2019 VRIJDAG 8 FEBRUARI

It wie op in simmerjûn - Jan Arendz en Joke Tjalsma Zalencentrum de Treemter, BALK, 20.00 uur

ZATERDAG 9 FEBRUARI Wandelexcursie Rysterbosk

Hoofdingang Rijsterbos , RIJS, 09.30 uur

Film Aus dem Nichts

De Spylder, WARNS, 20.00 uur

ZONDAG 10 FEBRUARI

Naar expositie Fries Museum met Miks Miks Welzijn, JOURE, 13.30 uur

Trio C tot de Derde

Doopsgezinde kerk, BOLSWARD, 15.00

WOENSDAG 13 FEBRUARI Breicafé

Museumcafé, JOURE, 10.00-12.00 uur

DONDERDAG 14 FEBRUARI

Ontdek samen met je baby Boekstart Bibliotheek Balk, BALK, 10.00 uur

Zaterdag 12 januari

Winterwandeling met wintermarkt BANTEGA – Het is bijna een traditie aan het worden; het nieuwe jaar beginnen met een gezellige winterwandeling in de omgeving van Bantega welke op zaterdag 12 januari zal plaatsvinden. Al voor de 4e keer wordt deze gezellige activiteit georganiseerd door Oranjevereniging Bantega, IJsclub ‘De Polder’, gemengd koor Sjongersnocht, Toneelvereniging ‘Op Nij Feriene’, Stichting Iepenloftspul Bantega en S.C.C. de Pomp. Ook dit jaar kan de wandelaar kiezen uit een route van ca. 11 km of 22 km. De starttijden zijn voor de korte route tussen 9.00-11.00 uur en voor de route van ca. 22 km tussen 9.00 – 10.00 uur.

KoffieMiks

Miks Welzijn, JOURE, 10.00 uur

Sterke Froulju - ‘Opstigings’ Doopgezinde Kerk, BALK, 20.00 uur

ZATERDAG 16 FEBRUARI

Onderweg kan men genieten van de mooie natuur in en rondom Bantega. Sjongersnocht en de Toneelvereniging zullen ieder op eigen wijze weer voor gezelligheid zorgen. Bij terugkomst staat er een gezellige wintermarkt in S.C.C. de Pomp (Middenweg 125, Bantega) klaar welke natuurlijk ook door nietwandelaars bezocht kan worden. Opgave voor de wandeling is gewenst maar niet verplicht en kan via 0514-55 12 95 of winterwandelingbantega@gmail.com. Deelname bedraagt € 6,- p.p.

Winterwonderland-kuier op Warkumerwaard WORKUM, 9.30 uur

ZONDAG 17 FEBRUARI

Winterwandeling Gaasterland Bezoekerscentrum Mar en Klif, OUDEMIRDUM, 13.00 uur

Zaterdag 2 februari

De Staat Van Verwarring

Ronald Snijders en Pieter Jouke LEMMER – In de theaterzaal van De Hege Fonnen spelen Ronald Snijders en Pieter Jouke hun antitalk show De Staat Van Verwarring. De Staat van Verwarring is een antitalkshow in het theater, met gastheren Pieter Jouke en Ronald Snijders. In een ver verleden was de gelijknamige late night show te zien bij de VPRO. Nu dus ook in het theater met o.a. twee interessante interview-gasten uit Lemmer, ontregelende filmpjes, live chat-gesprekken met wildvreemden, een spek & bonen quiz, neologismen van de Alfabetweter en wat dies meer zij. Maar wat zei Dies meer? Helemaal niets! Ook goed. Het enige wat u nu nog moet doen is kaartjes kopen, in het publiek gaan zitten en wachten tot het afgelopen is. Zo eenvoudig kan theaterbezoek dus OOK zijn! Ronald Snijders is bekend van: RamBam, normalemensen.nl, Wat Als…, De slimste mens en van zijn woordenboek De Alfabetweter en ‘Kopdichtbundel’. Pieter Jouke kent u van: CQC Koppensnellers, Het Gesprek, Wat vindt Nederland,

en activiteiten op: www.waterlandvanfriesland.nl

Z@ppdelict, Studio Snugger en De slimste mens. Jouke is ook de initiatiefnemer van de Carré CliniClowns Humormarathon. Daarnaast is hij één van de drie breinen achter Buro Renkema en is hij één van de schrijvers van Zondag met Lubach. Jouke wordt door de pers vergeleken met Herman Finkers, Wim Helsen en Woody Allen.

Kijk voor meer informatie op www.dehegefonnen.nl.

De nieuwe Dacia Duster

MEER DUSTER DAN OOIT

Aantrekkelijker nieuw rijden kan niet! - Keuze uit 9 eigen tijdse kleuren - 360o Multi-View Camera - Elektronisch geregelde airconditioning - Lichtsensor - Talloze opbergmogelijkheden - MediaNav Navigatie-Multimediasysteem

Altijd een

HOGE restwaarde

DACIA DUSTER SCe 115 Bi-Fuel Stop & Start

€18.995 Rijklaar vanaf:

Of Lease Privé bij ABD voor €349 p/mnd* DE DRIE ZEKERHEDEN VAN ONDERHOUD BIJ ABD DACIA

Wij garanderen de laagste kosten per kilometer.

Wij repareren niets zonder uw toestemming.

Gegarandeerd de beste service.

SNEEK DOKKUM DRACHTEN HEERENVEEN LEEUWARDEN

KOLENBRANDERSTRAAT 7 DE BRÊGE 6 JADE 1 SKRYNMAKKER 26 HORTENSIASTRAAT 2

Tel: 0515 - 413 291 Tel: 0519 - 820 020 Tel: 0512 - 515 615 Tel: 0513 - 650 222 Tel: 058 - 266 3555

Welkom bij ABD

Vanafprijs € 18.995,- betreft de nieuwe Dacia Duster SCe 115 Bi-Fuel Stop & Start. De genoemde vanafprijs is een consumentenadviesprijs en is inclusief ABD afleverpakket, nodig voor aflevering van de auto aan de consument. Optionele pakketten en/ of uitrusting zijn altijd de keuze van de consument en kunnen desgewenst tegen meerprijs geleverd worden. Getoond model verkrijgbaar tegen meerprijs. * ikleaseprivebijabd.nl wordt onder het Keurmerk Private Lease aangeboden van Friesland Lease. Private Lease bedrag is gebasseerd op: 60 maanden tot 10.000 km p/jr en 8 of meer schadevrije jaren. Officiële brandstof- en CO2-gegevens: min./max. verbruik: 4,4-6,4 l./100 km. resp. 22,7-15,6 km./l. CO2 115-145 gr./km.

SPORT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST EN FOTO’S JAN VAN LOON

VOLLEYBAL VERENIGING OUDEHASKE

NA 67 JAAR VOLLEYBAL: DE EERSTE THUISWEDSTRIJD Zeventig jaar geleden werd volleybalvereniging Oudehaske opgericht. Destijds, slechts enkele jaren na de oorlog, namen de Canadezen en Amerikanen de sport mee naar Nederland. Elders in Nederland zagen ook andere volleybalverenigingen het levenslicht, maar de fanatieke club uit Oudehaske was er vroeg bij. Uit de notulen, die nog altijd goed bewaard zijn gebleven, blijkt dat de vereniging startte met 51 leden en pas in 1958 haar eerste wedstrijden speelde. Op haar eerste thuiswedstrijd moest de vereniging wat langer wachten. Die werd namelijk pas voor het eerst gespeeld in 2015. Dat het zo lang duurde voordat de vereniging haar eerste officiële thuiswedstrijd kon spelen, had alles te maken met het ontbreken van een locatie waar wedstrijden gespeeld konden worden. Pas toen het Kulturhus in 2015 werd gerealiseerd, kon ook de eerste wedstrijd gespeeld worden. Over die eerste wedstrijd, het reilen en zeilen binnen de club en de toekomstplannen, praat ik met het voltallige bestuur en enkele oud-leden in de kantine van het Kulturhus.

ALTIJD AANPASSEN In 1948 begon de vereniging met haar al 51 leden in een primitieve hal waar de trainingen plaatsvonden. Later verhuisde de vereniging naar de gymzaal op de locatie waar nu het Kulturhus is gevestigd, maar de zaal was niet groot genoeg om wedstrijden te kunnen spelen. Speler van Heren 3 Wybe Jissink maakte het zelf mee

dat elke thuiswedstrijd buiten het dorp werd gespeeld. “Soms zat het ene team in Joure voor de thuiswedstrijden en het andere in Heerenveen. We hebben zelfs wel een eens een thuiswedstrijd in Lemmer gespeeld. Het is natuurlijk mooi dat je, bij het ontbreken van een eigen wedstrijdlocatie, Het oude daar terecht kan, maar kasboek echt leuk en ook goed voor de club is het niet. We zeiden altijd: ‘We gaan net zo lang door tot we een keer thuis kunnen spelen’. Dat lukte in 2015.” Na 67 jaar werd de allereerste thuiswedstrijd gespeeld. Een moment waar voorzitter Rien de Ridder met veel genoegen op terugkijkt. “Als club is dat natuurlijk een fantastisch moment geweest, wat bij ons dan ook voor eeuwig de geschiedenisboeken in kan.”

HARD WERKEN

V.l.n.r Wybe Jissink, Neeltsje Ruiter, Tiemen Kieviet, Ellen de Ridder, Rien de Ridder en Jan Lenes.

Bestel onze proefbox drie maaltijden naar keuze voor €14,95 thuisbezorgd!

In de hoogtijdagen telde de vereniging meer dan 100 leden. Nu zijn dat er 74 en dat aantal is momenteel redelijk stabiel al gaat dat niet vanzelf. Dat beaamt het hele gezelschap in de kantine van het Kulturhus. Volgens oudspeler en trainer Tiemen Kieviet is de terugloop en moeilijke groei van alle tijden, maar zeker ook van de laatste tijd. “Van alle tijden is wel dat de jeugd hier in het dorp begint en soms samen als team de verschillende teams doorloopt naarmate ze ouder worden. Op het moment dat ze de middelbare school verlaten en hun vleugels uitspreiden, ben je ze vaak kwijt voor de vereniging. Ze gaan studeren en komen niet elk weekend en elke training terug

om hier te kunnen blijven volleyballen. Daarnaast is het sportaanbod de laatste jaren natuurlijk ook enorm toegenomen. Er valt zoveel te kiezen voor de jeugd.” Secretaris Neeltsje Ruiter knikt instemmend. “Daarom organiseren we ook heel veel bij onze vereniging. Zoals join-volleybal, stratenvolleybal en een glow in the dark volleybaltoernooi. We zijn een hechte gezellige club waarin volleybal natuurlijk de basis is, maar we proberen wel echt meer te bieden.” De vereniging is recent langs de basisscholen gegaan om training te geven met als doel om in januari een scholen volleybaltoernooi te organiseren.

WENNEN AAN DE DERDE HELFT Van oudsher was Café Dijkstra de uitvalsbasis van de vereniging als er wedstrijden werden gespeeld. Voor uit- en thuiswedstrijden werd er daar verzameld. Ook de belangrijke derde helft werd in het café ‘gespeeld’. De vele prijzen in de vitrine van het café houden die herinnering levend. Sinds 2015 worden alle thuiswedstrijden ook ‘echt’ thuis gespeeld en kan er nagezeten worden in de kantine van

het Kulturhus. “En dat is soms best nog even wennen”, zegt De Ridder. “Het is nog niet altijd een vaste gewoonte om dat te doen, terwijl de accommodatie zich er perfect voor leent. Kijk maar om je heen. Andere ploegen die hier komen spelen, zijn ook vaak heel enthousiast over onze accommodatie en na zoveel jaren zonder een vast ‘thuis’ maakt ons dat natuurlijk enorm trots.” Naast volleybal, gymnastiek en tennis is voetbal met afstand de grootste sportvereniging in Oudehaske. Voetbal en daarmee ook de voetbalkantine is op een andere locatie. “En dat is weleens jammer”, vindt Neeltsje Ruiter. “Het zou leuker zijn om dat allemaal centraal te hebben in een dorp als Oudehaske. Veel gezelliger toch? Dat neemt niet weg dat we enorm blij zijn hoor met wat we hier hebben, maar het zou wat mij betreft wel een droom voor de toekomst zijn.”

De grote opkomst bij het ‘Glow in the Dark’ toernooi

Uw contactpersoon in uw regio is: Verse gerechten voor thuis Stel zelf uw gerechten samen Diëten en voedingsgewoonten Persoonlijk thuisbezorgd door Alex Lubbers

Alex Lubbers, 0513-85 85 50 friesland@etenmetgemak.nl www.etenmetgemak.nl/friesland www.facebook.nl/etenmetgemak

deFryskeMarren // SPORT

TEKST JAN VAN LOON // FOTO'S ORANGEPICTURES.NL

deFryskeMarren

AUKE HYLKEMA, OUD-RAYONHOOFD VAN BALK, WACHT MET SMART OP NIEUWE ELFSTEDENTOCHT

“ELK JAAR KOMT HIJ DICHTERBIJ” Het is inmiddels al meer dan 22 jaar geleden, dat de laatste Elfstedentocht werd gereden. Op 4 januari 1997 wonnen Henk Angenent en Klasina Seinstra de Toch der Tochten. Slechts éénmaal eerder in de geschiedenis bleef Nederland zo lang verstoken van een Elfstedentocht. Na de barre rit in 1963 werd pas in 1985 weer een Elfstedentocht verreden. Mocht het deze winter weer niet lukken, dan kennen we de langste Elfstedentochtloze periode uit de geschiedenis.

HET MAG WEL WEER EENS “Het mag daarom wel weer eens,” vindt Auke Hylkema, oud-rayonhoofd van Balk. “Ze zeggen weleens. ‘De Elfstedentocht komt elk jaar een dag dichterbij’. En dat is sowieso waar.” Auke Hylkema is 34 jaar rayonhoofd van Balk geweest en maakte drie Elfstedentochten mee. De tocht in 1985 was de eerste. “Niks aan”, zegt Auke meteen. “Toen we ’s ochtends om vier uur het ijs op liepen, regende het al zowat. Iedereen die viel, was tot op het bot toe nat. Het was dikke dooi. Bij ons thuis

knapte de centrale verwarming ook nog eens. Die was kapotgevroren en toen het begon de dooien werd het één natte bende. Nee, doe mij maar de tochten van 1986 en 1997. Lekker koud.”

IJSTRANSPLANTATIE

den pas bij elkaar toen er al een flinke plaat ijs in lag. Dat late bijeenkomen heeft er op zekerheid al enkele keren voor gezorgd dat een Elfstedentocht niet kon doorgaan, terwijl dat gemakkelijk had gekund. Zoals in 1975 en 1978, maar men kwam gewoonweg te laat in actie. Dat zal je nu niet meer beleven.”

Van 1984 tot en met 2017 was Auke Hylkema rayonhoofd in Balk. Een verantwoordelijke taak, die hij deelde met Martin Dijkstra. In die lange periode veranderde er veel en ook over de periode daarvoor weet Auke veel te vertellen. “Je kunt het je nu niet meer voorstellen, maar vroeger kwamen de rayonhoof-

In de periode rond zijn aanstelling als rayonhoofd was Auke Hylkema ambtenaar Sport & Recreatie. “Mijn leidinggevende was wel een fervent schaatser en hij wilde dat er meer aandacht werd gegeven aan het natuurijs voordat het begon te vriezen. We maakten

draaiboeken, kwamen vaker bijeen en op het moment dat het begon te vriezen, namen we zo veel mogelijk maatregelen om het ijs zo goed als mogelijk aan te laten groeien. De ijstransplantatie in 1996 was daar een mooi voorbeeld van. Goede stukken ijs werden in wakken gelegd en zo kregen we op ons traject een betere ijsvloer. Helaas mocht dat toen niet baten.”

FRIEZEN ONTDOOIEN ALS HET VRIEST Vanaf 1909 zijn er in totaliteit vijftien Elfstedentochten gereden. Allemaal in de 20e eeuw. Sinds 1997 wacht heel Nederland met smart op de zestiende editie. Moeder Natuur werkt echter al vele winters niet mee. Toch, in 2012 was het bijna zo ver. “Als we die verrekte sneeuw niet hadden gehad, was het doorgegaan,” zegt Auke en hij baalt er nog altijd van. “We hadden echt een prachtige ijsvloer en we hadden hier dwars door Balk geen enkel wak. We konden in 2012 voor het eerst de sluizen helemaal dichtdoen, waardoor we veel minder stroming kregen. Dat is een enorme verbetering, zo weten we nu. In het verleden gooiden we er vaak een hele bult zand voor, maar vaak veel te laat natuurlijk. Dat moest dan later ook weer weggehaald worden.” Wat Auke het meest is bijgebleven uit 2012, was de enorme inzet van Balk zelf. “We konden met de machines niet op het ijs. Ik heb toen Omroep Fryslân gebeld en ze deden een oproep in het nieuwsbulletin om mensen te mobiliseren om mee te helpen vegen. Binnen een uur hadden we honderd man op het ijs. Natuurijs verbroedert. Het is een dooddoener hoor, maar in dat geval ontdooit de echte Fries pas als het begint te vriezen.”

ALLEMAAL GEK IN DE KOP Het complete huidige bestuur van de Friese Elfstedentocht heeft nog nooit een Elfstedentocht mee georganiseerd. Dat geeft nog maar eens aan hoe lang het al weer geleden is, dat de tocht verreden kon worden. Tijdens de laatste Elfstedentocht in 1997 stond Nederland stil en heerste er complete gekte. Men trok massaal naar Friesland. Dat wordt, als er nu een Elfstedentocht komt, alleen maar gekker, denkt Auke. “Publiek, rijders. Ze zijn allemaal gek in de kop, helemaal blind. Het is misschien wel iets in ons DNA, ik weet het niet.” De schaarste van het aantal tochten in de voorbije decennia draagt daaraan bij. “Laten we zeggen dat iedereen tot 25 jaar nog nooit bewust een Elfstedentocht heeft meegemaakt. Als hij dan een keer wel komt, zal dat enorm bijzonder zijn en ik denk ook, hoe langer dat moment uitblijft, hoe erger dat wordt. Het wordt bijna een beetje magisch. Als De Tocht komt, dan wordt het druk hier”. Auke begint te lachen. “Vol is vol en er kunnen gemakkelijk een paar bruggen opengezet worden richting Friesland om mensen te weren.”

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

EEN PICKNICKBANK VAN GEBRUIKTE VISNETTEN. ONTWIKKELD DOOR LANKHORST. GEMONTEERD DOOR EMPATEC.

VAN VISNET NAAR PICKNICKBANK Vol enthousiasme begint hĳ te vertellen. Hĳ heeft hart voor de zaak. En denkt in mogelĳkheden. Sjouke Tjalsma. Directeur bĳ Lankhorst Recycling Products in Sneek. Het bedrĳf maakt kunststof producten uit gerecycled plastic. Waaronder picknickbanken van gebruikte visnetten. Oplossing

Visnetten. Soms kapot. Soms verloren. Achtergelaten in de zee. Jaarlĳks belandt er wereldwĳd minstens 640.000 ton visgerei in zee. Een groot probleem voor de natuur. Zeedieren raken erin verstrikt en sterven. Verloren of gedumpt visgerei beslaat ongeveer tien procent van al het plastic afval in zee. Ook koraalriffen lĳden onder het afval. Bedrĳven doen weinig om dit te voorkomen. Dat geldt niet voor Lankhorst. Zĳ hebben voor dit probleem een oplossing bedacht.

DE BRUG EN DE BURGEMEESTER Als rayonhoofd ben je verantwoordelijk voor het gehele traject wat je toebehoort. Voor Balk omvat dat zelfs twee routes. “Als we niet over De Luts kunnen, hebben we een alternatief en beide routes houden we geheel vrij. De meute splitsen is ook nog een optie”, zegt Auke. En dat is best een hele verantwoordelijkheid, want de ongeveer 17.000 (1997) rijders moeten veilig over het ijs kunnen. “Op het traject moet officieel overal vijftien centimeter ijs liggen. Op sommige plekken is dat geen enkel probleem, op andere plekken haal je dat minder gemakkelijk. Zeker onder de bruggetjes. Als rayonhoofd kijk je hiernaar en beoordeel je, vooral op ervaring, hoe het traject erbij ligt. Je moet zeker niet te bang zijn hoor, anders organiseer je nooit weer wat. Over een centimeter of acht á negen kun je prima rijden, zeker als het zwart ijs is. Je moet gewoon niet met elkaar allemaal stil gaan staan.” En juist dat gebeurde een keer tijdens een 11-Merentocht waar Auke ook in de organisatie zat. “Ik weet het nog als de dag van gisteren. Het was een fout in de communicatie. We gingen er van uit, dat de brug hier midden in Balk open kon blijven tijdens de tocht. De schaatsers kunnen dan snel doorrijden. Maar de hulpdiensten maakten bij calamiteiten ook gebruik van deze brug en op last van de burgemeester moest de brug dicht blijven. Op den duur stond het hier helemaal vol op het ijs. Het was levensgevaarlijk. Zonder dat de burgemeester het wist, hebben we de brug toen opengezet. Je moet wat.”

PERFECT IS HET NOOIT “Onder perfecte omstandigheden kun je in een nacht of vier al wel bijna op de gewenste ijsdikte komen”, zegt de Balkster. “Maar dan moet het ook perfect zijn en perfect is het nooit. Vaak zie je dat aan het begin van een vorstperiode de wind flink opzet uit het

De cirkel is rond

De oude visnetten worden opgevist uit de zee. Vissers kunnen deze kosteloos inleveren. Voorheen moesten ze betalen om deze te storten. De netten worden in Denemarken verwerkt tot een basisgrondstof. Kunststofkorrels zĳn het resultaat. Deze worden verwerkt tot kunststof planken. En deze vormen weer de basis voor een picknickbank. Deze banken zĳn extra bĳzonder, omdat deze door medewerkers van Empatec worden gemonteerd.

Motivatie

Mensen van Empatec hebben een afstand tot de arbeidsmarkt. En zĳn daardoor juist extra gemotiveerd. Om te laten zien wat ze wél kunnen. Het monteren doen ze op locatie bĳ Lankhorst. Dit scheelt tĳd en transportkosten. En dat is weer positief voor het milieu. De banken vind je langs de Afsluitdĳk, bĳ parkeerplaatsen en benzinestations. Maar ook in Frankrĳk en Denemarken. Wie kent ze niet? oosten. Het water wordt dan van de meren hierheen geblazen en als de wind afneemt en het strenger begint te vriezen, moet dat water eerst weer terugstromen. Dat duurt drie dagen en in die periode groeit het ijs niet aan. Je ziet ze dan al schaatsen op de ijsbanen en sloten, maar op de doorgaande wateren niet. Dat is puur de stroming. Daarnaast speelt de wind ook tijdens het aangroeien van het ijs een belangrijke rol. Ook al ligt het ijs erin. Met een harde wind ontstaat er stroming en brokkelt het ijs aan de onderkant weer af en ontstaan er wakken.” Of er dit jaar weer een Elfstedentocht komt, vindt Auke moeilijk om te voorspellen. “Maar waarom niet, toch?”, zegt hij hoopvol. “Je hoort natuurlijk veel om je heen, dat we een extreme zomer hebben gehad. Waarom dan niet ook een extreme winter?. Nou, van mij mag het.”

Doorlopend innoveren

Er wordt voortdurend geïnnoveerd bĳ Lankhorst. Ze zĳn altĳd op zoek naar nieuwe toepassingen. Zo is aanschuiven bĳ een reguliere picknickbank lastig voor een rolstoelgebruiker. En dus gaat een team innovators van Lankhorst hier mee aan de slag en verlengen ze het tafelblad aan de kopse kanten. En zo kun je tóch aanschuiven. Aan het hoofd van de picknicktafel. Met je rolstoel. Hoe mooi is dat?!

Toegevoegde waarde

Empatec is zeker van toegevoegde waarde. Door deze samenwerking is er meer mogelĳk. Doordat Empatec bĳ Lankhorst op locatie werkt leer je elkaar kennen. En dat leidt steeds weer tot nieuwe mogelĳkheden. Zo ontstaat groei. Niet alleen voor Lankhorst, maar zeker ook voor Empatec. De samenwerking verloopt goed. Sjouke is hier trots op. Van visnet tot picknickbank. En zo is de cirkel rond. En dát is waar Empatec het voor doet…..Samenwerken met organisaties die zich verantwoordelĳk voelen. Omkĳken naar de wereld. En elke dag proberen deze steeds een beetje beter te maken.

Jan NUMMER 01 • 2019

D ertien jaar lang was Jan van Loon marathonschaatser en skeeleraar op het hoogste niveau. Vorig jaar is de 33-jarige sporter uit Heeg hiermee gestopt en is hij op zoek naar een nieuwe uitdaging. Voor GrootdeFryskeMarren sport hij daarom elke maand mee met een sportvereniging in de gemeente. DIT KEER SNOWCENTRUM JOURE

SNOWCENTRUM JOURE

Oefenen voor de sneeuw

Skiën in een land zonder bergen. Het is een gek idee, maar het kan op één van de vele indoorbanen in Nederland tegenwoordig heel gemakkelijk. Sinds twee jaar is de rollerbaan in Joure heropend en kan er op één van de twee rollerbanen getraind worden voor het echte werk. Zelf ben ik niet een fervent skiër, maar recent heb ik één keer eerder op een rollerbaan gestaan. Ik ben benieuwd hoe het skiën, na mijn eerste ervaring, vandaag gaat. Die eerste ervaring op een rollerband viel overigens niet mee. Het was moeilijk. TEKST JAN VAN LOON // FOTO'S ORANGEPICTURES.NL

Bij het Snowcentrum in Joure word ik ontvangen door Rogier Ybema, één van de twee eigenaren. Samen met Warrie van der Laan blies hij Snowcentrum Joure nieuw leven in. “Er zitten in Heerenveen en Sneek natuurlijk ook skischolen, maar we vonden zeker dat er nog genoeg ruimte over was voor een rollerbaan in Joure en na twee jaar kunnen we concluderen dat dat klopt”, zegt Rogier.

BIBBEREND BIJ DE DEUR In de skischool treffen Rogier Ybema en Warrie van der Laan voornamelijk skiërs aan die, voordat ze op wintersport gaan, nog even willen oefenen. Rogier: “Enkele lessen voor de wintersport heeft vele voordelen, zeker voor de iets minder ervaren skiërs. Je oefent de beweging, scherpt je techniek wat

aan en krijgt vertrouwen op de ski’s. Dat is toch lekker als je straks bovenaan de piste staat voor je eerste afdaling. Daarnaast is skiën ook een flinke belasting voor je beenspieren. Als je een x-aantal lessen volgt, krijg je tijdens je vakantie veel minder of geen spierpijn.” Bij de skischool melden zich ook regelmatig mensen die echt niet durven, maar wel heel graag willen. Ze staan soms bibberend bij de deur. Warrie: “Ik heb hier weleens een vrouw gehad die bij de ingang bleef staan huilen. Ze durfde niet, maar wilde zo graag skiën, want ze

hield van de bergen. De eerste les hebben we alleen maar aan de bar zitten praten en tijdens de tweede les hebben we alleen gelopen op de band. Daarna gingen we met kleine stapjes verder. Je moet vertrouwen krijgen en de juiste techniek aanleren. Dan lukt het eigenlijk altijd.”

SCHAKELEN IN JE HOOFD Als de koffie op is, loop ik met Warrie naar de baan en trek een paar skischoenen aan. Ik krijg vandaag les van de 22-jarige Hester Kuiken. Hester is zelf fervent snowboardster, maar geeft ook les op de ski’s. We beginnen bij het begin. “Als ik de baan straks aan zet, moet je niet schrikken, maar dat is even een momentje dat je je goed moet vasthouden aan de stang.” Ik herinner mij dat nog goed van mijn eerste keer op de rollerbaan en ben goed voorbereid. Ook weet ik dat, als ik mijn ski’s naast elkaar houd, ik snelheid maak, net als in de sneeuw. Als ik snelheid maak, schiet ik dus naar voren en blijf ik bij de stang. Als ik mijn ski’s in een zogenaamde pizzapunt breng, rem ik als het ware en ga ik naar achteren de baan op. Als ik mijn ski’s weer recht zet, ga ik richting de stang. Het klinkt logisch, maar als je de eerste keer op een baan staat, vergt dat enige bewustwording. Je moet voortdurend schakelen in je hoofd. Bij mij gaat dat nu prima en eigenlijk kunnen we meteen beginnen met de eerste oefening. Hester doet de eerste oefening voor, waarbij we rustige bochtjes maken van links naar rechts op de baan. “Denk er om dat je je gewicht voor op je ski’s hebt, dat draait veel gemakkelijker. Daarnaast kom je iets omhoog, net voor de bocht en als je de bocht hebt gemaakt, zak je weer in. Stuur daarbij met je punt van je voet, anders is je beweging te snel en te robuust.”

Ik ga aan de slag en merk vooral mijn enorme vooruitgang na de eerste les. Waar ik het destijds echt enorm wennen en moeilijk vond, is nu het beheersen van de ski’s, het manoeuvreren op de baan en het maken van bochtjes relatief eenvoudig. Ik ski echter nog steeds iets in pizzapuntjes en zet na de bocht mijn ski nog niet naast de ander, maar probeer dit wel iets te doen. En dat gaat prima, vind ik zelf.

“JIJ BENT EEN MOEILIJKE KLANT” Na de eerste serie van tien minuten heb ik even pauze en Warrie voegt zich naast me op het bankje. “Hoe gaat het?”, vraagt hij. “Ik denk wel goed”, antwoord ik. “Weet je dat jij het moeilijkste type klant bent? Je durft, wil snel stappen maken en hebt al eens geskied. Je hebt alleen geen basistechniek. Dat snel stappen willen maken moeten we je eerst afleren. Skiën kun je wel, en je komt wel beneden, maar er gaan nog veel dingen fout. Ik kan beter iemand hebben die bang is en precies doet wat er gezegd wordt in een rustig tempo. Die leert sneller goed skiën dan jij.”

2019 BEZOEK ONS EN GENIET! HIGH TEA LUNCH

beachclublemmer.nl

BORRELEN

BBQ

TROUWEN

ONTMOETEN DINER

DRANKJES

VERGADEREN

FEEST

Ik begrijp exact wat Warrie zegt en waardeer zijn eerlijkheid. Samen met Warrie ga ik aan de slag met mijn houding. “Je moet je romp altijd richting het dal houden en veel meer voorop je ski’s staan”, begint Warrie. Hij zet me in de goede houding en dat voelt enorm onnatuurlijk. Niet hoe ik het mezelf ooit zou aanleren. Ik voel echter wel meteen hoe goed ik hang en hoe gemakkelijk ik mijn ski kan bijhalen. Warrie lacht. “Ik was net als jij en mij heeft het zeker twee jaar gekost om echt goed te kunnen skiën, terwijl ik huisvrouwen zag, die het beter deden dan ik.” Na een half uur zit de les er op. Ik ben een stuk zekerder op ski’s geworden, maar besef ook dat ik nog een lange weg te gaan heb om het echt goed te leren.

Jan uitdagen om een keer mee te trainen bij jouw vereniging? Dat kan! Stuur een e-mail met motivatie naar: info@grootdefryskemarren.nl.

deFryskeMarren // SPORT

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

“WE BINNE DEAR KLEAR FOAR!”

deFryskeMarren

BALK - Afgelopen vrijdag werd bij Badmeester Keimpe in Balk door de ijswegencentrale Gaasterland een nieuwe veegmachine in gebruik genomen. De machine is gefinancierd door de vereniging Friese Elfsteden en IJsmeester Sytse Prins was aanwezig namens de Elfsteden vereniging.

LOET BOOT LANGER BIJ NOK

OUDEMIRDUM – Het contract van trainer Loet Boot bij SV NOK is met een jaar verlengd. De 70-jarige Sneker is momenteel aan zijn tweede seizoen bezig bij de club uit Oudemirdum. Boot combineert het hoofdtrainerschap bij NOK op zaterdag met het hoofdtrainerschap bij SF Deinum op zondag. Bij Deinum werkt hij samen met zijn zoon Niels Boot.

Als de tocht nu uitgeschreven wordt, moet alles in 10-11 dagen klaar zijn. De ijswegencentrale is verantwoordelijk van het ij in de regio Gaasterlân-Sleat en deze nieuwe machine werkt erg efficiënt. De machine is ontwikkelt door Richard de Wolff van Tjitte de Wolf handbouwmechanisatie tuin en park uit Tjerkgaast. De machine is licht en kan snel ingezet

worden bij het vrijmaken van sneeuw op de route. De ijswegencentrale Gaasterlân-Sleat heeft een nieuwe voorzitter. Douwe Hoekstra uit Elahuizen, die burgemeester Fred Veenstra is opgevolgd. Burgemeester Fred Veenstra kan deze functie niet meer bekleden, omdat een burgemeester ook toestemming moet verlenen aan een eventuele tocht, dus is dat niet langer mogelijk. Verder waren aanwezig Piet Siemonsma uit Balk en Reitse Woudstra uit Elahuizen, assistent rayonhoofd en rayonhoofd van Gaaster-

lân-Sleat en omstreken van de vereniging Friese Elfsteden. Zou Piet Paulusma gelijk krijgen? In Gaasterland zijn ze d’r klear foar.

NOK kent momenteel een lastig seizoen in de derde klasse A. Met zeven punten uit twaalf wedstrijden staat NOK op de voorlaatste plaats. Desondanks staat de zeer ervaren Boot dus ook volgend seizoen aan het roer bij de vereniging uit Oudemirdum.

WINTERWANDELING IN BANTEGA

SPANNENDE STRIJD BIJ GAASTERLÂN RABO RUN

BALK – De achtste editie van de Gaasterlân Rabo Run was weer een groot succes. De deelnemers konden kiezen uit een parcours van 4 mijl, 11,8 kilometer of een halve marathon. Uiteindelijk haalden bijna 640 lopers de eindstreep.

BANTEGA – Oranjevereniging Trouw aan Oranje, ijsclub de Polder, toneelvereniging Op Nij Feriene, Gemengd koor Sjongernocht, Stichting Iepenloftspul en S.C.C. de Pomp organiseren op zaterdag 12 januari voor de vierde keer de Winterwandeling van Bantega. Deelnemers kunnen kiezen uit een route van 11 en 22 kilometer. Als je aan de wandeling meedoen wilt, kun je je opgeven via 0514-551295 of via winterwandelingbantega@gmail.com. De kosten voor deelname bedragen 6 euro, inclusief een kop snert na afloop. Deelnemers aan de tocht van 22 kilometer starten tussen 9.00 en 10.00 uur en deelnemers aan de tocht van 11 kilometer kunnen starten tussen 9.00 en 11.00 uur. Tevens wordt er een wintermarkt georganiseerd in S.C.C. de Pomp. Deze vindt plaats tussen 11.00 en 15.00 uur.

Naast de recreatieve deelnemers waren er natuurlijk ook lopers die de afstand probeerden te winnen. Op verschillende afstanden leverde dit een spannende strijd op. Zo finishten de nummers één, twee en drie op de vier mijl voor de vrouwen binnen een halve minuut van elkaar. Uiteindelijk was Melanie de Munnik de snelste. Op de 11,8 kilometer waren de verschillen zelfs nog kleiner. De top drie eindigde nu binnen 22 seconden van elkaar. Anita Flapper kwam als eerste over de streep. De halve marathon voor de dames werd gewonnen door Bertina de Vries. Bij de heren was Tsjerk Dijksma de snelste op de 4 mijl. Bram Kielman klopte Jan Sytze Jonker in de sprint om de zege op de 11,8 kilometer en Riekele Kobus bleef iedereen voor op de halve marathon.

MARCEL SCHUTZ VOLGEND SEIZOEN TRAINER VV LEMMER LEMMER – Marcel Schutz wordt de nieuwe trainer van het eerste elftal van vv Lemmer. Hij volgt Maarten de Jong aan het einde van dit seizoen op. Lemmer lijkt met een vrije val bezig in het amateurvoetbal. Na de degradatie uit de derde klasse vorig jaar staat Lemmer in de vierde klasse dit seizoen weer laatste. Schutz is momenteel trainer van het tweede elftal van dorpsgenoot CVVO. Voor Schutz wordt vv Lemmer de eerste klus als hoofdtrainer van een club uit de standaardklasse. Of hij volgend jaar in de vierde klasse start, is momenteel zeer twijfelachtig. Lemmer behaalde slechts één punt uit elf wedstrijden en

WATERPOLOTEAM

FRIESLAND CM WINT WWT IN EINDHOVEN

EINDHOVEN – De SGHA’ers Femke Andree, Fardau Strampel en Nynke Willemsen zijn met Team Friesland eerste geworden op het Winter Waterpolotoernooi (WWT) in het Pieter van den Hoogenband Zwemstadion in Eindhoven. In de poulefase was Team Friesland gekoppeld aan Njord uit Veldhoven, El Olivar uit het Spaanse Zaragoza en MNC Dordrecht. Team Friesland begon het toernooi met een nederlaag (2-1) tegen Njord. Het team wist zich echter te herstellen in de volgende twee wedstrijden. Zowel El Olivar (1-4) als MNC Dordrecht (1-3) werden verslagen. Hiermee werd Team Friesland op basis van doelsaldo eerste in de poule. In de halve finale was ZVL 1886 uit Leiden de tegenstander. De ploeg uit Leiden beschikte over enkele speelsters met eredivisie-ervaring. Toch trokken de Friezen aan het langste eind. Met een 1-3-overwinning plaatste het team zich voor de finale.

staat hiermee halverwege de competitie onderaan. Het eerstvolgende team op de ranglijst, Black Boys uit Sneek, heeft zes punten meer. VV Lemmer neemt hiermee ook afscheid van de huidige trainer, Maarten de Jong.

Daarin was ZV De Ham uit Wormerveer-Krommenie de tegenstander. Team Friesland wist zich goed te verweren tegen de fysiek spelende Noord-Hollanders. De Friezen wonnen uiteindelijk met 1-3 en pakten daarmee de winst in het toernooi.

Lekker en betaalbaar eten aan het gezelligste plein van Joure! Dagelijks geopend! T 0513 415 425

bistrofred.nl

38 17 14

17 2

2 17

17 22

17 8

22 9

17 10

PUZZELPAGINA NR 01

14 14

4 14

D C

NUMMER 01 • 2019

18 17

4 14

Puzzel en win! In iedere editie van deze krant staat een puzzel waarmee u leuke prijsjes kunt winnen. Stuur uw oplossing via de email of met traditionele post. U kunt dit sturen naar: info@grootdefryskemarren.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 01-2019 – tot uiterlijk 5 februari 2019. Wij wensen u veel puzzel plezier!

Probeer ijke letters. staan voor gel . Gelijke cijfers den woord te vin het gekleurde

Russisch rijtuig

muzieksoort

spotfiguur

lengtemaat

kledingstuk

knoopwerk

muziekinstrument

geestesgesteldheid

dringend

S L U I E R O T G A N S

insect

12 priem

riv. in Duitsland

speurder

interval

pl. in Italië waterdier vogelverblijf water in Friesland

schuine strook

filmer verlies

voertuig discipel

Ierland omslag bijna smaad

ontlastend bewijs

tuinman laan

land in MiddenAmerika

olievetstof

uitbouw

Europeaan

schooier

soort kabouter

jaartelling

kloosterzuster

rangtelwoord

helmklep scheepsvloer

schuld

bijwoord gelijkenis

sterrenbeeld

Russisch heerser

confessie

P E L L E N D E W T A O

R R N T O Y P A O V F R

E O E E P B S H R T V E

I M P M D B O U A O I O

M E R D A O C W A N N C

F N E K F H G E L E K N

O O W D T S K F G E E A

O R V B F A U N A L N L

L A A B A K O D I R I B

K A A R S L R S L L E E

R E G I E T S T A A K V

schoolonderzoek Griekse letter en ik heb volgende het gevonden! muziekinstrument

sportartikel

afspraak vol kieren

lid van verdienste politieman

logement

tochtje

zijrivier v.d. Rijn

hoofddeksel

dwaling

traag

driekroon

hijstoestel

Ierland

huldigen

Baskische verzetsgroep

los

een zekere

De woorden zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Ze kunnen elkaar overlappen. Letters mogen vaker worden gebruikt. Zoek de woorden op en streep ze af. De overblijvende letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing. ADREM HOBBY MENORA STEIGER AFVINKEN HOOFDVAK MOREL TONEEL ALDUS KAARS OEROS VERAFGODEN BLANCO KABAAL ORAAL VRUCHTBAAR BOWLEN KLINKHAMER ROTGANS WASBAK ELLENDE KLOOF SLUIER WERPEN FAUNA LONGEN SPREI

gereedschap

PUZZEL EN WIN

riv. in Rusland spoedig

WAARDEBON VAN € 25,00

Germaans teken

gokspel

huisknecht

Winnaar puzzel Grootdefryskemarren 12 - 2018 L. van Akker uit Langweer heeft de waardebon t.w.v. € 25,00 gewonnen. Deze waardebon is aangeboden door en te besteden bij Slagerij Dol te Langweer.

COLOFON GrootDeFryskeMarren krant is een maandelijkse uitgave van Ying Media. De krant wordt huisaan-huis verspreid in gemeente De Fryske Marren en ligt bij verschillende 'pick-up' points in gemeente De Fryske Marren. Oplage: 28.000 exemplaren.

Midstraat 49 Joure - Tel 0513 413 263

veldman.uw-slager.nl

Uw Slager Obe en Marijke Veldman

STUUR UW ANTWOORDEN van PUZZEL 01, VÓÓR 5 februari A.S. PER EMAIL NAAR: info@grootDEFRYSKEMARREN.nl OF PER POST NAAR: GROOTDEFRYSKEMARREn, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

UITGEVER

EINDREDACTIE

VERKOOP

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

Henk de Vries

Meine de Vlugt, Rob van Luit, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok, Mieke Alferink

REDACTIE

redactie@grootdefryskemarren.nl

Henk van der Veer, Wim Walda, Eelke Lok, Jan van Loon, Albert Bouwman, Kirsten van Loon, Joeri van Leeuwen

BLADMANAGEMENT

VORMGEVING

VERSPREIDING

Marianne Bouwman mbouwman@yingmedia.nl

Frans van Dam (Quod Media)

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

REDACTIETIPS?

FOTOGRAFIE Johan Brouwer, Andre Weening, Wim Walda.

DRUK Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

VOORRAADVOORDEEL OP=OP!

Caddy Economy va.

5x Volkswagen Caddy

Economy Business

€ 11.995*

2.0 TDI | 62Kw/84pk

OP = OP

o.a. voorzien van: Airco, Audio + Bluetooth, Comfortstoel Elektrisch pakket/spiegels, Schuifdeur rechts

Uit voorraad leverbaar vanaf € 11.995

Transporter Economy va.

8x Volkswagen Transporter

€ 16.995*

Economy Business

Tot

2.0 TDI | L1, Enkel cabine | 62Kw/84pk

OP = OP

€ 2.800 Voorraadvoordeel

o.a. voorzien van: Airco, Bluetooth, Comfortstoel, Achterdeur met ruit, Bijrijdersbank, Elektrisch pakket/spiegels, Schuifdeur rechts

Nu met tot € 2.800 voorraadvoordeel

Uit voorraad leverbaar vanaf € 16.995 OOK OP=OP!

Transporter Economy Business L2 | vanaf € 19.995*

Transporter Highline va.

11x Volkswagen Transporter

€ 33.995*

OP = OP Tot

Highline

2.0 TDI | L2, Dubbel cabine | 110Kw/150pk

€ 5.000

o.a. voorzien van: Airco, Cruise Control, Navigatiesysteem, Alarm, LED-lampen, Lichtmetalen velgen

Voorraadvoordeel

Nu met tot € 5.000 voorraadvoordeel

Uit voorraad leverbaar vanaf € 31.995 OOK OP VOORRAAD

Transporter Highline DSG (automaat) | vanaf € 33.995*

*Genoemde zakelijke vanaf-prijzen zijn alleen geldig op de genoemde bedrijfswagens uit voorraad èn exclusief btw, bpm, aﬂeverkosten, recyclingbijdrage en leges. De BTW kunt u (mogelijk) terug krijgen via de belastingdienst. Aanbiedingen geldig zolang de actievoorraad strekt, doch tot uiterlijk 31 januari 2019. Druk- en zetfouten voorbehouden. Afbeeldingen kunnen meeruitvoeringen bevatten.

NATUURLIJK

BIJ:

vandenbrug.nl

Van den Brug Heerenveen

Van den Brug Sneek

Zilverweg 5, 8445 PE Heerenveen | T 0513 - 63 30 54 Kleermakersstraat 6, 8601 WG Sneek | T 0515 - 42 52 52 Autoland van den Brug is ook gevestigd in Franeker, Drachten en Buitenpost

Vr 25 januari 2019 14.00 - 21.00 uur

Za 26 januari 2019 9.30 - 13.00 uur

www.rocfriesepoort.nl Leeuwarden

Dokkum

Drachten

Sneek

Emmeloord

Urk