FACE TO FACE MET

#FACETOFACE JOAN HOEKSTRA

fotografie MUSTAFA GUMUSSU tekst HANNAH ZANDBERGEN

“In plaats van anderen te helpen, moest ik mezelf gaan helpen”

Aan tafel zit een rustige vrouw, van wie de leeftijd moeilijk te schatten is. Zodra ze over ademhaling gaat praten, krijgt ze een sprankeling in haar ogen. “Ademhalen is zoiets vanzelfsprekends, maar het is ook een krachtige tool die je enorm kan helpen”, zegt ze. Joan Hoekstra weet waar ze over praat. Ze leefde een snel en druk leven in Amsterdam, maar door een burn-out werd ze abrupt stilgezet. Dankzij yoga en ademwerk krabbelde ze weer uit dat dal omhoog.

Joan Hoekstra is geboren en getogen in Heerenveen. “Ik kom uit een heel gemoedelijk en sportief gezin. Ik ging naar de Bernebrêge, een Jenaplanschool. Mijn broertje en ik speelden veel buiten en ik deed aan turnen en dansen. Ik wilde de dansacademie gaan doen, maar werd afgewezen. Dat was een teleurstelling. Ik koos voor de hotelschool, een goede tweede keus, omdat ik al een bijbaantje had in het pannenkoekschip en uit een ondernemende familie kom.”

INNERLIJKE WIJSHEID

“Tijdens mijn studie ben ik veel gaan reizen en dat heeft mijn kijk op de wereld enorm veranderd. Op mijn zeventiende kreeg ik al de kans om naar China te gaan. Toen ontdekte ik: er is zoveel meer dan Friesland. Later ben ik naar Indonesië en Curaçao geweest en heb een jaar lang door Zuid-Amerika gereisd. Ik vond het geweldig om de wereld te ontdekken, ik was ontzettend nieuwsgierig naar alles en iedereen. De mensen die ik ontmoette, hebben heel weinig materiële rijkdom, maar enorm veel innerlijke wijsheid en rust. Ik koos er bewust voor om in de reizen te investeren en ging zo goedkoop mogelijk op pad. Die reizen hebben me gevormd tot wie ik nu ben.”

NIET MEER SLAPEN

“Toen ik terugkwam naar Friesland, voelde dat te klein voor mij. Ik verhuisde naar Amsterdam en had verschillende banen in de hotelwereld. Op een gegeven moment ging ik werken voor een zorginstelling, waar ik in het facilitaire team zat: voor verzorgingshuizen regelden we alle ondersteunende zaken. We maakten voor de ouderen een feestje van het avondeten, of van het kerstdiner, zodat ze zich even wat minder ziek zouden voelen.

Toen ik teammanager werd, ging het mis. Het bleek dat het team op losse schroeven stond, niet veilig was. Mensen kwamen huilend bij me. Ik zorg graag voor anderen, dat is ook iets wat ik vanuit mijn opleiding en werk heb geleerd. Maar ik schoot daarin door, durfde geen nee meer te zeggen, geen vragen meer te stellen. Ik zat huilend op de fiets naar mijn werk en fietste huilend terug. Na mijn werk moest ik van mezelf nog afspreken met mijn vriend of met vriendinnen ergens naartoe gaan. Ik nam geen tijd meer voor mezelf, stond de hele tijd aan. Het gekke was: ik kon niet meer slapen. Ik was wel heel moe en viel in slaap, maar na een paar uurtjes werd ik weer wakker. Net of mijn lichaam die rust niet kon vinden. Ik bouwde enorm veel slaapgebrek op en was echt aan het overleven.”

VERSTIJFD

“Ik stond op het station in Utrecht, onderweg naar mijn werk. Ik kon gewoon niet meer bewegen. Alle geluiden en beelden kwamen heel hard binnen, en ik verstijfde helemaal. Ik appte mijn baas dat ik er later die week weer zou zijn. Achteraf was dat natuurlijk niet realistisch. Uiteindelijk heb ik een aantal maanden niet gewerkt. Ik huilde overal om en was enorm breekbaar. Ik was veel vermoeider dan ik wilde toegeven. Ik plaats van anderen te helpen moest ik mezelf gaan helpen, maar wist niet goed hoe.

Ik vroeg me af wat ik nog wél kon en kwam uit op yoga. Eerder had ik dat wel beoefend, maar nu maakte ik kennis met hele rustige vormen van yoga. Door yoga werd ik enorm geconfronteerd met wat er in mij leefde: dat ik van hot naar her rende, voor iedereen wilde zorgen. In het begin kon ik geen rust vinden. Mijn gedachten schoten overal naartoe. Na verloop van tijd ging dat steeds beter. De ademhalingsoefeningen gebruikte ik in het dagelijks leven. Ik merkte dat mijn hoofd rustiger werd door te mediteren en me te focussen op mijn ademhaling.”

GASPEDAAL EN REMPEDAAL

“Ik slaap nu met tape op mijn mond, zodat ik door mijn neus moet ademen. Dat helpt me om dieper te slapen. Als je heel druk bent, houd je als het ware voortdurend het gaspedaal ingedrukt. Je ademt dan veel door je mond, en dat is helemaal niet gezond. Maar je moet ook het rempedaal leren gebruiken, want je hebt ook rust nodig. Met je ademhaling kun je contact maken met het rempedaal. Je ademhaling is een ingang naar rust en ontspanning en heeft direct invloed op de balans in je zenuwstelsel. Daar zijn allerlei oefeningen voor. Slaap kan ook een goed middel zijn stress en spanning te verwerken, maar dan moet je wel weten hoe. Als je door je neus ademt, kom je automatisch in een diepere ontspanning terecht.”

HERKENNING

“Met yoga, meditatie en ademwerk lukte het mij om mezelf te gaan helpen. Uiteindelijk ben ik zelfs een tijdje naar Bali gegaan om mij hier helemaal in onder te dompelen. Dit was het begin van mijn echte transformatie. Daarna ben ik op een andere plek gaan werken. Mijn leidinggevende zei: ‘Het is niet goed voor jou als je hier blijft, dat zorgt alleen maar voor meer littekens.’ Ik help nu een hotelketen op het gebied van duurzame inzetbaarheid: ik geef handvatten om te zorgen dat mensen vitaler en gelukkiger worden in hun privéleven. En dat werkt door in hun werk, zodat ze een oprechte verbinding kunnen maken met de gast. Medewerkers zijn vaak heel erg gericht op de gasten, net als ik vroeger. Daarom kan ik ze goed hulp en herkenning bieden.”

TERUG NAAR HEERENVEEN

“Twee jaar geleden ben ik weer naar Friesland verhuisd. In Amsterdam was er veel onrust, merkte ik. Er is altijd wat te doen, ik voelde altijd de druk om ergens naartoe te gaan. In Heerenveen is het rustiger. Bovendien liggen hier mijn roots. Hier mag ik weer tot mezelf komen, zo voel ik dat. Omdat ik me zo in yoga had verdiept, wilde ik ook lessen gaan geven. Ik zocht een oefengroepje na mijn opleiding en dat zat binnen een week vol. In Amsterdam is er ontzettend veel aanbod, maar ik heb het idee dat er hier in Heerenveen nog ruimte voor mij als yogadocent is. Ik heb mijn eigen mix gemaakt van verschillende yogastijlen. Het is mooi om te zien dat dat aanslaat bij mensen. Yoga Nidra is een vorm van yoga die je lichaam en geest een diepe ontspanning geeft. Dit heeft mij zelf heel erg geholpen en geef ik nu door aan anderen. Eerst deed ik dat naast mijn werk. Nu geef ik zoveel lessen, ademcirkels en retreats dat ik het ook mijn werk mag noemen. Mijn gewone werk heb ik afgebouwd naar twee dagen in de week.”

OUDE EMOTIES

“Lessen en workshops rondom ademhaling waren in de Randstad al langer booming, maar in Friesland wordt het ook steeds normaler. Met verbonden ademhaling kun je veel over jezelf ontdekken: waar zitten oude emoties, op welke plekken zit je op slot? Het lichaam kan je zoveel vertellen. Zelf ontdekte ik door ademsessies dat het verdriet over de scheiding van mijn ouders in mijn systeem zat opgeslagen. Als je dat te lang negeert, gaat je lichaam op gegeven moment protesteren, net zoals dat bij mij het geval was. Je ademhaling is een ingang naar een plezierig, vitaler en gelukkiger leven. En het is voor iedereen toegankelijk. Je komt weer in contact met je lichaam. Als je dagelijks even incheckt bij je ademhaling, kan dat je helpen om rustig de dag door te komen. Veel mensen zijn zich nog niet genoeg bewust van de kracht van de ademhaling.”

DUN LIJNTJE

“Of ik helemaal genezen ben van mijn burn-out? Op dit moment zit ik heel goed in mijn vel. Maar ik ben me er heel goed van bewust dat het lijntje altijd maar dun is: het is heel gemakkelijk om weer door te schieten richting een burn-out. Ik ben daarom waakzaam naar mezelf. Nu zit ik in het groen, maar ik let op de signalen dat ik richting oranje ga. Dan krijg ik bijvoorbeeld pijntjes in mijn lichaam of een korter lontje.

Ik weet nu dat ik eerst aan mezelf moet denken voordat ik aan een ander denk. Als je yoga- en ademlessen geeft, is het van belang dat je eigen basis goed is. Anders kun je geen rust en ontspanning overbrengen naar de ander. Ik probeer goed te slapen, ik zeg vaker nee. En ik ben veel buiten, om te sporten en om te wandelen. Oranjewoud, of het Ketliker Skar: daar kom ik helemaal tot rust.”