GrootBolsward-IJsselmeerkust 2-2021 by GrootMedia

MAANDBLAD

02-2021

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

3e JAARGANG • NR. 25

groot

IN DEZE UITGAVE

Duurzaamheid

FOTO: JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

Special 2021

KEES EN PIETER VAN DER SCHOOT

BROERS IN BUSINESS Benieuwd hoe wij u deze dagen kunnen adviseren? Bel ons op: 0515-575580 of 06 57 57 95 94 Of mail naar:info@smukslaapcomfort.nl

‘Sliepe is ús wurk!’

NUMMER 02 • 2021

OPSTEKER VOOR EXMORRA:

ELF NIEUWBOUWWONINGEN

Hou vol!

EXMORRA - Er mogen de komende jaren elf nieuwe woningen worden gebouwd aan de rand van Exmorra. Het college van burgemeester en wethouders heeft ingestemd met het voorontwerpplan Keatsmorra van projectontwikkelaar Van Zuiden uit Tjerkwerd.

Weten jullie het nog? Dat, toen een jaar geleden het coronavirus ook in ons land om zich heen greep, de overheidsbestuurders niets anders riepen dan: “Hou vol! Samen worden we de pandemie de baas!” Niemand van u kan de woorden ‘hou vol’ nog langer pruimen. We zijn het goeddeels zat. De media staan boordevol met groepen mensen die er last van hebben dat ze geen vrijheid hebben om eigen dingen te doen. Opvallend de laatste weken is dat blijkt dat het onderlinge contact verwatert. Het belang van contact bewijst zich juist nu.

Keatsmorra ligt in het noordwesten van het dorp. Het plan is om hier in twee fases elf koopwoningen te realiseren. In de eerste fase gaat het om twee vrijstaande woningen en vier twee-onder-één-kappers. Fase twee bestaat uit de bouw van drie vrijstaande woningen en twee twee-onder-één-kappers. De woningen in fase twee worden pas gebouwd als de eerste fase voor 80 procent klaar is. Exmorra telt zo’n 465 inwoners. Met de bouw van elf woningen gaat er een lang gekoesterde wens van het dorp in vervulling.

Ruwweg tien procent van de bevolking is niet eens begonnen met het volhouden. Ze hebben vanaf het begin geroepen dat de ziekte niet meer is dan een griepje. En daarna hebben ze alles wat de overheid probeerde in te voeren uitgekotst. Sterker, ze zijn dubbel zo hard doorgegaan met het opzetten van feestjes en bijeenkomsten met grote aantallen mensen. Ze hebben gezorgd dat de woorden ‘hou vol’ vloekwoorden werden voor de andere burgers. Het zijn niet een beetje dwarse mensen. Veel erger. Een zucht om overal tegenin te gaan. Liefst fysiek. Vaak gekleed in legeruniformen. Maak het de overheid en de andere burgers zo moeilijk mogelijk.

“Met dit mooie bouwplan wil ik Exmorra van harte feliciteren”, zegt wethouder Mark de Man van Súdwest-Fryslân. “Het laat zien dat er ook in onze kleinere kernen nieuwbouw mogelijk is.” De Man benadrukt dat

Voor een deel ligt de schuld voor het bestaan van dit soort mensen bij de media. Die zich altijd haasten om hún woordvoerders, van Jerry Afriyie tot Thierry Baudet, ruim het woord te geven en geen tegenwoord te laten horen. Ze komen vaker in de diverse praatprogramma’s dan de mensen die wij hebben gekozen om de beslissingen te nemen. Daar zitten overigens best arbitraire beslissingen in. Logisch, wie van ons en hen kende het woord ‘corona’?

INWONERS AAN HET WOORD BOLSWARD - De gemeenteraad neemt beslissingen over uw leefomgeving. Of het nu gaat om nieuwe fietspaden of wegen, het herinrichten van een gebied, hoe de huishoudelijke hulp wordt georganiseerd in Súdwest-Fryslân, welke culturele initiatieven subsidie krijgen en hoeveel geld er wordt besteed aan openbare orde en veiligheid.

Je kunt best ontevreden zijn over deze regering. Maar sla op verkiezingsdag 17 maart alsjeblieft niet door naar de politieke partijen, die hun stemmers halen uit dit soort tegenstanders.

Veel leesplezier met GrootBolsward-IJsselmeerkust!

Iedereen kan zijn of haar stem laten horen door bijvoorbeeld in te spreken bij commissievergaderingen. Laat de raadsleden weten wat je ergens van vindt. Ook in coronatijd zijn er mogelijkheden om in te spreken. Afhankelijk van de coronamaatregelen die gelden kan dit tijdens de vergaderingen in het Bestjoershûs in Sneek of

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

Eelke Lok redactie GrootBolswardIJsselmeerkust

EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 4 MAART 2021 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA!

Binnenkort wordt het voorontwerpplan zes weken ter inzage gelegd. Gedurende deze periode wordt ook een digitaal informatie-inspraakmoment georganiseerd voor belanghebbenden. Informatie hierover lees je binnenkort op de website van de gemeente: www.woneninsudwestfryslan.nl.

VOLG DE GEMEENTERAAD:

Draai het maar eens om. Leg de nadruk op dat woord ‘samen’. Dat we ons samen verzetten tegen die anti-volhouders. Dat we samen luidop zeggen dat die mensen onzin verkopen uit eigen belang of een zucht naar overal op tegen te zijn.

Hét maandblad met verhalen uit jouw regio!

de gemeente niet zelf woningen bouwt. “Wat we wel doen is het actief ondersteunen van investeerders die met goede plannen komen. De stelregel is dat we ten aanzien van nieuwbouw geen enkele kern op slot zetten. Het is een misverstand dat de gemeente zich voor nieuwbouw alleen zou richten op Sneek en Bolsward.”

digitaal vanuit thuis. Wil je weten wat er op de agenda’s van de commissies en gemeenteraad staat en wanneer de raadsleden onderwerpen bespreken die jij belangrijk vindt? Stuur dan een mailtje naar de griffie via griffie@sudwestfryslan.nl. Inwoners kunnen bij ‘Ynwenners oan it Wurd’ inspreken over onderwerpen die níét op de commissieagenda’s staan. ‘Ynwenners oan it Wurd’ vindt op dit moment vanwege de coronamaatregelen digitaal plaats. Woensdag 17 februari is de eerstvolgende keer. Wil je meedoen? Stuur een mail naar griffie@sudwestfryslan.nl. Vermeld hierin het onderwerp dat je wilt bespreken met de raadsleden. Plus je naam, adres en telefoonnummer.

FIETSELFSTEDENTOCHT BOSLWARD - De onzekerheid of het coronavirus toestaat dat wij Pinkstermaandag een reguliere Fietselfstedentocht kunnen houden houdt voorlopig nog wel even aan. Het einde van de coronacrisis is nog niet in zicht, ondanks de voorzichtige hoop die het starten met vaccineren even leek te bieden. Dat alles maakt het voor het Fietselfstedentochtbestuur lastig om te voorspellen hoe de situatie er op pinkstermaandag (24 mei) uit zal zien. “Vooralsnog blijven we daarom een tweesporenbeleid volgen”, aldus het bestuur. “Scenario A is een reguliere Fietselfstedentocht. Eerder is gecommuniceerd dat de deelnemers die vorig jaar een kaart hebben aangeschaft daarmee automatisch startrecht hebben op 24 mei, en nu nog een bedrag van tien euro bij moeten betalen. Dat is niet veranderd. Als begin maart kan worden besloten tot een reguliere tocht op pinkstermaandag dan zal gevraagd worden die tien euro te voldoen.” Een alternatieve versie is scenario B. Hierover wordt dan ook begin maart een besluit genomen. “Dan valt ook te overzien welke kosten er dit jaar gemaakt gaan worden”, aldus het bestuur. “Voor de alternatieve versie geldt ook dat deelnemers op grond van hun inschrijving van vorig jaar recht hebben op een startkaart. Echter voor scenario B lijken de kosten dusdanig minder te zijn dat de aanvullende bijdrage van tien euro dan niet nodig is. Wij zullen de situatie nauwlettend in het oog houden en blijven werken aan onze twee draaiboeken.” Zoals gezegd, begin maart valt het definitieve besluit over de keuze voor ófwel scenario A, ófwel scenario B.

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

Prachtige plaatjes van, voor en door de regio delen wij graag in ons maandblad! Heb jij een mooi kiekje geschoten in de regio Bolsward-IJsselmeerkust? Deel ‘m met ons via info@yingmedia.nl. Wie weet zie je jouw foto terug in ons blad!

09:30

Klik! De zonsopgang van 14 januari 2021 om 9:30 uur bij Stavoren.

Fotograaf: Mariet Bouma - facebook.com/mariet.bouma

de GGD FRYSLÂN OPENT EXTRA VACCINATIELOCATIE IN SNEEK TUINVOGELTELLING DIT JAAR POPULAIR REGIO - Vogels kijken heeft het afgelopen jaar tijdens de coronacrisis flink aan populariteit gewonnen. Dat beeld is tijdens de Nationale Tuinvogeltelling van de Vogelbescherming Nederland opnieuw bevestigd. Een recordaantal van 165.648 deelnemers deed dit jaar mee aan de Nationale Tuinvogeltelling van Vogelbescherming Nederland. Het vorige record dateert van 2020, met bijna 91.000 deelnemers, maar dat is nu dus verpletterd. De deelnemers telden in totaal meer dan 2,3 miljoen tuinvogels, ook een record. De top drie bestaat dit jaar uit huismus, koolmees en pimpelmees. Daarmee wijkt het beeld niet af van vorig jaar. De resultaten zijn te bekijken op www.tuinvogeltelling.nl. Hier kan iedereen ook zien welke vogels in de eigen woonplaats en provincie geteld zijn. Door het recordaantal deelnemers werden dit jaar ook een recordaantal vogels geteld. Toch werden er gemiddeld per tuin minder vogels gezien: dertig vorig jaar, tegenover negentien dit jaar. Door het zachtere winterweer van de afgelopen periode verblijven veel vogels nog in de bossen en in de weilanden, waar nog voldoende voedsel beschikbaar is. Dit beeld wordt bevestigd door het groter aantal tjiftjaffen en zwartkoppen dan normaal dat in de tuinen werd gezien. Deze vogels zoeken het ’s winters steeds vaker dichter bij huis, waar ze voorheen in zuidelijker streken overwinterden.

SNEEK - De GGD Fryslân opent begin maart twee nieuwe locaties voor vaccinaties tegen het coronavirus. Eentje komt in Sneek, de andere in Drachten of omgeving. In beide locaties kunnen iedere dag 400 mensen een prik krijgen. Later in het voorjaar wil de GGD in totaal acht priklocaties hebben. Als er acht locaties zijn, kunnen zoveel mogelijk mensen boven de achttien jaar dichter bij huis een vaccin halen. Tot nu toe wordt er alleen geprikt in het WTC Expo in Leeuwarden. In Sneek komt de vaccinatielocatie aan de Akkerwinde 1, dicht bij de houten brug Krúsrak. Voor Drachten zoekt de GGD nog een locatie. Later moeten er dus nog vijf locaties bijkomen. Daarvoor kijkt de GGD naar Dokkum, Franeker, Heerenveen, Koudum en Oosterwolde. Er zijn zoveel locaties nodig zodat zoveel mogelijk mensen in de eigen omgeving een prik kunnen halen. Dan gaat het om ‘mobiele’ 60-plussers, de hele groep van 18 tot 60 jaar en een deel van het zorgpersoneel. Van de 650.000 Friezen zitten er 338.000 in de leeftijdsgroep van 18 en 60 jaar.

FOTO: SHUTTERSTOCK.COM

Hoe snel die locaties er komen, hangt af van wanneer de GGD Fryslân vaccins krijgt en hoeveel. De GGD kan nu 500 prikken per dag zetten. De planning is dat dat stapsgewijs wordt opgevoerd, maar de

bolsward-ijsselmeerkust KIJK VOOR HET LAATSTE (SPORT)NIEUWS UIT DE REGIO OP: WWW.GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL OOK NIEUWS TE MELDEN? LAAT HET ONS WETEN! REDACTIE@GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

vaccinatiestrategie wordt landelijk bepaald. Voor de Waddeneilanden is er een aparte strategie. De eilanders worden op de eilanden zelf gevaccineerd.

Vrijblijvend een inboedelopname of offerte? Contact ons via verkoop@hoekstrasneek.nl of 0515 - 41 21 10. Kijk ook op hoekstrasneek.nl

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

KEES EN PIETER VAN DER SCHOOT

BROERS IN BUSINESS ‘Frisia’. De oude kaas- en melkfabriek in Zurich. In 1892 wordt-ie opgericht door een aantal boeren uit Witmarsum, Pingjum en Kimswerd. Tientallen jaren zorgt het voor een bedrijvigheid van jewelste in het dorp aan de Waddenzee. Vanaf het krieken van de dag klinkt het gekletter van de melkbussen. Het geratel over de stenen. Het schoonspuiten. Binnen liggen de kazen te rijpen. Plank boven plank boven plank. Nu ligt de fabriek er al vele jaren troosteloos bij. ‘Frisia - 1892’, zo staat er nog trots te lezen in rode pannen op het dak. Die naam heeft de tand des tijds ongeschonden doorstaan, inclusief de aanhalingstekens. Maar voor de rest is het een ratjetoe, een rommeltje, een beetje een rotte kies in het dorp. Tot de Sexbierumer broers Kees en Pieter van der Schoot de fabriek in maart 2020 op Funda zien staan. Een kolfje naar hun hand. Als handelaars en ondernemers brengen ze een bod uit en de zaak is snel beklonken. Kees en Pieter kopen de zuivelfabriek in Zurich. Dit is het verhaal van twee broers in business. >> TEKST PIEBE PIEBENGA // FOTO’S JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

bolsward-ijsselmeerkust

KEES EN PIETER VAN DER SCHOOT

“DE JONGEREN DIE HIER EERST ‘OMSTRÚNDEN’ HELPEN ONS NU MEE MET OPRUIMEN”

Van alles heeft er al in de oude zuivelfabriek Frisia in Zurich gezeten: een visverwerkingsbedrijf, een pottenbakkerij, een paar keer is er zelfs een wietplantage ontmanteld. Niemand die het aandurft om de zaak grondig aan te pakken en de fabriek in oude glorie te herstellen. Tot de Gebroeders Van der Schoot de fabriek in mei 2020 kopen. Sindsdien pakken de mannen het voortvarend aan.

STATUS: ‘KARAKTERISTIEK’ Pieter: “Sinds 2012 is er niets meer aan het pand gedaan. Vroeger lag de fabriek aan de vaart, maar het laatste stuk daarvan is nu gedempt. Van de oude kaasfabriek maken we aan de ene kant een groot woonhuis. De bedoeling is dat Kees daar komt te wonen. Beneden één hele grote ruimte met woonkamer en keuken. Daarboven drie slaapkamers. Aan de andere kant, in het gedeelte waarvan je aan de buitenkant ziet dat het er later tegenaan gebouwd is, maken we een huisje of appartementen voor de verhuur.” Kees: “We willen het pand in oude luister herstellen. Het heeft niet de status van een monument, maar wordt wel omschreven als ‘karakteristiek’. Dat betekent dat je aan iets minder strenge regels gebonden bent. De bedoeling is dat de kaasfabriek van de zomer klaar is.”

‘Frisia’, de oude kaas- en melkfabriek in Zurich.

Handel in van alles en nog wat.

“Hier willen we een soort loft van maken.”

SAMEN HANDEL OPKOPEN

ter werd bedrijfsleider. Na een paar jaar kon hij de zaak overnemen. Er werken nu elf man. Maar naast deze activiteiten kopen Pieter en Kees samen ook ‘handel’ op. Alles wat los en vast zit. Overal en nergens.

Kees en Pieter van der Schoot waren al een tijd op zoek naar een mooi project. Even in het kort: Kees is 26. Hij deed de opleiding International Business aan de Stenden Hogeschool in Leeuwarden. Kees werkt bij BMN Erven Feenstra in Sneek. Hij zit in de verkoop van bouwmaterialen. Pieter is 25. Hij deed de mbo-detailhandel in Leeuwarden. Daarna werkte Pieter bij een bedrijf dat levensmiddelen exporteert naar het Verre Oosten. “Dat vond ik niets, ik moet gewoon onder de mensen zijn. Dan voel ik me als een vis in het water.” In Sexbierum in de kroeg sprak Pieter met de eigenaar van de woon- annex dierenwinkel, naast de McDonald’s in Harlingen. Hij kon er wel komen werken. Dat beviel beide partijen uitstekend. Pie-

LOODSEN AL VERHUURD De kaas- en melkfabriek is gigantisch groot. De ene ruimte is nog groter dan de andere. Ergens liggen tot aan het plafond toe pakken met isolatiemateriaal opgeslagen en er staan tientallen rollen dakleer tegen de muur. Pieter: “Als we dat soort spullen ergens voordelig op de kop kunnen tikken, doen we dat en slaan we die spullen hier op tot we ze gebruiken.” Kees: “Het gedeelte van het pand dat niet zo oud is hebben we al opgeknapt en verdeeld in drie grote opslagloodsen. Die loodsen zijn inmiddels ook alledrie al verhuurd.” In weer een andere ruimte hangt een twintig meter lange foto-afbeelding van een uitspanning in voormalig Nederlandsch-Indië, waarop zomers geklede gasten op een buitenterras Heineken’s bier nuttigen. De Indische bedienden staan achter de toog in Volendamse klederdracht. Er liggen trouwens overal Heineken-spullen in de ruimte: borden voor achter de toog, glas-in-lood ramen met het Heineken-logo, verlichte letters. Pieter: “Ja, we hebben laatst een paar distributiecentra van Heineken opgeruimd. Daar komt al dat spul vandaan.”

Kees (links) en Pieter van der Schoot: “We willen het pand in oude luister herstellen.”

Daar willen we een soort loft van maken met behoud van alle oude elementen. Kan heel mooi worden, natuurlijk. Iedereen is blij dat de fabriek opgeknapt wordt. De jongeren die hier eerst ‘omstrúnden’ helpen ons nu mee met opruimen. En van één van de huurders van een opslagloods kregen we een uitnodiging om nog dezelfde avond op de barbecue te komen. Pieter: “We zorgen dat er iets moois komt. Je moet natuurlijk wel de mogelijkheden zien. We denken erover om een Facebook-pagina te maken, waarop de mensen kunnen zien wat de vorderingen zijn.”

MOGELIJKHEDEN ZIEN Kees: “Voor deze ruimte hebben we trouwens een vergunning aangevraagd om er een woonappartement van te maken.

FANATIEKE KAATSERS Uit één van die Heineken distributiecentra komt een rij met groene opklapstoel-

NUMMER 02 • 2021

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

“IK BEZIT 150.000 BOEKEN, MAAR IK HEB ER GEEN ÉÉN GELEZEN” plezier. Ze hebben samen ook een kaatsbedrijfje, Killershot, waarmee ze ballen, brillen en handschoenen verkopen. Speciaal voor muurkaatsen. Kees: “Dat zie je nu overal opkomen in Friesland. Ik geloof dat er inmiddels een stuk of vijftig muren staan. Ideaal, heel laagdrempelig, je hebt eigenlijk alleen een muur en een bal nodig. Ik speel het zelf ook. In de winter zo’n zeven à acht partijen. Internationaal ook.”

Pieter is inmiddels gestopt met kaatsen, maar Kees speelt nog steeds met veel plezier.

FOTO: HENK BOOTSMA

UREN SPEUREN

“MET VAKANTIE NAAR VLIELAND, ZODAT WE SNEL MET DE BOOT TERUG KONDEN ALS ER GEKAATST MOEST WORDEN” tjes. Pieter: “Die komen uit Amsterdam Arena.” Ergens anders hangt een grote Feyenoord-vlag. Kees blijkt een grote fan van die laatste club te zijn. Met lichte tegenzin gaat hij op verzoek van de fotograaf op een Arena-stoeltje zitten. Ze zijn beiden ook fanatieke kaatsers. In 2011 wonnen ze de Freulepartij. Samen

met Johannes van der Veen. Voor het eerst in de historie dat de trofee naar Sexbierum ging. Jarenlang werd er zomers elke dag gekaatst. Met vakantie gingen ze niet. Kees: “Nou ja, naar Vlieland, zodat we snel met de boot terug konden als er gekaatst moest worden.” Pieter is inmiddels gestopt met kaatsen, maar Kees speelt nog steeds met veel

Het ondernemen hebben de beide mannen niet van een vreemde. Oerpake Jan van der Schoot had allerlei ondernemingen in Harlingen en is de grondlegger van huisjesverhuurbedrijf Zevenster op Vlieland. Pake Cees en heit Jan zijn de mannen van de werf in Harlingen. Geen wonder dat de handel in hun bloed zit. Eerst waren ze met z’n tweeën bierkoerier voor Harlingen en omstreken. Kees: “Dat was hard werken, we maakten lange dagen in het weekend.” Nu kopen ze partijen op. Pieter zit elke avond twee, drie uren op allerlei websites rond te speuren of er nog handel is: Markplaats, E-Bay, Catawiki, Veilingmeester, noem maar op. Als-tie ’s ochtends opstaat is het eerste wat hij doet weer een uur alle sites bekijken. Zo kijkt hij dus ook elke dag op Funda om te zien wat er te koop staat in een straal van vijftien kilometer rond Sexbierum. Zo kwam ook de zuivelfabriek in Zurich op hun pad.

PINGUÏNS EN KROKODILLEN Veel wat opgekocht wordt, wordt opgeslagen boven de winkel. Het staat er bomvol met van alles en nog wat. Van kunststof boerderijbeesten, pinguïns en krokodillen op ware grootte en allerlei

soorten gereedschap, tot bureaumeubilair en stellingskasten vol nieuwe boeken. Pieter: “Ik bezit 150.000 boeken, maar ik heb er geen één gelezen.” Via allerlei websites wordt alles weer verkocht. “We organiseren ook eigen veilingen, hier in een loods in Harlingen, maar ook online in samenwerking met partijen als BVA en Troostwijk.” Beiden wonen nog bij hun ouders, maar ze bezitten inmiddels al wel drie huizen. Uiteraard in een straal van vijftien kilometer om Sexbierum. Beiden zijn nog vrijgezel. “En vrij gezellig”, voegt Pieter er lachend aan toe.

Uitnodiging ondernemersavond 15 februari 2021

Perspectief voor de toekomst! Beste ondernemers van Súdwest-Fryslân,

Bêste ûndernimmers fan Súdwest-Fryslân,

Een nieuw jaar, met nieuwe kansen. Dat klinkt hoopvol, al zegt ons gevoel nu misschien wat anders. Maar er komt ook een eind aan deze coronaperiode. Daarom willen we met jullie vooruitkijken naar een zonnigere toekomst.

In nij jier, mei nije kânsen. Dat klinkt hoopfol, al seit ús gefoel no miskien wat oars. Mar der komt in ein oan dizze koroanaperioade. Dêrom wolle wy mei jimme ek foarútsjen nei in sinnigere takomst.

In 2020 hebben we elkaar niet kunnen ontmoeten bij ondernemersavonden. Deze moesten vanaf maart vorig jaar allemaal worden geschrapt. Dit jaar gaan we toch weer ondernemersavonden organiseren. Zolang dit niet fysiek kan, doen we het digitaal. Uiteraard heeft een fysieke ontmoeting onze voorkeur, maar tegelijkertijd zien we dat het online uitwisselen van kennis over uiteenlopende onderwerpen ook goed mogelijk is. En we vinden het belangrijk dat ondernemers uit de omgeving met elkaar en met ons in gesprek kunnen blijven. Daarom nodigen we jullie graag uit voor de online ondernemersavond met als thema: Perspectief voor de toekomst! Voor deze avond hebben we een gevarieerd programma samengesteld. Veel ondernemers staan voor een enorme uitdaging waarbij het moeilijk is te voorspellen hoe de (nabije) toekomst eruit zal zien. Daarom gaan we in gesprek met experts die kennis van de lokale economie hebben. Ook delen ondernemers waaronder Syb van der Ploeg hun ervaringen. Mogelijk kunnen we hiervan leren en staan we in de toekomst samen sterker. Daarnaast is er de mogelijkheid om digitaal te netwerken.

Yn 2020 hawwe wy inoar net treffe kinnen by de ûndernimmersjûnen. Dy moasten fan maart ferline jier ôf allegearre skrast wurde. Dit jier organisearje wy dochs wer ûndernimmersjûnen. Salang’t it net fysyk kin, dogge wy it digitaal. Fansels hat in fysike moeting ús foarkar, mar tagelyk sjogge wy dat it online útwikseljen fan kennis oer ferskillende ûnderwerpen ek goed mooglik is. En wy fine it belangryk dat ûndernimmers út ’e omkriten mei-inoar en mei ús yn petear bliuwe. Dêrom nûgje wy jimme graach út foar de online ûndernimmersjûn mei it tema: Perspektyf foar de takomst! Foar dy jûn hawwe wy in ôfwikseljend programma gearstald. In soad ûndernimmers steane foar in grutte útdaging dêr’t it dreech is te foarsizzen hoe’t de (neie) takomst derút sjen sil. Dêrom geane wy yn petear mei saakkundigen dy’t kennis hawwe fan ’e lokale ekonomy. Undernimmers, wêrûnder Syb van der Ploeg, diele ek harren ûnderfiningen. Mooglik kinne wy dêrfan leare en steane wy yn ’e takomst mei-inoar sterker. Dêrneist is der ek in mooglikheid om digitaal te netwurkjen.

Kortom, we organiseren de vertrouwde ondernemersavond om te informeren, inspireren en discussiëren. Maar dan in een digitaal jasje.

Koartsein, wy organisearje de fertroude ûndernimmersjûn om te ynformearjen, te ynspirearjen en te diskusjearjen. Mar dan yn in digitaal jaske!

We ontmoeten jullie graag op 15 februari!

Wy treﬀe jim graach op 15 febrewaris!

Namens het college van burgemeester en wethouders, Bauke Dam, wethouder Economische Zaken

Ut namme fan boargemaster en wethâlders, Bauke Dam, wethâlder Ekonomyske Saken

Programma ondernemersavond Maandag 15 februari van 20.00 - 21.30 uur >

In gesprek met experts en de gemeente over de lokale economie

Ondernemers uit verschillende sectoren delen hun inspirerende verhalen

Discussies en vragen aan alle deelnemers

Digitaal netwerken

Lancering Ondernemersprijs 2021

Muzikale afsluiting door Syb van der Ploeg

Tijdens de avond nemen burgemeester Jannewietske de Vries en wethouders Bauke Dam en Mark de Man actief deel aan het hele programma.

www.sudwestfryslan.nl

Bauke Dam

Doe je meeo?nze website

Meld je aan via ernemersavond d n o l/ .n n a sl y fr www.sudwest

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST EELKE LOK // FOTO’S NICKY BOSMA FOTOGRAFIE

OUD DORP ARUM IS SPRINGLEVEND

“IN TIGE GESELLICH DOARPKE” Eén van de noordelijkste plaatsen in de gemeente Súdwest-Fryslân, Arum, is al oud. Heel oud. Er is daar in de bodem ooit een zwaardje uit het jaar 600 gevonden. Arum staat al sinds 1200 als Aldenum op de kaarten. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het dorp een aantal historisch sterke verengingen heeft. Kerken, kaatsers, toneelspelers, muzikanten, ze zijn er al eeuwen. Het is net alsof er daardoor een wat andere lucht en ander licht is. Als je dan door Arum komt en je staat op de kruising van de Arumervaart en de Harlingervaart, dan denk je onwillekeurig: “Gesellich doarpke.” Voorzitter Sjors Jepkema van Plaatselijk Belang onderstreept die denkwijze met verve. “Tige gesellich.” Omdat de bevolking heel open is. Omdat er naar elkaar toe veel acceptatie is. Omdat je overal terecht kunt in Arum. Omdat er altijd wat te beleven valt.

NU EVEN NIET Dat laatste is nu overigens even niet het geval, vanwege de corona. Jepkema kijkt bijna verdrietig naar kaatsclub ‘Willem Westra’. De kaatsclub bestond afgelopen jaar 125 jaar. Ze hadden daarbij allerhande festiviteiten gepland, maar moesten het nu slechts met een aantal feestelijke borden doen. Jepkema rekent erop, nee, weet zeker, dat de kaatsers zich de komende tijd, zodra het weer kan, zich zullen revancheren.

‘KROEG’ De gezelligheid in een dorp van zo’n duizend inwoners zit voor een groot deel natuurlijk in ‘de kroeg’. In Arum is dat Herberg De Gouden Leeuw. De verbouwing daarvan, een tijdje terug, stelt Jepkema tevreden. Er zijn slaapkamers bijgekomen, en er is nu een zaal aangebouwd, als vervanger voor de oude ‘boppeseal’. Daar kan veel van het culturele leven van Arum gestalte krijgen. Zoals bijvoorbeeld de toneelvereniging Frysk Selskip Arum, al 112 jaar oud. Er is zelfs nóg een

toneelvereniging geweest, maar dat is allemaal bij elkaar gekomen. Het resultaat is een groot aantal prachtige moderne voorstellingen, die nog voelen als de ouderwetse “gesellige toanieljûnen.”

SAMENWERKING

tiekgebouw van Arum. Gebleken is echter dat de gemeente Súdwest-Fryslân vindt dat er te veel gymzalen zijn. Jepkema wil die van Arum wel heel graag bewaren, ook al omdat die al aan de eisen des tijds is aangepast.

GYMZAAL Samenwerking is de sterke kant van Arum. Er stonden van oudsher vier kerken, maar enkel de Lambertuskerk is er nog voor alle diensten. Er waren twee scholen, De Opslach (openbaar) en De Hoeksteen (christelijk) die gefuseerd zijn tot een samenwerkingsschool. En dat ‘samen’ staat ook voor het bouwen van een nieuw schoolgebouw, dat ongeveer in 2022 gebouwd zal zijn. Bij die nieuwe gezamenlijke school komt een multifunctionele ruimte, die én door de school, maar óók door het dorp gebruikt kan worden. Jepkema wrijft zich al in de handen. Al heeft hij tegelijk een zorgelijk gezicht. Want die nieuwe school komt naast het bestaande gymnas-

DORPSVISIE Jepkema is voorzitter van Plaatselijk Belang. Zijn bestuur bestaat uit negen personen. Waar vind je nog zoiets? Het bestuur praat met de gemeente over allerhande onderwerpen. Het zijn goede gesprekken, Jepkema heeft alle waardering voor de wijze waarop ze met de gemeente communiceren. In die communicatie spreekt Arum steeds weer wensen uit. De eerste is: woningen. Vooral voor de jeugd die in Arum wil blijven wonen. Hoeveel woningen? Ja, dat moeten ze nog goed onderzoeken. Plaatselijk Belang is bezig met het maken van een nieuwe dorpsvisie. In het kader daarvan gaan ze een enquête

houden. De cijfers uit die enquête moeten de wensen accentueren. Dan heb je concrete getallen over het aantal woningen dat gebouwd zou moeten worden. Maar ook Arum zal merken dat veel jeugd in eigen dorp wil blijven wonen. Een wens is ook: ouderenhuisvesting met zorg. En hoewel Arum tevreden is over de bedrijven die het in het dorp heeft, zou een uitbreiding van het bedrijventerrein best welkom zijn. En gemeente, kan die zendmast ook wat meer búíten Arum staan?

Daarbij moet je dan wel rekening houden met de dorpen in de omgeving. Daar heeft Arum wel veel samenwerking mee. En natuurlijk is die noordelijke kop van de oude gemeente Wonseradeel, met Arum tussen Pingjum, Kimswerd en Witmarsum, van oudsher op elkaar aangewezen. Rekening met elkaar houden. Nu ook: nieuwe beleidsterreinen met elkaar verkennen. Zoals de biodiversiteit in de omgeving. En de energietransitie. Woorden die tegenwoordig in de leefbaarheidsverhalen een belangrijke rol spelen. “Mar dat is allegear noch yn in embryonaal stadium.” Bovendien: voorzieningen willen de dorpen eigenlijk allemáál wel zelf houden. Arum is in elk geval goudgelukkig met de - een jaar geleden verbouwde - SPAR, die in het centrum van het dorp uitstraling heeft. Zoveel uitstraling dat de supermarkt voorop staat als Jepkema mensen zou willen bewegen naar Arum te trekken. Naast wat al genoemd is aan Arumer leefbaarheidspilaren is er ook nog de voetbalvereniging Arum. “Se ha fjouwer seniorealvetallen, in frouljusteam en njoggen jeugdteams, gweldich!”, zegt Jepkema. En er is de gymnastiekvereniging Sparta. “Dy dogge allegear fantastyske dingen, se ha no ek al yoga der by.” Het koor Halleluja. “Dy bin ek al 140 jier oan it sjongen!” En het korps, genoemd naar de aloude muzikant Wubbenus Jacobs, maar nog steeds volop spelend. “In tige gesellich doarpke!”

‘‘ Persoo nlij ke ben a dering en a a nda cht sta a n bij ons centra al’’

VERKOPEN

TAXEREN

AANKOPEN

06 - 504 33 425

VANLELYVELDMAKELAARDIJ.NL

bolsward-ijsselmeerkust

#FACETOFACE ANNELIES ALEWIJNSE fotografie JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE tekst WIM WALDA

Spelen, ontdekken en ‘nieuwe werelden’ creëren In het kunstenaarsdorp Pingjum, ‘onder de rook van’ de Victoriuskerk, woont en werkt beeldend kunstenaar Annelies Alewijnse. Annelies is bewust in een klein dorp gaan wonen, “grenzend aan de serene rust van het kerkhof; geen auto’s, geen mensenmassa’s.” Ze verdiept zich in filosofie, mediteert en opent met haar kunst de deur tot gevoelens. Wie is Annelies Alewijnse?

Op onze vraag valt er een lange stilte, gevolgd door: “Mensen maken deel uit van een groep, een soort kudde, die je op basis van eigenschappen en gedragingen in categorieën in zou kunnen delen. Als ik op die manier wat over mijzelf zou moeten vertellen, val ik in de groep ‘Gevoelsmensen’. Heel bewust met een hoofdletter G geschreven, omdat alles wat ik zie, hoor, proef, ruik, voel en beleef, op een intense, maar genuanceerde manier bij mij binnenkomt. Door al die nuances is dat een inmiddels een behoorlijk uitgebreide verzameling geworden; ‘het vat’, zoals ik het noem. Daar kan ik als kunstenaar mee spelen. Ik ben dus ook een ‘Spelende’ mens; ook met een hoofdletter, maar daar kom ik later op terug.”

GEVOELSLEVEN IS RIJKER DAN DE RATIO “Ik maak in mijn werken graag gebruik van bestaande materialen, zoals alledaagse voorwerpen en krantenknipsels, waarmee ik, puttend uit die hele uitgebreide en complexe verzameling aan indrukken ‘nieuwe werelden’ creëer. Om te vermijden dat ‘het vat’ overloopt, ben ik in een klein dorp gaan wonen; grenzend aan de serene rust van het kerkhof; geen auto’s, geen mensenmassa’s. Omdat ik last heb van chronische vermoeidheid lees ik geen krant meer. Die hoeveelheid woorden, beelden, indrukken en gevoelens trekt een te zware wissel op het beetje energie dat ik heb; dan ben ik ‘op’. In plaats daarvan verdiep ik me in filosofie, mediteer ik en maak ik kunst. Kunst die sommige mensen - dat merk ik aan de reacties op mijn tentoonstellingen, boekjes en Facebook-posts - iets biedt: troost, liefdevolle gevoelens, blijdschap. Ik maak geen kunst in ‘hapklare brokken’, waarbij het overduidelijk is wat de bedoeling is van een werk, maar probeer de werkelijkheid een ‘twist’ te geven, te vervreemden van het voor de hand liggende. Zodat de mensen een tweede en een derde keer kijken en denken: ‘Hè, wat is dat nu?’ Ze worden het kunstwerk in gezogen. Vergelijkbaar met het lezen van boek dat je in één adem uitleest. Meestal weet je achteraf niet

eens meer wat je hebt gelezen. Alleen maar dat het reusachtig spannend was, dat je bij sommige stukken hardop hebt zitten lachen of huilen. Daardoor open ik voor sommige mensen een deur tot gevoelens. Want het gevoelsleven is zo veel rijker dan de ratio en gaat zoveel dieper dan de zinnen die mensen ooit verzonnen hebben om die gevoelens uit te drukken. Je hoort mensen wel eens zeggen: ‘Hier heb ik geen woorden voor’, ‘Ik weet niet wat mij overkomt’, ‘Dit raakt mij diep, ik kan niet uitleggen waarom’. En dat valt ook niet uit te leggen, want daarvoor schiet onze taal te kort.”

SPELEN EN VOELEN “Om te kunnen blijven functioneren moet ik zeker drie à vier keer per dag een uur liggen, waarbij ik, om te voorkomen dat ik ga nadenken, mediteer. Wanneer ik daaruit kom, is de accu weer voor een korte tijd opgeladen en zit ik meteen in ‘de flow’. Dan maak ik bij wijze van spreken een zwerftocht en speel ik met de inhoud in dat grote vat aan indrukken. Trek hier en daar een laatje open, jongleer met de inhoud, stapel en werk in lagen, zowel letterlijk als figuurlijk. Vooral niet nadenken over esthetiek of betekenis, want juist dán loop ik vast, maar spelen en mijn gevoel het werk laten doen. Ik heb allerlei methodes ontwikkeld om te voorkomen dat ik in die voor mij fnuikende valkuil van de ratio beland; wanneer ik mijn geconditioneerde referentiekader volledig weet uit te schakelen en mijn ‘spelende mens’ de vrije loop laat, gaat het als een trein en maak ik mijn mooiste werk. Sinds een jaar ben ik ook actief op Facebook en dat heeft me veel gebracht. Als ik in mijn atelier wat maak, mag ik het gelijk aan velen laten zien. Uit de reacties merk ik dat sommigen er wat aan hebben, dat het kan inspireren. Daar ben ik heel blij mee. Op mijn beurt ontdek ik veel inspiratiebronnen op Facebook; kunst, filmpjes, ontroerende zaken.”

WAT WAS JOUW MOTIVATIE OM KUNSTENAAR TE WORDEN? “Ik wil er niet te diep op in gaan, maar je kunt stellen dat ik een onveilige jeugd

heb gehad en daardoor trauma’s en een hypergevoeligheid heb ontwikkeld. Een soort virtueel op eieren lopen. Ik zat als kind ‘op slot’ en sprak eigenlijk alleen maar als mij iets werd gevraagd. In de veiligheid van mijn eigen kamertje, het liefst samen met mijn vier jaar jongere broertje, konden we tekenen, knutselen en vrij zijn. Daarbij spraken we niet; we hadden geen woorden nodig; alleen al het samen zijn voelde goed. Na mijn middelbare schoolopleiding heb ik in Groningen de kunstacademie gedaan en dat was eigenlijk een periode met twee kanten. Enerzijds zat ik ‘op slot’, was ik erg jong en hoog sensitief, dus dat was best ingewikkeld en soms pijnlijk. Maar anderzijds beschouwde ik het als een hele lange cursus, waarbij ik, terugkijkend, heb geleerd dat je alle kanten op kunt met het ‘verbeelden’ van gevoelens. Als beginnend beeldend kunstenaar had ik het idee dat ik iedere dag gedisciplineerd met kunst aan de slag moest, mijn best moest doen. Dat werkte niet, dus heb ik de knop omgezet en ging ik alleen aan de slag als ik er klaar voor was. Spelend met de inhoud van mijn ‘vat’ liet ik mij leiden door mijn gevoel en niet door mijn beperkende ratio. En maakte ik veel beter werk.”

VAN ROTTERDAM NAAR PINGJUM “In de periode dat ik met partner en kinderen in Rotterdam woonde heb ik lesgegeven aan studenten bouwkunde aan de TU in Delft: modeltekenen. Maar dan niet op de traditionele manier, waarbij alle verhoudingen en kleuren een weerspiegeling zijn van de werkelijkheid. Het was veel meer een ontdekkingstocht, waarbij ik het modeltekenen als vehikel gebruikte om ze uit te nodigen om buiten de lijntjes te kleuren, ‘out of the box’ te denken, de werkelijkheid los te laten en te spelen met hun onderwerp. Mensen ontdekken pas wat het beste bij ze past wanneer ze uit hun comfortzone treden. Je moet eerst zoveel mogelijk zijpaden bewandelen voordat je kunt bepalen welk pad het beste bij jou past. Blijf daarbij ver van de ratio, doe niet te veel je best om het ‘goed’ te doen en vooral: oordeel niet. Laat je leiden door je gevoel en kijk wat daar uitkomt.

Daar kwam een eind aan toen de hoeveelheid indrukken van de grote stad, de auto’s, de sirenes, de mensenmenigte, steeds zwaarder op mij ging drukken. Dus zijn we op zoek gegaan naar een rustig dorp - dat was 24 jaar geleden – en dat is uiteindelijk Pingjum geworden, waar we van harte welkom waren en met open armen werden ontvangen. In die periode heb ik ook nog lesgegeven bij het Centrum voor de Kunsten Parnas in Leeuwarden en heb ik de opleiding Creatieve Therapie gevolgd.”

WAT BETEKENT CORONA VOOR JOU? “De coronamaatregelen zelf zijn voor mij ‘peanuts’, vergeleken bij de chronische pijn en de vermoeidheid van mijn lichaam. Om een overmaat aan indrukken te voorkomen zit ik al twee jaar in een soort quarantaine. Maar mensen, zeker een gevoelsmens als ik ben, zijn niet gemaakt om in afzondering te leven. De mens is een kuddedier en voelt zich alleen en in de steek gelaten zonder de roedel. Het begrip ‘liefdevol’ krijgt pas inhoud door een arm om je schouder of een omhelzing en dat wordt heel moeilijk met anderhalve meter afstand. Volgens mij voltrekt zich op sociaal gebied een ramp. Je merkt dat mensen die op zichzelf worden teruggeworpen angstig en eenzaam worden en proberen dat te compenseren in hun gedrag. Het elkaar toezingen vanaf balkons en andere - overigens prachtige - uitingen van saamhorigheid zijn stuk voor stuk pogingen om de kudde bij elkaar te houden, want dat betekent veiligheid.”

HOE STA JE IN HET LEVEN? “Een paar trefwoorden die meteen bij mij opkomen zijn: liefdevol, compassie, luisteren naar mensen en me openstellen. Ik ben blij en dankbaar voor alles wat ik krijg en dat is heel erg veel. Voor de toekomst hoop ik dat mijn lichamelijk opgaande lijn doorzet. Door het oplossen van één van mijn jeugdtrauma’s heeft er een boost aan creativiteit, liefde en speelsheid plaatsgevonden en is mijn werk veel speelser en completer geworden. Ik zou het mooi vinden wanneer dat ook tot uitdrukking komt in mijn bekendheid als beeldend kunstenaar.”

NUMMER 02 â&#x20AC;¢ 2021

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

bolsward-ijsselmeerkust

TEKST HENK VAN DER VEER // BEELD LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

‘OP WEG NAAR DE TWEEDE KAMER’ JONGSTE RAADSLID SWF HABTAMU DE HOOP

In april 2016 hebben we voor het eerst een GrootSneek-interview met de dan achttienjarige Habtamu de Hoop, die samen met nog twee finalisten moet debatteren in het televisieprogramma ‘Op weg naar Het Lagerhuis’. Het is meteen ook de titel van het interview uit 2016. Bijna vijf jaar later is Habtamu de Hoop bekend als het jongste raadslid voor de PvdA in de gemeente Súdwest-Fryslân. We komen Habtamu regelmatig tegen in de media en hij geniet ondertussen ook nog landelijke bekendheid als presentator van het populaire tv-programma Het Klokhuis. En nu is hij kandidaat Tweede Kamerlid voor de PvdA. De titel boven dit nieuwe interview is dan ook rap gevonden: Habtamu de Hoop ‘Op weg naar de Tweede Kamer’.

Ben je er zelf niet verbaasd over dat het allemaal zo snel gaat?

De 22-jarige Habtamu de Hoop is anno 2021 kandidaat Tweede Kamerlid voor de PvdA. De jonge politicus is met een negende plek op de PvdA-kandidatenlijst de hoogst genoteerde Fries om een plaatsje op het pluche in Den Haag te bemachtigen. Aan de vooravond van de Tweede Kamerverkiezingen, die worden gehouden op 17 maart, spreken we opnieuw af met Habtamu. Hij woont inmiddels niet thuis meer, maar zelfstandig in een huurwoning in Easterein.

“Juist nú is er een podium voor jongeren om zich uit te spreken. Ik denk dat ik één van degenen ben die dat het beste kan. Daarbij vind ik ook dat je ballen moet hebben om dat te doen. Ik heb de afgelopen drie jaar in de raad aardig wat ervaring opgedaan. Toen ik raadslid werd waren er ook genoeg mensen die zich afvroegen of ik dat wel moest doen. Maar ik heb wel laten zien dat ik niet onder doe voor de andere raadsleden in SWF. Ik ben dan ook niet bang om een volgende stap te zetten. De grootste beslissingen worden in Den Haag genomen en ik vind dat daar ook Friese vertegenwoordigers moeten zijn.

De Tweede Kamer, gaat het ook echt gebeuren?

“Het heeft helemaal geen zin om erover na te denken of ik wel of niet gekozen word. Ik sta op de negende plek van de PvdA-kieslijst. Om rechtstreeks gekozen te worden heb ik 17.000 voorkeurstemmen nodig. Daar ga ik gewoon voor. Echt man, ik ga er voor, laat dat duidelijk zijn!” Habtamu zegt het zonder blikken of blozen. “Nee, dat gaat lukken!”

Waar komt de interesse voor de politiek vandaan? “Toen ik op de middelbare school kwam, de RSG in Sneek, kwam ik in de debatclub. Daar begon in 2015 het vuur te branden. Onze docente José van der Lijke was een geweldige motivator. Ik kreeg de opdracht om mij te verdiepen in de vluchtelingenproblematiek en heb toen de V-rede geschreven. Vervolgens was het PvdA-fractievoorzitter Johan Feenstra die mij vroeg of ik op de kieslijst voor de gemeenteraad van Súswest-Fryslân wilde. Ik hoefde er niet lang over na te denken en heb dat gedaan.”

En thuis? Daar ook politieke belangstelling? “Het ging bij ons thuis aan tafel niet dagelijks over politiek, maar mijn ouders, Emke

en Tineke, zijn wel maatschappelijk betrokken. Mem zat vroeger bij de LTO-jongeren en pake Daan de Hoop was raadslid voor de VVD in de eerdere gemeente Hennaarderadeel. Hij is helaas vorig jaar overleden, hij heeft jammer genoeg niet meegemaakt dat ik op de landelijke PvdA-kieslijst kwam.”

Hoe is de PvdA-kandidaatstelling voor de Tweede Kamer tot stand gekomen? “Vlak voor de zomervakantie van 2020 heb ik bij het Friese gewest laten weten dat ik voorgedragen wilde worden. Samen met nog drie andere kandidaten mocht ik voor een twaalfkoppige commissie mijn kandidaatstelling motiveren. Na een kennismakingsronde, waarbij er naar je intrinsieke motivatie wordt gevraagd, komt de tweede bijeenkomst met een casus. Je mag dan duidelijk maken hoe je die als Kamerlid zou aanpakken. Tijdens de laatste ronde is het eigenlijk een samenvatting en dan mag je afwachten wat ze van je vinden. Het heeft voor mij heel goed uitgepakt.”

Habtamu de Hoop op de 9e plek van de kandidatenlijst van de PvdA:“We moeten veel meer kijken naar de menselijke maat”

Ik wil een echte volksvertegenwoordiger zijn, ook van onze gemeente Súdwest-Fryslân. Een grote gemeente met 89 kernen waar ik mij ook echt laat zien. Ik wil een bruggenbouwer zijn tussen Friesland en Den Haag. De afstand tussen Den Haag en onze provincie is te groot geworden. Ik weet wat er in Friesland speelt, ik sta bijna letterlijk, maar zeker figuurlijk, met beide voeten in de Friese klei. Dat de Friezen Harrie van der Molen van het CDA en VVD’ster Aukje de Vries in de Tweede Kamer zitten, vind ik prachtig, maar er moet ook weer iemand uit het linkse spectrum van de Friese politiek naar Den Haag.”

Je switcht nogal eens, laat ik het maar even benoemen: de school voor journalistiek niet afgemaakt; opleiding Bestuurskunde voortijdig verlaten; Het Klokhuis na twee jaar voor gezien houden. Reageer er maar eens op! “Volgens mij zegt het ook wel iets positiefs over mij. Op het moment dat ik journalistiek studeerde kon ik al als Klokhuis-presentator aan de slag. Zegt toch ook iets over wat je blijkbaar kunt. Ik ben na twee jaar bij Het Klokhuis gestopt omdat ik het zelf wilde. Ik ervaarde mijn werk als gemeenteraadslid als zoveel mooier, omdat ik daar het verschil kan maken. Ik vind het dan dapper om te zeggen: ‘Ik stop met Het Klokhuis’. Want het is een baan met aanzien en ik ben ook nog wel gevraagd voor andere tv-programma’s. Welke kan en wil ik niet zeggen. Dan maak ik dus de keuze om opnieuw de schoolbanken in te gaan, in dit geval die van Bestuurskunde. Dat ik nu voor de Tweede Kamer ga, tja ik ben een jongen van de praktijk. Je hebt natuurlijk een degelijk kennisniveau nodig, maar ik denk dat ik dat wel heb. Als je je steeds maar laat vertellen dat je iets wel of niet moet doen, dan wordt het óók nooit wat. Dat zit in mijn aard. Ik ben echt niet wispelturig, ik maak bewuste keuzes. De discussie waarin mijn moeder zei dat ze het wel fijn zou vinden dat ik mijn studie Bestuurskunde af zou

maken duurde dan ook niet lang. Mem weet ook zeker dat ik het kan, maar ze wees mij wel op de consequenties. Ik heb er natuurlijk over nagedacht, maar ik was er snel uit. Doen!”

Ben je ook wat ‘een mannetje’? “Een mannetje??? Ik wil er gewoon uithalen wat erin zit. Ik wil het beste uit mijzelf halen. Ik heb een bepaalde levenservaring dat ik heel veel geluk heb gehad, daar moet ik dan ook iets mee doen. Ik heb veel vrienden en kennissen om mij heen, van wie ik denk: ‘Sta eens op, laat iets van je horen’. Ik voel écht de intrinsieke motivatie om iets te doen in de politiek. Laat mij dan maar ’een mannetje’ zijn. Als je je kop boven het maaiveld

NUMMER 02 • 2021

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

VAN DE NOTARIS uitsteek, krijg je ook dergelijke opmerkingen, maar het maakt mij geen zak uit dat ze mij ‘een mannetje’ noemen. Ik doe het niet voor mijzelf, maar omdat ik dingen belangrijk vind. Ik wil tegengeluid geven.”

Je hoort bij de ‘coalitie Y’, leg die kwalificering eens uit. “Wij willen laten zien dat jongeren het voor het eerst moeilijker hebben dan hun ouders. We zijn nu bij een punt aangekomen dat het niet meer vanzelfsprekend is dat jouw kinderen het beter krijgen. We hebben misschien wel minder zekerheden dan onze ouders. Dit is een kantelpunt in de tijd. We moeten veel meer kijken naar de menselijke maat, hoe komt de kleine man vooruit. Maatschappelijk denken, daar moeten we veel meer aandacht voor hebben.”

Hoe ga je campagne voeren? “Twee belangrijke thema’s zijn ‘werk’ en ‘wonen’. Dat is niet alleen voor jongeren belangrijk, maar ook voor ouderen, mensen die kleiner willen gaan wonen. Die mogelijkheden zijn er amper in het Noorden. Ik wil mij er hard voor maken dat een groot deel van de woningen naar Friesland toe komt. Jongeren moeten hier kans op woningen hebben. Wij moeten ons niet laten vertellen dat de vergrijzing in het Noorden een feit is. Het campagne voeren zal, noodgedwongen door de coronacrisis, online gebeuren. Ik heb genoeg ideeën, maar het is lastig of het ook kan. Met de rode brandweerauto van Wigle Sinnema of de trekker van heit eropuit. Mijzelf laten zien bij mensen en met hen in gesprek gaan. Súdwest-Fryslân kan weer een Kamerlid krijgen, ik ben hier dan wel niet geboren, maar wel getogen.”

Je ben een plattelandsjongen. Hoe, als je ook daadwerkelijk in de Tweede Kamer komt?

“ECHT MAN, IK GA ER VOOR, LAAT DAT DUIDELIJK ZIJN!” Wie is Habtamu de Hoop? “Mijn voornaam Habtamu, wat ‘rijk van leven’ betekent, past inderdaad beter bij mijn kleurtje dan mijn achternaam De Hoop. Toen ik acht maanden oud was, ben ik door mijn ouders geadopteerd. Ik ben geboren in Addis Abeba, de hoofdstad van Ethiopië. Daar ben ik te vondeling gelegd in een café, zonder gegevens. Ik voel trouwens niet de behoefte om achter mijn eigen geschiedenis aan te gaan. Niet dat ik mij daar voor afsluit. Ik vind het zo wel best. Mijn ouders hebben mij al vroeg het verhaal verteld waar ik vandaan kwam, zodat je er later niet op een verkeerde manier mee geconfronteerd wordt. Ik heb ook nog een adoptieve broer uit Ethiopië, die twee jaar jonger is. Ik heb ook nooit problemen door mijn afkomst gehad, ik praat Fries. Iedereen in Wommels en in Easterein kent elkaar, ze weten mijn geschiedenis in het dorp dus ook. Ik voetbal in SDS 1; heb achttien keer gescoord, maar 25 zal een hele toer worden. Heb op niveau gekaatst. Zit in de gemeenteraad van SWF voor de Partij van de Arbeid. Heb anderhalf jaar een relatie met Anna Hilde Faber uit Wommels.”

“Ik blijf hier wonen. Het zou natuurlijk vreemd zijn als ik nu zeg dat ik volksvertegenwoordiger voor de Friezen wil zijn en vervolgens zeven dagen per week in Den Haag ga zitten. Dan kom je zelf ook in die Haagse bubbel te zitten. Ik wil bij mezelf blijven en bij de mensen die mij met twee voeten op de grond houden.”

Je bent een enorme debater. Is dat je valkuil misschien ook? “Dat ik een beetje kan praten, dat is duidelijk. Maar ik denk echt wel na over wat ik zeg. Het is eerder mijn kracht dan mijn valkuil. Ik realiseer mij dat het om de inhoud gaat en om wat je voor elkaar krijgt. Niet om wat je zegt, maar om wat je doet.”

Je hebt hier foto’s van Barack Obama, Cassisus Clay, John F. Kennedey en ik zie ook de biografie van Hans Wiegel. Zijn dat jouw idolen? “Ik heb zeker bewondering voor deze mensen. En ik zou wel eens met Hans Wiegel willen praten, hij woont tenslotte in onze gemeente. Hij was ook een echte volksvertegenwoordiger en nog maar 25 jaar toen hij in de Tweede Kamer kwam. Voor die tijd was 25 jaar misschien hetzelfde als nu 22 jaar. Ik zou hem willen vragen wat toen voor hem de keus was om volksvertegenwoordiger te worden. Hij was uniek. Ik wil dat ook zijn op mijn eigen manier!”

TWEEDE HUWELIJK? DE BOZE STIEFMOEDER? Een tweede huwelijk zorgt in veel gevallen voor complicaties en/of onenigheid bij de afwikkeling van de nalatenschap. Kinderen zijn vaak onaangenaam verrast als ze zien hoe de nalatenschap tussen hun en de nieuwe stiefouder wordt verdeeld. Verandert uw nieuwe partner plotseling toch in die boze stiefmoeder? Door een gemeenschap van goederen, een legaat van de inboedel of een wettelijke verdeling/langstlevende testament kan het zijn dat er voor de kinderen uit uw eerste huwelijk aanzienlijk minder overblijft dan zij verwacht hadden. Ons advies aan u is om, voordat u opnieuw het huwelijksbootje instapt, langs te komen om een aantal zaken te bespreken. Dit zou problemen achteraf kunnen voorkomen. Als u in het huwelijk treedt, bent u en uw nieuwe partner automatisch erfgenaam, samen met uw kinderen. Als u geen testament heeft opgesteld, betekent dit dat uw tweede echtgenoot/echtgenote in eerste instantie alles krijgt. De kinderen krijgen een niet opeisbare geldvordering. De kinderen moeten dus wachten op hun erfdeel, maar het zou zelfs kunnen dat de stiefouder al het geld opmaakt of wegschenkt aan zijn of haar eigen kinderen waardoor de vordering oninbaar kan worden. Wij adviseren u rekening te houden met de gevolgen van een tweede huwelijk en in ieder geval hierover eerst advies in te winnen. Soms kunt u uw kinderen met eenvoudige huwelijkse voorwaarden en/ of een testament tegemoet komen. De huwelijkse voorwaarden bieden vanzelfsprekend ook uitkomst als het nieuwe huwelijk toch niet is wat u er van had verwacht of uw nieuwe partner tijdens uw relatie al ontaardt in die boze stiefmoeder en u gaat scheiden. Indien u weduwnaar of weduwe bent en een tweede huwelijk aangaat, kunnen er nog meer bijzonderheden spelen. Het kan namelijk zijn dat er door het overlijden van uw eerste echtgenoot/echtgenote vorderingen van de kinderen zijn ontstaan op u, welke door het nieuwe huwelijk opeisbaar worden. Dit betekent dat u voor grote betalingsproblemen kunt komen te staan! Let wel, dit kan in sommige gevallen ook spelen als u ongetrouwd gaat samenwonen. Als u vervolgens als eerste overlijdt in het tweede huwelijk, moet er sowieso worden afgerekend met uw kinderen. Uw tweede echtgenoot kan hierdoor wel eens op straat komen te staan! Kortom: let op en win informatie in voordat u elkaar het ‘ja-woord’ geeft! U kunt gerust contact opnemen met ons kantoor voor een vrijblijvende afspraak.

Mr. Gerard Vellinga De Wit & Dijkstra Netwerk Notarissen

www.dewit-dijkstra.nl

De Wit & Dijkstra Netwerk Notarissen is aangesloten bij Netwerk Notarissen, een landelijke organisatie van 150 notariskantoren. De Netwerknotaris adviseert u deskundig, wijst u op de voor u aanwezige risico’s en draagt concrete oplossingen aan. Voor meer informatie zie www.dewit-dijkstra.nl of bel 0515 - 41 78 85.

Schaf nu de Volkswagen ID.3 aan en profiteer van 8% bijtelling Elektrisch rijden is nog nooit zo aantrekkelijk geweest.

De Volkswagen ID.3 is de eerste CO2-neutraal geproduceerde Volkswagen. Een volledige elektrische auto met een actieradius tot wel 542 kilometer. We hebben nog een aantal Volkswagen ID.3â&#x20AC;&#x2122;s met het voordelige bijtellingstarief van 8%. Daarmee is elektrisch rijden niet alleen leuk, comfortabel en milieuvriendelijk, maar ook nog eens ontzettend goedkoop. Wat wil je nog meer?

BIJ: NATUURLIJK

Van den Brug Sneek Kleermakerstraat 6, 8601 WG Sneek T 0515 - 42 52 52

vandenbrug.nl/volkswagen

Je vindt Van den Brug ook in Drachten, Heerenveen, Buitenpost en Franeker.

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

Duurzaamheid Special 2021

Erik Faber wethouder SWF “Duurzaamheid is actueler dan ooit”

Gedeputeerde Sietske Poepjes: “Aquathermie is ideaal in Fryslân”

Autoland Van den Brug: “Elektrisch rijden is dé toekomst”

Duurzaamheid special 2021

VOORWOORD

Overschrijdingsdag Wetenschappers uit de hele wereld zijn het er met elkaar over eens dat we, als mensheid, bezig zijn onze planeet uit te putten. Al jarenlang. Om duidelijk te maken hoe ernstig deze uitputting is, is het begrip ‘overschrijdingsdag’ bedacht. Dit is de datum waarop we allemaal met elkaar het voedsel en de natuurlijke hulpbronnen hebben opgebruikt die de Aarde in een jaar kan voortbrengen. Vanaf die dag teert de Aarde dus in op haar reserves. Berekend is dat de wereld zichzelf zo’n vijftig jaar geleden nog kon herstellen om de menselijke consumptie te compenseren. ‘Overschrijdingsdag’ viel zodoende op 31 december. Sindsdien schoof ‘overschrijdingsdag’ stukje bij beetje naar voren op. In 2019 viel deze dag al op 29 juli.

22 augustus 2020 Over het afgelopen jaar 2020 kwam het opmerkelijke bericht dat de dag ruim drie weken naar achteren was geschoven, naar 22 augustus. Niet doordat we ineens verstandiger zijn omgegaan met de natuurlijke hulpbronnen. Maar door de coronapandemie, die de wereld nu al een jaar in haar greep heeft. Het ene land springt minder zuinig om met wat de Aarde biedt dan het andere land. Helaas presteert óns land veel slechter dan het gemiddelde. Hier overschreden we al op 3 mei 2020 de grens. De Verenigde Staten zijn een nóg grotere uitschieter: 14 maart 2020. Als iedereen zo zou leven als de Amerikanen doen, dan hadden we bijna vijf planeten Aarde nodig.

Wat kunnen we doen? Bijna iedereen begrijpt dat we zo niet kunnen doorgaan. Een belangrijke mijlpaal was daarom het Klimaatakkoord van Parijs, in 2015. Daarin hebben 189 van de 197 landen afgesproken dringend maatregelen te nemen om de klimaatverandering en de gevolgen ervan te bestrijden, en de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Want de grootste bedreiging voor Moeder Aarde is te denken dat iemand anders het probleem zal oplossen. Nee, iedereen – en dus ook elke inwoner van Súdwest-Fryslân – kan een bijdrage leveren aan een duurzamere wereld. Hoe? Het zit vaak in heel eenvoudige dingen. Door bewust bezig te zijn met de eigen woning, ongeacht of dit huur of koop is. Bijvoorbeeld door het aanbrengen van tochtstrips of radiatorfolie, of door de

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

aanschaf van ledlampen. Vervang in je tuin de bestrating door groen. Elke bijdrage helpt, hoe klein ook. Laat vaker de auto staan en kies voor de fiets of het openbaar vervoer. Kies meer voor thuiswerken, waarvan velen, door de huidige lockdown, niet alleen de nadelen hebben ervaren, maar ook de voordelen. Probeer afval zo veel mogelijk te voorkomen. Spring zuinig om met drinkwater, waaraan in grote delen van de wereld groot gebrek is.

Enorme opgave Ik merk dat steeds meer mensen zich ervan bewust zijn dat we met elkaar voor een enorme opgave staan, en daarvoor ook de handen uit de mouwen willen steken. Een voorbeeld daarvan is de groei van het aantal energiecoöperaties in onze gemeente. Mijn streven is dat op termijn elk dorp en elke wijk in onze gemeente zo’n eigen coöperatie heeft, op initiatief van de inwoners zelf. Want voor energiecoöperaties is een belangrijke rol weggelegd om de energietransitie in goede banen te leiden. Deze onvermijdelijke energietransitie (van het aardgas af) komt voor een groeiend aantal inwoners van onze gemeente al maar dichterbij. Zo weten de bewoners van Het Eiland in Sneek dat er, in samenspraak met hen en andere belanghebbenden, wordt gewerkt aan het plan om de wijk aardgasvrij te maken. Voor Heeg hebben we goede hoop dat we verder kunnen werken aan een warmtenet voor het hele dorp, op basis van aquathermie. En in BolswardNoord is het initiatief genomen voor een wijkuitvoeringsplan op basis van restwarmte van bedrijven en het gebruik van waterstof.

Transitievisie Warmte Deze drie praktijkvoorbeelden zijn de voorbode van de Transitievisie Warmte, waarin de gemeenteraad later dit jaar vastlegt welke dorpen en wijken er tot 2030 aan de beurt zijn om te worden losgekoppeld van het aardgasnet. Duurzaamheid is actueler dan ooit.

Erik Faber, wethouder duurzaamheid Súdwest-Fryslân.

Duurzaamheid special 2021

Je huis verduurzamen:

een handig overzicht van acties en subsidies

We gaan van het aardgas af. Vanaf 2050 gebruiken we geen aardgas meer in onze woningen. Dit klinkt misschien als een vervan-mijn-bedshow, maar je kunt nu al veel doen om je huis hierop voor te bereiden. Maar ja, waar moet je mee beginnen…? In dit artikel geven we je een handig overzicht van de acties en subsidieregelingen.

De RRE-regeling: tot € 90,- retour Al bijna 1200 inwoners van onze gemeente maakten gebruik van de RRE-regeling! RRE staat voor ‘Regeling Reductie Energieverbruik’. De gemeente wil woningeigenaren hiermee graag tegemoetkomen als je energiebesparende maatregelen in je eigen woning aanbrengt. Je kunt eenvoudig € 90,- terugvragen via het Duurzaam Bouwloket. Kijk op www.duurzaambouwloket.nl/ rre-swf voor welke maatregelen je € 90,- terug kunt krijgen en lees de voorwaarden. Je hebt twee mogelijkheden voor het inkopen van je energiebesparende maatregelen:

Isolatieactie Het is handig om je huis eerst te isoleren en daarna pas zonnepanelen te nemen. De grootste energiebesparing kun je behalen door het dak te isoleren. Warmte stijgt namelijk op. Isoleren kost geld, maar het is de investering waard. Je energierekening wordt namelijk lager en je huis is meer waard. Speciaal voor inwoners met een eigen woning organiseren de gemeente Súdwest-Fryslân, het Duurzaam Bouwloket en regionale isolatiebedrijven een inkoopactie voor isolatiemaatregelen. Het gaat om spouwmuur-, vloerof bodemisolatie. Meedoen is eenvoudig!

Wist je dat.... >> >>

STAP 1 Schrijf je vóór 1 maart 2021 in via www.duurzaambouwloket.nl/swfisoleert.

v ia je lokale leverancier: je levert de bon in bij het Duurzaam Bouwloket en krijgt het subsidiebedrag op je rekening als je aan de voorwaarden voldoet. via een online bestelling van energiebesparende producten in de webshop van Duurzaam Bouwloket. Je subsidie wordt dan meteen verrekend met een online shoptegoed van € 90,-. Bestellen via de webshop kan alleen met de code swf2021.

Benieuwd waar de meeste mensen hun tegemoetkoming voor gebruikten? De top vijf is: • Zonnepanelen • Vervangen van glazen of kozijnen • Overstappen op ledlampen • Overstappen op een inductiekookplaat • Overstappen op een energiezuinige wasmachine, droger of koelkast.

Let op! Heb je het afgelopen jaar al energiebesparende maatregelen getroffen en heb je hiervan een betalingsbewijs? Dan kun je ook tot € 90,- terugvragen. Je kunt één keer meedoen aan deze actie. De regeling staat open tot 31 maart 2021 of totdat het budget op is!

STAP 2 Een vakman neemt contact met je op. Na een inspectieronde door je woning krijg je een vrijblijvende offerte op maat. STAP 3 Als je akkoord gaat met de offerte voert de vakman de maatregel(en) uit.

Andere subsidies

Met de nationale Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE) kun je als woningeigenaar subsidie aanvragen voor een zonneboiler, een warmtepomp, isolatiemaatregelen en aansluiting op een warmtenet. Meer informatie vind je op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, www.rvo.nl. ls je twee of meer isolatiemaatregelen laat uitvoeren A krijg je van Provincie Fryslân nog eens 10% extra subsidie. Meer weten? Kijk dan op de website www.fryslan.frl. Tip! Als je aan de voorwaarden voldoet, kun je voor één energiebesparende maatregel meerdere subsidies krijgen. Zo kun je nóg meer geld besparen!

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

het duurzaamste huis van Fryslân in Oppenhuizen staat? we het afgelopen jaar voor het eerst de Duurzaamheidsprijs hebben uitgereikt en dit in 2022 weer gaan doen? de gemeente Súdwest-Fryslân een geveltuinenactie heeft? Grenst je gevel aan de openbare weg, dan kun je mogelijk een gratis geveltuin van de gemeente krijgen. Al 230 inwoners hebben er één aangevraagd. Ga naar www.sudwestfryslan.nl/ steenbreek voor meer informatie. #tegeleruitplanterin wijkverenigingen en energiecoöperaties bij de gemeente een warmtescancamera (type FLIR E5xt) kunnen lenen? Hiermee kun je kijken op welke plekken je huis niet goed is geïsoleerd. Superhandig!

Duurzaam Bouwloket Jouw woning alvast voorbereiden op wat komen gaat? Bij de gemeente haar partner Duurzaam Bouwloket kun je kosteloos terecht voor al je vragen op het gebied van duurzaam (ver)bouwen, energiebesparing, energie opwekken en financieringsmogelijkheden. Interesse? Ga dan naar www.duurzaambouwloket.nl of neem contact op met Duurzaam Bouwloket via info@duurzaambouwloket.nl of (072) 743 39 56.

Duurzaamheid special 2021

TEKST: EELKE LOK • BEELD AUTOLAND VAN DEN BRUG

Autodealer Hans van den Brug heeft (ook) een groen leven

“Ek wat dwaan foar in bettere Hans van den Brug (59) uit Drachten is een nazaat van een in Ureterp opgericht garage-familiebedrijf. Toen pake Johannes het bedrijf in 1923 in Ureterp startte was het woord ‘duurzaamheid’ nog niet uitgevonden. Nu, in zijn ontzettend groot bedrijf Autoland Van den Brug in Drachten, waar het al lang niet meer alleen over auto’s gaat, is dat woord duurzaamheid intussen gemeengoed geworden. Het komt ook een beetje van Hans van den Brug zelf. Hij zat in het familie-autobedrijf. Heit Tjeerd van den Brug ging naar de Lange West in Drachten. Hans heeft het bedrijf samen met zusters en zwagers gerund. Tegelijkertijd begon hij ruim tien jaar geleden met zijn maatje Sytse Bouwer uit Katlijk het bedrijf ‘Groen Leven’. Dat bedrijf richtte zich op duurzaamheidszaken en specialiseerde zich in het toen nieuwe wonder zonnepaneel. Nu, tien jaar later, hebben Bouwer en Van den Brug het goed marcherende bedrijf doorverkocht.

Auto’s en zonnepanelen Het leek wat vreemd, een autodealer in Groen Leven. “Mar ik siet yn in famyljebedriuw. Ik seach mysels mear as in manager fan dat famyljebedriuw en ik woe ek wolris sjen oft ik wol ûndernimmer wie. No, dat is slagge.” Wat

hebben auto’s en zonnepanelen met elkaar te maken? In de toekomst werken ze beide met elektrische energie. Er reden bij Friesland Lease, een onderdeel van het familiebedrijf, al in een vroeg stadium elektrische auto’s. Friesland Lease heeft groene mobiliteit in het dna zitten.

Alléén verder Een paar jaar geleden heeft Hans van den Brug zijn familieleden uitgekocht en is alléén verder gegaan als eigenaar en directeur van Autoland Van den Brug. “Mar, wês gerêst, ik wit neat fan de technyk fan auto’s, ik regelje wat.” Voor die techniek wijst hij op de vele werknemers, die in het bedrijf hun eigen kennis groot maakten en houden. “It bin wol sa stadich oan oare meiwurkers wurden, se rinne net mear mei in buske oalje yn’e bûse. Mar ús sukses leit mear by de wurknimmers as oan de auto’s.”

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

“At we mei syn allen oer en wer wat dogge, dan kin it” Friesland Lease Autoland Van den Brug is dealer van vier automerken. “Ik tink dat der oer tsien jier yn Fryslân mar ien dealer fan elk merk auto oerbliuwe sil, dat fusearen giet hieltyd hurder.” Van oudsher was de Volkswagen de auto van Autoland Van den Brug. In 2015 ging Volkswagen worldwide over de knie omdat het software over de emissie van diesel had ‘veranderd’, zodat het leek dat die auto’s redelijk emissiearm waren.

Duurzaamheid special 2021

“Dat lutsen ús wurknimmers harren ek oan. Ik ha sein dat soks net hoecht. Sy koenen der neat oan dwaan. De fabryk hat it sels oplost, mear as tweintich miljard beskikber steld om alles te feroarjen. Wichtich derby is dat se har ynset ha op it meitsjen fan elektryske auto’s. Je kin wer grutsk wêze op Volkswagen.” Autoland Van den Brug is ook dealer van de merken Audi, Skoda en Seat. Tegelijk herbergt Autoland Van den Brug Friesland Lease. Al vele jaren is het éen van de grootste, zo niet het allergrootste bedrijf op het gebied van het leasen van auto’s in Fryslân. Ook daar is ‘bijtelling’ als credo al veranderd in duurzaamheid. Daar is Hans van den Brug blij mee. Hij heeft sinds de Groen Leven-tijd voor zichzelf aangegeven dat hij “ek wat dwaan wol foar in bettere wrâld, al is dat beskieden.”

Andere wereld

Hans van den Brug tussen de ‘geschiedenis en de toekomst’ van het autorijden.

wrâld”

De autowereld is van oorsprong een andere wereld. Die wereld verandert omdat de gemeenschap, de mienskip, verandert. Er zijn geluiden dat ook nieuwe auto’s tegenwoordig heel vaak via internet gekocht worden. Van den Brug beaamt dat. “Seker, se sjogge wol wat op internet stean, mar wolle faak dan sels noch efkes sjen.” Het geeft ook kansen Een dealer kan nu in principe elke auto verkopen, al staat die ook in Breda of Zierikzee. “Wêr at wy dan om tinke moatte, is in ‘haal-en-breng systeem’ dat op elkoar ôfstimd wurde kin.” Creatieve oplossingen zijn nodig. De elektrische auto is het prototype van duurzaamheid van de autobedrijven. Hij is niet meer weg te denken. Van den Brug geeft toe dat Tesla een merk was wat daarin vooropliep. Maar dat is al veranderd. De totale verkoop van Tesla is in Nederland in 2020 al drastisch teruggelopen, tachtig procent. De merken die gebruikelijk waren in dit land zijn nu net zo ver. Van den Brug noemt een aantal elektrische auto’s van ‘zijn’

De mienskip is bezig met een transitie, het verandert allemaal. Met name in de binnensteden, daar is nog veel CO2uitstoot te besparen. “Ek de ynsichten en dêr moat je op ynspylje. Sa as mei Fiets-leasen en de Stint foar it ferfier fan bern en lytse stikjes. Dêr hat de mienskip ferlet fan.”

merken die daarin vooroplopen. (We verwijzen de lezer daarvoor naar de websites en advertenties – red).

Accu’s Een elektrische auto is niet elektrisch, maar is een auto die op accu’s rijdt. “En fansels komt it aanst safier dat der gruttere en bettere accu’s komme, sadat je mear kilometers ride kinne.” Je moet nu na zo’n 400 kilometer alweer aan de laadpaal, en dat kost tijd. “En dus moatte we, en dat wolle we as bedriuw ek, oeral genôch en goede laadpeallen delsette. Dan soe ik graach wolle dat je as automobilist dan ek witte dat je echt wol griene stroom krije, oars sjitte we der neat mei op. We sykje no mei Tanqyou út Frentsjer nei praktyske oplossings.” Hans van den Brug wacht de technische ontwikkelingen af, volgt ze wel en speelt er tijdig op in. Benieuwd naar de ontwikkelingen van het rijden op waterstof. Dat doen ze bij Friesland Lease nu al, maar de echte groei zal nog zo’n tien jaar duren.

Initiatieven Verder heeft Van den Brug met zijn bedrijf allerlei grote en kleine initiatieven genomen voor duurzame mobiliteit. Bijvoorbeeld de auto delen. Te veel auto’s staan veel stil. Dat zou handiger kunnen. Maar niet iedereen heeft een vriendelijke buurman en delen met die man uit

Zierikzee helpt ook niet. Carpoolen werkt ook nog niet optimaal. De mienskip is evenwel bezig met een transitie, het verandert allemaal. “Ek de ynsichten en dêr moat je op ynspylje.” Fiets-leasen bijvoorbeeld, daar is Friesland Lease al mee begonnen. “En we sitte yn de Stints.” Bekend van het kindervervoer, “mar ek foar it ferfier fan lytse stikjes. Dêr hat de mienskip ferlet fan.” Met name in de binnensteden, daar kun je nog veel CO2-uitstoot besparen. Van den Brug heeft het veemgebouw, het gigantisch grote voormalig pakhuis van Philips-Drachten aangekocht. Om… ? “Dat wite we eins noch net, mar it jout takomstperspektyf foar ús bedriuw. Ik set der no yn elk gefal in pear laadpeallen del.” Hans van den Brug heeft namelijk gezien dat de wereld echt wel wil veranderen. Hij woont in het gebied tussen Drachten en Smalle Ee, de Sanding. Daar hebben de bewoners spontaan met elkaar gesproken over wat je als wijk zou kunnen doen voor een volledig CO2-neutrale energievoorziening. Als de financiering zou kunnen, kan het zijn dat de wijk zichzelf straks van stroom voorziet. “Doe tocht ik, at we mei syn allen oer en wer wat dogge, dan kin it.”

“We moatte oeral genôch en goede laadpeallen delsette” bolsward-ijsselmeerkust bijlage

n een hoog rendement baar te investeren!’ ‘Je haalt alleen een hoog rendement composteerde bladeren! Direct daarna hebben we via de zelfde gaten waarmee we de natte isolatie hebben losgeblaast om af te zuigen, de nieuwe isolatie

ger het is met veel meer comfort. Daar ben ik best trots op!

door investeren!’ ‘Je haaltbetrouwbaar alleen een hoog te rendement ‘Je haalt alleen door betrouwbaar tehoog investeren!’ ‘Dit effect hebeen ik nooit zorendement verwacht!’ door betrouwbaar te investeren!’

Rob Rob Schuil Schuil Preken Preken voor voor eigen eigen parochie? parochie? Rob Rob Schuil: Schuil: Ik Ik weet weet nu nu echt echt hoe hoe het het voelt! voelt! Ik Ik had had in in mijn mijn eigen eigen huis huis oud oud en en zitten. Mede Mede daarom daarom hebhebnat nat geworden geworden steenwol steenwol zitten. ben ben we we om om de de spouwmuren spouwmuren leeg leeg te te halen, halen, een een soort soort grote grote muurstofzuiger muurstofzuiger ontwikkeld ontwikkeld en en onze onze eigen eigen wowoning ning als als proeonijn proeonijn gebruikt gebruikt en en allerlei allerlei proeven proeven gegein in de de spouwmuren spouwmuren aangebracht. aangebracht. Nou, Nou, vanaf vanaf nu nu kan kan ik ik Rob Schuil daan. daan. Er Er kwam kwam oude, oude, nat nat geworden geworden en en uitgezakte uitgezakte echt echt uit uit eigen eigen ervaring ervaring zeggen zeggen dat dat het het werkt! werkt! Het Het is is Preken voor eigen parochie? Rob Schuil: Ik weet nu steenwol steenwol uit uit de de spouwmuren; spouwmuren; het het stonk stonk naar naar een een gege- veel veel droger droger en en het het heeft heeft me me verrast verrast hoeveel hoeveel prettiprettiecht hoe het voelt! Ik had in mijn eigen huis oud en composteerde composteerde bladeren! bladeren! Direct Direct daarna daarna hebben hebben we we via via ger ger het het is is met met veel veel meer meer comfort. comfort. Daar Daar ben ben ik ik best best Rob Rob Schuil Schuil nat geworden steenwol zitten. Mede daarom hebhet ook in de uitvoering, zijn medewerkers Preken Prekentrots voor voor eigen eigen parochie? Rob Rob Schuil: Schuil: Ik Ik weet weet nu nu de de zelfde zelfde gaten gaten waarmee waarmee we we de de natte natte isolatie isolatie hebhebtrots op! op! parochie? om echt echt hoe hoe het het het voelt! voelt! Ik Ik had had inSchuil mijn mijn eigen eigen huis huiswe oud oud en en de spouwmuren leeg te halen, een soort hebben gedaan zoalsin hetben heeft aanben ben losgeblaast losgeblaast om om af af te te zuigen, zuigen, de de nieuwe nieuwe isolatie isolatie

ntie bieden als

ngegeven. gegeven. Ons karakteristieke pand is op geen ene wijze geweld aan gedaan, niemand ziet dat de uwmuren zijn geïsoleerd. Daarnaast heeft schuil ze e plafonds naar de zolder geïsoleerd met defde parels. Na twee jaar kan ik zeggen dat we ar liefst 70 % gas besparen, ik ben benieuwd hoe in een echte winter is!

en in en rondom Friesland

zitten. zitten. Mede Medegrote daarommuurstofzuiger hebhebnat nat geworden geworden steenwol ontwikkeld en onze eigen wogegeven. Ons steenwol karakteristieke pand daarom is op geen Rob Rob Schuil Schuil ben ben we we om om de de spouwmuren spouwmuren leeg leeg te te halen, halen, een een soort soort ning als proeonijn gebruikt en allerlei proeven geenkele wijze geweld aan gedaan, niemand ziet Preken Preken voor voor eigen eigen parochie? parochie? Rob Rob Schuil: Schuil: Ik Ik weet weet nu nu grote grote muurstofzuiger muurstofzuiger ontwikkeld ontwikkeld en en onze onze eigen eigen wowoecht echt hoe hoe het het voelt! voelt! Ik Ik had had ingeïsoleerd. mijn mijn eigen eigen huis huis oud oud en en daan. Ergekwam nat aangebracht. geworden en vanaf uitgezakte ning ningde als als proeonijn proeonijn gebruikt gebruikt en en allerlei allerlei proeven proeven gein in de deoude, spouwmuren spouwmuren aangebracht. Nou, Nou, vanaf nu nu kan kan ik ik dat spouwmuren zijnin Daarnaast nat nat geworden geworden steenwol steenwol zitten. zitten. Mede Medeen daarom daarom hebheb- echt daan. daan. Er Er kwam kwam oude, oude, nat nat geworden geworden en uitgezakte uitgezakte echt uit uit eigen eigen ervaring ervaring zeggen zeggen dat dat het het werkt! werkt! Het Het is is steenwol uit de spouwmuren; het stonk naar een geheeft schuil onze plafondsleeg naarte de zolder geïsoben ben we we om om de de spouwmuren leeg halen, halen, een een soort soort steenwol steenwol uit uit de despouwmuren spouwmuren; spouwmuren; het hette stonk stonk naar naar een een gege- veel veel droger droger en en het het heeft heeft me me verrast verrast hoeveel hoeveel prettipretticomposteerde Direct daarna via leerd met dezelfde parels. twee jaar kan ik ger grote grote muurstofzuiger muurstofzuiger ontwikkeld ontwikkeld en en onze onze eigen eigen wocomposteerde composteerde bladeren! bladeren! Direct DirectNa daarna daarna hebben hebben we wewovia via gerbladeren! het het is is met met veel veel meer meer comfort. comfort.hebben Daar Daar ben benwe ik ik best best en en allerlei proeven proeven gegein in de de spouwmuren spouwmuren aangebracht. aangebracht. Nou, Nou,isolatie vanaf vanaf nu nu kan kan ik ik ning ning als als proeonijn proeonijn gebruikt gebruikt zeggen dat we waarmee maar liefst gas besparen, ik gaten de zelfde waarmee we de natte hebde de zelfde zelfde gaten gaten waarmee we we70% de deallerlei natte natte isolatie isolatie hebhebtrots trots op! op! daan. daan. Er Er kwam kwam oude, oude, nat nat geworden geworden en en uitgezakte uitgezakte echt echt uit uit eigen eigen ervaring ervaring zeggen zeggen dat dat het het werkt! werkt! Het Het is is ben ben losgeblaast losgeblaast om om af af te te zuigen, zuigen, de de nieuwe nieuwe isolatie isolatie ben benieuwd hoe dat in een echte winter is! de nieuwe isolatie ben losgeblaast om af te zuigen, steenwol steenwol uit uit de de spouwmuren; spouwmuren; het het stonk stonk naar naar een een gege- veel veel droger droger en en het het heeft heeft me me verrast verrast hoeveel hoeveel prettipretticomposteerde composteerde bladeren! bladeren! Direct Direct daarna daarna hebben hebben we we via via ger ger het het is is met met veel veel meer meer comfort. comfort. Daar Daar ben ben ik ik best best de de zelfde zelfde gaten gaten waarmee waarmee we we de de natte natte isolatie isolatie hebhebtrots trots op! op! Rob Schuil ben ben losgeblaast losgeblaast om om af af te te zuigen, zuigen, de deRob nieuwe nieuwe isolatie isolatie Preken voor eigen parochie? Schuil: Ik

weet nu echt hoe het voelt! Ik had in mijn eigen huis oud en nat geworden steenwol zitten. Mede daarom hebben we om de spouwmuren leeg te halen, een soort grote muurstofzuiger ontwikkeld en onze eigen woning als proefkonijn gebruikt en allerlei proeven gedaan. Er kwam oude, nat geworden en uitgezakte steenwol uit de spouwmuren; het stonk naar een gecomposteerde bladeren! Direct daarna hebben we via de zelfde gaten waarmee we de natte isolatie hebben losgeblaast om af te

r Bel nu voo : informatie 42 0512-7290

in de s echt u veel d ger he trots o

maar service en garantie bieden als zit’ MINDER KOUD, Wij isoleren alleen in en rondom Friesland

gegeven. gegeven. Ons Ons karakteristieke karakteristieke pand pand is is op op geen geen enenee wijze wijze geweld geweld aan aan gedaan, gedaan, niemand niemand ziet ziet dat dat de de uwmuren uwmuren zijn zijn geïsoleerd. geïsoleerd. Daarnaast Daarnaast heeft heeft schuil schuil ze e plafonds plafonds naar naar de de zolder zolder geïsoleerd geïsoleerd met met dedefde de parels. parels. De Na Na twee twee jaar jaar kan kan ik ik zeggen zeggen dat dat we we heerVan Vander derHeide Heide heeft z’n woning geDe De heer heer Van der Heide heeft heeft z’n z’n woning woning gebouwd gebouwd ar ar liefst liefst 70 70 bouwd % % gas gas besparen, besparen, ik ik ben ben benieuwd benieuwd hoe hoe volgens volgens de"'Amsterdamse de"'Amsterdamse School” School” uit uit de de jaren jarenuit 30 30 volgens de ”Amsterdamse School” door door Schuil Schuilis! laten laten isoleren. isoleren. “Ik “Ik was was aangenaam aangenaam ververin in een een echte echte winter winter is!

de jaren door laten uitbrengen isoleren. “Ik rast, rast, door door30 de de manier manierSchuil van van oﬀerte oﬀerte uitbrengen en en was door door

aangenaam verrast, door de manier offerte aangegeven. aangegeven. Ons Ons karakteristieke karakteristieke pand pand is isvan op op geen geen enenkele kele wijze wijze geweld geweld aan aande gedaan, gedaan, niemand ziet dat datadde de uitbrengen en door know-niemand how enziet het spouwmuren spouwmuren zijn zijn geïsoleerd. geïsoleerd. Daarnaast Daarnaast heeft heeft schuil schuil vies Schuilnaar senior. Heel correct, en met zo was onze onzevan plafonds plafonds naar de de zolder zolder geïsoleerd geïsoleerd met dede-

De De heer heer Van Van der Heide heeft heeftvan z’n z’nSchuil woning woning gebouwd gebouwd aangegeven. aangegeven. Ons karakteristieke pand is is op op geen geen ende de knowknowhow howder en enHeide het het advies advies van Schuil senior. senior. Heel Heel zelfde zelfde parels. parels.Ons Na Nakarakteristieke twee twee jaar jaar kan kanpand ik ik zeggen zeggen dat dat enwe we volgens volgensen de"'Amsterdamse de"'Amsterdamse School” School” uit uit de de jaren jaren 30 30 maar kele kele wijze wijze geweld aan aan gedaan, gedaan,ik niemand niemand ziet ziet dat dathoe de de correct, correct, en zo zo was was het het ook ook in in de de uitvoering, uitvoering, zijn zijn mememaar liefst liefstgeweld 70 70 % % gas gas besparen, besparen, ik ben ben benieuwd benieuwd hoe De heer Van der Heide heeft gebouwd aangegeven. Ons karakteristieke pand is op geen endoor door Schuil Schuilhebben laten laten isoleren. isoleren. “Ik “Ik was was aangenaam aangenaam verver- dat spouwmuren spouwmuren zijn zijnwinter geïsoleerd. geïsoleerd. Daarnaast heeft heeft schuil schuil dewerkers dewerkers hebben het het gedaan gedaan zoals zoals Schuil Schuilz’n het hetwoning heeft heeft dat in in een een echte echte winter is! is! Daarnaast rast, rast, door door de de manier manier van van offerte offerte uitbrengen uitbrengen en en door door onze onze plafonds plafonds naar naar de de zolder zolder geïsoleerd geïsoleerd met met dedevolgens de"'Amsterdamse School” uit de jaren 30 kele wijze geweld aan gedaan, niemand ziet dat de de de knowknowhow how en en het het advies advies van van Schuil Schuil senior. senior. Heel Heel zelfde zelfde parels. parels. Na Na twee twee jaar jaar kan kan ik ik zeggen zeggen dat dat we we In het centrum van Leeuwarden hebspouwmuren zijn geïsoleerd. Daarnaast heeft schuil door Schuil laten isoleren. “Ik was aangenaam vercorrect, correct, en en zo zo was was het het ook ook in in de de uitvoering, uitvoering, zijn zijn mememaar maar liefst liefst 70 70 % % gas gas besparen, besparen, ik ik ben ben benieuwd benieuwd hoe hoe ben wewinter best veel jaren dertig wonin-geïsoleerd met dedewerkers dewerkers hebben hebben het het gedaan gedaan zoals zoals Schuil Schuil het het heeft heeft dat dat in in een een echte echte winter is! is! plafonds onze naar de zolder rast, door de manier van offerte uitbrengen en door

KIL EN LAST VAN TOCHT EN/OF VOCHT

zuigen, de nieuwe isolatie in de spouwmuren aangebracht. Nou, vanaf nu kan ik echt uit eigen ervaring zeggen dat het werkt! Het is veel droger en het heeft me verrast hoeveel prettiger het is met veel meer comfort. Daar ben ik best trots op!

Waar zit het probleem in uw muur?

maar service en garantie bieden als ‘Je kan alleen maar service en garantie bieden als zit’‘Je MINDER isoleren alleen in en Friesland kan alleen service enrondom garantie bieden als je in deKOUD, buurtWijmaar zit’

Is uw huis gebouwd tussen 1928 of 1975 en zijn de spouwmuren in uw huis daarna gevuld met glaswol, steenwol of UF-schuim? Een korte uitleg over wat daar mee aan de hand kan zijn:

zelfde parels. Na twee isjaar de know- how en het advies van Schuil senior.gen Heelgeïsoleerd. Het kenmerk datkan ze ik zeggen dat we % gas besparen, ik ben benieuwd hoe correct, en zo was het ook in de uitvoering, zijnallemaal me- maar veelliefst sfeer70hebben en allerlei dat in een echte winter is! dewerkers hebben het gedaan zoals Schuil het heeft stijlkenmerken. Niet gemakkelijk om te

isoleren. Harde steen, diepliggende Glas- of steenwol MINDER KOUD, Wij isoleren alleen in en Het rondom oude glas- en Friesland smalle voegen, spouwmuren die naar KIL EN LAST VAN steenwol is niet vormvast binnen doorlopen en In In het het centrum centrum van van Leeuwarden Leeuwarden hebheb-oplossingen die wordt door vocht en TOCHT EN/OF In daar het het centrum centrum van van Leeuwarden Leeuwarden hebhebje veel metjaren buren moet delen. ben ben we we best best veel jaren dertig dertig woninwoninMINDER KOUD,DoorInben Wij isoleren alleen in en rondom Friesland steengruis zwaar en zakt ben we we best best veel veel jaren jaren dertig dertig woninwoninVOCHT gen gen geïsoleerd. geïsoleerd. Het Het kenmerk kenmerk is is dat dat ze ze zorgvuldig mee om te gaan mogen we KIL EN LAST VAN gen gen geïsoleerd. geïsoleerd. Het Het kenmerk kenmerk is is dat dat ze ze na en vocht blijft daarin allerlei allemaal allemaal veel veel sfeer sfeer hebben hebben en en allerlei allerlei allemaal allemaal veel veel sfeer sfeer hebben hebben en en allerlei regelmatig zulke sfeerwoningen isoleTOCHT EN/OF zitten. Mogelijk zijn uw muren nooit goed In In het het centrum centrum Niet van van gemakkelijk Leeuwarden Leeuwardenom hebhebstijlkenmerken. stijlkenmerken. Niet gemakkelijk gemakkelijk om om te te stijlkenmerken. stijlkenmerken. Niet gemakkelijk om te te ren. Niet In de Pelikaanstraat hebben we re-best ben ben we we best veel veel jaren jaren dertig dertig woninwoningevuld geweest of is de wol al vrijwel isoleren. isoleren. Harde Harde steen, steen, diepliggende diepliggende VOCHT isoleren. isoleren. Harde Harde steen, steen, diepliggende diepliggende gen gen geïsoleerd. geïsoleerd. Het Het kenmerk kenmerk is is dat dat ze ze cent weer zo’n prachtige woning smalle smalle voegen, voegen, spouwmuren spouwmuren die die naar naar direct na gezakt. smalle smalle voegen, voegen, spouwmuren spouwmuren die die naar naar allemaal allemaal veel veel sfeer sfeeren hebben hebben en en allerlei allerlei binnen binnen doorlopen doorlopen en oplossingen oplossingen die die geïsoleerd. We hebben achteraf de meest merkt in degemakkelijk winter, is voor ons de zomer Met Spouwcleaning en Triple Plus parels,binnen sen.doorlopen We verwijderen het oude isolatiemateriaal binnen doorlopen en en oplossingen oplossingen die die stijlkenmerken. stijlkenmerken. Niet Niet gemakkelijk om te te je je met met buren buren moet moet delen. delen. Door Doorom daar daar MINDER KOUD, de beste periode omgaan dat op te we lossen. Juist in wordt uw huis weer comfortabel en ener-je uit uw muur. Dit doen we door hetdaar isolatiemateriEPS-Parels je met met buren buren moet moet delen. delen. Door Door daar isoleren. isoleren. Harde steen, steen, diepliggende diepliggende eigenaar gesproken zijn verhaal is Harde zorgvuldig zorgvuldig mee mee om om te te gaan mogen mogen we smalle smalle voegen, voegen, spouwmuren spouwmuren die dieisolenaar naar regelmatig regelmatig zulke zulke sfeerwoningen sfeerwoningen isolezorgvuldig mee mee om om te te gaan gaan mogen mogen we we de winter komt er meer vocht in het Glas en giezuinig. We werken met de meest ge-zorgvuldig aal in uw muur los te maken en af te zuigen. Het kan zijn dat de KIL EN LAST VAN vooral: “we hebben het laten doen, ikdoorlopen die binnen binnen doorlopen en en oplossingen oplossingen ren. ren. In In de de Pelikaanstraat Pelikaanstraat hebben hebben we wedie rereregelmatig zulke zulke sfeerwoningen sfeerwoningen isoleisoleSteenwol. In die periode vindt er veel meer avanceerde apparatuur en staan er voorregelmatig verlijming niet goed is je je met metweer buren burenzo’n moet moetprachtige delen. delen. Door Door daar daar kan niet zeggen hoe het daarvoor was cent cent weer zo’n prachtige woning woning EN/OF ren. In In de deleeghalen Pelikaanstraat Pelikaanstraat hebben we we rereIn het centrum van Leeuwarden damptransport plaats waardoor dit isolatiemaom bij elke klus vakwerk te leveren enren. Het van dehebben spouwmuren is een pro- TOCHT geweest. Tijdens een hebzorgvuldig zorgvuldig mee mee om te te gaan gaan mogen mogen we we geïsoleerd. We Weom hebben hebben achteraf achteraf de de (want we hebbenwoning ook een anderegeïsoleerd. ketel zulke cent cent weer weer zo’n zo’n prachtige prachtige woning regelmatig regelmatig zulke sfeerwoningen sfeerwoningen isoleisoleeigenaar gesproken zijn verhaal verhaal is isben we best veel jaren dertig teriaalVOCHT natgesproken wordt. zijn het maximale resultaat te halen. Van het ces dat vraagt om het nodige beleid. Voorop eigenaar verbouwing of door wonineen gekregen enachteraf vloerisolatie laten doen), ren. ren. In In de de Pelikaanstraat Pelikaanstraat hebben we we reregeïsoleerd. We hebben de de “we “we hebben hebben het het hebben laten laten doen, doen, ik ikgen geïsoleerd. vooral: vooral: schoonmaken van uw spouwmuren tot hetgeïsoleerd. gat in de muur komen staat datWe wehebben rekeningachteraf houden met Het kenmerk is dat ze cent cent weer weer zo’n zo’nhoe prachtige prachtige woning woning kan kan niet niet zeggen zeggen hoe het het daarvoor daarvoor was was eigenaar eigenaar gesproken gesproken zijn zijn verhaal is is er is netjes enverhaal zorgvuldig gewerkt. Wij netjes opleveren van de werkzaamheden. de parels naar buiten. Voor 1985 werd er de weersomstandigheden wanOm een goede indicatie te krijgen allemaal veel sfeer hebben en allerlei geïsoleerd. geïsoleerd. We We hebben hebben achteraf de de (want (want we we hebben hebben ook ook een eenachteraf andere andere ketel ketel vooral: vooral: “we “wehebben hebben hebben het het laten laten doen, doen, ik ik eigenaar eigenaar gesproken gesproken zijn zijnstatus verhaal verhaal vaak zonder lijm gewerkt. neer we met uw het huis adres aan de van Schuil Isolatie van de vanisisstijlkenmerken. de isolatie gekregen gekregen en en vloerisolatie vloerisolatie laten laten doen), doen), Niet gemakkelijk om te kan kan niet niet zeggen zeggen hoe hoe het het daarvoor daarvoor was was vooral: vooral: “we “we en hebben hebben het het laten laten doen, doen,Wij ik ik er er is is netjes netjes en zorgvuldig zorgvuldig gewerkt. gewerkt. Wij via de mensen uit de straat gekregen slag gaan. Terwijl u van een Spouwcleaning is ontwikkeld om de problemen boren we op verschillende isoleren. Harde steen, diepliggende (want (want we we hebben hebben ook ook een een andere andere ketel ketel kan kan niet niet het zeggen zeggen hoe hoe het hetSchuil daarvoor daarvoor was was hebben hebben het adres adres van van Schuil Isolatie Isolatie gaatje. Met een slecht geïsoleerd huis het met oude ingeblazen isolatiematerialen op te losUF-Schuim plekken een gaatje. Met een doordat zij hier al veel meer geïsoleerd smalle voegen, spouwmuren die naar (want (want we we hebben hebben ook ook een een andere andere ketel ketel gekregen gekregen en en vloerisolatie vloerisolatie laten laten doen), doen), via via de de mensen mensen uit uit de de straat straat gekregen gekregen orzien van spouwmuur: heden viel de jaarrekening van gekregen gekregen en en vloerisolatie vloerisolatie laten laten doen), doen), UF-Schuim vergaat deels die endoscoop kijken we in de doordat doordat zij zij hier hier al al veel veel meer meer geïsoleerd geïsoleerd binnen doorlopen en oplossingen er er is isde netjes netjeshebben.” en en zorgvuldig zorgvuldig gewerkt. gewerkt. Wij Wij ord, rd, parels er in gespoten met wat lijm, en er er is is netjes netjes en en zorgvuldig zorgvuldig gewerkt. gewerkt. Wij Wij hebben.” hebben.” De De heer heer Wagenaar Wagenaar heeft heeft z’n z’n verbouwde verbouwde boerderij boerderij boord, boord, parels parels er er in in gespoten gespoten met met wat wat lijm, lijm, en en de de na verloop van tijd en daar muur en met een grijpertje hebben hebben het het adres adres van van Schuil Schuil Isolatie Isolatie je met buren moet delen. Door en weer keurig dicht. Dat was ook de eis die we hebben het het adres adres van van Schuil Schuil Isolatie Isolatie laten laten isoleren. isoleren. “Ja, “Ja, ik ik ben ben er er de de hele hele dag dag bij bij geweest, geweest, gaten gaten weer weer keurig keurig dicht. dicht. Dat Dat was was ook ook de de eis eis die die we we hebben wordt deels stof. halen we materiaal er uit. via via de de mensen mensen uit de de straat straat gekregen gekregen 3 3 gesteld, via de de mensen mensen uit de de straat straat gekregen gekregenzorgvuldig mee om te gaan mogen we Geachte Geachte heer heer uit Schuil, Schuil, Geachte heer want ik ik weet weet dat dat3886 het het belangrijk belangrijk dat er netjes netjes ge- 2211 vooraf vooraf hadden hadden gesteld, goed goed Schuil, uitvoeren uitvoeren en en netjes netjes via oraf raf hadden gesteld, goed uitvoeren en genetjes 161 m33want / 2013: misis33dat / er2014: malaluit doordat doordat zij zij hier hier veel veel meer meer geïsoleerd geïsoleerd Vorig Vorig jaar jaar heeft heeft uu bij bijmeer mij mij de de woning voorzien voorzien van van spouwmuur: spouwmuur: heden heden viel viel de de jaarrekening jaarrekening van van Wanneer we er zeker zeker van zijn zijn Er ontstaan we er van doordat doordat zij zij hier hier al alWanneer veel veel meer geïsoleerd geïsoleerd werkt werkt wordt. wordt. Ik Ik had had een een goed goed gevoel gevoel bij bij Schuil Schuil bij bij de de werken. werken. Nee, Nee, ik ik kan kan je je nog nog niet niet vertellen vertellen hoeveel hoeveel ik ik regelmatig zulke sfeerwoningen isole- van Vorig jaar heeft uwat bijlijm, mijen de woning voorzien van woning spouwmuur: heden viel deplekken jaarrekening rken. ken. Nee,offerteje nog niet vertellen hoeveel ik Essent Essent door door de de bus. hebben.” De De heer Wagenaar Wagenaar heeft heeft z’n z’n verbouwde verbouwde boerderij boerderij boord, boord, parels parels er in gespoten met met watik enalle de de hebben.” eten…… offerteaanvraag. aanvraag. Hij Hijmet is is hier hier geweest, geweest, we hebben het het bespaar, bespaar, want wanter het hetin is isgespoten net net gebeurd! gebeurd! Maar Maar iklijm, heb heb er er alle hebben.” hebben.” rd, rd, parels parels er erikheer in inkan gespoten gespoten met wat wat lijm, lijm,we en enhebben de de in de muur waar het enbus. weten om hoeveel en welk Inm Pelikaanstraat hebben 3 3 3 Gasverbruik: Gasverbruik: 2011: 2011: 4164m 4164m333 // 2012: 2012:ren. 3161 3161 mde // 2013: 2013: 3886 3886 m m333 // 2014: 2014: 2211 2211we m m333 reEssent door was wasbus. ook ook de de eis eis die die we we laten laten isoleren. isoleren. “Ja, “Ja, ik ik ben ben er er de dede hele hele dag bij bij geweest, geweest, gaten gaten weer weer keurig keurig dicht. Dat Datde doorgesproken, doorgesproken, ik ikgebeurd! had had er er vertrouwen vertrouwen in. in. Ze Ze hebben hebben vertrouwen vertrouwen in!” in!” dicht. paar, want het is net Maar ik heb er alle en en weer weer keurig keurig dicht. dicht. Dat Dat was was ook ook de eis eisdag die die we we materiaal er los en gebroken in zit. verouderd materiaal het gaat, kunHet Het leek leekheer me me wel wel aardig aardig voor uu om om te te weten…… weten…… Geachte Geachte heer Schuil, Schuil, 33 33 voor 33 33 woning cent weer zo’n prachtige vooraf hadden hadden gesteld, gesteld, goed goed uitvoeren uitvoeren en en netjes netjes want want ik ik weet weet dat datuitgevoerd het het belangrijk belangrijk iskeurig, dat dat er er netjes netjes ge- vooraf het het echt echt netjes netjes uitgevoerd hoor, hoor,is keurig, gaten gaten ge3161 m / de 2013: 3886 mvan /spouwmuur: 2014: 2211 m Gasverbruik: 2011: 4164m / 2012: Geachte Geachte heer heer Schuil, Schuil, raf raf hadden hadden gesteld, gesteld, goed goed uitvoeren uitvoeren en en bij netjes netjes trouwen in!” groet, groet, Vriendelijke Vriendelijke Vorig Vorig jaar jaar heeft uu bij bij mij mij de woning woning voorzien voorzien van spouwmuur: heden heden viel viel de de jaarrekening jaarrekening van van nen weheeft de muur leeghalen. Dat doen we werken. Nee, Nee, ik ik kan kan je je nog nog niet niet vertellen vertellen hoeveel hoeveel ik ik werkt werkt wordt. wordt. Ik Ik had had een een goed goed gevoel gevoel bij Schuil Schuil bij bij de de werken. geïsoleerd. We hebben achteraf de Vorig Vorig jaar jaar heeft heeft u u bij bij mij mij de de woning woning voorzien voorzien van van spouwmuur: spouwmuur: heden heden viel viel de de jaarrekening jaarrekening van van Het leek me wel aardig voor u om te weten…… Een Een tevreden tevreden klant klant Essent Essent door door de de bus. bus. ken. ken. Nee, Nee, ik ik kan kan je je nog nog niet niet vertellen vertellen hoeveel hoeveel ik ik bespaar, want want het het is is net net gebeurd! gebeurd! Maar Maar ik ik heb heb er er alle alle met een door ons zelf ontwikkeld blaas- en offerteofferte- aanvraag. aanvraag. Hij Hij is is hier hier geweest, geweest, we we hebben hebben het het bespaar, gesproken Gasverbruik: Gasverbruik: 2011: 2011: 4164m 4164m333 // 2012: 2012:eigenaar 3161 3161 m m333 // 2013: 2013: 3886 3886 m m333 //zijn 2014: 2014:verhaal 2211 2211 m m333 is Essent Essent door door de de bus. vertrouwen vertrouwen in!” in!”bus. doorgesproken, ik ik had had er er vertrouwen vertrouwen in. in. Ze Ze hebben hebben paar, paar, want want doorgesproken, het het is is net net gebeurd! gebeurd! Maar Maar ik ik heb heb er er alle alle Vriendelijke groet, 3 333 33 33 zuigsysteem. 33van Het Het leek leek me me wel wel aardig aardig voor voor u u om om te te weten…… weten…… “Een “Een besparing besparing van ruim ruim 1600 1600 m m op op het het jaarlijkse jaarlijkse gasverbruik” gasverbruik” Een Een tevreden tevreden klant Gasverbruik: Gasverbruik: 2011: 2011: 4164m 4164m // 2012: 2012: 3161 3161 m m // 2013: 2013: 3886 3886 m m // 2014: 2014: 2211 2211vooral: m m “we hebben het laten doen, ik klant het het echt echt netjes netjes uitgevoerd uitgevoerd hoor, hoor, keurig, keurig, gaten gaten gegetrouwen rouwen in!” in!” Een tevreden klant Vriendelijke Vriendelijke groet, groet, Het Het leek leek me me wel wel aardig aardig voor voor uu om om te te weten…… weten……

KIL EN LAST VAN TOCHT EN/OF VOCHT

je in de buurt zit’

‘Je kan alleen maar service en garantie b Goed is wetenzit’ wat je doet je inisoleren de buurt Wij isoleren alleen in en LKiEeTs vOooPr! ap vakmEarnissch ! uistudbe sriedgiioe

Een warm huis is een gezellig huis

Neem onze Triple Plus kan niet zeggenEPS-parels hoe het daarvoor was meer voor op het jaarlijkse gasverbruik” Een tevreden klant Dat systeem levert niet alleen een gegarandeerd Vriendelijke Vriendelijke groet, groet, (want we hebben ook een andere ketel Een warm huis isEen een gezellig Een tevreden tevreden klant klant resultaat, goede oplossing. Bovendien “Een besparing huis van ruim 1600 mmaar opookhet jaarlijkse gasverbruik” Een tevreden klant “Een “Een besparing besparing van van ruim ruim 1600 1600 m m op op het het jaarlijkse jaarlijkse gasverbruik” gasverbruik” Een Een tevreden tevreden klant klant dan 40% rendement! gekregen en vloerisolatie laten doen),

en gezellig huis

Een Een tevreden tevreden klant klant 33

leveren we onze werkzaamheden, zoals we dat nr. 0512-729042 er is netjesklant en zorgvuldig Tel. gewerkt. Wij 33 Spouwcleaning heeft alle materialen in huis“Een om uw woning binnen op m een besparing vantwee ruimdagen 1600 op het jaarlijkse gasverbruik” tevreden gewend zijn hier in het noorden,Een netjes en opgehebben het adres van Schuil Isolatie www.spouwcleaning.nl professionele manier warm en behaaglijk op te leveren. ruimd op. Binnen twee dagen maken we uw wovia de mensen uit de straat gekregen ning weer comfortabel, schoon en energiezuinig. Tel.geïsoleerd nr. 0512-729042 doordat zij hier al veel meer vanwww.spouwcleaning.nl Schuilen Isolatiezorg. De heer Wagenaar heeft z’n verbouwde boerderij boord, parels er in gespoten met wat lijm, en deSpouwCleaning hebben.” is een onderdeel SpouwCleaning Schuil Isolatiezorg zijn onderdeel van NIVO Groep laten isoleren. “Ja, ik ben er de hele dag bij geweest, gaten weer keurig dicht. Dat was ook de eis die we Geachte heer Schuil, want ik weet dat het belangrijk is dat er netjes ge- vooraf hadden gesteld, goed uitvoeren en netjes Vorig jaar heeft u bij mij de woning voorzien van spouwm werkt wordt. Ik had een goed gevoel bij Schuil bij de werken. Nee, ik kan je nog niet vertellen hoeveel ik Essent door de bus. oﬀerte- aanvraag. Hij is hier geweest, we hebben het bespaar, want het is net gebeurd! Maar ik heb er alle Gasverbruik: 2011: 4164m33 / 2012: 3161 m33 / 2013: 388 doorgesproken, ik had er vertrouwen in. Ze hebben vertrouwen in!” Het leek me wel aardig voor u om te weten…… het echt netjes uitgevoerd hoor, keurig, gaten ge-

Tel. nr. 0512-729042 www.schuilisolatiezorg.nl www.spouwcleaning.nl

Tel. nr. 0512-729042

Tel. nr. 0512-729042 www.spouwcleaning.nl www.spouwcleaning.nl

Duurzaamheid special 2021

BRANDED CONTENT

TEKST: PIEBE PIEBENGA

Erik Veenstra en Tjerk Leijstra van Sinne Techniek Drachten

“Investeer nu in zonnepanelen. Vanaf dag één heb je 10 tot 15% rendement.” Wie om zich heen kijkt, ziet ze op steeds meer daken liggen van huizen, bedrijven en stallen: zonnepanelen. Geen wonder, zonne-energie is niet vervuilend en maakt geen geluid. Het is een prima manier om te voorzien in je eigen energiebehoefte. Behalve dat het milieuvriendelijk is, is het vooral een prima investering. Vanaf het moment dat je ze op je dak hebt liggen, heb je er al rendement van. En in zes tot acht jaar heb je ze terugverdiend. We praten met Erik Veenstra en Tjerk Leijstra van installatiebedrijf Sinne Techniek uit Drachten over een energievorm die bezig is aan een flinke opmars. Eric Veenstra: “Ik ben van het bedrijf Enpron. Enpron geeft zakelijke energieadviezen door het hele land. We merken dagelijks hoeveel belangstelling er is voor zonne-energie. Dat is een snelgroeiende markt. Daarom hebben we vorig jaar het bedrijf Sinne Techniek overgenomen. Sinne Techniek is in 2012 opgericht in Balk. Van daaruit heeft het zich in een aantal jaren als een olievlek verspreid. Het ging als een lopend vuurtje dat Sinne Techniek superieure kwaliteit levert en tja, dan gaat het snel. Wij zetten die lijn voort. Wij leveren professioneel hoogwaardige panelen en alle apparatuur die daarbij hoort tegen scherpe prijzen. We richten ons voornamelijk op de drie noordelijke provincies. We hebben vestigingen in Koudum en Drachten, dat is infrastructureel gezien heel praktisch.”

Mercedes onder de panelen Tjerk Leijstra: “Bij zonnepanelen gaat het in eerste instantie over advies. Goed advies. Er zijn tientallen, nee, wel honderden merken. Uit China, uit Canada, ze komen overal vandaan. Dan moet je het kaf van het koren kunnen scheiden. Wij werken met A-merken, merken waarvan keer op keer bewezen is, dat ze goed zijn. Het absolute topmerk is Panasonic. Daar hebben wij een rechtstreekse lijn mee. Doordat we zo dichtbij de bron zitten - er is geen enkel tussenstation - kunnen we die panelen aanbieden voor de scherpste prijs. Panasonic doet al tientallen jaren research. Die hebben echt een voorsprong:

Tjerk Leijstra: “Zonnepanelen lonen”

het beste materiaal met de beste cellen. Het is zonder meer de Mercedes onder de panelen. Ze geven ook 25 jaar garantie waar andere merken tien à twaalf jaar geven. De panelen hebben ook een minimale degradatie: na 25 jaar leveren ze nog 86% van hun oorspronkelijke vermogen. Ze hebben ook een hogere opbrengst. Dat komt door die betere cellen. Daardoor werken ze al bij heel weinig licht.”

Vergunning niet nodig Veenstra: “Panasonic levert ook verschillende formaten, zodat je een dak optimaal kunt vullen. Geen wonder dat de meeste particulieren nu kiezen voor Panasonic. Zonnepanelen zijn op dit moment heel aantrekkelijk; het levert je meteen geld op en de waarde van je woning stijgt. Overigens heb je er als particulier geen vergunning voor nodig. Uitzonderingen daargelaten, als je bijvoorbeeld in een monumentaal pand woont of je huis onderdeel is van een beschermd dorpsgezicht.” Leijstra: “Er is een stijgende vraag naar elektriciteit. Dat komt omdat mensen van het gas af gaan. Ze krijgen een warmtepomp, gaan elektrisch koken, elektrisch rijden. Waar je eerst als particulier genoeg had aan twaalf tot zestien panelen, heb je er in de toekomst zo’n twintig nodig. Je doet er verstandig aan om panelen te kiezen met een hoog rendement. Je kunt wel een goedkoper alternatief kiezen, maar dan ben je ‘penny wise, pound foolish’ bezig.”

Totaalplan Veenstra: “Wij kunnen heel snel schakelen. Als mensen nu besluiten zonnepanelen te nemen, dan liggen ze over een paar weken op hun dak. Gelukkig hebben we genoeg installateurs. We weten dat daar een schrijnend tekort aan is,

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

maar wij zorgen goed voor hen. We investeren er veel in. Daarom willen installateurs graag bij ons werken. Als mensen interesse hebben, komen we langs en spreken we eerst alles goed door. We kijken naar het dak en maken constructieberekeningen. Daarna maken we een totaalplan, we houden niet van losse eindjes.”

Zonder meer aantrekkelijk Leijstra: “Wij richten ons uitsluitend op zonneenergie. Daarin zijn we expert. Andere bedrijven maken gebruik van onze expertise en kopen via ons in. We voeren ook werk uit voor bouwbedrijven.” Veenstra: “We werken ook voor de zakelijke markt. Je hebt voor stallen nu de regeling ‘asbest eraf, zonnepanelen erop’. Dat asbest moet er toch af en boeren krijgen nu subsidie als ze er zonnepanelen op leggen. Voor particulieren is het nu zonder meer aantrekkelijk. Stel je hebt vijfduizend euro. Dat kun je op de bank zetten, dan krijg je er nauwelijks rente op. Investeer je het in zonnepanelen dan heb je vanaf de eerste dag 10 à 15% rente. Vanaf dag één verdien je dus geld. Na zes tot acht jaar aar zijn ze afbetaald. Trouwens, alles wat je meer opwekt dan wat je verbruikt, lever je via het net aan je elektriciteitsmaatschappij.”

Verkapte subsidie Leijstra: “Overigens, particulieren kunnen de btw op hun aanschaf terugvorderen. Dat betekent domweg dat je 21% korting krijgt, een soort verkapte subsidie.” Veenstra: “Al met al zeer interessant dus. Doe je het niet voor het milieu, doe het dan vooral voor je eigen portemonnee. Maar ga wel in zee met een partij die service en kwaliteit levert. Daar heb je tientallen jaren plezier van. Gegarandeerd.”

Duurzaamheid special 2021

Titus Hettinga (rechts) overhandigt een zonnepaneel voor het dak

Voorzitter Titus Hettinga van DEBo

Energiecoöperaties, waarom? De laatste jaren zien we in heel Nederland steeds meer groepen burgers die zelf met elkaar duurzame energie opwekken. Zij willen zelf bepalen waar hun energie vandaan komt en daarbij niet afhankelijk zijn van een (grote, commerciële) leverancier. Daarom slaan ze de handen ineen met buurtgenoten en starten ze een ‘energiecoöperatie’ als samenwerkingsverband. Een coöperatie (niet te verwarren met een corporatie) is hiervoor de meest gebruikelijke rechtsvorm. Een coöperatie heeft net als een vereniging een bestuur en leden. Samen zijn de leden eigenaar van de coöperatie. Er bestaan in Nederland inmiddels 484 energiecoöperaties met in totaal bijna 70.000 leden! Deze ontwikkeling gaat ook niet voorbij aan de dorpen en steden in Friesland. Wij namen een kijkje bij Duorsume Enerzjy Boalsert (DEBo) en Wommelser Enerzjy Koöperaasje (WEK).

TEKST EN BEELD: HENK VAN DER VEER

“We hebben de morele plicht om ons in te zetten voor een duurzame aarde!” Titus Hettinga (78) is milieubewust en dat is dan meteen ook een understatement. De voorzitter van dé energiecoöperatie van Bolsward, DEBo, is er van overtuigd dat duurzaamheid móét. De boer in ruste is ook realist, want het ledenaantal van DEBo zou wat hem betreft wel omhoog mogen. “Want met 33 leden is de Duorsume Enerzjy Boalsert weliswaar een kleine gemeenschap, maar het echte mienskipsgefoel ontbreekt een beetje in Bolsward”, vindt Hettinga die van 1969 tot 2000 boer was ten oosten van de Hanzestad.

“Toen ik ophield met de boerderij was ik nog geen zestig jaar. Dat had een reden. Doorgaan om op biologische manier te buorkjen lukte niet. Er was simpelweg geen voldoende afzet om biologische melk te leveren. Omdat wij geen opvolging hadden, besloten we in 2000 met het bedrijf te stoppen; ik was toen veeboer af. Ik ben altijd betrokken geweest met het milieu, en was vanaf begin af aan betrokken bij de Miljeuwurkgroep Boalsert. Ik heb er dertig jaar mijn steentje aan bijgedragen. Als boer ben ik altijd redelijk extensief geweest.”

Bijenweide Dat Hettinga als boer milieubewust was, ging ook na de beëindiging van het familiebedrijf door. Zo koos hij ervoor om een gedeelte van z’n land beschikbaar te stellen aan de landgoedregeling. Een bijenweide werd aangelegd, in samenwerking met de Friese milieufederatie, en het land werd vrij toegankelijk voor de Bolswarders en toeristen. De eerlijkheid gebiedt te vertellen dat het op de Bolswarder klei nog niet zo goed wil lukken met de plantengroei om de bijen aan te trekken; er moet zeker gedraineerd worden, anders overleven de planten niet goed. Klei is eigenlijk te vruchtbaar en waar de grond niet gedraineerd was, is het zaad slecht tot ontkieming gekomen.

Waar komt bij Titus Hettinga de drive vandaan om zich in te zetten voor het milieu en voor DEBo? “Dat is een bijzondere vraag! Wat mij aanspreekt is dat wij de wereld voor de toekomst goed moeten houden. Inderdaad, het heeft met rentmeesterschap van onze aarde te maken. Dat was dertig jaar geleden ook al zo toen ik actief werd voor de Milieuwerkgroep Bolsward. Vanaf 2015 speelde die motivatie ook mee bij de oprichting van DEBo.”

Over DEBo, waar staat deze energiecoöperatie voor? “DEBo is ontstaan uit de Milieuwerkgroep Bolsward. Vanuit deze groep vonden wij in 2015 het een goed idee om mee te doen aan wat dan uiteindelijk Duorsume Enerzjy Boalsert is geworden. Persoonlijk had ik liever gezien dat wij

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

een afdeling waren geworden van de Coöperatie Friesland, maar het is niet anders. Waar wij uiteindelijk voor staan is een duurzame aarde. Nu we ruim vijf jaar bezig zijn, merk ik dat het in Bolsward allemaal wat moeizamer gaat dan in de dorpen. In de dorpen rondom onze stad gebeurt meer en is ook meer betrokkenheid. Het heeft duidelijk te maken met het gemeenschapsgevoel. Mienskipsgefoel is er in de dorpen meer dan in een stad als Bolsward. Toch willen wij ons deel bijdragen aan een duurzame maatschappij, hoe klein en gering dan ook. Als je dat niet regionaal oppakt, dan zal het niet lukken. We hebben de morele plicht om ons in te zetten voor en duurzame aarde. Zo voel ik dat.”

Wat is er door DEBo bereikt in het eerste lustrum van haar bestaan? “Te weinig! Ik ben eerlijk. In het begin zijn we heel actief geweest om leden te winnen en dan merk je dat het voor veel mensen een vrij grote stap is om over te schakelen van energiemaatschappij. In het begin konden we ons ook nog niet aanbieden als de voordeligste partij; dan kwam er wel wat idealisme bij om de hoek kijken. Toch gaan we door. We moeten mensen misschien persoonlijk benaderen. In 2019 hebben we contact gezocht met de Sportclub Bolsward en zij heeft nu een energiecontract met ons afgesloten. Verder staat op onze website, www.debo.frl genoeg informatie over onze activiteiten. We werken goed samen met de gemeente Súdwest-Fryslân. De regionale energiestrategie is voor de gemeente SWF een grote uitdaging. Wij worden daarbij door de gemeente ook betrokken. Voorlopig nog genoeg werk!”

Duurzaamheid special 2021

De WEK zorgt voor leefbaarheids- of duurzaamheidsproject in Wommels in gesprek met Lukas Offinga

De Wommelser Enerzjy Koöperaasje, kortweg WEK, telt op dit moment 76 leden. Eén van die leden is Lukas Offinga (64), die ook nog eens in het bestuur van de WEK zit. Want met deze drie letters timmert de coöperatie aardig aan de weg. Wij zochten Offinga op, om met hem te praten over de koöperaasje en wat de WEK in haar eerste lustrum gedaan heeft. Lukas Offinga woont samen met vrouw en kinderen in een prachtige karakteristieke oude woning in Wommels. Onze gastheer ontvangt ons in zijn werkkamer van het fraaie huis. “We wonen hier nu zo’n jaar of twintig”, vertelt Lukas als we aan de grote tafel zitten die op deze grijze dag in januari verlicht wordt door LED-lampen. Uiteraard!

coöperatie € 75,- bij afname van stroom en gas: € 30,- voor het elektrisch en € 30,- voor het gas, als het afzonderlijk wordt afgenomen. Energie VanOns keert deze bijdrage van € 75,- of € 30,per aansluiting elk jaar uit!

Voor het dorp

Via het zwembad naar de WEK Lukas Offinga vertelt zijn verhaal op rustige toon: “Mijn vrouw Marieke is huisarts en heeft haar praktijk in Witmarsum, waarbij ik haar ondersteun met de automatisering en de boekhouding. Toen wij onze drie kinderen, Sjoerd, Else en Timen, kregen, heb ik de huishoudelijke taken op mij genomen. Twintig jaar geleden zijn wij in Wommels gaan wonen. Ik kom zelf oorspronkelijk uit Bolsward waar ik barkeeper in ’t Diekje ben geweest. In 2007 waren er plannen om zwembad De Klomp in Wommels op te doeken. Ze hebben mij toen gevraagd om zitting in het bestuur te nemen. We hebben er met elkaar aan gewerkt om de exploitatie van het zwembad beter te maken. Toen waren we al bezig om het zwembad te verduurzamen met groene energie. Uiteraard bespaart dat nogal wat en zo kwam ik in contact met mensen van de windmolenstichting en dorpsbelang. Van daaruit is de aanzet gekomen om de Wommelser Enerzjy Koöperaasje op te zetten. De WEK is statutair op 18 september 2015 opgericht.”

Waar staat de WEK voor? Offinga: “De WEK is lid van ‘Ús Koöperaasje’ en onze energieleverancier is Energie VanOns. De WEK is groen en streeft naar duurzaamheid op het

Lukas Offinga

Energie VanOns Energie VanOns levert 100% lokale, groene stroom. Maar is meer dan een energiebedrijf. De energiecoöperaties zijn eigenaar van Energie VanOns. Het bedrijf is de spil tussen hen en duizenden particuliere en zakelijke klanten. Door de krachten van lokale energiecoöperaties te bundelen, wordt lokale groene energie voor en van iedereen. De energie van de toekomst is lokaal en groen.

gebied van energie. Coöperatieleden betrekken hun elektriciteit en gas van Energie VanOns. Energie VanOns koopt groene stroom en CO2gecompenseerd gas in en distribueert deze. Ook stimuleert Energie VanOns de aangesloten lokale coöperaties zelf energie op te wekken. Energie VanOns is opgericht door drie noordelijke koepelorganisaties: Us Koöperaasje in Friesland, de Drentse Kei en de GrEk uit Groningen.”

Energie VanOns Energie VanOns is niet, zoals Nuon of Essent, in buitenlandse handen, heeft geen grote kantoren, betaalt geen topsalarissen, sponsort geen voetbalof andere clubs en koopt geen met steenkool opgewekte grijze stroom in als dat goedkoper is. Voor elke aansluiting betaalt Energie VanOns de lokale

“Wij folderen zo nu en dan en spreken ook in op dorpsbelangvergaderingen om zo meer bekendheid te krijgen. Onze leden bepalen wat er met het geld gebeurt. Dat kan gaan naar groene energieprojecten en naar leefbaarheidsprojecten. Het vloeit dus in het geval van de WEK terug naar Wommels en de Wommelsers. Wij zijn allemaal vrijwilligers en stoppen het geld weer in projecten in het dorp. Als er een club of vereniging in het dorp is dat plannen heeft om iets aan verduurzaming te doen, dan kunnen ze een beroep op ons doen en dan kunnen wij eventueel een bijdrage leveren. Bij tennisvereniging De Boskranne hebben ze zonnepanelen aangeschaft om de energiekosten te drukken. Dat project hebben wij financieel ondersteund. En ook op It Bynt hebben wij financieel geholpen toen ze daar zonnepanelen aangebracht hebben. Verder staat er in de speeltuin de Fûgelwyk een wipwap, ook mogelijk gemaakt door steun van de WEK.”

Tot slot: wat is jouw persoonlijke motivatie om actief te zijn voor de WEK? “Ik zet mij met anderen graag in voor mijn naaste omgeving, voor de leefbaarheid en de verduurzaming van het dorp. Ik ben wel enigszins groen ingesteld, want als we maar doorgaan met ons milieu aan te tasten, dan komt het niet goed. Sla de kranten en tijdschriften er maar op na!”

Gemeentegeld voor energiecoöperaties De gemeente Súdwest-Fryslân geeft financiële steun aan energiewerkgroepen om deze te stimuleren een coöperatie op te richten. Per werkgroep is 2600 euro beschikbaar voor de oprichting van een coöperatie. Voor bestaande energiecoöperaties is jaarlijks 2000 euro beschikbaar voor het organiseren van activiteiten. “Ons streven is dat iedere kern en wijk een eigen energiecoöperatie heeft”, zegt wethouder Erik Faber van Súdwest-Fryslân. “Al vind ik het natuurlijk ook prima als twee of meer dorpen of wijken willen samenwerken en met elkaar een coöperatie oprichten.” De financiële steun van de gemeente maakt het voor energiewerkgroepen gemakkelijker een energiecoöperatie in het leven te roepen. Voor bestaande coöperaties is het aantrekkelijker om activiteiten te organiseren.

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

“Aquathermie is ideaal voor Fryslân; het past bij onze mienskip en ons landschap”

TEKST: PIEBE PIEBENGA

10 Duurzaamheid special 2021

Gedeputeerde Sietske Poepjes

De Nederlandse regering en de provincie Fryslân zetten in op het afremmen van de klimaatverandering. De energietransitie is inmiddels in volle gang. Het provinciale coalitieakkoord stelt: “Het geluk en de brede welvaart die de Friezen kennen, moet eveneens gelden voor volgende generaties. Vandaar dat de coalitie de regio groen, duurzaam en veilig wil doorgeven aan onze kinderen en kleinkinderen.’’ Het is de bedoeling dat in 2030 een derde van de Friese energie duurzaam opgewekt wordt en dat Fryslân dan een kwart minder energie verbruikt dan in 2010. Een gesprek met gedeputeerde Sietske Poepjes die klimaat en duurzaamheid in haar portefeuille heeft. “We werken er volop aan, maar dat doen we wel op onze eigen Friese manier.”

“Eerst even de cijfers”, begint gedeputeerde Poepjes. “Uitgangspunt is het nationale Klimaatakkoord. Daarin is besloten dat we in heel Nederland in 2030 35 terrawattuur aan duurzame elektriciteit op land opwekken. Om dat te bereiken is Nederland verdeeld in dertig zogenaamde RES-gebieden. RES staat voor Regionale Energie Strategie. Elk RES-gebied heeft zijn eigen energieopgave en bepaalt zelf

hoe ze die gaat realiseren. Heel Fryslân is één van die RES-gebieden en heeft als concept-bod aangegeven een bijdrage van 2,3 terrawattuur aan hernieuwbare elektriciteit op te wekken in 2030. Met het opstellen van onze Regionale Energie Strategie werken we nauw samen met de Friese gemeenten en met Wetterskip Fryslân.

Fryslân verduurzaamt

Voordelen aquathermie • • •

Zon, wind, of…? 2050

Schoon alternatief voor aardgas Belast electriciteitsnet minder Weinig ruimtebeslag in de gebouwde omgeving

3 Friese partners

Aquathermie sluit aan bij wensen mienskip

Potentie aquathermie in Fryslân 60% van regionale warmtevraag

“Wij willen dit graag zelf regelen, samen met anderen.”

4 Provincie-breed uitrollen burgerinitiatieven

€ €

Geen wingewest “Wellicht zullen andere RES-gebieden straks vragen of we niet meer op kunnen brengen. Maar ons uitgangspunt is: in Fryslân gebruiken we 4% van de totale hoeveelheid energie die in Nederland verbruikt wordt. We leveren onze bijdrage, maar we hoeven geen wingewest voor de rest van Nederland te worden. We willen best meer doen, maar het moet wel haalbaar, betaalbaar en uitvoerbaar zijn. Bij uitvoerbaarheid moet je bijvoorbeeld denken aan nóg een windpark dat ons mooie Friese landschap aantast. Daar zitten we niet op te wachten, dat doen we dus niet.”

Volop water en expertise “We willen tegenover de rest van Nederland niet overkomen als zure bestuurders, maar we willen het wél op onze eigen Friese manier doen! Met een techniek die bij onze provincie past, die ons landschap niet nodeloos verstoort en die past bij ons mienskipsgevoel.

€

€?

Trouwens, met de energie die windpark Fryslân in het IJsselmeer en windpark Nij Hiddum Houw straks opleveren is het concept-bod van 2,3 TWh al binnen handbereik. De komende tijd werken we samen met andere partijen aan het opstellen van de RES 1.0.”

Positieve ecologische effecten op het watersysteem

6 Positieve economische impact, onderwijs werkgelegenheid en innovatie

Fryslân DE aquathermie regio!

caroline.grootenboer@rhdhv.com

Aquathermie is één van de alternatieven voor duurzame verwarming uit het Klimaatakkoord.

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

Zo’n techniek is ‘aquathermie’. Vandaar dat we daar vol op gaan inzetten. Wat aquathermie

Duurzaamheid special 2021

FOTO: JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

“Ik wil geen bestuurder zijn die zegt: ‘We gaan het zo en zo doen en daarmee basta!’”

is? Dat is het verwarmen en koelen van gebouwen door het gebruik van warmte en koude uit oppervlaktewater, afvalwater of drinkwater. De warmte uit het water wordt als dat nodig is opgeslagen in de bodem en daarna opgewaardeerd met een warmtepomp. Je hebt daarbij uiteraard ook een warmtenet nodig om dat koude, lauwe of warme water naar gebouwen te transporteren. Aquathermie is één van de alternatieven voor duurzame verwarming uit het Klimaatakkoord. Voor ons, met al onze meren en vaarten, is dat natuurlijk een hele kansrijke. Het mes snijdt niet aan twee, maar aan wel vier kanten. Allereerst kunnen we met aquathermie in 60% van de energievraag van Fryslân voorzien. Daarnaast leent het er zich ook prima voor om het in coöperatieverband op te zetten: elke mienskip een eigen warmtepompsyteem en warmtenet. Bovendien hebben we hier in de provincie met Wetsus de meeste expertise op het gebied van watertechnologie in huis. Nu is aquathermie nog volop in ontwikkeling en kunnen we zorgen dat wíj de experts op dat gebied worden. Die kennis kunnen we daarna exporteren. Natuurlijk is het ook een MKB-verhaal: overal zullen warmtepompen en warmtenetten aangelegd moeten worden. Een mooie impuls voor de Friese economie. Kortom, aquathermie heeft voor ons een enorme potentie. Vandaar

dat ik, zodra het corona-technisch weer mag, afreis naar Zweden. Daar zijn ze met al die meren al druk bezig met deze techniek. Goed om daar ons licht op te steken en die kennis alvast naar Fryslân te brengen.”

Pilotproject ‘Warm Heeg’ “In Heeg is men inmiddels samen met it Wetterskip bezig met een mooi pilotproject: ‘Warm Heeg’. De bedoeling is dat straks heel Heeg met aquathermie verwarmd wordt. Voor de uitvoering daarvan hebben ze een subsidieaanvraag bij het Rijk gedaan in het kader van het programma ‘Aardgasvrije Wijken’. Jammer genoeg hebben ze die subsidie niet gekregen. Ik ga nu proberen om geld uit Europa los te pulken. We betalen genoeg aan Europa, dan vind ik dat we daar ook wat voor terug mogen krijgen. Dit is goed besteed geld. Dit zou ideaal zijn voor onze provincie.”

Pilot project Warm Heeg (beeld: www.warmheeg.nl)

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

Reëel blijven “Weet je, ik vind het als bestuurder belangrijk om te zeggen dat we wel reëel moeten blijven. Iedereen voelt op z’n klompen aan dat er wat moet gebeuren, dat we niet op de oude voet door kunnen gaan. Maar mensen moeten zich niet overvallen voelen, zo van: ‘Moet ik nou morgen van het gas af?’ Technisch kan er heel veel, maar het hoeft niet allemaal in één keer. Wat dat betreft is het perfecte vaak de vijand van het goede. We moeten het weloverwogen en stap voor stap doen. Ons niet laten ingeven door angst, maar veel meer door ambitie. Wat we realiseren moet de menselijk maat hebben.”

Niet laten opjutten “In maart hebben we verkiezingen en dan krijgen we een nieuw kabinet. Ongetwijfeld zullen ze weer met een vernieuwde duurzaamheidsambitie komen. Het is wel zo dat ons niets opgelegd kan worden. Wij zijn een zelfstandige RES-regio en mogen zelf bepalen hoe wij het doen. We zorgen uiteraard dat we goed beslagen ten ijs komen, maar we laten ons niet opjutten. Ik wil geen bestuurder zijn die zegt: ‘We gaan het zo en zo doen en daarmee basta!’ Ik wil het samen met de mienskip doen. Bij alles wat we doen wil ik draagvlak zoeken. Dat kost wellicht wat meer tijd, maar als je dat draagvlak hebt, dan ‘rint it ek as it slydjaget’. We doen het samen en elk project toetsen we aan de vraag: is het haalbaar, betaalbaar en uitvoerbaar? Dat zie ik als de Friese manier van werken en daar geloof ik in.”

20 cm diameter

46 cm

llatie

Prijs incl. insta

20 , 8 9 €9

Voorkomt kalkaanslag en filtert je drinkwater Zamarra Kok Kalkaanslag is een grote ergernis; het maakt de toiletpot bruin, douchetegels dof en is slecht voor apparaten. Daarom heb ik een Big Green kalkpreventie apparaat met koolstoffilter laten installeren. Zacht water (en dus koffie en thee) smaakt beter en de waterkoker blijft schoon. Ik kan met een kwart minder (vaat)wasmiddel toe en hoef geen speciale sanitairreiniger meer te gebruiken. Vooral het gebrek aan kalkaanslag in de badkamer scheelt erg veel poetswerk. Helaas moet ik de douche nog wel nadrogen, omdat anders opgedroogde waterdruppels met magnesiumresidu zichtbaar blijven. Telegraaf, 4 juli 2020

ALLE VOORDELEN OP EEN RIJTJE BIG GREEN

WATER ONTHARDER

Voorkomt kalkaanslag Verwijdert bestaande kalk Verbetert geur, kleur en smaak Filtert op chemicaliën Ongefilterd kraanwater

Gefilterd met de Big Green

Behoudt calcium en magnesium Verspilt geen water Werkt zonder zout Gebruikt geen stroom Geen afvoer nodig

Nel Zeer tevreden met de Big green. We hadden een ontharder met zout maar vanwege het zout in je drinkwater waren we daar niet blij mee. Omdat we een natrium arm dieet volgen werd ons geadviseerd om de ontharder weg te doen. Na installatie van de big green merken we meteen verschil aan ons drinkwater, de smaak is veel lekkerder. De kalkaanslag komt niet meer terug. Het werkt geweldig. Edam, 4 januari 2021

Jaap Jurjen en Froukje Veenstra Wij zijn nu vier weken in het bezit van de BigGreen. Wij zijn super tevreden. Alles is schoner (koffiezetapparaat, was-en afwasmachine, douchecabine etc.) en zachter. En het water smaakt inderdaad lekkerder. Inmiddels onze lieve buren ook hiervan in kennis gesteld, en ook zij zijn nu bezitters geworden van de BigGreen. Zegt het voort, zegt het voort. Sumar, 26 januari 2020

Onderhoudsvrij Milieuvriendelijk Duurzaam

Filter geplaatst in kruipruimte

Filter geplaatst in meterkast

Verwijdert sediment, zware metalen en chemicaliën

De Big Green wordt geleverd en geïnstalleerd door een van onze ervaren installateurs. Zo bent u ervan verzekerd dat alles perfect werkt, heeft u voortaan geen last meer van kalkaanslag en

Actie:

kunt genieten van zuiver drinkwater.

1-ste vervangfilter volgend jaar

GRATIS!

www.big-green.nl • Informatie 0299-321188

Duurzaamheid special 2021 13

TEKST: HENK VAN DER VEER • FOTO’S: RUBEN VAN VLIET

“Vergeet niet, ‘Friesland’ is een geweldige merknaam” Nog geen tien jaar geleden lachten veel mensen de ambitieuze directeur van Friesland Lease, Jan Baljeu (53), eigenlijk een beetje uit. Naast auto’s ook nog eens fietsen leasen? Daar zat toch echt geen markt in. Nu, een decennium later, heeft de leasemaatschappij uit Drachten ruim 17.000 leasefietsen! “Ik moet er even over nadenken, want het gaat zo snel”, zegt Jan Baljeu, die sinds 2005 directeur van Friesland Lease is. Jan Baljeu is er de man niet naar om nu een lange neus te trekken naar al die criticasters, zeker niet. Maar de directeur, die het voortdurend over ‘wij’ heeft als hij over Friesland Lease praat, is er wel apetrots op dat de leasefiets zo’n vlucht genomen heeft.

stoppen. Is dat dan zo erg? Je gaat even plassen en een kopje koffie drinken en je kunt weer verder. Dat is wel zo relaxed. Wij hebben nu al een aantal leaseauto’s die op waterstof rijden, dat kan dus wél. Al heb je nog niet overal tankstations waar waterstof tanken mogelijk is. Diezelfde beperkingen hadden we vroeger ook met elektrisch rijden. Toch zijn er klanten die wel met ons willen pionieren op dit gebied.”

Gebruik van leasefietsen heeft enorme vlucht genomen Jan Baljeu: “In 2012 begonnen we letterlijk met één fiets, een zorgbedrijf kwam met de vraag. De verzorgsters moesten veel kleine ritjes met de auto maken. Waarom niet met de fiets, vroegen zij zich af. Bovendien goed voor de gezondheid en de vitaliteit en uiteraard wilden wij dat wel faciliteren. Als je praat over duurzame mobiliteit, wat past dan beter in zo’n plaatje dan de fiets. Later kwam dat vitaliteitsaspect steeds vaker naar voren, zeker in deze tijd wordt dat maar weer eens benadrukt. Wij hebben ook mensen die maar drie kilometer van het werk zitten en dan komen ze nog met de auto. Zo zijn er talloze bedrijven, het is een gewoonte. Als er niemand zegt dat er iets anders komt, dan blijft dat zo. We praten nu al over woon-werkverkeer. En kijk nu eens in de binnensteden waar de pizzakoeriers de pizza’s nu per fiets bezorgen. Dat waren tot voor kort allemaal scooters, tweetakt scooters. Die zijn vervuilender dan tien dieseltjes bij elkaar, hoor. Die zijn nu al aardig uit het straatbeeld gehaald. Die oranje fietsen van koeriers in de binnensteden zijn wel voor een gedeelte van ons. Ook medewerkers van PostNL rijden op bakfietsen van Friesland Lease . Je ziet ons steeds vaker, dan je zou vermoeden, overal in Nederland.”

Friesland Lease is al lang geen regionaal bedrijf meer, het heeft zijn naam in het hele land inmiddels gevestigd. Dekt de naam van het leasebedrijf nog steeds de lading? “Wij kunnen prima vanuit Friesland werken”, weet Baljeu. “Dat is zeker geen beperking voor onze groei. Het is het tegenovergestelde, want vergeet niet dat ‘Friesland’ een geweldige merknaam is. Het staat nog altijd voor betrouwbaar en degelijk. Ik ben zelf in Zeeland geboren, maar al vroeg zijn mijn ouders naar Groningen verhuisd. De middelbare school en de HEAO heb ik in Groningen gedaan,

waarna ik mijn studie vervolgde aan de Webster University van St. Louis in de Verenigde Staten. Toen ik terugkwam in Nederland heb ik eerst nog negen jaar in Amsterdam gewerkt, maar in 2005 zijn mijn vrouw en ik voor mijn werk bij Friesland Lease naar Friesland verhuisd. Ik hou van de mensen hier, de nuchterheid zoals Zeeuwen dat ook hebben. Het past heel goed bij elkaar. En ik houd ook van de ruimte en frisse lucht. Dat lijkt hier vanzelfsprekend, maar dat is het niet.”

Over frisse lucht gesproken, hoe groot is jullie marktaandeel in elektrisch rijden? “We hebben net de nieuwste cijfers binnen. In het afgelopen jaar is 30% van de auto’s die we hebben ingezet, elektrisch. Dat is dus één op de drie auto’s. Toch is het nog niet altijd haalbaar als we het over bedrijfsauto’s hebben. Vooral als je zware karrevrachten hebt is het nog niet zo geschikt; als je dat eraf zou halen is het aandeel nog veel groter en daar zijn we best trots op. We zijn de duizend elektrische auto’s al lang gepasseerd, dat is een fors aantal. Wij willen echt laten zien dat het anders kan. Ik heb drie kinderen en inmiddels ook kleinkinderen, die wil ik een gezonde wereld na laten. Zij zijn er normaal gesproken in het jaar 2100 ook nog.

Door mijn kleinkinderen kijk ik echt wel anders naar de toekomst. Je kunt dan altijd wel zeggen dat niet de auto’s de grootste veroorzakers van het verpeste milieu zijn. Maar met een vinger naar een ander wijzen, daar wordt de wereld zeker niet beter van. Wij pakken het stukje waarin wij invloed hebben, zelf wel op. Wij nemen onze klanten mee en laten zien dat het echt anders kan. Ze lachten ons tien jaar geleden uit om onze fietsen; dat werd ook al gedaan toen we met de elektrische auto’s kwamen. Nu zie je hoe we ook dat realiseren. Ik weet nog dat de Ringweg van Sneek geopend werd. Daar gebruikte de minister van Verkeer en Waterstaat een elektrische sportwagen van Friesland Lease voor, ik heb de foto van die auto daar op één van de houten bruggen nog altijd. Prachtig toch?!”

Rijden op waterstof Jan Baljeu is wel zo eerlijk om te bekennen dat het elektrisch autorijden in de eerste jaren ook beslist wel eens pionierswerk was, bij gebrek aan oplaadpunten. De voorzieningen zijn de laatste jaren veel en veel beter geworden. “Mensen zeggen dan wel eens tegen mij, wanneer ze een langere reis willen ondernemen, dat ze onderweg drie of vier keer moeten

bolsward-ijsselmeerkust bijlage

Friesland Lease is al drie jaar achtereen gekozen tot de beste lease-onderneming van Nederland. Allemaal op basis van klanttevredenheid. Baljeu: “Dat is een prijs die iedereen hier bij ons verdient, of je nu telefoniste bent, autowasser of op kantoor zit. Iedereen draagt eraan bij dat de klanten tevreden zijn. Geen jury, maar klanten. Daarom vind ik het ook zo’n mooie prijs. Natuurlijk ben ik ook supertrots op de titel van ‘Friese Ondernemer van het jaar’. Daar hebben we heel wat voor moeten doen. Tijdens de halve finale heb ik een filmpje laten zien van onze kleindochter, in zwartwit. In het filmpje stelde zij, vijf jaar oud, waarom mensen dingen doen. ‘Waarom zitten er zoveel mensen alleen in een auto?’ ‘Rijden er veel mensen op elektrisch, opa?’ Daar staan wij voor. Ik wil ook graag hebben dat de wereld nog goed is, als zij volwassen is. Toen wij de trofee kregen was het ook best een emotioneel beladen moment voor mij persoonlijk. Mijn vrouw heeft nog net meegekregen dat wij genomineerd waren en moedigde mij aan om te gaan winnen. Maar dat we ook daadwerkelijk de beste onderneming van Friesland zijn geworden, helaas niet. Zij is begin vorig jaar aan kanker overleden.”

Positief blijven “Ik zie door corona onze wereld ook wel veranderen. Hoe, dat is nu nog moeilijk in te schatten, maar dat er iets gaat veranderen is duidelijk. Het woon-werkverkeer zeker; ik denk dat veel meer mensen structureel thuis zullen werken waar dat kan. Al wil ik wel graag het contact met de mensen houden. Wij hebben zeker nog onze contactmomenten, sterker nog, we hebben al een prachtige online muziekbingo met elkaar gedaan. Anders, maar toch heel gezellig. We moeten elkaar juist in deze nare periode stimuleren. Positief blijven!”

Vertrouwd afscheid nemen Goed afscheid nemen is erg belangrijk. Het helpt om het verlies van een dierbare een plek te geven. Als gediplomeerd uitvaartverzorger weet ik dat een betekenisvolle manier van afscheid nemen ĂŠcht helpt bij het rouwproces. Johan Tolsma, uitvaartverzorger

U I T VA A R T V E R Z O R G I N G

Bolsward

M 06 51 99 93 98 E info@uitvaartverzorgingbolsward.nl

uitvaartverzorgingbolsward.nl

Een goed ontwerp is een verzameling van details U ziet het meteen als een badkamer helemaal klopt. Daarom zijn onze adviseurs ervaren ontwerpers met technische kennis en onze installateurs ervaren bouwers met gevoel voor ontwerp. Zo krijgt u vanaf dag 1 het beste advies en geniet u straks van zelfs het kleinste detail.

Baderie Sikma Edisonstraat 15, 8606 JH Sneek Telefoon: 0515 414 418 www.sikma.nl

Ontdek waar Ăş gelukkig van wordt. Bestel het badkamerboek op baderie.nl.

Het geluk zit in elk detail

&FIT

GEZOND

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

NIEUW BEWEEGPLEIN

HOUDT PARKINSON-CLIËNTEN IN BEWEGING Regelmatig bewegen heeft een positief effect op de gezondheid, vooral voor mensen met de ziekte van Parkinson. In woonzorgcentrum Bloemkamp in Bolsward zijn ze daarom erg blij met het nieuwe beweegplein in de serre van afdeling Rozemarijn Blauw.

Kansen creëren Kansen creëren De famkes van Bolsward bij de nieuwe fiets

Vorig jaar is Bloemkamp gestart met een beweeggroep speciaal voor mensen met Parkinson. Toen een bewoner vroeg of er meer mogelijkheden waren om te bewegen op de afdeling, kwamen fysiotherapeut Michelle Melessen en bewegingstherapeuten Marijke Bolt en Anne Klijnstra gezamenlijk op het idee om een beweegplein op te starten. Ze hebben het idee verder uitgewerkt en twee maanden later was het zover: de opening! “Super voor de bewoners”, vertelt Parkinson-verpleegkundige Jeannette Wijnja. Zij is werkzaam op de afdeling Rozemarijn Blauw waar ook bewoners met niet-aangeboren hersenletsel wonen. “Het is zó belangrijk voor mensen met Parkinson om iedere dag in beweging te zijn! Zonder dagelijkse beweging gaan mensen met de ziekte van Parkinson lichamelijk én geestelijk achteruit.” Op dit moment zijn er vijf verschillende oefeningen om te doen, onder andere met hoepels, gewichten en een bal. Bij iedere oefening hangt een kaart met instructies. “Er is goed nagedacht welke oefeningen goed zijn voor deze doelgroep. Niet te moeilijk en zelfstandig uit te voeren, eventueel met een medewerker of familie. Ook vanuit een rolstoel zijn de oefeningen te doen. Iedere maand komen er nieuwe oefeningen.” Kers op de taart is de thera-trainer met beeldscherm, een soort hometrainer zonder zadel. “Zo kunnen de bewoners vanuit de stoel of rolstoel een interactief fietstochtje maken door bijvoorbeeld Bolsward of hun oude woonplaats. Deze beleving motiveert nog meer om nét wat langer te fietsen.” De

Opening van het beweegplein

“Zonder dagelijkse beweging gaan mensen met de ziekte van Parkinson lichamelijk én geestelijk achteruit” thera-trainer is bij elkaar gespaard door giften van onder anderen medewerkers en familieleden. Een bijzonder bedrag is toegevoegd door de ‘Famkes van Bolsward’: Corrie Terlouw, Janke Kort en Janny Struiksma. Elk jaar maken en verkopen deze ‘famkes’ kerststukjes. De opbrengst schenken ze aan een goed doel. Ze waren gelijk enthousiast over de actie in Bloemkamp. “Heel mooi dat we hieraan kunnen bijdragen”, vertelt Corrie. En ze sparen nog even door in Bloemkamp; de volgende wens is een armtrainer bij de fiets. Ook de bewoners zijn enthousiast over het nieuwe beweegplein. Tijdens de opening werd er al meteen fanatiek kennis gemaakt met de verschillende onderdelen. “Elke dag komt een fysiotherapeut of een bewegingstherapeut langs om er een dagelijkse structuur in te krijgen. Ook wij als zorgmedewerkers stimuleren de bewoners om naar het beweegplein toe te gaan. Het is vlakbij, dus ze kunnen er zo even naartoe. Uiteraard is er aandacht voor de coronamaatregelen. Bij ieder onderdeel staat bijvoorbeeld desinfectiemiddel.” Het beweegplein overtreft alle verwachtingen. Dat geldt ook voor de sponsoractie voor de thera-trainer. “Je ziet dat het leeft bij familie, bewoners en medewerkers. Zo zijn we continu bezig met het welzijn van de doelgroep. Wat kunnen we doen om zorg naar behoefte en op maat te leveren voor mensen met de ziekte van Parkinson? Dat is onze visie. Vorig jaar zijn we bijvoorbeeld bezig geweest met de deskundigheid van het team te vergroten En dan nu het beweegplein. Zo proberen we de omgeving steeds beter af te stemmen op de doelgroep.”

Lammert Dalstra (41 jaar) is accountmanager en teamleider Lammert (41 jaar) accountmanager enhet teamleider bĳ PastielDalstra in Franeker. Hĳ is ooit begonnen met verkopen bĳ Pastiel in Franeker. is ooit begonnen met het van diensten. Maar hĳ Hĳ kwam er al snel achter dat hĳverkopen zĳn van diensten. Maar hĳ kwam er al snel hĳzoek zĳn naar talent veel liever inzet voor mensen. Hĳachter is altĳdat d op talent veel liever inzet voor mensen. Hĳ iswerkplekken altĳd op zoek naar interessante, bĳ voorkeur ook duurzame voor interessante,van bĳ Pastiel. voorkeur ook duurzame werkplekken voor kandidaten kandidaten van Pastiel. Verbinding Wanneer Lammert klaar is met de Verbinding

middelbare school besluit Wanneer Lammert klaar hĳ is de metHbode opleiding te middelbare commerciële school besluiteconomie hĳ de Hbovolgen in Leeuwarden. het afronden opleiding commerciëleNaeconomie te van zĳn in studie werkt hĳ Na bĳ verschillende volgen Leeuwarden. het afronden werkgevers. rodehĳ draad door zĳn van zĳn studieDe werkt bĳ verschillende werkende leven toch draad wel: werken werkgevers. De isrode door met zĳn mensen! keuze voor Pastiel voelde werkendeDe leven is toch wel: werken met daarom Lammert: “Ik voelde mensen!heel De logisch. keuze voor Pastiel me hierheel al logisch. snel thuis. Ik houd ervan daarom Lammert: “Ik voelde om mensen met thuis. elkaarIkinhoud verbinding me hier al snel ervan te Na een maanden om brengen. mensen met elkaarpaar in verbinding werd ik door Na Pastiel gevraagd om ook te brengen. een paar maanden deels te worden. jne werd ikteamleider door Pastiel gevraagdEen om ﬁook combinatie met de te accountmanagementdeels teamleider worden. Een ﬁjne werkzaamheden. is het soms wel even combinatie met deAlaccountmanagementzoeken naar de balans tussen twee werkzaamheden. Al is het somsdeze wel even functies. Maarde ik balans zou detussen afwisseling zoeken naar deze zeker twee niet willen missen!” functies. Maar ik zou de afwisseling zeker niet willen missen!”

Match Lammert vervolgt zĳn verhaal: “Als Match

accountmanager d op zoek Lammert vervolgtbenzĳik n altĳ verhaal: “Als naar nieuwe werkplekken de accountmanager ben ik altĳd voor op zoek kandidaten van werkplekken Pastiel. Dit doevoor ik zeker naar nieuwe de niet alleen. van Ik leg nieuwe en kandidaten Pastiel. Dit contacten doe ik zeker zodra dat isIk gelukt geef contacten ik graag het niet alleen. leg nieuwe en stokje overisaan de Pastiel-jobcoaches. zodra dat gelukt geef ik graag het Zĳ kennen de de kandidaten goed en stokje over aan Pastiel-jobcoaches. kunnen vervolgens de matchgoed maken. Zĳ kennen de kandidaten en Een mooie samenwerking diemaken. goed kunnen vervolgens de match werkt! Ik ga samenwerking graag het gesprek aan Een mooie die goed met werkgevers om tehet kĳken of er nog werkt! Ik ga graag gesprek aan meer mogelĳkheden binnen hun met werkgevers om te zĳ kĳnken of er nog huidige bedrĳkheden fsvoering. kunnen meer mogelĳ zĳnWaar binnen hun we functies mooi huidige bedrĳcreëren? fsvoering. Het Waariskunnen wanneer werkgevers een we functies creëren?kandidaten Het is mooi kans willen geven. Niet alleen afgaan wanneer werkgevers kandidaten een op papier, maar de kanswerkervaring willen geven.opNiet alleen afgaan persoon áchter een CV willen op werkervaring op papier, maarleren de kennen. ken naar en persoon Kĳ áchter een competenties CV willen leren interesses. een match maken. Op kennen. KĳEn kenzonaar competenties en die manier En is de op eenmaken. duurzame interesses. zo kans een match Op werkplek groter.” die manier is de kans op een duurzame werkplek groter.”

“

Als accountmanager Als accountmanager ben ik altĳd ben naar ik altĳ d op zoek nieuwe op zoek naar nieuwe werkplekken voor werkplekken de kandidatenvoor van de kandidaten Pastiel van Pastiel Crisis biedt kansen Helaas houdt kansen de crisis nog steeds aan. Crisis biedt

Dit heeft zekerdeimpact. Op steeds de PastielHelaas houdt crisis nog aan. kandidaten, werkgevers, Dit heeft zeker impact. Opgemeenten, de Pastielmaar ook opwerkgevers, Pastiel als gemeenten, organisatie. kandidaten, Lammert: de organisatie. crisis niet maar ook “Gelukkig op Pastielis als alleen maar negatief.is Het Lammert: “Gelukkig de biedt crisis ook niet zeker nieuwe kansen. Sommige alleen maar negatief. Het biedt ook kandidaten hebbenkansen. een andere kĳk op zeker nieuwe Sommige werk gekregen. Dooreen de crisis verbreden kandidaten hebben andere kĳk op ze hun horizonDoor en kĳ ken zeverbreden ook naar werk gekregen. de crisis onbekende(re) enze banen. Een ze hun horizonsectoren en kĳken ook naar andere ontwikkeling is en datbanen. voorheen onbekende(re) sectoren Een kandidaten veelal werden geplaatst bĳ andere ontwikkeling is dat voorheen grotere werkgevers. Een aantal bedrĳven kandidaten veelal werden geplaatst bĳ neemt minder mensen aan. bedrĳ Of heeft grotere werkgevers. Een aantal ven noodgedwongen mensenaan. moeten laten neemt minder mensen Of heeft gaan door de corona-crisis. Om laten toch noodgedwongen mensen moeten voor werkplekken te zorgen gaan voldoende door de corona-crisis. Om toch zĳ n we breder gaan kĳken en zĳ er ook voor voldoende werkplekken tenzorgen een aantal mooie werkplekken zĳn we breder gaan kĳken en zĳontstaan n er ook bĳ bedrĳven. En als de match eenkleinere aantal mooie werkplekken ontstaan eenmaal gemaakt is, zien wel bĳ kleinere bedrĳven. En we als dat de vrĳ match alle kandidaten hunis,werk We eenmaal gemaakt zienbehouden. we dat vrĳwel blĳ altĳd kĳken kheden alleven kandidaten hun naar werk mogelĳ behouden. We en creëren kansen kan!”kheden blĳven altĳd kĳkenwaar naarhet mogelĳ en creëren kansen waar het kan!” Lammert is continu op zoek naar mogelĳ kheden en kansen. Voor naar de Lammert is continu op zoek kandidaten van Pastiel, maar ook mogelĳkheden en kansen. Voorzeker de voor (potentiele) werkgevers. kandidaten van Pastiel, maar ook zeker voor (potentiele) werkgevers.

NUMMER 02 • 2021

Chantal Hoevers Prins is erkend mantelzorgmakelaar en helpt mantelzorgers

HEB JIJ EEN WLZINDICATIE EN WORSTEL JE MET HET INREGELEN VAN JE ZORG? TEKST HENK VAN DER VEER // BEELD LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

BRANDED CONTENT

TECHNISCH BEDRIJF BAKKER UIT IJLST:

OP ZOEK NAAR TECHNISCH PERSONEEL Technisch Bedrijf Bakker uit IJlst, gevestigd aan de Zevenpelsen, viert dit jaar haar 110-jarig bestaan. In 1911 waren Tjerk Sibbeles Bakker, geboren op 11 april 1873 en Gooitsen Sibbeles Bakker, geboren op 28 augustus 1869, de oprichters van het bedrijf. Inmiddels staan Tjerk en Age Bakker aan het roer van de onderneming. Zij vormen de vijfde generatie van het familiebedrijf.

“Het gaat nog altijd crescendo met het bedrijf van de gebroeders Bakker”, zo vertelt een enthousiaste Tjerk. “We hebben op dit moment een vacature voor (machine)bankwerker / allround medewerker.

niet eens zo’n ervaren machinebankwerker zoeken. Wij bieden onze nieuwe collega dan ook zeker wel een interne opleiding aan. Mijn broer Age beheerst de technische vaardigheden allemaal, maar we willen gewoon niet afhankelijk zijn van een specialist in ons bedrijf.

EVEN IN HET KORT: WAT VOOR BEDRIJF HEBBEN JULLIE? “Technisch Bedrijf Bakker IJlst is tegenwoordig een bedrijf dat zich heeft gespecialiseerd in de aandrijving van boten”, legt Tjerk uit. “Het is puur scheepstechniek en metaalbewerking. Wij hebben er geen poespas omheen zoals verkoop van zeiljassen en zwemvesten, maar wel een uitgebreide verkoop van technische scheepsartikelen in de winkel en online. We specialiseren ons vooral op schroeven, schroefassen, keerkoppelingen, reparaties, onderhoud van motoren, metaalbewerking en windwatermolens.”

“We krijgen daardoor ook veel telefoontjes en mailtjes. We hebben als bedrijf door de komst van het internet een veel groter bereik gekregen”, weet Tjerk.

Ook wíj vinden het belangrijk dat je zo nu en dan even op vakantie kunt. Wij zoeken dus extra bezetting op de positie van de machinebankwerker. We hebben naast de conventionele machines een computergestuurde draaibank en een CNC-freesmachine aangeschaft. Dat zijn uiteraard geen machines die je meteen al beheerst. Daarom bieden wij daarin ook scholing aan. Het is dus geen ramp als je nog geen ervaring hebt met deze techniek, daar gaan wij zeker bij helpen om die vaardigheden eigen te maken.”

TECHNISCH PERSONEEL In het verleden werd het bedrijf van de gebroeders Bakker vooral bekend door haar windmotoren, maar die tijd is inmiddels voorbij. De molenbouw is op de achtergrond geraakt, daarentegen heeft de scheepstechniek, metaalbewerking, website en -shop van het bedrijf een grote vlucht genomen.

Uiteraard wil elke ondernemer dat het met zijn bedrijf goed gaat, dat er groei is en dat de orderportefeuille goed gevuld blijft. Dat is bij Technisch Bedrijf Bakker zeer zeker het geval. Sterker nog: de Bakkers zijn druk op zoek naar een (machine)bankwerker / allround medewerker. Heeft Tjerk Bakker een verklaring waarom het toch wel even zoeken is naar een goede vakman? “De jeugd kan tegenwoordig kiezen uit een scala van beroepen. Hierdoor wordt in de opleiding al minder gekozen voor techniek. Zeker de ic-business is erg geliefd. Toch is een technisch beroep in mijn optiek ook zeker uitdagend. Wij hebben een verschuiving in ons personeelsbestand gehad, waardoor we nu een

ZO SPOEDIG MOGELIJK SOLLICITEREN “Kortom, het gaat om een leuke, zelfstandige en afwisselende functie met veel ruimte voor nieuwe ideeën en eigen inbreng. Binnen ons bedrijf vind je een informele en prettige werksfeer.”

TOT SLOT, WAT BIEDEN JULLIE DE NIEUWE COLLEGA? “We hanteren de cao Metaalbewerkingsbedrijf en bieden goede secundaire arbeidsvoorwaarden. Je start met een jaarcontract met uitzicht op een vast dienstverband. Wij bieden een heel leuke diverse functie met veel mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen binnen een relatief klein team met een prettige werksfeer.”

Ben je geïnteresseerd in deze functie? Pak je kans en mail je CV en motivatie zo spoedig mogelijk naar info@bakker-ijlst.nl ter attentie van Tjerk Bakker. “En als er vragen zijn, mensen mogen mij gerust mailen of bellen”, besluit Tjerk Bakker. Voor meer informatie: www.bakker-ijlst.nl.

Een paar maanden geleden kreeg Christel de diagnose van een chronische en progressieve aandoening, hierdoor is ze levenslang afhankelijk van zorg. Ze kan nog best veel zelf, maar wanneer haar ziekte vordert zal haar afhankelijkheid van anderen steeds groter worden. Vanuit de Wet Langdurige Zorg (WLZ) heeft Christel recht op passende zorg. Dat is gelukkig goed geregeld in Nederland. Maar de volgende stap bleek niet gemakkelijk. Welke zorg en ondersteuning pasten het beste bij haar? En bij welke instanties kon ze terecht? Haar huisarts adviseerde haar contact te zoeken met een onafhankelijke cliëntondersteuner. Zo kwam Christel met mij in contact. Ik ben blij dat ik haar goed heb kunnen helpen. En dat ze de weg naar mij gevonden heeft. Want veel mensen weten niet dat je met een WLZ-indicatie recht hebt op kosteloze onafhankelijke cliëntondersteuning.

WAT DOET EEN ONAFHANKELIJKE CLIËNTONDERSTEUNER? Als onafhankelijke cliëntondersteuner help ik je bij het maken van keuzes voor de zorg en ondersteuning die je nodig hebt. Dat doe ik door je goed te informeren zodat je de keuzes kunt maken die passend zijn voor jou. Onafhankelijke cliëntondersteuning is bedoeld voor alle leeftijden en bestrijkt alle levensgebieden: ik help je met vraagstukken op het gebied van werk, wonen, onderwijs, zorg en financiën. Als cliëntondersteuner ben ik onafhankelijk, en mag ik bijvoorbeeld geen belang hebben bij een bepaalde zorgaanbieder. Ik kan je ook helpen om een gesprek met de gemeente, instanties of zorgaanbieder voor te bereiden, en als je wil ga ik met je mee naar dat gesprek. Kies je voor een persoonsgebonden budget (pgb), dan kan ik je helpen met de aanvraag ervan. Is een familielid of naaste op zoek naar hulp, maar is hij of zij niet of moeilijk in staat om hierover zelf de regie te nemen, bijvoorbeeld in het geval van dementie? Dan kun je als zijn of haar vertegenwoordiger ook bij mij terecht.

KUN JIJ MIJN HULP GEBRUIKEN? Heb jij een WLZ-indicatie en kun je wel wat hulp gebruiken bij het inregelen van zorg, ondersteuning en bijkomende vraagstukken? Of heb je hulp nodig bij het aanvragen van een WLZindicatie? Neem dan vrijblijvend contact met mij op. Dan help ik je op weg. Bel voor een telefonische afspraak: 0515 700267 of stuur een e-mail naar info@mantelzorgzaken.nl

Over Chantal Hoevers Prins

Als mantelzorgmakelaar en pgb-specialist is Chantal Hoevers Prins de onafhankelijke allround cliëntondersteuner en zorgregelaar. Samen met haar team biedt Chantal integrale ondersteuning aan mantelzorgers, gemeenten, zorgprofessionals en werkgevers bij alle mantelzorgvragen. Chantal is erkend en geregistreerd mantelzorgmakelaar en onafhankelijk cliëntondersteuner.

www.mantelzorgzaken.nl

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

Hulp via de casemanager dementie

“Je hoeft het niet alleen te doen” Als je te maken krijgt met dementie komt er veel op je af. Je leven verandert, soms ingrijpend. Een casemanager dementie biedt de helpende hand. Deze professional denkt mee, begeleidt en geeft advies. Wat betekent die hulp in de praktijk? Een mantelzorger en een casemanager dementie vertellen. MANTELZORGSTER TRUDY BOUWSMA (77):

“Ik ben blij dat we de casemanager hebben ingeschakeld” “Op de afdeling Geriatrie in het ziekenhuis hoorde ik over mogelijke ondersteuning door een casemanager via het Netwerk Dementie Fryslân. Ik was eerst wat sceptisch. Ach, dat is niet nodig, dacht ik, ik red me wel. Maar na een gesprek met casemanager Klaske Piek was ik om. Ik ben nu heel blij dat we toch ‘ja’ zeiden. In september 2019 kreeg mijn man Sibbo (82) de diagnose alzheimer. Niet helemaal onverwacht. In zijn familie komt alzheimer voor en hij had al een tijdje verschijnselen. Zo kwam hij steeds slechter uit zijn woorden. De administratie was altijd zijn taak, maar nu kon hij zijn eigen pincode niet eens meer onthouden. De diagnose alzheimer gooide geleidelijk ons leven om. Als actieve en sportieve mensen fietsten en wandelden we veel, maar dat is er nu niet meer bij. Ook autorijden kan mijn man niet meer. Gelukkig zijn we nuchter. Mijn man zal niet snel klagen en ook ik kan prima met de situatie omgaan. Bovendien, hij kan er niets aan doen.

In dat bewuste eerste gesprek met Klaske wees ze ons op de mogelijkheid van dagbesteding op een zorgboerderij. Ga maar eens kijken, zei ze. Het was achteraf heel goed dat Klaske ons er vroegtijdig op voorbereidde. Mijn man was er op dat moment nog niet aan toe, maar later wel. Klaske regelde vervolgens de aanvraag voor ondersteuning vanuit de Wmo.” (Wet maatschappelijke ondersteuning - red).

“Sibbo gaat sinds de zomer twee dagen per week naar de zorgboerderij en vindt dat, zoals hij zelf zegt, ‘hartstikke gezellig’. Voor mij zijn die twee dagen van onschatbare waarde. Ik liet Sibbo voorheen zelden alleen, maar zeven dagen in de week zorgen is best pittig als je in alles het voortouw moet nemen. Nu sport ik weer – ik speel golf – en ik ga binnenkort een cursus volgen. Even totaal iets anders. Deze momenten voor mezelf geven me energie en het geduld om met de situatie om te gaan.

KLASKE PIEK (48), CASEMANAGER DEMENTIE BIJ THUISZORG ZUIDWEST FRIESLAND VAN ANTONIUS ZORGGROEP (AANGESLOTEN BIJ HET NETWERK DEMENTIE FRYSLÂN):

“Mijn rol is die van vraagbaak en wegwijzer” “De functie van casemanager kwam zo’n tweeënhalf jaar geleden op mijn pad. De oudere mens trekt me; mensen op leeftijd hebben al een hele geschiedenis achter zich. In mijn vorige baan als wijkverpleegkundige kwam ik al regelmatig in contact met personen met een vorm van dementie. Bij dementie kunnen je hersenen informatie niet meer goed verwerken. Het is een verzamelnaam voor zo’n vijftig ziekten, waaronder alzheimer. Mensen komen bij mij terecht na bijvoorbeeld doorverwijzing op de poli Geriatrie of via de huisarts. Soms doet een wijkverpleegkundige of familielid een aanvraag. Ik bezoek mensen thuis; mijn rol is die van vraagbaak en wegwijzer. Samen zoeken we een weg in de veranderende situatie. Daarin volg ik geen standaard protocol, want iedereen is uniek. Voor mij is het de uitdaging om

mensen te begeleiden bij wat er op hun pad komt. Bij het kennismakingsgesprek geef ik aan dat alles bespreekbaar is. De behoeften van cliënten verschillen. Bij de één geef ik adviezen over praktische of juridische zaken; op andere momenten gaat het over hun veranderende rol in de relatie. Als casemanager ben ik er niet alleen voor de cliënt, maar ook voor zijn of haar naasten. Soms ervaren echtparen bijvoorbeeld dat de onderlinge communicatie lastiger is geworden. Door mijn brede ervaring kan ik ook over zulke zaken advies geven. Ik kan sowieso altijd terugvallen op de kennis binnen het Netwerk Dementie Fryslân. Hierbij zijn casemanagers uit de hele provincie aangesloten. Soms bespreek ik dingen die op dat moment nog niet spelen, zodat mensen bewuste keuzes kunnen maken. Een mooi

voorbeeld is de dagbesteding van meneer Bouwsma. Het is fijn om te horen dat dat advies toegevoegde waarde heeft voor hem en zijn echtgenote. Wat voor mij een eenvoudig advies is, geeft anderen veel ruimte. De dochter van een andere cliënt gaf laatst aan hoeveel rust het haar gaf dat haar moeder nu gebruikmaakt van alarmering. Zulke feedback maakt mijn werk heel dankbaar. Het is verstandig om naar de huisarts te gaan als je bij jezelf of je partner structurele veranderingen in het dagelijkse handelen ziet. Als je te maken krijgt met dementie komt er veel op je af. Een casemanager kan helpen. Mensen ervaren soms een drempel om ons in te schakelen. Wij nemen de regie over hun leven niet over, maar we denken mee hoe het dagelijks leven iets aangenamer kan worden. We bieden wat nodig is – de uiteindelijke keuzes maken mensen altijd zelf.”

Het is fantastisch dat een casemanager meedenkt en praktisch helpt. Ook in andere situaties. Toen mijn man vaak viel en toch geen rollator wilde, ging Klaske respectvol het gesprek met hem aan. Dat is waardevolle steun. Ik weet nu dat je het niet alleen hoeft te doen, er zijn mensen om je te helpen.”

NUMMER 02 â&#x20AC;˘ 2021

CULTUUR

&UITGAAN

Theater van de toekomst

In 2022 is het tijd voor een feestje: dan is het alweer 10 jaar geleden dat Hare Majesteit de Koningin onze gebouwen feestelijk opende. Vooruitlopend op dit moment zijn we de archieven in gedoken, en zo komen er heel wat herinneringen bovendrijven. Heb jij ook nog fotoâ&#x20AC;&#x2122;s, parels, memoires, verhalen of kronieken aan die goeie oude tijd? Deel ze met ons! Stuur een mail naar marketing@cultuurkwartier.nl en jouw moment of ervaring komt op onze social media kanalen of krijgt een plek op de tijdlijnen in onze gebouwen.

Bolwerk van beleving

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST EN BEELD THEATER SNEEK

DEEL 1: THEATER SNEEK

THEATER SNEEK EN HET BOLWERK VIEREN FEEST IN 2022

In 2022 is het tien jaar geleden dat Hare Majesteit de Koningin Theater Sneek en Het Bolwerk, de gebouwen van Cultuur Kwartier Sneek (CKS) opende. Reden voor een feest in 2022. De medewerkers van CKS duiken alvast de archieven in. Daarbij krijgen ze hulp van Rudy Kroontje en Ankie Rusticus uit Sneek, twee vrijwilligers van het eerste uur die veel mooie herinneringen koesteren. In dit eerste deel van een tweeluik over CKS op weg naar het tweede lustrum blikken we terug op het ontstaan van Theater Sneek. Met de 500.000e bezoeker die binnenkort wordt verwacht, heeft Súdwest-Fryslân Theater Sneek duidelijk in haar hart gesloten. Dit blijkt ook uit de reacties van het publiek, de artiesten en recensenten. Zij loven de gastvrijheid en omschrijven het theater als ‘gracieus’, ‘feeëriek’ en ‘smûk’.

POSTKANTOOR ALS FUNDAMENT De plannen voor de opvolger van het voormalige stadstheater Amicitia krijgen na de millenniumwisseling vorm: rond de Kerkgracht komt een nieuw cultureel centrum. Het voormalige postkantoor op de Westersingel wordt omgetoverd tot een theater voor 600 man publiek. Aan de overkant van het water komen Poppodium Bolwerk en Kunstencentrum Atrium samen, inclusief de Noorderkerk als tweede zaal voor het theater. Met het postkantoor als fundament begint in 2010 de bouw van het theater. De eerste voorstellingen vinden echter al plaats in september 2008. Dat kan omdat eerst de andere onderdelen van Cultuur Kwartier Sneek onder handen worden genomen. Het proloog-theater biedt plek voor 200 man. Decorontwerpster Marian Duijvestijn weet van het postkantoor een gezellige huiskamer te maken vol houten tafeltjes en schemerlampjes. De eerste voorstelling, het Tryater-stuk ‘Zelle’ met Freark Smink en Holte Pruiksma, is een doorslaand succes: 24 uitverkochte voorstellingen. In 2010 vormt de Noorderkerk een tweede tijdelijke plek voor Theater Sneek. Om in 2012 weer groots terug te keren in een fonkelnieuw onderkomen.

DE PLAKBOEKEN VAN RUDY KROONTJE “Is het een idee dat je een plakboek bij gaat houden, zei mijn vrouw Greetje na een voorstelling van Zelle in 2008 tegen mij. We maakten als één van eerste vrijwilligers alle facetten mee. Elk artikel over Theater Sneek in de krant knipte ik uit en plakte ik thuis in een album, of het nu positief of negatief was. De Leeuwarder Courant, het Sneeker Nieuwsblad of GrootSneek; alles was voor mij.” Aan het woord is Rudy Kroontje (71), vrijwilliger van het eerste uur.

Rudy Kroontje draait de lampen vast in de kleedkamer.

BOVEN: Rudy Kroontje in de foyer van het theater met de plakboeken: “Mocht de koningin hoge nood hebben, dan moest het toilet te allen tijde vrij zijn. Beveiligers voor de wc-deur zorgden daar wel voor.” RECHTS: Krantenknipsel over de eerste voorstelling in tijdelijk theater Noorderkerk in februari 2010.

“Ik schreef er ook korte notities in over voorstellingen, zoals het aantal bezoekers, en maakte foto’s en hield bij wat ik meemaakte tijdens mijn werkzaamheden. Er staan ook allerlei wetenswaardigheden over het theater in, zoals het aantal bakstenen en kilo’s staal. Tijdens de bouw kreeg ik namelijk veel informatie van Friso, BAM en de architect. Het is allemaal wat uit de hand gelopen... Vorige week heb ik mijn 35e volle album naar het theater gebracht.”

GASTVRIJHEID “In het voorjaar van 2008 werden Greetje en ik vrijwilliger. We hadden gereageerd op

een oproep in de Wijd&Zijd. Als regelmatige bezoekers van Amicitia misten wij de theatervoorstellingen en wilden graag een bijdrage leveren aan de nieuwe plannen. Ik weet nog goed dat we op een zaterdagochtend in het postkantoor een leuk kennismakingsgesprek hadden met Ben van der Knaap en Frouk Oostra, die toen de kar trokken. De horeca leek mij erg leuk. Achter de bar staan en contact hebben met de gasten. Greetje ging meehelpen in de keuken en bezoekers in de zaal naar hun plek begeleiden. Het is voor ons vaak aanpoten. Bij een voorstelling begint de horeca al rond vijf uur. ‘s Avonds is het een race tegen de klok. Maar we doen het graag. Het moet ook gewoon goed zijn! Gastvrijheid staat hoog in het vaandel bij Theater Sneek, net als bij Greetje en mij. Iedereen moet zich welkom voelen. Dat vinden we erg belangrijk. Mensen een fijne avondje uit bezorgen geeft ons veel voldoening. De sfeer binnen het team is ook erg fijn.”

OPENING DOOR DE KONINGIN

Vrijwilligers Theater Sneek, Rudy Kroontje met paarse trui midden onderaan.

“Tijdens de bouw van het theater hebben we ook op allerlei manieren geholpen. Zo heb ik in de kleedkamers de lampen rond de spiegel erin gedraaid; dan zien de artiesten tenminste ook wat. De opening door koningin Beatrix in 2012 was zonder meer een hoogtepunt. Hier gingen weken van voorbereiding aan vooraf. Zo kwamen de hofdame van de koningin en de adjudant naar Sneek om alles door te nemen met het theater en

met bijvoorbeeld de politie. De looproute en beveiliging; alles werd aan een lange tafel in de Noorderkerkzaal nauwkeurig in kaart gebracht. Ik voorzag iedereen van een hapje en drankje. Eén van de dingen die blijkbaar in het draaiboek stond, was het toilet. Daar mochten we tijdens de opening geen gebruik van maken. Want mocht de koningin hoge nood hebben, dan moest het toilet te allen tijde vrij zijn. Beveiligers voor de wc-deur zorgden daar wel voor.”

Deel 2 In het volgende nummer van GrootBolsward-IJsselmeerkust het vervolgdeel van dit tweeluik over het komende tweede lustrum van CKS, Poppodium Het Bolwerk, met vrijwilligster Ankie Rusticus. Heb jij ook foto’s van Theater Sneek, Het Bolwerk of Kunstencentrum Atrium? Of een onvergetelijke anekdote? CKS ontvangt ze graag via marketing@cultuurkwartier.nl. De persoonlijke ervaringen krijgen een plek op de social media-kanalen en/of de speciale tijdlijnen op de locaties.

Normaal staat hier de evenementenkalender van VVV Waterland van Friesland. Maar we leven nu tijdelijk in andere tijden. Om toch in verbinding te blijven met jou, zodat jij in verbinding kan blijven met het goede en mooie van Waterland in Friesland, geven we je hier tips om thuis of in de natuur te beleven. Om alvast te dromen van betere tijden, die ongetwijfeld in 2021 gaan komen. Ga samen met ons in verbinding met de natuur, de cultuur, de geschiedenis en de mensen in Waterland van Friesland.

kijk voor inspiratie op:

Dreame Dromen

FOTO: THOMASVAER FOTOGRAFIE

www.waterlandvanfriesland.nl

STRANDJES IN SUDWEST FRYSLAN, DE HEGE GERZEN

Voorpret

Fietskaarten

Pelgrimstocht

Als VVV nodigen we regelmatig bloggers uit om in Waterland van Friesland op vakantie te gaan. Zij schrijven hier inspirerende teksten over en maken prachtige foto’s in onze regio. Er staan tips in om erop uit te gaan met kinderen, weetjes over onze Elfsteden, de mooiste 7 stranden van Zuidwest Friesland, slecht weer uitjes, tips voor wandelen en fietsen… Genoeg om alvast bij weg te dromen wanneer het weer beter wordt en de tijden veranderen. Voor al deze voorpret neem je een kijkje op onze website.

In deze tijd is fietsen een perfecte activiteit. Heerlijk er op uit, genieten van de prachtige omgeving en je hoofd lekker leeg maken. Waterland van Friesland heeft een prachtig Nationaal Landschap en de Friese meren. In onze webshop vind je de fietsknooppuntkaarten van Friesland. Met zo’n kaart en de knooppunten onderweg van de Marrekrite verdwaal je nooit en ontdek je de mooiste plekjes in je eigen omgeving.

Nu we toch onderweg zijn; je hebt die borden van Het St.Odulphuspad vast ook langs de weg zien staan. Trek je wandelschoenen aan en ga op pelgrimstocht in Waterland van Friesland langs dromerige dorpjes met hun kerken, cafés en kophals-rompboerderijen. De intieme Elfstedenstadjes en bossen. Het pad rijgt een flink aantal parels van Friesland aaneen. De route van ruim 260 km bestaat uit 15 etappes door Waterland van Friesland.

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ BLOGS

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ WEBSHOP

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ BLOG/LANGS-FRIESE-PARELS

Vermaak

FOTO: VINCENT VAN ZALINGE

Ferdive daasje

ROODBORSTJE IN DE TUIN

11stegentocht

’T is Wad

Wil je er toch op een leuke sportieve manier even op uit? Kom een potje golf spelen bij Pitch&Putt Koudum. Succes gegarandeerd. Pitch&Putt is namelijk uniek, want het is voor iedereen. Je hebt geen golfervaring nodig om dit leuke spel te spelen. Loop lekker over de golfbaan welke uit 18 holes bestaat en maak er een gezellige middag van. Reserveer vooraf. Bij de kiosk verkrijg je een lekkere warme chocolademelk ‘to go’.

Doe je wandelschoenen aan en ga met ons mee op de Elfstegentocht in het sfeervolle Woudsend. Dit prachtige dorp is omringd door water en heeft een rijke historie. Zwerf door de pittoreske steegjes en gezellige straatjes, bewonder de mooie huizen en bekijk Woudsend eens door andere ogen. De route staat op de website. Geen 11 steden, maar 11 stegen en geheel coronaproof. Dwaal je mee?

Rustig op je gemak de nieuwe expositie over Het Friese Wad bezoeken kan tot en met 27 februari bij Galerie Bax Kunst in Sneek. Een groepstentoonstelling van diverse Friese kunstenaars, die het mooiste en meest bijzondere van het Friese Wad hebben gemaakt. De expositie is online geopend en alle werken staan online gepubliceerd. Via YouTube doe je een virtuele tour en zodra de galerie weer open mag kun je de werken live bewonderen.

WWW.PITCH-PUTT.NL/KOUDUM

WWW.ELFSTEGENTOCHTWOUDSEND.NL/APP

WWW.BAXKUNST.NL

Ljocht puntsjes lichtpuntjes

FOTO: WINI WEIDENAAR

Golf voor iedereen

GROET JE MEE

Groet je mee?

Mindfulness

Laten we wat vaker “hallo” zeggen tegen elkaar! Met een groet zeg je eigenlijk: “hé, ik zie jou!” In deze onzekere tijd waarin we steeds minder echt contact hebben is de honger daarnaar des te groter. Een simpel “hallo”, “hoi”, “goeie” of “moi” kan iemands dag misschien nét iets beter maken. Dat is het doel van het initiatief #GROETJEMEE. Volgens Wiepje Hoekstra van Ûnder de Wol komen haar gasten na een dag fietsen met een grote smile op hun gezicht terug. “Het was alsof we hier iedereen kenden, zelfs de kinderen groeten je”. Het kost niets, gewoon doen! Groet jij ook mee?

Lockdownstress, thuiswerkdruk of zoom-moe? De Mindfulgids heeft een oefening die je (buiten) kunt gaan doen om meer ruimte in je hoofd te krijgen: - Kijk om je heen en merk vijf dingen op die je ziet; - Luister goed en merk vijf dingen op die je hoort; - Merk vijf dingen op die je voelt in contact met je lichaam; - Probeer nu om al deze dingen tegelijkertijd te ervaren.

WWW.GROETJEMEE.FRL

WWW.DEMINDFULGIDS.NL

gedichten

wedstrijd Deel via uniek@waterlandvanfriesland.nl jouw gedicht of gedachte over de unieke plekken in Zuidwest Friesland en maak kans op een ballonvaart.

SPORT

NUMMER 02 • 2021

VOORZITSTER JELTSJE VENEMA VAN

“HET ZOU MOOI VOETBALLEN”

Iedereen is gelĳk Iedereen is gelĳk

Jan Toren, 46 jaar oud en al bĳna 20 jaar werkzaam bĳ Antonius Zorggroep in Sneek. Hĳ is begonnen als onderhoudstimmerman in het ziekenhuis en en uiteindelĳ hĳ door naar de Jan Toren, 46 jaar oud al bĳna k 20stroomde jaar werkzaam bĳ Antonius functie van facilitair medewerker. Het Antonius werkt ook al Zorggroep in Sneek. Hĳ is begonnen als onderhoudstimmerman zeker jaar samen met Empatec Hoveniers. in het 20 ziekenhuis en uiteindelĳ k stroomde hĳ Jan doorstuurt naar de medewerkers van Empatec aan. Dit doet hĳ met enorm veel functie van facilitair medewerker. Het Antonius werkt ook al respect20 voor mens. met Vanuit de filosofi e dat iedereen gelĳk de is. zeker jaardesamen Empatec Hoveniers. Jan stuurt medewerkers van Empatec aan. Dit doet hĳ met enorm veel respect voor de mens. Vanuit de filosofie dat iedereen gelĳk is. Service

Nadat we een plekje hebben gevonden voor de auto, komen we Jan al tegen. Service We lopen naar zĳn kantoor. Een mooie Nadat we een plekje hebben gevonden ruimte, vlak naast de hoofdingang voor de auto, komen we Jan al tegen. van het ziekenhuis. Onderweg krĳgt We lopen naar zĳn kantoor. Een mooie Jan direct wat klusjes toegeworpen. ruimte, vlak naast de hoofdingang Van autolichten die aan staan tot een van het ziekenhuis. Onderweg krĳgt kar die stuk is. Jan is de rust zelf en Jan direct wat klusjes toegeworpen. ‘pakt het op’. Samen met twee andere Van autolichten die aan staan tot een mannen valt Jan onder de servicegroep kar die stuk is. Jan is de rust zelf en van het ziekenhuis. Van het repareren ‘pakt het op’. Samen met twee andere van een rolstoel tot een kapot lampje, mannen valt Jan onder de servicegroep een kapotte starter of een lekkende van het ziekenhuis. Van het repareren kraan; de servicegroep repareert het, van een rolstoel tot een kapot lampje, zowel binnen als buiten. Jan stuurt de een kapotte starter of een lekkende medewerkers van Empatec Hoveniers kraan; de servicegroep repareert het, aan die onderhoudsklussen van het zowel binnen als buiten. Jan stuurt de groen, op het ziekenhuisterrein doen. medewerkers van Empatec Hoveniers Dat past goed bĳ hem. aan die onderhoudsklussen van het groen, op het ziekenhuisterrein doen. Respect Dat past goed bĳ hem. Als geboren Sneeker groeit Jan op in een warm en liefdevol gezin, met Respect zĳn ouders en zus. School gaat hem Als geboren Sneeker groeit Jan op niet gemakkelĳk af. Toch haalt hĳ de in een warm en liefdevol gezin, met opleiding voor timmerman. Hĳ probeert zĳn ouders en zus. School gaat hem nog hogerop te komen, maar gaat al niet gemakkelĳk af. Toch haalt hĳ de gauw aan het werk. Jan: “Ik ben groot opleiding voor timmerman. Hĳ probeert geworden met een vader als timmerman. nog hogerop te komen, maar gaat al Een echte vakman. Daar heb ik veel van gauw aan het werk. Jan: “Ik ben groot geleerd. Ik heb geluk gehad dat ik zo geworden met een vader als timmerman. handig ben, anders werd het voor mĳ Een echte vakman. Daar heb ik veel van ook moeilĳk om werk te krĳgen. Bĳ een geleerd. Ik heb geluk gehad dat ik zo bouwgroep vond ik mĳn eerste officiële handig ben, anders werd het voor mĳ baan als timmerman. Daar begon ik met ook moeilĳk om werk te krĳgen. Bĳ een vegen en opruimen en daarna kwam bouwgroep vond ik mĳn eerste officiële het timmerwerk. Na een paar jaar en wat baan als timmerman. Daar begon ik met klussen tussendoor kwam het Antonius vegen en opruimen en daarna kwam op mĳn pad. Een hele fijne werkplek, het timmerwerk. Na een paar jaar en wat waar ik kan zĳn wie ik ben.” klussen tussendoor kwam het Antonius op mĳn pad. Een hele fijne werkplek, waar ik kan zĳn wie ik ben.”

Eind oktober werd Jeltsje Venema voorzitster van voetbalvereniging Oeverzwaluwen uit Koudum. Sindsdien werden er geen wedstrijden meer gespeeld; wel werd er zolang mogelijk doorgetraind door de senioren, maar is het op Sportpak ‘De Sândobbe’ niet meer zoals geweest is. De hoop bij het bestuur is, dat er op zo kort mogelijke termijn weer een competitiewedstrijd kan worden gespeeld.

“ “

“Mijn benoeming was achteraf gezien eigenlijk op een raar tijdstip”, zegt Jeltsje Venema. “De tweede lockdown was al gaande, met alle beperkingen die daarmee gepaard gaan. Daarnaast is het ook zo dat er vanaf de dag na het voorzitterschap eigenlijk van je wordt verwacht dat je overal iets van weet. In de praktijk loop je regelmatig tegen dingen aan, met name op de zaterdagen als elk lid een wedstrijd heeft, waar je de finesses niet van weet. Ja, dat is nu allemaal wel een beetje anders. Inmiddels heb ik overigens wel het idee dat ik overal in ieder geval íéts van afweet, dus wat mij betreft kunnen we beginnen met voetballen.”

Gelĳkwaardig

IEDEREEN SNAKT NAAR VOETBAL

Iedereen moet een kans krĳgen Iedereen moet om te werken een kans krĳgen om te werken

Jan heeft het niet druk met Empatec. Ze doen al jaren de Gelĳkwaardig hovenierswerkzaamheden bĳ het Jan heeft het niet druk met ziekenhuis. Naar volle tevredenheid. Empatec. Ze doen al jaren de Empatec doet zelf de planning voor een hovenierswerkzaamheden bĳ het jaar en weten welke stappen ze moeten ziekenhuis. Naar volle tevredenheid. nemen. Daar houden ze zich keurig Empatec doet zelf de planning voor een netjes aan. Jan: “Het ziekenhuis heeft jaar en weten welke stappen ze moeten bewust gekozen voor de samenwerking nemen. Daar houden ze zich keurig met een sociale werkvoorziening als netjes aan. Jan: “Het ziekenhuis heeft Empatec. Om bĳ te dragen aan de bewust gekozen voor de samenwerking maatschappĳ en aan de waardigheid met een sociale werkvoorziening als van mensen. Dat vind ik mooi! Als het Empatec. Om bĳ te dragen aan de leven anders was gelopen had ik ook bĳ maatschappĳ en aan de waardigheid Empatec terecht kunnen komen. Dus ik van mensen. Dat vind ik mooi! Als het vind dat iedereen een kans moet krĳgen leven anders was gelopen had ik ook bĳ om te werken. Dat is goed voor mensen. Empatec terecht kunnen komen. Dus ik Ik benader de medewerkers van vind dat iedereen een kans moet krĳgen Empatec zoals ik zelf ook behandeld wil om te werken. Dat is goed voor mensen. worden: we zĳn gelĳk!” Ik benader de medewerkers van Empatec zoals ik zelf ook behandeld wil Jan gelooft in de waarde van mensen. worden: we zĳn gelĳk!” Hĳ heeft zelf de kans gekregen en gunt dit medewerkers van Empatec ook. Hĳ Jan gelooft in de waarde van mensen. toont respect en communiceert met ze, Hĳ heeft zelf de kans gekregen en gunt op een menselĳke en passende manier. dit medewerkers van Empatec ook. Hĳ Voor een gelĳkwaardige relatie. toont respect en communiceert met ze, op een menselĳke en passende manier. Voor een gelĳkwaardige relatie.

“Het is duidelijk dat iedereen snakt naar voetbal. Die behoefte leeft onder de leden, het bestuur en alle andere betrokkenen. De drang naar een herstart is echt groot”, aldus Jeltsje Venema. De Koudumer voetbalvereniging had tot voor kort een redelijk honkvast bestuur, volgens Venema. “Maar er traden bij het vorige bestuur drie leden af en daarmee ook bijna vijftig jaar bestuurservaring. Je kunt wel stellen dat het dan even wennen is voor onder meer de leden als ook voor mijzelf. Mijn vader was eerder voorzitter, ik had twee voetballende broers. Zelf was ik dus ook vrij vaak op of rondom het voetbalveld te vinden. Het was wat dat betreft niet direct een enorme verrassing dat ik uiteindelijk wat zou gaan doen voor de voetbalvereniging. Ik ben gevraagd om in het bestuur zitting te nemen, mede omdat ik al leidster ben van de groep van onze zoon. Ik ben een voetbalouder met twee voetballende dochters en een zoon. Zodoende was de stap om mij te benaderen wellicht een beetje voor de hand liggend. Ik ben erin gerold. Samen met nog twee anderen hebben we vervolgens met de bestuursleden die bleven een nieuw bestuur gevormd. Het is best wel raar dat je je opmaakt om voorzitster te worden van een voetbalvereniging en de eerste zaken die je moet oppakken is het zorgvuldig kijken naar subsidies. Daarnaast hebben we regelmatig een bestuursvergadering. Dat gaat allemaal wel gewoon door op de achtergrond. Gezien er drie nieuwe bestuursleden zijn en er ook wel iets is veranderd, is het van belang dat iedereen weet wat zijn of haar taak is.”

“SPONSOREN BLIJVEN ONS STEUNEN EN OOK VRIJWILLIGERS DOEN GEEN STAPJE TERUG”

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

TEKST JOERI VAN LEEUWEN // FOTO’S SV OEVERZWALUWEN

OEVERZWALUWEN

ZIJN ALS WE WEER MOGEN “WE WILLEN ACTIEF BLIJVEN IN DE DERDE KLASSE EN NIET AFDALEN” DERDE KLASSE De Koudumer derdeklasser heeft de ambitie om in ieder geval op dat niveau actief te blijven. Venema is dan ook zeer content met de contractverlenging van trainer Ton Haarman. “We willen actief blijven in de derde klasse en niet afdalen. Ton geeft de groep een prima gevoel en het klikt dan ook goed. We zijn tevreden dat we Ton nóg een jaar voor de groep hebben staan. Om niet in verval te raken moeten er vanuit de jeugd spelers worden opgeleid. De betere spelers zullen vervolgens naar het eerste elftal doorgroeien en de iets minder talentvolle spelers komen in het tweede of derde elftal. Voor de toekomst van de club is dat van belang. In de komende jaren moeten er weer wat spelers kunnen worden toegevoegd aan de selectie. Het zou mooi zijn om dat voor elkaar te krijgen.”

OMNISPORTVERENIGING “Buiten het voetbal is Jeltsje Venema, in het dagelijks leven werkzaam bij de Rabobank, ook regelmatig in overleg met collega sportverenigingen. “Dat is overleg om te kijken hoe de sport kan worden georganiseerd, zowel binnen als buiten. Zo hebben wij als voetbaltak de eigen kantine. Wat ga en kun je daarmee doen? Dat moet je dan wel goed bespreken. Waarin kunnen we elkaar ondersteunen? Waar lopen we tegenaan? Dat soort vraagstukken bespreekbaar maken is wel prettig.”

ERG LASTIG In deze coronaperiode is het een stuk lastiger geworden om de leden allemaal te laten sporten, volgens de voorzitter. “Voor ons is dat erg jammer. Het is natuurlijk bij een voetbalvereniging de bedoeling dat leden kunnen voetballen. De begeleiding, de vrijwilligers en sponsoren doen hiervoor enorm hun best en dan is het jammer om te zien dat niet iedereen kan sporten. Toch merken we er zelf weinig van, behalve dat de velden er vaker verlaten bij liggen. De jeugd mag gelukkig wel gewoon trainen, zodat zij in ieder geval hun plezier kunnen hebben. De jeugd heeft wat dat betreft nog altijd de toekomst. Het zou mooi zijn wanneer zij ook in de komende periode ‘gewoon’ kunnen blijven sporten. Voor de senioren houden we ons natuurlijk aan de regels en hebben we steeds gekeken wat er wel en niet mogelijk is. In de huidige periode is dat een erg lastige situatie.”

er twintig nieuwe leden bijgekomen, dat kunnen we koesteren, zeker in de huidige periode. Natuurlijk merkte je wel dat de animo, met name bij de oudere jeugd, af ging nemen. Logisch ook.”

de maandelijkse afdrachten aan de KNVB, zijn stilgezet. Met name de gezelligheid in de kantine wordt gemist en het verlies van de omzet maakt een groot verschil. Echter is dat ook een belangrijke bron van inkomsten.”

WARM GEVOEL

ONDERLINGE COMPETITIE

Venema is erg blij hoe de vereniging een warm hart wordt toegedragen. “Sponsoren blijven ons steunen en ook vrijwilligers doen geen stapje terug. De accommodatie, de kleedkamers, alle andere klusjes worden gewoon gedaan. Dat geeft een warm gevoel. Nu ik als voorzitster door het dorp loop krijg ik ook vaak de vraag hoe het met de vereniging gaat. Ik wist wel dat Oeverzwaluwen leeft in de samenleving, maar het is wel erg mooi om te zien wie er zo allemaal betrokken zijn.” Financieel heeft Oeverzwaluwen de zaken op orde. “We hebben natuurlijk wel minder inkomsten, maar ook uitgaven, zoals

De KNVB komt in de week van 9 februari met een statement over een eventuele oplossing voor het competitieverloop. “Inmiddels is er al contact geweest om te kijken of er, mits dat weer mag en er geen competitie is, een onderlinge competitie gestart kan worden in onze eigen regio. Het initiatief kwam niet van ons, maar hier staan we zeker voor open. Het zou mooi zijn als het weer zover gaat komen, ook als er geen mensen bij mogen zijn. Laten we hopen dat het zo snel mogelijk weer kan, want iedereen smacht ernaar. We staan in ieder geval open om mee te denken binnen de regels van de overheid.”

JEUGD Bij Oeverzwaluwen hebben de jeugdspelers voldoende trainingstijd gehad. “Onze laatste activiteit was in de derde week van december. Ondanks dat er geen wedstrijden waren met tegenstanders van buiten de vereniging hebben we zoveel mogelijk activiteiten georganiseerd met onder andere wedstrijden onderling.” Het idee is om ook de komende periode gewoon weer lekker bezig te zijn met de jeugd. “We hebben geen grote vereniging, dus het is wel zo dat we niet makkelijk kunnen doorselecteren. Bij ons staat het plezier dan ook voorop bij de jeugd. Het mooie is wel dat de jeugd een speerpunt is van het beleid dat we uitstippelen. In de jongste jeugd zijn

Behalve in het mannenvoetbal is Oeverzwaluwen inmiddels ook al weer twee seizoenen actief in het vrouwenvoetbal. “Mijn dochters voetballen, dus het voetbal voor meiden was mij niet vreemd. Het is leuk om te zien dat er ook steeds meer vrouwen de weg naar het sportpark weten te vinden”, vindt Venema.

BESTUURSKAMER Voor Jeltsje Venema is het voorzitster zijn ‘an sich’ niet heel speciaal. Toch zal het wel even anders zijn als er weer competitiewedstrijden plaatsvinden. “Niet voor ons, maar wel voor andere verenigingen, want het is niet alledaags dat er een vrouwelijke voorzitter is. Het is in mijn ogen ook niet een grote verandering, maar wellicht zijn er wel mensen die er even aan moeten wennen. Na het aantreden van mijn collega-bestuurders en mijzelf is het nog niet voorgekomen dat we mensen mochten ontvangen, dus ik heb er wel veel zin in om lekker in de bestuurskamer te zijn en daar te praten over wat er op het veld is gebeurd en hoe de zaken reilen en zeilen bij andere clubs. Als dát het geval is, dan kunnen we in ieder geval weer sporten. Dat zou wel een prettig gegeven zijn.”

Kemker

Slagerij M. de Boer

Ambachtelijk lekker

Ons heerlijke ambachtelijke vlees komt uit eigen slachterij en worstemakerij! Smulplank

Partyservice

Maaltijden en soepen

Gourmet en fondue Wijn en Kaas

Autobedrijf

In- en verkoop van alle merken auto’s, nieuw en gebruikt. Hét adres voor alle reparaties en onderhoud aan uw auto.

KIJK VOOR DE

WEEK

AANBIEDINGEN OP ONZE WEBSITE!

Slagerij M. de Boer

Hoofdstraat 14-16, 8723 BH Koudum.

Telefoon: 0514-521329

E-mail: info@slagerijmdeboer.nl

www.slagerijmdeboer.nl

- 24 UURS TANKAUTOMAAT Voor al uw

• Hout NIEUWEWEG 10 - 8723 EA KOUDUM Tel: 0514-521 436 • Tuinhout • Plaatmateriaal

WWW.KEMKER.NL Toeleverancier voor de • Bouw • Jachtbouw • Particulier

Voor al uw • Hout • Tuinhout • Plaatmateriaal

Scheepsmotoren De Poel Industrieterrein Tjalke van der Walstraat 40 Buitenboordmotoren 8723 CA Koudum Tel 06 2077 56 92 Reparaties Fax 06 2077 56 92 info@houthandeldepoel.nl Winterberging www.houthandeldepoel.nl

Toeleverancier voor de • Bouw Poel Industrieterrein•De Jachtbouw 40 Tjalke van der Walstraat • Particulier

Industrieterrein De Poel Tjalke van der Walstraat 40

8723 CA Koudum Industrieterrein De Poel Tjalke van der Walstraat 42 A 8723 CA Koudum Tel 06 2077 56 92 Tel 0514 Fax 0514 68 1143 info@houthandeldepoel.nl Jachthaven 56 921142 207768 Fax 06 Industrieterrein De Poel Tjalke van der Walstraat 40 8723 CA Koudum Tel 06 2077 56 92 Fax 06 2077 56 92 info@houthandeldepoel.nl www.houthandeldepoel.nl

info@houthandeldepoel.nl www.houthandeldepoel.nl

Watersportwinkel

8723 CA Koudum Industrieterrein De Poel Tjalke van der Walstraat 42 A 8723 CA Koudum Tel 06 2077 56 92 Tel 0514 Fax 0514 68 1143 www.houthandeldepoel.nl info@houthandeldepoel.nl 56 921142 207768 Fax 06

www.houthandeldepoel.nl info@houthandeldepoel.nl www.houthandeldepoel.nl

Voor al uw:

Jachtlakken

Toeleverancier voor:

• Hout • Bouw • Tuinhout • Jachtbouw • Plaatmateriaal • Particulier

Industrieterrein De Poel Tjalke van der Walstraat 42 A • 8723 CA Koudum Tel 0514 68 1142 • E-mail: info@houthandeldepoel.nl

www.houthandeldepoel.nl

Watersportmonteur gezocht:

Het juiste adres voor uw boot!

Wij zoeken op korte termijn een enthousiaste ervaren (leerling)monteur met ervaring in binnen- en buitenboordmotoren. Ook het kranen van boten en andere reparaties aan boten behoren tot de werkzaamheden. Wij bieden goede arbeidsvoorwaarden in een klein team en salaris volgens CAO. Voor meer info: 06-53892846 en sollicitaties naar info@jachtwerfbusman.nl

Ooste 49 8723 EH Koudum www.jachtwerfbusman.nl

Tel. 0514-522004 / 06-53892846 info@jachtwerfbusman.nl

17 14

17 2

2 17

18 17

Puzzel en win! Iedere maand is er een leuk prijsje te winnen door uw oplossing via de email of met traditionele post op te sturen. U kunt dit sturen naar: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl o.v.v. PUZZELOPLOSSING NR 02-2021 - tot uiterlijk 25 februari 2021. Wij wensen u veel puzzel plezier!

14 19

Probeer ijke letters. staan voor gel . Gelijke cijfers den woord te vin het gekleurde

grensbewaking

Surinaams gerecht

Germaanse godheid

alleenrecht

bolsward-ijsselmeerkust

22 9

4 14

1 15

14 14

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

PUZZELPAGINA NR 02

bolsward-ijsselmeerkust

D C

operatiemes

zonnescherm

bestuurder

betrekking

delegeren

riv. in Duitsland

sprookjesfiguur

tropische boom

gegevens

buitenmuur

seintaal

projectieplaatje

parelduikster water in Friesland slaapziekte

filmer

Europeaan

wild

kledingstuk

insecteneter

maangodin adellijke vrouw

greppel

eerste opvoering

cadans

deel v.e. dier

slot

riv. in Schotland

gespierd

beroep verlaagde toon

Indiaas gewaad

maand

christelijk feest

klein hert enige ik

Militaire Politie

pl. in Duitsland

Europese hoofdstad

waard

tuinkamer

riv. in Frankrijk

de oudste vrucht

damesjasje

in opdracht

3 7

verwonding

vragend vnw.

gelijkluidend

9 2

verdieping kolfglas hemelgeest

afrekenen

luizenei

deel v.e. boom

bid (Latijn)

jaargetijde

oerwoud herfstbloem

snuiftabak

loon

kennis

droog

genoeg

sprookjesfiguur

deel v. Frankrijk als gast

mond

brede sjaal

aangeboden en te besteden bij: SLAGERIJ ANEMA V.O.F. Heeremastraat 10, 8701 JG Bolsward 0515-572286 / www.slagerijanema.nl

gemeen

bevalligheid

WAARDEBON T.W.V. € 25,-

Winnaar puzzel grootbolsward-ijsselmeerkust 01-2021 S. Huitema uit Tjerkwerd heeft de waardebon t.w.v. € 25.00 gewonnen. Deze waardebon is aangeboden door en te besteden bij Slagerij Anema in Bolsward. OPLOSSING EDITIE 01-2021: Zweedse puzzel: SUCCESVERHAAL / woordzoeker: STRUIKELBLOK

COLOFON GrootBolsward-IJsselmeerkust is een maandelijkse uitgave van Ying Media en wordt huis-aanhuis verspreid in Bolsward en alle dorpen en steden langs de IJsselmeerkust in een straal van ca. 10 km. Oplage: 22.000 exemplaren.

UITGEVER

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

EINDREDACTIE Henk de vries

bolsward-ijsselmeerkust STUUR UW ANTWOORDEN van PUZZEL 02 VÓÓR 25 februari 2021 PER EMAIL NAAR: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl OF NAAR: Grootbolsward-ijsselmeerkust, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK FOTOGRAFIE

Jelly Mellema fotografie, Laura Keizer Fotografie, Nicky Bosma.

REDACTIE

VERKOOP

info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl

Eelke Lok, Henk van der Veer, Joeri van Leeuwen, Wim Walda, Piebe Piebenga, Riemie van Dijk.

BLADMANAGEMENT

VORMGEVING

DRUK

REDACTIETIPS?

Nicky Bosma (nicky@yingmedia.nl)

Frans van Dam (bliidd.nl)

Mieke Alferink, Neeltje Oostra, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok.

Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

VERSPREIDING

FRL Verspreidingen, Leeuwarden Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 4 MAART 2021