GrootBolsward-IJsselmeerkust 1-2021

MAANDBLAD

01-2021

bolsward-ijsselmeerkust

FOTO: JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

3e JAARGANG • NR. 01

groot

GREETJE BAKKER UIT WITMARSUM

ZORG IS VOOR EN VAN IEDEREEN Koop lokaal, slaap fenomenaal!

‘Sliepe is ús wurk!’

2

NUMMER 01 • 2021

WONEN ZUIDWEST-FRIESLAND EN LYAEMER WONEN SAMEN VERDER ALS DYNHUS

IJsselmeerkust

BOLSWARD - Woningcorporatie Wonen Zuidwest-Friesland en Lyaemer Wonen werken verder samen onder de nieuwe naam Dynhus.

Reden is dat de corporatie beter voorbereid op de toekomst wil zijn en maatschappelijke opgaven in de regio mee spelen. Begin vorig jaar waren de beide woningbouwbedrijven juridisch al gefuseerd tot één organisatie.

In ons ouderlijk huis stond elke zondagochtend de radio op ‘Weer of geen weer’. Een VARA-programma over de natuur van Bert Garthoff, een geweldige programmamaker. Hij maakte ‘Weer of geen weer’ vanaf 1955.

Toen hij er mee stopte in 1978 werd het programma overgenomen onder de naam ‘Vroege Vogels’. De natuur stond niettemin nog op dezelfde wijze centraal.

‘Vroege Vogels’ doet het tegenwoordig ook op televisie. En hoewel ik me het radioprogramma herinner als een heerlijke opwarmer voor een tocht over water of door het bos, heeft de televisie er toch een dimensie meer aan gegeven. Diverse televisieprogramma’s uit binnen- en buitenland brengen ons immers al lang de meest fantastische beelden. Ik noem maar even de documentaires die er over de Wadden zijn gemaakt: uitzonderlijk.

‘Vroege Vogels’ presenteerde in november een speciale uitzending over de Friese IJsselmeerkust. Fascinerend. Ik zag dingen die ik nog nooit gezien had. Die niemand heeft kunnen zien. De uitzending zat vol stoere natuurbeschermers die hun werk zo goed doen, dat ze niemand anders toelaten.

Dynhus wil de huurders meer bieden dan een dak boven hun hoofd. “Onbelemmerd de ruimte, dat is wat we onze huurders willen geven”, zegt Aart Rekers namens de maatschappelijke huisvester. “Onze belangrijkste taak is ervoor te zorgen dat er een passende woning is voor iedereen die in De Fryske Marren en Súdwest-Fryslân een huis wil huren. Daarvoor is er een gevarieerd en modern bestand nodig van circa 3700 woningen.”

In deze krant stond een paar maanden geleden een pagina over de provincie die bezig is om heel voorzichtig eens te kijken wat er voor nodig is om ons iets meer te laten zien. En natuurlijk kom je dan terecht op een wandelpad, misschien gedeeltelijk een fietspad, langs dat IJsselmeer. De ‘kijkers’ worden gesloopt door regels, financiën, maar ook de ‘so called’ onmogelijkheden door een uiterst gereserveerde houding van de natuurorganisaties.

Trouwens van alle grondeigenaren.

Eén van de toekomstige uitdagingen is om de woningen betaalbaar te houden voor de

Spijtig. Je wilt toch zelf die prachtige natuur, exclusief genoemd door ‘Vroege Vogels’, kunnen zien. Die oude vissershaventjes of wat daar van over is in een wonderschone wereld. En al die onbekende vogels en vogeltjes die we niet kennen, omdat we ze nooit kunnen zien. Wist u dat er IJsselmeermosseltjes bestaan? Weet u hoe IJsselmeerbacteriën er uit zien?

‘Vroege Vogels’ mocht het zien.

huurders met een laag inkomen. Ook moeten er genoeg woningen gebouwd worden die voldoen aan de vraag van de huurders.

Het gaat dan bijvoorbeeld om woningen voor senioren met een slaap- en badkamer op de begane grond.

Ook wordt er volop ingezet op het streven om de huizen in een hoger tempo te verduurzamen en zal er aandacht worden besteed aan bewoners die naast een passende woning bijvoorbeeld zorgvraag hebben.

Daarbij zal worden samengewerkt met andere partners.

Het wordt tijd dat gemeente Súdwest-Fryslân samen met De Fryske Marren initiatieven neemt om dat te structureren. Tussen de toeristencentra Lemmer, Stavoren, Workum en Makkum een (fiets)pad maken voor de echte liefhebbers, die nu nog steeds niet weten waar ze dan zoveel van gaan houden.

Ook dit jaar weer veel leesplezier met GrootBolsward-IJsselmeerkust!

WONINGBOUW IN VOORMALIGE BOGERMANSCHOOL WOMMELS

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

Eelke Lok redactie GrootBolswardIJsselmeerkust

Hét maandblad met verhalen uit jouw regio!

EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 4 FEBRUARI 2021 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA!

WOMMELS - De plannen voor betaalbare woningen voor jongeren in de voormalige Bogermanschool in Wommels komen in een beslissende fase. Halverwege februari moeten de ingediende plannen beoordeeld worden. Opdrachtgever is de gemeente Súdwest-Fryslân.

Doarpsbelang Wommels mag mee beoordelen.

Maximaal vijf ontwikkelaars kunnen plannen indienen. Die plannen worden op een

aantal punten beoordeeld. Zo zal Doarpsbelang vooral letten op de uitwerking van de uitgangspunten zoals die na gesprekken met dorpelingen en uit een onderzoek zijn vastgesteld.

Voor het mee beoordelen van de plannen zoekt Doarpsbelang iemand uit de doelgroep: een jongere uit Wommels of Easterein. Iemand tussen de 18 en 29 jaar die bij voorkeur zelf in Bogerman 2.0 zou willen wonen.

SOCIAAL GOUD START ACTIE ‘HEEL FRYSLÂN – Door de corona-pandemie is er meer eenzaamheid onder ouderen in Friesland dan ooit, stelt stichting Sociaal Goud uit Leeuwarden.

Daarom is de actie ‘Heel Friesland belt’ in het leven geroepen, een belservice waar ouderen en vrijwilligers aan elkaar gekoppeld worden, om samen het ‘eenzaamheidsvirus’ te bestrijden.

“Als stichting strijden we tegen eenzaamheid onder onze ouderen, en we hopen dat heel Friesland met ons meestrijdt door simpelweg een telefoontje te plegen!. We hebben een belservice opgezet waar ouderen en vrijwilligers zich kunnen opgeven. Bent u of kent u iemand die behoefte heeft aan contact in deze turbulente tijden, of zou u zelf iemand willen bellen? Vul het contactformulier in, dan koppelen wij de telefoonnummers”, laat de organisatie weten. “Want: digitaal bezoek is beter dan geen bezoek.”

Meer informatie: www.sociaalgoud.nl/heel-friesland-belt.

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

3

START WERKZAAMHEDEN ZWAANTJESPOSTBRUG EN MARKTSTRAAT BOLSWARD BOLSWARD – Deze maand zijn de eerste voorbereidende werkzaamheden voor het vervangen van de Zwaantjespostbrug, de kabels en leidingen in de Marktstraat en de herinrichting van de binnenstad begonnen.

ARIE HORJUS VERLAAT NA 31 JAAR VRIJWILLIGE BRANDWEER MAKKUM

MAKKUM - Makkum werd 30 december jongstleden opgeschrikt door twee loeiende sirenes van de brandweer. Het betrof gelukkig geen brand, maar wel het afscheid van vrijwillig brandweerman Arie Horjus. Na 31 jaar heeft Arie het besluit genomen te stoppen bij de vrijwillige brandweer. Afscheid nemen doet hem best wel een beetje pijn. Hij had nog wel een aantal jaren mee willen draaien, maar gezondheidsredenen speelden hem parten waardoor hij zich nu terugtrekt.

“Ik heb 31 jaar deel uit mogen maken van een geweldig en hecht brandweerteam met veel mooie en goede herinneringen”, laat Arie Horjus weten. “Brandweerman is een onderdeel van mijn leven geworden. Je komt niet alleen bij brand in actie, maar ook bij stormschade, verkeersongevallen en je bent er om mensen en dieren in nood te helpen. De ervaringen die ik rijker geworden ben zijn voor mij onvergetelijk.”

Arie zijn eerste grote brand staat nog op zijn netvlies. De brand nabij café restaurant De Prins in Makkum, op oudejaarsdag 1989. Om half één ’s middag werd de brandweer gealarmeerd die binnen enkele minuten ter plaatse was.

Aanvankelijk was de melding dat er brand was in De Prins zelf, maar al snel bleek dat het ging om de slijterij It Slúske er tegenover. De brand in de slijterij annex dumphandel van eigenaar Feddie Bouma ging gepaard met een enorme hoeveelheid rookontwikkeling.

Arie Horjus is inmiddels 61 jaar. Vroeger kreeg je ongevraagd eervol ontslag wanneer je de leeftijd van 55 jaar had bereikt. Velen vonden dat leeftijdsdiscriminatie en daarom is die regeling afgeschaft. Je kunt nu stoppen wanneer je wilt.

De spontane actie van de collega’s kwam als een complete verrassing voor Arie. Een enorme opblaasbare brandweerman stond gepositioneerd voor garage Horjus. Met de brandweerauto voorop trokken de collega’s conform de coronaregels in eigen auto aan Arie voorbij. (Bijdrage: Sjirk Wijbenga/Makkum Nieuws).

De

Zoals bekend is de Zwaanjespostbrug in slechte staat en is daarom aan vervanging toe. De kabels en leidingen in de Marktstraat zijn ook aan vervanging toe. Door de werkzaamheden te combineren wordt de overlast beperkt tot een éénmalige actie en deze vervanging in combinatie uitgevoerd.

Gedetailleerde informatie over de kabels en leidingen ontvangen betrokkenen in het centrum middels een brief van de nutsbedrijven zelf. Hierin informeren zij de inwoners welke werkzaamheden wanneer plaatsvinden. Om overlast voor de binnenstad zoveel mogelijk te beperken start de gemeente met de herinrichting van de Marktstraat, Marktplein en Jongemastraat. Hoe het ontwerp er uit komt te zien is te bekijken op de website van de gemeente.

De herstelwerkzaamheden aan de toren kost meer tijd. Dat heeft tot gevolg dat de toren medio juni teruggeplaatst wordt, terwijl dat eerder was voorzien in maart. De vertraging raakt ook de herinrichting van de binnenstad. De gemeente SWF heeft besloten de herinrichting niet uit te stellen, vanwege de belangen van de ondernemers in de stad. Dat betekent dat het terugplaatsen van de toren en het opruimen van

de

de bouwplaats over de nieuwe bestrating plaats zal vinden. “Uiteraard zullen we de nieuwe bestrating tijdens die werkzaamheden beschermen om beschadiging te voorkomen”, aldus een gemeente-woorvoerder.

omleidingsroute wordt op gele borden aangegeven. Verder worden er aankondigingsborden geplaatst. De werkzaamheden zijn weersgevoelig, daarom kan het werk eerder dan wel later gereed zijn.

Vanaf eind januari tot eind mei 2021 zal er een stremming zijn voor het doorgaande verkeer door het centrum van Bolsward, tussen Marktplein en Broereplein. De

De overlast zal zo veel mogelijk worden beperkt. Het totale project kan in de laatste week voor de bouwvakantie (medio juli) afgerond worden.

NIEUWE TREINNAMEN ARRIVA ZIJN BEKEND:

SNITSER MAR, OEROL EN THÚS

FRYSLÂN – Snitser Mar is één van de achttien nieuwe treinnamen van Arriva. Met ruim 3.000 inzendingen en 10.000 stemmen zond iedereen die dat wilde namen in voor de nieuwe WINK-treinen die gaan rijden in Friesland en Groningen. De inzendingen van de namenwedstrijd leverde – na een overgebleven lijst van zo’n zestig namen – de volgende winnende namen op: Het Wad, d’Olle Grieze, Noar hoes, Museumspoorlijn STAR, Noorderzon, De Drie Gezusters, Westerwolde, Hongerige Wolf, Hangende Keukens, Oldehove, Holwerd aan Zee, Thús, Oerol, Reaklif, Alvestêdetocht, Zwarte Haan, De Slachte, en Snitser Mar. De jury heeft samen met 10.000 stemmers de namen uitgekozen voor de achttien nieuwe WINK-treinen. Arriva was met haar namenwedstrijd op zoek naar de favoriete bestemmingen van de inwoners van Groningen en Friesland.

Er werd meteen vanaf de start op 6 november enthousiast op de namenwedstrijd gereageerd. Anne Hettinga, juryvoorzitter en voorzitter van de raad van bestuur van Arriva, blikt tevreden terug. “Het is mooi om te zien dat zo’n namenwedstrijd mensen en bestemmingen met elkaar verbindt. Zo werd er bijvoorbeeld massaal gelobbyd om bepaalde favoriete bestemmingen op de trein te krijgen. Zelf ben ik blij dat een van onze iconische Friese meren, Snitser Mar, op de trein komt te staan.”

FRIESLAND BELT’ bolsward-ijsselmeerkust KIJK VOOR HET LAATSTE (SPORT)NIEUWS UIT DE REGIO OP:

WWW.GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL OOK NIEUWS TE MELDEN? LAAT HET ONS WETEN! REDACTIE@GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

d

Troch de tiid Undernimme yn koroanatiid

Ayold Wiersma As lyts jonkje boartet Ayold Wiersma graach mei syn keukentsje. Sûnt koart is hy eigener fan Herberg Foestrum yn Westergeast. ‘Ik meitsje graach iten, ik brou myn eigen bier en ik mei graach foar minsken soargje. Wêr kin dat better as yn myn eigen herberch?’

Op 10 oktober wurdt de herberch offisjeel iepene. Mar trije dagen letter moat de saak troch nije koroanamaatregels wer ticht. ‘Gelokkich koe ik de B&B-keamers fan ’t simmer al ferhiere en hie ik dochs wat ynkomsten.’

‘Koroana hat myn bedriuw hielendal stillein.

Acht jier ha ’k knokt om in grut festival op de kaart te setten en libje te kinnen fan myn eveneminten.’

Hy jout net op mar betinkt oare mooglikheden. ‘Ik woe wol wat oars mar wist noch net wat. Doe seach ik in advertinsje fan in hinneboer dy’t boereaaien ferkocht. Ik tocht: aaien ite we allegear, se binne sûn en as ik oan de doar kom ha wy ek noch wat sosjaal kontakt.’

Lambert en Anneke de Boer Lambert en Anneke de Boer eksploitearje sûnt 1992 bar en kafetaria De Gaast yn St. Nyk. ‘St. Nyksters meie graach in bierke drinke en ek graach in patatsje ite. Dêrom is de kombinaasje perfekt.’

Stadichoan krijt Kornelis it byld foar eagen en hy wurdt bliid fan wat er sjocht. Hy rydt nei de hinneboer en keapet 2500 aaien. Yn trije dagen is hy útferkocht. Hy neamt syn bedriuw ‘t Blije Ei. Nei in wike krijt er ek fraach nei biologyske griente. ‘Dêrom ferkeapje ik no ek De Blije Zak: in pakket mei biologyske griente, fruit en smoothy.’

Twa wike nei de start is Kornelis wer frijwat yn bedriuw. ‘As jo earne yn leauwe en dat ek útstrielje, dan komt it op je paad. Mar fansels hoopje ik dat myn eveneminten oar jier wer mooglik binne. Dan kin myn frou simmers moai by de doarren del!

Ayold is in man dy’t tinkt yn folle glêzen. ‘As minsken net nei it restaurant komme kinne, dan komt it restaurant wol nei de minsken ta.’ Hy begjint mei it konsept Thuisrestaurant. As minsken reservearje wurdt net allinnich harren iten besoarge, mar ek de tafel moai klear makke. Sels de ober komt mei om it iten út te servearjen. ‘Dêrmei ha minsken dochs it gefoel dat se efkes noflik út iten binne.’

Mardjantie Kneefel Sûnt 2016 hat Mardjantie Kneefel, dochter fan in Yndonezyske heit en in Fryske mem, de Thuistoko yn it stasjonsgebou fan Akkrum. Dêr jout se workshops, fersoarget se catering en kinne minsken iten ôfhelje. ‘Us heit wie gek op iten. De smaken en geuren fan Yndonezië sitte yn ús bloed.’

De reaksjes binne tige posityf. Ayold fielt him ôfgryslik stipe troch de mienskip.

‘Minsken út it doarp tinke om my en oarsom krekt sa. Sa fersoargje ik no it iten by myn kollega’s fan de oare B&B yn it doarp, sadat ek dêr gasten komme kinne.’

Foto’s en tekst troch Arie & Cynthia Bruinsma fan Vuurvinders.

De passy foar muzyk krijt hy mei fan syn beppe. ‘Alle sneinen gie ik nei har ta. Dan pakte se har harmoanika út it boppeste laadsje fan de kast en spile se foar my. Ik harke fassinearre en woe dat ek graach kinne.’

Troch de koroanakrisis moat de kroech slute.

‘Doe’t wy it nijs hearden siet hjir in groepke stamgasten oan de bar. Wy lieten de wurden op ús ynwurkje. Mar sy seinen: wy sille jim helpe, wy kinne it iten besoargje! Ien fan de jonges bea syn giele autootsje oan. In oar sei: we knoopje der in iisko op!’

De mannen meitsje in skema en al gau binne der alle wykeinen guon dy’t patat besoargje wolle. ‘Oant de dei fan hjoed ta kinne wy rekkenje op in grutte ploech maten. It is hiel bysûnder dat se dat no al sa lang foar ús dogge. It seit wat oer de mienskip dêr’t wy yn wenje. Wy hearre no al: nea wer mei ophâlde!’

Sander sjocht muzyk as in universele taal.

‘Minsken kinne efkes harren sykte of soargen ferjitte. Efkes de sinnen fersette. Muzyk bringt oantinkens boppe en helpt emoasjes te ferwurkjen. Ast no jong bist of âld; it is in taal dy’t elkenien ferstiet.’

Willy van Assen Willy van Assen is dûnsjuf en dûnsmakker.

Al hiel lang dûnset se mei de lytse Fryske bernefreon Tomke; bygelyks foar de Afûk en biblioteken. Begjin maart fan dit jier stiet al har wurk ynienen stil. ‘Ik hie de jûn fan de parsekonferinsje in oerlis mei Tryater.

Wy sieten mei-inoar foar in grut skerm. Wy wisten net wat ús oerkaam.’ As opdrachtjouwers de projekten foar nei de simmer ôfbelje, beseft se de ympakt earst echt.

Lambert kin best in lekker patatsje bakke, mar syn hert leit by de kroech. ‘Ik bin kroechbaas, dat is myn wurk. Dat sosjale, dat is myn libben. Ik mis it ôfgryslik. Ik sil net de iennige wêze, mar wat sjoch ik wer út nei normaal.’

De lockdown yn maart fan dit jier komt hurd oan by Mardjantie. ‘Sneons hie ik myn lêste workshop en sneintejûns moast de toko ticht. Mar ik tocht daliks: ik moat sjen wat ik kin en wat mei. Doe kaam ik op it idee om lunches te fersoargjen, sa’t ik simmers altyd al doch. Ik bin daliks begûn mei de ferkeap fan eigenmakke Yndonezyske woarstebroadsjes en pasteitsjes.’ It idee slacht oan en de ferkeap rint as in trein. Ek wreidet se de mooglikheden foar it ôfheljen út. En begjint se mei har Kleintje Toko; in lyts winkeltsje mei farske krûden, lytse kadootsjes en pakketsjes. ‘Sa besykje ik de minsken by my belutsen te hâlden en bliuw ik belutsen by de minsken.’

Mardjantie fielt har tige stipe troch sawol famylje en freonen, klanten mar ek troch de bining mei oare ûndernimmers út it doarp.

Se komme hieltyd wer en stimulearje har om troch te gean. ‘Ik jou myn dream net samar op. Ik hoopje dat as ús romte wer wat tanimt, myn dream ek wer romte krijt.

Foaral de workshops; it wurkjen mei groepkes fyn ik geweldich moai. It kontakt mei de minsken en mei-inoar iten siede, dat mis ik it aldermeast.’

06 - 10 26 88 31

Tsjin de tiid dat Nederlân te meitsjen kriget mei de earste weach beslút Sander de bewenners en it personiel fan ferpleechhuzen in hert ûnder de riem te stekken troch bûtenoptredens te jaan. Der ûntsteane in soad inisjativen troch organisaasjes dy’t de kultuersektor stypje. Sander krijt subsydzje om mear bûtenoptredens te fersoargjen.

Omrop Fryslân freget him om te floggen, en dat makket him sichtber en smyt him mear boekingen foar optredens op. ‘It wie de iennige manier om noch mei muzyk dwaande te wêzen.’

It giele weintsje besoarget alle wiken fan tongersdei oant snein tusken fiif en acht oere. ‘As it hiel drok is spring ik sels wolris by mei myn eigen auto. Dan sjoch ik faak teloarstelde gesichten fan bern dy’t it giele weintsje misse. It toeterke is lûd en dúdlik werkenber. Dat fine de bern fansels prachtich!’

Ayold sjocht út nei de takomst. ‘Ik moast myn nije plannen foar letter nei foaren helje. Wa wit binne wy krekt dêrtroch wol fierder as wy earder tochten. As dit allegear foarby is dan wol ik minsken in plak biede om elkoar wer te moetsjen. In plak dêr’t ferhalen harren wurk dwaan kinne.’

Kornelis Punter Gewoanwei organisearret Kornelis Punter út Skearnegoutum muzykeveneminten, mar op ’t heden giet er by de doarren del om aaien en grientepakketten te ferkeapjen. Hy is noch mar koartlyn begûn en hat al in moai nustje klanten. ‘Minsken steane al op de dyk op my te wachtsjen.’

Troch de koroanakrisis binne alle eveneminten dit jier ôfsein. It rekket Kornelis hurd.

mei myn band spylje kind. Dochs ha ik nea tocht: it komt net goed.’

Sander Metz Trije jier lyn sei muzikant Sander Metz syn baan yn de soarch op om syn fokus nei de muzyk te ferskowen. Hy is sjonger en gitarist fan de band Van Geeft ‘M, dirigint fan in koar en muzykagooch yn meardere ferpleechhuzen. Mar dan slacht it koroanafirus ta. ‘Al myn muzikale wurksumheden foelen stil. Ik soe it ôfrûne jier 175 kear optrede.

It is no desimber en ik ha mar fjouwer kear

Dochs slagget it har om de oandacht te rjochtsen op nije mooglikheden. ‘Sa kaam ik op it idee om online dûnsles mei Tomke te jaan.’ Willy leit har idee foar oan Omrop Fryslân. Dêr binne se tige entûsjast. De opnamen begjinne yn ‘e simmer, as it bûten sa’n 35 graden is. ‘Dêr stie ik mei myn mûtse op en myn sjaal en wanten oan te dûnsjen!’

Sels hat se har hiele libben dûnse. ‘Foar mysels is dûnsjen hiel belangryk omdat ik der sa lokkich fan wurd en dat gelok ek trochjaan wol oan bern. Dûnsjen is goed foar dy; foar dyn emoasjes en foar de motoryk.

It is belangryk om te witten hoe’t dyn liif wurket. Dat hast nedich om letter wer oare dingen te learen.’

Willy komt altyd wer yn beweging, letterlik of figuerlik. Sa stiet se yn it libben. Se wol úteinlik graach wer efter it skerm wei.

‘Dûnsje op byld is prachtich. Mar myn liif is myn ynstrumint. Ik mis it kontakt, it oanreitsjen. Ik hoopje dat wy dat net ferlieze.’

Tweebaksmarkt 52 – Postbus 20120 – 8900 HM Leeuwarden – (058) 292 59 25

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

5

ZORG IS VOOR EN VAN IEDEREEN GREETJE BAKKER UIT WITMARSUM

Veel inwoners van dit land weten over het algemeen niets van zorg. Ja, je betaalt de zorgverzekering en die wordt verdorie ook nog elk jaar duurder. Verder niks.

Tot je zelf of een naaste naar de dokter moet. Of naar het ziekenhuis. Of het verzorgingsinstituut.

Of nog erger. Dan leren we pas goed hoe die zorg in elkaar zit.

Het afgelopen jaar leerden we dat overigens allemaal een beetje beter. De corona sloeg toe.

Ineens werden we allemaal bedreigd door dezelfde ziekte.

Het virus bleek levensgevaarlijk te zijn. Toen hesen we de rode vlag en klapten we de al stukgewassen handen aan moes om die zorg te eren.

De zorg. Wat is dat? Of beter: wie is dat? Een paar jaar terug ging een taxichauffeuse uit Witmarsum ineens de zorg in. Dit is het verhaal van Greetje Bakker. >>

TEKST EELKE LOK FOTO'S JELLY MELLEMA

6

bolsward-ijsselmeerkust GREETJE BAKKER

TAXICHAUFFEUSE WERD VERZORGSTER

G

Greetje Bakker (53) woont aan De Tunen in Witmarsum. Een leuk buurtje, een beetje aan de buitenkant van het dorp.

Groot huis, mooie tuin. Er staan wat onderneminkjes naast het huis. Eentje ervan heeft haar man, Willem Wesselius, gehad toen hij in zonneschermen handelde. Er zitten nu andere ondernemingen in. Daarvoor was hij makelaar.

Nu is Willem taxichauffeur. Een erfenis van zijn vrouw Greetje. Die deed dat taxiwerk al haar hele leven. Greetje Bakker werd geboren in Tsjommearum.

Leren in Franeker was snel afgelopen.

Ze kwam in de buitendienst van een stomerij. En reed het hele land door met het afhalen en terugbrengen van vuil en schoongemaakt goed. “Ik moast oeral hinne, alles opsykje, it wie aventuerlik.

En ik woe alles witte, woe alles leare.”

Later, toen ze in Drachten woonde, werkte ze bij een taxidienst waarbij ze patiënten van en naar revalidatiecentrum Lyndensteyn in Beetsterzwaag moest vervoeren. Het was een voorbode.

In Witmarsum kwam ze bij Van der Bles, het taxibedrijf uit Makkum en Sneek. “In fantastysk bedriuw.” Greetje Bakker deed het werk er met heel veel plezier. “En mei hert en siel.”

GEVOEL VOOR ZORG

Taxi-rijden vanuit Witmarsum, het lijkt bijna vreemd. Er is daar geen vliegveld of station, waar een rij taxi’s klaar moet staan. Als je de website van het taxibedrijf Van der Bles opzoekt, vind je de verschillende vele vormen van noodzakelijk vervoer die bestaan. En Witmarsum heeft een paar instellingen waar ook dagbehandeling is voor mensen die zorg nodig hebben. Die moeten elke dag heen en weer worden gebracht.

“Ik moast alle dagen bygelyks nei Lollum en dan in man hjir hinne bringe. En de jûns moast hy wer nei hûs. It wie in hiel aardige man, ik koe hiel goed mei him.”

Ze kijkt even wat emotioneel over tafel, want die man is intussen overleden.

Greetje heeft gevoel bij mensen die zorg nodig hebben. Dat viel de verzorging van ‘Wonen bij September’ in Witmarsum ook op. ‘Wonen bij September’ is een instelling met zo’n twintigtal kleinschalige instituten, overal in Nederland.

Daar kunnen mensen met dementie of alzheimer onderdak vinden, als dat thuis niet meer mogelijk is.

WONEN BIJ SEPTEMBER

Eén van die instituten is gevestigd in het oude gemeentehuis van Witmarsum, ooit de hoofdplaats van de gemeente Wonseradeel. Of zoals ‘Wonen bij September’ het noemt: “Een bijzonder en historisch gebouw. Verbouwd in 2016. Gelegen in een prachtige omgeving vlakbij de Friese natuur. Een plek waar liefde, aandacht en betrokkenheid voor de bewoners centraal staat. De bewoners werken in de tuin, elke dag wordt er vers gekookt en regelmatig gaan bewoners en begeleiders samen op pad; de ene keer voor een bezoek aan het dorpscentrum, dan weer voor een wandeling door die natuur.”

Sinds de verbouwing bestaat het oude gemeentehuis uit zeventien ruime appartementen met een woon-slaapkamer en een eigen badkamer. “It bin prachtige keamers”, zegt Greetje Bakker. Op de begane grond zijn de ook ruime gemeenschappelijke gezellige woonkamers. Er zit een open

eetkeuken bij, met openslaande deuren naar de tuin en het terras. “Het is een bijzondere woonomgeving met een prachtige tuin, een veilig en geborgen thuis voor de bewoners”, zegt ‘Wonen bij September’, die in sommige gevallen ook de partners van de zorgbehoevenden mee laat verhuizen. Familieleden en partners kunnen ook logeren.

ZWAAR

‘Wonen bij September’ had voor de corona dagbesteding, naast de zorg voor vaste bewoners. Daar moest ook bijvoorbeeld de man uit Lollum worden heengebracht. Het zorgpersoneel daar

zag hoe taxichauffeuse Greetje Bakker met dergelijke patiënten omging. ”Kom by ús wurkjen, do kinst it hartstikke goed.” Greetje aarzelde lang. Zei in eerste instantie zelfs nee. Ze was in de vijftig, tevreden met haar werk, waarom zou ze veranderen? Later kwam de vraag terug, net in de periode dat ze vanwege wettelijke regelingen een half jaar als chauffeuse aan de kant moest. Ze nam tenslotte met een diepe zucht afscheid van het taxiwerk. De zorg in.

En? Greetje Bakker gebruikt alle positieve bijvoeglijke naamwoorden die ervoor bestaan om aan te geven dat dit werk

NUMMER 01 • 2021

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

7

“GUON FERTELLE ÚS MEAR AS DE EIGEN FAMYLJE”

haar precies past. Toch was het in eerste instantie best zwaar. Ze werkte 32 uur per week. Deed mantelzorg. En studeerde voor het diploma IG/verzorgende.

Haalde dat in anderhalf jaar. “Dat lei my wol. Doe tocht ik earst, miskien moat ik ek noch trochgean foar ferpleechkundige. It hoecht net, ik doch no it wurk wat ik moai fyn.” Directer contact met de bewoners.

LACH EN TRAAN

Het lijkt net alsof dementie, maar vooral alzheimer, nu veel vaker voorkomt dan eertijds. Toen werd het echter onvoldoende herkend. Nu wel. “We witte no folle better wat we dwaan of litte moatte.”

“JE MOAT GEDULD HA EN WURKJE MEI IN ‘LACH EN EEN TRAAN’”

Want dat is juist in deze zorgvorm de absolute vraag: “Hoe gean je mei de minsken om?” Niemand is gelijk. Sommigen beseffen hun ziekte niet. Anderen weten het wel, en voelen het bergafwaarts gaan. Iedereen heeft een eigen benadering nodig. “Je moat geduld ha.

En wurkje mei in ‘lach en een traan’. De minsken binne faak iensum. Wy binne gjin famylje, mar stean wol hiel ticht by.

Guon fertelle ús mear as de eigen famylje.” Greetje vertelt dat ze soms wel twee

nachten bij een terminale bewoner heeft gezeten. “En soms wol de famylje wol dat we harren sels ôflizze.” Het zorgpersoneel is vaak eigener dan eigen.

jild, it giet om de foldwaning dy’t je der fan krije.” Al raadt ze het iedereen aan, het blijft zo dat de één het wel kan en de ander niet.

De bewoners hebben overigens veel vrijheden. Bepalen zelf wanneer ze naar bed gaan. Er zijn geen regels. Mooi is ook, zegt Greetje, dat het een kleinschalig verzorgingstehuis is. “En nei de bewenners ta is it hiel moai dat wy gjin wite klean oan ha.”

Dat zit hem in de zware impact van het werk. “It bin twa wrâlden.” Dat heeft Greetje Bakker de drie jaar dat ze het werk nu doet wel ervaren. Het werk voldoet prima, ze kan lekker op de fiets of lopend naar haar werk, maar soms als ze thuiskomt, dan zet ze een potje koffie en gaat even rustig zitten. “Dan moat de holle wer leech.”

MOOI BEROEP

Er is maar één manco. Dat geldt natuurlijk voor de gehele gezondheidszorg. In Witmarsum werken te weinig mensen.

Er moeten acht mensen in drie ploegen klaar staan om allemaal dingen met de bewoners te doen. “Kom, we dogge alles moai mei elkoar, it is hearlik wurkjen.“ Greetje Bakker vindt met name mooi dat je kunt instappen in elke leeftijd. “Wy ha se fan 18 oant 60 jier. O ja, wy wolle ek graach mannen ha. Wy ha no twa, dat mei bêst wat mear wurde, dêr wurdt it krekt wat oars fan.”

Haar reclame is eigenlijk samen te vatten in één zin: “It is sa’n moai berop, minsken ha it nedich; it giet net om it

SLOPEND

Dat komt momenteel wat vaker voor. De corona is in de zorg slopend. Ook in de alzheimerzorg. De eenzaamheid van de bewoners gaat dubbelop. Het zorgpersoneel moet zeggen: ‘dit mag niet en dat kan niet’. De bewoners begrijpen het niet altijd. “Der wie immen dy’t efkes foar it rút stie om nei mem te wuiven.

Mar mem die de gerdinen ticht en sei: ‘At er der net yn komt, lit him dan mar opsoademiterje’.

Zoals Greetje Bakker al zei: “Soarch is ‘een lach en een traan’.”

UW ALLROUND VLOOIENDAG DIERENZAAK

! p o h s b e w e z n o in k ij K

RTZAA UW ALLROUNDSPO sportkleding tennis voetbal kaatsen

hardlopen wielrennen wintersport sportprijzen

K

textiel bedrukking en nog veel meer...

SPORTHUIS A.P. VAN DER FEER thuis in veel sporten DIJKSTRAAT 7-11 / 8701 KB BOLSWARD T. 0515 - 57 23 97 / APVDFEER.NL

G r a ti s p a r k e r e n o p e i g e n t e r r e i n a c h t e r d e w i n k e l .

Vertrouwd afscheid nemen Goed afscheid nemen is erg belangrijk.

Het helpt om het verlies van een dierbare een plek te geven. Als gediplomeerd uitvaartverzorger weet ik dat een betekenisvolle manier van afscheid nemen écht helpt bij het rouwproces.

BENOVOOR AL UW DIEREN ELSPORT G N E H N E N E D E H D DIG DIERENSPECIAALZAAK EN HENGELSPORT A.P. VAN DER FEER DIJKSTRAAT 13-15 / 8701 KB BOLSWARD T 0515 - 58 12 52 E DIERENWINKEL@APVDFEER.NL W DISCUSVANDERFEER.NL | GRATIS PARKEREN OP EIGEN TERREIN ACHTER DE WINKEL.

Weet jij wat een cliënt nodig heeft? Zet jij altijd dat stapje extra? Binnen een aantal thuiszorgteams hebben we plaats voor nieuwe collega’s:

Verzorgenden IG Thuiszorg Werken bij de Antonius Zorggroep is afwisselend en uitdagend. Wil jij het beste uit jezelf én je collega’s halen om samen de dagelijkse zorg voor onze cliënten beter te maken? Dan maken we graag kennis met jou!

Bekijk alle mogelijkheden op mijnantonius.nl/vacatures en solliciteer direct!

Johan Tolsma, uitvaartverzorger

U I T VA A R T V E R Z O R G I N G

Bolsward M 06 51 99 93 98 E info@uitvaartverzorgingbolsward.nl

uitvaartverzorgingbolsward.nl

Foto gemaakt in 2019

mijnantonius.nl/vacatures

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

9

TEKST RIEMIE VAN DIJK // FOTO’S TUINDERS UIT HEEG EN IJLST

EEN ‘CADEAU’ IN CORONATIJD SAMEN TUINIEREN VALT IN GOEDE AARDE

In Heeg en IJlst vallen initiatieven van gemeenschappelijke moestuinen in goede aarde. Nieuw-Zeelandse spinazie is een doorslaand succes; in één stengel bleekselderij van de moestuin zit meer smaak dan in een heel bos uit de winkel. Ontelbare foto’s van pastinaken, bietjes, venkel en paksoi komen voorbij via social media van beide moestuinen. Tuinieren is leuk, leerzaam, gezond, gezellig én coronaproof. Door hun verhalen te delen, hopen de tuinders mensen uit andere dorpen en steden te inspireren hun voorbeeld te volgen.

Himdykstún in IJlst

Lachende gezichten in Heeg

Twee jaar geleden ontmoetten initiatiefnemers Hannie Haven (IJlst) en Lucie Gelderblom (Heeg) elkaar bij Ús Hôf in Sibrandabuorren op een cursus ‘Tuinieren op grote schaal’, georganiseerd door de Voedselwerkplaats van het Netwerk Duurzame Dorpen. Dorpstuinders met belangstelling voor een gemeenschappelijke productietuin konden hier leren over het telen van groenten en fruit volgens de Permacultuur-principes: ‘zorg voor de aarde’, ‘zorg voor de mens’ en ‘eerlijk delen’. Oproepen in het stadskrantje en de dorpskrant zorgden voor veel positieve reacties van (vooral) vrouwen die zich wel in een ‘moestuinavontuur’ wilden storten. De 100 vierkante meter waarmee ze vorig voorjaar in IJlst van start gingen zijn inmiddels uitgebreid naar 230 vierkante meter. In Heeg tuinieren ze op 750 vierkante meter.

LAGE DREMPEL

De oproep ‘Heb je zin, ben je ervoor in, sluit je dan aan’ werkt als een ‘tierelier’. Nog steeds melden zich nieuwe mensen aan bij ‘de Tussentuin’, vertellen Lucie Gelderblom, Freya Zandstra en Dorine van den Beukel, de drie coördinatoren in Heeg. Hetzelfde geldt voor de Himdykstún in IJlst, weet Hannie.

Inmiddels staat de teller op acht. ”De drempel is laag. Mensen zitten nergens aan vast. We hebben mensen die geen enkele keer missen, maar ook mensen die af en toe komen. Kun je niet tuinieren? Hier leer je het wel. Samen weet je veel.

Voor mensen die geen ervaring hebben is het ideaal dat ze kunnen leren van de deskundigheid van anderen. Onderling wisselen ze van alles uit: welk plantje is dit? Is dit een gewenst plantje of is het onkruid?” Een groenteplantje is in

het begin wel eens per ongeluk weg geschoffeld. Soms laten de tuinders het onkruid staan, want dat is beter voor de bodem. Bij Permacultuur draait het namelijk om het herstellen van de kringloop en het samenwerken met de natuur. Wormen worden van harte uitgenodigd om aan het werk te gaan. “De worm is de ploeg van de natuur, je wil niet weten wat die allemaal regelt. We vieren elke worm.”

Wie meehelpt mag mee-oogsten.

“Dan zie je iemand fietsen met een krat vol groente voorop, met uitstekende preien en wapperende spinazieblaadjes.”

LEUK, LEKKER, GEZOND EN GEZELLIG

Wat ook mooi meegenomen is: “Met een uurtje ‘moestuinieren’ verbrand je 350 calorieën.”

Onderling hebben de tuinders de meeste lol met elkaar. “Het koffiemoment is een favoriet moment.

Dan komen de lekkerste hapjes gemaakt van de opbrengst van de tuin voorbij: rabarber cake, courgettetaart.” Dan worden succesjes en bijzondere momenten gedeeld.

“Kijk eens wat een plaatje van een

pastinaak, al net zo mooi als die enorme wortel van laatst.” Mensen krijgen stekjes van andere tuinders.

Op de tuin groeit van alles: bietjes, postelein, andijvie, roodlof, groenlof, bleekselderij. Het eten ervan zorgt voor verrassing: eigen teelt heeft veel meer smaak. In één stengel bleekselderij zit meer smaak dan in een heel bos dat je bij de winkel koopt. De moestuin maakt dat mensen recepten uitwisselen en uitproberen, anders gaan eten, meer vers en meer van het seizoen eten. Tuinieren werkt ontstressend, weten de tuinders. “Mensen ‘ontprikkelen’ in de natuur. Zelfs als je in de stromende regen hebt gewerkt, kom je nog blij thuis.” Bovendien genieten ze van de vogels, bijen en vlinders die ook graag in de tuin bivakkeren.

CALORIEËN

Wat ook mooi meegenomen is: “met een uurtje ‘moestuinieren’ verbrand je 350 calorieën.” Het is gemakkelijk om je op de tuin te houden aan de anderhalve meter afstand. In die zin is de moestuin

een ‘cadeautje’ en een groene oase in coronatijd. In een tijd waarin iedereen noodgedwongen meer op zichzelf is aangewezen, is het fijn om een plek te hebben waar je elkaar toch ‘live’ kunt ontmoeten.

Het is een gebeuren, dat jong en oud blijkt aan te spreken. Op de tuin vervagen leeftijdsgrenzen.

“Meer en meer jongere mensen die hun eigen voedsel willen verbouwen en die willen weten wat ze op hun bord hebben, melden zich aan.

Kinderen komen mee en werken mee. Die vinden het prachtig om te verkopen.” Buurtbewoners (in Heeg) vinden het fijn dat er weer leven is op de tuin en dat ze geteelde groente kunnen kopen.

Inmiddels zijn ze op beide moestuinen druk bezig met het winterklaar maken van de tuin. Tuinders vegen bladeren bij elkaar en leggen die over de grond. Ze dekken de bedden af met grasmaaisel of door mest en stro toe te voegen van iemand die paarden (Heeg) of konijnen (IJlst) heeft. Zo kunnen na de winterrust de groentebedden weer fris en opgeladen tevoorschijn gehaald worden, klaar voor het volgende productieseizoen.

Ook samen moestuinieren in eigen dorp of wijk? De eerdergenoemde Voedselwerkplaats biedt dit voorjaar een nieuwe (grotendeels online) cursus Moestuinieren op grote schaal aan voor belangstellenden.

‘‘ Persoo nlij ke ben a dering en a a nda cht sta a n bij ons centra al’’

VERKOPEN

TAXEREN

AANKOPEN

06 - 504 33 425

VANLELYVELDMAKELAARDIJ.NL

10

bolsward-ijsselmeerkust

NUMMER 01 • 2021

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

11

#FACETOFACE EDWIN STEVENS fotografie JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE tekst WIM WALDA

“Een jaar de ‘heilige’ Fietselfstedentocht overslaan, dat kon niet” Als kind al werden de kinderen Stevens, drie in getal, betrokken bij de organisatie van de Fietselfstedentocht en de loopevenementen die vader Benny Stevens als sportfanaat organiseerde. “Wij werden daar in ‘meegesleurd’. We moesten flesjes water uitdelen in een stand, stonden langs de kant met vlaggen, fietsten met de lopers mee. Kortom, we werden die wereld ingezogen.” Aan het woord Edwin Stevens, 47 jaar, vader, docent en bestuurslid van de Fietselfstedentocht.

Deze Bolswarder in hart en nieren kwam 47 jaar geleden ter wereld in… Sneek.

“Tja, dat is wel een klein pijnpuntje”, reageert Edwin Stevens breed lachend.

“Heel veel Bolswarders weten dat ook niet, maar daar zal na dit verhaal wel verandering in komen. Mijn vader Benny Stevens is een echte Bolswarder.

Mijn moeder Baukje Stevens-Hogeterp is een Jouster. Sneek als woonplaats bleek een mooi compromis. Ze werkten bovendien beiden in Sneek. Mijn vader bij Landustrie en mijn moeder bij Tromp, een groothandel en importeur van zoetwaren. Sinds 1973, na de fusie met Kok-Winschoten en Diepenmaat-Almelo, opererend onder de naam Lekkerland vanuit Meppel.”

zoon, inmiddels respectievelijk dertien en elf jaar. In 2005 zette hij samen met een collega de nieuwe VMBOpraktijkopleiding Sport Dienstverlening Veiligheid (SDV) op poten.

KLAP VAN DE MOLEN

Voordat ik gevraagd werd als bestuurslid van de Fietselfstedentocht heb ik mij bestuurlijk met diverse andere ‘takken van sport’ beziggehouden. Zoals de Stichting Bolsward Op Podium, beter bekend onder de naam ‘BOP’, dat muziekevenementen in Bolsward organiseert, de Avondvierdaagse, de Slotenloop en de Rabo Wielerronde. In het bestuur van de Fietselfstedentocht werd ik verantwoordelijk voor Bolsward.

Je kunt de activiteiten in Bolsward onderverdelen in vier categorieën: de start, de doorkomst, de finish en het parkeren. Voor deze activiteiten is een bestuurslid actief. Mijn functie is de schakel tussen deze bestuursleden zodat ze goed van elkaar weten wie wat doet, wanneer en hoe. Duidelijkheid dus, helder communiceren.

“Als kinderen kwamen wij vaak bij opa en oma in Bolsward en toen ik zes jaar was, bleek mijn vader ‘het dispuut over de woonplaats’ te hebben gewonnen en verhuisden we naar Bolsward. Hij was een enorme sportfanaat, die in zijn jonge jaren bij atletiekvereniging Horror in Sneek actief was. Toen wij naar Bolsward verhuisden merkte hij dat het aantal atletiekactiviteiten in Bolsward dun gezaaid was en richtte hij de LAB, de ‘Lange Afstandslopers Bolsward’ op.

Daarnaast organiseerde hij ook het Fries Kampioenschap rummikuppen en was hij de oprichter van het ‘rondvaartbootje’ in Bolsward. Hij vond het domweg leuk om dingen te organiseren die wat meer fleur aan het leven gaven en van die molen hebben wij als kinderen een klap meegekregen. Het was vanzelfsprekend dat wij de handen uit de mouwen staken en dat vonden wij ook leuk om te doen.”

LERAAR AAN HET MARNE COLLEGE Na de lagere school deed Edwin Stevens de opleiding lager middenstandsonderwijs aan het Baarda College in Sneek, gevolgd door de mts en de lerarenopleiding techniek in Zwolle. Tijdens die opleiding liep hij stage bij het Marne College in Bolsward en dat beviel blijkbaar dermate goed dat hij daar na zijn diplomering een baan kreeg aangeboden. Aanvankelijk als leraar techniek, daarna natuurkunde. Hij trad in het huwelijk met Carolien Kramer en kreeg met haar een dochter en een

“Dat sloot prachtig aan bij één van mijn hobby’s, het organiseren van sportevenementen”, blikt hij terug. “Één van mijn hobby’s, want die andere was muziek. In showbands zoals Hollandia Bolsward en Rhythm Stars Sneek en jaren in een top-veertig band, de Watergate Scandals uit Sneek. Na vijftien jaar was ik daar klaar mee en heb ik ervoor gekozen om me zowel beroepsmatig als in mijn privéleven meer te richten op sporten en het organiseren van evenementen.

BOLSWARD FIETSSTAD Ik ben in het bestuur gekomen met de instelling: ‘Ik wil het wel doen, maar dan zullen er zaken moeten veranderen’.

Een keer per jaar, met Pinksteren, was Bolsward het middelpunt van de wereld, maar daarna viel het weer in slaap. Het Elfstedengebouw in hartje Bolsward was altijd een beetje verstopt. OK, er hing een bord ‘Fietselfstedentocht’ boven het pand, maar ik vond dat dat we als organisatie veel zichtbaarder moesten worden. Sneek, Workum en Makkum hebben zich duidelijk geprofileerd als watersportstad. Daar moeten wij niet mee willen concurreren. Bolsward zou vol in moeten zetten op het fietsen; de trotse fietsstad van Friesland worden.

We doen immers al zoveel mooie dingen. Zoals de Enecotour, later de Binckbanktour, die we drie jaar naar Bolsward hebben gehaald. Of de twee wielerrondes die jaarlijks worden georganiseerd, de Heamiel Wielerronde en de Rabo Wierronde; de MiniElfstedentocht en in september de eerste MTB-Elfstedentocht, noem maar op. Maar qua imago valt er nog wel het één en ander te verhapstukken. Ik maak mij er sterk voor om van dat ‘Calimerogedrag’ af te komen. Er zijn in het verleden initiatieven geweest om bij één van de ‘toegangspoorten’ van Bolsward een kunstwerk te krijgen, geïnspireerd op de Fietselfstedentocht. Dat is er uiteindelijk gekomen en die gaan er ook komen bij de andere drie ‘Poorten van Bolsward’. Dat soort dingen vind ik mooi om te doen. Ik ben niet zo van het ‘fijnslijpen’ van draaiboeken, maar meer van activiteiten om het imago van Bolsward als fietsstad te verbeteren.”

WAT VOOR MENS BEN JIJ? “Poehh, dat is moeilijk om dat over jezelf te zeggen. Een poging: Ik denk dat sommige mensen mij eigenzinnig vinden. Als ik met een goed doordacht idee kom, moeten tegenstanders met hele goede argumenten komen om mij van mijn ongelijk te overtuigen.

Daarnaast denk ik in problemen. Ik weet dat dat vreemd klinkt, want iedereen wil graag in oplossingen denken, maar ik neem je even mee aan de hand. Stel, ik heb een probleem, dan bedenk ik daar oplossingen voor. Vervolgens ga ik de problemen voor die oplossingen in kaart brengen. Als die groter zijn dan mijn oorspronkelijke probleem, dan zit ik dus duidelijk op een verkeerd spoor en moet ik terug ‘naar de tekentafel’, mijn huiswerk over doen.

Als leraar ben ik traditioneel, vrij streng, leg dingen uitgebreid uit. Maar ik ben niet zo’n persoon die met het vingertje omhoog staat als een leerling zijn huiswerk niet heeft gemaakt. Ik ben vanuit mijn werk met ‘mijn’ leerlingen betrokken bij vrijwel alles wat er op evenementengebied in Bolsward gebeurt, want de SDV-leerlingen helpen daarbij. Ze maken draaiboeken, krijgen met management, financiën, marketing en logistiek te maken, organiseren

sportdagen op basisscholen en/of in bejaardentehuizen, spelletjesmiddagen, noem maar op. Een betere leerschool dan ‘learning by doing’ bestaat er niet.”

‘HEILIGE’ FIETSELFSTEDENTOCHT “Drie jaar geleden was mijn vader ziek, waardoor hij met Pinksteren de Fietselfstedentocht niet kon rijden, waarna mijn broer en ik de tocht samen met hem op een andere dag hebben gefietst. Want een jaar de ‘heilige’ Fietselfstedentocht overslaan, dat kon niet. Ik heb hem zelf al een keer of veertig in verschillende uitvoeringen gereden; 32 keer op de fiets, drie of vier keer hardlopend in estafettevorm, vier keer op de step en de meest bijzondere, op ski’s.

Neen, nog niet op de schaats en dat schuurt behoorlijk. In 1997 werd ik uitgeloot en was ik – dom, dom, dom, dom - zo gezagsgetrouw om hem dan ook niet te rijden. En daarna is hij nooit meer geweest. Maar ik blijf hopen, elk jaar weer. Als er na twee nachten vorst een dun laagje ijs ligt, begin ik in een staat van gecontroleerde opwinding te raken, ga ik kijken bij ondergelopen weilanden en ben ik één van de eersten die op het ijs staat.”

ELFSTEDENTOCHT OP SKI’S? VERTEL! “Ik zat toen bij Rhythm Stars in Sneek.

We hadden geld nodig voor een nieuwe vrachtwagen voor het vervoer van de instrumenten, dus moest er een origineel idee als ‘fundraiser’ worden bedacht.

In het televisieprogramma ‘Zeskamp’ was toentertijd een onderdeel waarbij de deelnemende ploegen op ski’s een parcours af moesten leggen. Met drie of vier personen op twee ski’s. Links, rechts, links, rechts, dus een kwestie van als ploeg goed in de maat lopen, anders ging het team met een domino-effect tegen de vlakte. Dat hebben we met 25 kilometer per dag volbracht en een mooi sponsorbedrag bij elkaar gebracht.

Prachtig, dat vergeet je je leven nooit meer.”

12

NUMMER 01 • 2021 TEKST JANITA BARON // FOTO MUHAMMED MUHEISEN

FOTOGRAFE ÉN BEELDEND KUNSTENARES ALICE WIELINGA UIT KOUDUM

“ÉÉN VERHAAL IS NOOIT HET Voor dít verhaal gaan we eerst terug naar de zomer van 2015, naar Assen. In het Drents Museum is op dat moment de tentoonstelling ‘Kim Utopie’ te zien, een tentoonstelling die een unieke inkijk wil geven in het gesloten Noord-Korea, door schilderijen te tonen van professionele schilders in staatsdienst. Tegelijkertijd is in het oude gedeelte van het museum de fototentoonstelling ‘North-Korean Perspectives’ te zien. Daar hangen vier kunstwerken die mij diep raken en aan het denken zetten: wat is realiteit? De maakster, Alice Wielinga, woont anno 2021 in Koudum en is nu 39 jaar. Hoe zou het haar sindsdien zijn vergaan?

“

“Gisteren ben ik in gedachten nog even terug gegaan naar die periode”, begint Alice Wielinga. “Achteraf blijkt het een schakelpunt in mijn carrière. Ik had net een belangrijke prijs gewonnen op Rencontres d’Arles van 2014. Dat bracht mooie kansen met zich mee en opende de deuren naar vooraanstaande internationale platformen. Toevalligerwijs werkte Marc Prüst op dat moment aan de fototentoonstelling ‘North-Korean Perspectives’ die in het Drents Museum én in het Museum of Contemporary Photography in Chicago te zien zou zijn. Eigenlijk had hij zijn selectie al rond, maar toen hij mijn werk in Arles zag wilde hij dit er per se bij hebben. Mijn werk bleek de verbindende schakel tussen de ‘Kim Utopie’- en zíjn fototentoonstelling.”

KOEN DE CEUSTER

“Tijdens de opening kwam Marc naar me toe: er is iemand die je wil ontmoeten, Koen De Ceuster!” Natuurlijk weet Alice wie hij is; Koen De Ceuster is wereldwijd gezien dé autoriteit op het gebied van Noord-Koreaanse kunst. Inmiddels zijn ze goed bevriend en werkt ze met hem aan een vervolgproject met als werktitel ‘The Artist Perspective’, een samenwerking van zes Noord-Koreaanse kun-

Balloonseller. Eén van de werken van Alice Wielinga

stenaars. In het kader hiervan heeft de groep zelfs een reis naar de berg Paektu gemaakt. Het gezamenlijk beklimmen van deze berg was een magische ervaring, volgens Alice.

TUSSEN PROPAGANDA EN REALITEIT

Haar eerste project uit 2015 ging over het begrijpen van de complexe relatie tussen propaganda en de realiteit in dit land.

Want wat is de realiteit dan in zo’n land?

Alice: “We lezen propaganda vaak als iets dat een barre realiteit verhult, maar het is een onlosmakelijk onderdeel van de samenleving. Het beïnvloedt de idealen en wensen. Natuurlijk is het een geïdealiseerde versie. Maar eigenlijk werkt propaganda hetzelfde als reclame in ónze samenleving.”

Nu, met het vervolgproject, leert Alice het land en de bewoners nog beter kennen, ook door de ogen van de samenwerkende kunstenaars. “Mijn zoektocht gaat over het proberen te begrijpen van hun wereld en dat te verbeelden.” Als een gevluchte Noord-Koreaan haar werk ziet is hij ontroerd en zegt: “Ja, zo voelt het dus.” Van een andere Noord-Koreaan krijgt ze te horen: “90% komt hier en heeft het verhaal al klaar. Jij komt hier en je wilt leren.”

OPRECHT GEÏNTERESSEERD

En dat merk je aan alles bij Alice Wielinga; ze is oprecht geïnteresseerd en kijkt verder dan de bekende neus lang is. “Kunstenaars zijn de spiegel van hun maatschappij, ze kunnen functioneren als het geweten of als hofnar. Dat maakt het interessant om met kunstenaars samen te werken. Wat betekent het voor hen om kunstenaar te zijn in Noord-Korea?

Ze houden mij ook een spiegel voor door te laten zien welke belangrijke positie ze innemen in hun maatschappij; dat is hier in het Westen wel anders. Ik vind dat boeiend. En ik heb nu een toegang die zo uniek is dat ik mij verplicht voel om dit echt goed te documenteren. We weten er zo weinig van en vallen vaak in clichés omdat we het niet echt begrijpen. Één verhaal is nooit het complete verhaal.”

Inmiddels heeft Alice wel het één en ander geleerd over verschillende perspectieven. Ze doet projecten over de hele wereld en niet per se in de ‘gemakkelijkste’ landen, noch met de ‘doorsnee’ verhalen. Op dit moment werkt ze aan

Alice Wielinga op de puinhopen in Islamabad, gefotografeerd door National Geographic-fotograaf Muhammed Muheisen.

een serie over het heftige leven van ruim twee miljoen vluchtelingenkinderen in Islamabad. Deze kinderen worden geboren zonder identiteit omdat Pakistan ze niet erkent. Het zijn vluchtelingen uit Afghanistan en de Swatvallei, waar de Taliban heerst. “Je moet je voorstellen dat deze kinderen in een wanhopige situatie leven; ze kunnen nergens naar toe. De vluchtelingen die naar Europa komen zijn veelal uit de middenklasse. Dít is de onderkant van de samenleving die veelal niet kan lezen en schrijven. Dít is hún leven op de puinhopen van de buitenwijken van Islamabad.”

VOORDAT IK MOEDER BEN

Alice laat het werk zien dat ze tot nu toe

gemaakt heeft naar aanleiding van haar bezoek, samen met Muhammed Muheisen, een National Geographic-fotograaf die al langere tijd in het gebied werkzaam is. Dat bezoek vindt óók plaats in 2015. “Ik vind het nog steeds onvoorstelbaar dat het bestaat, en dat terwijl ik er zelf tussen heb gelopen… Muhammed fotografeert voor de journalistieke wereld. Goede platformen, maar de media zijn wel vluchtig.

Dat heeft zijn beperkingen, en het onderwerp verdient alle aandacht. Daarom nodigde hij mij uit om in mijn beeldtaal ook werk te maken.” Het was wel een tikkeltje gevaarlijk, merkt Alice als duidelijk understatement op. “Maar ik wist dat het nu of nooit was om dit te doen, voordat ik moeder zou gaan worden.”

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

13

T COMPLETE VERHAAL” kunnen vermaken met slechts één ballon zijn haar inspiratie. “Kinderen blijven kinderen, ze blijven spelen, lachen en lol hebben, ondanks hun vreselijke situatie.”

Door gebruik te maken van islamitische miniatuurkunst uit de middeleeuwen bouwt Alice een droom uit een wereld die allesbehalve een droom is. De werken bestaan uit heel veel lagen. Zo’n duizend schat Alice in. Ze werkt dan ook fulltime een maand aan één werk uit deze serie.

En zo gaat dat met al haar werk wat ze sinds haar afstuderen in 2009 creëert als fotografe die steeds meer beeldend kunstenaar wordt. Als je haar portfolio bekijkt vraag je je af hoe ze het allemaal voor elkaar krijgt. Ze geeft dan ook toe dat ze nog best veel produceert: “Ik denk dat ik in een vorig leven een monnik was…”

Alice beseft heel goed dat ze zichzelf niet zou zijn als ze dit werk niet kan maken.

“Ik heb geen keus, ik zou echt ongelukkig worden.” De diepgang in haar projecten én haar manier van werken maken Alice Wielinga uniek. Ze werkt vanuit haar hele zijn aan haar projecten en neemt geen genoegen met minder. “Ik heb altijd gezegd dat ik fotograaf ben. Maar nu ga ik wel zoveel stappen weg van de traditionele fotografie dat ik meer beeldend kunstenaar ben. Uiteindelijk maak ik gewoon wat ik wil maken, wat mij fascineert.”

DE SLAGER HEEFT ONS NAAR KOUDUM GEHAALD

De verhalen zijn ver van huis gehaald, maar uitgewerkt in een pure vorm waarvoor Alice de tijd neemt. Inmiddels is ze met haar partner Cris en dochter Inez vanuit Amsterdam in Koudum gaan wonen. Vooral Alice had genoeg van de stad.

Elke keer vond ze het fijn om richting Friesland te komen voor het project van Cris over de Waddenzee. Het gezin was op zoek naar een plek met rust, schone lucht en waar samengeleefd wordt.

Onder de vleugels van Muhammed trekt Alice het gevaarlijke gebied in. Een gebied waar tot dan toe slechts drie van de vijf journalisten die er naar binnen zijn gegaan weer levend uit zijn gekomen. En ja, Muhammed en Alice behoren tot die drie. Een gebied ook waar je niet kunt wachten op het ideale plaatje, noch op een goede lichtinval. Het is een totaal wanhopige situatie die ze daar aantreft en die diepe indruk maakt.

HEFTIG

Het project is dan ook nog niet af. “Het is zo heftig dat ik het periodes parkeer en er gewoon niet aan werk. Ik moet de juiste emotie hebben om het tot een goed einde te kunnen brengen. Het is

een boeiend én belangrijk verhaal om te vertellen. En ik wil het graag ook heel goed doen.”

Uiteindelijk ziet Alice het wel als een belangrijke levenservaring om het meegemaakt te hebben. Ook al maakt één week in oorlogsgebied je vijf jaar ouder.

Risico’s zijn Alice trouwens sowieso niet vreemd met een man die oorlogscorrespondent was. Als ze tijdens aanslagen in Parijs hierbij aanwezig is, weet ze als enige van de groep wat ze moet doen.

Maar je moet je wel afvragen of het risico het verhaal waard is. Haar man krijgt op een gegeven moment te horen: “Laat dit verhaal liggen. You will die for a stupid picture!”

EN DAN IS DAAR INEZ

In 2016 wordt Alice moeder van de prachtige Inez. Na negen maanden vertrekt ze op oriëntatiereis naar Noord-Korea voor het eerdergenoemde vervolgproject. Dit levert haar flink wat reacties en vragen op. “Terwijl niemand die vragen ooit aan mijn man Cris stelt. En dat dreunt dan toch door in je achterhoofd als je op reis gaat. Koen zei toen tegen mij: ‘Wat voor moeder zou jij zijn als jij je dochter niet het voorbeeld geeft dat ze mag zijn wie ze is?’ Dat is natuurlijk gewoon zo!”

KINDEREN

Kinderen spelen ook een rol in een ander opvallend werk van Alice, de ‘Balloonseller’. De kinderen die zich dagenlang

“Bij elk dorp gingen we naar de slager, bakker en groenteboer. De slager heeft ons naar Koudum gehaald. Hier in Koudum slacht Meindert zelf zijn koeien en boer Daan is nagenoeg biologisch en we kunnen zelf groente plukken. Je kunt hier goed voedsel krijgen en dat is voor ons een essentie. Het is voor hier misschien een vanzelfsprekendheid, maar dat is het niet, het is bijzonder. Ik wil daaraan bijdragen en maak nu bijvoorbeeld producten gebaseerd op foto’s die ik in deze omgeving heb gemaakt én met lokale wol.” Het blijkt Alice haar manier om haar nieuwe omgeving te leren kennen.

En het werk van Alice? Tot nu toe bestonden die werken uit duizenden stukjes. In het nieuwste Noord-Korea project gaat ze zelfs richting een miljoen stukjes die ze als een monnik in mozaïekvorm aan het bouwen is. Het zijn versneden foto’s van haar reis naar Mount Paektu.

“Alleen daarom moesten we weg uit Amsterdam, hier in Koudum heb ik de ruimte zoals je ziet”, klinkt het met een grote glimlach.

Rabo Rabo ClubSupport ClubSupport Namens de deelnemende Namens de deelnemende clubs: bedankt! clubs: bedankt!

Dankzij jouw stemmen konden wij ook dit jaar via Dankzij jouw stemmen ook dit via Rabo ClubSupport veel konden clubs in wij de regio blijjaar maken Raboeen ClubSupport veelInclubs inwerd de regio maken met mooi bedrag. totaal er €blij 100.000 met een mooi bedrag.

In totaal werd er € 100.000 verdeeld over 372 deelnemende clubs. verdeeld over 372 deelnemende clubs.

Wij zijn trots dat wij met Rabo ClubSupport een Wij zijn trots dat wij ClubSupport een bijdrage leveren aanmet onzeRabo lokale leefomgeving. bijdrage leveren aan onze lokale leefomgeving.

Doe jij volgend jaar ook weer mee?

Wij wensen je een gezond 2021!

Rabobank Sneek-ZuidwestFriesland www.rabobank.nl/clubsupport

Vrijblijvend een inboedelopname of offerte?

Contact ons via verkoop@hoekstrasneek.nl of 0515 - 41 21 10. Kijk ook op hoekstrasneek.nl

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

15

HET RELATIE- EN OUDERSCHAPSPUNT

BIEDT OUDERS HULP BIJ RELATIEPROBLEMEN EN SCHEIDEN

Sinds september 2020 is er een Relatie- en ouderschapspunt in Sneek en Workum. “Het is de informatieplek voor ouders, ook over scheiding”, staat als ‘oneliner’ te lezen in een kleurige folder die is verschenen. Om hier wat meer over te weten lieten wij Els Brandsma, Menke Hoen en Marjo Huisman aan het woord. Zij zijn als professionals betrokken bij het Relatie- en ouderschapspunt.

Heb je vragen over je relatie, of denk je misschien na over scheiden?

Dan kun je het Relatie- en ouderschapspunt inschakelen voor gratis advies en hulp. Alles wat je met ons bespreekt is vertrouwelijk.

Afspraak maken?

Het Relatie- en ouderschapspunt bezoeken kan alleen op afspraak, via het telefoonnummer 088-2299144. Op werkdagen bereikbaar van 08.00 tot 17.00 uur.

Van links naar rechts: Els Brandsma, Menke Hoen en Marjo Huisman.

Wie zijn de medewerkers van het Relatie- en ouderschapspunt en wat is hun functie?

“Ik ben Menke Hoen en werk bij het gebiedsteam van de gemeente Súdwest-Fryslân. Ik pak vooral de jeugdzaken op. Wij hebben veel te maken met scheidingsproblematiek en dat de betrokkenen daar vragen over hebben. Hier willen wij graag sneller op in kunnen spelen, daarom zijn we gestart zijn met het Relatieen ouderschapspunt. Ouders kunnen hier terecht met vragen over hun relatie.”

Els Brandsma stelt zich ook kort voor. “Ik werk als pedagoog bij de GGD (Jeugdgezondheidszorg).

Wij bieden ouders kortdurende begeleiding en advies over

opvoeden, gedrag en ouderschap.

Wij werken samen met de jeugdarts en jeugdverpleegkundige die bovengenoemde problematiek vaak tegenkomen in gezinnen.”

Als laatste vertelt Marjo Huisman wie zij is en wat haar functie inhoudt. “Ik ben sociaal raadsvrouw en ik ben toegevoegd aan het team voor de vragen die gaan over het juridische en het financiële gedeelte. De rechten en plichten als mensen gaan scheiden, daar komt het dan in de praktijk op neer.”

Hoe zien de gesprekken op het punt eruit?

“Er is een mooie start gemaakt”, vertelt Menke. “Er zijn ouders met verschillende vragen op het punt

‘HEBBEN WE EEN MEDIATOR NODIG OF EEN ADVOCAAT?’

‘MIJN KIND MIST ZIJN VADER, HOE KAN IK HEM STEUNEN?’ geweest. Ouders die bijvoorbeeld niet weten of ze met een mediator in gesprek moeten of juist met een advocaat. Wij kunnen hen het verschil uitleggen en verder verwijzen. Maar er komen ook ouders die twijfelen over scheiden.

Zij worden verwezen naar de juiste zorgaanbieder om de relatie te bespreken. Uiteraard staat het kind centraal, dit is dan ook een

groot thema binnen de gesprekken.

Mocht er hulp nodig zijn voor de kinderen, dan kan Els hen verwijzen naar trajecten binnen de GGD of ik kan hen aanmelden bij het gebiedsteam die dan gaat kijken naar wat er nodig is.” Er is al een aantal ouders dat vragen heeft over financiën en dergelijke verwezen naar Marjo.

Openingstijden: Woensdag van 10.00 tot 13.00 uur.

Adres: Wijde Noorderhorne 1, Sneek ( even weken) en Merk 1, Workum (oneven weken).

Andere vraag?

Wil je geen afspraak maken, maar heb je een andere vraag? Mail dan naar ouderschapspunt@ ggdfryslan.nl

Tips van kinderen voor ouders die uit elkaar zijn gegaan of dat binnenkort zullen doen: 1.

2.

3.

4.

5.

6.

uister echt naar wat ik te zeggen heb.

L Geef mij de ruimte om van jullie allebei te houden.

Zorg er alsjeblieft voor dat ik niet tussen jullie hoef te kiezen.

Maak geen ruzie waar ik bij ben.

Zeg geen slechte dingen over elkaar, al helemaal niet waar ik bij ben.

Geef mij de tijd om te wennen aan de nieuwe situatie.

HET RELATIE- EN OUDERSCHAPSPUNT IS EEN SAMENWERKING TUSSEN DE GEMEENTE SÚDWEST-FRYSLÂN, GGD FRYSLÂN EN STICHTING SOCIAAL COLLECTIEF.

Klik!

Kor Wijnja schoot dit prachtige plaatje op de laatste dag van het jaar bij natuurgebied MakkumersĂşdwaard. Een laatste knipoog van de zon op oudejaarsdag.

Fotograaf: Kor Wijnja kor_w

! r e 8 p oe

r g He

Maak kennis ze met on op: school Check websitde e v o o prograr het mma!

VMBO HAVO @RSGSNEEK

VWO @RSGMAGISTERALVINUS

RSG-SNEEK.NL/GROEP-8

&FIT

GEZOND

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST

19

BEWONERS NIJ MARIËNACKER

BLIJVEN IN BEWEGING

Beweging is goed voor lichaam en geest. Ook voor ouderen is bewegen belangrijk. In woonzorgcentrum Nij Mariënacker in Workum worden de bewoners op allerlei manieren gestimuleerd om in beweging te blijven. Medewerker Geertje Elzinga heeft er zelfs een speciale opleiding voor gevolgd.

Weer van waarde Weer van waarde zij n door werk zijn door werk Groepsactiviteit in Nij Mariënacker (Deze foto is gemaakt voordat het coronavirus uitbrak)

Geertje Elzinga

Al jaren is Geertje Elzinga werkzaam als welzijnsmedewerker in Nij Mariënacker. In deze hoedanigheid viel ze wel eens in bij de gymnastiek als de gymlerares op vakantie was. Dit vond ze zó leuk om te doen dat ze vier jaar geleden besloot zich hierin te specialiseren. Ze schreef zich in voor de eenjarige opleiding ‘seniorensport’ op het CIOS in Heerenveen. “We deden wel eens een activiteit met een bal of ballon, maar ik wilde meer verdieping.” Nu onderneemt ze wekelijks bewegingsactiviteiten met de bewoners.

“Lekker bewegen en sociale contacten zijn onder andere de ingrediënten om gezond oud te worden”

“In Nij Mariënacker hebben we verschillende beweeggroepen. Zo is er een beweeggroep voor de ouderen, die in Nij Mariënacker wonen. Omdat deze bewoners veelal in een rolstoel zitten of afhankelijk zijn van een rollator doe ik met deze groep oefeningen op en rond de stoel. Maar er is ook een beweeggroep voor de bewoners van de aanleunwoningen en de ouderen uit de stad. Voor deze groep zijn de oefeningen wat actiever en door de hele ruimte. De oudste deelnemer is zelfs 95 jaar!”

Naast het leiden van de beweeggroepen gaat Geertje ook met de bewoners naar buiten. “We gaan bijvoorbeeld op de duofiets de stad in. Laatst ben ik met een bewoner naar zijn oude huis gefietst. Zelf ben ik niet zo bekend in Workum, maar met behulp van Google Maps is het gelukt. Zo’n fietstochtje is voor mij een kleine moeite, maar voor meneer was het heel bijzonder om even terug te zijn. En we waren lekker in de buitenlucht, dat is altijd goed.”

Vanwege het coronavirus liggen bepaalde beweegactiviteiten stil. “Dat vind ik wel heel jammer. Samen met vrijwilligers hadden we bijvoorbeeld iedere vrijdag een actieve wandelclub. We liepen door Workum en dat deed de mensen goed. Even een praatje met een oude bekende, die we tijdens het wandelen tegen kwamen. Nu wandel ik met één of twee bewoners met de rollator

Meer informatie

door het park. Ook hadden we één keer per maand bewegen met de kinderen van de Sint Ludgerus school. Hopelijk kan dat ook weer.”

Wat door de corona ook stilligt zijn de trainingen ‘valpreventie, beter in balans’.

Ook hier is Geertje speciaal voor opgeleid om deze trainingen te geven. “Deze trainingen zijn voor de 65-plussers die zich onzeker voelen bij het wandelen, met of zonder de rollator, of tijdens het fietsen.”

Om het bewegen nog meer te stimuleren krijgt de binnentuin van Nij Mariënacker in 2021 een opknapbeurt. Er komen beweegtoestellen én er komen kippen en konijnen. “Bewegen kan op heel veel verschillende manieren. Je hoeft niet per se een uur te gymmen. Met een bewoner wandelen in de tuin, de dieren voeren of kruiden halen voor de keuken is ook bewegen.”

Geertje vindt het bewegen met ouderen heel leuk om te doen. Ze geniet ervan als bewoners plezier hebben en meezingen met oude bekende liedjes. “Onder andere lekker bewegen en sociale contacten zijn belangrijke ingrediënten om gezond oud te worden. Ik vind het een eer om dit te mogen doen. En ik heb het idee dat de mensen het ook leuk vinden, want ze komen elke week weer”, sluit ze lachend af.

Meer weten over bewegen voor ouderen in Nij Mariënacker?

Neem contact op met de locatie via: 0515 - 436 820.

Henny van Rijs (50 jaar) werkt bij Hamilton Bright: een leverancier van salesenwerkt marketingdiensten.

Het bedrij Henny van Rij s (50 jaar) bij Hamilton Bright: een f heeft meerdere inmarketingdiensten. het binnen- en buitenland.

Henny leveranciervestigingen, van sales- en Het bedrij f heeft werkt op de vestiging in Via Pastiel werkt ze hier als meerdere vestigingen, inSneek. het binnenen buitenland.

Henny cateringmedewerkster. functie goed bij haar past! werkt op de vestiging inEen Sneek.

Via die Pastiel werkt ze hier als cateringmedewerkster. Een functie die goed bij haar past!

Blij met werk

Henny van verschillende markten Blij metiswerk thuis.

Eerder ze gewerkt als Henny is van heeft verschillende markten verkoopster, schoonmaakster en thuis. Eerder heeft ze gewerkt als horecamedewerkster.

Al deze kwaliteiten verkoopster, schoonmaakster en combineert ze nu in haar werk.

Henny: horecamedewerkster.

Al deze kwaliteiten “Ik werk alszecateringmedewerkster bij combineert nu in haar werk. Henny: Hamilton Bright.

Drie dagen per week “Ik werk als cateringmedewerkster bij verzorg normaal gesproken de lunch.

Hamiltonik Bright.

Drie dagen per week Maar helaas heeft corona ‘roet het verzorg ik normaal gesproken de in lunch. eten’ gegooid.

De lunchroom is om die Maar helaas heeft corona ‘roet in het reden grotendeels gesloten.

Gelukkig eten’ gegooid. De lunchroom is om die zij n er andere werkzaamheden die ik nu reden grotendeels gesloten. Gelukkig kan oppakken.

Elke ochtend begin ik zijn er andere werkzaamheden die ik nu met een schoonmaakronde.

Ik maak de kan oppakken. Elke ochtend begin ik tafels schoon in de lunchroomIken daarna met een schoonmaakronde. maak de help ik in het magazij n.”

Henny is blij dat tafels schoon in de lunchroom en daarna ze, coronacrisis, nog steeds helpondanks ik in hetde magazij n.” Henny is blij dat aan het werk kan blij ven. ze, ondanks de coronacrisis, nog steeds aan het werk kan blijven.

Nuttig maken

Negentien jaar geleden zag Henny haar Nuttig maken leven er heel anders uit: zag haarHenny zoon werd Negentien jaar geleden haar geboren.

Drie jaar later kreeg zewerd ook leven er heel anders uit: haar zoon nog een dochter.

Henny: “Ik wilde er zijn geboren. Drie jaar later kreeg ze ook voor de kinderen.

Daarom besloot ik nog een dochter. Henny: “Ik wilde er zijte n stoppen met werken.

Maar besloot de kinderen voor de kinderen.

Daarom ik te werden en hadden steeds minder stoppengroter met werken.

Maar de kinderen zorg nodig.

En dan slaat de verveling werden groter en hadden steeds minder wel toe.En Ik wilde mezelfdegraag weer zorgeens nodig. dan slaat verveling nuttig maken en weer van waarde zijn wel eens toe. Ik wilde mezelf graag weer door te werken.

Maar het bleek erg lastig nuttig maken en weer van waarde zijn om natealwerken. die tijd weer vinden.” door Maareen hetbaan bleekteerg lastig Zo kwam Henny in beeld bij Pastiel.

Via om na al die tijd weer een baan te vinden.”

Pastiel volgde ze een sollicitatietraining.

Zo kwam Henny in beeld bij Pastiel. Via Haar haar met het PastielPastiel-jobcoach volgde ze een hielp sollicitatietraining. schrij ven van sollicitatiebrieven.

Haar Pastiel-jobcoach hielp haar En mettoen het kwam er bij Pastiel een vacature binnen schrijven van sollicitatiebrieven. En toen van Hamilton Bright.een Devacature match was snel kwam er bij Pastiel binnen gemaakt.

“Zonder hulp van Pastiel was van Hamilton Bright. De match was snel dit niet gelukt!” zegt Henny blij . gemaakt. “Zonder hulp van Pastiel was dit niet gelukt!” zegt Henny blij.

“

Ik wilde mezelf Ik wilde mezelf graag weer nuttig graag weer nuttig maken door te maken door te werken. werken.

Jaarcontract

Bij Hamilton Bright vinden ze de Jaarcontract lunchpauze belangrij k. “Het is onderdeel Bij Hamilton Bright vinden ze de van de bedrij fsvoering.

Door k lunchpauze belangrijk. “Het isgezamenlij onderdeel te lunchen laad je weer op.

Daarna ben van de bedrijfsvoering. Door gezamenlijk je ook weer productiever. te lunchen laadveel je weer op. DaarnaMooi ben dat Henny hier haar steentje aanMooi kan je ook weer veel productiever. bij dragen,” vertellen offi cemanagers dat Henny hier haar steentje aan kan Linda en Jantina. zijn erg bijdragen,” vertellenBeiden officemanagers tevreden.

Linda: “Henny is fl exibel en Linda en Jantina. Beiden zijn erg nu het coronacrisis is vult ze haar uren tevreden. Linda: “Henny is flexibel en anders in. Maar nais de gaaturen ze nu het coronacrisis vultcrisis ze haar zeker weer terug naar de lunchroom, anders in. Maar na de crisis gaat ze daar zich de op lunchroom, haar best! zeker voelt weer Henny terug naar We zij n zó tevreden dat Henny weer daar voelt Henny zich op haar best! een jaarcontract heeft gekregen.”

De We zijn zó tevreden dat Henny weer samenwerking met Pastiel loopt al jaren. een jaarcontract heeft gekregen.” De Henny is niet de enige medewerker die samenwerking met Pastiel loopt al jaren. hier via Pastiel werkt.

Jantina: “Hamilton Henny is niet de enige medewerker die Bright graagwerkt. mensen die een afstand hier viawil Pastiel Jantina: “Hamilton hebben tot de arbeidsmarkt een kans Bright wil graag mensen die een afstand geven.

Het is mooi dat je dan als bedrij hebben tot de arbeidsmarkt een kansf mensen een geschikte kuntf geven. Het is mooi dat je werkplek dan als bedrij bieden!” mensen een geschikte werkplek kunt bieden!”

Henny heeft jaren lang niet gewerkt, waardoor het jaren lastig lang voor niet haar gewerkt, was om Henny heeft weer een werkplek te vinden op om de waardoor het lastig voor haar was arbeidsmarkt.

Dankzij Pastiel is ze in weer een werkplek te vinden op de contact gekomen met Hamilton Bright. arbeidsmarkt. Dankzij Pastiel is ze in Een werkgever helemaal haar contact gekomendie met HamiltonbijBright. past!

Een werkgever die helemaal bij haar past!

20 cm diameter

46 cm

llatie

Prijs incl. insta

0 2 , 8 € 99

Voorkomt kalkaanslag en filtert je drinkwater Zamarra Kok Kalkaanslag is een grote ergernis; het maakt de toiletpot bruin, douchetegels dof en is slecht voor apparaten. Daarom heb ik een Big Green kalkpreventie apparaat met koolstoffilter laten installeren. Zacht water (en dus koffie en thee) smaakt beter en de waterkoker blijft schoon. Ik kan met een kwart minder (vaat)wasmiddel toe en hoef geen speciale sanitairreiniger meer te gebruiken. Vooral het gebrek aan kalkaanslag in de badkamer scheelt erg veel poetswerk. Helaas moet ik de douche nog wel nadrogen, omdat anders opgedroogde waterdruppels met magnesiumresidu zichtbaar blijven.

Telegraaf, 4 juli 2020

ALLE VOORDELEN OP EEN RIJTJE BIG GREEN WATER ONTHARDER

Voorkomt kalkaanslag Verwijdert bestaande kalk Verbetert waterkwaliteit Filtert op chemicaliën Ongefilterd kraanwater

Gefilterd met de Big Green

Behoudt gezonde mineralen Verspilt geen water Werkt zonder zout Gebruikt geen stroom Geen afvoer nodig

Nel Zeer tevreden met de Big green. We hadden een ontharder met zout maar vanwege het zout in je drinkwater waren we daar niet blij mee. Omdat we een natrium arm dieet volgen werd ons geadviseerd om de ontharder weg te doen. Na installatie van de big green merken we meteen verschil aan ons drinkwater, de smaak is veel lekkerder. De kalkaanslag komt niet meer terug. Het werkt geweldig.

Edam, 4 januari 2021

Jaap Jurjen en Froukje Veenstra Wij zijn nu vier weken in het bezit van de BigGreen. Wij zijn super tevreden. Alles is schoner (koffiezetapparaat, was-en afwasmachine, douchecabine etc.) en zachter. En het water smaakt inderdaad lekkerder. Inmiddels onze lieve buren ook hiervan in kennis gesteld, en ook zij zijn nu bezitters geworden van de BigGreen. Zegt het voort, zegt het voort.

Sumar, 26 januari 2020

Onderhoudsvrij Milieuvriendelijk Duurzaam

Filter geplaatst in kruipruimte

Filter geplaatst in meterkast

Verwijdert sediment, zware metalen en chemicaliën

De Big Green wordt geleverd en geïnstalleerd door een van onze ervaren installateurs. Zo bent u ervan verzekerd dat alles perfect werkt, heeft u voortaan geen last meer van kalkaanslag en

Actie:

kunt genieten van zuiver drinkwater.

1-ste vervangfilter volgend jaar

GRATIS!

www.big-green.nl • Informatie 0299-321188

bolsward-ijsselmeerkust

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

21

“Corona? Deel je gevoelens” Jeltsje Hoomans, GZ-psycholoog in het Antonius Ziekenhuis COVID-19 laat niet alleen lichamelijk sporen na, ook geestelijk kan de impact groot zijn. Zowel tijdens als na het ziekteproces kampen sommige patiënten met ernstige angsten en somberheid. “Deel die gevoelens, want in je eentje loop je vaak tegen een muur op”, adviseert Jeltsje Hoomans, GZ-psycholoog van de afdeling Medische Psychologie in het Antonius Ziekenhuis.

De geestelijke consequenties van COVID-19 variëren – net als de lichamelijke impact – enorm. Het goede nieuws is dat het gros van de COVID-patiënten zelf weer uit het mentale dal krabbelt. “De mens is veerkrachtiger dan vaak wordt gedacht”, constateert Hoomans.

Heel eenzaam Circa tien procent van alle (ernstig zieke) coronapatiënten heeft psychologische hulp nodig om hun ervaringen te verwerken. Zij verwijst naar de groep met ernstige benauwdheidsklachten en de dood in de ogen heeft gezien. Gedurende de eerste coronagolf mochten zij bovendien geen bezoek in het ziekenhuis ontvangen. “Er was niemand om hen te troosten. Patiënten voelden zich heel eenzaam”, weet de medisch psycholoog.

Ook na hun ziekenhuisopname blijft die psychische nood soms hoog. “Dan krijgt de patiënt bijvoorbeeld nachtmerries of angst voor benauwdheid en dat kan leiden tot hyperventilatie. Dit is een vicieuze cirkel die patiënten zelf lastig kunnen doorbreken.”

Alinda Zandsteeg, longarts in het Antonius Ziekenhuis

Intake Patiënten die tijdens een COVID-opname geestelijke problemen ervaren, kunnen door hun hoofdbehandelaar worden doorverwezen naar Medische Psychologie. “Wij nemen vervolgens binnen 24 uur contact op met de patiënt”, belooft Hoomans. Tijdens een intakegesprek brengt de medisch psycholoog eerst de problematiek en de behoefte

COVID-afdeling, Antonius Ziekenhuis Sneek, oktober 2020.

van de patiënt in kaart. “Als er sprake is van traumatische klachten, PTSS, dan volgt een behandeling, gericht op traumaverwerking.”

Leefstijl Als patiënten moeite hebben hun leefstijl aan te passen, is vaak een ander behandeltraject nodig. “Veel coronapatiënten kampen met langdurige en ernstige vermoeidheid, dus is het belangrijk om inzicht te krijgen in de bezigheden die energie kosten en activiteiten die energie geven. Deze energienemers en -gevers moeten in balans zijn.” En als dit evenwicht verstoord is? “In algemene zin kun je zeggen dat sporten voor iedereen goed is. Je bouwt conditie op én je zit lekkerder in je vel.” Daarnaast biedt Medische Psychologie handvaten om beter om te gaan met bijvoorbeeld schuldgevoelens en onzekerheid. “Wij gaan altijd uit van de persoonlijke situatie van de patiënt, onze zorg is altijd maatwerk.”

‘Maanpakje’ Jeltsje Hoomans, GZ-psycholoog van de afdeling Medische Psychologie in het Antonius Ziekenhuis: “Onze zorg is altijd maatwerk.”

De medisch psychologen staan eveneens klaar voor hun collega’s binnen de Antonius Zorggroep. “We hebben een telefonische hulplijn geopend voor medewerkers van

“Neem thuis afstand van je werk, probeer te ontspannen en laat coronanieuws even links liggen.” het Antonius Ziekenhuis en Thuiszorg Zuidwest Friesland. Daarnaast bezoeken we regelmatig de Spoedeisende Hulp SEH, IC en COVID-afdelingen”, vertelt Hoomans. “Door aan te schuiven bij het teamoverleg kunnen collega’s laagdrempelig ervaringen delen en vragen stellen.”

Sociale wezens

Vooral het feit dat zorgverleners in een ‘maanpakje’ hun werk moeten doen en daarmee afstand tot de patiënt ervaren, vormt een forse beperking. Daarnaast is COVID-zorg onderhand geen sprint meer, maar een heuse marathon. “Dat vergt extra uithoudingsvermogen.” Om collega’s daarin te ondersteunen, kunnen zij een weerbaarheidstraining volgen. Verder adviseert de medisch psycholoog om coronavrije momenten in te lassen. “Neem thuis afstand van je werk, probeer te ontspannen en laat coronanieuws even links liggen.”

Ook voor gezinnen heeft Hoomans een praktisch advies. “Probeer vooral de bestaande structuur van opstaan, eten en slapen aan te houden. Dat geeft houvast.” Verder adviseert zij om voor kinderen een aftelkalender te maken. “Maak een planning en hou je daaraan, zo bied je perspectief.”

Omdat we voorlopig nog niet af zijn van COVID rijst de vraag: hoe blijven we mentaal gezond in 2021? “Blijf sporten, ga – coronaproof - wél de deur uit en blijf contact met anderen zoeken, desnoods online. Mensen zijn ten slotte sociale wezens.”

Juist nu!

THEATERSNEEK.NL/WORDVRIEND

Foto: Jeroen Deen

Word Theater Sneek Vriend

bolsward-ijsselmeerkust

KIES VOOR

geluk!

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

23

OM DE MAAND SCHRIJFT ANNEMEIJS SCHUURMAN EEN COLUMN MET ‘GELUK’ ALS INSPIRATIEBRON. ANNEMEIJS BEGELEIDT MENSEN OM GEWENSTE VERANDERINGEN TE MAKEN IN HUN LEVEN. DIT DOET ZE VANUIT HAAR PRAKTIJK VOOR HYPNOSE & VERANDERKRACHT.

Eenvoud is goud ‘Ben je nu al terug?’ is de opmerking thuis als ik na een wandeling van welgeteld vijf minuten weer binnenloop.

‘Jazeker, en ik ben trots op mezelf!’ antwoord ik met een grote glimlach.

Alles of niets

Gedurende het jaar vormen zich bij mij altijd goede voornemens. Een Paleodieet volgen, thuis niet op Social Media, minimaal een uur eerder op bed liggen en ’s ochtends om 06.00 uur opstaan zijn in 2020 de revue gepasseerd. Ik leg mezelf zaken op die beter kunnen en vervolgens stap ik met open ogen in de valkuil: alles of niets. Hier gaat het mis. Dan wil ik het té perfect, moet het roer volledig om en voel me daar een aantal dagen (of weken) senang bij, maar dan ineens…

Volgt de weerstand. ‘Laat maar zitten!’ is waar het vaak op uitdraait.

Beloningssysteem

Geïnspireerd door de Tiny Habit methode, heb ik sinds anderhalve maand mijn voornemen om meer te bewegen wel succesvol kunnen omzetten naar een nieuwe gewoonte. Zo heb ik mijn wens om dertig minuten per dag stevig te wandelen, verkleind naar vijf minuten per dag. Hierbij is eenvoud de sleutel tot blijvende gedragsverandering. Simpelweg door de lat heel laag te leggen en mezelf te complimenteren met alle geslaagde kleine stappen. De voldoening bij het behalen van een concrete actie werkt als beloning en het brein is gek op de neurotransmitters dopamine en serotonine die hierbij vrijkomen. Hoe vaker dit beloningssysteem geactiveerd wordt, hoe sterker de intrinsieke motivatie werkt

en des te sneller nieuwe breinpaden worden aangelegd die helpend zijn om goede voornemens te laten slagen. Dit is een aangeboren ‘succesmechanisme’ dat schuilt in ieder van ons! Je hoeft het alleen maar een dagelijkse impuls te geven.

Voorbij de weerstand

Als je een gewenste actie klein genoeg maakt, is er geen enkele reden om hem niet uit te voeren.

Je hebt dan weinig doorzettingsvermogen nodig om in actie te komen. Ik heb de ijzeren discipline (nog) niet om minimaal dertig minuten per dag te wandelen. Maar door mezelf te committeren aan die simpele vijf minuten, blijft het wandelen ook een haalbaar doel op de dagen dat ik volledig ongemotiveerd ben (of bij rotweer ).

meestal, als ik eenmaal in de benen ben, worden het toch rondjes van tien, twintig of dertig minuten. Niet omdat het moet, maar omdat ik er zin in heb en van geniet!

Dus ben jij één van die mensen met goede voornemens voor dit nieuwe jaar? Maak

het klein, houd het simpel en vier het succes elke dag opnieuw. Als je vandaag al begint met een ienemienie stapje…

Wie weet, heb je al sinds 1 januari 2021 een hele sprong voorwaarts gemaakt!

Tiny steps

Hoewel belachelijk kleine acties op het eerste gezicht nutteloos lijken, kunnen ze op de lange termijn grootse veranderingen in gang zetten. Denk maar aan een schip dat één graad van koers verandert. Eén kleine gedraging kan uitgroeien tot een indrukwekkende nieuwe gewoonte. Want

“Op de weg van de minste weerstand, zijn de stapjes soms piepklein.”

Wie past er bij mij?

Tanja komt bij mij nadat haar relatie is stukgelopen.

Vertel eens iets over jezelf, je ex en jullie relatie?

“Mijn ex is een hele zelfstandige man, die weet wat hij wil en er echt voor gaat om alles goed voor elkaar te hebben qua werk, financiën, et cetera. Ik vond hem stoer en voelde me veilig bij hem.

Daar ben ik op gevallen”, aldus Tanja. “Zelf ben ik heel anders.

Veel voorzichtiger, onzekerder. Ik twijfel vaak en wil graag dingen overleggen. In het begin vond mijn ex dat prima en was hij er echt voor mij. Later trok hij zich steeds meer terug en was vaker en langer van huis. Dat vond ik moeilijk. Ik ben niet graag alleen.

Dan word ik niet leuk.”

Mensen hebben verschillende dingen nodig in een relatie. Wie wat nodig heeft, heeft veel te maken met hoe ze opgegroeid zijn, leg ik uit, want dat bepaalt iemands hechtingsstijl. Mensen worden vanuit dit denkkader in vier verschillende types ingedeeld.

De veilig gehechte, die zonder veel problemen een stabiele relatie kan hebben. De angstige, die constant bevestiging en aandacht nodig heeft. De afwijzend-vermijdende, die op vrijheid gesteld is.

En tenslotte de angstig-vermijdende, die van de ene in de andere heftige relatie duikt.

Tanja hoe ging het vroeger bij jullie thuis?

“Ik heb hele lieve ouders, die er altijd voor me waren. Ik ben heel beschermd opgevoed. Misschien wel iets te, maar dat is achteraf.”

En zou het kunnen zijn dat jij die nabijheid ook van je partner verwachtte?

“Jazeker, ik wilde heel graag net zo’n relatie als mijn ouders hebben.

En hij leek het ook prettig te vinden om de sterkste te zijn. Toen hij meer zijn eigen gang ging ben ik aan hem gaan trekken. Ik wilde ‘ons’ terug, maar kreeg steeds vaker het verwijt dat ik te afhankelijk was en hem claimde. Uiteindelijk wilde hij niet meer verder.”

Vaak is het zo dat tegenpolen elkaar aantrekken, maar na een tijd is datgene wat ze zo aantrekkelijk aan elkaar vonden ook hetgeen dat hen opbreekt. “Dat herken ik wel”, zucht Tanja. Je bewust zijn van dit soort patronen kan helpen om in een betere relatie terecht te komen en een relatie op te bouwen die meer voldoet.

Groeten van Pieter-Jan en Esther Bogaard

Praktijk Bogaard in Sneek is een kleinschalige praktijk voor individuele psychotherapie, psychiatrie en relatieen gezinstherapie. Daarnaast zijn we gespecialiseerd in het behandelen van jeugdigen en hun ouders. De praktijk wordt enthousiast gerund door Esther en Pieter-Jan Bogaard. Wij bieden een breed aanbod aan therapieën en stemmen de behandeling zorgvuldig op uw wensen af.

www.praktijkbogaard.nl www.relatietherapie.frl

Normaal staat hier de evenementenkalender van VVV Waterland van Friesland. Maar we leven nu tijdelijk in andere tijden. Om toch in verbinding te blijven met jou, zodat jij in verbinding kan blijven met het goede en mooie van Waterland in Friesland, geven we je hier tips om thuis te beleven. Om alvast te dromen van betere tijden, die ongetwijfeld in 2021 gaan komen. Ga samen met ons in verbinding met de natuur, de cultuur, de geschiedenis en de mensen in Waterland van Friesland.

kijk voor inspiratie op:

Dreame Dromen

FOTO: JITSKE VAN DER GAAST

www.waterlandvanfriesland.nl

BANKJE BIJ LAAKSUM

Samenzijn

Strand van Waterland

Vrijheid

Droom jij ook over een terrasje of lekker uit eten?

Maak het zolang thuis gezellig en creëer tot die tijd je eigen restaurant of café. VVV Waterland van Friesland en Ying Media geven ‘omtinken’ (aandacht) aan alle horecaondernemers uit Zuidwest Friesland met initiatieven rondom bezorgen en afhalen. Steun ook in het nieuwe jaar alle smaakvolle initiatieven en bestel jouw ontbijt, lunch, diner of borrel voor thuis.

Ook in de winter is het heerlijk uitwaaien op de strandjes aan de Friese meren en aan de IJsselmeerkust. Overal is genoeg ruimte.

Er is altijd wel een rustig strandje te vinden.

Liever meer actie? Vergaap je aan de kunsten van de kitesurfers die bij weer en wind het water opzoeken. En droom tijdens een frisse winterwandeling alvast over warme lome zomerdagen.

Droom jij ook dat we weer alle ruimte hebben om er op uit te kunnen? Je hoofd leegmaken, tot rust komen en genieten van het uitzicht.

Laat je inspireren door deze video en geniet van de zeeën van ruimte in Waterland van Friesland.

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ OMTINKEN

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ STRANDEN

SCAN DEZE QR-CODE VOOR VIDEO

naar buiten

FOTO: DEBORAH DURRFELD - PASSPORT THE WORLD

NEI bûten

IN DE WINTER DAF RIJDEN IN WATERLAND VAN FRIESLAND

Tuinvogels spotten

Tuffen door Gaasterland

Helemaal coronaproof en op eigen gelegenheid kun je meer ontdekken van de waterstad Sneek. De stadswandeling van VVV Waterland van Friesland brengt je langs alle hotspots van Sneek met leuke achtergrondinformatie over deze hotspots! Je krijgt nu deze stadswandeling gratis bij een take away drankje bij Royaal Belegd aan de Lemmerweg in Sneek. Geef bij je bestelling even aan dat je er eentje wilt, zodat je goed voorbereid op stap kunt.

De tuin staat er in deze tijd vaak kaal en somber bij, maar met wat tips maak je er een echte winterwonder vogeltuin van. Voer bijvoorbeeld gevarieerd op verschillende plekken, want elk vogeltje eet zoals ’t gebekt is. Extra leuk is het om zelf vogelvoer te maken. En het ziet er ook nog eens feestelijk uit. En wist je dat onder afgevallen bladeren insecten leven? Die zijn op hun beurt weer vogelvoedsel. Goede reden om bladeren te laten liggen.

Op een bijzondere manier Waterland van Friesland verkennen? Maak dan in de winter een rit op een gehuurde solex en geniet van het glooiende Gaasterland in winterse sferen. Handschoenen aan, pilotenmuts op en gaan. Ben je toch een koukleum? Een ritje in een oude DAF of Eend (2CV) is ook een ervaring die je niet snel zult vergeten.

Bij verhuurbedrijven Op Paed, Solex Sloten en Solexverhuur Friesland kun je terecht voor alle informatie.

WWW.ROYAALBELEGD.NL

WWW.VOGELBESCHERMING.NL/ VOGELS-VOEREN

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ SOLEX

Ljocht puntsjes lichtpuntjes

FOTO: JELTE VAN DER MEER - SKYDRONE SLOTEN

Stadswandeling Sneek

SLOTEN RICHTING SPANNENBURG

Pluk de dag

Ik tink oan dy

Ga er eens vroeg op uit en ervaar de wereld in het ochtendlicht. Maak een ommetje in je eigen omgeving of zoek de rust op van het bos of natuurgebied. Laat je verrassen door het landschap dat ontwaakt, de opkomende zon en de dauw die de wereld sprookjesachtig maakt. En wie weet heb je wel een onverwachte ontmoeting met een nieuwsgierig dier in de ochtendschemering. Een goed begin van de dag.

Stuur onder het motto ‘Ik tink oan dy’ een kaartje naar iemand die een opsteker kan gebruiken.

Provincie Fryslân heeft in samenwerking met Writer’s Block Murals 11 street art kunstwerken gerealiseerd, in 11 Friese steden en dorpen.

Deze kunstwerken zijn nu als kaarten digitaal beschikbaar. Iedereen kan een gratis, zelf in te kleuren versie, downloaden en uitprinten. Of verstuur via writersblock.omapost.nl een door de kunstenaar ingekleurde ansichtkaart.

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ WANDELEN

WWW.FRIESLAND.NL/ YNFERBINING

gedichten

wedstrijd Deel via uniek@waterlandvanfriesland.nl jouw gedicht of gedachte over de unieke plekken in Zuidwest Friesland en maak kans op een ballonvaart.

26

SPORT

NUMMER 01 • 2021

TEKST EN BEELD PIEBE PIEBENGA

KLAAS HOEKSTRA VAN SCHAAKCLUB ODI UIT WORKUM

AL 120 JAAR ONTSPANNING DOOR INSPANNING

We zijn in Workum bij Klaas Hoekstra van ODI. ODI is een afkorting die staat voor Ontspanning Door Inspanning. We hebben het hier niet over fysieke inspanning, zoals hardlopen of wielrennen, nee, we hebben het over geestelijke inspanning, het laten knetteren van de hersenen.

Want dat is wat je op een schaakclub doet, slim en strategisch nadenken.

Schaak is een tactisch spel, waarbij je vele zetten vooruit moet denken en je tegenstander goed moet inschatten om uiteindelijk de winst binnen te slepen. De schaakclub uit Workum is opgericht in 1900, dus nu 120 jaar oud. Het is één van de oudste clubs van Friesland.

I

In haar gloriedagen in de zeventiger en tachtiger jaren telde de club ruim 35 leden. Maar ja, dat was vóór de tijd van alle digitale verleidingen. Nu telt de club slechts tien leden. Maar die zijn wel alle tien elke maandagavond aanwezig in De Klameare in Workum. Dan is het clubavond en wordt er competitie gespeeld. Nu ligt alles stil door corona. Het speelplezier en de gezelligheid worden door iedereen gemist. We spreken met de voorzitter van ODI, Klaas Hoekstra.

Klaas Hoekstra is sinds 2000 voorzitter van de club. Hij is geboren in Makkum, maar vanaf zijn 3e een rasechte Workumer. Als jeugdlid heeft hij twee jaar geschaakt bij ODI, van zijn 14e tot zijn 16e. Daarna vertrok hij naar de slagersvakschool in Utrecht en vandaar naar de keurmeesteropleiding in Rotterdam. In ’91 streek hij weer neer in Workum en werd weer lid van de club.

FRIESE SCHAAKBOND

Klaas Hoekstra: “Onze huidige leden variëren van 55 tot 83 jaar. Vroeger hadden we ook veel jeugdleden, maar toen was de wereld nog niet gedigitaliseerd.

Onze beste speler, Pieter de Boer, ging op woensdagmiddagen de scholen langs om cursussen te geven. Konden de kinderen hun pionnendiploma halen. Maar

met jeugd is het altijd moeilijk in de Zuidwesthoek. Je ziet dat ook bij sportclubs; na hun school trekken ze weg om ergens anders een opleiding te doen. Ik ben daar zelf ook een voorbeeld van.

Wij zijn uiteraard lid van de FSB, de Friese Schaakbond. De grotere clubs daarvan zitten in Leeuwarden, Heerenveen en Sneek. En in Steenwijk, dat speelt ook mee met de FSB. Onze buurclubs zijn Westergo uit Bolsward met twinitg tot 25 leden en Rijs uit Gaasterland met zo’n vijftien leden. Ook redelijk bescheiden clubs dus.”

TWEE COMPETITIES

“Je hebt twee competities: de interne competitie, waarbij de strijd gaat om wie er dat jaar de beste speler binnen de club is en de externe competitie, waarbij je met een vier- of achttal van je club tegen andere clubs speelt. Dat kan ‘uit’ of ‘thuis’ zijn. Ons ‘thuis’ is De Klamaere. Daar hebben we op maandagavond clubavond. Halverwege september starten we met de ledenvergadering. Op de maandag voor de veekeuring, dat is het ijkpunt in Workum, zeg maar wat bolletongersdei voor Bolsward is, gaan we los met de interne competitie. Dan spelen we door tot eind april. Tussendoor spelen we ook zeven à acht wedstrijden voor de externe competitie van de FSB.

Alle leden hebben een ‘rating’. Die rating drukt je speelsterkte uit. Hoe meer wedstrijden je wint, hoe hoger je rating. Naarmate je ouder wordt, gaat je rating naar beneden. Je prestaties worden gewoon minder. Het is net als met voetballen. Alleen schaken is een denksport, daar kun je het net iets langer verborgen houden.

Maar het is onverbiddelijk, na je 45e, 50e worden je schaakprestaties minder. Dat zie je ook bij grootmeesters, die beleven

hun topjaren tussen hun 25e en 35e. Wij zijn huis-tuin-en-keuken-schakers, maar daar geldt het even goed voor.”

SPELEN VOOR PLEZIER

“We komen nu met een viertal uit in de FSB-competitie. In onze topjaren hadden we twee achttallen. Zo’n achttal is prachtig. Dan zit je samen met de tegenstander met z’n zestienen aan tafel. De sterkste spelers op bord 1, de

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST

27

het bluffen? Probeert-ie je je uit je concentratie te halen door een kwartier lang na te denken over een zet? Je hebt snelle spelers en langzame spelers, aanvallende spelers, verdedigende spelers en spelers die op hun intuïtie afgaan, wat meestal verkeerd afloopt. De spelers van je eigen club ken je wel, maar bij een andere club vraag je je altijd af: ‘Wat voor speler heb ik tegenover me?’ Alles is tactiek. Je kunt vaak aan het gezicht van je tegenstander aflezen hoe-die d’r voor staat en of-tie denkt dat hij gaat winnen.

Schaken heeft ook met emotie te maken. Neem die partij om de wereldtitel tussen Fischer en Spasski in Reykjavik in 1972. Dat was wit tegen zwart. Amerika tegen Rusland. De wereld keek mee en hield zijn adem in. Nederland heeft één wereldkampioen gehad, Max Euwe.

Jan Timman is ook een grote, die stond begin jaren 80 tweede op de wereldranglijst na Anatoli Karpov. Die Russen zijn natuurlijk altijd goed. Daar is het de denk- en volkssport nummer 1.”

SIMULTAAN

“Vroeger speelden we in De Wijnberg. In die tijd mocht je nog roken tijdens het schaken. ’s Avonds om half tien stond de zaak dan al blauw van de rook. We hebben ook simultaan-toernooien gehad.

Dan werd er een grootmeester uitgenodigd. Zo hebben we Jeroen Piket en Loek van Wely over de vloer gehad. Daar kwamen spelers vanuit heel Friesland op af. Dan speelde zo’n grootmeester tegen 35 à veertig tegenstanders. Elke keer alstie langs kwam moest je een zet doen.

Naarmate er meer mensen afvielen, kwam hij steeds sneller langs. Dat was razend spannend. Prachtige avonden.

Vooral die Loek van Wely was goed. Dan zie je de kracht van een grootmeester, hoe snel die denkt. Hij had die avond geen enkele partij verloren, één remise tegen een jeugdspeler.

dat wordt gewoon te veel. Als we op maandagavond ‘thuis’ spelen, spelen er dus vier tegen de bezoekende club en de andere zes spelen interne competitie.

Wij spelen voor ons plezier, niet met de intentie om nog heel hoog te spelen.”

ZEVEN KWARTIER

één na sterkste op bord 2, enzovoort.

Dat is ook een kwalificatie: je bent een eerstebords-speler of een tweedebords of een derdebords. Het gaat er natuurlijk om dat je met je club op zo’n avond zo veel mogelijk partijen wint. Daar komt ook de rol van de teamcaptain om de hoek kijken. Die houdt in de gaten hoe het ervoor staat op alle borden. Als er bijvoorbeeld vijf borden op winst staan, dan kan nummer zes eventueel wel

remise aanbieden. Maar staan er borden op verlies, dan kun je geen remise aanbieden, dan moet je proberen te winnen om de punten te pakken.

We spelen nu met een viertal omdat alle clubs waartegen we spelen andere clubavonden hebben. Wij op maandag, maar Rijs bijvoorbeeld op vrijdag en Bolsward op dinsdag. Om dan steeds acht van de tien man te mobiliseren,

“Vier of vijf keer per jaar gaan we naar een andere club om te spelen. Overigens is er dit jaar helemaal geen FSB-competitie door corona. In De Klamaere hebben we genoeg ruimte, dus onze interne competitie hebben we niet af hoeven gelasten. Maar nu ligt het ook bij ons stil door de lockdown. We spelen met een schaakklok. Elke speler krijgt zeven kwartier. Na die zeven kwartier valt je vlag. Je tegenstander heeft ook zeven kwartier. Dus binnen veertien kwartier is de partij sowieso voorbij, maar vaak is hij al eerder uitgespeeld. Wij beginnen om 19.30 uur met spelen en om 23.00 uur is iedereen wel uitgespeeld.

Schaak is een super-tactisch spel. Je moet goed opletten op de blik van je tegenstander. Zit die goed in z’n vel? Is-tie aan

De meeste mensen leren schaken van hun vader. Ik ook. Ik kom uit een gezin van vijf kinderen, vijf jongens. Mijn vader zette dan vier borden op tafel en speelde dan simultaan tegen ons. De jongste deed niet mee. Ik ben de enige die nog in clubverband schaakt, maar dat wil helemaal niet zeggen dat ik van mijn broers win nu. Het is elke keer de slimste schaker die wint. Je moet ook niet bang zijn om een partij te verliezen.

Zeker niet tegen een sterkere speler. Van een zwakkere speler verliezen doet wel een beetje pijn.”

NIEUWE LEDEN WELKOM

“Hoe ik de toekomst zie? Veel clubs hebben te maken met teruglopende ledenaantallen. Alleen studentensteden hebben florerende clubs. Wij zijn gezelligheidsschakers, die uiteraard wel willen winnen, maar ook een potje bier willen drinken. We hebben afgesproken dat, als we onder de tien leden komen, er dan mee ophouden. Dat zou wel heel jammer zijn na 120 jaar. Daarom is elk nieuw lid meer dan welkom. Tegen iedereen die interesse heeft, zou ik willen zeggen: ‘Kom ‘ns langs op een maandagavond in De Klamaere of bel mij gerust op als je eerst meer wil weten: 0515 – 54 25 56.’”

28

bolsward-ijsselmeerkust

Verandering begint bij jezelf!

Renny de Groot (48 jaar) is ZZP’er (zelfstandige) in de zorg. Ze werkt onder andere als ondersteuner bij Zorg met Karakter. De organisatie biedt in Friesland praktische ondersteuning aan mensen. Stap voor stap en altijd gericht op het individu, met als doel: meer zelfstandigheid. Een aantal van haar cliënten werkt bij Empatec. Ze ziet van dichtbij welke positieve invloed werk kan hebben op mensen: het geeft zekerheid, structuur én een doel in het leven.

Vraag

Renny straalt een bepaalde rust uit. Het is goed voor te stellen dat ze mensen op weg kan helpen. Renny: “Als iemand een hulpvraag heeft, kan diegene z’n vraag neerleggen bij een gebiedsteam medewerker. Of aankloppen bij het WMO-loket. Vervolgens komt de vraag bij Zorg met Karakter binnen.

Bijvoorbeeld: “Kan ik hulp krijgen met een gezondere leefstijl?” Of: “Kunnen jullie mij helpen met het vinden van werk?” Zo is ook de 25-jarige Jonathan op Renny haar pad gekomen. Hij vindt het soms lastig om contact te maken met mensen. Hij zat al een paar jaar werkloos thuis en wilde graag helderheid krijgen of hij weer zou gaan studeren of toch zou gaan werken.

Beschut werk

Renny: “Samen met Jonathan hebben we gekeken naar zijn situatie. Hij heeft een studie gevolgd, maar deze nooit afgemaakt. Ons eerste idee was dan ook: ga verder studeren. Maar al snel kwamen we tot de conclusie dat we Jonathan daar geen plezier mee doen.

Omdat hij moeite heeft met sociaal contact, zou het volgen van een studie best wel lastig kunnen worden. Daarom zijn we verder gaan zoeken. Al snel kwam de conclusie: Jonathan heeft een veilige en beschutte werkplek nodig.

Ik heb met Jonathan, zijn vader én een gebiedsteam medewerker overlegd om een Beschut Werken-indicatie voor hem aan te vragen bij de gemeente. En dat is gelukt. Dit betekent dat hij mag werken bij Empatec.”

“

Werk geeft zekerheid, structuur én een doel in het leven.

De juiste plek

Jonathan werkt intussen een paar maanden bij Empatec Kas in Wier. Daar zit hij helemaal op z’n plek en het geeft hem weer een doel. Renny: “Ik heb een hele positieve indruk van Empatec. Wat mij opvalt, is dat Empatec goed kijkt naar wat iemand nodig heeft. Werk moet goed voor elkaar zijn, anders word je heel erg ongelukkig. Daarnaast is het belangrijk om mensen om je heen te hebben, professioneel of niet, die jou de juiste kant op kunnen duwen en deuren voor je kunnen openen.

Maar dan geldt nog wel: verandering begint bij jezelf. Het is zonde om in een situatie te zitten waar je niet tevreden mee bent, of waarvan je denkt het kan anders. Daar is het leven te leuk en te belangrijk voor!”

Renny kijkt wat iemand nodig heeft en bespreekt alle opties met haar cliënten.

Altijd open en oprecht. Alleen dan kom je verder met elkaar. En in het geval van Jonathan hebben ze samen een passende werkplek bij Empatec voor hem gevonden. Mensen helpen met veranderen, dáár doet Renny het voor!

SV HIELPEN ROEIT MET DE RIEMEN

“OP TERMIJN WEER

R

Het is nog geen drie seizoenen geleden dat SV Hielpen met het vlaggenschip in de standaardklasse speelde. De laatste seizoenen werd gespeeld tegen de reserveteams of zogenaamde ‘kelderklasseteams’ van de meeste verenigingen. Roelof de Jong, spelend lid en secretaris van de vereniging, hoopt op termijn weer terug te keren met SV Hielpen in één van de standaardklassen.

Roelof de Jong: “Een van de eerste constateringen is dat we nu eenmaal een kleine vereniging zijn. Dat zorgt voor meerdere voor- en nadelen. Afgelopen jaren heb ik, samen met één van mijn collega’s, een barrooster opgesteld. Hierdoor is het voor iedereen duidelijk wanneer er een dienst moet worden gedraaid. Dat is ruim op tijd waardoor er vrijwel geen hiaten meer zijn.

Doordat de lijntjes kort zijn binnen SV Hielpen is dat allemaal goed te organiseren.

Toch is er ook hier maar een kleine groep vrijwilligers en, net als bij andere verenigingen, wordt op deze selecte groep ook weer snel een beroep gedaan als er wat moet gebeuren.

Helaas moeten we binnenkort weer door de voorraad heen. Nadat we in maart in lockdown gingen zijn er veel dingen verkocht

in verband met de houdbaarheidsdatum en dat zal nu ook weer gaan gelden. Zonde! Als vereniging is het momenteel erg lastig om geld te genereren.”

SPORTPARK

Het sportpark van SV Hielpen ligt tegen de stad Hindeloopen aan. De Jong: “We hebben een authentiek sportpark, nabij het IJsselmeer. Er zijn al meerdere keren media langs geweest om foto’s te schieten. Toch is het niet zo dat het allemaal van een leien dakje gaat. Zo was er onlangs nog sprake van het veld te sluiten. Ja, dan kun je wel ophouden als vereniging. In de huidige periode, waarbij onderhoud moet worden gedaan, is het goed dat we zoveel vrijwilligers hebben die iets willen doen voor de vereniging. Het voordeel is dat er, nu er niet gespeeld wordt, ook daadwerkelijk

NUMMER 01 • 2021

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

29

TEKST JOERI VAN LEEUWEN // FOTO VOETBAL INTERNATIONAL

DIE HET HEEFT

TERUG NAAR DE STANDAARDKLASSE” onderhoud kan worden gepleegd. In een eerder stadium dit jaar is het welbekende bruggetje tussen de kleedkamers en het veld gerenoveerd. De constructie die in het water zit, de palen enzovoorts, konden blijven zitten, maar de rest is weer in orde gebracht. Gezien er toch minder gebruik werd gemaakt van het sportpark een uitgelezen kans.”

verloren seizoen. De conditie van spelers is weg, er wordt pas weer getraind wanneer er wedstrijden zijn. Ik verwacht persoonlijk dat het nog wel een tijd gaat duren voor we weer een normale competitie kunnen spelen. Wat dan wijsheid is, kun je nu nog niet zeggen.”

Om sportief mee te kunnen is De Jong buiten het voetbal ook aan het sporten.

“Voordat je anders je conditie weer op VERLOREN SEIZOEN peil hebt ben je een paar weken verder.

Nu het voetbalseizoen na vier wedstrijAan de andere kant is het ook zo dat niet den opnieuw werd stilgelegd door de iedereen dat doet, waardoor je overheid was het voor SV Hielpen daar ook weer verschillen in ook weer kijken wat er wel en gaat zien. We gaan kijken wat er niet mocht. De Jong: wat de toekomst gaat “Het is aanpassen aan brengen op dat gebied. iets waarvan je nog niet Trainen in twee- of weet of het twee weken viertallen is in ieder later ook weer zo kan. geval niet een prettig Hierdoor is het onvoorgegeven. De meeste spelbaar en moeilijk senioren die voetballen om alles te doen zoals je RO doen dit toch voor de gezou wensen. Mooi is dat EL OF zelligheid met het onvermijhet geen leden heeft gekost, DE J ON G delijke biertje erna. Je kunt nu niet het commitment naar de club is er douchen bij de verenigingen, de kantine duidelijk. Voor het eerste elftal was het is dicht, dus eigenlijk is de charme er misschien jammer, we stonden volgens momenteel wel vanaf. Zonde, want dat is mij bovenaan, maar de KNVB is druk wat veel spelers drijft om lid te zijn van bezig met het kijken naar alternatieven. onze vereniging.”

Overigens is het sportief gezien dus een

AMBITIE

“De ambitie van de vereniging is om op termijn terug te keren in de standaardklasse. We hebben nu weer jeugd die eventueel over enkele seizoenen kan doorstromen naar de senioren. Daarnaast zitten er in het huidige elftal nog wel spelers die dat zouden kunnen en willen en spelen er nog jongens bij andere verenigingen. Een jaartal wil ik niet noemen, want daarvoor is alles te onzeker, maar als bestuur hebben we de ambitie wel. Wel met als voorwaarde dat er voldoende spelers zijn, er ook een tweede elftal is. Anders moeten we het ook niet willen, als je het mij vraagt.

Dan zit je soms om spelers verlegen. Dat hebben we nu ook wel eens, terwijl er twintig man selectie op papier staat.”

Als je tegen eerste teams gaat spelen moet er wat dat betreft ook wel worden gekeken naar hoe iedereen erin staat.

Is iedereen er elke week, ook tijdens trainingen? Het is een ambitie, maar we staren ons niet blind op het feit dat, als het qua aantal spelers kan, het ook direct moet kunnen.”

JEUGD

Waar de jeugd de toekomst heeft, moet SV Hielpen nog even wachten tot de jeugd kan en mag doorstromen, qua leeftijd. De Jong: “Ja, daar is wel een verschil. In de komende jaren hopen we als vereniging dat we die stap kunnen gaan zetten. Wij vragen geen spelers, zeker niet wanneer je bedenkt dat er aan de ene kant het IJsselmeer zit en aan de andere kant Workum en Oeverzwaluwen. Wat dat betreft moeten we het echt doen met de riemen de we hebben, dat is altijd al zo geweest en dat zal eigenlijk ook altijd zo blijven.

Het zou mooi zijn wanneer er op termijn zich meer jeugdspelers aanmelden waardoor we steeds elftallen kunnen blijven samenstellen. Het is echter niet altijd mogelijk, waardoor er wel eens moet worden gekeken naar de mogelijkheden van een samengesteld team.

Laten we hopen dat we over niet al te lange tijd in ieder geval weer kunnen voetballen, want voor de jeugd is het belangrijk om te bewegen, zeker nu alle andere dingen ook gesloten zijn.”

Suderseewei 2 - 8713 LL Hindeloopen Telefoon: 0514-522103 / 06-20105972

www.autobedrijfjheeres.nl

www.nickybosma.nl 06-23666931 // info@nickyfotografie.nl

Lokale ondernemers helpen de buurt vooruit.

Daarom helpen wij hen vooruit.

1 1 1 1

Voor alle installatie werkzaamheden.

Voor alleininstallatie Specialist duurzamewerkzaamheden. energietechnieken.

Voor alleininstallatie Specialist duurzamewerkzaamheden. energietechnieken.

Specialist inSHOWROOM duurzameopenergietechnieken. afspraak SHOWROOM op afspraak

SHOWROOM op afspraak

HEEG HEEG HEEG HEEG HEEG

warmtepompen • regelsystemen • vloerverwarming zonne-energie •• regelsystemen gas • water • elektra • cv • sanitair warmtepompen • vloerverwarming zonne-energie • gas24A • water • elektra • cv • sanitair Spoardijk , 8711 CJ Workum warmtepompen • regelsystemen • vloerverwarming Tel. 0515-542770 • 06-54391110 Spoardijk 24A , 8711 CJ Workum

HEEG

zonne-energie • gas • water • elektra • cv • sanitair www.boogaardinstallatie.nl Tel. 0515-542770 • 06-54391110

2 2 2 2

Spoardijk 24A , 8711 CJ Workum www.boogaardinstallatie.nl Tel. 0515-542770 • 06-54391110

www.boogaardinstallatie.nl

Assurantiekantoor M. Kruis Tuinen 20 8713 KM HINDELOOPEN T (0514) 52 16 20 E j.kruis@amkadviseurs.nl I www.assurantiekantoormkruis.nl

bolsward-ijsselmeerkust 1

2

3

14

15

16

5

6

7

17

18

19

20

21

D C

14

8

14

11

17

24

22

15

23

24

25

26

9

9

22

15

10

12

11

15

17

14

10 10

19

6

22

8

17

6

18

18 17

Puzzel en win! Iedere maand is er een leuk prijsje te winnen door uw oplossing via de email of met traditionele post op te sturen. U kunt dit sturen naar: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 01-2021 - tot uiterlijk 25 januari 2021. Wij wensen u veel puzzel plezier!

4 14

22

17

7

6

22

14

7

6

bolsward-ijsselmeerkust

17

7

2

17

6

10 12

17

14

20

7

14

6

17

4

5

15

4

10

17

14

7

5

19

17

Probeer ijke letters. staan voor gel .

Gelijke cijfers den woord te vin het gekleurde

mannelijk dier

meisje onmin

pl. in Israël

maanstand

zwamneus

7

liever

gelukwensen

buikvaas

oevergewas

2 roem

handwerken

breekbaar

bladmetaal

pl. in Israël

aanwijzend vnw.

9

ontkenning

boksterm

kleine ruimte

incasseren

zangnoot

mager

spoedig

maanstand

4

6

Griekse dans

brandstof

toespraak gevouwen boekje

strijdperk tijdvak

zalf

insect

godheid

12

voortdurend

bel

ieder

riv. in Duitsland

soort kers

havenplaats

ivoor

test direct erfelijk materiaal

bof

3

hoogfrequent

water in Friesland

voederbak

opening

opbrengst

brompot

13

5

verfstof ratelpopulier

lepreus

wreed heerser

pret

stremsel

welpenleidster

vogel

vertaler

christelijk feest

rennen

keurig

geografische mijl

nummer

lucht

rekening

leerling

naarling

11

pl. in Italië

© www.puzzelpro.nl 2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

A.J.Valkema uit Wommels heeft de waardebon t.w.v. € 25.00 gewonnen.

Deze waardebon is aangeboden door en te besteden bij Devo in Sneek.

OPLOSSING EDITIE 12-2020: Zweedse puzzel: WEGRESTAURANT / cijferpuzzel: VAKLITERATUUR

GrootBolsward-IJsselmeerkust is een maandelijkse uitgave van Ying Media en wordt huis-aanhuis verspreid in Bolsward en alle dorpen en steden langs de IJsselmeerkust in een straal van ca. 10 km.

Oplage: 22.000 exemplaren.

E I N D B A L A N S O U

D E I G W R R I D K P H

D I L L E K E D C O O A

U T E S R I D K B H R A

K I N E B L N O E S T I

K I V M O O I D I R I E

F R R E X O B U L K E N

DILLE EINDBALANS FINSE FRANS GANGLICHT GAPEN HAAIEN

AFLEGGEN BAZEN BINDER BOBSLEE BOXER BULKEN DIABETES

HULLEN IDIOOM KIELWATER KUDDEGEEST MATADOR NAVEL NOEST

ONGEIN PORIE PORTIE SCANNER SPELBREKER VERKRAMPEN

UITGEVER

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

aangeboden en te besteden bij: SLAGERIJ ANEMA V.O.F. Heeremastraat 10, 8701 JG Bolsward 0515-572286 / www.slagerijanema.nl

13

Winnaar puzzel grootbolsward-ijsselmeerkust 12-2020

COLOFON

G O U L B G T B M O R L

WAARDEBON T.W.V. € 25,-

1

reep

1

E A E K N A V E L P I L

bid (Latijn)

10

berg in Azië

E P P A M E Z T R L E E

De woorden zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Ze kunnen elkaar overlappen. Letters mogen vaker worden gebruikt. Zoek de woorden op en streep ze af. De overblijvende letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing.

groef

enige

S S G E A F L E G G E N

smalen

politieman

mensaap

T R E N N A C S N A R F

© www.puzzelpro.nl

8

duivel

paardenslee

31

GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST.NL

PUZZELPAGINA NR 01

14

15

17

11

22

17

18

2 6

19

17 8

15

8

22

22 9

22

W

1

14

2 17

13

8

17

14

26

18

22

12

9

8

7

11

15

2

17

14

11

17

11

10

17

7

7

10

22

6

8

9

15

4 14

8

19

17

H

22

18

18

5

17

6

4

8

EINDREDACTIE Henk de vries

REDACTIE

bolsward-ijsselmeerkust STUUR UW ANTWOORDEN van PUZZEL 01 VÓÓR 25 januari 2021 PER EMAIL NAAR: info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl OF NAAR: Grootbolsward-ijsselmeerkust, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK FOTOGRAFIE

Jelly Mellema fotografie, Laura Keizer Fotografie, Nicky Bosma.

VERKOOP

info@grootbolsward-ijsselmeerkust.nl

Eelke Lok, Henk van der Veer, Joeri van Leeuwen, Wim Walda, Piebe Piebenga, Riemie van Dijk.

BLADMANAGEMENT

VORMGEVING

DRUK

REDACTIETIPS?

Nicky Bosma (nicky@yingmedia.nl)

Frans van Dam (bliidd.nl)

Mieke Alferink, Neeltje Oostra, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok.

Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

VERSPREIDING

FRL Verspreidingen, Leeuwarden Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTBOLSWARD-IJSSELMEERKUST VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 4 FEBRUARI 2021

Snappen wanneer je beter ff je mond houdt is ook een vak

Bij ROC Friese Poort leren studenten niet alleen over hun toekomstige beroep, maar ook over hun toekomstige zelf.

Vanaf 1 februari gaan onze Studiekeuzeweken van start. Doe mee aan onze (online) activiteiten en ontdek samen met uw zoon/dochter welke opleiding past bij zijn of haar talent en passie.

Aanmelden kan via: www.rocfriesepoort.nl

Je leert ’t bij