Tekno Sağlık

Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri ve HPV Aşısı

ERKEN TEŞHİS ÇOK ÖNEMLİ

Bu ay ki makalemde kadınları ilgilendiren ve erken tanıyla birçok kadının hayatının kurtulabileceği bir hastalık olan serviks, yani rahim ağzı kanserinden sizlere bahsedeceğim. Rahim ağzı kanseri, rahmin alt kısmını vajinaya bağlayan serviks isimli bölgeden gelişen kanserdir. Servikal kanser gelişiminde seksüel yolla geçen human papillomavirus’ün (HPV) önemli bir yeri vardır.

ENFEKSİYONA KARŞI DİRENÇLİ

Genelde kadın vücudu, HPV ile karşılaştığında enfeksiyonu sınırlandırarak zarar vermesini engeller. Ancak, bazı kişilerde virüs yıllarca canlı olarak kalır ve servikal kansere neden olan dönüşümü başlatır. Tarama yönteminin yaygınlaşması ve HPV aşısı sayesinde servikal

Dr. Öğr. Üyesi Ali Gürsoy Maltepe Ünv. Tıp Fakültesi Hastanesi

kanser nedeniyle ölüm oranı belirgin ölçüde azalmıştır.

BELİRTİLER

Erken dönemde genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz. Belirtiler hastalık ilerledikçe ortaya çıkar. Servikal kansere özgü olmayan fakat izlenebilen olası belirtiler şunlardır: • İlişki sırasında vajinal kanama • Ara kanamalar • Menapoz sonrasında vajinal kanama • Kanlı, sulu akıntı • İlişki sırasında ağrı

RİSK FAKTÖRLERİ • HPV virüsü • Birden fazla seksüel partner • Erken seksüel aktivite • Cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklara sahip olmak • Bağışıklık sisteminin zayıf olması • Sigara içmek

TANI

Serviks kanseri erken evrede yakalandığı takdirde yüz güldürücü sonuçlar vermektedir. Bu nedenle serviks kanseri için rutin tarama bütün kadınlar için önemlidir ve aramanın 21 yaş itibarı ile başlanması önerilmektedir. Pap smear testi, rahim ağzından sürüntü alınarak yapılan basit bir testtir. Patolojik inceleme ile kanser hücreleri ya da değişmeye başlayan hücreler belirlenir. 30 yaşından sonra ise tarama programlarına HPV-DNA testi eklenir.

TEDAVİ

• Cerrahi. Erken evre kanserlerde tam tedaviyi sağlar • Radyoterapi • Kemoterapi

Bu üç tedavi şekli zaman zaman kombine edilerek

kullanılır. Hastanın gelecekte çocuk istemi, kararı belirleyen en önemli faktörlerinden biridir.

AŞILAMA PROGRAMI DA ÖNEMLİ

Rahim ağzı kanserini önlemek için artık birçok ülke genç yaşta kız çocuklarını ve hatta erkek çocuklarını rutin aşılama programına almıştır. Bizim ülkemizde HPV aşıları isteğe bağlı olup rutin aşılama programına alınması için çalışmalar devam etmektedir.

HPV AŞISI NEDİR?

Genital siğillere sebep olmasıyla bilinen HPV, bunun yanı sıra hem kadınlarda hem erkeklerde birçok kansere neden olabilmektedir. HPV aşısı hem kadınlarda hem erkeklerde bazı human papilloma virus tiplerine karşı bağışıklık sağlayarak hem genital siğil oluşumun hem de virüs ilişkili kanserlerin önüne geçebilir.

HPV virüsün 200’e yakın çeşidi var

KADINLARDA HPV İLİŞKİLİ KANSER TİPLERİ

• Rahim Ağzı Kanseri • Vajinal Kanser • Vulvar Kanseri • Anal Kanser • Orofarenks Kanseri

ERKEKLERDE HPV İLİŞKİLİ KANSER TİPLERİ

• Anal Kanser • Orofarenks Kanseri • Penis Kanseri

ÜLKEMİZDE DE KULLANILIYOR

Ülkemizde şu an kullanılan dörtlü aşının ilk dozu yapıldıktan sonraki 2. ve 6. aylarında aşı tekrarlanmalıdır. HPV virüsün 200’e yakın çeşidi olduğu bilinmektedir. Aşı ile en sık rastlanılan tiplere karşı koruma sağlanmış olsa da, diğer tiplerinde yol açabileceği hastalıklara karşı koruma amaçlı rutin Pap smear testi ve HPV testi kontrollerine devam edilmesi önerilir.

HEDEF KİTLE

Aşılanacak hedef kitle; cinsel aktif olmayan yani HPV ile karşılaşmamış 11-12 yaş kız ve erkek çocuklardır. Ancak kadınlarda aşılama için yaş üst sınırı yoktur, 9 yaşından büyük her kız çocuğu veya kadın aşılanabilir. Son yapılan çalışmalar neticesinde ise erkeklerde de aşılama önerilmektedir.

GEBELİKTE DİKKAT EDİLMELİ

Aşılama gebelerde başlanmamalıdır. İlk doz yapıldıktan sonra gebe kalındıysa gebelik sonrası sıfırdan başlanmalıdır. İki doz yapıldıktan sonra gebelik söz konusu ise üçüncü doz emzirme döneminde doğumdan sonraki 6. haftadan itibaren güvenle yapılabilir. Gebe olduğu bilinmeden aşı yapılmış ise gebeliğin sonlandırılmasına gerek yoktur. HPV aşısına ve herhangi bir bileşenine karşı ciddi bir alerjik reaksiyon gösterenlere aşılama önerilmez.

Üç farklı tedavi şekli

AŞI SONRASI BAZI YAN ETKİLER GÖRÜLEBİLİR

Aşı, canlı veya ölü virüs taşımadığından virüse ait enfeksiyon veya benzeri istenmeyen etki mümkün değildir. Aşı yerinde; kızarıklık, minimal ağrı, şişlik ve hafif ateş oluşabilir. Nadiren de olsa bulantı, baş dönmesi ve göz kararması oluşabilir.