FAJIE

‫‪www.uyghurweb.net‬‬

‫ﻣﯘﺳﺎ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻰ‬

‫ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﺳﻰ‬ ‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺳﻪھﻨﯩﺴﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﯧﻐﯩﺸﻠﯩﻤﺎ‬ ‫ۋەﺗﻪﻧﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻢ ۋە ﺩﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻤﻨﯩﯔ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﯩﯔ ﺳﺎۋﺍﺑﯩﻨﻰ ‪ -‬ﺑﯩـﺮﻯ ﭘﻪﺭﻏـﺎﻧﻪ‬ ‫ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﺳﯩﺪە ﻗﯩﺰﯨـﻞ ﺭﯗﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ ﺯﯨﻴﺎﻧﻜﻪﺷـﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺋـﯘﭼﺮﺍپ ﻗﯘﺭﺑـﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ‪ 28‬ﻳﺎﺷـﻠﯩﻖ ﺋﯘﻛـﺎﻡ ﺋﻪﺑـﺪﯗﻟﻐﻪﻧﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﺯﯨﺰ ﺭﻭھﯩﻐﺎ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﻯ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﺳﯩﺪە ﺗﯜﺭﻣﯩﺪە ﻛﺎﻣﺎﺭ ﺋﻮﻗﯩﻐﺎ ﺗﯘﺗﯘﻟﯘپ ‪ 25‬ﻳﯧﺸﯩﺪﺍ ﺷـﯧﻬﯩﺪﻟﯩﻚ ﺷـﻪﺭﺑﯩﺘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﭽﻜﻪﻥ‪ ،‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﻳﺎﺭﺑﺎﻍ ﺩەﺭۋﺍﺯﺍ ﺳﯩﺮﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﺷﯧﻬﯩﺪﻟﯩﻜﻜﻪ ﻛﯚﻣﯜﻟﮕﻪﻥ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺋﯘﻛﺎﻡ ﻣـﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺳـﯩﺪﺩﯨﻘﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻳﻪﻧــﻰ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻛــﯚﺯﯛﻡ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨــﺸﯩﻢ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺟﯩﮕﯩــﺮﯨﻢ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﻳﯩﮕﯩﺘــﻰ‪ ،‬ﺑﻪﺧــﺖ ﮔــﯜﻟﻰ‬ ‫ﺋﯧﭽﯩﻠﻤﺎﺳــﺘﺎ ﻛــﯚﺯﻯ ﻳﯘﻣﯘﻟﻐــﺎﻥ ﻗﻪﺩﯨــﺮﺩﺍﻥ ﺋﯩﻨﯩﻠﯩﺮﯨﻤﻨﯩــﯔ ﺋﻪﺯﯨــﺰ ﺭﻭھﻠﯩﺮﯨﻐــﺎ ﺑﯧﻐﯩــﺸﻼﻳﻤﻪﻥ‪ .‬ﺑــﯘ ھﻪﺩﯨــﻴﻪﻡ ﺋﯘﻟــﯘﻍ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺩەﺭﮔﺎھﯩﺪﺍ ﻗﻮﺑﯘﻟﻠﯘﻕ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﺋﯚﺯ ﺟﺎﻳﯩﻐﺎ ﺗﯧﮕﯩﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻱ‪ ،‬ﺋﺎﻣﯩﻦ!‬ ‫ﺋﻪﻱ ﻗﻪھﺮﯨﻤﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻢ‪ ،‬ﺋﻪﺯﯨﻤﻪﺗﻠﯩـﺮﯨﻢ‪ ،‬ﺟـﺎﻥ ﺟﯩﮕﻪﺭﻟﯩـﺮﯨﻢ‪ ،‬ﻗـﺎﻥ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷـﻠﯩﺮﯨﻢ‪ ،‬ﺋﺎﺗـﺎ‪-‬ﺋﺎﻧﺎﻣـﺪﯨﻦ ﻳﺎﺩﯨﮕـﺎﺭﻟﯩﺮﯨﻢ!‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼھ ﺋﯚﺯ ﺭەھﻤﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺟﻪﻧﻨﯩﺘﯩﮕﻪ ﻣﯘﻳﻪﺳﺴﻪﺭ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ‪ .‬ﺋـﺎﻟﻼھ ﺑﯘﻳﺮﯗﻏـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺳـﯩﻠﻪﺭ ﺑﻪﺧﺘﯩﻴـﺎﺭ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨﺪﯨﻦ ﺋﻮﺭﯗﻥ ﺋﺎﻟﺪﯨﯖﻼﺭ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺷﯘ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﺩﯨﻦ ﺩﯨﻦ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛـﯜﺭەﺵ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ‬ ‫ۋە ﺋﻮﺭﯗﺳــﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺟﻪڭ ﻗﯩﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺟــﺎﻧﯘ ‪ -‬ﻣــﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯘﺭﺑــﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ‪ ،‬ﻗــﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﭘﯩــﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺷــﯧﻬﯩﺪ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺑﺎھﺎﺩﯨﺮ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﻪﺭ‪ ،‬ﭘﺎﻟﯟﺍﻥ ﺋﻮﻏﻼﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺭﻭھﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪:‬‬ ‫ ﺋﻪﻱ ﺷﯧﻬﯩﺪﻟﻪﺭ! ﺋﻪﻱ ﺑﻪﺧﺘﻠﯩﻜﻠﻪﺭ! ﺋﻪﻱ ﺋﯚﺯ ﻗﯧﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺋﻪۋﻻﺩﻟﯩﺮﻯ !!!‬‫ ﺋﺎﺗﺎ‪ -‬ﺑﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺭﻭھﻰ ﻳﻮﻟﯘﯕﻼﺭﻏﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﭘﯧﺸﺎﻧﻪﯕﻼﻏﺎ ﺳﯚﻳﺴﻪ ﺋﻪﺭﺯﯨﻴـﺪﯗ‪ .‬ﺋﯘﻟـﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﻳﯘﺭﺗﯩـﺪﺍ‬‫ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺑﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺭﻭھﻰ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗـﺎﻧﭽﻪ ھﯚﺭﻣﻪﺗﻠﯩـﺴﻪ‪ ،‬ﺳـﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗـﺎﻧﭽﻪ ﺳﯚﻳﯜﻧـﺴﻪ ﺋـﺎﺯﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﺘﻪ ﺗﯩﻠﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ ﭘﯧﺸﯟﺍﺳﻰ ﻣﻪھﻤﯘﺩ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﯨﻲ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﻪﻟـﻼﻣﻪ ﺭەﺷـﯩﺪﯗﺩﺩﯨﻦ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﯨﻲ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺮ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﻪ‬ ‫ﺳــﯜﺭﻟﯜﻙ ۋەﺯﯨــﺮﻟﻪﺭ‪ ،‬ﺩﺍﻧﯩــﺸﻤﻪﻥ ﻣﯘﺷــﺎۋﯨﺮﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ھﻪﻣﺮﺍھﻠﯩﻘﯩــﺪﺍ ﻳﯜﺳــﯜپ ﺧــﺎﺱ ھﺎﺟﯩــﭗ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻖ ﺑﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩــﯔ‬ ‫ﺭﻭھﻰ ﻳﻪﺋﻘﯘﺏ ﺑﻪگ ﻳﻮﺳﯘﻧﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯜﺗﯜۋﯦﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋﺎﻟـﺪﯨﯖﻼﺭﻏﺎ ﭼﯩﻘـﺴﺎ ﻳﺎﺭﯨـﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﻱ ﺋﺎﺭﺳـﻼﻥ‬ ‫ﻳﯜﺭەﻛﻠﯩﻚ ﻗﻪھﺮﯨﻤﺎﻧﻼﺭ! ھﻪﻗﻘﯩﯖﻼﺭﺩﺍ ﻧﯧﻤﻪ ﺩﯦﺴﻪﻙ ﺋﺎﺯ‪ .‬ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﺎﻧﭽﯩـﺪﯨﻦ‪ -‬ﻗـﺎﻧﭽﻪ ﺳـﯚﺯﮔﻪ ﺋﺎﻟـﺴﺎﻕ ﻳﻪﻧﻪ ﺋـﺎﺯﻟﯩﻖ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﻱ ﺗﯩﺮﯨــﻚ ﺋﯚﻟــﯜﻛﻠﻪﺭ! ﺋﻪﻱ ﺷــﯧﻬﯩﺪﻟﻪﺭ! ﺳــﯩﻠﻪﺭ ﺋﯚﻟﻤﯩــﺪﯨﯖﻼﺭ‪ ،‬ﺳــﯩﻠﻪﺭ ھﻪﺭﭼــﺎﻍ ﺗﯩﺮﯨﻜــﺴﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻳﺎﺗﻘــﺎﻥ‬ ‫‪1‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻳﯧﺮﯨﯖﻼﺭ ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﻧﯧﻤﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﻪھﺮﯨﻤﻪﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺷـﺎﺩ ‪ -‬ﺧـﯘﺭﺍﻡ ﻳﺎﺷﺎۋﺍﺗﻘﺎﻧﺪﯗﺭﺳـﯩﺰﻟﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩــﺰ )ﺋــﺎﻟﻼھ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﺭەھــﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠــﺴﯘﻥ( ﺋﻪﻱ ﻣﯧﻨﯩــﯔ ﺷــﯧﻬﯩﺪﻟﯩﺮﯨﻢ‪ ،‬ﺩەپ ﺳــﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋــﯚﺯ ﻗــﯘﭼﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﭼﻘﺎﻧﺪﯗﺭ‪» .‬ﺋﺎﻟﻼھ ﻧﯩﯔ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﺷﯧﻬﯩﺪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﯚﻟﯜﻙ ﺩەپ ﮔﯘﻣـﺎﻥ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﯩـﻦ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜـﻰ ﺋـﯘﻻﺭ ﺗﯩﺮﯨـﻚ ﺑﻮﻟـﯘپ‪،‬‬ ‫ﺋــﺎﻟﻼھ ﻧﯩــﯔ ﺩەﺭﮔﺎھﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺭﯨــﺰﯨﻘﺘﯩﻦ ﺑﻪھــﺮﯨﻤﻪﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ) ﻳﻪﻧــﻰ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻨﯩــﯔ ﻧﯧﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺋﻪﺗﯩــﮕﻪﻥ‪-‬‬ ‫ﺋﺎﺧﺸﺎﻣﺪﺍ ﻣﻪﯕﮕﯜﻟﯜﻙ ﺭﯨﺰﯨﻘﻼﻧﺪﯗﺭﯗپ ﺗﯘﺭﯗﻟﯩﺪﯗ( « )ﺋﺎﻝ ﺋﯩﻤﺮﺍﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪ -129‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﺋﻪﻱ ﺷﯧﻬﯩﺪ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺷﯧﻬﯩﺪ ﻗﻪﺑﺮەﯕﺪﯨﻦ ﻏﻪﻡ ﺋﻪﻳﻠﻪﻣﻪ‪،‬‬ ‫ﺷﯘ ﺗﺎپ ﺳﺎﯕﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻗﯘﭼﺎﻕ ﺋﺎﭼﺘﻰ‪ ،‬ﻳﯜﺭ‪ ،‬ﺋﻪﻧﻪ‪.‬‬ ‫» ﺋﺎﻛﯩﻒ ﺑﯧﻚ «‬ ‫ھﻪﺩﯨﻴﻪ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼھ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﺟﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﭘﯩﺪﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯚﺯ ﻛﯧﭙﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﻛﯩـﻴﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺷـﺎھﺎﺩەﺕ ﺷـﻪﺭﺑﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭽﯩـﺸﻜﻪ‬ ‫ﻣﯘﻳﻪﺳﺴﻪﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺑﺎﺗﯘﺭ ﺑﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﺎﺷﺘﯩﻦ ﻛﻪﭼﯜﺭﮔﻪﻥ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺑـﯘ ﻛﯩﺘـﺎﺏ‬ ‫ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ھﻪﺭ ﺑﯩـﺮ ﻛﯩـﺸﯩﮕﻪ ﺑﯩـﺮ ﺗـﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺋﺎﺭﻣﯩﻐـﺎﻥ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻘﯩﻤﯩـﺰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺑﯩـﺮ ﻳﺎﺩﯨﮕـﺎﺭﺩﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﻰ ﻧﻪﺳﯩﻠﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺋﯩﺒﺮەﺕ‪ ،‬ﺋﺎﺗﯩﻼﺭ ﺗﯚھﭙﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺳﻪھﻨﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺑﺎﺑﯩﻼﺭ ھﻪﺩﯨﻴﻪﺳﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ھﻪﺩﯨﻴﻪ ﺋﺎﺗـﺎ‪ -‬ﺑﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩـﯔ ﺩﯨـﻦ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻥ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺗـﯚﻛﻜﻪﻥ ﻗﺎﻧﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺟـﺎﻧﻠﯩﺮﻯ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺑﺎﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺗﯩﻜﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﮔﻪۋﺩﯨﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ھﻪﻳـﻜﻪﻝ‪ ،‬ﺟـﺎﻧﻠﯩﻖ ۋە ﻛـﯚﺯﮔﻪ ﻛﯚﺭﯛﻧﻪﺭﻟﯩـﻚ ﺑﯩـﺮ ﺷـﺎھﯩﺖ‪ ،‬ﺋﯩﺒﺮەﺗﻨـﺎﻣﻪ‪،‬‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺧﺎﺗﯩﺮە‪ ،‬ﺑﻪﺩﯨﺌﯩﻲ ﺋﺎﺑﯩﺪە ﺑﯘﻟﻤﯩﺶ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﺳﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ۋەﺗﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﻪ ﻛﯚﻧﯜﺷﻜﻪﻧﻠﻪﺭ ﺳﻪۋەﺑﺴﯩﺰ ﺋﯘﻧﻰ ﺗﻪﺭﻙ ﺋﻪﺗﻤﻪﺱ‬ ‫ﺋﯩﻼﺟﺴﯩﺰ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﺎ ھﯧﭽﻜﯩﻢ ﻳﺎﻗﺎ ﻳﯘﺭﺗﻘﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﻪﺗﻤﻪﺱ‬ ‫ﭼﯩﺪﺍﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﻧﺎھﻪﻕ ﻛﯜﻧﮕﻪ ۋەﺗﻪﻥ ﺳﻪﻧﺪﯨﻦ ﺟﯘﺩﺍ ﻗﺎﻟﺪﯨﻢ‬ ‫ﺧﯩﺘﺎﻱ ﺯﯗﻟﻤﯩﻠﻪ ﺑﺎﻏﺮﯨﻢ ﻗﺎﻥ‪ ،‬ﭼﻪﻣﻪﻧﯩﻤﺪﯨﻦ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﻗﺎﻟﺪﯨﻢ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﯩﯔ ﻳﯧﺰﯨﻠﯩﺸﻰ ھﻪﻗﻘﯩﺪە‬ ‫ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩــﯔ ﻏﻪﻳــﺮەﺕ‪ -‬ﺷــﯩﺠﺎﺋﯩﺘﻰ‪ ،‬ﻗﻪھﺮﯨﻤــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻧﭙﻪﺭۋەﺭﻟﯩﻜــﻰ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﭙﻪﺭۋەﺭﻟﯩﻜــﻰ‪،‬‬ ‫ﺩﯨــﻦ ۋە ﺩﯨﻴــﺎﻧﯩﺘﻰ‪ ،‬ﺳﯩﻴﺎﺳــﯩﻲ ﺗﻪﻗــﺪﯨﺮ‪ -‬ﻗﯩــﺴﻤﻪﺗﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻣﯘﺳــﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ ﺋﯩــﺪﯨﻴﯩﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋﯩــﺴﻼﻡ ﺩﯨﻨﯩﻐــﺎ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼھ ﻳﻮﻟﯩﺪﯨﻜﻰ ﺟﯩﻬﺎﺩﺗﺎ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻣﯩﻠﻴﻮﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﺑﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﺭﯨﺦ ﺳﻪھﯩﭙﯩﻠﯩﺮﯨﺪە ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺸﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﺭﯗﺳــﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﺳــﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺯﯨﻴﯩﻨﯩﻐــﺎ‪ ،‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤــﯘ ﺑﻪﺵ‪ -‬ﺋــﻮﻥ ﺋﻪﺳــﯩﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯘﻳــﺎﻥ ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻐﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﺷــﻰ ﺗﯘﺗﯘۋﺍﺗﻘــﺎﻥ ﻳــﻮﻝ‪ -‬ﺳﯩﻴﺎﺳــﻪﺗﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ھﯩــﻴﻠﻪ‪ -‬ﻧﻪﻳﺮەﯕﻠﯩــﺮﻯ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺑﯩﺰﻧﯩــﯔ ﺯﺍﻣــﺎﻧﯩﻤﯩﺰ ﻳﯩﮕﯩﺮﻣﯩﻨﭽــﻰ‬ ‫ﺋﻪﺳﯩﺮﺩە ﺋﻮﻳﻨـﺎپ ﭼﯩﻘﻘـﺎﻥ ﺳﯩﻴﺎﺳـﯩﻲ ﺋﻮﻳـﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ﺗﻮﻏﺮﯨـﺴﯩﺪﺍ ﺋـﺎﺯ‪ -‬ﺗـﻮﻻ ﺗﻮﺧﺘﯩﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﻳﯧﯖـﻰ ﺋﻪۋﻻﺩﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨـﺪﺍ‬

‫‪2‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﺍﻣﭽﯩﻠﯩﻖ ﺋﻪﭘﺘﻰ ‪ -‬ﺑﻪﺷﯩﺮﯨـﺴﯩﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩـﭗ ﺗﺎﺷـﻼﺵ‪ ،‬ﺩﯨـﻦ ھﻪﻡ ۋەﺗﻪﻥ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ﺳﻪھﻨﯩﺴﯩﺪە ﺋﻮﻳﻨﯩﻐﺎﻥ ﺋﻮﻳﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻏﺎ‪ ،‬ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﻰ ﺋﻪۋﻻﺩﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛپ ﻗﻮﻳﯘﺷﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﺩﯨﻨﯩــﻲ ﻣﻪﺟﺒــﯘﺭﯨﻴﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ ﺑــﯘﺭﭼﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻻﻳﯩﻘﯩــﺪﺍ ﺋــﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺩﯨﻨﯩــﻲ‪،‬‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﻛﯜﺭەﺷﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺑﯘﻻﺭﻏﺎ ﭼﯧﺘﯩﺸﻠﯩﻖ ھﺎﺩﯨـﺴﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧـﺪﺍ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺋـﯚﺗﻜﻪﻥ ﺋﯧﭽﯩﻨﯩـﺸﻠﯩﻖ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﻧـﻰ‬ ‫ﺋﻪﻳﻨﻪﻥ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﺗﺎﺭﯨﺨﻘﺎ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﺶ‪ ،‬ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺳﻠﯩﻲ ﻣﺎھﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩﭗ ﻛﯚﺭﺳـﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻮﻣـﯘﻣﯩﻲ‬ ‫ﺟﻪھﻪﺗﺘﯩﻦ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﺟﻪھﻪﺗﺘﯩﻦ ﺗﯜﺭﻙ ﺩﯗﻧﻴﺎﺳﯩﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﺧﺎﺗﯩﺮە ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﻪﻗﺪﯨﻢ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﻪﺳـﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﻮﻗـﯘﺭﻣﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺩﯨﻨﯩـﻲ ﺋﻪﻗﯩـﺪﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﻣﻪﭘﻜـﯘﺭﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺳﯩﻴﺎﺳـﯩﻲ ﻛﯜﺭەﺷـﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪،‬‬ ‫ﻏﺎﻳﻪ‪ -‬ﻣﻪﻗﺴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﻛـﯚﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩـﺰﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻗـﯘﺭ ﺧﻪۋەﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗﺎﻟﻐﯘﺳـﻰ‪ .‬ﺋﻪﺳـﻪﺭﺩە ﺳـﺎﺩﯨﺮ ﺑﻮﻟـﯘپ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐـــﺎﻥ ﻧﯘﻗـــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﺳـــﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺧﺎﺗـــﺎﻟﯩﻘﻼﺭﻧﻰ ﺗﯜﺯەﺗﻜـــﯜﭼﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩـــﭗ ﺋﺎﻟـــﺪﯨﻦ ﺋـــﯚﺯ ﺗﻪﺷـــﻪﻛﻜﯜﺭﯨﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫»ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﺳﻰ« ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻨﯩﯔ ‪ -2‬ﺑﯚﻟﯜﻣﯩﮕﻪ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩﯨﻤﻪ‬ ‫ﺋﻪﺯﯨﺰ ۋە ﻣﯚھﺘﻪﺭەﻡ ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﻣﻪﻟﯘﻣﻜﻰ‪ ،‬ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ‪ -1‬ﺑﯚﻟﯜﻣﯩـﺪە ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗـﺎﺭﯨﺨﯩﻲ‬ ‫ﺩﯛﺷﻤﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺩﯨـﻦ ﺩﯛﺷـﻤﯩﻨﻰ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻥ ﺩﯛﺷـﻤﯩﻨﻰ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺭﯗﺳـﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﺎﺗـﺎ‪ -‬ﺑـﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺑﺎﺭﻏـﺎﻥ ﻧﻪﭼـﭽﻪ‬ ‫ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﯩﻚ ﻗﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﯘﺭﯗﺷﻼﺭ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﯘﺭﯗﺷﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﮔﺎھ ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﺑﻮﻟﯘﺵ ۋە ﮔﺎھ ﻏﺎﻟﯩـﺐ ﺑﻮﻟـﯘﺵ ﺗـﺎﺭﯨﺨﯩﻲ‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺋﻮﺭﺩﯨﻨﯩﯔ ﻣﻮﺳﻜﯟﺍﻏﺎ ‪ 300‬ﻳﯩﻠـﺪﯨﻦ ﺋـﺎﺭﺗﯘﻗﺮﺍﻕ ھﯚﻛﯜﻣﺮﺍﻧﻠﯩـﻖ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪،‬‬ ‫ﺧﺎﻗﺎﻥ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯﻯ ﻗﻮﺷﯘﻥ ﺑﺎﺷﻼپ ﻣﻮﺳﻜﯟﺍﻏﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ھﯘﺟﯘﻣﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋﯘﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺳـﻪﺭﻛﻪﺭﺩە‪-‬‬ ‫ﺋﻪﻣﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﺳــﺘﯩﺪﺍ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐــﺎﻥ ﻳﯜﺭﯛﺷــﻠﻪﺭﺩە ﺭﯗﺳــﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﻐﯩــﺮ ﭘــﺎﻻﻛﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺩﯗﭼــﺎﺭ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ‪ -19‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﻳﯧﺮﯨﻤﯩـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺑﺎﺷـﻼﻧﻐﺎﻥ ﺭﯗﺱ ﺋﯩـﺴﺘﯧﻼﺳﻰ‪ ،‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤـﯘ‬ ‫‪ -20‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺋﺎۋۋﺍﻟﻘﻰ ﻳﯧﺮﯨﻤﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺋـﯚﺗﻜﻪﻥ ﺭﯗﺱ ﺯﯗﻟـﯘﻡ ‪ -‬ﺯﻭﺭﻟـﯘﻗﻠﯩﺮﻯ ﺗﻮﻏﺮﯨـﺴﯩﺪﯨﻤﯘ ﻣﻪﺯﻣـﯘﻧﻼﺭ ﺑﯩـﺮ ﻗـﯘﺭ‬ ‫ﺑﺎﻳــﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨــﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺷــﯘ ﻗﺎﺗــﺎﺭﺩﺍ ﭘﻪﺭﻏــﺎﻧﻪ ﭘــﺎﺟﯩﺌﻪﻟﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺋﻪﻧــﯟەﺭ ﭘﺎﺷــﯩﻨﯩﯔ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩــﺸﻰ ۋە‬ ‫ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺋــﯚﺯ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐــﺎ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭ )ﻛﯜﺭەﺷــﭽﯩﻠﻪﺭ(‪ ،‬ﺋﯩﻠﻐــﺎﺭ ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯘﻳﯘﺷــﺘﯘﺭﯗپ ﺭﯗﺱ ﺑﺎﺳــﻘﯘﻧﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻐﺎ‬ ‫ﻗﺎﻗــﺸﺎﺗﻘﯘچ ﺯەﺭﺑﻪ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﯩــﺮﻯ ھﻪﻣــﺪە ﺳﯩﻴﺎﺳــﯩﻲ ﭘﺎﺋــﺎﻟﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺋــﺎﺯﺭﺍﻕ ﺑﺎﻳــﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨــﺪﻯ‪ .‬ﻟــﯧﻜﯩﻦ ﺑــﯘ ﺗﯧﻤﯩــﺪﺍ‬ ‫ﻳﯧﺰﯨﻠﻐــﺎﻥ‪ ،‬ﻧﻪﺷــﺮ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ‪ ،‬ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺋﻪﺳــﻪﺭﻟﻪﺭ ﺧﯩﻠــﻰ ﻛــﯚپ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘــﺎ‪ ،‬ﻣــﯚھﺘﻪﺭەﻡ ﺋﻮﻗــﯘﺭﻣﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﺎﻟﺪﯨــﺪﺍ‬ ‫ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻟﯩــﻖ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻗﺎﻟﻤﯩــﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﻣﻪﻗــﺴﻪﺗﺘﻪ ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺑﯘﺧــﺎﺭﺍ ۋەﻗﻪﻟﯩﺮﯨﻨــﻰ ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﻼھ ﺭەﺟﻪپ ﺑﺎﻳــﺴﯘﻧﻨﯩﯔ‬ ‫‪ -1945‬ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻟﺪﺍ ﻧﻪﺷﺮ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ »ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩـﺮﻯ« ﻧـﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻐـﺎ‪ ،‬ﺳـﻪﻣﻪﺭﻗﻪﻧﺪ ۋە‬ ‫ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐــﺎ ﺋﺎﺋﯩــﺖ ھﺎﺩﯨــﺴﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﺎﺭﯨﺨــﺸﯘﻧﺎﺱ ﺯەﻛﯩــﻲ ۋەﻟﯩــﺪﯨﻨﯩﯔ ‪ -1969‬ﻳﯩﻠــﻰ ﺋﯩــﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻟﺪﺍ ﺑﯧــﺴﯩﭗ‬ ‫ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﻐــﺎﻥ »ﺧــﺎﺗﯩﺮﯨﻠﯩﺮﯨﻢ« ﻧــﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻐــﺎ ھــﺎۋﺍﻟﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨــﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ‪ ،‬ﻗﯘﻣــﯘﻝ‪ ،‬ﻗﺎﺭﺍﺷــﻪھﻪﺭ‪ ،‬ﺋﺎﻗــﺴﯘ‬ ‫ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﻟﯩﺮﻯ ۋە ﺑﺎﺷـﻘﯩﻼﺭﻧﻰ ﭘـﻮﻻﺩ ﻗﺎﺩﯨﺮﯨﻴﻨﯩـﯔ »ﺋـﯚﻟﻜﻪ ﺗـﺎﺭﯨﺨﻰ«ﻏـﺎ‪ ،‬ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﻗـﻮﺯﻏﯩﻼﯕﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ ﺋﺎﺋﯩـﺖ‬ ‫ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﻧﻰ ﺑـﯘ ﺗﻮﻏﺮﯨـﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﭘﻪﺳـﺴﻪﻝ ﻣﻪﻧـﺒﻪ ھﯧـﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻣـﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻣﯩـﻦ ﺑﯘﻏﺮﺍﻧﯩـﯔ ھﯩﺠـﺮﯨﻴﻪ ‪-1971‬‬ ‫ﻳﯩﻠﻰ ﻛﻪﺷﻤﯩﺮﺩە ﺑﯧﺴﯩﭗ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻥ »ﺷﻪﺭﻗﻰ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﺋﯩـﻨﻘﯩﻼﺏ ﺗـﺎﺭﯨﺨﻰ« ﻧـﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻐـﺎ ھـﺎۋﺍﻟﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﯩﻲ ﺋﯘﭼﯘﺭﻏﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭ ﻣﻪﺯﻛﯘﺭ ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﺴﯘﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻗﻮﻟﯩﯖﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﺑﺘﺎ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ ﺳﻪھﻨﯩـﺴﯩﺪە ﻛـﯚﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﻟﯩـﻚ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺑﻮﻟﯘپ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺋﻪﻟﻪﻣﻠﯩـﻚ ھﺎﺩﯨـﺴﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺯﯗﻟـﯘﻡ‪ -‬ﺳـﯩﺘﻪﻣﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻗﯩـﺮﻯ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻧﯩﯔ ﺯﻭﺭﻟـﯘﻕ‪ -‬ﺯﻭﻣﺒﯘﺭﻟـﯘﻗﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﺴﯩﺪە ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﻠﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺯﯗﻟﯘﻣﻐـﺎ‬ ‫‪3‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻗﻮﺯﻏﺎﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻳﻪﻟﻜﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺭﻭﺩﯗﭘﺎﻳﻼﺭﻧﻰ ﻳﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻪﻛـﺴﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﺋﯩـﻨﻘﯩﻼﺏ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﻛـﯜﺭەﺵ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ‪ ،‬ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩﯔ ﺩﯨﻨﻨﻰ ﺋﯜﺳﺘﯜﻧﻠﯜﻛﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩـﺶ ﻧﯩﻴﯩﺘـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﺎﻟﻼھ ﻳﻮﻟﯩـﺪﺍ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺑﺎﺭﻏـﺎﻥ‬ ‫ﺟﯩﻬــﺎﺩﻟﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺑــﯘ ﻳﻮﻟــﺪﺍ ﻛﯚﺭﺳــﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯘﻧﺘﯘﻟﻐﯘﺳــﯩﺰ ﻗﻪھﺮﯨﻤــﺎﻧﻠﯩﻘﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺗﻪﻗــﺪﯨﻢ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﻗﯘﺭﺑــﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ھﻪﻣــﺪە ﺑــﯘ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨــﺪﯨﻜﻰ ﻛــﯚﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩــﺰ ﺑﺎﻳــﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺑــﯘﻻﺭﻧﻰ ﻳﯧﺰﯨــﺸﺘﯩﻦ ﻣﻪﻗــﺴﻪﺕ ﻗﺎﻧــﺪﺍﻗﺘﯘﺭ ﺗــﺎﺭﯨﺨﻨﻰ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛپ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﺵ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﺒﯩـﺮ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﺗﺎﺭﯨﺨﺘـﺎ ﺋـﯚﺗﻜﻪﻥ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷـﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋـﯘﺯﯗﻥ‬ ‫ﻣﯘﺩﺩەﺗﺘﯩﻦ ﺑﯩـﺮﻯ ﺩﯗﻧﻴـﺎ ﺋـﺎﺭﺍ ﺗـﺎﻻﺵ‪ -‬ﺗـﺎﺭﺗﯩﺶ ﺗﯧﻤﯩـﺴﻰ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺑـﯘ ﺯﻭﺭ ﭘـﺎﺟﯩﺌﻪﮔﻪ ﺩﯗﭼـﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷـﯩﻐﺎ‬ ‫ﺳــﻪۋەﺏ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﭘــﺎﻻﻛﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯧﻨﯩــﻖ ﺑﺎﻳــﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩــﺸﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗــﺘﻪ‪ ،‬ﺷــﻪﺭﻗﻰ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺗــﯜﺭﻛﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯩﻼﺩﺗﯩـﻦ ﻣﯩﯖـﻼﺭﭼﻪ ﻳﯩـﻞ ﺑـﯘﺭﯗﻥ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺋﻪﻝ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ﺋـــﯘﺭﯗﺵ ھﺎﺩﯨـــﺴﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻮﺧﺘﺎۋﺳـــﯩﺰ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩـــﭗ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘـــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯩﻨﻜـــﺎﺭ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠـــﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳـــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗـــﺎﺭﯨﺦ‬ ‫ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻨﺪﯗﺭ‪ .‬ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﺗﺎﺭﯨﺨﭽﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﭘﯩﻜﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺗـﯜﺭﻛﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻣﯩﻼﺩﺗﯩﻦ ‪ 2700‬ﻳﯩﻞ ﺑـﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﭼـﺎﻏﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷـﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﯘﺭﯗﺷـﻼﺭﺩﺍ ﻛـﯚﭘﯩﻨﭽﻪ ﺗـﯜﺭﻛﻠﻪﺭ ﻏﺎﻟﯩـﺐ‪ ،‬ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ‬ ‫ﻣﻪﻏﻠــﯘپ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘﻧــﺪﺍﻕ ﺗﻪﻛــﺮﺍﺭ ﻣﻪﻏﻠــﯘﺑﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﺪﯨــﺸﯩﭗ ﺑﻮﻻﻟﻤﯩﻐــﺎﻥ ﺧﺘــﺎﻳﻼﺭ ﻣﻪﻏﻠــﯘﺑﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻦ‬ ‫ﺳــﺎﻗﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ ھﯩــﻴﻠﻪ‪ -‬ﻧﻪﻳﺮەﯕﻠﻪﺭﻧــﻰ ﺋﯩــﺸﻘﺎ ﺳــﺎﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩــﺴﯩﺪە ﻣﯩﻼﺩﺗﯩــﻦ ‪ 100‬ﻳﯩــﻞ‬ ‫ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯘﺭﯗﺵ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ ﺋﻪﮔﯩـﺸﯩﭗ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﺭﯨﺪﺍ ﺗﯩﻨﭻ‪ ،‬ﺑﺎﺭﺍۋەﺭ ﻗﻮﺷﻨﯩﺪﺍﺭﭼﯩﻠﯩﻖ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﻗﻮﺷـﯘﻥ‬ ‫ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﻧﯩﺸﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ھﯩﻨﺪﯨﺴﺘﺎﻥ ھﻪﻣـﺪە ﻳﺎۋﺭﻭﭘـﺎ ﺋﻪﻟﻠﯩـﺮﻯ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﯘﺷـﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤـﺎﻱ‪ ،‬ﻳﯧﻘﯩﻨﻘـﻰ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗـﯜﺭﻛﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺋـﯚﺗﻜﻪﻥ ﺟﻪڭ ‪ -‬ﺗﻮﻗﯘﻧﯘﺷـﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳـﺎﻧﻰ ﻳﻮﻗﺘـﯘﺭ‪ .‬ﻧـﯧﻤﯩﻼ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﻪﻝ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﻠﯩﻚ ﺑﯘﺭﯗﻧـﺪﯨﻦ ﻣﻪۋﺟﯘﺩﺗـﯘﺭ‪ .‬ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩـﺰ ﺑﯩﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳـﻪﺩﺩﯨﭽﯩﻦ‬ ‫)ﺟﯘﯕﮕﻮ ﺗﻮﺳﻤﯩﺴﻰ( ﺑﯘ ﻗﺎﺭﯨﺸﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﭘﺎﻛﯩﺘﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺳــﺎﻟﻨﺎﻣﻪﭼﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﻪﻟﯘﻣــﺪﯗﺭﻛﻰ‪ ،‬ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﺋﺎﻻﻗﯩــﺪﺍﺭ ﺧــﺎﺗﯩﺮﯨﻠﻪﺭ ﻛﯚﭘﺘــﯘﺭ‪ .‬ﺑﻮﻟــﯘپ ﺋــﯚﺗﻜﻪﻥ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭ ﻗــﺎﻧﭽﻪ‬ ‫ﻳﯧﺰﯨﻠﺴﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﺎﺯﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭ ﺑﻪﻛﻤﯘ ﺋﯧﭽﯩﻨﯩﺸﻠﯩﻖ‪ .‬ھﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭ ﻗـﺎﻳﻐﯘﻟﯘﻗﺘﯘﺭ‪ .‬ﻗﻪﻟﯩﻤـﻰ ﻛﯜﭼﻠـﯜﻙ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﻢ‪ -‬ﺋﯘﭼﯘﺭﻯ ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﭘﺎﺯﯨﻠﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻏﻪﻳﺮﯨﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﺑـﺎﻱ ﺗـﺎﺭﯨﺦ ھﻪﺭﻗـﺎﻧﭽﻪ ﻳﯧﺰﯨﻠـﺴﯩﻤﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﺋـﯘﻧﻰ ﻻﻳﯩﻘﯩـﺪﺍ‬ ‫ﻳﯧﺰﯨﭗ ﺗﯜﮔﯩﺘﯩﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﺳﯩﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻣﺎﺗﯧﺮﯨﻴـﺎﻟﻼﺭ ﺗﺎﺭﯨﺨﭽﯩﻼﺭﻧﯩـﯔ ﻣـﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﺎﺭﯨﺨﻨﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﺷﯩﮕﻪ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﯨﻦ ﻣﻪﻧﺒﻪ ﺑﻮﻻﻟﯩﺴﺎ ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺗﺎﺭﯨﺨﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﺋﺎﺯﺭﺍﻕ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﺘﻪ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﻧﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪ ﻗﻪﻟﻪﻣـﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩﻨـﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﻟﻜﯩـﻢ ﭘﺎﻳﺪﯨـﺴﻰ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗـﺎﻻﺭ‪ .‬ھـﯧﭻ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧـﺪﺍ‬ ‫ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﯘﺳﻰ ﻛﺎﺗﺘﯩﺮﺍﻕ ﺗﺎﺭﯨﺦ ﻛﯩﺘﺎﺑﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﻣـﯘﻗﻪﺩﺩﯨﻤﻪ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗﺎﻟـﺴﺎ ﺋﻪﺟﻪﺏ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﻣﯘﻧـﺪﺍﻗﭽﻪ‬ ‫ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻛﺎﺗﺘﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﻳﻨﯩﯔ ﺋﯩﺸﯩﻜﻰ ﻛﯩﭽﯩﻜﻜﯩﻨﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﭼﻘﯘچ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯧﭽﯩﻠﻐﺎﻧـﺪەﻙ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺋﻪﺳـﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻣﯘ ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﻨﻤﯩﮕﻪﻥ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭ‪ ،‬ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﺋﯘﻧﺘﯘﻟﻐﺎﻥ ھﯧﻜﺎﻳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻐﺎ ﺑﯩﺮ ۋﺍﺳﯩﺘﻪ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﻐﯘﺳﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯧﭽﯩﻨﯩﺸﻠﯩﻖ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﻟﻪﺭﻧﻰ ﻳﯧﺰﯨﺸﻘﺎ ﺟﯜﺭﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﺋﻪﺩﯨـﺐ ھﻪﻡ ﻳﺎﺯﻏـﺎﻥ‬ ‫ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﭼﯜﻥ ۋە ھﻪﻡ ﻳﺎﺯﻣﯩﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩـﻚ ﺋﻪﻳﯩﺒﻠﻪﺷـﻠﻪﺭﮔﻪ‪ ،‬ﺗﯩﻠـﻰ ﺋﯘﺯﯗﻧﻼﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫ھﯘﺟﯘﻣﯩﻐﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﺸﻰ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻟـﺪﯨﻦ ﻳﯩـﺮﺍﻕ ﺋﯩـﺶ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺷـﯘﯕﺎ ﺋـﺎﻗﯩﻠﻼﺭ ﺑـﯘ ﺗﻮﻏﺮﯨـﺪﺍ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯧﻴﺘﻘـﺎﻥ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﻛﯩﺘــﺎﺏ ﻳﺎﺯﻏــﺎﻥ ﺋــﺎﺩەﻡ ﻧﯩــﺸﺎﻧﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ« ﺋﻪﻣﻤــﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﻗﺎﺭﺍﻏﺎﻧــﺪﺍ‪ ،‬ﺋــﯚﺯ ﺩەۋﺭﯨــﺪە ﺑــﯘ ﭘــﺎﺟﯩﺌﻪﻟﻪﺭ‬ ‫ﺑﯚﺷﯜﻛﯩﺪﯨﻜﻰ ﮔﯚﺩەﻛﻠﻪﺭ ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﻛﯜﻧﺪە ﻳﯩﮕﯩﺖ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯘ ﭼـﺎﻏﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﻧﻪۋﻗﯩﺮﺍﻧﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺳـﺎﭼﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﻗﯩﺮﯨـﭗ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﺑﯩﻼﺭﻏﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺭﯨﺪﯨﻦ ﺷﯘﻧﭽﻪ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﻣﻪﺯﮔﯩﻞ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺗﯧﺨﯩﭽﻪ ۋەﺗﻪﻥ ﺋـﺎﺯﺍﺩ ﺑﻮﻟﻤﯩـﺪﻯ‪ .‬ۋەﺗﻪﻧﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﺭەﺗﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﻐﯩﻨﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﯛﺵ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻧﻪﺳﯩﺐ ﺑﻮﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ﺋـﯘ ﺩﯙﻟﻪﺗـﻜﻪ ﻳﯧﺘﻪﻟﻤﯩـﺪﯗﻕ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ ﺋـﯘ‬ ‫‪4‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﻛــﯜﻧﮕﻪ ﺑﯩــﺰ ﻳﻪﺗﻤﯩــﺴﻪﻙ ﺳــﯩﻠﻪﺭ ﻳﯧﺘﻪﺭﺳــﯩﺰﻟﻪﺭ ﺩەپ‪ ،‬ﻛﻪﻟﮕﯜﺳــﻰ ﻧﻪﺳــﯩﻞ‪ -‬ﺋﻪۋﻻﺩﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏــﺎ ﺋﺎﺗــﺎپ ﺋﯚﺗﻤــﯜﺵ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ھﻪﺩﯨﻴﻪ ﺳﯘﻧﯘﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺩﺍﺩﯨﻢ ﺗﯩﺮﺍ ﺋﻪﺯ ﮔﻪﻧﺠﻰ ﻣﻪﻗﺴﯘﺩﻯ ﻧﯩﺸﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﮔﻪﺭ ﻣﺎ ﻧﻪﺭەﺳﯩﺪﯨﻢ ﺗﯘ ﺷﺎﻳﻪﺩ ﺑﯩﺮەﺭﺳﻰ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩــﺴﻰ‪ :‬ﺑﯩــﺰﻟﻪﺭ ﻣﯘﺭﺍﺩﯨﻤﯩﺰﻏــﺎ ﻳﯧــﺘﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎﻗﻤﯘ‪ ،‬ﺳــﯩﺰﻟﻪﺭ ﻳﯧﺘﻪﺭﺳــﯩﺰﻟﻪﺭ‪ ،‬ﺩەپ ﺳــﯩﺰﻟﻪﺭﮔﻪ ﻣــﯘﺭﺍﺩ‬ ‫ﺧﻪﺯﯨﻨﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻧﯩﺸﺎﻧﯩﻠﻪﺭ ﺑﻪﺭﺩﯗﻕ‪.‬‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﭘﻤــﯘ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺗــﺎﺭﯨﺨﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ھﻪﻗﯩﻘﯩــﻲ ﭼﯧﻬــﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﻤﯩــﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﻟﯩﺮﯨﻨﯩــــﯔ ﺳــــﯩﺮﻯ ﺋﯧﭽﯩﻠﻤﺎﻳــــﺪﯗ‪ -‬ﺩە‪ ،‬ﺩﯛﺷــــﻤﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﯜﺭﻟــــﯜﻙ ﺋﻮﻳــــﺪﯗﺭﻣﯩﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻳﺎﻟﻐــــﺎﻥ ﺩەۋﺍﻟﯩــــﺮﻯ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺪﯨﻴﯩــﺴﯩﮕﻪ ﺗﻪﻛــﺮﺍﺭ ھﯚﻛــﯜﻣﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷــﻘﺎ ﺑﺎﺷــﻼﻳﺪﯗ‪ ،‬ﺗــﺎﺭﯨﺨﯩﻤﯩﺰ ھﻪﻡ ﺑﯘﺭﻣﯩﻼﻧﻐــﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﺍ‪ ،‬ﺷﯘﺗﺎپ ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻥ ﻛﯚﯕﻠﯩﮕﻪ ﺗﺎﺭﯨﺦ ﺑﯘﺭﻣﯩﻼﻧﺴﺎ ﻧﯧﻤﻪ ﺑﻮﻟﻐﯘﺩەﻙ؟ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺳـﻮﺋﺎﻝ ﻛﯧﻠﯩـﺸﻰ ﻣـﯘﻣﻜﯩﻦ‪ .‬ﺑﯩـﺰ‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺟﺎۋﺍﺑﻪﻥ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯧﻴﺘﯩﻤﯩﺰﻛﻰ‪ :‬ﺋﯚﺯ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻨﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﻪۋﻻﺩﻻﺭ ﺋﺎﺗـﺎ‪ -‬ﺑﺎﺑـﺎﻟﯩﺮﻯ ﺑﺎﺷـﺘﺎ‬ ‫ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﺋﻮﺭەﻛﻜﻪ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﭼﯜﺷﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﯨﻦ ﺋﯘﺯﺍﻗﻼﺷـﻘﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩـﯔ ﻗﻪﺩ ﻛﯚﺗـﯜﺭﻣﯩﻜﻰ ﻗﯩﻴﯩﻨـﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩﯔ ھﻪﻗﯩﻘﯩﻲ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﺋﯘﻧﺘﯘﻟﯩﺪﯨﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺋـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩـﯔ ﺳﯧـﺴﯩﻖ ﻧﻪﺯەﺭﯨﻴﯩﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺪﯗ‪ .‬ۋەﺗﻪﻧﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﯧﭽﯩﻨﯩﺸﻠﯩﻖ ھﺎﻟﻐـﺎ ﻛﻪﻟﺘـﯜﺭﯛﺵ‪ ،‬ﺋـﯘﻧﻰ ﻣﯘﺳـﺘﻪﻣﻠﯩﻜﻪ ﻗﯩﻠﯩـﺶ‪ ،‬ﻣﻪﻧﯩـﯟﻯ ﺧـﺎﺭﺍﺑﯩﻠﯩﻜﻜﻪ‬ ‫ﻣﻪھﻜﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻏﻪﺭەﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﯜﻙ ھﺎﻟﺪﺍ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷﯘﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ھﺎﻟـﺪﺍ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﻗﺎﻳـﺴﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧـﺪﺍ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺘﯩﻦ ‪ -‬ﺋﺎﻳﺎﻕ ﺋﯚﻟﯜﻙ ﺋﯘﻳﻘﯘﺳﯩﻨﻰ ﺋﯘﺧﻼپ ﻳﺎﺗﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪) .‬ﺋﺎﻟﻼھ ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﺳﺎﻗﻠﯩﺴﯘﻥ(‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺦ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻧﯘﺷـﯘپ ﭼﯩﻘﯩـﺶ ﻣﯘھﯩﻤـﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋﻪﺭەﺏ ﺗﺎﺭﯨﺨﭽﯩـﺴﻰ ﺋﯩﺒﻨـﻰ ﺧﻪﻟـﺪﯗﻥ ﺗـﺎﺭﯨﺨﻨﻰ ﭼﯜﺷـﻪﻧﺪﯛﺭﯛپ‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯧﻴﺘﯩﺪﯗ‪» :‬ﺗﺎﺭﯨﺦ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻛﯚﭘﭽﯩﻠﯩﻚ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋـﯚﺗﻜﻪﻥ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﮔﻪ ۋﺍﻗﯩـﭗ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋـﺎﻳﺮﯨﻢ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﻳﻮﺷﯘﺭﯗﻥ ﺳﯩﺮﻻﺭ ﺩﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭﺩﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺗﺎﺭﯨﺦ ﺋﯩﺸﯩﺪﺍ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﯩﭗ ﻗﯧﻠﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟـﺪﯨﻨﻰ ﺋـﯧﻠﯩﺶ ﻛﯧـﺮەﻙ«‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﻪ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﺳﻰ‪ ،‬ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺑﯘﺧﺎﺭﺍ ۋەﻗﻪﺳﻰ‪ ،‬ﺧﻮﻗﻪﻧﺪ )ﻗﻮﻗﻪﻧـﺖ( ﻣﯘﺧﺘـﺎﺭﯨﻴﯩﺘﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮﮔﻪ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩە‬ ‫ﻳـﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺩەھــﺸﻪﺗﻠﯩﻚ ﺋﯘﺭﯗﺷــﻼﺭ‪ ،‬ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﺩﯨﻜﻰ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻥ ھﯩﻴﻠﯩﻠﯩــﺮﻯ ۋە ﺋﯘﻧــﺪﺍ ﺗﯚﻛــﯜﻟﮕﻪﻥ ﻗــﺎﻧﻼﺭ‪ ،‬ﺧــﻮﺗﻪﻥ‬ ‫ھﺎﺩﯨﺴﯩﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺖ ﺋﯩﺴﻴﺎﻧﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋﺎﻟﺘﻪ ﺷﻪھﻪﺭ ﻗﻮﺯﻏﯩﻼﯕﻠﯩﺮﻯ ھﻪﻗﻘﯩـﺪە ﻗﻪﻟﻪﻡ ﺗﻪۋﺭﯨﺘﯩﻠﯩـﺸﻰ ﻻﺯﯨﻤـﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋﯘﻟـﯘﻍ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺯﯨﻴــﺎﻟﯩﻴﻠﯩﺮﻯ ﺑــﯘ ﺑﯘﺭﭼﻨﯩــﯔ ﻣﻪﺳــﺌﯘﻟﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻨﺪﯗﺭ‪ .‬ﻛﻪﻣﯩﻨﯩﻤــﯘ ﺑــﯘ ﺋﯩــﺸﺘﺎ ﺋــﯚﺯ ﻣﻪﺳــﺌﯘﻟﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ھــﯧﺲ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻨﻤﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺗﻮﻏﺮﯨﺪﺍ ﻗﻪﻟﻪﻡ ﺗﻪۋﺭەﺗﻤﯩﮕﻪﻥ ﻗﻪﻟﻪﻣﺪﺍﺭ ۋە ﺋﻪﺩﯨﺒﻨﻰ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﻛﻪﭼﯜﺭﻣﻪﺳﻠﯩﻜﻜﻪ ھﻪﻗﻠﯩﻘﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﺘـﺎ ھﻪﺭ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩـﯔ ﺋـﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﻯ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋـﯚﺯ ﺩﯨﻨـﻰ‪ ،‬ﺋــﯚﺯ ۋەﺗﯩﻨـﻰ‪ ،‬ﺋـﯚﺯ ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﯩﻨﯩـﯔ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗـﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ‬ ‫ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﺧﯩـﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺗﻪﻗـﺪﯨﺮﺩﯨﻤﯘ‬ ‫ﺑﯩﺮەﺭ ﻏﻪﺭەﺯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺷﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ ﺑﯩﺮ ﻓﺮﺍﻧﺴﯘﺯ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻧﯧﻤﯩﺲ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﻣﯧﺮﯨﻜﯩﻠﯩﻘﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺋﯧﻴﺘﻤـﺎﻳﻠﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯘ ھـﯧﭻ ﻗﺎﭼـﺎﻥ ﺋـﯚﺯ ﻣﯩﻠﻠﯩﺘـﻰ‪ ،‬ﺋـﯚﺯ ﺩﯨﻨﯩﻨﯩـﯔ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﯩﻨـﻰ ﺗﺎﺷـﻼپ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺑﯩـﺮ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩـﯔ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗـﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﺋﯩــﺸﻠﯩﻤﻪﻳﺪﯗ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯩﺸﻠﯩــﺴﻪ ﺋــﯚﺯ ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﯩﮕﯩﻤــﯘ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﻠﯩــﻚ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺗﻪﻗــﺪﯨﺮﺩە ﺋﯩــﺸﻠﻪﻳﺪﯗ‪ .‬ﺑﯩــﺮ ﺋﯩﻨﮕﻠﯩــﺰ‬ ‫ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩــﻚ ﺩەﺭﯨﺠﯩــﺪە ﺋﻮﻗﯘﻣﯘﺷــﻠﯘﻕ‪ ،‬ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺗﻠﯩــﻚ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻛﻪﺗــﺴﯩﻤﯘ ﺑﯩــﺮ ﻓﺮﺍﻧــﺴﯘﺯﻧﻰ ﺋﯧﻨﮕﻠﯩــﺰﺩﯨﻦ ﺋﯜﺳــﺘﯜﻥ‬ ‫ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯗ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻧـﯧﻤﯩﺲ ھﻪﺭﻗـﺎﻧﭽﻪ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩـﻚ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ ﺋﺎۋﺳـﺘﯩﺮﯨﻴﻪ ﻳـﺎﻛﻰ ۋﯦﻨﮕـﺮﯨﻴﻪ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗـﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻧـﯧﻤﯩﺲ‬ ‫ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﺑﺎﻥ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺭﯗﺱ ھﻪﺭﻗﺎﻧﭽﻪ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻥ‪ ،‬ﻣﻪﺩەﻧﯩﻲ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺩﯗﻧﻴـﺎۋﻯ ﺑﯩﻠﯩﻤـﮕﻪ‬ ‫ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻜﯟﺍ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﯩﻨﻰ ﻗﻮﻳﯘپ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﯩﮕﻪ ﺗﺎﺭﯨﺦ ﻳﺎﺯﻣﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﺧﯘﻻﺳـﻪ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧـﺪﺍ‪،‬‬ ‫ھﻪﺭ ﻣﯩﻠــﻠﻪﺕ ﺋــﯚﺯ ﺗــﺎﺭﯨﺨﯩﻨﻰ ﺋــﯚﺯﻯ ﻳﺎﺯﻏﯩﻨﯩــﺪەﻙ‪ ،‬ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺗــﺎﺭﯨﺨﯩﻨﻰ ﺋــﯚﺯ ﻻﻳــﺎﻗﯩﺘﻰ ۋە ﻣــﺎھﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫‪5‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩـــﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﻳﺎﺯﯨـــﺪﯗ‪ .‬ﻛﯧـــﭙﻪﻥ ﻛﯩﻴﯩـــﭗ ﺋﺎﺗﻘـــﺎ ﻣﯩـــﻨﮕﻪﻥ ﭘﯩـــﺪﺍﺋﯩﻲ ﺷـــﯧﻬﯩﺪﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻛﻪﭼﯜﺭﻣﯩـــﺸﻠﯩﺮﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﯚﺷﯜﻛﻰ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺋﻮﺗﺘـﯘﺭﺍ ﺋﺎﺳـﯩﻴﺎ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﺳـﻰ‪ ،‬ﺟﯜﻣﻠﯩـﺪﯨﻦ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﺳـﻰ ﺑﺎﺭﭼﯩﻤﯩﺰﻧﯩـﯔ‬ ‫ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﺳــﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﺗــﯜﺭﻛﻠﻪﺭ ﺋﺎﻧــﺎ ﻳــﯘﺭﺗﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ‪ ،‬ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﺟــﺎﻥ‪ -‬ﺟﺎﻧــﺎﻧﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ‪ ،‬ۋەﺗﯩﻨــﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺷــﯘ‬ ‫ھﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﺎﺭﺳﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏﺎ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛپ‪ ،‬ھﻪﻗﯩﻘﯩـﻲ ﺗـﺎﺭﯨﺦ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋﺎﺳـﺎﺱ ﻳﺎﺭﺍﺗـﺴﺎ‪ ،‬ﺑـﯘ ﻳﻮﻟـﺪﺍ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺸﯩﭽﻪ ﻏﻪﻳﺮەﺕ‪ -‬ھﯩﻤـﻤﻪﺕ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗـﺴﻪ ﺋﻪﺭﺯﯨﻴـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﺑـﺎﺭﭼﻪ ﻛﯩـﺸﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﺯﯗﺳـﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﺩﯨﻨﯩﻐﺎ‪ ،‬ۋەﺗﯩﻨﯩﮕﻪ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩـﺸﻨﻰ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﺋـﯚﺯﻯ ﺋﯜﺳـﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﯩـﺪﯗ‪ ،‬ﺋـﯚﺯ ﺗـﺎﺭﯨﺨﯩﻨﻰ ﺋـﯚﺯﻯ ﻳﺎﺯﯨـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﺋﯚﺯ ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﯩﮕﻪ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﭘﯩـﺪﺍﻛﺎﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﯘﺗﻠـﯘﻕ ﻧـﺎﻣﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩـﺰﺯەﺕ‪ -‬ﺋﯧﻬﺘﯩـﺮﺍﻡ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﺎﺩ ﺋﯧﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯘﻧﺘﯘﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺳﺎﻗﻼپ ﻗﺎﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﻗﺎﻳﻐﯘﻏﺎ ﺳﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘـﺎﺟﯩﺌﻪﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗـﺎﺭﯨﺦ ﺳﻪھﯩﭙﯩـﺴﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩـﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩـﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﭘﯜﺗﻜــﯜﻝ ﺩﯗﻧﻴــﺎﺩﯨﻦ ﻳﻮﺷــﯘﺭﯗپ ﻗــﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺩﯛﺷــﻤﻪﻧﻠﻪﺭ ﻛــﯚپ ﻏﻪﻳــﺮەﺕ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ھﻪﺩﯨــﺴﻪ ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻜﻪ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﻣﻪﺳﺘﯩﻦ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺷﯘﻧﭽﻪ ﺯﻭﺭ ﺩەھﺸﻪﺗﻠﯩﻚ ﭘـﺎﺟﯩﺌﻪﻟﻪﺭﻧﻰ ﻛﯩﭽﯩﻜﻠﯩﺘﯩـﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﭘﯩﺘﯩﺪﯨﻼ ﺋﺎﻳﺎﻏﻠﯩﺸﯩﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ھـﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﺑـﯘ ﺗﺎﺭﯨﺨﺘـﺎ ھﻪﺭ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻕ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﺩەﻡ‬ ‫ﭼﯚﭼﯜﮔــﯜﺩەﻙ ﺩەھــﺸﻪﺗﻠﯩﻚ ﭘــﺎﺟﯩﺌﻪﻟﻪﺭ ﺗــﺎﻻﻳﻼپ ﺳــﺎﺩﯨﺮ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭﺩﺍ ﺋﻪۋﻻﺩ‪ -‬ﻧﻪﺳــﯩﻠﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ‬ ‫ﺗﯧﮕﯩــﺸﻠﯩﻚ ﺋﯩﺒــﺮەﺗﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻣــﯘھﯩﻢ ﺩەﺭﺳــﻠﻪﺭ ﺑــﺎﺭﺩﯗﺭ‪ .‬ﺋﻪڭ ﺋﯧﭽﯩﻨــﺎﺭﻟﯩﻖ ﻳﯧــﺮﻯ ﺷــﯘﻛﻰ‪ ،‬ﭼﯩــﻦ )ﺟﯘﯕﮕــﻮ( ﻟــﻮﻗﻼﺭ ۋە‬ ‫ﺭﯗﺳﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﯘﻧﺪﯨﺨﻮﺭﻟﯩﺮﻯ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺳﯧﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﻳﺎﺯﻏﯘﭼﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻏﻪﻳﺮﯨﺘـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩﺰﻧﯩـﯔ ﺗـﺎﺭﯨﺨﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﭘـﺎﺟﯩﺌﻪﻣﯩﺰ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ -‬ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯚﺗﺘﻰ‪ -‬ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺑﺎﺳـﺘﻰ‪ -‬ﺑﺎﺳـﺘﻰ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺗﺎﺭﯨﺨﻨﯩـﯔ ﺑـﯘﺭﺟﻪﻛﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯧﺘﯩـﭗ ﺗﺎﺷـﻼﻧﺪﻯ‪ ،‬ھﻪﻕ ۋە‬ ‫ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﺎۋﺍﺯﻯ ﺑﻮﻏﯘﻟﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﻤـﺎﻱ‪ ،‬ھﻪﻗﯩﻘﯩـﻲ ﺗـﺎﺭﯨﺨﯩﻤﯩﺰ ﻛـﯚﺯ‬ ‫ﺋﺎﻟــﺪﯨﻤﯩﺰﺩﺍ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ﺟــﺎﻧﻠﯩﻖ ﮔﻪۋﺩﯨــﺴﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳــﯩﺘﯩﭗ ﺗﯘﺭﻣﺎﻗﺘــﺎ‪ .‬ﺑــﯘ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﻨــﻰ ﺑﯧــﺸﯩﺪﺍ ﺋﻪﻗﻠــﻰ ‪ -‬ھﻮﺷــﻰ ﺑــﺎﺭ‬ ‫ھﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺩﯛﺷــﻤﻪﻧﻨﯩﯔ ﺋﻮﻳــﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗــﺎﺭﯨﺨﺘﯩﻦ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﻪﺗــﺘﯩﻦ ﻳﻮﺷــﯘﺭﯗﻥ ﺗﯘﺗﻘــﺎﻧﻼﺭﻣﯘ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧــﺪﺍﻗﻼﺭ ﺗﺎﺭﯨﺨﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺋﻪﺳﻠﯩﻨﻰ ﻳﻮﺷﯘﺭﯗپ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻯ ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﭽﻪ ﺗﺎﺭﯨﺦ ﻳﺎﺳﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺳﺎﺗﻘﯩﻦ ﭘﯜﺗـﯜﻛﭽﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩـﺴﯩﺖ! ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧـﺎﺋﯩﻦ‬ ‫ﻳﺎﺯﻏﯘﭼﯩﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﺴﯩﺖ!‬ ‫ﺑﯩــﺮ ﺑﯚﻟــﯜﻙ ﺳــﺎﻟﻨﺎﻣﯩﭽﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﻨﯩﻘﻠﯩــﺸﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧــﺪﺍ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻨﻜــﻰ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺋﻪﺳــﯩﺮ ﺋﯩﭽﯩــﺪە ﺧﯩﺘــﺎﻱ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩﻖ ﺗﻮﻗﯘﻧﯘﺷـﻼﺭ ‪ 42‬ﻗﯧﺘﯩﻤﻐـﺎ ﻳﻪﺗـﻜﻪﻥ‪ .‬ﺷـﯘ ﺗـﺎﺭﯨﺦ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩـﺪﺍ ﮔﯩـﺰﻯ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭ ﺧﯩﺘﺎﻱ ھـﺎﻛﯩﻤﯩﻴﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺷـﻰ ﭼﯩﻘﯩـﭗ‪ ،‬ﺯﯗﻟﯘﻣﻐـﺎ ﻗﺎﺭﺷـﻰ ﻗﻮﺯﻏﺎﻟﻐـﺎﻥ‪ ،‬ﺋـﯚﺯ ﻣﯘﺳـﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺭﯗﺷـﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﮔـﺎھﻰ ﻏﺎﻟﯩـﺐ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‪ ،‬ﮔﺎھﯩـﺪﺍ ﻣﻪﻏﻠـﯘپ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻧﺎھﺎﻳﻪﺕ ﻣﯩﻼﺩﯨﻴﻪ ‪-1865‬ﻳﯩﻠﻰ ﻳﻪﺋﻘـﯘﺏ ﺑﻪگ ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﯩـﺪﯨﻦ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﺋـﺎﻟﺘﻪ ﺷـﻪھﻪﺭﺩە ‪15‬ﻳﯩـﻞ ھﯚﻛﯜﻣـﺪﺍﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺑﯘ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﺪﺍ ﺷﻪﺭﻗﻰ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯘﺳﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﻳﻮﺳـﯘﻧﺪﺍ ﻗﻮﻏﺪﯨـﺪﻯ‪ .‬ﻳـﯘﺭﺗﻨﻰ ﺭەﺯﯨـﻞ‬ ‫ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﻗﯘﺗﻘــﯘﺯﺩﻯ‪ .‬ﺋــﯘ ﺳﯩﻴﺎﺳــﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺋــﺎﺩﺍﻟﻪﺗﺘﻪ ھﻪﻣــﺪە ﺋﯩﻤــﺎﺭەﺗﺘﻪ ﺗﻪھــﺴﯩﻦ‪ -‬ﺋﺎﭘﯩﺮﯨﻨﻼﺭﻏــﺎ ﻻﻳﯩــﻖ ﺋﯩــﺸﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯘ »ﺑﻪﺩﯙﻟﻪﺕ« ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﺋﺎﺗـﺎﻕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺯﻭﺭ ﺷـﯚھﺮەﺕ ﻗﺎﺯﺍﻧـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘ ﺩەۋﺭﻟﻪﺭﺩە ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺟﻪﯕــﻠﻪﺭﺩە ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭ ﺗﻪﻛــﺮﺍﺭ ﻣﻪﻏﻠــﯘپ ﺑﻮﻟــﯘۋەﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋــﺎﺧﯩﺮﻯ ﺋــﯘﻻﺭ ﺋــﯚﺯ ﺋــﺎﺩﯨﺘﯩﮕﻪ ﻛــﯚﺭە‪ ،‬ﻳﻪﺋﻘــﯘﺏ ﺑﻪﮔــﻜﻪ ھﯩــﻴﻠﻪ‪-‬‬ ‫ﻧﻪﻳــﺮەڭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﺎﻗﺎﺑﯩــﻞ ﺗﯘﺭﻣــﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻧﻪﺗﯩﺠﯩــﺪە ﺧــﺎﺋﯩﻦ‪ ،‬ﺟﺎﺳﯘﺳــﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗــﻮﻟﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻳﻪﺋﻘــﯘﺏ ﺑﻪﮔــﻜﻪ‬ ‫ﺯەھﻪﺭﻟﯩﻚ ﺷﻪﺭﺑﻪﺕ ﺋﯩﭽﯜﺭﯛپ ﺷﯧﻬﯩﺪ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯩﻼﺩﯨﻴﻪ ‪ -1878‬ﻳﯩﻠﻰ ﻳﻪﺋﻘـﯘﺏ ﺑﻪﮔﻨﯩـﯔ ﻳﯘﻟﺘـﯘﺯﻯ‬ ‫ﺋﯚﭼﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﺋﻘﯘﺏ ﺑﻪگ )ﺑﻪﺩﯙﻟﻪﺕ( ﻧﯩﯔ ﺋﯘﻧﺘﯘﻟﻤﺎﺱ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺗﯚھﭙﯩﻠﯩﺮﻯ‬ ‫‪6‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬

‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻣﯩـﺮﻯ ﺟﺎھﺎﻧﮕﯩﺮﺧـﺎﻥ ﺗـﯚﺭەﻡ ‪ -1853‬ﻳﯩﻠـﻰ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺗﻪﺧـﺖ ۋﺍﺭﯨـﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺑﯘﺯﺭﯗﻛﺨﺎﻥ ﺗﯚﺭە ﺧﻮﻗﻪﻧـﺪﺩە ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﻗﯩﺮﻏﯩـﺰ ﺑﻪﮔﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﺳـﯩﺪﺩﯨﻖ ﺑﻪﮔﻨﯩـﯔ ﺑﺎﺷـﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑـﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﻛﺎﺗﺘﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﺮﻟﯩﺸﯩﭗ ﺧﻮﻗﻪﻧﺪ ﺧﺎﻧﻰ ﺧﯘﺩﺍ ﻳﺎﺭﺧﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﺵ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻰ ﺋﻪﻟﯩﻤﻘﯘﻟﻐـﺎ ﺋﻪﻟﭽـﻰ ﺋﻪۋەﺗﯩـﭗ‪ ،‬ﺑﯘﺯﺭﯗﻛﺨـﺎﻥ‬ ‫ﺗﯚﺭﯨﻨﻰ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺗﻪﺧﺘﯩﮕﻪ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﯘﺯﯗﺷﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﯘﺩﺍ ﻳﺎﺭﺧﺎﻥ ﺋﻪﻟﯩﻤﻘﯘﻟﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﻐﺎ ﭼﯜﺷﯜﺷﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯩﺪﺩﯨﻖ ﺑﻪﮔﻨﯩـﯔ ﺗﻪﻟﯩﭙﯩﻨـﻰ ﻗﻮﺑـﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺑﯘﺯﺭﯗﻛﺨـﺎﻥ‬ ‫ﺗـﯚﺭﯨﻨﻰ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﺋﻪۋەﺗﯩــﺪﯗ‪ .‬ﻣﺎﻧـﺎ ﺑــﯘ ﺳـﻪﭘﻪﺭﺩە ﻳﻪﺋﻘــﯘﺑﺒﻪگ ﺑـﺎﺵ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻥ )ﻣﯩﺮﺋـﺎﻻﻱ( ﻳــﺎﻛﻰ ﺑـﺎﺗﯘﺭ ﺑﯧــﺸﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﺳــﺎﻻھﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯘﺯﺭﯗﻛﺨﺎﻧﻐــﺎ ﺧﯩــﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﻗﻮﺷــﯘپ ﻗﻮﻳﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺑــﯘﻻﺭ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧــﺪە ﺷــﯘﭼﺎﻏﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺩﯨﺘﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺯﻭﺭ ﺩﺍﻏﺪﯗﻏﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯜﺗﯜۋﯦﻠﯩﻨﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻧﻪﭼـﭽﻪ ﻛـﯜﻧﻠﻪپ ﻛﺎﺗﺘـﺎ ﺗﺎﻣﺎﺷـﺎﻻﺭ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ ﺷـﻪھﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑـﺎﻳﺮﺍﻡ ﺗﯜﺳــﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨــﺪﯗ‪ .‬ﺗﯚۋەﻧـﺪە ﺑﯧــﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﻗﻮﺷــﺎﻗﭽﻪ ﺷـﯘﭼﺎﻏﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﭼــﺎﻟﻐﯘﭼﻰ‪ ،‬ﻗﻮﺷــﺎﻗﭽﯩﻼﺭ)ﺋﻪﺷــﯜﻟﻠﻪﭼﯩﻠﻪﺭ(‬ ‫ﻛﯜﻳﮕﻪ ﻗﺎﺗﻘﺎﻥ ﻗﻮﺷﺎﻗﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ‪:‬‬ ‫ﺋﻪﻧﺪﺟﺎﻧﺪﯨﻦ ﺗﯚﺭەﻡ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﻣﺎﻧﺎ ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺋﻮﻳﻨﺎﻳﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﻣﯩﯔ ﻳﯩﻠﻼﺭ ھﺎﻛﯩﻢ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﺩﯨﺪﺍﺭﯨﻐﺎ ﻗﺎﻧﻤﺎﻳﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯘﺯﺭﯗﻛﺨﺎﻥ ﺗﯚﺭەﻡ ھﻪﺟﮕﻪ ﻛﯧﺘﯩﭗ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﻳﻪﺋﻘﯘﺏ ﺑﻪگ ﺗﻪﺧـﺘﻜﻪ ﺋﻮﻟﺘـﯘﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﺗﻪﺧﺘﻜﻪ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗپ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﺋﯚﺗﻤﻪﻱ ﺋﯚﺯ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﯩﺘﻰ ۋە ﺗﺎﻻﻧﺘﯩﻨﯩﯔ ﺯﻭﺭﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﯚﺯ ھﯚﻛﯜﻣﺮﺍﻧﻠﯩـﻖ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨـﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻛﯧﯖﻪﻳﺘﯩﺸﻜﻪ ﻛﯧﺮﯨﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺋﺎﻟﺘﻪ ﺷﻪھﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺑﯚﻟﯜﻧﻤﻪ ﺑﻪﮔﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﯨﻲ ۋە ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﯨﻲ ﻳﻮﺳـﯘﻧﺪﺍ ﺋـﯚﺯ‬ ‫ﺋﯩﺘﺎﺋﯩﺘﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﺘﯜﺭﺩﻯ ۋە ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﺍ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻜـﻰ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭﻧﻰ ﻗـﻮﻏﻼپ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨـﭗ ﺋـﯜﺭﯛﻣﭽﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯘﺳﺘﻪﻗﯩﻞ ھﯚﻛﯜﻣﺪﺍﺭﯨﻐﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯘ ﻣﻪﻣﻠﯩﻜﻪﺗﻨـﻰ ﻳﺎﺧـﺸﻰ‬ ‫ﺋﯩــﺪﺍﺭە ﻗﯩﻠﻐﺎﭼﻘــﺎ‪ ،‬ﺷــﻪھﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺑﺎﺩﺍﻧﻠﯩﻘﻘــﺎ )ﺋﺎۋﺍﺗﻠﯩﻘﻘــﺎ( ﻳﯜﺯﻟﻪﻧــﺪﻯ‪ .‬ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ھﯧﻴﺘﮕــﺎھ ﺟﺎﻣﯩﺌﻪﺳــﻰ‪ ،‬ﺷــﻪھﻪﺭ‬ ‫ﺳﯩﺮﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﭘﭙـﺎﻕ ﺧﻮﺟـﺎﻡ ﮔـﯜﻣﺒﯩﺰﻯ ﻳﻪﺋﻘـﯘﺑﺒﻪگ ﺩەۋﺭﯨـﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺋﺎﺑﯩﺪﯨﻠﯩﺮﺩﯨﻨـﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋـﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﻛـﻮﺭﻻ‪ ،‬ﺋﺎﻗـﺴﯘ‪،‬‬ ‫ﻛﯘﭼﺎﺭ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺟﺎﻳﻼﺭﺩﺍ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﻣﻪﺳﭽﯩﺖ‪ ،‬ﻣﻪﺩﺭﯨـﺴﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺳـﺎﻟﺪﯗﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋـﯚﺯ ﺩەۋﺭﯨـﺪە ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺳـﺎﻳﺎھﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﻪﻧﮕﻠﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺟﯩﯟﺍﺭﺩ ۋە ﺷﺎۋﺩﺍ ﻛﻪﺑﻰ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﺳﻪﻳﻴﺎھﻼﺭﻣﯘ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻛﯚﺭﻛﻪﻡ ۋە ھﻪﻳـﯟەﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟـﯘﺵ ‪-‬‬ ‫ﺋﯩﻤﺎﺭەﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ھﺎڭ‪ -‬ﺗﺎڭ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﺩەۋﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﺋـﺎﺭﺍﻡ ۋە ﺋﺎﺳﺎﻳﯩـﺸﻰ )ﺗﯩﻨﭽﻠﯩﻘـﻰ( ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺑﺎﻱ ﻧﺎھﯩﻴﯩﺴﻰ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩـﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺷـﯩﺪﺩەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩـﺮ ﺟﻪﯕـﺪە ﻣﻪﻏﻠـﯘپ ۋە‬ ‫ﺗﯩﺮﯨﭙﯩﺮەﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﯘﯕﮕﺎﻥ ۋە ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﻗﺎﭼﺎﺭ ﭘﻪﻳﺘﻠﯩﺮﯨﺪە ﻳﻮﻝ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻛﯚﺯﯨﮕﻪ ﻛـﯚﺭﯛﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﮔـﯚﺩەﻙ ﺑـﺎﻟﯩﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺗﯘﺗﯘۋﯦﻠﯩــﭗ ﺋﻪﺳــﯩﺮ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨــﺪﺍ ﺑــﯘﻻپ ﻗﺎﭼﻘــﺎﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﺋﻘــﯘﺏ ﺑﻪگ ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﻗﻮﺷــﯘﻥ ﺗﺎﺭﺗﯩــﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧــﺪە‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩــﭗ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺑﯩﭽــﺎﺭە ﺋﺎﺗــﺎ‪ -‬ﺋــﺎﻧﯩﻼﺭ ﺩﺍﺩﯗ‪ -‬ﭘﻪﺭﻳــﺎﺩ ﻛﯚﺗــﯜﺭﯛپ‪» :‬ﺑــﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭ ﺑــﯘﻻپ‬ ‫ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﺎﺗﯩﺪﺍﺭﭼﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺩەﺭﺩﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﻳﻪﺗﺴﯩﻠﻪ«‪ ،‬ﺩەپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﻪﺭﺯﯨﻨـﻰ ﺋـﺎﯕﻼپ ﻳﻪﺋﻘـﯘﺏ ﺑﻪگ‬ ‫ﭼﯩﺪﺍپ ﺗﯘﺭﺍﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺮﻣﯘ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻨﻰ ﻗﻮﻳﻤﺎﺳـﻠﯩﻘﻘﺎ ﻗﻪﺳـﻪﻣﻴﺎﺩ ﻗﯩﻠـﺪﻯ ھﻪﻣـﺪە ﺋﯚﺯﯨﻨﯩـﯔ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺑﯚﻟﯜﻙ ﻳﺎﺭﺍﻣﻠﯩﻖ ۋە ﺟﻪﺳﯘﺭ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﻨﻰ ﻗﻮﻏﻼﺷﻘﺎ ﺑـﯘﻳﺮﯗﺩﻯ‪ .‬ﭘﻪﺭﻣـﺎﻥ ﺋﯩـﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷـﺘﻰ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﻛﻮﺭﻟﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﯩــﺮ ﻗﻮﻧــﺎﻕ )ﺗﻪﺧﻤﯩــﻨﻪﻥ ﻳﯩﮕﯩــﺮﻣﻪ ﻛﯩﻠــﻮﻣﯧﺘﯩﺮ ﻣﯘﺳــﺎﭘﻪ( ﻳﯩﺮﺍﻗﻠﯩﻘﺘﯩﻜــﻰ ﺟﺎﻳﻐــﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧــﺪﺍ ﺩﯛﺷــﻤﻪﻧﮕﻪ ﻳﯧﺘﯩــﺸﯩﯟﯦﻠﯩﭗ‬ ‫ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﺗﺎﺭﻣــﺎﺭ ﻗﯩﻠــﺪﻯ ۋە ﺑــﺎﻟﯩﻼﺭﻧﻰ ﻗــﺎﻳﺘﯘﺭﯗپ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﺋﺎﺗــﺎ‪ -‬ﺋﺎﻧﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﻗﻮﻟﯩﻐــﺎ ﺗﺎﭘــﺸﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﻪﺩﯙﻟﻪﺕ ﻣﺎﻧــﺎ‬ ‫ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﺋﯘﺗﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﺩﯙﻟﻪﺕ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩـﺪﯨﻦ ﺗﯩﻠﻐـﺎ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺋﯚﺗﻪﺭﻟﯩـﻚ‬ ‫‪7‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺶ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺑﻪﺩەۋﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﻗﻮﺷﯘﻧﻰ ﺯەﭘﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﻪڭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﻳﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻗﻮﺷﯘﻥ ﺋﯩﭽﯩـﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ ﻳﻮﻟﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺧﻮﺗﯘﻧﻨﯩـﯔ ﺑﯩـﺮ ﻗﺎﭼـﺎ ﻗﯩﺘﯩﻘﯩﻨـﻰ ﺋﯩﭽﯩـﭗ ﭘـﯘﻟﯩﻨﻰ ﺗﯚﻟﯩﻤﻪﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖـﺪﯨﻦ ﻗـﺎﺗﺘﯩﻖ ﺧﺎﭘـﺎ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻘﭽﻰ ﺧﻮﺗﯘﻥ ﺋﻪھﯟﺍﻟﻨﻰ ﻳﻪﺋﻘﯘﺑﺒﻪﮔﻜﻪ ﺩەﻳﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﺋﻘﯘﺑﺒﻪگ ﺑﯘ ﺧﻮﺗﯘﻧﻐـﺎ‪» :‬ﺷـﯘ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻧﻰ ﺗﻮﻧﯘﻣـﺴﻪﻥ؟« ﺩەﻳـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺗﯘﻥ‪» :‬ﺗﻮﻧﯘﻳﻤﻪﻥ« ﺩەﻳﺪﯗ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑـﯘ ﺧﻮﺗـﯘﻥ ﻗﻮﺷـﯘﻥ ﺋﯩﭽﯩـﮕﻪ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯛﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﺧﻮﺗـﯘﻥ ﻗﻮﺷـﯘﻥ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ھﯧﻠﯩﻘﻰ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﯨﺪﯗ‪ -‬ﺩە ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻳﯧﭙﯩـﺸﯩﺪﯗ ۋە‪» :‬ﻗﯧﺘﯩﻘﻨـﻰ ﺋﯩﭽـﻜﻪﻥ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭ ﻣﯘﺷـﯘ ﺷـﯘ«‬ ‫ﺩەﻳﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﺋﻘﯘﺑﺒﻪگ ﺑﯘ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﮔﻪ ﺑﯘ ﺧﻮﺗﯘﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﭼﺎ ﻗﯧﺘﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭽﯩـﭗ ﻛﯧﺘﯩـﭗ ﭘـﯘﻟﯩﻨﻰ ﺑﻪﺭﻣﻪﭘـﺴﻪﻥ‪ ،‬ﺩﯦـﮕﻪﻥ‬ ‫ﺩە‪ ،‬ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ ﺑـﯘﻧﻰ ﺋﯩﻨﻜـﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﺋﻘـﯘﺑﺒﻪگ ﺧﻮﺗﯘﻧﻐـﺎ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭ ﻗﯧﺘﯩـﻖ ﺋﯩﭽﻤﻪﭘﺘـﯘ‪ ،‬ﺩەﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺧﻮﺗـﯘﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺋـﯚﺯ‬ ‫ﮔﯧﭙﯩﺪە ﭼﯩﯔ ﺗﯘﺭﯗپ‪» :‬ﻗﯧﺘﯩﻖ ﺗﯧﺨﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﺎﺭﻧﯩﺪﺍ ھﻪﺯﯨﻢ ﺑﻮﻟﯘپ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﻰ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻗـﺎﺭﻧﯩﻨﻰ ﻳﯧﺮﯨـﭗ‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﺷــﺴﯩﻠﻪ« ﺩەﻳــﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﺋﻘــﯘﺑﺒﻪگ‪» :‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗــﺎﺭﻧﯩﻨﻰ ﻳﯧﺮﯨــﭗ ﻛﯚﺭﺳــﻪﻙ ﻗﯧﺘﯩــﻖ ﭼﯩﻘﻤﯩــﺴﺎ‪ ،‬ﺳــﯧﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﺎﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﺮﯨﻠﯩﭗ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﯩﺴﺎﺳﻰ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﺪﯗ« ﺩەﻳﺪﯗ‪ .‬ﺧﻮﺗﯘﻥ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺭﺍﺯﻯ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗـﺎﺭﻧﻰ ﻳﯧﺮﯨﻠﯩـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻧــﺪەﻙ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﻗﺎﺭﻧﯩــﺪﯨﻦ ﺗﯧﺨــﻰ ﺋﯘﻳــﯘپ ﺑﻮﻻﻟﻤﯩﻐــﺎﻥ ﻗﯧﺘﯩــﻖ ﭼﯩﻘﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺷــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻳﻪﺋﻘــﯘﺑﺒﻪگ ﺑــﯘ ﺧﻮﺗﯘﻧﻐــﺎ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻘﻨﯩﯔ ﭘﯘﻟﯩﻨﻰ ﺗﯚﻟﻪپ ﺑﯧﺮﯨـﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺟﯧﻨﯩـﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﯩـﺶ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ‪ ،‬ﭘﯜﺗﻜـﯜﻝ‬ ‫ﻳﯘﺭﺕ ﺋﻪھﻠﯩﮕﻪ ﻛﺎﺗﺘﺎ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺗﻜﻪ ﻛـﯚﺭە‪ ،‬ﺋـﯚﻟﮕﻪﻥ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯩﻴﯩﻤﻠﯩـﺮﻯ ﺑـﯘ ﺧﻮﺗﯘﻧﻐـﺎ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ۋەﻗﻪ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻗﺴﯘﺩﺍ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﻗﻘﺎﻟـﺪﯨﻦ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺑـﺎﻍ ﺑﯧـﺪە ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﭘـﯘﻟﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﻪﺭﻣﻪﻳﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯩﺶ ﺑﻪﺩەۋﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﻗﯘﻟﯩﻘﯩﻐﺎ ﻳﯧﺘﯩﭗ ھﯧﻠﯩﻘﻰ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻧﻰ ﺷﯘ ھﺎﻣﺎﻥ ﺋﯚﻟﯜﻣﮕﻪ ﺑﯘﻳﺮﯗﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺒﺮەﺗﻠﯩﻚ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﻯ‪ :‬ﻳﻪﺋﻘﯘﺑﺒﻪﮔﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ ھﻪﻳـﺪەﺭ ﺑﻪﮔﻨﯩـﯔ ﻣﯩﻠﺘﯩﻘﯩـﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘـﺎﻥ ﺋـﻮﻕ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺋﯧــﺸﻪﻛﻨﻰ ﺋﯚﻟﺘــﯜﺭﯛپ ﻗﻮﻳﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺋﯧــﺸﻪﻛﻨﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩــﺴﻰ ﺋﻪﺭﺯ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﺋﻘــﯘﺑﺒﻪگ ﺋــﻮﻏﻠﻰ ھﻪﻳــﺪەﺭ ﺑﻪﮔﻨــﻰ ﺗﺎﻳﺎﻗﻘــﺎ‬ ‫ﺗﯘﺗﯘﺷــﻘﺎ ھﯚﻛــﯜﻡ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯗ‪ .‬ﻳــﺎﺵ ھﻪﻳــﺪەﺭ ﺑﻪگ ﺷــﯘ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩــﻖ ﺗﺎﻳــﺎﻕ ﺯەﺭﺑﯩــﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﺳــﻠﯩﮕﻪ ﻛــﯧﻠﻪﻟﻤﻪﻱ ﺋــﯘﺯﯗﻥ‬ ‫ﺋﯚﺗﻤﻪﻱ ﺋﯚﻟﯜپ ﻛﯧﺘﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﺩەۋﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺗﻪﺩﺑﯩﺮﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻧﻪﻣﯘﻧﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺟﻪڭ ﻛـــﯜﻧﻠﯩﺮﻯ ﺩﯛﺷـــﻤﻪﻧﮕﻪ ھﯘﺟـــﯘﻡ ﺑﺎﺷـــﻼﺵ ﺋﺎﻟﺪﯨـــﺪﺍ ﻳﻪﺋﻘﯘﺑﺒﻪﮔﻨﯩـــﯔ ﺑـــﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﻣﻪﺧـــﺴﯘﺱ‬ ‫ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻧــﮕﻪﻥ ۋﺍﺋﯩــﺰ )ۋەﺯ‪ -‬ﺗﻪﺷــﯟﯨﻘﭽﻰ(‪ ،‬ﻣﯘﺭﺷــﯩﺪ )ﻳﯧﺘﻪﻛﭽــﻰ‪ -‬ﺩﯨﻨﯩــﻲ ﭘﯩــﺸﯟﺍ( ﻻﺭ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺳــﯚﺯ ﻗﯩﻠﯩــﭗ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺟﻪڭ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻗﯩﺰﻏﯩﻨﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺷﯘﺭﺍﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩـﯔ ﺳـﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﯜﺳـﺘﯜﻥ ﻗﯩﻠﯩـﺶ ﻳﻮﻟﯩـﺪﺍ ﺟﻪڭ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺋﯚﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩـــﯔ ﺷـــﯧﻬﯩﺪ ﺑﻮﻟـــﯘپ ﺟـــﺎﻳﻰ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗـــﺘﻪ ﺑﻮﻟﯩـــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋـــﯚﻟﻤﻪﻱ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩـــﯔ ﻏـــﺎﺯﻯ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﺗﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻳـﺎﻟﻘﯘﻧﻠﯘﻕ ﻧﯘﺗـﯘﻕ‪ -‬ﺳـﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺟﻪﯕﭽﯩـﻠﻪﺭ ﻧﯩـﯔ ﺭﻭھـﻰ ﺋﯚﺳـﯜپ‬ ‫ﻏﻪﻳﺮەﺕ‪ -‬ﺷﯩﺠﺎﺋﯩﺘﻰ ﺋﯘﺭﻏﯘپ ﺗﺎﺷﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ ﻳﻪﺋﻘـﯘﺏ ﺑﻪگ ﻳﯧﻨﯩﻐـﺎ ﺋـﺎﻏﺰﻯ ﺋﯧﭽﯩﻘﻠﯩـﻖ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ ﺧﺎﻟﺘـﺎ‪-‬‬ ‫ﺧﺎﻟﺘﺎ ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﻨﻰ ﻗﻮﻳﯘۋﯦﻠﯩﭗ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻛﺎﻟﻠﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﮔﻪ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻥ‪ ،‬ﺋﻮﻧﻨﯩـﯔ ﺑﯧـﺸﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺗــﯜﺭﯛپ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧــﮕﻪ ﺋــﻮﻥ ﺋــﺎﻟﺘﯘﻥ ﺑﯧﺮﯨــﺸﻜﻪ ۋەﺩە ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺗــﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻣﯘ ﻗــﺎﻧﭽﻪ ﺩﯛﺷــﻤﻪﻧﻨﯩﯔ ﺑﯧــﺸﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﺴﻪ ﺷـﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘـﺎ ﺋﯧﺮﯨـﺸﻪﺭ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﺯﻯ ﺟﻪڭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻠﯩﺮﯨـﺪﺍ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ ﻛﺎﻟﻠﯩﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﻣﯘﻧـﺎﺭ‬ ‫ﻳﺎﺳﯩﻼﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﺋﻘﯘﺏ ﺑﻪﮔﻨﯩـﯔ ﺋﻪﺟﯩﻴـﺐ ﺧﯩـﺴﻠﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺮﻯ ﻳﺎﺧـﺸﻰ ﺧﯩـﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻥ ۋە ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﻪﺯﻯ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺑﯧﻠﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺩەﺳﺘﯩﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﭽﯩﻨﻰ ﺳﻮۋﻏﺎ ﻗﯩﻠـﺴﺎ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨـﺪە‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻝ‪ -‬ﺩەﺭﯨﺠﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺳﺘﯜﺭەﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﺧﭙﻰ ﺋﯩﺸﻼﺭﻏﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐـﺎﻥ ﺋـﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻥ‪ ،‬ﻛﯚﻣـﯜﺵ ﺑﯧﺮﯨـﭗ‬

‫‪8‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺭﺍﺯﻯ ﻗﯩﻼﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﺭھـﯘﻡ ﻳﻪﺋﻘـﯘﺑﺒﻪگ ﺋﻪﻧﻪ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺩﺑﯩـﺮﻟﻪﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭﻧﻰ ﺋـﯚﺯ ﺋﯘۋﯨـﺴﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﮔـﯜﺯﯛپ‪،‬‬ ‫ۋەﺗﻪﻧﻨﻰ ﺋﺎﺯﺍﺩ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﻰ ھﯚﺭ ۋە ﻣﯘﺳﺘﻪﻗﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺷﻪﺧﺴﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﺋﻘﯘﺏ ﺑﻪگ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺋﯘﺭﯗﺷـﺘﺎ‬ ‫ﺗﻮﭘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋـﻮﻗﻰ ﻳﯧﺘﯩـﺸﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠـﮕﻪﻥ ﻳﻪﺋﻘـﯘﺑﺒﻪگ ﺩەﺭھـﺎﻝ ﺑﯩﺮﻣـﯘﻧﭽﻪ ﻣﯩـﺲ ﭘـﯘﻟﻼﺭﻧﻰ ﻳﯩﻐﯩﯟﯦﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺗﻮپ ﺋﻮﻗﻰ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ ﺋﯧﺘﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺟﻪﯕﺪە ﻏﻪﻟﯩﺒﻨﯩﻰ ﻗﻮﻟﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﺋﻘــﯘﺏ ﺑﻪﮔﻨــﻰ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌــﺎﺩﺩە ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗــﻠﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺯەﭘﻪﺭ ﻗﯘﭼﺘﯘﺭﻏــﺎﻥ ﺑﯜﻳــﯜﻙ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕــﺎﺭ ﺋــﯘﻧﻰ‬ ‫ﺩﺍۋﺍﻧﭽﯩﯔ‪ ،‬ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐﯩﭽﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﯘ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﻤﯘ ﺋﯩﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﯘۋەﭘﭙﻪﻕ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻱ ﺋـﺎﻟﻼھ! ﺋﯘﻧﯩـﯔ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ۋە ﺑﺎﺭﭼﻪ ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﮔﯘﻧﺎھﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﻪﭼﯜﺭﯛﻡ ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﺋﻘﯘﺏ ﺑﻪﮔﻨﯩﯔ ﺗﺎﺷﻘﻰ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﺘﻰ‬ ‫ﺑﻪﺩﯙﻟﻪﺕ ﻣﻪﻣﻠﯩﻜﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﻜﻰ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯧﺨﻰ ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﻜﻪ ﺳﺎﻻ‪ -‬ﺳﺎﻟﻤﺎﻳﻼ ﺗﺎﺷﻘﻰ ﺳﯩﻴﺎﺳﻪﺗﻨﻰ ﻳﻮﻟﻐـﺎ ﻗﻮﻳﯘﺷـﻘﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﻼپ‪ ،‬ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷﯘﺭﺩﻯ‪ :‬ﺭﯗﺳـﯩﻴﻪ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺩﯨﭙﻠﻮﻣﺎﺗﯩـﻚ ﻣﯘﻧﺎﺳـﯩﯟەﺕ ﺋﻮﺭﻧـﺎﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺭﯗﺳـﯩﻴﻪ‬ ‫ﺋﻪﻟﭽﯩﺴﻰ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺑﻪﺩەۋﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﻪﻟﭽﯩﺴﻰ ﻣﻮﻟﻼ ﺗﯘﺭﺍﺏ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﭘﯩﺘﯩﺮﮔﺮﺍﺩﻗﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷـﺘﻰ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜـﻰ‬ ‫ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﺗﺎﺭ ﺗﯜﺭﻟﻪﺭ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺳﻮﺩﺍ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻤﻰ ﺋﯩﻤﺰﺍﻻﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﻴﻪ ﺳـﯘﻟﺘﺎﻧﻰ ﺋﻪﺑـﺪﯗﻟﺌﻪﺯﯨﺰﺧﺎﻥ ﺑﻪﺩﯙﻟﻪﺕ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯧﺘﯩـﺮﺍپ ﻗﯩﻠـﺪﻯ ھﻪﻣـﺪە ﺑﯩـﺮ ﻗـﺎﻧﭽﻪ ﺋﻮﻓﯩﺘـﺴﯧﺮ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﺳﻠﯩﻬﻪﺗﭽﯩﻨﻰ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻚ ﻗﻮﺭﺍﻝ‪ -‬ﺟﺎﺑﺪﯗﻗﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﺭﺩەﻣﮕﻪ ﺋﻪۋەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ھﯩﻨﺪﯨـﺴﺘﺎﻥ ﺋـﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭼﯩﻦ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﺑﻪﺩﯙﻟﻪﺕ ھﺎﻛﯩﻤﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﻮﻧﯘپ ﺷﻪﺭﻗﻰ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯘﺳﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﺧﺎﺭﺍ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﯩـﺪﯨﻦ ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﻣـﯘﺯەﭘﭙﻪﺭ ﺧﺎﻧﻨﯩـﯔ ﺗﻪﺧـﺖ ۋﺍﺭﯨـﺴﻰ ﺋﻪﺑـﺪﯗﻟﻤﻪﻟﯩﻚ ﺋﻪﻟﭽـﻰ ﺳـﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯩﺴﯩﺮ ۋﺍﻟﯩﺴﻰ ﺋﯩﺴﻤﺎﺋﯩﻞ ﭘﺎﺷﺎ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﺋﻪﻟﭽﻰ ﺋﻪۋەﺗﺘﻰ‪ -1872 .‬ﻳﯩﻠﯩـﺪﺍ ﺑﻪﺩەۋﻟﻪﺗـﻜﻪ ﻣﯩـﺴﯩﺮﺩﯨﻦ‬ ‫ھﻪﺭﺧﯩـــﻞ ﻗـــﻮﺭﺍﻟﻼﺭ‪ ،‬ﺗـــﻮپ‪ -‬ﺯەﻣﺒﯩـــﺮەﻛﻠﻪﺭ ۋە ﺑﺎﺷـــﻘﺎ ھﻪﺩﯨـــﻴﯩﻠﻪﺭ ﻳﯧﺘﯩـــﭗ ﻛﻪﻟـــﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﺩەۋﻟﻪﺗﻤـــﯘ ﺋـــﯚﺯ ﺋﻪﻟﭽـــﻰ‪-‬‬ ‫ﺩﯨﭙﻠﻮﻣﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﺴﯩﻞ ﺳﻮۋﻏﺎ‪ -‬ﺳﺎﻻﻣﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯩـﺴﯩﺮﻏﺎ ﺋﻪۋەﺗﺘـﻰ‪ .‬ﺷـﯘ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠـﮕﻪﻥ ھﻪﺩﯨـﻴﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﺋـﺎﻟﺘﯘﻥ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ھﻪﻝ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻤﯘ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻣﯩﺴﯩﺮ ﻛﯘﺗﯘﺑﺨﺎﻧﯩﺴﯩﺪﺍ ھﺎﺯﯨﺮﻣﯘ ﺳﺎﻗﻼﻧﻤﺎﻗﺘﺎ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻓﻐﺎﻧﯩﺴﺘﺎﻥ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎھﻰ ﺷﯩﺮ ﺋﻪﻟﯩﺨﺎﻥ ﺑﻪﺩﯙﻟﻪﺕ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﺭەﺳﻤﯩﻲ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻧﮕﻠﯩﻴﻪ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﺑﯩـﺮ ﺋﻪﻟﭽﯩـﻠﻪﺭ ﺋـﯚﻣﯩﻜﻰ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻟﭽـﻰ ﻣﻮﺳـﯩﻴﻮﺭ‬ ‫ﻓﻮﺭﯨﺴﺘﯩﻚ ﺋـﯚﺯﻯ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﺋﯩـﺸﻪﻧﭻ ﺧﯧﺘﯩﻨـﻰ ﺑﻪﺩەۋﻟﻪﺗـﻜﻪ ﺋـﯚﺯ ﻗـﻮﻟﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺩﯙﻟﻪﺕ‬ ‫ﺋﺎﻻﻗﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻣﯘﺳﺘﻪھﻜﻪﻡ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋﺎﺭﯨـﺪﺍ ﺑﯩـﺮ ﻛﯧﻠﯩـﺸﯩﻢ ﺗﯜﺯﯛﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﻛﯧﻠﯩـﺸﯩﻤﻨﯩﯔ ﻣﻪﺯﻣـﯘﻧﻰ‬ ‫ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﯩﭽﻪ‪ :‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺴﯩﺪە ﺋﯚﺯﺋﺎﺭﺍ ﺳﻮﺩﺍ‪ -‬ﺳـﯧﺘﯩﻖ ﺋﯩـﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﺸﻰ ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺗﺎﻣﻮژﻧﺎ ﺑﯧﺠﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻳﯜﺯﺩە ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻳﯧـﺮﯨﻢ ﭘﯩﺮﺳـﻪﻧﺖ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺗﯩﺠـﺎﺭەﺕ ﻣـﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ﻳـﻮﻝ‬ ‫ﺋﯜﺳــﺘﯩﺪە ﺗﻪﻛــﺸﯜﺭﯛﻟﻤﻪﻳﺪﯗ‪ .‬ﺗﯩﺠــﺎﺭەﺕ ﻣــﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩــﺮ ﺷــﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﺷــﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻳﯚﺗﻜﻪﻟــﺴﻪ ﺗﻪﻛــﺮﺍﺭ ﺑــﺎﺝ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﻨﻤﺎﻳــﺪﯗ‪ .‬ﺗﺎﻣﻮژﻧــﺎ ﺭەﺳــﻤﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯧﺠﯩــﺮﯨﺶ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩــﺪﺍ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﭘــﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﺳــﯟﯨﻴﻪ )ﺋﺎﻳﺮﯨﯟﺍﺷــﻼﻡ(‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﺎ ﺋﯩﺨﺘﯩﻼپ ﺗﯘﻏﯘﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺗﺎﻣﻮژﻧـﺎ ﺑﯧﺠﯩﻐـﺎ ﭘـﯘﻝ ﺋﻮﺭﻧﯩـﺪﺍ ﺗﯩﺠـﺎﺭەﺕ ﻣﯧﻠﯩـﺪﯨﻦ ﺗﯘﺗـﯘپ ﻗﯧﻠﯩﻨﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯘﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻧﻤــﯘ ﺗــﺎﻻﺵ‪ -‬ﺗــﺎﺭﺗﯩﺶ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻤﯩــﺴﺎ ﻣﻪﻣــﯘﺭﻯ ﺧــﺎﺩﯨﻤﻼﺭ ۋە ﺗﯩﺠــﺎﺭەﺗﭽﯩﻠﻪﺭ ﺋــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ۋەﻛﯩــﻞ ﺳــﺎﻳﻼپ ﭼﯩﻘﯩــﭗ‬ ‫ﺷﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﮔﯧﭙﻰ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﺑﯩـﺮ ﺗﻪﺭەپ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖـﺪﺍ ۋەﻛﯩﻠﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺩﯦﮕﯩﻨـﻰ ﻛـﯜﭼﻜﻪ ﺋﯩـﮕﻪ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﻧﮕﻠﯩـﻴﻪ‬ ‫‪9‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﻪﻟﭽﯩــﺴﻰ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩە‪ ،‬ﺑﻪﺩەۋﻟﻪﺗﻨﯩــﯔ ﺋﻪﻟﭽﯩــﺴﻰ ﻛﺎﻟﻜﯘﺗﺘــﺎﺩﺍ ﺗﯘﺭﯨــﺪﯗ‪ .‬ﺷــﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺷــﻪھﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﺋﯚﺯﺋــﺎﺭﺍ‬ ‫ﺋﻪﻟﭽﻰ‪ -‬ﻛﻮﻧﺴﯘﻟﻼﺭ ﺗﯘﺭﻏﯘﺯﯗﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑــﯘ ﻛﯧﻠﯩــﺸﯩﻢ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺗﻪﺭەﭘﻨﯩــﯔ ﺑﯩــﺮﺩەﻙ ﻗﻮﺷﯘﻟﯘﺷــﻰ ۋە ﺭﯨﻐﺒﯩﺘــﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ‪ -1874‬ﻳﯩﻠــﻰ ‪ -2‬ﻓﯧــﯟﺭﺍﻝ ﻛــﯜﻧﻰ‬ ‫ﺋﯩﻤﺰﺍﻻﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﯚﺯ ﻳﻪﻛﯜﻧﻰ‪ :‬ﺑﻪﺩﯙﻟﻪﺕ ﭼﻪﺕ ﺋﻪﻟﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﯩﻴﺎﺳـﯩﻲ ﺋـﺎﻻﻗﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑـﺎﺭﺍۋەﺭ ﺋﺎﺳﺎﺳـﺘﺎ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺑـﺎﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﻜﻰ‪ ،‬ﺗﺎﺷﻘﻰ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﺘﯩﺪە ﻛﻪﻣﭽﯩﻠﯩـﻚ ﻛﯚﺭﯛﻟﻤﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﺎﻟﻼھ ﺑـﯘ ﺯﺍﺗـﺘﯩﻦ ﺭﺍﺯﻯ ۋە ﺧﯘﺷـﻨﯘﺩ ﺑﻮﻟـﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺋـﯚﺯ‬ ‫ﺭەھﻤﯩﺘﯩﮕﻪ ﭼﯚﻣﺪﯛﺭﯛپ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﻻﻳﯩﻖ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻣﯩﻦ!‬ ‫ﻳﻪﺋﻘﯘﺑﺒﻪﮔﻨﯩــﯔ ﻛﯚﺭﺳــﻪﺗﻜﻪﻥ ﺗــﯚھﭙﻪ‪ -‬ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﯩــﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﺘــﺎ ﺗــﺎﺭﯨﺦ ﺳــﻪھﯩﭙﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐــﺎﻥ ﻣﻪﺩھﯩــﻴﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﻪﻛﻤﯘ ﻛﯚﭘﺘﯘﺭ‪ .‬ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ ﺩەۋﺭﯨﻤﯩﺰﺩە ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﻴﺴﺎ ﺋﺎﻟﯩﭙﺘﯧﻜﯩﻨﻨﯩﯔ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﺪﺍ‪ - 1865 :‬ﻳﯩﻠﻰ ﻳﻪﺋﻘـﯘﺑﺒﻪگ ﺑﯩـﺮ ﻗﺎﺗـﺎﺭ‬ ‫ﭘﺎﺋــﺎﻟﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭ ۋە ﻏﻪﻳــﺮەﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﭘﯜﺗــﯜﻥ ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺑــﻮﻳﻼپ ﺋــﯚﺯ ھﯚﻛــﯜﻣﺮﺍﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﺭﻧﯩﺘﯩــﺸﻘﺎ‬ ‫ﻣﯘۋەﭘﭙﻪﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺰ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﻳﻪﺋﻘﯘﺑﺒﻪﮔﻜﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﻪﻣﯩﻤﯩﻲ ﻣـﯘھﻪﺑﺒﯩﺘﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﺋـﯘ ﻗﻪھﺮﯨﻤـﺎﻥ‬ ‫ﻏﺎﺯﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺷﯧﻬﯩﺪﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ھﻪﻗﻘﯩﮕﻪ ﺋﯧﺰﮔﯜ ﺩﯗﺋﺎ‪ -‬ﺗﯩﻠﻪﻛﻠﻪﺭﺩە ﺑﻮﻟﯘﻣﯩﺰ‪ .‬ﺋﻪﻝ‪ -‬ﻳﯘﺭﺗﻨﯩﯔ ﺷـﺎﻥ ۋە ﺷـﻪﺭﯨﭙﯩﻨﻰ ﻗﻮﻏـﺪﺍﺵ‬ ‫ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯘﻧﺘﯘﻟﻤﺎﺱ ﺋﯩﺶ‪ -‬ﺋﯩﺰﻟﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﺎﺩ ﺋﯧﺘﯩﭗ ﺋﺎﻟﻘﯩـﺸﻼﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﺋﻪﻱ ﺋـﺎﻟﻼھ ﺑـﯘ ﺯﺍﺗﻨـﻰ‬ ‫ﺋﯚﺯ ﺭەھﻤﯩﺘﯩﯖﮕﻪ ﭼﯚﻣﺪﯛﺭﮔﻪﻳﺴﻪﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻣﯩﻦ!‬ ‫ﻣﻪﻗﺴﻪﺗﻜﻪ ﻛﻪﻟﺴﻪﻙ‪ ،‬ﻳﻪﺋﻘـﯘﺑﺒﻪگ ﺷـﯧﻬﯩﺪ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻏﺎ ﺋﯚﺯ ﻛﯚﯕـﯜﻝ ﺧﻮﺷـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﻮﻳـﺴﯘﻧﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﮔﯩـﺰﻯ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪە ﺑﯩـﺮەﺭ‬ ‫ﺑﺎھــﺎﻧﻪ‪ -‬ﺳــﻪۋەﺏ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻗــﻮﺯﻏﯩﻼڭ ﭼﯩﻘﯩﺮﺍﺗﺘــﻰ‪ ،‬ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭﻧﻰ ۋەﺗﻪﻧــﺪﯨﻦ ﻗــﻮﻏﻼپ ﭼﯩﻘﯩــﺮﯨﺶ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻗﻮﻟﯩــﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜــﻰ ﺋﯩــﺸﻨﻰ ﻗﯩﻼﺗﺘــﻰ‪ .‬ﻧــﯧﻤﯩﻼ ﺑﻮﻟﻤﯩــﺴﯘﻥ ﺋﯩــﺴﻴﺎﻥ‪ -‬ﺗــﻮﭘﯩﻼﯕﻼﺭ ﺑﯧــﺴﯩﻘﻤﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭﻣﯘ ھﻪﻡ ﺑــﻮﺵ‬ ‫ﻛﻪﻟﻤﯩــﺪﻯ‪ .‬ھﯚﺭﻟــﯜﻙ ﺋﺎﺭﺯﯗﺳــﯩﺪﺍ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐــﺎﻥ ﺑــﯘ ﺋﯩــﺴﻴﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ﺋــﺎﺯ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐــﺎﻥ ﻗــﺎﻧﻼﺭ ﺗﯚﻛﯜﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ‬ ‫ﺟﺎﻧﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠــﺪﻯ‪ .‬ﻛــﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﻧﻪۋﻗﯩــﺮﺍﻥ ﻳﯩﮕﯩــﺘﻠﻪﺭ ﻗﯘﺭﺑــﺎﻥ ﺑﯧﺮﯨﻠــﺪﻯ‪ .‬ھﯧﺴﺎﺑــﺴﯩﺰ ﺋــﺎﺩەﻡ ﻗﺎﻣﺎﻟــﺪﻯ ۋە‬ ‫ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭ ﺋﯩــﺴﻴﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻨﯩــﯔ ﺟﺎﺯﺍﺳــﻰ ﺳــﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺧﻪﻟــﻖ ﺋﯜﺳــﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﻟﭙــﺎﻥ‪ -‬ﻳﺎﺳــﺎﻗﻨﻰ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ھﻪﺳﺴﯩﻠﻪپ ﻛﯚﭘﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﻠﯩﺮﻯ ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺖ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﺋـﺎﺗﻤﯩﺶ ﻳﯩﻠﻨـﻰ ﺋﯚﺗﻜـﯜﺯﺩﻯ‪ .‬ﺋـﺎﺧﯩﺮﻯ‬ ‫ﭘﯩﭽﺎﻕ ﺳﯚﯕﻪﻛﻜﻪ ﻳﯧﺘﯩﭗ ‪ -1931‬ﻳﯩﻠﻰ ﻗﻮﺯﻏﯩﻼڭ ﻛﯚﺗﯜﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﻧﯩــﺸﺎﻧﯩﻤﯩﺰ‪ :‬ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻨﯩــﯔ ﺑﯩــﺮ ﭘﺎﺭﭼﯩــﺴﻰ ۋە ﻳــﺎﻛﻰ ﺋﺎﺳــﯩﻴﺎﻧﯩﯔ ﺟﻪﻧﻨﯩﺘــﻰ ﺩﯦﻴﯩﻠــﺴﻪ ﺋﻪﺭﺯﯨﻴــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣــﯘﻧﺒﻪﺕ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﻚ ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﻼﺭ‪ ،‬ﻣﻮﻝ ﻣﻪﺩﯦﻨﯘ ‪ -‬ﻣﯩﻨﯧﺮﺍﻟﻼﺭ‪ ،‬ﺋﺎﻗﺎﺭ ﺳـﯘﻻﺭ‪ ،‬ﺑـﺎﻏﯘ‪ -‬ﺑـﺎﻏﭽﯩﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺷـﯚھﺮەﺕ ﺗﺎﭘﻘـﺎﻥ‪ ،‬ﺟﻪﻧـﻨﻪﺕ‬ ‫ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﺪﺍ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺋﺎﺳــﺘﻰ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺟﻪﻧــﻨﻪﺕ ﻳﻪﺭ ﺋﺎﺳــﺘﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺋﯜﺳــﺘﻰ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺋﻪﺯﯨــﺰ‬ ‫ۋەﺗﯩﻨﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍﺷﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﺯﻡ‪:‬‬ ‫ﻛﯚﺭﯛڭ ﺑﯩﺰﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﺷﯩﻘﻤﯩﺰ ﻣﻪﺋﺸﯘﻗﻰ ﻳﻮﻟﯩﺪﯨﻦ ﻳﺎﻧﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﻪﺟﻨﯘﻧﺪﯗﺭﻣﯩﺰ ﻳﺎﺷﻰ ﮔﯩﺮﻳﺎﻥ‪ ،‬ﻛﻰ ﻟﻪﻳﻠﻰ ﺩەﺭﺩﯨﺪە ﺳﻪﺭﺳﺎﻥ‬ ‫ﻓﻪﺭھﺎﺩﺩﯗﺭﻣﯩﺰ‪ ،‬ﮔﻮﻳﺎ ﺷﯧﺮﯨﻦ ﻏﻪﻣﻰ ﺑﯩﺮﻟﻪ ﺩﯨﻠﻰ ﺳﯘﻧﻐﺎﻥ‬ ‫ﻳﯜﺳﯜپ ﺋﯧﺮﻣﻪﺱ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ھﻪﺭ ﺋﺎﻥ ﺋﯧﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻤﺎﻏﺎﻥ ﻛﻪﻧﺌﺎﻥ‬ ‫ۋەﺗﻪﻥ ﺋﺎﺯﺍﺩﻟﯩﻐﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻝ ﺭﺍھﻪﺗﯩﮕﻪ ﺟﺎﻥ ﭘﯩﺪﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‬ ‫ۋەﺗﻪﻥ ﺋﺎﻧﺎﺳﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﭗ ﺑﺎﻏﺮﯨﻐﺎ ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﺎﻥ‬ ‫‪10‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬

‫ﭘﻪﻟﻪﻙ ﺑﯩﺰﻟﻪﺭﮔﻪ ﺑﯘ ﺋﺎﻥ ﻛﻪﻳﻨﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﻘﺎ ﺭﺍﻡ ﺑﻮﻟﺴﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﯩﻤﯩﺰ ﺋﯜﺯﺭە ﻣﯘﺩھﯩﺶ ﻗﺎﺭﺍ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭ ﺭﺍۋﺍﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‬ ‫ﺯﯗﻟﯘﻣﻨﯩﯔ ﺋﻮﻗﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺑﺎﺭﭼﻪ ﻳﻪﺭ ﻗﺎﺭﺍ‪ -‬ﻧﯩﺸﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‬ ‫ﻧﻪ ﻗﯩﺴﻤﻪﺕ! ﺑﯘ ۋەﺗﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯘ ﻳﯘﺭﺕ ﺭەﺯﯨﻞ ﻳﺎۋﻏﺎ ﻗﺎﺭﺍﻡ ﺑﻮﻟﺴﺎ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ ﻳﺎۋ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ھﻪﺭ ﺑﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﮔﻮﻳﺎﻛﻰ ﺷﯩﺮ‪ -‬ﺋﺎﺭﺳﻼﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮەﺭﻣﯩﺰ ﺗﯘﺷﻤﯘ‪ -‬ﺗﯘﺵ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﮕﻪ ﺯەﺭﺑﻪ ﺑﻪﺭﻣﻪﻳﯩﻦ ﺋﯩﻤﻜﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﭽﻪﺭﻣﯩﺰ ﺳﯘ ﺋﯩﭽﯩﺶ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ ﺩﯛﺷﻤﻪﻥ‪ -‬ﻳﺎﻏﻰ ﻗﺎﻧﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﯘﺭﻣﯩﺰ ﺋﻪﻧﺖ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﯩﯖﻼﺭﭼﻪ ﺟﺎﻧﯩﻨﻰ‬ ‫ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻼپ ﻗﻮﻳﺎﺭﻣﯩﺰ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺯﯗﻟﯘﻡ‪ ،‬ﻛﺎﺭﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﯜﺯﯛپ ﺑﻮﻳﻨﯩﻨﻰ ﺋﯜﺯﮔﻪﻧﭽﻪ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﺧﺎﻡ ﺧﯩﻴﺎﻟﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﺮﯗﺭﻣﯩﺰ ﻳﺎۋﻏﺎ ﺑﻪﺭﻣﻪﺱ ﻳﺎﻥ ﻗﻪھﺮﯨﻤﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﻜﻪ ﺑﯩﺰ ﺋﻮﻏﻼﻥ‬ ‫ﺑﯩﺰ ﺋﻮﻝ ﺋﻪۋﻻﺩﻯ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺷﯘ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﺑﯩﺰ ﻗﯘﺭﺑﺎﻥ‬ ‫ۋەﺗﻪﻧﻨﯩﯔ ﺯەﺭﺭە ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﻰ ﮔﻮﻳﺎ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﻪﺯﯨﺰ ﺟﺎﻧﺪﯗﺭ‬ ‫ﻛﻰ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﻗﺎﻧﯩﺪﯨﻦ ھﻪﺭ ﺯەﺭﺭە ﺗﯘﭘﺮﺍﻕ ﻳﺎﻗﯘﺕ‪ ،‬ﻣﺎﺭﺟﺎﻧﺪﯗﺭ‬ ‫ﭼﯧﻜﯩﻨﻤﻪﺱ ﺋﯩﻨﺘﯩﻘﺎﻣﺪﯨﻦ ھﻪﺭ ﻛﯩﺸﯩﻜﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﻮﻏﻼﻧﺪﯗﺭ‬ ‫ﺋﻮﻳﯘﻥ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﻠﻪ ﻗﯩﻠﻤﺎﻕ ﺟﻪڭ‪ ،‬ﺋﺎﺭﺍﻣﺒﺎﻍ‪ ،‬ﺳﻪھﻨﻪ‪ ،‬ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﺪﯗﺭ‬ ‫ۋەﺗﻪﻥ ﺳﯚﻳﮕﯜﺳﯩﺪە ھﻪﺭ ﻟﻪھﺰە‪ ،‬ھﻪﺭ ﺩەﻡ ﺋﺎﺭﻣﺎﻏﺎﻧﺪﯗﺭ ﺟﺎﻥ‬ ‫ﺑﯘ ﻳﻮﻟﺪﺍ ﻗﺎﻥ ﺗﯚﻛﯜﻟﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺟﺎﻥ ﻗﯩﺮﯨﻠﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺧﯘﺷﻬﺎﻝ‪-‬ﺧﻪﻧﺪﺍﻥ‬ ‫ۋەﺗﻪﻥ ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻥ ﺭﺍھﻪﺕ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻥ ﺋﻪﻳﺸﯘ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻥ ﺋﯩﺸﺮەﺕ‬ ‫ۋەﺗﻪﻥ ﺑﺎﻏﯘ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻥ ﮔﯜﻟﺸﻪﻥ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻥ ﻏﻪﻳﺮەﺕ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻥ ﺩﯙﻟﻪﺕ‬ ‫ۋەﺗﻪﻥ ﺷﺎﻧﯘ‪ -‬ﺷﻪﺭەپ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘ ﺋﻪﭘﻜﯧﻠﻪﺭ ﺋﯩﺰﺯەﺕ‬ ‫ۋەﺗﻪﻧﺴﯩﺰ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﺘﻪ ﺗﺎﭘﯩﻠﻐﺎﻱ ﻗﯩﻨﻰ ﺑﺎﻕ ﻗﯩﻤﻤﻪﺕ‬ ‫ﺟﺎﻧﯩﻤﯩﺰ ﺗﻪﻧﺪەﻻ ﺑﻮﻟﺴﺎ ۋەﺗﻪﻥ ﺩﯨﻠﺪﯨﻦ ﺋﻮﺭﯗﻥ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ۋەﺗﻪﻥ ﺳﯚﻳﻤﻪﻙ ﺑﻮﻟﯘﺭ ﺩﯨﻨﺪﯨﻦ‪ ،‬ﻛﻰ ﺑﯩﺰﺩە ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺸﻪﻧﭻ‪ ،‬ﺋﯩﻤﺎﻥ‬

‫ﺗﻪﺷﻪﻛﻜﯜﺭ ﺳﯚﺯﻯ‬ ‫ﺋــﯚﺗﻜﻪﻥ ﺗــﺎﺭﯨﺨﺘﯩﻜﻰ ھﯚﻛﯜﻣــﺪﺍﺭﻟﯩﻘﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺑﺎﻳــﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩــﺶ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺮﮔﻪ‪ ،‬ﻳــﯧﻘﯩﻦ ﺗــﺎﺭﯨﺨﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﯩﻲ ھﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‪ ،‬ﻣﯘﺧﺘﺎﺭﯨﻴﻪﺕ ﺩەۋﺭﯨﻨﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼھ ﻳﻮﻟﯩـﺪﺍ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺟﯩﻬـﺎﺩﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺋﻪﻛـﺲ ﺋﻪﺗﺘـﯜﺭﯛﺵ ھﻪﻣـﺪە‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻏﺎ ﺭﯗﺳــﻼﺭﻧﯩﯔ ۋە ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻧﯩــﯔ ﻳﯜﺭﮔــﯜﺯﮔﻪﻥ ﺩەھــﺸﻪﺗﻠﯩﻚ ﺳﯩﻴﺎﺳــﯩﺘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩــﺴﺘﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺟﻪﺑﺮﻯ‪ -‬ﺯﯗﻟﯘﻣﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﭘـﺎﺵ ﻗﯩﻠﯩـﺸﻨﻰ ﻣﻪﺯﻣـﯘﻥ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﺗـﺎﺭﯨﺦ ﻳﯧـﺰﯨﺶ ﺗﻪﻛﻠﯩﭙﯩﻨـﻰ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ۋە ﺑـﯘ ﺋﻪﺳـﻪﺭﻧﻰ‬ ‫‪11‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻳﯧﺰﯨﺶ ۋەﺯﯨﭙﯩﺴﯩﻨﻰ ﻛﻪﻣﯩﻨﯩﮕﻪ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﻏﺎﻥ ﺋﻪﺩﯨﺒﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ۋە ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﯨﻦ ﻛﯚﯕـﯜﻝ ﺑﯚﻟـﯜپ‪ ،‬ﻛﻪﻣﯩﻨﯩﻨـﻰ‬ ‫ﺋﯩﻠﻤﯩـــﻲ‪ ،‬ﺗـــﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺋﯘﭼــﯘﺭﻻﺭ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﺗﻪﻣﯩـــﻨﻠﯩﮕﻪﻥ ﻳﯘﺭﺗﺪﺍﺷـــﻠﯩﺮﯨﻤﻐﺎ‪ ،‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤـــﯘ ﺋﯘﺳـــﺘﺎﺯﻻﺭﻏﺎ ﺋـــﯚﺯ ﺗﻪﺷـــﻪﻛﻜﯜﺭ‪،‬‬ ‫ﻣﯩﻨﻨﻪﺗﺪﺍﺭﻟﯩﻘﯩﻤﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛپ ﺋﯚﺗﯜﺷﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﺑﯘﺭﭼﯘﻡ ﺩەپ ﺑﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭ‪ ،‬ﺗﻪۋﭘﯩﻖ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺳﻪﻧﺪﯨﻨﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﺋﯩﮕﻪﻡ‪ ،‬ﺋﯚﺯﯛڭ ﺋﺎﺳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ‪ ،‬ﺳﻪﻥ ھﻪﻣﻤﻪ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﻗﺎﺩﯨﺮﺳﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻗﺴﯩﺘﯩﻢ‪ :‬ﺩﯨﻨﻐﺎ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻧﮕﻪ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻘﻘﻪ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻢ‪ :‬ﻗﻮﻟﻼﻧﻤﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻲ ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭ‪.‬‬ ‫ﻳﯧﺘﻪﻛﭽﯩﻢ‪ :‬ﺋﺎﺗﻤﯩﺶ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻢ‪ ،‬ﻛﻪﭼﯜﺭﻣﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﺯﯛﻣﻨﯩــﯔ ﺑــﯘ ﺋﯩــﺸﺘﯩﻜﻰ ﭼــﻮﻟﺘﯩﻠﯩﻘﯩﻢ‪ ،‬ﺋــﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻘﯩﻢ ﺗــﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺋﻪﺳــﻪﺭﺩە ﺳــﺎﺩﯨﺮ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺧﺎﺗــﺎﻟﯩﻘﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺗﯜﺯﯨﺘﯩﺶ ﺋﯩﺸﯩﻨﻰ ﺑﯘ ﺟﻪھﻪﺗﺘﻪ ﺑﯩﻠﯩﻤﻰ ﻛﺎﻣﯩﻞ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ھﺎۋﺍﻟﻪ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺷﯩﻤﺎﻟﻰ ﻛﺎۋﻛﺎﺯﻧﯩﯔ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻯ ﺋﯩﻤﺎﻡ ﺷﺎﻣﯩﻠﻨﯩﯔ ﻧﻪۋﺭﯨﺴﻰ‪ ،‬ﺋﯘﺳﺘﺎﺯ‬ ‫ﻣﯘﺳﺘﻪﻓﺎ ﺷﺎﻣﯩﻞ ﺑﯧﻜﻨﯩﯔ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩﯨﻤﯩﺴﻰ‬ ‫ﺋﺎﻳﯩﻐﯘﭼﻰ ۋە ﻛﯚﻳﯜﻧﮕﯜﭼﻰ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﻧﺎﻣﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺷﻼﻳﻤﻪﻥ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﺑﻪﺭﯨﻜﯩﺘـﻰ‪ ،‬ﺗـﯜﺭﻙ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻐـﺎ ﻛﯚﺭﺳـﻪﺗﻜﻪﻥ ﺗﻪﺳـﯩﺮﻯ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺗـﯜﺭﻛﻠﻪﺭ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﯩــﺪﯨﻼ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜــﻰ ﺋﯩــﺴﻼﻡ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩــﺪﯨﻤﯘ ﺗﻪﺗﻘﯩــﻖ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﺗﯧﮕﯩــﺸﻠﯩﻚ ﭼﻮﯕﻘــﯘﺭ ﺋﯩﺰﻻﺭﻧــﻰ ﻗﺎﻟــﺪﯗﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﻧﺒﻪﺕ ۋە ھﻮﺳﯘﻟﺪﺍﺭ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﻠﯩﺮﻯ ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﺗـﯘﻧﺠﻰ ﻗﯧـﺘﯩﻢ ﺋـﺎﺕ‪ -‬ﻳﯩﻠﻘﯩﻼﺭﻧـﻰ ﻛﯚﻧـﺪﯛﺭﯛپ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺳـﯜﺗﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﮔﯚﺷـﯩﺪﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩـﺸﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩـﺸﻜﻪ ھﻪﻣـﺪە ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺋﺎﺗﻼﺭﻏـﺎ ﻣﯩﻨﯩـﭗ ﺷـﯩﻤﺎﻟﻰ ﺋﺎﺳـﯩﻴﺎ ۋە‬ ‫ﺷﻪﺭﻗﻰ ﻳﺎۋﺭﻭﭘـﺎ ﺩﺍﻻﻟﯩﺮﯨـﺪﺍ ﺷـﺎﻧﻠﯩﻖ ھﻪﺭﺑﯩـﻲ ﻳﯜﺭﯛﺷـﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺑﯧﺮﯨـﺸﯩﻐﺎ ﺗـﯜﺭﺗﻜﻪ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺋـﺎﻣﯩﻠﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩـﺮﻯ‬ ‫ﺑﻮﻟــﯘپ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯧﻴﺘﯩــﺸﻘﺎ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗﻛﻰ‪ ،‬ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﯩﻨﯩــﯔ ﻳﺎﺷﺎﺷــﻘﺎ ﻗــﯘﻻﻱ‪ ،‬ﻣــﯘﻧﺒﻪﺕ ﺑﯩــﺮ ﺗــﯘﭘﺮﺍﻕ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋــﯚﺯ ﻧﯚۋﯨﺘﯩــﺪە ﺗــﯜﺭﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋــﺎﺕ‪ ،‬ﻗﯩﻠﯩﭽﻼﺭﻧــﻰ ﺗﺎﺷــﻼپ‪ ،‬ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩــﭗ ﻳﺎﺷﺎﺷــﻘﺎ‪ ،‬ﻣﯘﻗﯩﻤﻼﺷــﻘﺎﻥ‬ ‫ﺗﯧﺮﯨﻘﭽﯩﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺩﯦﻬﻘﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﯩﻨﻰ ﺗﺎﻟﻠﯩﯟﯦﻠﯩـﺸﻘﺎ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻛﻪﻟﮕﯩﻨﯩـﺪەﻙ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺋـﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺑﻮﻳـﺴﯘﻧﺪﯗﺭﻏﺎﻥ ﺑﺎﺷـﻘﺎ‬ ‫ﻳﻪﺭﻟﻪﺭ ھﻪﻣﺪە ﺗﯩﺠـﺎﺭەﺕ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﻟﯩﺮﯨـﺪﯨﻤﯘ ﺧـﯘﺩﺩﻯ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﯩـﺪﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧـﺪەﻙ‪ ،‬ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩـﭗ ﻳﺎﺷﺎﺷـﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﯩﻢ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﻛﯜﻧﺪە ﺳﺎﻥ ﺟﻪھﻪﺗﺘﻪ ﺟﯘﯕﮕﻮﻟﯘﻗﻼﺭﺩﯨﻦ ﻧﻪﭼﭽﻪ ھﻪﺳـﺴﻪ ﻛـﯚپ‪ ،‬ﺳﯩﻴﺎﺳـﯩﻲ‬ ‫ﻛﯜچ‪ -‬ﻗﯘﺩﺭەﺕ‪ ،‬ﻧﻮﭘﯘﺯ ﺟﻪھﻪﺗﺘﻪ ﺭﯗﺳﻼﺭﺩﯨﻦ ﻧﻪﭼﭽﻪ ھﻪﺳﺴﻪ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﺋﻮﺭﯗﻧﺪﺍ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﻣﻪﻳﻠــﻰ ﺋﺎﺳــﯩﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ۋە ﻣﻪﻳﻠــﻰ ﻳﺎۋﺭﻭﭘــﺎﺩﯨﻜﻰ ھﯚﻛــﯜﻣﺮﺍﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩــﺴﯘﻥ ﺋﯩﺰﭼﯩــﻞ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩــﭗ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﺎﭼﺎﻧﺪﯗﺭ ﭘﯘﺭﯗﺥ )ﻣﯩﻠﺘﯩﻖ ﺩﻭﺭﯨﺴﻰ( ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺗـﺎﺭﯨﺦ ﺳﻪھﻨﯩـﺴﯩﮕﻪ ﻛﯩـﺮﺩﻯ‪ ،‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤـﯘ ﻏﻪﺭﺏ‬ ‫ﺋﻪﻟﻠﯩﺮﯨــﺪە ﭘــﯘﺭﯗﺥ ﺋﯩــﺸﻠﯩﺘﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ھﻪﺭﺑﯩــﻲ ﻗــﻮﺭﺍﻝ ﺯﺍۋﯗﺗﻠﯩــﺮﻯ ﻛــﯚﭘﻠﻪپ ﻗﯘﺭﯗﻟــﯘپ ھﻪﺭﺧﯩــﻞ ﻳﯧﯖــﻰ ﺗﯩﭙﺘﯩﻜــﻰ‬ ‫ﭘﯘﺭﯗﺧﻠــﯘﻕ ﺋــﯘﺭﯗﺵ ﻗــﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﻯ ﻳﺎﺳــﺎپ ﭼﯩﻘﯩﻠﯩــﭗ ﺋﯘﺭﯗﺷــﻼﺭﺩﺍ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﻠﯩــﺸﻜﻪ ﺋﻪﮔﯩــﺸﯩﭗ‪ ،‬ﻗﻪﺩﯨﻤﯩــﻲ ﺋــﯘﺭﯗﺵ‬ ‫ﺋﯘﺳـــﯘﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗـــﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﻯ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﯩـــﺪەﻙ ﺋﻪﺳـــﻘﺎﺗﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯩﻠﮕﯩـــﺮﻯ ﺋـــﺎﺕ ﺋﯜﺳـــﺘﯩﺪە ﺟﻪڭ ﻗﯩﻠﯩـــﭗ ﻛﻪﻟـــﮕﻪﻥ‬ ‫ﺟﻪﯕﭽﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﭘﯩﻴـﺎﺩە ﻳـﯜﺭﯛپ ﺟﻪڭ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ ﻗﻮﺷـﯘﻧﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﺋﺎﺗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺋـﻮﻕ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻟﯩﺮﯨﻐـﺎ‬ ‫ﻳﻪﻧﯩﻼ ﺋﺎﺕ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺗﺎﻗﺎﺑﯩﻞ ﺗﯘﺭﯗﺷـﻰ ﻗﯩـﻴﯩﻦ ﺗﻮﺧﺘﺎﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗـﯜﺭﻛﻠﻪﺭ ﺑـﺎﺭﺍ‪ -‬ﺑـﺎﺭﺍ‬ ‫‪12‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ﺑﺎﺷــﺘﯩﻜﻰ ﺗﻪﺳــﯩﺮ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨــﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯧﻜﯩﻨﯩــﺸﻜﻪ ﻣﻪﺟﺒــﯘﺭ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻳﺎۋﺭﻭﭘــﺎﺩﯨﻜﻰ ﻛﻪڭ ﺯﯦﻤﯩﻨﻼﺭﻧــﻰ‬ ‫ﺑﻮﻳــﺴﯘﻧﺪﯗﺭﻏﺎﻥ‪ ،‬ﺩﻭﻧــﺘﯩﺲ‪ ،‬ﺩﯨﻨﯩﻴﯩــﺮ‪ ،‬ﺩەﻧﯩــﺴﺘﯩﺮ‪ ،‬ﺩﻭﻥ ۋە ﺋﯩــﺪﯨﻞ )ۋﻭﻟﮕــﺎ( ﺩەﺭﻳــﺎﻟﯩﺮﻯ ﺑﻮﻳﻠﯩﺮﯨﻐــﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﻳــﯜﺭﯛﺵ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺗﯜﺭﻙ ﻗﻮﺷﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺕ ﺋﯜﺳـﺘﯩﺪە ﻗﯩﻠﯩـﭻ ﺋﻮﻳﻨﯩﺘﯩـﭗ ﻳﯜﺭﯨـﺪﯨﻐﺎﻥ ھﺎﻳـﺎﺗﻨﻰ ﻗﻮﻳـﯘپ ﺋـﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﻗﻪﺩەﻡ ﺑﺎﺳـﻘﺎﻥ‬ ‫ﺗــﯘﭘﺮﺍﻗﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﭼﻪﻣﺒﻪﺭﭼــﺎﺱ ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩــﭗ ﻣــﯘﻗﯩﻢ ھﺎﻳــﺎﺕ ﻛﻪﭼــﯜﺭﮔﻪﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺋﯩــﺪﻯ‪ ،‬ﻧﻪ ﮔﯧﺮﻣــﺎﻧﻼﺭ)ﻧﯧﻤﯩــﺴﻼﺭ(‬ ‫ﻗﻮﺯﻏﯩﻐــﺎﻥ ﻛﺎﺭﭘــﺎﺕ ھﻪﺭﯨﻜﯩﺘــﻰ ۋە ﻧﻪ ﺳــﯩﻼۋﻳﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﻳﻪﺭﻟﯩــﺮﯨﮕﻪ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ھﻪﺭﺑﯩــﻲ ﻛﯧﯖﻪﻳﻤﯩﭽﯩﻠﯩــﻚ‬ ‫ﻳﯜﺭﯛﺷﻠﯩﺮﻯ ﻏﻪﻟﯩﺒﯩﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺗـﯜﺭﻙ ۋەﺗﻪﻧﭙﻪﺭۋەﺭﻟﯩﻜﯩﻨﯩـﯔ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨـﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ‪ -‬ھﻪﺗﺘﺎ ﺗﺎﺭﯨﺨﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻗﯩﻴﯩﻦ ﺑﺎﺳـﻘﯘﭼﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻤﯘ ﺋﯩﺰﭼﯩـﻞ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷـﻘﺎﻥ ﺯﯨـﭻ ﺑـﺎﻏﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﻪھـﯟﺍﻟﻰ ﺋﺎﻻھﯩـﺪە‬ ‫ﺩﯨﻘﻘﻪﺗﻜﻪ ۋە ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺋﻪﺭﺯﯨﻴﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﺯ ﺩەۋﺭﯨﺪە ﭼﺎﺭﺭﯗﺳﯩﻴﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎۋﺭﻭﭘﺎﻟﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳـﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ﺋﺎﺳـﺘﯩﺪﺍ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺑﺎﺭﻏـﺎﻥ ﻗﻮﺭﻗﯘﻧﭽﻠـﯘﻕ ﺑﺎﺳـﻤﯩﭽﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨــﻰ ﺋﻪﻟﻠﯩــﻚ ﻳﯩﻠﻠﯩــﻖ ﻗﯩﺰﯨــﻞ ھــﺎﻛﯩﻤﯩﻴﻪﺕ ﺩەۋﺭﯨــﺪە ﻗﯩﺰﯨــﻞ ﺭﯗﺳــﻼﺭﻣﯘ ﺋﯩــﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷــﯘﺭﻣﺎﻱ ﻗﺎﻟﻤﯩــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﯩﺒﯩﺮﯨﻴﻪ ۋە ﻗﺎﺯﺍﻗﯩﺴﺘﺎﻥ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﻟﯩﺮﻯ ﺑـﯘ ﺳـﯚﺯﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻳـﺎﺭﻗﯩﻦ ﺩەﻟﯩﻠﯩـﺪﯗﺭ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﯩـﺸﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍﻣـﺎﻱ‪ ،‬ۋەھـﺸﯩﻲ‬ ‫ﺭﯗﺱ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻜــﻰ ھــﺎﺯﯨﺮﻣﯘ ﺗﯧﺨــﻰ ﺗــﯜﺭﻙ ۋەﺗﻪﻧﭙﻪﺭۋەﺭﻟﯩــﺮﯨﮕﻪ ﺯەﺭﺑﻪ ﺑﯧــﺮﯨﺶ ۋە ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﻳــﻮﻗﯩﺘﯩﺶ ﻧﯩﻴﯩﺘﯩــﺪﯨﻦ‬ ‫ﻳﺎﻧﻐﯩﻨﻰ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺑﯩﻠﯩﺸﯩﻤﯩﺰﭼﻪ‪ ،‬ھﺎﺯﯨﺮ ﺭﯗﺳﻼﺭ ﻳﺎۋﺭﻭﭘﺎﻟﯩﻖ ﺳـﻪﺭﻣﺎﻳﯩﺪﺍﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﺑﻠﯩﻐـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺳـﯩﺒﯩﺮﯨﻴﻪ ۋە‬ ‫ﻳﺎﻗﯘﺗﯩﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﻳﯧﯖﻰ ﺳﺎﻧﺎﺋﻪﺕ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯘﺭﯗﺷﻨﻰ ﭘﯩﻼﻧﻼۋﯦﺘﯩﭙﺘﯘ‪ .‬ﺑﯘﻧـﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـﺪﺍ‪ ،‬ﻳﯩـﺮﺍﻕ ﺷـﻪﺭﻗﺘﯩﻜﻰ ﺗـﯜﺭﻙ‬ ‫ﻗﻪۋﻣﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﭘﺎﻻﻛﻪﺕ ۋە ھﺎﻻﻛﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﻪﺗﯩﺠﻪ ﺗﺎﭘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ھﻪﺭﯨـﻜﻪﺕ ﺋﺎﺭﻗﯩـﺴﯩﺪﺍ ﺭﯗﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩـﺮ ﭘﯜﺗـﯜﻥ‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﯧﻼﭼﯩﻠﯩﻖ ﭘﯩﻼﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻰ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷﯘﺭﯗﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺕ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍﻣﺎﻱ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺋﯩـﺸﻘﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﺘﺎ ﺳﯜﻛﯜﺗﻜﻪ ﭼﯚﻣﮕﻪﻥ ﺗﯜﺭﻙ ﺩﯗﻧﻴﺎﺳﯩﺪﯨﻦ ھﯧﭻ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺳﺎﺩﺍ ﭼﯩﻘﻘﯩﻨﻰ ﻳﻮﻕ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻓﯘﺗﯘھﺎﺕ )ﺑﻮﻳـﺴﯘﻧﺪﯗﺭﯗﺵ ﻳﯜﺭﯛﺷـﻠﯩﺮﻯ( ﻟﯩـﺮﻯ ﺑﺎﻳـﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐـﺎﻥ ﻣﺎﺗﯧﺮﯨﻴـﺎﻟﻼﺭﺩﺍ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩـﺸﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺋﻪﺭەﺏ‬ ‫ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭ ﻗﻪﺩﯨﻤــﻰ ﺧﯘﺭﺍﺳــﺎﻥ ﭼﯧﮕﺮﯨﻠﯩﺮﯨﻐــﺎ ﻳﻪﺗﻜﻪﻧــﺪە )ﺑــﯘ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺋﯩﺮﺍﻧﻨــﻰ ﺑﻮﻳــﺴﯘﻧﺪﯗﺭﯗپ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ۋﺍﻗﺘــﻰ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ( ﺋﯘ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩە ﻳﺎﺷﺎۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻗﻮﺯﻏﯩﻠﯩـﭗ ﻛﻪﺗﯩـﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﻧﺪﯨـﺸﻪ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ‬ ‫ﻛــﯚپ ﺟﻪھﻪﺗــﺘﻪ ﻳــﻮﻝ ﻗﻮﻳــﯘپ‪ ،‬ﻛﻪڭ ﻗﻮﺭﺳــﺎﻕ ﻣﯘﺋــﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻨﻰ ﺗــﻮﻏﺮﺍ ﺗﺎﭘﻘــﺎﻥ‪ .‬ﻟــﯧﻜﯩﻦ ﺧﯘﺭﺍﺳــﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﯨﻲ ھﺎﻟﺪﺍ ﺋﯩـﺴﻼﻣﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨـﺸﯩﮕﻪ ﺋﻪﮔﯩـﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺋـﯘﻣﻪۋﯨﻴﻴﻪ ﺳﯘﻻﻟﯩـﺴﻰ ﭘﺎﺩﯨـﺸﺎھﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﯩﻨـﻰ‬ ‫ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺋﯩﺴﺘﯧﻼ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﻮﻳﻰ ﺗﯘﻏﯘﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻗﺎﭼﺎﻧـﺪﯗﺭ ﺗـﺎﺭﯨﺨﺘﯩﻦ ﺑﯧـﺮﻯ ﺗـﯜﺭﻛﻠﻪﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺟﯘﯕﮕﻮﻟـﯘﻗﻼﺭ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ ﺗــﯜﮔﯩﻤﻪﺱ ﺋﯘﺭﯗﺷــﻼﺭ ﻳﻪﻧﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﻼﻧــﺪﻯ‪ ،‬ﺑــﯘﻧﻰ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻨﻰ ﺑﯧﺴﯩﯟﯦﻠﯩــﺸﻨﯩﯔ ﻳﺎﺧــﺸﻰ‬ ‫ﭘﯘﺭﺳﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﯘﻣﻪۋﯨﻴﯩﻠﻪﺭ ﻗﯘﺗﻪﻳﺒﻪ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ‪ 100‬ﻣﯩـﯔ ﻛﯩـﺸﯩﻠﯩﻚ ﻗﻮﺷـﯘﻧﻨﻰ ﺧﯘﺭﺍﺳـﺎﻧﻐﺎ‬ ‫ﻣﺎﯕــﺪﯗﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ھﯩــﻴﻠﯩﮕﻪﺭ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻥ ﺧﯘﺭﺍﺳــﺎﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺧﯘﺭﺍﺳــﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺗﯧــﺰﻟﯩﻜﺘﻪ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﻗﻮﺷﯘﻥ ﺗﻪﺷـﻜﯩﻠﻠﻪپ ﺑـﯘ ﻗﻮﺷـﯘﻧﻨﻰ ﺳـﻪﭘﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨـﺪﺍ ﻣﺎﯕـﺪﯗﺭﯗپ ﺋـﺎﻣﯘ ﺩەﺭﻳﺎﺳـﯩﺪﯨﻦ ﺋـﯚﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋـﯘ ﺷـﯘ ﻣـﺎﯕﻐﯩﻨﯩﭽﻪ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﭽﻪ ﺋﯩﭽﻜﯩﺮﯨﻠﻪپ ﻛﯩﺮﺩﻯ ھﻪﻣﺪە ﻗﯩﺴﻘﯩﻐﯩﻨﺎ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘـﺎ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﺭﻛﯩـﺰﻯ ﺷـﻪھﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﻤﯘ‪ -‬ﺋﺎﺭﻗﺎ ﺑﯧﺴﯩﯟﺍﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯘﺭﯗﺵ ﺩﺍۋﺍﻣﯩﺪﺍ ﻗﯘﺗﻪﻳﺒﻪ ﺋﯩﺒﻨﻰ ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ ﺋﯚﺗﻪﺭ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻗﻮﻝ ۋە ﺷﻪﭘﻘﻪﺗـﺴﯩﺰ ھﻪﺭﺑﯩـﻲ‬ ‫ۋﺍﺳﯩﺘﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩـﺸﻘﺎ ﺳـﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺋﯩـﺶ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺧﻪﻟﻘﯩـﮕﻪ ﺑﻪﻛﻤـﯘ ﺋﯧﻐﯩـﺮ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋـﯘﻣﻪۋﯨﻴﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺗﻪﺧــﺘﯩﮕﻪ ﺋــﯚﻣﻪﺭ ﺋﯩﺒﻨــﻰ ﺋﻪﺑــﺪﯗﻟﺌﻪﺯﯨﺰﺩەﻙ ﺑﯩــﺮ ﺧﻪﻟﯩــﭙﻪ ﺋﻮﻟﺘــﯘﺭﯗپ ﺋﯩــﺴﻼﻡ ﺋــﺎﺩﺍﻟﯩﺘﯩﻨﻰ ھﻪﻗﯩﻘﯩــﻲ ﻳﻮﺳــﯘﻧﺪﺍ ﺋﯩــﺸﻘﺎ‬ ‫ﺋﺎﺷﯘﺭﻣﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯘﻣﻪۋﯨﻴﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﭼﯩﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺳﻮﻟﭽﯩﻞ ۋە ﺋﻪﺭەﺑﭙﻪﺭەﺱ ﺳﯩﻴﺎﺳـﯩﺘﻰ ﺋﯩـﺴﻼﻡ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩـﺪﺍ‬ ‫ﻳﻪﻧﯩﻤــﯘ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﻟﯩــﻚ ﺋــﺎﻗﯩﯟەﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﻪﻟﺘــﯜﺭﯛپ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨــﺸﻰ ﻣــﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﭘــﺴﯘﺳﻜﻰ‪ ،‬ﺑــﯘ ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ھﺎﻛﯩﻤﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ۋﺍﻗﺘﻰ ﺋﺎﻧﭽﻪ ﺋﯘﺯﯗﻧﻐﺎ ﺑﺎﺭﻣﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﺑـﯘ ﻗﯩـﺴﻘﯩﻐﯩﻨﺎ ﺟﻪﺭﻳـﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻣﻪﻧﯩــﯟﻯ ھﺎﻳﺎﺗﯩــﺪﺍ ﺑﯩــﺮ ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻨﯩــﯔ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨــﺴﯩﻨﻰ ﺋــﺎﭼﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩــﺴﯩﺪە ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺑﯩــﺮ ﭘﯜﺗــﯜﻥ‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯨﻴﺎﺭﯨﻐﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪13‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻗﻪﺩﯨﻤﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﻧﯩﻞ ﺩەﺭﻳـﺎ ۋﺍﺩﯨـﺴﻰ ﺋﻪﺭەﺑﻠﻪﺭﻧـﻰ ﺩﯦﻬﻘـﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪھـﺴﯘﻻﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﻪﻣﯩﻨﻠﻪﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺧـﺎﻡ‬ ‫ﺋﻪﺷــﻴﺎ ﺑﺎﺯﯨــﺴﻰ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ‪ .‬ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﻓﻪﺗﻬــﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻧﯩــﻞ ﺩەﺭﻳــﺎ ۋﺍﺩﯨــﺴﻰ ﺑــﯘ ﺟﻪھﻪﺗــﺘﻪ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﺋﻮﺭﯗﻧﻐﺎ ﭼﯜﺷﯜپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﺭ ﺷﻪﻛﻠﻰ ۋە ﻛﯩﻠﯩﻤﺎﺕ ﺟﻪھﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﯩﺮﺍﻕ ﺯﯦﻤﯩﻨﯩﻨﯩـﯔ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﯩﻐـﺎ‬ ‫ﻛــﯚپ ﺋﻮﺧﺸﯩــﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﯩــﺸﻰ ﺧﻪﻟﯩــﭙﻪ ﻣﻪھــﺪﯨﻲ )ﺋﺎﺑﺒﺎﺳــﯩﻴﻼﺭﻧﯩﯔ ‪ -3‬ﺧﻪﻟﯩﭙﯩــﺴﻰ( ﻧﯩــﯔ ﺋﻪﻗﯩﻠﻠﯩــﻖ ۋەﺯﯨــﺮﻯ ﺋﻪﺑــﯘ‬ ‫ﺋﯘﺑﻪﻳﺪﯗﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺩﯨﻘﻘﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯩﺮﺍﻗﺘﯩﻜﻰ ﻳﯧﺰﺍ ﺋﯩﮕﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺭﺍۋﺍﺟﻼﻧـﺪﯗﺭﯗﺵ ﻣـﯘھﯩﻢ‪ ،‬ﺩﯦـﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﻮﻳﻐــﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯨــﺪﯗ‪ .‬ﺷــﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﺪﯨﻦ ﺯﻭﺭ ﺳــﺎﻧﻠﯩﻖ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﯩــﻚ ﺩﯦﻬﻘــﺎﻧﻼﺭ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﻟــﯜپ‪ ،‬ﺋﯩﺮﺍﻗﻘــﺎ‬ ‫ﻳﻪﺭﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﺩەﺟﻠﻪ‪ ،‬ﻓﯩﺮﺍﺕ ﺩەﺭﻳﺎﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻗﺎﻧﺎﻟﻼﺭ ﻗﯧﺰﯨﻠـﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﻧـﺎ ﺷـﯘ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩـﺸﻼﺭ ﺋﺎﺭﻗﯩـﺴﯩﺪﺍ ﺋﯩـﺮﺍﻕ ﺯﯦﻤﯩﻨـﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯩﻨﭽﻰ ﺧﺎﻡ ﺋﻪﺷﻴﺎ ﺑﺎﺯﯨﺴﯩﻐﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺑﺒﺎﺳﯩﻴﻼﺭ ﺩەۋﺭﯨﺪە ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﺷﺎﻥ‪ -‬ﺷﻪۋﻛﯩﺘﻰ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻳﯧﺘﯩﺸﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺩﯨـﻦ ﺋﻪﺭﺑﺎﺑﻠﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻣﻪﻧﺒﻪﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﺎﭘﻼﺷﺘﯘﺭﯗﺵ ﻳﻮﻟﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە ﮔﻪۋﺩﯨﻠﻪﻧﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﺯ ﺩەۋﺭﯨﺪە ﺩﯨﻨﯩـﻲ ﺋﯩـﺸﻪﻧﭽﻨﻰ‬ ‫ﻳـــﯘﻗﯩﺮﻯ ﻛﯚﺗـــﯜﺭﯛﺵ ﺋﯜﭼـــﯜﻥ ﺋﯩـــﺴﻼﻡ ﺋﯚﻟﻜﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩـــﯔ ﺑﯘﻟـــﯘڭ‪ -‬ﭘﯘﭼﻘﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻐـــﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﺑﯧﺮﯨـــﭗ ﻗﯘﺭﺋـــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨـــﻢ‬ ‫ﺗﻪﭘــﺴﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﻪھــﯘﺩﯨﻲ ﺋﻪﭘــﺴﺎﻧﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‪ ،‬ھﻪﺩﯨــﺴﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻮﻗﯘﻟﻤــﺎ ھﻪﺩﯨــﺴﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺗﺎﺯﯨﻠﯩﻐــﺎﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻳﺮﯨــﭗ ﭼﯩﻘﻘــﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ھﻪﻣـــﺪە ﺋﻪﻗﯩـــﺪە ﻣﻪﺳـــﯩﻠﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺗﯜﺭﻟـــﯜﻙ ﭼﯩﮕﯩـــﺸﻠﯩﻜﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﻨﯩﻘﻠﯩﻤـــﺎ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧـــﻠﻪﺭ ﺋﻪﻧﻪ ﺷـــﯘ ﺗﯜﺭﻛﯩـــﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩـــﺸﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﻠﯩـــﻢ ﭼﻮﻟﭙـــﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩـــﺪﻯ‪ .‬ﺑﯜﮔـــﯜﻧﻜﻰ ﻛﯜﻧـــﺪﯨﻤﯘ ﺋﯩـــﺴﻼﻡ ﻣﯩﺮﺍﺳـــﻠﯩﺮﻯ ﺳﺎھﻪﺳـــﯩﮕﻪ ﻧﻪﺯەﺭ‬ ‫ﺋﺎﻏﺪﯗﺭﻏﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﻛﯚپ ﺳـﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗـﻮﺭﺍﻝ ﻛﯩﺘـﺎﺑﻼﺭ ۋە ﺋﻪڭ ﻣـﯘھﯩﻢ ﺩﯨـﻦ ﺩەﺳـﺘﯘﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﯩﻨﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭەﻟﻪﻳﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﯩﻠﻐــﺎ ﺋﯧﻠﯩــﺸﻘﺎ ﺗﯧﮕﯩــﺸﻠﯩﻚ ﺑﯩــﺮ ﺋﯩــﺶ ﺷــﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﻳﯧﺘﯩــﺸﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﺑــﯘ ﺑﯩﻠﮕﯩــﻦ )ﺋﻪﻟــﻼﻣﻪ(‬ ‫ﻟﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺑﯩﻠﯩــﻢ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨــﺴﻰ ﻳــﺎﻟﻐﯘﺯ ﺩﯨﻨﯩــﻲ ﺑﯩﻠﯩﻤــﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻧــﻼ ﭼﻪﻛﻠﻪﻧﻤﻪﺳــﺘﯩﻦ ﺑﻪﻟﻜــﻰ ﻣﺎﺗﯧﻤﺎﺗﯩﻜــﺎ‪ ،‬ﺋﺎﺳــﺘﺮﻭﻧﻮﻣﯩﻴﻪ‪،‬‬ ‫ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ‪ ،‬ﻣﯧﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ‪ ،‬ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﻪ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﭘﻪﻥ ﺳﺎھﻪﻟﯩﺮﯨﻨﯩﻤﯘ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺳـﺎھﻪﻟﻪﺭﺩە ﻗﺎﻟـﺪﯗﺭﯗپ‬ ‫ﻛﻪﺗــﻜﻪﻥ ﻗﯩﻤــﻤﻪﺕ ﺑﺎھــﺎ ﺋﻪﺳــﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ھﻪﺭ ﺟــﺎﻱ ۋە ھﻪﺭ ﺩەۋﺭﺩﯨﻜــﻰ ﻣﯘﺳــﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳــﻮﻟﯩﻨﻰ ﻳﻮﺭﯗﺗــﯘپ ﻛﻪﻟــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﺩەۋﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻳﺎۋﺭﻭﭘﺎ ﺋـﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺋﯩـﺪﯨﻴﯩﯟﻯ ۋە ﺋﯩﻠﻤﯩـﻲ ﻳﯜﻛﺴﯩﻠﯩـﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ھﺎﺳـﯩﻞ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﺎ ﺑﯘ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﯚﭘﻠﻪپ ﭘﺎﻳﺪﯨﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ھﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗـﺎﻻﺭﻟﯩﻖ ﻳﯧـﺮﻯ ﺷـﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺑﯩﻠﮕﯩﻨﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﻳـﯜﺯﺩە‬ ‫ﻳﯜﺯ ﺗﯜﺭﻙ ﭘﻪﺭﺯەﻧﺘﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺗﯘﺭﺳﯩﻤﯘ‪ ،‬ھﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺋﻪﺭەﺏ ﺯﯨﻴﺎﻟﯩﻴﻠﯩﺮﻯ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ھﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﺳـﻪۋەﺑﻠﻪﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﭘﺎﺭﺱ ﺋﻪۋﻻﺩﻯ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﻧــﺪﺍﻕ ﺑﯩــﺮ ﭘــﺎﻛﯩﺘﻨﻰ ھــﯧﭽﻜﯩﻢ ﺋﯩﻨﻜــﺎﺭ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﻳــﺪﯗ‪ ،‬ﻧــﺎۋﺍﺩﺍ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘــﺎﻥ ﺳــﻪﻟﺠﯘﻕ ﺗــﯜﺭﻛﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﺎﺑﺒﺎﺳﯩﻴﻼﺭ ھﺎﻛﯩﻤﯩﻴﯩﺘﻰ ﭼﯜﺷﻜﯜﻧﻠﻪﺷـﻜﻪﻥ ﺩەۋﺭﺩە ﺧﻪﻟﯩﭙﯩﻠﯩﻜﻨﯩـﯔ ﺳﯩﻴﺎﺳـﯩﻲ‪ ،‬ﺋﯩﺠﺘﯩﻤـﺎﺋﯩﻲ‪ ،‬ھﻪﺭﺑﯩـﻲ ﺋﯩـﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﯚﺯ ﻗﻮﻟﯩﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺋﯜﻟﮕـﯜﺭﻣﯩﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﺑﺒﺎﺳـﯩﻴﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ ﻛﯜﻧـﺴﯧﺮﻯ ﺋﯘﻟﻐﯩﻴﯩﯟﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺷﯩﺌﻪﻟﯩـﺸﯩﺶ ﺩﻭﻟﻘـﯘﻧﻰ‬ ‫ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎﻏﻼﻡ ﺋﻮﺑﺮﺍﺯﯨﻐﺎ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺯﯨﻴـﺎﻥ ﻳﻪﺗﻜـﯜﺯﮔﻪﻥ ﺑـﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺳـﻪﻟﺠﯘﻗﯩﻴﻼﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻳﻴﯘﺑﯩﻴﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻣﻪﻣﻠـﯘﻛﯩﻴﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺋﻮﺳـﻤﺎﻧﯩﻴﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﺒـﺎﺭەﺕ ﻗﯘﺩﺭەﺗﻠﯩـﻚ ﺗـﯜﺭﻙ ﺧـﺎﻧﻠﯩﻘﻠﯩﺮﻯ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﺋﻪھﻠـﻰ‬ ‫ﺳﻪﻟﯩﺒﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯗﻧﻴﺎﺳﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ﺗﻮﻗﻘـﯘﺯ ﺋﻪﺳـﯩﺮﻟﯩﻚ ﺗﺎﺟـﺎۋﯗﺯ ۋە ھﯘﺟﯘﻣﻠﯩﺮﯨﻐـﺎ ﺑﯩـﺮﻯ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﻛﻪﻳﻨﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯘﻟﯩﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯩﺰﭼﯩﻞ ﺗﺎﻗﺎﺑﯩﻞ ﺗﯘﺭﯗپ ﻛﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩـﺪﻯ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﯩـﻢ ﺑﯜﮔـﯜﻧﻜﻰ ﺋﯩـﺴﻼﻡ ﺩﯗﻧﻴﺎﺳـﯩﻨﯩﯔ ﺧﻪﺭﯨﺘﯩـﺴﻰ‬ ‫ھﺎﺯﯨﺮﻗﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﯩﭽﯩﺮﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧــﺎ ﺋﻪﻣــﺪﻯ ﺋﻪڭ ﺋﯧﭽﯩﻨﯩــﺸﻠﯩﻖ ﺗﻪﺭﯨﭙــﻰ ﺷــﯘ ﺑﻮﻟﯘۋﺍﺗﯩــﺪﯗﻛﻰ‪ ،‬ﺋﺎﺷــﯘ ﺑﺎھــﺎﺩﯨﺮ ﻗﻪھﺮﯨﻤــﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋــﺎﻕ ﺩﯦﯖﯩــﺰ‬ ‫)ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﺩﯦﯖﯩﺰ(‪ ،‬ﻗﯩﺰﯨﻞ ﺩﯦﯖﯩﺰ‪ ،‬ھﯩﻨﺪﻯ ﺩﯦﯖﯩﺰﻯ ﻗﯩﺮﻏﺎﻗﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻲ ﻛﯜﺭەﺵ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻨﯩﯔ ﺑـﺎﺗﯘﺭﻟﯘﻕ ﻧﻪﻣـﯘﻧﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ ﭘﺎﺭﻻﻕ ﺳﻪھﯩﭙﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﭼﻘـﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷـﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤـﺎﻱ‪ ،‬ﺑﯜﮔـﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﻨﻰ ﺋـﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩـﮕﻪ‬

‫‪14‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﻳـﯘﺭﺕ ‪ -‬ﻣﺎﻛـﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﭼﯩـﻦ ۋە ﺭﯗﺱ ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺋﯩﻤﺎﻧـﺴﯩﺰ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﻗـﺎﻧﻠﯩﻖ ۋە‬ ‫ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﻟﯩﻚ ھﺎﻟﺪﺍ ﺑﯧﺴﯩﯟﯦﻠﯩﻨﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺷــﯘ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﻪﺷــﺘﯜﺭﻣﻪﻙ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﯚۋەﻧــﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﺳــﯩﺘﯩﭗ ﺋــﯚﺗﻤﻪﻛﭽﯩﻤﻪﻥ‪ :‬ﺗــﯜﺭﻙ ﺩﯗﻧﻴﺎﺳــﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺳﺎﺧﺎۋەﺗﻠﯩﻚ ﻗﻮﻳﻨﯩﺪﺍ ﺋﯚﺳﯜپ ﻳﯧﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ﻣﯘﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯘﺭ ۋە ﺑﯩﻠﮕﯩﻨﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻦ‪ -‬ﺑﯘ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﻛﻪﻣﺘﻪﺭﻟﯩﻜﯩـﺪﯨﻨﻤﯘ‪-‬‬ ‫ﺗــﺎڭ‪ ،‬ﺑﯩﻠﻤﯩــﺪﯨﻢ‪ -‬ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ ﺗــﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺋﯜﺳــﺘﯩﺪە ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨــﻰ ﺗﻪﺭەپ‪ -‬ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﺷــﺎپ‬ ‫ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺧﻪﺗﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺋﯚﺯ ﺩﯨﻘﻘﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﺎﻏﺪﯗﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ﻳﻮﻕ ﺩﯦﮕﯜﺩەﻙ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺑﻪﻛﻤـﯘ ﺋـﺎﺯ ﭼﯩﻘﻤﺎﻗﺘـﺎ‪ .‬ﺋﻪﺭەﺏ ۋە‬ ‫ﭘﺎﺭﺱ ﺗـﺎﺭﯨﺨﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺋـﯚﺯ ﺋﻪﺳـﻪﺭﻟﯩﺮﯨﺪە ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋـﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﻳﯧﻘﯩﻨـﺪﯨﻦ ﻣﯘﻧﺎﺳـﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﻣﻪﺯﻣـﯘﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻧـﻼ‬ ‫ﭼﻪﻛﻠﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺰ ﺧﺎھﻼپ‪ -‬ﺧﺎھﻠﯩﻤﺎﻱ ﺋﯚﺗﻤـﯜﺵ ﺗـﺎﺭﯨﺨﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﭼﯩـﻦ ﻣﻪﻧﺒﻪﻟﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ‪ ،‬ھـﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺯﺍﻣـﺎﻥ‬ ‫ﺗـــﺎﺭﯨﺨﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺭﯗﺱ ﺋﺎﭘﺘﻮﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩـــﯔ ﺋﻪﺳـــﻪﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﻠﯩـــﺸﻜﻪ ﻣﻪﺟﺒـــﯘﺭ ﺑﻮﻟﻤـــﺎﻗﺘﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩـــﯔ ﺋﯜﺳـــﺘﯩﮕﻪ ﺑـــﯘ‬ ‫ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﻏﻪﺭﺏ ﻣﻪﻧﺒﻪﻟﯩﺮﯨﺪە ﻧﯧﻤﻪ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺷـﯘ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﻳﯧﺰﯨـﭗ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐـﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗـﯜﺭﻛﻠﻪﺭ‬ ‫ﺋــﯚﺯ ﺩﯛﺷــﻤﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﺨﺘــﺎ ﺋﯚﺗﻜــﯜﺯﮔﻪﻥ ﺟﯩﻨــﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ۋە ۋەھــﺸﯩﻴﺎﻧﻪ ﻗﯩﻠﻤﯩــﺸﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺩﯦﮕــﯜﺩەﻙ ﺧﻪۋەﺭﺳــﯩﺰ‬ ‫ﻗﺎﻟﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﭗ ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭ ﻛﻪﯕـﺮﻯ ﻣﻪﻧﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩـﺴﻼﻡ ﻛﯚﺭﺳـﻪﺗﻤﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯘﻳﻐـﯘﻥ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﭽﻠﻪﺭﺩﯨﻨﻤﯘ ﻣﻪھﺮﯗﻡ ﻗﯧﻠﯩﺸﻘﺎﻥ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮﮔﻪ ﻳﻪﻧﻪ ﺋـﯚﺯ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻗﯩـﺴﺎﺱ ﺋـﯧﻠﯩﺶ‪-‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﺋﯩﺶ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍﻣﺎﻱ‪ -‬ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﯩﺪﯨﻨﻤﯘ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩـﭗ ﻗﯧﻠﯩـﺸﻘﺎﻥ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻣـﯚھﺘﻪﺭەﻡ‬ ‫ﻣﯘﺳﺎ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻰ ھﻪﺯﺭەﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑـﯘ ﺋﻪﺳـﻪﺭﻧﻰ ﻳﯧﺰﯨـﭗ ﭼﯩﻘﯩـﺸﻰ ﻗـﺎﻧﭽﻪ ﺋﺎﻟﻘﯩـﺸﻠﯩﻤﺎﻕ ﺷـﯘﻧﭽﻪ ﺋﻪﺭﺯﯨﻴـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻛﺎﺗﺘﺎ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ھﯧﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﯘ ﺑﯘ ﺋﻪﺳﯩﺮﯨﺪە ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﻛﺘﻪﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩـﺮﻯ ﺭﯗﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺯﯗﻟﯘﻣﻰ ۋە ﺗﺎﺟﺎۋﯗﺯﯨﻐﺎ ﺋﯘﭼﺮﺍﺵ ﺋﻪھﯟﺍﻟﯩﻨﻰ ﺗﻪﭘـﺴﯩﻠﯩﻲ ﺑﺎﻳـﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩـﭙﻼ ﻗﺎﻟﻤـﺎﻱ‪ ،‬ﺋـﯚﻛﺘﻪﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﯩـﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜـﻰ‬ ‫ﺩەۋﺭﺩە ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﺷـﻪﺭﻗﻰ ۋە ﻏﻪﺭﺑﯩـﺪە ﺋـﯚﺯ ﻛـﯚﺯﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻛـﯚﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﺋـﯚﺯﻯ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷـﻘﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﻗﺎﺗـﺎﺭ ﺳﯩﻴﺎﺳـﯩﻲ‬ ‫ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩﻚ ﺋﯘﭼﯘﺭﻻﺭﻧﻰ ﺑﯧﺮﯨﺪﯗ‪ .‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﻪ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋـﯚﺯ ﺩﯨﻨـﻰ ۋە‬ ‫ۋەﺗﯩﻨﻰ ﻳﻮﻟﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﯨﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﺭﯗﻧـﺪﺍﺵ ﻳﻮﻟﯩـﺪﺍ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺑﺎﺭﻏـﺎﻥ ﻗﻪھﺮﯨﻤـﺎﻧﻠﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﯜﻛـﺴﻪﻙ ﻣﺎھـﺎﺭەﺕ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺋﺎﻻھﯩﺪە ﺩﯨﻘﻘﻪﺗﻜﻪ ﺳـﺎﺯﺍۋەﺭﺩﯗﺭ‪ .‬ﻣﺎﻧـﺎ ھـﺎﺯﯨﺮ ﻣﻪﻥ ﺑـﺎﺭﻟﯩﻖ ﻳﺎﺷـﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﺋﺎﻧـﺎ ۋەﺗﻪﻧـﺪە ﺑﻮﻟـﯘپ‬ ‫ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﯩﻠﯩﻚ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻳﻮﺭﯗﺗـﯘپ ﺑﯧﺮﯨـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑـﯘ ﻛﯩﺘـﺎﺏ‪ -‬ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﺳـﻰ‪-‬‬ ‫ﻧــﻰ ﺋﻮﻗــﯘپ ﭼﯩﻘﯩــﺸﻨﻰ ﺗﻪۋﺳــﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﯩﻨﯩﻤــﺪﺍ ﺑــﯘ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﯩــﯔ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳــﻰ ﻧﻪﺳــﻠﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﯩﻤﯘ ھﻪﻡ ﭘﺎﻳــﺪﯨﻠﯩﻖ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﺋﺎﺭﻣﯩﻐﺎﻥ )ﺳﻮۋﻏﺎﺕ( ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﯧﻠﯩـﺸﯩﻨﻰ ﺋﯜﻣﯩـﺪ ﻗﯩﻠﯩـﻤﻪﻥ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ‪ ،‬ﺋﯘﺳـﺘﺎﺯ ﻣﯘﺳـﺎ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﯩﻴﻨﯩﯔ ﺑـﯘ ﺋﯘﻟـﯘﻍ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ھﯩﻤﻤﯩﺘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﻻھﯩﺪە ﺗﻪﺷﻪﻛﻜﯜﺭﯛﻣﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯨﻤﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺳﻪﺋﯩﺪ ﺷﺎﻣﯩﻞ‪.‬‬ ‫‪ -1974‬ﻳﯩﻞ ﻓﯧﯟﺭﺍﻟﻨﯩﯔ ‪ - 2‬ﻛﯜﻧﻰ‬ ‫ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺏ ﺋﻪﺭەﭘﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﻣﯘﻣﯩﻲ ۋەﺯﯨﻴﯩﺘﻰ‬ ‫ﭼﯩﯔ ﺳﯘﻻﻟﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﺩەۋﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﺋـﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ﺋـﺎﻟﺘﻪ ﺷـﻪھﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﺭﻛﯩـﺰﻯ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ۋﺍﻟﯩﻴﻼﺭ ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﯩﺪە ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺟﯩﯔ ﺷـﯘﺭﯨﻦ ﻗﺎﺗـﺎﺭﻟﯩﻖ ﺧﺘـﺎﻱ ۋﺍﻟﯩﻴﻠﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺋـﯚﺯ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩـﺪﺍ ﺧﻪﻟﻘـﻘﻪ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺯﯗﻟــﯘﻡ‪ -‬ﺯﻭﺭﻟــﯘﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ھﻪﻣــﻤﻪ ﺋــﺎﺩەﻡ ﻳﺎﺧــﺸﻰ ﺑﯩﻠــﺴﻪ ﻛﯧــﺮەﻙ‪ .‬ﺩﯗﻧﻴــﺎﺩﺍ ھﻪﺭ ﺋﯩــﺸﻨﯩﯔ ﭼﯧﻜــﻰ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺷــﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ‬ ‫ﺯﯗﻟﯘﻣﻨﯩﯖﻤــﯘ ھﻪﻡ ﭼﯧﻜــﻰ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ھﻪﺭ ﺋﯩــﺶ ﺋــﯚﺯ ﭼﯧﻜﯩــﺪﯨﻦ ﺋﯧــﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗــﺴﻪ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺳــﻪۋﺭ‪ -‬ﺗــﺎﻗﯩﺘﯩﻤﯘ‬ ‫ﺗﯜﮔﻪﻳﺪﯗ‪ -‬ﺩە‪ ،‬ﺋﯩﺴﻴﺎﻥ ﻛﯚﺗﯜﺭﯛپ‪ ،‬ﭼﯧﻜﯩـﺪﯨﻦ ﺋﺎﺷـﻘﺎﻥ ﺯﺍﻟﯩـﻢ ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺗﻨﻰ ﺋﺎﻏـﺪﯗﺭﯗپ ﺗﺎﺷـﻼپ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐـﺎ ﺋﺎﺩﯨـﻞ ﺑﯩـﺮ‬ ‫‪15‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗپ ﭼﯩﻘﯩـﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒـﯘﺭ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻛﯧﻴﯩﻨﻜـﻰ ﺩەۋﺭﻟﻪﺭﺩە ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﺋﻪﻣﻪﻟـﺪﺍﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﻪﺧﭙﯩـﻲ ۋە ﺋﺎﺷـﻜﺎﺭﺍ‬ ‫ﺯﯗﻟﯘﻣﻠﯩﺮﻯ ھﻪﺩﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﯧﺸﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻖ ﺟﯧﻨﯩـﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺰﺍﺭ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ ،‬ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﻣـﺎﻝ‪ -‬ﻣﯜﻟـﯜﻙ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺯﯗﻟﯘﻙ ﻗـﯘﺭﺗﺘﻪﻙ ﺷـﻮﺭﺍپ ﻗﻮﻳﻤﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﺎﺩﺍﻟﻪﺕ‪ ،‬ھﻪﻗﻘﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩـﯔ ﻗﻪﺩﺭﻯ ﻗﺎﻟﻤﯩـﺪﻯ‪ ،‬ﻣﻪﻳﻠـﻰ ﺷـﻪھﻪﺭ ۋە‬ ‫ﻣﻪﻳﻠــﻰ ﻗﯩــﺸﻼﻗﺘﺎ ﺑﻮﻟﻤﯩــﺴﯘﻥ ﺯﯗﻟــﯘﻡ‪ -‬ﺯﻭﺭﻟــﯘﻕ‪ ،‬ﻧﺎھﻪﻗﭽﯩﻠﯩــﻚ ﺑــﺎﺵ ﻛﯚﺗــﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﭘﺎﺭﯨﺨﻮﺭﻟﯘﻕ‪ ،‬ﻧﺎھﻪﻗﭽﯩﻠﯩﻜﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻣﻪﺯﻟﯘﻣﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎھﯘ‪ -‬ﺯﺍﺭﻯ ﭘﻪﻟﻪﻛﻜﻪ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺧﯘﻻﺳـﻪ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧـﺪﺍ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻴﺎﻥ ﻛﯚﺗﯜﺭﯛپ ﭼﯩﻘﯩﺸﻨﯩﯔ ﺯﯦﻤﯩﻨﻰ ۋە ﺯﺍﻣﺎﻧﻰ ھﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﯩﺴﺘﯩﺒﺪﺍﺩﯨﺪﯨﻦ ﻧﻪﻣﯘﻧﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺧﯩﺘــﺎﻱ ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﻰ ﺋﯩﻠﻐــﺎﺭ ﭘﯩﻜﯩﺮﻟﯩــﻚ‪ ،‬ﺋﻮﻗﯘﻣﯘﺷــﻠﯘﻕ ﺯﯨﻴــﺎﻟﯩﻴﻼﺭﻧﻰ ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ ﺑﻪﺗﻨــﺎﻣﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻗﺎﻟﻤﯩــﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﻣﯜﺭﻟﯜﻙ ﺗﯜﺭﻣﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺋﯚﻟﺘـﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﻛﯚﭘﯩﻨﭽﯩـﺴﯩﻨﻰ ﺗـﯜﺭﻣﯩﻠﻪﺭﺩە‬ ‫ﭼﯩﺮﯨﺘﯩﭗ ﺗﯜﮔﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗﻪھﺮﯨﻤﺎﻥ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﻗﺎﺭﺍ ﻛﺎﻣﯧﺮﻻﺭﻏﺎ ﺳـﻮﻻپ ﺋﻪﺯﺍﺑـﯘ‪ -‬ﺋﻮﻗـﯘﺑﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﮔﯩﺮﯨﭙﺘـﺎﺭ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﻪﻟﻖ ﻣﺎﻧﺎ ﻣﯘﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺯﯗﻟـﯘﻡ‪ -‬ﺋﯧﺰﯨﻠﯩـﺸﻜﻪ ﭼﯩـﺪﺍپ ﺑﻮﻻﻟﻤـﺎﻱ ﺑـﺎﺵ ﻛﯚﺗﯜﺭﯛﺷـﻜﻪ ﻣﻪﺟﺒـﯘﺭ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯘﻳـﺎﻥ ﺗﻪﻛـﺮﺍﺭ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺋﯩـﺴﻴﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﺗﻪﺟـﺮﯨﺒﻪ‪ -‬ﺳـﺎۋﺍﻗﻼﺭﻧﻰ ﻳﻪﻛـﯜﻧﻠﻪپ ﺷـﻪﺭﻗﻰ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ھﻪﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪە ﻛﻪڭ ﻛﯚﻟﻪﻣﻠﯩـﻚ ﺑﯩـﺮ ﺋﯩـﺴﻴﺎﻧﻐﺎ ﺗﻪﻳﻴـﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛﯚﺭﯛﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩـﯔ ﻳـﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻖ ﭘﯜﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻣﻪﺯﻟﯘﻡ ﺧﻪﻟﻖ ﺑﯩﺮﺩەﻙ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﻠﯩﺸﯩﭗ ﺧﯩﺘﺎﻱ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﺎﻏـﺪﯗﺭﯗپ ﺗﺎﺷﻼﺷـﻘﺎ ﺑﻪﻝ ﺑﺎﻏﻠﯩـﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﻛــﯜﺭەﺵ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩــﺪﺍ ﺗﻪﺩﺑﯩﺮﻟﯩــﻚ‪ ،‬ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﯩــﻚ ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗــﻜﻪ ﺭەھﺒﻪﺭﻟﯩــﻚ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣــﯘﻧﻪۋۋەﺭﻟﻪﺭ ﺗﻮﭘﻠﯩﻨﯩــﭗ ﺟﻪﻣﺌﯩــﻴﻪﺕ ﺗﻪﺷــﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺟﯜﻣﻠﯩــﺪﯨﻦ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩە ﺋﯩــﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘــﻰ ﻗﯘﺭﯗﻟــﯘپ‬ ‫ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ۋە ﻳﻮﺷﯘﺭﯗﻥ ﺗﻪﺷﯟﯨﻘﺎﺕ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﺎﻣﻤـﺎ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ ﺗﯜﺭﻟـﯜﻙ ﺗﻪﺷـﯟﯨﻘﻨﺎﻣﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩـﭗ‬ ‫ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﻮﻳﻐﯩﻨﯩــﺸﻘﺎ‪ ،‬ﺋﯩــﺴﻴﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﭼــﺎﻗﯩﺮﺩﻯ‪ .‬ﺟﻪﻣﺌﯩــﻴﻪﺕ ﺧﯩﺘــﺎﻱ ﺯﻭﺭﺍۋﺍﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗــﻜﻪ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ‬ ‫ﺟﻪﺑــﺮﻯ‪ -‬ﺯﯗﻟــﯘﻣﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﺩﯨﻨﻐــﺎ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ ھﺎﻗــﺎﺭەﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻘﺘﯩــﺴﺎﺩﯨﻲ ﺑــﯘﻻڭ‪ -‬ﺗــﺎﻻﯕﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩــﯔ ﻛــﯚﺯ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﭘﺎﺵ ﻗﯩﻠﯩﭗ ھﻪﻣﻤﯩﻨﻰ ﺩﯨﻘﻘﻪﺗﻜﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻤـﯘ ﺧﻪﻟـﻖ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺯﯗﻟﯘﻣـﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺰﺍﺭ ﺑﻮﻟـﯘپ‬ ‫ﭘﯩﭽﺎﻕ ﺳﯚﯕﻪﻛﻜﻪ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺷﯘ ﺩەۋﺭﺩﯨﻜﻰ ﺧﯩﺘﺎﻱ ﺯﻭﺭﺍۋﺍﻧﻠﻘﯩﻨﻰ ﺋﻪﻛـﺲ ﺋﻪﺗﺘـﯜﺭﯛپ ﺑﯧﺮﯨـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻗﯩﺴﯩﻢ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛپ ﺋﯚﺗﯜﺵ ﭘﺎﻳﺪﯨﺴﯩﺰ ﺑﻮﻟﻤﺎﺱ ﺩەپ ﺋﻮﻳﻼﻳﻤﻪﻥ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﯩﭽﻪ‪:‬‬ ‫)‪ (1‬ﻳﻪﺭﻟﯩﻚ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﺍﺭﻻﺭ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﯨﻲ ھﺎﻟـﺪﺍ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻏـﺎ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ ﺋـﯘﺯﯗﻥ ﭼـﺎچ ﻗﻮﻳـﺎﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﯘﭼﯩـﺴﯩﻐﺎ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ‬ ‫ﻛﯩﻴﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﻧﻰ ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﻛﯚﯕﻠﻪﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯩﻴﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯘ ﻗﯩﻴﺎﭘﻪﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺧـﯘﺩﺩﻯ ﺧﯩﺘﺎﻳﻨﯩـﯔ ﺋـﯚﺯﯨﮕﯩﻼ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎپ ﻗﺎﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫)‪ (2‬ﺋﺎﺗﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﯩﺮەﺭ ﺧﯩﺘﺎﻱ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﺍﺭﯨﻐﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﺴﺎ‪ ،‬ﺩەﺭھﺎﻝ ﺋﺎﺗﺘﯩﻦ ﭼﯜﺷﯜپ ﺋـﯘ ﺋﻪﻣﻪﻟـﺪﺍﺭﻏﺎ ﺗﻪﺯﯨـﻢ‬ ‫ﺑﯩﺠﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﺷﻰ ﻛﯧﺮەﻙ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫)‪ (3‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﺎﺗﻠﯩﻖ ﻳﺎﻛﻰ ھﺎﺭۋﯨﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺳـﯘﻟﻤﺎﻥ ﻳﻮﻟـﺪﺍ ﺑﯩـﺮەﺭ ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﻣﻪﻧـﺴﻪﭘﺪﺍﺭ ﻳـﺎﻛﻰ ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﭼﯩـﺮﯨﻜﻜﻪ‬ ‫ﻳﻮﻟﯘﻗﺴﺎ‪ ،‬ﺩەﺭھﺎﻝ ھﺎﺭۋﺍ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﺎﺗﺘﯩﻦ ﭼﯜﺷﯜپ ﺋﯘﻧﺪﺍﻗﻼﺭﻏﺎ ھﯚﺭﻣﻪﺕ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛپ ﺗﯩﺰ ﭼﯚﻛﯜپ ﺗﻪﺯﯨﻢ ﻗﯩﻠﯩـﺸﻰ ﻛﯧـﺮەﻙ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫)‪ (4‬ﺋﺎﻣﺒﺎﻟﻼﺭ ﺑﯘﺗﺨﺎﻧﯩﻐـﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻧـﺪە ﻣﯘﺳـﯘﻟﻤﺎﻥ ھـﺎﻛﯩﻤﻼﺭ‪ ،‬ﺑﻪﮔـﻠﻪﺭ ﺑﯘﺗﺨﺎﻧـﺎ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨـﺴﯩﺪﺍ ﻗـﻮﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻐـﺎ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯩﺰ ﭼﯚﻛﯜپ ﺗﯘﺭﯗﺷﻠﯩﺮﻯ ﻛﯧﺮەﻙ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻗﻮﺯﺍ ﺗﯘﻏﯘﻟـﯘپ ﺑﻪﺵ ﻳﯩـﻞ ﺋﯚﺗـﺴﻪ‪ ،‬ﻗﻮﺯﯨﻨﯩـﯔ ﺋﯩﮕﯩـﺴﻰ ھﻪﺭ‬ ‫ﻳﯩﻠﯩﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻤﺪﯨﻦ ﺑﻪﺵ ﻳﯩﻠﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺑﻪﺵ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﺗﯘﻳﺎﻕ ﺑﯧﺠﻰ ﺗﯚﻟﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ھﻪﺭ ﻳﯩﻠـﺪﺍ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻗﯧﺘﯩﻤـﺪﯨﻦ ﺑﻪﺵ‬ ‫‪16‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻳﯩﻠﺪﺍ ﺋﻮﻥ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﻳﯘڭ ﺑﯧﺠﻰ ﺗﯚﻟﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻗﻮﺯﺍ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﻟﺴﻪ ﻗﺎﻥ ﺑﯧﺠﻰ ﺗﯚﻟﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﺎﺯﺍﺭﻏـﺎ ﺋﺎﭘﯩﺮﯨـﭗ ﺳﺎﺗـﺴﺎ ﺗﺎﭘـﺎۋەﺕ‬ ‫ﺑﯧﺠﻰ ﺗﯚﻟﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﮔﯚﺵ ﭘﺎﺭﭼﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﮔـﯚﺵ ﺑﯧﺠـﻰ ﺗـﯚﻟﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺗﯧﺮﯨـﺴﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺗـﯜﻣﻪﻥ ﺑﯧﺠـﻰ ﺗـﯚﻟﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻣﺎﻟﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮەﺭ ﭘﯘﺗﻰ ﻛﻪﻡ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﺴﺎ ﺩﯗﻛﺎﻧﺪﺍﺭ ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻧﯘﻗـﺴﺎﻥ ﺑﯧﺠـﻰ ﺗـﯚﻟﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺧﯘﻻﺳـﻪ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﺑﯩﺮ ھﺎﻳﯟﺍﻧـﺪﯨﻦ ﻳﯩﮕﯩـﺮﻣﻪ ﺧﯩﻠﻐـﺎ ﻳـﯧﻘﯩﻦ ﺑـﺎﺝ ﺋـﺎﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺧﻪﻟﻘﻨﯩـﯔ ﻗﯩﻨﯩﻨـﻰ ﺋﻪﻧﻪ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﺷﻮﺭﺍﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﯩﻼﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻧﻪﻣـﯘﻧﻪ ﺋﯜﭼـﯜﻧﻼ ﻛﻪﻟﺘـﯜﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﻣﯩـﺴﺎﻟﻼﺭﺩﯗﺭ‪ ،‬ﺧـﺎﻻﺱ‪ .‬ﻣـﯚھﺘﻪﺭەﻡ ﺋﻮﻗـﯘﺭﻣﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺷـﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﻠﯩﯟﺍﻟـﺴﺎ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺧﻪﻟﻘﻨـﻰ ﺋﯩـﺴﻴﺎﻥ ﻛﯚﺗﯜﺭﯛﺷـﻜﻪ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﺎﻣﯩﻠﻼﺭ ﺑﯘﻧﺪﯨﻨﻤﯘ ﻛﯚپ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ھﻪﺭ ﺑﯩﺮﻯ ﺋﯚﺯ ﺋﻮﺭﻧﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺯﯨﻜﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﺧﯩﺘﺎﻱ ﺯﯗﻟﯘﻣﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻗﻮﺯﻏﺎﻟﻐﺎﻥ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺋﯩـﺴﻴﺎﻥ ‪ -1931‬ﻳﯩﻠـﻰ ﻗﯘﻣﯘﻟـﺪﺍ ﺑﺎﺷـﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻟﯩﻬ ﺩﻭﺭﻏﺎ‪ ،‬ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻼﺭ ﺑﺎﺷﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﻗﯘﻣﯘﻝ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﻰ ھﻪﺭﻗﺎﻳﺴﻰ ﺗﯚﺭە‪ -‬ﺑﻪﮔـﻠﻪﺭ ﺑﯩـﺮﺍﻗﻼ ﻗﻮﺯﻏﺎﻟـﺪﯨﻼﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺟﻪﯕﺪە ﺋﯩﻤﺎﻥ ﻗﯘۋۋﯨﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺟﺎﺳﺎﺭەﺗﻜﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ھﻪﺭ ﺑﯩـﺮﻯ ﺧـﯘﺩﺩﻯ ﺷـﯩﺮ‬ ‫ ﺋﺎﺭﺳﻼﻧﻼﺭﺩەﻙ ﺑـﺎﺗﯘﺭﻟﯘﻕ ﻛﯚﺭﺳـﯩﺘﯩﭗ ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛـﯚپ ﻣﻪﻏﻠـﯘﺑﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋـﯘﭼﺮﺍﺗﺘﻰ ھﻪﻣـﺪە ﺋـﺎﻟﻼھ‬‫ﺟﯩﻬﺎﺩ ﺋﻮﻳﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘـﺎﻥ ﺑـﯘ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩـﺴﻴﺎﻧﯩﻨﻰ ﺯﻭﺭ ﻏﻪﻟﯩـﺒﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﺮﯨـﺸﺘﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ھﻪﺭ ﻳﻪﺭﺩە‬ ‫ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﻏﺎﻟﯩﺐ‪ ،‬ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺯەﭘﻪﺭ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺯەﭘﻪﺭ ﻗﯘﭼﯘۋﺍﺗﻘـﺎﻥ ﻣﯘﺳـﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﻗﻮﺷـﯘﻧﻰ‬ ‫ﺳــﯧﭙﯩﮕﻪ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜــﻰ ﭘﻪﻳــﺘﻠﻪﺭﺩە ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭﻣﯘ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﻗﯧﺘﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺗــﯜﺭﻛﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﺮﻟﯩــﺸﯩﭗ ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻗــﻮﻏﻼپ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨــﺸﻘﺎ ﺑﻪﻝ ﺑﺎﻏﻠﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﺟﻪﯕــﻠﻪﺭﺩە ﻛــﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭ ﻗﯩﻠﯩﭽــﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ‪ ،‬ﻗﺎﭼﻘـﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﻗـﺎﭼﺘﻰ‪ ،‬ﻗﺎﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﯩـﺪﯨﻼ ﺳـﺎﻗﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻛـﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭﻟﻪﺭ‪ ،‬ﻳﯧـﺰﺍ‪ -‬ﻗﯩـﺸﻼﻗﻼﺭ‪ ،‬ﺗـﺎﻍ ﺧﻪﻟﻘﻠﯩـﺮﻯ ﻣﯘﺳـﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﻗﻮﻟﯩﻐـﺎ ﺋـﯚﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗﯘﻣﯘﻟـﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷـﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﯩـﻨﻘﯩﻼﺏ ﺋـﻮﺗﻰ‬ ‫ﺑﺎﺭﻏﺎﻧـــﺴﯧﺮﻯ ﻛﯧﯖﯩﻴﯩـــﭗ‪ ،‬ﺷـــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـــﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ھﻪﺭﻗﺎﻳـــﺴﻰ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩﺮﯨـــﺪە ﻛﻪﻳﻨـــﻰ‪ -‬ﻛﻪﻳﻨﯩـــﺪﯨﻦ ﻗـــﻮﺯﻏﯩﻼڭ‬ ‫ﻛﯚﺗﯜﺭﯛﻟﺪﻯ‪ ،‬ھﯚﺭﻟـﯜﻙ‪ ،‬ﻣﯘﺳـﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ ﺩەۋﺍﺳـﻰ ھﻪﻣـﻤﻪ ﺟـﺎﻳﻨﻰ ﻗﺎﭘﻠﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩـﺴﻼﻡ ﺗـﯘﻏﻰ ﻛـﯚﻛﺘﻪ ﺟﻪۋﻻﻥ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‪،‬‬ ‫ﺟﻪڭ‪ -‬ﻛﯜﺭەﺷﻨﯩﯔ ﻗﺎﺯﯨﻨﻰ ﻗﺎﻳﻨﺎپ ﺗﺎﺷـﺘﻰ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘـﺎ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﺧﻪﻟﻘـﻰ ﻗـﻮﺯﻏﯩﻼڭ ﻛﯚﺗـﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﻗـﻮﺯﻏﯩﻼڭ ﻏﻪﻟﯩـﺒﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭ ﺧﻮﺗﻪﻧﻨﻰ ﺋﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠـﺪﻯ ۋە ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮﮔﻪ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻳـﯜﺭﯛﺵ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﺋـﯘ ﻳﻪﺭﻧﯩﻤـﯘ‬ ‫ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﺗﺎﺯﯨﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ ﺋﯜﻟﮕـﯜﺭﯛپ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﻣﯘ ﻗﻮﺯﻏﺎﻟـﺪﻯ ھﻪﻣـﺪە ﺗﻮﻟـﯘﻕ ﻏﻪﻟﯩـﺒﯩﮕﻪ ﻣـﯘۋەﭘﭙﻪﻕ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍﺷﻠﯩﻖ ﺟﺎﻳﻼﺭ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭ‪ ،‬ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﭽﯩﻼﺭ‪ ،‬ﺯﯨﻴﺎﻟﯩﻴﻼﺭﻧﯩـﯔ ﭘﺎﺋـﺎﻟﯩﻴﻪﺕ ﻣﻪﺭﻛﯩـﺰﯨﮕﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧـﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩە ﺯﻭﺭ ﺩﺍﻏــﺪﯗﻏﺎ ﺑﯩــﻠﻪﻥ »ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺋﯩــﺴﻼﻡ ﺟﯘﻣﻬــﯘﺭﯨﻴﯩﺘﻰ« ﻧــﺎﻣﻰ ﺋﺎﺳــﺘﯩﺪﺍ ﺭەﺳــﻤﯩﻲ ﺩﯙﻟﻪﺕ‬ ‫ﻗﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪) .‬ﺑﯘﻻﺭ ﺋﻮﺭﻧﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﯩﻲ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪(.‬‬ ‫ﺋﯩﺨﺘﯩﻼپ ﺩەۋﺭﻯ‬ ‫ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻨﯩﯔ ﭘﺎﺭﻻﻕ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ۋەﺗﻪﻧـﺪە ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﻗﺎﻟﻤﯩـﺪﻯ‪ ،‬ﻗﺎﻟـﺪﻯ ﺩﯦﮕﻪﻧـﺪﯨﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﯩـﺪە ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﺯ‬ ‫ﺧﯩﺘﺎﻱ ﻣﻪۋﺟﯘﺩ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺧﯩﺘﺎﻱ ۋﺍﻟﯩﺴﻰ ﺟﯩﯔ ﺷﯘﺭﯨﻨﻨﯩﯔ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨﺴﯩﺪە ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻣﯘﺳـﯘﻟﻤﺎﻥ ﺩەپ‬ ‫ﺑﯩﻠﮕﻪﻥ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪھـﺪﯗ‪ -‬ﭘﻪﻳﻤﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐـﺎ ﺋﯩـﺸﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺋﺎﺭﯨـﺪﺍ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙـﺎﻕ‬ ‫ﺗﯜﺯﯛپ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻛﯜﭼﻨﯩـﯔ ﺑﯩﺮﻟﯩﺸﯩـﺸﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﻪڭ ﺟﻪﯕـﻠﻪﺭﺩە ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ ﺗﻪﻛـﺮﺍﺭ‬ ‫ﻣﻪﻏﻠــﯘپ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﻼﺷــﻘﺎﻥ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺗﻪﺭەپ ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ﻏﻪﻧﯩﻤﻪﺗــﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺋــﻮﻟﺠﯩﻼﺭﻧﻰ ﻗﻮﻟﻐــﺎ ﭼﯜﺷــﯜﺭﯛپ ﺧﯧﻠــﻰ‬ ‫ﻛﯜﭼﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺴﯧﺮﻯ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﺩەﻝ ﺷـﯘ ﭘﻪﻳﺘـﺘﻪ ﺟﯩـﯔ ﺷـﯘﺭﯨﻦ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺳﻮۋﯦﺖ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮﯨﻠﻪﺭ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﺭﯨﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺳﻮﺩﺍ ﻛﯧﻠﯩـﺸﯩﻤﻰ ﺗﯜﺯﯛﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻛﯧﻠﯩـﺸﯩﻢ‬ ‫ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﺳﻮۋﯦﺖ ﺗﻪﺭەﭘﻨﯩﯔ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﻣﺎﺩﺩﯨﻲ‪ ،‬ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﻳـﺎﺭﺩەﻣﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨـﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪17‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﯩﮕﻪ ﻣﻮﺳـﻜﯟﺍﺩﯨﻦ ﺗﯜﺭﻟـﯜﻙ ﻛﻪﺳـﭙﯩﻲ ﻣﺎھـﺎﺭەﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﯧﺨـﻨﯩﻜﻼﺭ ۋە ‪ 80‬ﺩﯨـﻦ ﺋـﺎﺭﺗﯘﻕ ھﻪﺭﺑﯩـﻲ‬ ‫ﺋﯩــﺸﻼﺭ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ ﻳﯧﺘﻪﻛﭽــﻰ ﺋﻮﻓﯩﺘــﺴﯧﺮ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﻟــﯜپ‪ ،‬ﺟﯩــﯔ ﺷــﯘﺭﯨﻦ ھﺎﻛﯩﻤﯩﻴﯩﺘﯩﻨﯩــﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳــﻰ ﻛﯜﭼﻪﻳﺘﯩﻠﯩــﺪﯗ‪.‬‬ ‫ھﻪﺭﺧﯩﻞ ﻣﺎﺩﺩﯨﻲ ﻳـﺎﺭﺩەﻣﻠﻪﺭ‪ ،‬ھﻪﺭﺑﯩـﻲ ﻛـﯜﭼﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻗـﻮﺭﺍﻝ‪ -‬ﻳـﺎﺭﺍﻗﻼﺭ ﻛـﯚﭘﻠﻪپ ﺋﺎﺷـﯘﺭﯗﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺷـﯘ ﭼـﺎﻏﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷـﻼپ‬ ‫ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺧﯩﺘﺎﻱ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﯩﺪە ﻛﯚﺭﯛﻧﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﭘﯩﻨﭽﯩﺴﻰ ﺭﯗﺱ ﺳـﻮﻟﺪﺍﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗﺎﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ‬ ‫ﺟﯩﯔ ﺷﯘﺭﯨﻦ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﻨﻰ ﺑﯘﺯﯗﺷﻘﺎ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﻗﻮﻟﯩـﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﻼ‬ ‫ﭼﺎﺭﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺳـﺎﻟﯩﺪﯗ ۋە ﺋـﺎﺧﯩﺮﻯ ﺑـﯘ ﻣﻪﻗـﺴﯩﺘﯩﮕﻪ ﻳﯧﺘﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋـﯘﺯﯗﻥ ﺋـﯚﺗﻤﻪﻱ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺑـﯘﺭﯗﻧﻘﻰ‬ ‫ۋەﺩﯨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯘﺯﯨﺪﯗ‪ .‬ﻗﯘﻣﯘﻝ ۋە ﮔﯘﭼﯩﯖﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯘﺭﯗﺷﺘﺎ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﻣﻪﻏﻠـﯘپ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻛﯜﺗـﯜﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﻳﻪﺭﺩﯨـﻦ ﺋﻮﻟﺠـﺎ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻗﻮﺭﺍﻝ‪ -‬ﻳﺎﺭﺍﻕ‪ ،‬ﺋﻮﻕ‪ -‬ﺩﻭﺭﯨـﻼﺭ ﺋﻮﺭﺗـﺎﻕ ﺗﻪﻗـﺴﯩﻢ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﺳـﺘﯩﻦ ﻣﺎﺟﯘﯕﻴﯩﯖﻨﯩـﯔ ﺑـﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﮔﻪﻧـﺴﯘﻏﺎ‬ ‫ﺗﻮﺷﯘﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﻣﺎﻓﯘﻳﻪﻥ‪ ،‬ﻣﺎﺟﻪﻧـﺴﺎڭ ﻗﺎﺗـﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻥ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻠﯩﺮﻯ ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھﺎﺟﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻳﯜﺯ ﺋﯚﺭﯛﻳﺪﯗ‪ .‬ﻣﺎﺟﯘﯕﻴﯩﯔ )ﮔﺎﺳﯩﻠﯩﯔ( ﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺧﯩﻴﺎﻧﯩﺘﻰ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﻰ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﻮﻟﺪﺍﺷـﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺑﻪﻛﻤـﯘ ﺋﯧﻐﯩـﺮ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺷﯘ ﺳﻪۋەﺏ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﺪﺍﺵ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺩﯛﺷﻤﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯧﺘﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﺎﺷـﺘﺎ ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺳــﯧﻐﯩﻨﯩﭗ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﺋﻪﻣــﺪﯨﻠﯩﻜﺘﻪ ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐــﺎ ھــﺎﻛﯩﻢ ﺑﻮﻟــﯘپ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﺋﯚﺯﻯ ھﯚﻛﯜﻣﺮﺍﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻣﯘﺩﺩﯨﺌﺎﺳﯩﻨﻰ ﺋﻮﭼﯘﻗﺘﯩﻦ‪ -‬ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺩﺍۋﺭﺍڭ ﺳﯧﻠﯩـﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷـﻼﻳﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ‬ ‫ﺋﻪﺳــﻨﺎﺩﺍ ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻳــﯜﺯﻟﯩﻤﻪ ﺳﯩﻴﺎﺳــﻪﺕ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩــﭗ ﺑﯩــﺮ ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻏــﺎ ﺋﻪﻟﭽــﻰ ﺋﻪۋەﺗﯩــﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ‪:‬‬ ‫»ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﻚ‪ ،‬ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺋﯩﺸﻼﺭﻏﺎ ﻣﺎھﯩﺮ‪ ،‬ﭼﯩﻦ ۋە ﻳﺎﭘﻮﻧﯩﻴﯩـﺪە ھﻪﺭﺑﯩـﻲ ﺗﻪﻟﯩـﻢ ﺋﺎﻟﻐـﺎﻥ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﻪﺗﻠﯩـﻚ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﺗﯘﺭ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﺴﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺳـﯩﻠﻪﺭﺩە ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﻨﻰ ﺋﯩـﺪﺍﺭە ﻗﯩﻠﯩـﺸﻘﺎ ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩـﻚ ﻗـﺎﺑﯩﻠﯩﻴﻪﺕ‬ ‫ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺑﯩﺰﺩﯨﻦ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻳـﺎﺭﺩەﻡ ﺳﻮﺭﯨـﺴﺎﯕﻼﺭ ﺑﯩـﺰ ﻳـﺎﺭﺩەﻣﮕﻪ ﺗﻪﻳﻴـﺎﺭ« ﺩەپ ﺋـﯘﻻﺭﻧﻰ ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻼﺭﻏـﺎ ﻗﺎﺭﺷـﻰ‬ ‫ﻗﯘﺗﺮﺍﺗﺴﺎ‪ ،‬ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻼﺭﻏﺎ ﺭەﺳﻤﯩﻲ ۋە ﻏﻪﻳﺮﯨﻲ ﺭەﺳﻤﯩﻲ ﻳﻮﻟﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪» :‬ﺳﯩﺰﻟﻪﺭ ﺑﻮﻟـﺴﺎﯕﻼﺭ ﺑـﯘ ﻳﯘﺭﺗﻨﯩـﯔ ﺋـﯚﺯ‬ ‫ﺋﯩﮕﯩﺴﯩﺪﯗﺭﺳﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﮔﻪﻧـﺴﯘﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﺑﯩـﺮ ﺳـﯧﻐﯩﻨﺪﻯ‪ -‬ﻛﻪﻟﮕﯜﻧـﺪﻯ ﻗﻪۋﻡ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩە‬ ‫ﺗﯘﺭﯗﺷﻘﺎ ھﻪﻗﻘﻰ ﻳﻮﻕ‪ ،‬ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎﯕﻼﺭ ﻳﻪﺭﻟﯩﻚ ﻗﻪھﺮﯨﻤﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ‪ ،‬ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﺗﯘﺗﯘﺷﻘﺎ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻻﻳﯩـﻖ ﻛﯧﻠﯩـﺴﯩﺰﻟﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺑﻮﺵ ﻛﻪﻟﻤﻪﯕـﻼﺭ« ﺩەپ ﺑـﯘﻻﺭﻧﻰ ﻗﯘﺗﺮﯨﺘﯩـﭗ‪ ،‬ۋەﺩە ﺋﯜﺳـﺘﯩﮕﻪ ۋەﺩﯨﻠﻪﺭﻧـﻰ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫ﻗﻮﻳﻨﯩﻨﻰ ﺧﺎﻡ ﻳﺎﯕﺎﻕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﺪﯗﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﺑﯩـﺮﻻ ﺋﺎﻧـﺪﺍ ھﻪﻡ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻏـﺎ ھﻪﻡ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻏـﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﺷــﻰ ﻛــﯜﺭەﺵ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒــﯘﺭ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺩەﻝ ﺷــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﺟﯩــﯔ ﺷــﯘﺭﯨﻦ ﻣﻮﺳــﻜﯟﺍﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﻳــﻮﻝ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﯩﯔ‪ ،‬ﻏﯘﻟﺠﺎ ﺋﺎﻟﺘﺎﻱ ۋﯨﻼﻳﯩﺘـﻰ ﻗﺎﺗـﺎﺭﻟﯩﻖ ﺟـﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﻳﯩﻐﯩـﭗ ﻛﻪﻟـﺪﯗﻕ‪ ،‬ﺩەپ ﻣﯩﯖـﺪﯨﻦ ﺋـﺎﺭﺗﯘﻕ‬ ‫ﺭﯗﺱ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻧﻰ ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛپ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ »ﺋﺎﻕ ﺋﻮﺭﯗﺱ« ﺩەپ ﺋﺎﺗﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﺷﯧﯔ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ )ﺷـﯧﯔ ﺷﯩـﺴﻪﻱ‪-‬‬ ‫ﺕ( ﺑﯩــﺮ ﺧﯩﺘــﺎﻳﻨﻰ ﺑﯘﻻﺭﻏــﺎ ﺯﯦﺨــﯘﻱ )ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻥ( ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﻗﻮﻳﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺷــﯧﯔ ﺯﯦﺨــﯘﻱ ﻗــﻮﻝ ﺋﺎﺳــﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑــﯘ ﺭﯗﺱ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﭘـﺎﻥ‪ ،‬ﭘﯩﭽـﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ۋەھـﺸﯩﻴﺎﻧﻪ ﻗﯩﺮﻏﯩﻨﭽﯩﻠﯩـﻖ‪ ،‬ﺑـﯘﻻڭ‪ -‬ﺗـﺎﻻﯕﻼﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺑﺎﺭﯨـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﺩﯛﺷﻤﯩﻨﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺭﯗﺳﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻝ‪ -‬ﻳﯘﺭﺗﻨﻰ ﺧﺎھﻠﯩﻐﺎﻧﭽﻪ ﺑـﯘﻻپ‪ -‬ﺗـﺎﻻپ‪ ،‬ﺋـﻮﺕ ﻗﻮﻳـﯘپ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛپ‪ ،‬ﺗﺎﻻﻥ‪ -‬ﺗﺎﺭﺍﺝ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﯩﻨﻰ ﻗﺎﻟﻤﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﻣﻪﺯﻛﯘﺭ ۋﯨﻼﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ھﻪﺭﺑﯩـﺮ ﻳﯧﺮﯨـﺪە ﺑﯘﺯﻏـﯘﻧﭽﻰ ﻛﺎﻣـﺎﺭ‪،‬‬ ‫ﺭﯗﺱ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺧﯩﺘﺎﻱ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑـﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘۋﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺯﯗﻟـﯘﻡ ۋە ﺯﻭﺭﺍۋﺍﻧﻠﯩﻘـﻼﺭ‬ ‫ﭼﻪﻛﺘﯩﻦ ﺋﺎﺷﯩﺪﯗ‪ .‬ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻛﯜﭼﯩﻨﻰ ﺗﻮﭘﻼپ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽـﻰ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﺵ ﻗﯩﻠﻐﺎچ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺮ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﭘﯩﭽﺎﻗﻠﯩـﺸﯩﭗ‪ ،‬ﮔـﺎھ ﻏﺎﻟﯩـﺐ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﮔـﺎھ ﻣﻪﻏﻠـﯘپ ﺑﻮﻟـﯘپ‬ ‫ﻳﯜﺭﮔﻪﻥ ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ۋە ﺧﻮﺗﻪﻥ ۋەﺯﯨﻴﯩﺘﻰ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﯩﭽﻪ ﻛﻪﭼﻤﻪﻛﺘﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺗﻪﻧﺪە ﻗﻮﺯﻏﯩﻼڭ‬

‫‪18‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻗﯘﻣﯘﻟﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷـﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﯩـﻨﻘﯩﻼﺏ ﺋﺎﻗـﺴﯘ‪ ،‬ﻛﯘﭼـﺎﺭ‪ ،‬ﻗـﺎﺭﺍ ﺷـﻪھﻪﺭﻟﻪﺭﮔﯩﭽﻪ ﻛﯧﯖﻪﻳـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﻛﺎﺗﺘـﺎ ھﺎﺩﯨـﺴﻪ ﺋـﺎﻟﺘﻪ‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭﮔﻪ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﭼﺎﻗﻤﺎﻕ ﺳﯜﺭﺋﯩﺘﯩﺪە ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧـﺪﺍﻕ ﺑﯩـﺮ ﺋﯘﻟـﯘﻍ ﭘﯘﺭﺳـﻪﺗﻨﻰ ﻛـﯚﭘﺘﯩﻦ ﺑﯩـﺮﻯ ﻛﯜﺗـﯜپ‬ ‫ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺧﻮﺗﻪﻥ ﺧﻪﻟﻘﻰ ‪ -1933‬ﻳﯩﻠﻰ ﻗﻮﺯﻏﯩﻼڭ ﻛﯚﺗﯜﺭﺩﻯ‪ ،‬ﻗﻮﺯﻏﯩﻼﯕﭽﯩﻼﺭ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ ﻗﺎﺭﺍﺷـﻠﯩﻖ ﺟـﺎﻳﻼﺭﺩﺍ‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﻰ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻣﻨﻰ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺏ ﻧﻪﺗﯩﺠﻪﺳـﯩﺪە ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺗﻪﺭەﭘـﺪﺍﺭﻯ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺗﯘﯕﮕـــﺎﻧﻼﺭ ﺧﻮﺗﻪﻧـــﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖـــﺪﯨﻦ ﻛﯧـــﻴﯩﻦ ﻳـــﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﯩﻦ ﻗـــﻮﻏﻼپ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠـــﺪﻯ‪ ،‬ﻗﯧﻠﯩـــﭗ ﻗﺎﻟﻐـــﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟـــﺴﺎ‬ ‫ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻛﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩـﺴﻼﻡ ﺩﯨﻨﯩﻨـﻰ ﻗﻮﺑـﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﺗﯧﺮﺭﯨﺘﻮﺭﯨﻴـﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﺳـﯘﻟﻤﺎﻥ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻏـﺎ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻘﻘــﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺯﯨﻤﻤﯩــﻴﻠﻪﺭ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨــﺪﺍ ﻣﯘﺋــﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨــﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻛــﯜﻥ‪ :‬ﺧــﻮﺗﻪﻥ ﺑﯩــﺮ ﺋﯩــﺴﻼﻡ ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﻰ ﺑﻮﻟــﯘپ‬ ‫ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ ،‬ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺖ ﺋﻪﺳﻜﻰ ﺷﻪھﻪﺭ )ﻛﻮﻧﺎ ﺷﻪھﻪﺭ( ۋە ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺟـﺎﻳﻼﺭ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﺋﻪﻣﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻗﻮﻟﯩﻐﺎ ﺋﯚﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩە ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺏ‬ ‫ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻮﻳﻐﯩﻨﯩﺸﻰ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ھﻪﺭﯨﻜﯩﺘﻰ ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯘﻣـﯘﻝ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩـﯔ ﻏﻪﻳـﺮەﺕ‬ ‫ۋە ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﭽﯩﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻘﻰ ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩـﯔ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮﻟﯩــﺸﯩﭗ ھﻪﺭﯨــﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩــﺸﯩﻨﯩﯔ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩــﺴﻰ ﺳــﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﻛﯘﭼــﺎﺭ ﺷــﻪھﯩﺮﻯ ﺋﯩﯩﻘﯩﻼﺑﭽﯩــﻼﺭ ﻗﻮﻟﯩﻐــﺎ ﺋــﯚﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭ‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﺋﺎﻗـﺴﯘﻧﯩﻤﯘ ﺋﯩـﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩـﺸﻘﺎ ﻣـﯘۋەﭘﭙﻪﻕ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨـﻦ ۋﺍﻗﺘـﻰ‪ -‬ۋﺍﻗﺘﯩـﺪﺍ ﺧﻪۋەﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﻟـﯘپ‬ ‫ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﭼـﯘﻕ ﭘﯩﻜﺮﻟﯩـﻚ‪ ،‬ﻣـﯘﻧﻪۋۋەﺭ ﻛﯩـﺸﯩﻠﯩﺮﻯ ﻳﯩﻐﯩﻠﯩـﭗ »ﺋﯩـﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘـﻰ« ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻣﻪﺧﭙﯩــﻲ ﺗﻪﺷــﻜﯩﻼﺗﻨﻰ ﻗــﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﺗﻪﺷــﻜﯩﻼﺕ ﺷــﯘ ﺯﺍﻣــﺎﻥ ﺷــﺎﺭﺍﺋﯩﺘﯩﻐﺎ ﻛــﯚﺭە ﻳــﯘﻗﯩﺮﻯ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴــﺎﺕ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋــﯚﺯ‬ ‫ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨﺸﺘﻰ‪ .‬ﺗﯚۋەﻧﺪە ﺑﯘ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺕ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﯩﺰﯨﻤﻠﯩﻜﻰ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﺋﻪﺑﯘﻟﻘﺎﺳﯩﻢ ﺋﺎﺧﯘﻥ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺯﯨﻴﺎﺋﯘﺩﺩﯨﻦ ﻣﻪﺧﺪﯗﻡ‬ ‫‪ -2‬ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ھﺎﺟﯩﻢ ﭘﺎﻟﺘﺎ ﺋﺎﺭﺗﯘﺵ‬ ‫‪ -3‬ﻣﻪﺧﺪﯗﻡ ﺯﺍﺩە ﺋﺎﺭﺗﯘﺵ‬ ‫‪ -4‬ﻗﯘﺗﻠﯘﻕ ھﺎﺟﯩﻢ ﺷﻪۋﻗﯩﻲ‬ ‫‪ -5‬ﺗﯘﺭﻏﯘﻥ ﺑﺎﻱ ﺑﻪﭼﭽﻪ ﺭەھﯩﻤﯩﻲ‬ ‫‪ -6‬ﺋﻪھﻤﻪﺩ ﭘﺎﺧﺘﺎ‬ ‫‪ -7‬ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼھ ﺧﺎﻧﯩﻲ‬ ‫‪ -8‬ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻣﯩﻴﻦ ﻗﺎﺭﻯ ﺳﻮﻓﯩﻴﺰﺍﺩە‬ ‫‪ -9‬ﺳﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻥ‬ ‫‪ -10‬ﺟﻪﺭﻧﯩﻞ ﺳﺎھﯩﺐ)ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺷﻪﺭﯨﭙﺨﺎﻥ(‬ ‫‪ -11‬ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩﺟﺎﻥ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼ ﺋﻮﺷﻠﯘﻕ‬ ‫‪ -12‬ﻣﻮﻟﻼ ﺋﯩﺒﺮﺍھﯩﻢ ۋﺍﺋﯩﺰ‬ ‫‪ -13‬ﻳﯜﺳﯜپ ﻣﯘﺯەﭘﭙﻪﺭﺯﺍﺩە‬ ‫‪ -14‬ﺗﯘﺭﻏﯘﻥ ھﻪﻛﯩﻢ ﻣﻪﺭﻏﯩﻼﻧﯩﻲ‬ ‫ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋـﯚﺯ ﺋﯩـﺴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﭘﯩﻨﻬـﺎﻥ ﺗﯘﺗﻘـﺎﻥ ﻳـﯘﺭﺕ ﭼـﻮﯕﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺗﯩﺠـﺎﺭەﺗﭽﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻛـﺎﺗﯩﺒﻼﺭ‪ ،‬ﺧـﺎﺩﯨﻤﻼﺭﻣﯘ‬ ‫ﺑﺎﺭﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺟﻪﻣﺌﯩــﻴﻪﺕ ﻳﯩﻐﯩﻠﯩــﺸﻰ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﻳﺎﺭﺑــﺎﻍ ﺩەﺭۋﺍﺯﺍﺳــﯩﻨﯩﯔ ﺗﯧــﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﻟــﯘﻡ ﺋﯚﻳــﺪە ﺧﯘﭘﯩﻴــﺎﻧﻪ ھﺎﻟــﺪﺍ‬ ‫‪19‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯚﺗﻜــﯜﺯﯛﻟﻪﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤــﺎ ﻛﯜﻧــﺪﯨﻠﯩﻚ ﺋﯩــﺸﻼﺭﻏﺎ ﻣﻪﺳــﺌﯘﻝ ﺋﻪﺯﺍﻻﺭ ھﺎﺟﯩﺨﺎﻧــﺎ ھﯘﺟﺮﯨﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨــﺪە ﺗــﯘﺭﯗپ‪ ،‬ﺋــﯚﺯ‬ ‫ﺧﺰﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﺘﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻛﻪﻣﯩﻨﻪ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﭙﻤـﯘ ﺷـﯘ ﺋﻪﺯﺍﻻﺭ ﺟﯜﻣﻠﯩـﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩـﺪﯨﻢ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋـﺎﺩەﺗﺘﻪ ﻣﯘﺳـﺎ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺩەپ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﻼﺗﺘﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺗﻪﻥ ۋە ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭ‬ ‫ﺋﯘﺯﯗﻥ ﺋﯚﺗﻤﻪﻱ ﺧﻮﺗﻪﻧﺪە ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩـﻨﻘﯩﻼپ ﺧﻪۋﯨـﺮﻯ ﻳـﯧﻘﯩﻦ‪ ،‬ﻳﯩﺮﺍﻗﻼﺭﻏـﺎ ﭘـﯘﺭ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ ،‬ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻛﯚﺭە‪ ،‬ﺧﻮﺗﻪﻧﺪە ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺏ ﻏﻪﻟﯩﺒﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﭽﯩﻼﺭ ﺯەﭘﻪﺭ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺯەﭘﻪﺭ ﻗﺎﺯﯨﻨﯩـﭗ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻳـﯜﺭﯛﺵ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ھﻪﻣﺪە ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺖ ﻛﻮﻧﺎ ﺷﻪھﯩﺮﯨﻨﻰ ﭘﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﻳﯧﯖـﻰ ﺷـﻪھﻪﺭﻧﻰ ﻣﯘھﺎﺳـﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐـﺎﻥ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺋﺎﻗﺴﯘﺩﯨﻜﻰ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻛﯧﻠﯩﯟﯦﺘﯩﭙﺘﯘ‪ ،‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭ ﺗﺎﺭﻗﯩﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺷﯘ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭﺩە ﺗﯘﺭﯗﺷﻠﯘﻕ ۋﯨﻼﻳﻪﺗﻠﯩﻚ ھﻪﺭﺑﯩـﻲ ﭘﯩﺮﻗﯩﻨﯩـﯔ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻰ ﺗﯧﺨـﻰ ﺋـﯘﺭﯗﺵ‬ ‫ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﯩﻐﺎ ﺑﺎﺭﻣــﺎﻱ ﺗــﯘﺭﯗپ ﭼﯩﻨﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺋﻪﻧﺌﻪﻧﯩــﺴﻰ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ ﺯەھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩــﭗ ﺋﯚﻟﯜۋﺍﻟﯩــﺪﯗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺗﻪﺯﯨــﻴﻪ‬ ‫ﻣﯘﺭﺍﺳﯩﻤﯩﻐﺎ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩە ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ۋە ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﻗﺎﺗﻨﯩﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳـﺎڭ ﭼﯩﻤﯩـﻦ )ﻳـﺎڭ‬ ‫ﺩﺍﺭﯨــﻦ( ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﺑﯩــﺮ ﺧﯩﺘــﺎﻱ ﺋــﯚﻟﮕﻪﻥ ﭘﯩــﺮﻗﻪ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻰ )ﺳــﯩﺠﺎڭ( ﻧﯩــﯔ ﻗﺎﺭﻣﯩﻘﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩــﭗ‬ ‫ﺋﺎﻗﺴﯘﺩﯨﻦ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﯧﭽﯩﭗ ﺑﯘ ﺗﻪﺭەﭘﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭﻧﯩﯔ ﻳﻮﻟﯩﻨﻰ ﺗﻮﺳﯘﺵ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻣﺎﺭﺍﻟﺒﯧـﺸﯩﻐﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍپ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﭼﯩﻘﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﻥ ﺳﻪﻛﻜﯩﺰ ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺧﯩﺘﺎﻳﻐﺎ ﺳﻪﺍﺩﺍﻗﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺸﻠﻪپ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ۋﺍﻟﯩـﺴﻰ ﻣـﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺗﻮﭘﻼپ‪ ،‬ﻳﺎڭ ﭼﯩﻤﯩﻨﮕﻪ ﭘﺎﺕ‪ -‬ﭘﺎﺕ ﻳﺎﺭﺩەﻣﮕﻪ ﺋﻪۋەﺗﯩـﭗ ﺗﯘﺭﯨـﺪﯗ‪ .‬ھﻪﺭ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩـﻖ‬ ‫ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭ ﺋﻪۋەﺗﯩــﺶ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧــﺪﺍ ﺷــﻪھﻪﺭ ﺳــﯩﺮﺗﯩﺪﺍ ﺑﯩــﺮ ﻛــﯚﺭەﻙ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﻟﯩــﺪﯗ‪ ،‬ﺋﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭ ﻳــﺎۋﺍﻍ‬ ‫ﺩەﺭۋﺍﺯﯨــﺴﯩﺪﯨﻦ ﺷــﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩــﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨــﭗ ﺷــﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﻨــﻰ ﺑﯩــﺮ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩــﭗ ﻗــﯘﻡ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨــﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﻛﯧﺘﯩــﺪﯗ‪،‬‬ ‫ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﻛـﯚﺯﯨﮕﻪ ﺧﯩﺘﺎﻳﻨﯩـﯔ ﺋـﺎﺯ ﺋﻪﺳـﻜﯩﺮﻯ ﻛـﯚپ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻛﯚﺭﺳـﯩﺘﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ‬ ‫ﺋﺎﭘﺘﺎﭘﻨﻰ ﺋﯧﺘﻪﻙ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﭘﻘﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻪﺟـﺪﯨﻬﺎ ﻛﻪﺑـﻰ ﻳﯘﺗـﯘپ‬ ‫ﺗﺎﺷﻼپ‪ ،‬ﺋﯜﺯﻟﯜﻛـﺴﯩﺰ ﺋﺎﻟﻐـﺎ ﻗـﺎﺭﺍپ ﻳـﯜﺭﯛﺵ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺋﯩـﺴﻼﻡ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺯەﭘﻪﺭ ۋە ﻧﯘﺳـﺮەﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ھﻪﻣﻤﯩـﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﯕﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﺧﯩﺘﺎﻱ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨﺪﺍﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺩﺍۋﺍﻻﺵ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﺩﻭﺧﺘـﯘﺭ ﻳﯩﻼۋﯨﻨﻜـﺎ‬ ‫ۋە ﻳﺎﺭﺩەﻣﭽﯩﺴﻰ ﺷﺎھﻰ ﻣﻪﺭﺩﺍﻥ‪ ،‬ﺩﻭﺧﺘﯘﺭ ﺋﺎﻧﺪﯨﺮﺳﻮﻥ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺧـﺎﺩﯨﻤﻰ ﺳـﻪﻳﻴﯩﺪ ﺋـﺎﺧﯘﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩـﺮ ﺗﯧﺒﺒﯩـﻲ‬ ‫ھﻪﻳــﺌﻪﺕ ﺗﻪﺷــﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﭗ ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩــﯔ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺟﻪڭ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﯩﻐﺎ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ﻛﯧﺘﯩــﭗ ﺋــﯘﺯﯗﻥ‬ ‫ﺋﯚﺗﻤﻪﻱ ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺧﯩﺘﺎﻱ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻗﺎﻳﺘﯩـﭗ ﻛﯧﻠﯩـﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﺎﺭﯨـﺪﺍ ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﻗﻮﺷـﯘﻧﯩﻨﯩﯔ ﺑـﺎﺵ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻰ ﻳــﺎڭ ﭼﯩﻤﯩــﻦ ﺟﻪﯕــﺪە ﭘﯘﺗﯩﻐــﺎ ﺋــﻮﻕ ﺗﯧﮕﯩــﭗ ﻳﺎﺭﯨــﺪﺍﺭ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩــﭗ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﺷــﯩﯟﯦﺘﻠﻪﺭ‬ ‫ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﺴﯩﺪﺍ ﻳﺎﺗﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﯘۋۋەﺕ ۋە ﺷﻪۋﻛﯩﺘﻰ ﻛﯜﻧـﺪﯨﻦ ﻛـﯜﻧﮕﻪ ﺋﯧـﺸﯩﭗ‬ ‫ﺑﺎﺭﯨﺪﯗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺷﺎﺩﻟﯩﻖ‪ ،‬ﺗﻪﻧﺘﻪﻧﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻗﻮﺷﺎﻕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﺸﯩﺪﯗ‪:‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﺎﭼﯩﻠﺪﻯ ﻗﯘﻣﯘﻟﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ‪،‬‬ ‫ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﻗﺎﭼﺘﻰ ﺧﻮﺗﯘﻧﻨﻰ ﺗﺎﺷﻼپ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻨﯩــﯔ ﺷــﯩﺪﺩەﺗﻠﯩﻚ ﺩﻭﻟﻘﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﺗﻪﺳــﯩﺮﯨﺪە ﺧﯩﺘــﺎﻱ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﻪﻏﻠــﯘپ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻗﺎﻳﺘﯩــﺸﻰ‪،‬‬ ‫ﺧﻪﻟــﻖ ﺭﺍﻳﯩﻨﯩــﯔ ﻳــﯜﺯﺩە ﻳــﯜﺯ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭﻏﺎ ﺗﻪﺭەﭘــﺪﺍﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷــﻰ ﻣــﺎ ﺩﺍﺭﯨﻨﻨﯩــﯔ ھﻪﻣــﻤﻪ ﺋﻮﻳــﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺗﻪﺩﺑﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨــﻰ‬ ‫ﻛﯚﭘــﯜﻛﻜﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧــﺪﯗﺭﯗۋەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﺗﻪﻗــﺪﯨﺮﮔﻪ ﺗﻪﻥ ﺑﻪﺭﻣﻪﻱ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﻮﺳــﻜﯟﺍ ﻣﯘﻣﻪﺳــﺴﯩﻠﻰ‬ ‫‪20‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫)ۋەﻛﯩﻠﻰ( ﮔﻪ ﺳﯧﻐﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻜﯟﺍ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﭼﯩﻦ ﻣﻮﺳـﻜﯟﺍ ﻧﻪﻧﺠﯩـﻨﮕﻪ ھـﺎﻝ ﺋﯧﻴﺘﯩـﭗ ﻳـﺎﺭﺩەﻡ ﺳـﻮﺭﯨﺪﻯ‪ ،‬ﻧﻪﻧﺠﯩﻨـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﺑﯧﺮﯨﺸﻨﯩﯔ ﺋﯩﻼﺟﻰ ﻳﻮﻕ‪ ،‬ﺩەپ ﺟﻪۋﺍﺏ ﺗﯧﻠﯧﮕﯩﺮﺍﻣﻤﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩﯔ ﻳﯧﯖﻰ ﺗﻪﺩﺑﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬ ‫ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩﯔ ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﻰ ﺗﯘﯕﮕﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻯ ﻣﯘﺳـﯘﻟﻤﺎﻥ ھﯧـﺴﺎﺑﻼﻧﻐﯩﻨﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽـﻰ ﺩەﺭﯨﺠﯩﻠﯩـﻚ ﺧﯩﺘـﺎﻳﭙﻪﺭەﺱ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻡ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻧﺪﺍﺷﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﭻ‪ -‬ﺋﯩﭽﯩﺪﻥ ﺩﯛﺷﻤﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺑﯘ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﺎﺳﺎﻧﻠﯩﻘﭽﻪ ﺟـﺎﻥ ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻧـﺪەﻙ ﺋﻪﻣﻪﺱ‬ ‫ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩــﯔ ﻗﻮﻟﯩــﺪﺍ ﻗــﻮﺭﺍﻝ‪ -‬ﻳــﺎﺭﺍﻕ ﻛــﯚپ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯘ ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺗﯜﺭﺗﻜﯩــﺴﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩــﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻗﯩﺮﻏﯩﺰﻻﺭﺩﯨﻦ ﻛﯚﭘﻠﻪپ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﺷـﻜﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺋـﺎﻻﻱ )ﺑﺎﺗـﺎﻟﯩﻴﻮﻥ( ﺗﻪﺭﻛﯩـﺒﯩﮕﻪ‬ ‫ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯛپ ﺷﯩﺘﻪﻱ ﻳﺎﻣﯘﻟﯩﻐـﺎ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷـﺘﯘﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺮ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑـﺎﻳﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﺋـﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯧـﺸﯩﻐﺎ‬ ‫ﭼﺎﻗﯩﺮﺗﯩــﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﺋﻮﭼــﯘﻗﺘﯩﻦ‪ -‬ﺋﻮﭼــﯘﻗﻼ‪ :‬ﺟﺎھــﺎﻥ ﺧﻪﺗﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩــﺪە ﻗﺎﻟــﺪﻯ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻘﻨﯩــﯔ ﻣــﺎﻝ‪ -‬ﻣــﯜﻟﻜﯩﻨﻰ ﺯﯨﻴﺎﻧــﺪﯨﻦ‬ ‫ﺳــﺎﻗﻼپ‪ ،‬ﺷــﻪھﻪﺭﻧﻰ ﻗﻮﻏــﺪﺍپ ﻗــﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ ﻗﻮﺷــﯘﻥ ﺗﻪﺷــﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺸﻰ ﻻﺯﯨــﻢ‪ ،‬ﺑــﯘ ﺋﯩــﺸﻨﯩﯔ ﻳــﯜﻛﻰ‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﺩەﻙ ﻳﯘﺭﺕ ﻛﺎﺗﺘﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺯﯨﻤﻤﯩﺴﯩﮕﻪ ﭼﯜﺷﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳـﯚﺯﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺋـﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋـﯜچ ﻳـﯜﺯ ﻛﯩـﺸﯩﻠﯩﻚ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ ﻗﻮﺷــﯘﻥ ﺗﻪﺷــﻜﯩﻠﻠﻪﺵ ﺋﯩــﺸﯩﻐﺎ ﻗﺎﻳﯩ ـﻞ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺷــﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋــﯚﺯ ﺩەۋﺭﯨــﺪﯨﻜﻰ ﭼــﻮڭ‬ ‫ﺑﺎﻳﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒﺮﺍھﯩﻢ ﺋﺎﺧﯘﻥ ﻟﻮﺯﯗڭ‪ ،‬ﺋﺎﺑﺪﯗﺭﺭەھﯩﻢ ﺋﺎﺧﯘﻥ ﺑـﺎﻳﺒﻪﭼﭽﻪ‪ ،‬ﻣﯘھﻴﯩـﺪﺩﯨﻦ ﺟـﺎﻥ ﺑـﺎﻱ ﻗﺎﺗـﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ‬ ‫ﻗﻮﺷﯘﻥ ﺗﻪﺷﻜﯩﻠﻠﻪﺵ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺟﯩﺪﺩﯨﻲ ﻛﯧﺮﯨﺸﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻨﯩﯔ ﭼﯩﻘﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺷﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﺑﯘﻧـﺪﺍﻕ ﺑﯩـﺮ ﺷـﻪﺭەﭘﻠﯩﻚ ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻨـﻰ ﻳﻮﻟﻐـﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺑـﯘ ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺗﯩﺰﮔﯩﻨﻠﻪﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺷﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ‪ ،‬ﻳﯧﺰﯨﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻣﻪﻳﻠﻰ ﻣﻪﻧـﺴﻪﭘﺪﺍﺭ‪ ،‬ﻣﻪﻳﻠـﻰ ﺑﺎﻗﻘـﺎﻝ‪ ،‬ﻣﻪﻳﻠـﻰ ﮔﯩـﺮﻭﻛﻪﺵ‪ ،‬ﻣﻪﻳﻠـﻰ‬ ‫ﺋﻪﻓﻴــﯘﻧﻜﻪﺵ ﺑﻮﻟــﺴﯘﻥ ﻧــﺎﻣﻰ ﺧﺘــﺎﻳﻼ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﻳﯧــﺸﻰ ‪ 13‬ﻳﺎﺷــﺘﯩﻦ ‪ 60‬ﻳﺎﺷــﻘﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ‪ 36‬ﻧﻪﭘﻪﺭ ﺧﯩﺘــﺎﻳﻨﻰ ﻳﯩﻐﯩــﭗ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺋﺎﺗـﺎ‪ -‬ﺑﺎﺑﯩـﺴﯩﺪﯨﻦ ﻣﯩـﺮﺍﺱ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺋـﯘﺯﯗﻥ ﻛـﯚﯕﻠﻪﻛﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳـﺎﻟﺪﯗﺭﯗپ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐـﺎ ﻛـﺎﻟﺘﻪ‬ ‫ﻛﻪﻣــﺰﯗﻝ ﻛﯩﻴــﺪﯛﺭﯛپ‪ ،‬ﺋــﯘﺯﯗﻥ ﺋــﯚﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﺳــﺎﭼﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﻪﺳــﺘﯜﺭﯛپ‪ ،‬ﻧﯩــﻞ ﺭەﯕﻠﯩــﻚ ھﻪﺭﺑﯩــﻴﭽﻪ ﻛﯩــﻴﯩﻢ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﻳﺎﺳﺎﻧﺪﯗﺭﯨﺪﯗ‪ ،‬ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ھﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺗﻪﻟﯩﻢ ﻛـﯚﺭﻣﯩﮕﻪﻥ‪ ،‬ﻳـﯜﺭﯛﺵ‪ -‬ﺗﯘﺭﯗﺷـﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑـﯘ ﻗـﺎﺭﺍ ﭘـﺎﻳﯩﻢ‬ ‫ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭﻧﻰ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﺭەﺳــﺘﻪ‪ -‬ﺑــﺎﺯﺍﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﭼــﺎﺭﻻﺵ ﺧﯩــﺰﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﻮﻳﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ھﻪﺭ ﻛــﯜﻧﻰ ﺩﯦﮕــﯜﺩەﻙ ﻛﻮﭼــﺎ‬ ‫ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﻣﻪﺷـﻜﻪ ﺩەﺳـﺴﻪپ ﺧﻪﻟﻘـﻘﻪ ھﻪﻳـﯟەﺕ ﻛﯚﺭﺳـﯩﺘﯩﭗ ﻳﯜﺭﯨـﺪﯗ‪ ،‬ﻣـﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﺑـﯘ ﺋـﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭﺩە ھﯧﻠﯩﻘـﻰ‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﻣﯘﺷﯘﻻﺭ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯗﺩﯨﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﭼﯜﺷﻪﻧﭽﻨﻰ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺶ ﺷﯘ ﺑﻮﻟﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯘ ﺧﻮﺗﻪﻧﺪە ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩـﺴﻼﻡ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺗﯩــﻨﭻ ﺋﯚﺗــﯜﺵ ﺋﯜﭼــﯜﻥ‪ ،‬ﺋــﯚﺯ ﺋﻪﻟﭽﯩــﺴﯩﻨﻰ ﺧــﻮﺗﻪﻥ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺳــﯜﻟﻬ ﺗﯜﺯﯛﺷــﻜﻪ ﺋﻪۋەﺗﯩــﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯩــﺮﺍﻕ ﺑﺎﺭﻏــﺎﻥ ﺋﻪﻟﭽﯩــﻠﻪﺭ‬ ‫ﻗﻮﻟﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩﭻ ﺗﯘﺗﯘپ‪ ،‬ﻗﻪﺩەﻣﻠﯩﺮﯨﺪە ﻗﺎﻥ ﻛﯧﭽﯩﭗ ﻳﯜﺭﯛپ ﺟﻪڭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺧﯩﺘﺎﻱ ۋە ﺧﯩﺘـﺎﻳﭽﻰ ﻗﻪۋﻣـﻠﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩـﺶ‪،‬‬ ‫ﺗﯩــﺮﻧﯩﻘﯩﻐﯩﭽﻪ ﺋــﯚچ ﺧــﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﻰ ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﻳﺎﺧــﺸﻰ ﺟﺎۋﺍﺑﻘــﺎ ﺋﯧﺮﯨــﺸﻪﻟﻤﻪﻱ ﻗﺎﻳﺘﯩــﺪﯗ‪ ،‬ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩــﯔ ﺷــﯧﺮﯨﻦ‬ ‫ﺧﯩﻴﺎﻟﻰ ﺳﯘﻏﺎ ﭼﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺗﯘﺭﭘﺎﻧـﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘـﺎﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭﻧﯩﯔ ﻣﺎﺭﺍﻟﺒﯧـﺸﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺋـﯘ ﻳﻪﺭﻧـﻰ ﺋﯩــﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨــﺴﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭ ﺗﺎﺭﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘـــﺎﻥ ﺷـــﯘ ﻛـــﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﻛﺎﺷـــﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪھـــﯟﺍﻝ ﺗﯚۋەﻧـــﺪﯨﻜﯩﭽﻪ ﻛﻪﭼﻤﻪﻛـــﺘﻪ ﺋﯩـــﺪﻯ‪ ،‬ﺑﻮﻟﻐـــﺎﻥ‬ ‫ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﺩﯨــﻦ ۋﺍﻗﺘــﻰ‪ -‬ۋﺍﻗﺘــﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺧﻪۋەﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﻟــﯘپ ﺗﯘﺭﻏــﺎﻥ ﺟﻪﻣﺌﯩــﻴﻪﺕ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩــﺮﻯ ﻓﻪۋﻗﯘﻟﺌــﺎﺩﺩە ﺑﯩــﺮ ﻳﯩﻐﯩــﻦ‬ ‫ﺋﯚﺗﻜــﯜﺯﺩﻯ‪ .‬ﻳﯧﻐﯩﻨــﺪﺍ ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩــﯔ ﻣﻪﻛﻜﺎﺭﻟﯩﻘﯩــﺪﯨﻦ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺋﻪھﻠﯩﻨﯩــﯔ ﺋﯩــﺴﻴﺎﻥ ﻗﯩﻠــﺸﯩﻐﺎ ﺋﯩﻤﻜــﺎﻥ ﺑﻮﻟﻤــﺎﻱ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ۋﯨﻼﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻜﯩﺪەﻙ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﺎﻟﻤﺎﻳﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺟﯩـﺪﺩﯨﻲ ﺑﯩـﺮ ﭼـﺎﺭە ﻛﯚﺭﯛﻟﯜﺷـﻰ‬ ‫ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﭼﯚﺭﯨـﺪﯨﮕﻪﻥ ھﺎﻟـﺪﺍ ﻗﯩـﺰﻏﯩﻦ ﺗـﺎﻻﺵ‪ -‬ﺗﺎﺭﺗﯩـﺸﻼﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ھﻪﻣﻤﯩﻨﯩـﯔ ﺑﯩـﺮﺩەﻙ ﻗـﺎﺭﺍﺭﻯ‬ ‫‪21‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﻪﺗﻪﺳﻰ ﺑﺎﻣﺪﺍﺗﻘﺎ ﺋﻪﺯﺍﻥ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﯩﺶ ﻣﻪھﻪﻟﯩﺪە ﭼﯩﺘﻪﻱ ﻳﺎﻣﯘﻟﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﯩﺮﻏﯩـﺰ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺋﻮﺳـﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﯩﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﮕﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺋﯩﺴﻴﺎﻥ ﻛﯚﺗﯜﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻳـﯧﻐﯩﻦ ﻳﯧﭙﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﭘﯩـﻼﻥ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﻮﺳـﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟـﻰ‬ ‫ﻗﻮﺷﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﺋﺎﺭﺗﯘﺷـﻘﺎ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷـﺘﻰ ۋە ﺋﺎﺗﯘﺷـﻨﯩﯔ ﭼـﻮڭ‪ -‬ﻛﯩﭽﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ ﺗـﻮﭘﻼپ‪:‬‬ ‫»ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩــﺰ ﺑﯩــﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ھﯘﺟــﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩــﺰ‪ ،‬ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﻰ ﺗﯘﺗــﯘپ ﺋﺎﻗــﺴﯘﺩﯨﻦ ﻛﯧﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺧﻮﺟﺎﻣﻼﺭﻏــﺎ‬ ‫ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯨﻤﯩﺰ« ﺩەپ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺧﻪﻟﻘﻨﻰ ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﮕﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺳﻪﭘﻪﺭۋەﺭ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻏﻪﻳﺮەﺗﻜﻪ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﺋـﺎﻣﻤﯩﻨﯩﯖﻤﯘ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻏﯩﺰﺩﯨﻦ‪» :‬ھﺎﺯﯨﺮ ﺋﯘ ﺗﻪﺭەﭘﻠﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﯩﺴﻴﺎﻧﭽﯩﻼﺭﻏﺎ ﻗﻮﺷـﯘﻟﯘپ‪ ،‬ﻳﯘﺭﺗﻠﯩﺮﯨـﺪﺍ ﺗﻮﻟـﯘﻕ ﺋﯩـﺴﻼﻡ‬ ‫ﺋﯧﭽﯩﭗ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻼﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩﺰﻧﯩـﯔ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﻻ ﻗﺎﻟـﺪﻯ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺳـﻪۋەﺑﻰ ﻣـﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺧﯩﺘـﺎﻱ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺳﯩﺰﯨﻘﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻤﺎﻳﯟﺍﺗﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧﯩﺘﺎﻳﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗـﻜﻪﻥ ﻣﯘﺳـﯘﻟﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﯧﺮﯨﻜـﻰ ﻳـﻮﻕ‪ ،‬ﺋـﯘ‬ ‫ﺩﻭﺗﻪﻳﻠﯩﻜﺘﯩﻦ ﺋﯩﺴﺘﯩﭙﺎ ﺑﻪﺭﺳﯘﻥ‪ ،‬ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﻛﯧﺮەﻙ« ﺩەپ ﻧﻪﺭە ﺗﺎﺭﺗﻘﺎﻥ‪» ،‬ﺑـﯘ ﻳﻮﻟـﺪﺍ ﺟـﺎﻥ ﭘﯩـﺪﺍ‪ ،‬ﻣـﺎﻝ ﭘﯩـﺪﺍ«‬ ‫ﺩەپ ﺑﻮﻟﯩــﺸﯩﭽﻪ ﺗﻮۋﻻﺷــﻘﺎﻥ ﺳــﺎﺩﺍﻻﺭ ﺑــﺎﺯﺍﺭ‪ -‬ﻛﻮﭼــﺎﻻﺭﻧﻰ ﺑﯩــﺮ ﺋﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ھﻪﺭﻛﯩــﻢ ﻗﻮﻟﯩــﺪﺍ ﺧﻮﺷــﻰ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺟﯩﻬــﺎﺩ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ھﻪﺭﺧﯩﻞ‪ ،‬ھﻪﺭ ﺭەﯕﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﻳﺮﺍﻗﻼﺭﻧﻰ ﻛﯚﺗﯜﺭﯛۋﯨﻠﯩﺸﻘﺎﻥ‪ ،‬ﻛﻮﭼﺎ‪ -‬ﻛـﻮﻱ‪ ،‬ﻣﻪﺳـﭽﯩﺖ‪ ،‬ﺭەﺳـﺘﯩﻠﻪﺭﺩە‬ ‫ﮔﻪپ‪ -‬ﺳﯚﺯﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﻪﺭﻯ ﻧﻪۋﺑﻪﺗـﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩـﺴﻴﺎﻥ ﺋﯩـﺸﯩﻐﺎ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﻟﻪﺷـﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺟﺎھـﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﻛﯜﻧـﺪﯨﻼ ﺑﺎﺷـﻘﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟـﯘپ‬ ‫ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﺋـﻮﻱ‪ -‬ﭘﯩﻜـﺮﻯ‪ ،‬ﻳـﯜﺭﯛﺵ‪ -‬ﺗﯘﺭﯗﺷـﻰ ھـﯧﭻ ﺋﯩﻠﮕﯩـﺮﯨﻜﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧـﺸﯩﻤﺎﺱ‪ ،‬ھﻪﻣـﻤﻪ ﺋـﺎﺩەﻡ ﺑﯩﺮﺧﯩـﻞ‬ ‫ﺷﻮﺥ‪ ،‬ﺗﯧﺘﯩﻜﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ‪ ،‬ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﻪﺭ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﻰ ﺑﻪﺧﺘﯩﻴﺎﺭ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﺭﻟﯩﻘﯩـﺪﺍ ھﺎﻳﺎﺟـﺎﻥ ۋە ﺧﯘﺷـﺎﻟﻠﯩﻘﻘﺎ‬ ‫ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘ ﻛـﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺋﯩـﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻨﯩـﯔ ﺑﺎﻳﺮﯨﻘﯩﻐـﺎ ﺋﻪﻳﻨـﻰ ﺋﻪھﯟﺍﻟﻨﯩـﯔ ﺳـﻤﯟﻭﻟﻰ ﺳـﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺗـﯜﺭﻙ‬ ‫ﺷﺎﺋﯩﺮﻯ ﻧﺎﻣﯩﻖ ﻛﻪﻣﺎﻟﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺷﯧﺌﯩﺮﻯ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫ھﻪﻣﯩﻴﻪﺗﻠﻰ ﺋﻮﻻﻥ ﻣﻪﺯﻟﯘﻣﻪ ﺋﻪﻝ ﭼﻪﻛﻤﻪﺯ ﻣﯘﺭﯗۋۋەﺗﺘﯩﻦ‬ ‫ﻛﯚﭘﻪﻛﺪﯨﺮ ﺯەۋﻕ ﺋﺎﻻﻥ ﺳﻪﻳﻴﺎﺩ ﺑﯩﺌﯩﻨﺴﺎﭘﻪ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﺘﯩﻦ‬ ‫ﻛﻪﻣﻪﻧﺪﻯ ﺟﺎﻥ ﻛﯘﺯﺍﺭﻯ ﺋﻪژﺩەﺭ ﻗﻪھﺮ ﺋﻮﻟﺴﻪ ﺟﻪﻟﻼﺩﯨﻦ‬ ‫ﻣﯘﺭەﺟﺠﻪھ ﺩەﺭﯨﻨﻪ ﺑﯩﯔ ﻛﻪﺭﺭە ﺯەﻧﺠﯩﺮﻯ ﺋﻪﺳﺎﺭەﺗﺘﯩﻦ‬ ‫ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﺴﻰ‪ :‬ﺟﻪﺳـﺎﺭەﺗﻠﯩﻚ ﻣﻪﺯﻟـﯘﻡ ﻣﯩﻠـﻠﻪﺕ ﺯﯗﻟﯘﻣﻐـﺎ ﻗﺎﺭﺷـﻰ ﻛـﯜﺭەﺵ ﻳﻮﻟﯩـﺪﯨﻦ ﻳﺎﻧﻤﺎﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺯﺍﻟﯩﻤﻐـﺎ ﺧﯩـﺰﻣﻪﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩــﺸﺘﯩﻦ ﺳــﯚﻳﯜﻧﯜپ ﻳــﯜﺭﮔﻪﻥ ﺋﻮۋﭼﯩﻨﯩــﯔ ﺋﯩﺘــﺘﯩﻦ ﭘﻪﺭﻗــﻰ ﻳــﻮﻕ‪ .‬ﻣــﺎھﯩﻴﻴﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺟﻪﻟــﻼﺩ ﻗﻮﻟﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﺟــﺪﯨﻬﺎ‬ ‫ﻗﻪھﺮﻟﯩﻚ ﺟﺎﻥ ﺋﺎﻻﺭ ﺳﯩﺮﺗﻤﺎﻕ ﻗﯘﻟﻠﯘﻕ‪ -‬ﺋﺎﺳﺎﺭەﺕ ﺯەﻧﺠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻣﯩﯔ ھﻪﺳﺴﻪ ﻳﺎﺧﺸﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺷــﻪھﻪﺭ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩــﯔ ﺑــﯘﻧﭽﻪ ﺗﻪۋﺭەپ‪ ،‬ھﺎﻳﺎﺟﺎﻧﻐــﺎ ﭼﯚﻣﯜﻟﮕﯩﻨﯩــﺪﯨﻦ ﺋﻪﻧﺪﯨــﺸﯩﮕﻪ ﭼﯜﺷــﻜﻪﻥ ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﺋﻮﺳــﻤﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﻟﯩﮕﻪ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﺎﻳﺘﯩﺪﯨﻦ ﺷﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯗﺷـﯩﻐﺎ ﺑـﻮﻱ ﺳـﯘﻧﻤﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻤﯘ‪ ،‬ﻣﯘﺳـﺘﻪﻗﯩﻞ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙـﺎﻗﭽﻰ‬ ‫ﻛﯜچ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺗﯘﺭﺳﺎ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯘﻗﺘـﯘﺭﯗﺵ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺩەﺭھـﺎﻝ ﺷـﻪھﻪﺭ ﭼﻮﯕﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﺋـﯜچ‪ -‬ﺗـﯚﺕ ﻛﯩـﺸﯩﻨﻰ‬ ‫ﻗﯩﻤﻤﻪﺕ ﺑﺎھﺎ ﺳﻮۋﻏﺎ‪ -‬ﺳﺎﻻﻣﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﯩﻨﯩﯔ ﻗﯧـﺸﯩﻐﺎ ﺋﻪﻟﭽـﻰ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﭼﯩﻘﺎﺭﺗﯩـﺪﯗ‪ .‬ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺑـﯘ ﺋﻪﻟﭽﯩـﻠﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﺭﺗﯘﺷﻘﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﯩﮕﻪ ﺑﯘ ﺗﻪﻛﻠﯩﭙﻨﻰ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﮔﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯩـﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻨﯩـﯔ ﻗـﺎﺭﺍﺭﻯ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ‪،‬‬ ‫ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﻰ ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺗﻪﻛﻠﯩﭙﯩﻨﻰ ﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻣـﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺟـﺎۋﺍﺑﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺑـﯘ‬ ‫ﭼﺎﺭﯨﺪﯨﻦ ﺋﯜﻣﯩﺪﯨﻨﻰ ﺋﯜﺯﯨﺪﯗ ۋە ﻣﯘﺷﺎۋﯨﺮﻯ ﺧﻪﻥ ﺩﺍﺭﯨﻦ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯧﯖﻪﺷﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺋـﯚﺯ ﺑﯩﺨﻪﺗﻪﺭﻟﯩﻜـﻰ ھﻪﻣـﺪە‬ ‫ﺷـــﻪھﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩـــﺴﻴﺎﻧﭽﯩﻼﺭ ھﯘﺟﯘﻣﯩـــﺪﯨﻦ ﻗﻮﻏـــﺪﺍپ ﻗـــﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼـــﯜﻥ ﺟﻪﺳـــﯘﺭ ﻳﯩﮕﯩـــﺘﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋـــﺎﺗﻠﯩﻖ ﻗﻮﺷـــﯘﻥ‬ ‫ﺗﻪﺷﻜﯩﻠﻠﻪﺷﻜﻪ ﻛﯧﺮﯨﺸﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﯩﺠﺮﺍﺳﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺧﻪﺯﯨﻨﯩـﺪﯨﻦ ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩـﻚ ﻣﻪﺑﻠﻪﻏﻤـﯘ ﺋﺎﺟﺮﯨﺘﯩﻠﯩـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑــﯘ ﻗﻮﺷــﯘﻥ ﺷــﯘ ﭼــﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﯩــﺪﯨﻦ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺍﻗﻠﯩــﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺋــﯚﺯﺑﯧﻜﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺗﻪﺷــﻜﯩﻞ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺟﻪﺭﻧﯩﻞ ﺳﺎھﯩﺐ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﺎﺩەﻡ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﻘﻘﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﺎﺧـﺸﻰ ﭘﯘﺭﺳـﻪﺗﻨﻰ ﻛﯜﺗـﯜپ‬ ‫‪22‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﺗﯚﺷـﯜﻙ ﺩەﺭۋﺍﺯﺍ ﺳـﯩﺮﺗﯩﻐﺎ ﺗﻮﭘﻼﻧﻐـﺎﻥ ﺋﯚﺯﺑﯧـﻚ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ ﺳـﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻥ‬ ‫ﺋــﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻳﮕﻪ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯨــﺪﯗ‪ .‬ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﺑــﯘ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﻛــﯜﻝ ﺭەﯕﻠﯩــﻚ ھﻪﺭﺑﯩــﻲ ﭘﻮﺭﻣــﺎ‬ ‫ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﻳﯜﺳﯜپ ﺟﺎﻥ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﺎﺷﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻳﺎﻣﯘﻟﻐـﺎ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷـﺘﯘﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺮ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ‬ ‫ﺟﻪﺭﻧﯩﻞ ﺳﺎھﯩﺐ ﻗﯘﻡ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﺳﺎﺭﺍﻳﻨﻰ ﺑﺎﺵ ﺷﯩﺘﺎپ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﺗﻠﯩﻖ ﻗﻮﺷـﯘﻥ ﺗﻪﺷـﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺑﯘ ﻗﻮﺷﯘﻧﻐﺎ ھﺎﺟﯩﺨﺎﻧﯩﺪﺍ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﻪﻟﯩﻜﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﻮﻗـﯘﺵ‪ -‬ﻳﯧﺰﯨـﺸﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩـﻚ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺋــﻮﻥ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻛﯩــﺸﻰ ﻓﯩــﺪﺍﺋﯩﻴﻠﯩﻘﻘﺎ ﺗﺎﻟﻼﻧــﺪﻯ‪ .‬ﺳــﻪﻣﯩﺊ ﺟــﺎﻥ ﻗــﺎﺭﻯ‪ ،‬ﺟــﯚﺭە ﺑــﺎﻱ‪ ،‬ﻳﻪھﻴــﺎ ﻗــﺎﺭﻯ ﺩﯦﮕﻪﻧــﻠﻪﺭ ﺋﻪﻧﻪ‬ ‫ﺷﯘﻻﺭﺩﯨﻨﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﺗﻠﯩﻖ ﻗﻮﺷﯘﻥ ﺟﻪﺭﻧﯩـﻞ ﺳـﺎھﯩﺐ ﻧﯩـﯔ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﻘﯩـﺪﺍ ﺋﺎﻓﻐﺎﻧﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺋﺎﺭﻣﯩﻴﯩـﺴﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ ﺗﻮﭘـﺎ ﺭەڭ‬ ‫ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﻓﻮﺭﻣﺎ ﻛﻪﻳﯩﭗ‪ ،‬ﺋﺎﻓﻐﺎﻥ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺗﯜﺯﯛﻣﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻣﻪﺷﻘﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﭘﺎﺕ‪ -‬ﭘﺎﺕ ﻳﺎﻣﯘﻟـﺪﺍ ﻳـﺎﻛﻰ ﺷـﻪھﻪﺭ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﻨــﻰ ﺋﺎﻳﻼﻧــﺪﯗﺭﯗپ ﭘــﺎﺭﺍﺗﺘﯩﻦ ﺋﯚﺗﻜــﯜﺯﯛﯛﻟﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺟﻪﺭﻧﯩــﻞ ﺳــﺎھﯩﺒﻨﯩﯔ ﻳﺎﺧــﺸﻰ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯗﺷــﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑــﯘ ﺋــﺎﺗﻠﯩﻖ‬ ‫ﻗﻮﺷــﯘﻥ ﺗﯩــﺰﻻ ﻛــﯚﺯﮔﻪ ﻛﯚﺭﯛﻧــﯜپ‪ ،‬ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻳﮕﻪ ﻳــﺎﺭﺍپ ﭼﯩﻘﺘــﻰ‪ .‬ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻤﯘ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺳــﺎﻧﯩﻨﻰ ﺋﺎﺷــﯘﺭﯗﺵ ﺋﯜﭼــﯜﻥ‬ ‫ﺟﻪﺭﻧﯩﻞ ﺳﺎھﯩﺒﻘﺎ ﺗﻮﻟﯘﻕ ھﻮﻗﯘﻕ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺟﻪﺭﻧﯩﻞ ﺳﺎھﯩﺐ ھﻪﺭ ﺟﯜﻣﻪ ﻛـﯜﻧﻰ ھﯧﻴﺘﮕﺎھﻘـﺎ ﻛﯧﻠﯩـﺸﻨﻰ ﺑﺎھـﺎﻧﻪ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‪،‬‬ ‫ﻗﻮﺷــﯘﻧﻨﻰ ﺋﺎﻣﻤــﺎ ﻛﯚﺯﯨــﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﻜــﯜﺯﯛپ ﭘــﺎﺭﺍﺕ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻨﻰ ﺋــﺎﺩەﺗﻜﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧــﺪﯗﺭﺩﻯ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩــﯔ‬ ‫ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﻗﯘﺭﻏـﺎﻥ ﺋـﺎﺗﻠﯩﻖ ۋە ﭘﯩﻴـﺎﺩە ﻗﻮﺷـﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩـﺴﻰ ﺩﯦﮕـﯜﺩەﻙ ﻣـﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﻗﻮﺭﺍﻟﻼﻧـﺪﯗﺭﯗﻟﯘپ‪ ،‬ﻛـﯧﭽﻪ‪-‬‬ ‫ﻛﯜﻧﺪﯛﺯ ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﺪﯨﻦ ﺑﯘﻳﺮﯗﻕ ﻛﯜﺗﯜپ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ھﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻘﺎ ھﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻨﯩﺸﻰ ۋە ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﺘﯩﭙﺎﺳﻰ‬ ‫ﺷـــﯘ ﭼـــﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﯩـــﺪﯨﻦ ﻛﺎﺷـــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩـــﭗ ﻗـــﯘﻡ ﺩەﺭۋﺍﺯﺍ ﺳـــﯩﺮﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗـــﯜﮔﻤﻪﻥ ﺗﯧـــﺸﻰ ﺑﺎﺯﯨﺮﯨـــﺪﺍ‬ ‫ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺍﻗﻠﯩﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺑﺪﯗﺭﺭەھﻤﺎﻥ ﺋﺎﻛـﺎ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻳﯧﻘﯩﻨـﻰ ﺋﯩـﺴﻼﻡ ﺑﯧـﻚ ۋە ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻳﯩﮕﯩـﺘﻠﻪﺭ ﺋﯩـﺴﺘﯩﻘﻼﻝ‬ ‫ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘـــﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـــﺪﯨﻦ ﺋﻮﺳـــﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﯩﻨﯩـــﯔ ﻗﻮﻣﺎﻧـــﺪﺍﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺗﺎﭘـــﺸﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـــﯔ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﯩـــﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺑﯩــﺮ ﻗﯩــﺴﻤﻰ ﺷــﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩــﺪە ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﻗــﻮﻝ ﺋﺎﺳــﺘﯩﺪﺍ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﻗﯩــﺴﻤﻰ ﺷــﻪھﻪﺭ‬ ‫ﺳﯩﺮﺗﯩﺪﺍ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﻰ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﻐﺎ ﻛﯩـﺮﺩﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﻛـﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﻣـﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﻗـﺎﺗﺘﯩﻖ ﺟﺪﺩﯨﻴﻠﯩـﺸﯩﭗ‪ ،‬ھﻮﻟﯘﻗﻘـﺎﻥ‬ ‫ﺋﯚﺭﺩەﻛﺘﻪﻙ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﺎﻗﻘﺎ ﺗﻪڭ ﺳﯘ ﺋﯜﺯﯛﺷﻜﻪ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﯘ ﺷﻪھﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﻳﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﺗﯩﺠـﺎﺭەﺗﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐـﺎ‬ ‫ﭼﺎﻗﯩﺮﺗﯩــﭗ‪ ،‬ﺯﯨﻴــﺎﭘﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﯧﺮﯨــﭗ‪ ،‬ﺋﺎﺭﻗﯩــﺪﯨﻦ ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ‪» :‬ﻣﻪﻥ ﺧﻪﻟﻘﻨﯩــﯔ ﺋﺎﺭﺯﯗﺳــﯩﻐﺎ ﻛــﯚﺭە‪ ،‬ﺩﻭﺗﻪﻳﻠﯩــﻚ ﻣﻪﻧــﺴﯩﭙﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯩـــﺴﺘﯩﭙﺎ ﺑﯧﺮﯨـ ـﭗ‪ ،‬ﺋﻮﺭﻧﯘﻣﻐـــﺎ ﻛﺎﺷـــﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﺷـــﻬﯘﺭ ۋە ﻧﻮﭘﯘﺯﻟـــﯘﻕ ﻛﯩﺸﯩـــﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐـــﺎﻥ ﺋـــﯚﻣﻪﺭ ﺋـــﺎﺧﯘﻥ ﺑـــﺎﻳﻨﻰ‬ ‫ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﯩﻤﻪﻛﭽﯩﻤﻪﻥ‪ «.‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﺟﻠﯩﺲ ﺋﻪھﻠﻰ ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩﯔ ﺑـﯘ ﭘﯩﻜﺮﯨﻨـﻰ ﺑﯩـﺮﺩەﻙ ﻗﯘﺑـﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩـﺸﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩـﺮ ﻗﺎﺗـﺎﺭ‬ ‫ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮﯨﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻣﻪﺟﻠﯩﺲ ﺋﻪھﻠﯩﻨﯩﯔ ﻗـﺎﺭﺍﺭﻯ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﻣـﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ۋەﺯﯨﭙﯩـﺴﯩﺪە ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗۋﯨﺮﯨـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷــﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﻣـــﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﻛﺎﺷـــﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛـــﺎﺗﺘﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯧﮕﯩـــﺸﻠﯩﻚ ﺳـــﻮۋﻏﯩﻼﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩـــﭗ ﭘﻪﻳﺰﺍۋﺍﺗﻘـــﺎ ﺑﯧﺮﯨـــﭗ‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪ ۋە ﻏﺎﺯﯨﻼﺭﻧﻰ ﻛﯜﺗﯜۋﯨﻠﯩﺸﻘﺎ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﺎﻣﺎﻟﯩﻲ ﺋﯩـﺰﺯەﺕ‪ ،‬ﺋﯧﻬﺘﯩـﺮﺍﻡ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺷﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺑﺎﺷﻼپ ﻛﯩﺮﯨـﺸﻜﻪ ﭼﯩﻘﺎﺭﺗﯩـﺸﻨﻰ ﻗـﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﺟﻠﯩـﺲ ﺋﻪھﻠﯩﻤـﯘ ﺋﻮﻣﯘﻣﻴﯜﺯﻟـﯜﻙ ﻣﯘﺷـﯘ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍﺭﻏﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﭗ ﺳﯚھﺒﻪﺗﻨﻰ ﺗﺎﻣﺎﻡ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ھﯧﺘﺘﮕﺎھ ﺟﺎﻣﻪﺳﻰ ﭼـﻮڭ ﺩەﺭۋﺍﺯﺍﺳـﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﯧﺸﯩﻐﺎ ﭼﻮڭ ﺧﻪﺗﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺭەھﻤﺎﻥ ﺳﯜﺭەﺳـﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷـﻼﻣﻘﻰ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺋـﺎﻳﯩﺘﻰ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐـﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﻣﯧﺘﯩـﺮ‬ ‫ﺋﯘﺯﯗﻧﻠﯘﻗﺘﯩﻜﻰ ﻛﺎﺗﺘـﺎ ﺑﯩـﺮ ﻟﻪۋھﻪ ﺋﯧـﺴﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘﻟـﺪﻯ‪ ،‬ھﯧﺘﮕـﺎھ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻰ ﺧـﯘﺩﺩﻯ ﺑﯩـﺮ ﺗﺎﻣﺎﺷـﺎ ﺳـﻮﺭﯗﻧﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭﮔﻪ ﻟﯩﻖ ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ھﻪﻣﻤﯩﻨﯩﯔ ﻛﯚﺯﻯ ﺋﺎﺷﯘ ﻟﻪۋھﯩﺪە ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷـﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﻳﯧﯖـﻰ ﺑﯩـﺮ ﺋـﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺶ‪،‬‬ ‫ھﻪﻣــﻤﻪ ھﺎﻳﺎﺟــﺎﻥ ﺋﯩﻠﻜﯩــﺪە ﻛﻪﻟﻤﻪﻛﭽــﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﻣﯧﻬﻤــﺎﻧﻼﺭ‪ ،‬ﻏﺎﺯﯨﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺋﺎﻟــﺪﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩــﺶ ﺗﻪﻳﻴــﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫‪23‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﺎﻟــﺪﯨﺮﺍﺵ‪ ،‬ھﻪﻣــﻤﻪ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩــﯔ ﺋﺎﻏﺰﯨــﺪﺍ‪» :‬ﻣــﺎﺩﺍﺭﯨﻦ ﺗﻪﺳــﻠﯩﻢ ﺑﻮﻟﯘﭘﺘــﯘﺭ‪ ،‬ﺋــﯘ ھــﺎﺯﯨﺮ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭﻧﻰ ﻛﯜﺗﯜۋﯨﻠﯩــﺸﻨﯩﯔ‬ ‫ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﯟﯨﺘﯩﭙﺘﯘﺩەﻛﻤﯩﺶ« ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﮔﻪﭘـﻠﻪﺭ ﺗﺎﺭﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻳـﯜﺭەﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗﯩﺴﻘﯩـﺴﻰ ﺧﻪﻟـﻖ ﻗـﺎﺗﺘﯩﻖ ھﻪﻳﺮﺍﻧﻠﯩـﻖ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯧﻬﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺋﺎﻟــﺪﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﻤــﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺑــﯘ ھﻪﻳــﺌﻪﺕ ﺷــﻪھﻪﺭ ﺧﻪﻟﻘﯩــﺪﯨﻦ ﺋــﯜچ‪ -‬ﺗــﯚﺕ ﻛــﯜﻧﻠﻪپ ﺋﯩﺌــﺎﻧﻪ‬ ‫ﺗﻮﭘﻠﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺑﯘ ﺋﯩﺌﺎﻧﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭﻏﺎ ﺋﺎﺗﺎپ ﻣﻪﺧـﺴﯘﺱ ﻛﯩـﻴﯩﻢ‪ -‬ﻛﯩﭽﻪﻛـﻠﻪﺭ ۋە ﺳـﻮۋﻏﯩﻼﺭﻧﻰ ﺗﻪﻳﻴـﺎﺭﻻپ‬ ‫ﻳﻮﻟﻐﺎ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﭘﺎﺋـﺎﻝ )ﺋﺎﻛﺘﯩـﭗ( ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﺳـﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻥ ﭘﻪﻳـﺰ ﺋﺎﺑﺎﺩﺗـﺎ ھـﺎﻛﯩﻤﻠﯩﻖ‬ ‫ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺋﯩـﺪﻯ‪ ،‬ﺑـﯘ ﻛﯩـﺸﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﻟﯩـﭙﯩﮕﻪ ﻛـﯚﺭە‪ ،‬ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ ھﺎﺟﯩﺨﺎﻧﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﻗﯘﻏـﯘﭼﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﻪﺵ‪ -‬ﺋـﺎﻟﺘﻪ ﻛﯩـﺸﻰ‬ ‫ﺟﻪﻣﺌﯩــﻴﻪﺕ ﻧﺎﻣﯩــﺪﯨﻦ ﻳــﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ھﻪﻳــﺌﻪﺕ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺮﮔﻪ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﻛﺎﻣــﺎﻝ ﻣﻪﺧــﺪﯗﻡ ﻛﺎﺳــﺎﻧﻰ‪ ،‬ﻳﻮﻟــﺪﺍﺵ ﻗــﺎﺭﻯ‬ ‫ﻗﺎﺗــﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺋﻪﻧﻪ ﺷــﯘﻻﺭﺩﯨﻨﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑــﯘ ﻛﯜﻧــﺪە ﺷــﻪھﻪﺭﺩﯨﻜﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﭘﯩﻨﭽﯩــﺴﻰ ﺗــﯚﺕ ﻛــﯚﺯﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻗــﻮﺯﻏﯩﻼڭ‬ ‫ﺑﺎﺷــﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﭼــﺎﻏﻨﻰ ﻛﯜﺗﯜۋﺍﺗﻘــﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﻟﯩــﺮﻯ ﻣﯧﻬﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ﻳﻮﻟﯩﻐــﺎ ﺗﻪﻟﻤــﯜﺭﯛپ ﺗــﺎﻗﯩﺘﻰ ﺗــﺎﻕ ﺑﻮﻟــﯘپ‬ ‫ﺗﯘﺭﻣﺎﻗﺘﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﭼﯘﻡ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩﯔ ﻗﻮﻝ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﺟـﺎﻥ ﺳـﺎﻗﻠﯩﻤﺎﻗﺘﺎ ﺋﯩـﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﻣﯘ ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﺧﯧﻠـﻰ ﻛـﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﺋـﺎﺩەﻡ ﻣﯘﺳـﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ھﻪﺭ ﻛـﯜﻧﻰ ﻛﻪﻟﯩـﻤﻪ ﺗﻪﻳﻴﯩﺒﯩﻨـﻰ‬ ‫ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﺶ‪ ،‬ﺋﻮﻗﯘﺵ‪ ،‬ﻳﺎﺩﻻﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻐﯘﻝ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯚﭘﭽﯩﻠﯩـﻚ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ ﻗﺎﺗـﺎﺭﻯ ﺩﯗﺟﻪﻧﻜﻮﻣـﯘ ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩـﺴﻰ‬ ‫ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯨﻨﯩﻨﻰ ﻗﯘﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺳﻪﻟﻠﻪ‪ ،‬ﺗﻮﻥ ﻛﻪﻳﯩﭗ ﻣﯘﺳـﯘﻟﻤﺎﻥ ﻗﯩﻴـﺎﭘﯩﺘﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨـﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﺯﻯ ۋە ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ‪ -‬ﺋﻪۋﻻﺩﯨﻨﻰ ﺋﺎﻣﻤﯩﻨﯩﯔ ﺋﯘﺭ‪ -‬ﺋﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﯧﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺳﺎﻗﻼپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﯘﺷﺘﯘﻣﺘﯘﺕ ھﯘﺟﯘﻡ‬ ‫ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺕ ﻗﺎﺭﺍﺭﯨﻐﺎ ﻛﯚﺭە‪ -1933 ،‬ﻳﯩﻠﻰ ‪ - 2‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪ - 2‬ﻛﯜﻧﻰ )ﺳﻪﻳﺸﻪﻧﺒﻪ( ﺗﺎڭ ۋﺍﻗﺘﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﻮﺳـﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟـﻰ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﺋﺎﺭﺗﯘﺵ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻗﯩﺮﻏﯩﺰﻻﺭ‪ ،‬ﺋﺎﺭﺗﯘﺷﻠﯘﻗﻼﺭ ﺑﯩﺮﻟﯩﺮﻯ ﻣﯩﻠﺘﯩﻖ‪ ،‬ﻗﯩﻠﯩﭽﻼﺭﻧﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮﻟﯩـﺮﻯ ﭘﺎﻟﺘـﺎ‪-‬‬ ‫ﮔﯜﺭﺟﻪﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ۋە ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﻟﯩﺮﻯ ﻳﻪﺋﻘﯘﺑﺒﻪگ ﺩەۋﺭﯨﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﭼﻮﻗﯘﻣـﺎ ﻣﯩﻠﺘﯩـﻖ )ﻗـﺎﺭﺍ ﻣﯩﻠﺘﯩـﻖ( ﻻﺭﻧـﻰ ﻛﯚﺗـﯜﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ھﺎﻟﺪﺍ ﺋﺎﺗﻠﯩﻖ‪ ،‬ﭘﯩﻴﺎﺩە ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﺋﻮﻣﯘﻣﻴﯜﺯﻟﯜﻙ ھﯘﺟﯘﻡ ﺑﺎﺷـﻠﯩﺪﻯ‪» .‬ﺋـﺎﻟﻼھﯘ ﺋﻪﻛـﺒﻪﺭ« ﺳﺎﺩﺍﺳـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﻪڭ‬ ‫ھﻪﺭ ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﺋــﻮﻕ ﺋــﺎۋﺍﺯﻯ ﺋﺎﯕﻠﯩﻨﯩــﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐــﺎ ﺗﻮﭘﻼﻧﻐــﺎﻥ ﺧﻪﻟــﻖ ﺗــﻮﭘﻰ ﺋــﺎﻣﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻣﯩﻦ ﺩەپ ﺗﻮۋﻟﯩﺸﯩﭗ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﻛﯜچ ﺋﺎﺗـﺎ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘـﺎ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﻗﻮﺷـﯘﻧﯩﻐﺎ ﺧـﯘﺩﺩﻯ ﻗﻮﻳﻐـﺎ ﻳﯜﮔـﯜﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﺑﯚﺭﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ھﯘﺟﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯘ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭ ﻛﯚﺯﮔﻪ ﻛﯚﺭﯛﻧﮕﻪﻧﻼ ﺧﯩﺘﺎﻱ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛپ ﺗﺎﺷـﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ‬ ‫ﻳﺎﺭﺑــﺎﻍ ﺩەﺭۋﺍﺯﺍﺳــﯩﻐﺎ ﻳــﯧﻘﯩﻦ ﺑﯩــﺮ ﻳﻪﺭﺩﯨــﻦ ﺳــﯧﭙﯩﻠﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷــﺘﻰ ۋە ﻳــﺎﻥ ﺑﺎﻏﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺳــﯧﭙﯩﻞ ﺋﯜﺳــﺘﯩﮕﻪ ﭼﯩﻘﯩــﺸﻘﺎ‬ ‫ﺗﯩﺮﻣﺎﺷﺘﻰ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺘﺎ ﺋﺎﺗﻠﯩﻘﻼﺭ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﭘﯩﻴﺎﺩﯨﻠﻪﺭ ﺳﯧﭙﯩﻞ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﭼﯩﻘﯩﭗ ھﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎۋﺍﺯﺩﯨﻦ ﺗﻪﻛﺒﯩـﺮ ﺋﯧﻴﺘﯩـﺸﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﻛﺒﯩﺮ ﺳﺎﺩﺍﺳﯩﻨﻰ ﺋﯩﺸﯩﺘﻜﻪﻥ ﺧﯩﺘﺎﻱ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺋﯚﺗﻰ ﻳﯧﺮﯨﻠﻐﯘﺩەﻙ ﻗﻮﺭﻗﯘﺷﯘپ ﺗﻪﺳﻠﯩﻢ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﻗـﻮﻝ ﻛﯚﺗـﯜﺭﺩﻯ‪،‬‬ ‫ﻗﺎﭼﻘﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺗﯘﺗﯘﻟﯘپ ﻗﯩﻠﯩﭽﺘﯩﻦ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﻟـﺪﻯ‪ ،‬ﻗﯩﻠﯩﭽـﺘﯩﻦ ﺋﯚﺗﻜـﯜﺯﯛﻟﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻧﻼﺭ‪ ،‬ﭘـﻮﺗﻪﻱ ﺋﯩﭽﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ‬ ‫ﺋﻪﺳﯩﺮﮔﻪ ﭼﯜﺷﺘﻰ‪.‬‬ ‫ھﯘﺟﯘﻣﭽﻰ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﻪﺭ ﺳﯧﭙﯩﻞ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺕ ﭼـﺎﭘﺘﯘﺭﯗپ ﻳﺎﺭﺑـﺎﻍ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨـﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳـﺘﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﺋﻪﺳـﻨﺎﺩﺍ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟــﺪﯨﻦ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷــﺘﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ھﯘﺟــﯘﻡ ﭘﯩﻼﻧــﻰ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ ﺷــﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩــﺪﯨﻜﻰ ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﻗﻮﺷــﯘﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﻓﻪﺭﻏﺎﻧﯩﻠﯩــﻚ‬ ‫ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭ ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩــﻖ ھﺎﻟــﺪﺍ ﺋﻮﺭﺩﯨــﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﺋــﯘﺩﯗﻝ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﻳﺎﺭﺑــﺎﻍ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨــﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺧﯩﺘــﺎﻱ ﻗــﺎﺭﺍۋﯗﻟﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛپ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨﻨﻰ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭﻏﺎ ﺋﯧﭽﯩﭗ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯩﭽﻜﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﻓﻪﺭﻏﺎﻧﯩﻠﯩـﻚ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭ‪ ،‬ﺳـﯩﺮﺗﺘﯩﻦ ﺋﺎﺗﯘﺷـﺘﯩﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻛﯜﭼﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﺗﯘﻗﻠﯘﻕ ﺑﯩﺮﻟﯩﺸﯩﭗ ﺟﻪڭ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻛﯜﭼﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻗـﻮﻟﻼپ‪ -‬ﻗﯘۋۋەﺗﻠﯩـﺸﻰ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﺍ ﺷﻪھﻪﺭ ﺋﺎﺧﯩﺮ ﻗﻮﻟﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪24‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ھﻪﺭ ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ ھﯘﺟــﯘﻣﻼﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩــﺴﯩﺪە ﺷــﻪھﻪﺭ ﺩەﺭۋﺍﺯەﻟﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﺗﻮﻟــﯘﻕ ﺋﯧﭽﯩﻠﯩــﭗ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛـــﯚﺭﮔﻪﻥ ﻣﯘﺳـــﯘﻟﻤﺎﻥ ﺧﯩﺘـــﺎﻳﻼﺭ )ﺷـــﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨـــﺪﺍ ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩـــﯔ ﺑﺎﺷـــﻼﻣﭽﯩﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﻣﯘﺳـــﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟـــﯘپ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﺎﺧﯘﻧﻐـﺎ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩـﺸﻜﻪﻥ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ( ﻧﯩـﯔ ﻛـﯚﭘﭽﯩﻠﯩﻜﻰ ﺋﯚﻳﻠﯩﺮﯨـﺪە ﺳـﺎﻗﻼۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻗـﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﺘﯩــﭗ ﺋــﻮﻕ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨــﺸﻘﺎ‪ ،‬ﻗﯩﻠﯩــﭻ ﭼﯧﭙﯩــﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷــﻼپ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﻣــﯘﺭﺗﻪﺩ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﺷــﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩــﺴﭙﺎﺗﻼﺷﺘﻰ‪ .‬ﺑــﯘﻧﻰ ﻛــﯚﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯩﻠــﮕﻪﻥ ﺷــﻪھﻪﺭ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩــﯔ ﻗــﺎﻧﻰ ﻗﯩﺰﯨــﭗ‪ ،‬ﺧﯩﺘــﺎﻱ ﺩﯦــﮕﻪﻥ‬ ‫ﺑﻪﺭﯨﺒﯩﺮ ﺧﯩﺘﺎﻱ‪ ،‬ﻗﺎﺭﺍ ﺧﯩﺘﺎﻱ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﻤـﺎﺱ‪ ،‬ﻗﯩـﺮﻯ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ ﺩﻭﺳـﺖ ﺑﻮﻟﻤـﺎﺱ‪ ،‬ﺩﯦﻴﯩـﺸﯩﭗ‪ ،‬ﻣﻪﻳﻠـﻰ ﭼﻮﯕـﺪﯗﺭ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﻳﻠــﻰ ﻛﯩﭽﯩﻜﺘــﯘﺭ ﻧﻪﺩە ﺧﯩﺘــﺎﻱ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺋﺎﻣــﺎﻥ ﻗﻮﻳﻤﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﺗﺨــﺎﻧﯩﻼﺭ ﺑــﯘﺯﯗپ ﺗﺎﺷــﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﺳــﯘﻟﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻧﯩﯔ ﺩﯨﻨـﺪﯨﻦ ﻳﯧﻨﯩﯟﯨﻠﯩـﺸﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﺴﯩﺪە ﺷـﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩـﺪﯨﻜﻰ ﮔـﯚﺭﯛۋﻛﻪﺵ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩـﭗ ﺑـﺎﺭﭼﻪ‬ ‫ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭ ﺗﯘﺗﯘﻟــﯘپ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﻟــﺪﻯ‪ ،‬ﺋــﯚﻳﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻣــﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ﺗﺎﻻﻧــﺪﻯ‪ ،‬ﺗﯩﺮﯨــﻚ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺋﯧﻐﯩــﺮﺩﯨﻦ ﺋﯧﻐﯩــﺮ ﺗﺎﻳﺎﻗﻘــﺎ‬ ‫ﺗﯘﺗﯘﻟﺪﻯ‪ ،‬ﻧﻪﺩە ﺧﯩﺘﺎﻳﻨﯩﯔ ﺋﯚﻳﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺷﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺑﻪﺵ ﺑﺎﺭﻣﺎﻗﺘﻪﻙ ﻣﯩﻎ‪ -‬ﻣﯩﻎ ﺋﺎﺩەﻡ ﺗﻮﭘﻼﻧﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯘﺭ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻨﻰ‪ ،‬ﺳـﯜﺭ‬ ‫ﺧﯩﺘﺎﻳﻨﻰ‪ ،‬ﺳﯚﺭەپ ﭼﯩﻖ‪ ،‬ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﻣﻪﻱ ﻗﻮﻳﻤﺎ‪ ،‬ﺩەپ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﭽﻪ ۋﺍﺭﻗﯩﺮﺍۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﺎۋﺍﺯﻻﺭ ھﻪﻣﻤﻪ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﺎﯕﻠﯩﻨﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ ﻛــﯜﻧﻰ ﺋــﯘﺭ‪ -‬ﺋــﯘﺭ‪ ،‬ﺳــﯜﺭ‪ -‬ﺳــﯜﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛــﯜﻥ ﺋــﯚﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻣــﺪﻯ ﺷــﻪھﻪﺭ ﭘﯜﺗــﯜﻧﻠﻪﻱ‬ ‫ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭ ﻗﻮﻟﯩﻐــﺎ ﺋــﯚﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﻗﻮﻟﯩﻐــﺎ ﺋــﯚﺗﻤﯩﮕﻪﻥ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﻗﺎﻣﯩﻠﯩــﭗ ﺗﯘﺭﻏــﺎﻥ ﺩﻭﺗﻪﻱ ﻳــﺎﻣﯘﻟﻰ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ‪ ،‬ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭ ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﻧــﻰ ﺗــﯚﺕ ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﻣﯘھﺎﺳــﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺋﻮﻗﻘــﺎ ﺗﯘﺗــﯘپ ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ۋە ﺋﯘﻧﯩــﯔ‬ ‫ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﺳــﻠﯩﻢ ﺑﻮﻟﯘﺷــﻘﺎ ﺋﯜﻧــﺪﯨﭗ ﺗــﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻤﯘ ﺑــﻮﺵ ﻛﻪﻟﻤﻪﺳــﺘﯩﻦ‪ ،‬ﻳﺎﻣﯘﻟﻨﯩــﯔ ﺗــﺎﻣﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺑــﯘﺭﺝ‬ ‫)ﭘــﻮﺗﻪﻱ( ﻟﯩــﺮﯨﮕﻪ ﺧﯩﺘــﺎﻱ ۋە ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺗﻪﺭﻣﻪ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨــﭗ ﺋــﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﺗﯩﻨﯩﻘــﻰ ﻗــﺎﻟﻐﯘﭼﻪ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﺸﯩﺸﻘﺎ ﺑﻪﻝ ﺑﺎﻏﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩە ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷﻰ‬ ‫ﻧﻪﭼﭽﻪ ﺋﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﻣﯘﺷﯘ ﭘﻪﺗﻬ ﻛﯜﻧﻨﻰ ﺗﯚﺕ ﻛـﯚﺯ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻛﯜﺗـﯜپ ﺷـﻪھﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳـﯩﺮﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ھﺎﺟﯩﺨﺎﻧﯩـﺪﺍ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻗﻮﭘﯘپ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﻰ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺧـﺎﻧﯩﻲ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﻯ ۋە ﺑـﯘ ﺳـﻪھﯩﭙﻪﻟﻪﺭﻧﻰ ﻗـﺎﺭﺍ ﺑﻮﻳـﺎپ‬ ‫ﺗﯘﺭﻏﯘﭼﻰ ﻛﻪﻣﯩﻨﻪ ﺋﯩﻜﻜﯩﻤﯩـﺰ ﭘﯘﺭﺳـﻪﺗﺘﯩﻦ ﻓﺎﻳـﺪﯨﻠﯩﻨﯩﭗ ﻳﺎﺭﺑﺎﻏـﺪﯨﻜﻰ ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩـﺪﺍ ﺑﺎﺟﺨﺎﻧـﺎ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐـﺎﻥ ﺟﺎﻳﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻗﺎﺭﺷــﻰ ﺗﻪﺭەﭘﯩــﮕﻪ ﺟﺎﻳﻼﺷــﻘﺎﻥ ﺑــﺎﻍ‪ -‬ۋﺍﺭﺍﻧﻠﯩــﻖ‪ ،‬ﺋــﯚﻳﻠﯩﺮﻯ ﻛــﯚپ‪ ،‬ﻛﻪﯕــﺮﻯ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻥ‪ -‬ﺳــﻪﻳﻨﺎﻟﯩﺮﻯ‪ ،‬ﭼــﻮڭ‪ -‬ﭼــﻮڭ‬ ‫ﺋﺎﻣﺒﺎﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ ﺑﯩﺮ ﻗﻮﺭﯗﻧﻰ ھﻮﻳﻠﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻮﺷﯘپ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﺎ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﺘﯘﻕ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ﺋﺎﻟـﺪﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﻛــﻮﭼﯩﻼﺭﺩﺍ‪ ،‬ﺳــﯧﭙﯩﻞ ﺋﺎﺳــﺘﯩﺪﺍ‪ ،‬ﺷــﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩــﺪە ﺋــﻮﻕ ﺗﯩﮕﯩــﭗ ﻳﯩﻘﯩﻠﻐــﺎﻥ‪ ،‬ﺋــﺎھ‪ -‬ۋﺍھ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﭘﻪﺭﻳــﺎﺩ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﻳﺎﺗﻘــﺎﻥ‬ ‫ﻳﺎﺭﯨــﺪﺍﺭﻻﺭﻧﻰ ﺧﻪﺳــﺘﻪ ﺧﺎﻧﯩﻐــﺎ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﻛﻪﻟــﺪﯗﻕ‪ .‬ﻣﻪﺟــﺮﯗھﻼﺭ ﺋﺎﻟــﺪﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺗﻘﯘﺯﯗﻟــﺪﻯ‪ ،‬ﺑﯩــﺮ ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ‬ ‫ﻳﺎﻏــﺎﭼﭽﻰ ﺋﯘﺳــﺘﯩﻼﺭﻧﻰ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨــﭗ ﭼﺎﺭﭘــﺎﻳﻪ )ﻛــﺎﺭﯨﯟﺍﺕ( ﻟﻪﺭﻧــﻰ ﺋﻪﺗﺘــﯜﺭﺩﯗﻕ‪ .‬ﻳﺎﺭﯨــﺪﺍﺭﻻﺭﻧﻰ ﺩﺍۋﺍﻻﺵ‪ ،‬ﻳــﺎﺭﯨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺗﯧﯖﯩﺶ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺷـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩە ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺗﯘﺭﻏـﯘﻥ ھﻪﻛﯩﻤﻨـﻰ ﺋﻪﻛﻪﻟـﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋـﯚﻳﻠﻪﺭﺩﯨﻦ‪ ،‬ھﺎﺟﯩﺨﺎﻧﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛــﺎﺭۋﺍﺗﻼﺭﻧﻰ ﻛﻪﻟﺘــﯜﺭﯛپ‪ ،‬ﻳﺎﺭﯨــﺪﺍﺭﻻﺭﻧﻰ ﻳــﺎﺗﻘﯘﺯﺩﯗﻕ‪ ،‬ھﻪﻛﯩــﻢ ﺋﯩــﺴﭙﯩﺮﺕ‪ ،‬ﭘﺎﺧﺘــﺎ‪ ،‬ﻳــﻮﺩ‪ ،‬ﺧﯩــﻦ ﺋﺎﺳــﭙﯩﺮﯨﻦ‪ ،‬ﻳــﻮﺩﺍ ﻓــﻮﺭﻡ‬ ‫ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﺩﻭﺭﯨﻼﺭﻧــﻰ ﺋــﯚﺯ ﺋﯚﻳﯩــﺪﯨﻦ ﺋﻪﻛﯧﻠﯩــﭗ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﻳــﺎﺭﯨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﯕــﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻧﻤــﯘ ﺋﻪﻧــﺪﯨﺠﺎﻥ ﻛﻮﭼﺎﺳــﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺑﻪﺯﺯﺍﺯﻟﯩﻖ )ﮔﻪﺯﻣﺎﻟﭽﯩﻠﯩﻖ( ﺩﯗﻛﺎﻧﯩﻤـﺪﯨﻦ ﺷـﯩﻔﺎﺧﺎﻧﯩﻐﺎ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩـﻚ ﮔﻪﺯﻟﯩـﻤﻪ‪ ،‬ﺑﯩﮕﯩـﺰ‪ ،‬ﺩﺍﻛـﺎ‪ ،‬ﻛﯩـﺮﻟﯩﻜﻠﻪﺭ ۋە ﺷـﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﺋﻮﺧــﺸﺎﻏﺎﻥ ﺯﯙﺭﯛﺭ ﻧﻪﺭﺳــﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﯧــﺰﻟﯩﻜﺘﻪ ﻛﻪﻟﺘــﯜﺭﺩﯛﻡ‪ .‬ﻳﺎﺭﯨــﺪﺍﺭﻻﺭﻧﻰ ﻛﺎﺭۋﺍﺗﻼﺭﻏــﺎ ﻳــﺎﺗﻘﯘﺯﯗپ ﺋــﺎﺭﺍﻡ ﺋﺎﻟﺪﯗﺭﻏﺎﻧــﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺑـﺎﺭﺍ‪ -‬ﺑـﺎﺭﺍ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﻛـﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺋﯧﭽﯩﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﻳـﯜﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛـﯚﻟﻜﻪ ﻳﯜﮔﯜﺭﮔﻪﻧـﺪە ﺑﯩﺰﻧﯩﯖﻤـﯘ ﻳـﯜﺯﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﻛـﯜﻟﻜﻪ‬ ‫ﻳﯜﮔﯜﺭﯛپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺧﻪﺗﻪﺭ ﭼﺎﯕﮕﯩﻠﯩﺪﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﯘپ ﻗﺎﻟﻐﯩﻨﯩﻐـﺎ ﭼﻪﻛـﺴﯩﺰ ﺷـﺎﺩﻻﻧﺪﯗﻕ ۋە ﺑـﯘ ﻛـﯜﻧﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨـﺸﺘﯜﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﺟﻪﻧﺎﺑﻰ ﺋﯩﮕﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻣﻪﺩھﯩﻴﻪ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻘﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘﯘﻕ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺳـﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﯜﺳـﺘﯜﻥ ﻗﯩﻠﯩـﺶ ﻳﻮﻟﯩـﺪﺍ‬ ‫‪25‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻛﯚﻛﺮەﻛﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﻗﻘﺎ ﺗﯘﺗﻘﺎﻥ ﻓﯩﺪﺍﺋﯩﻴﻼﺭﺩﯨﻦ ﺧﻪﺳﺘﻪﺧﺎﻧﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﻳﺎﺭﯨـﺪﺍﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺷـﯘ ﻛـﯜﻧﻜﻰ ﺳـﺎﻧﻰ ﺋـﻮﻥ‬ ‫ﺳﻪﻛﻜﯩﺰﮔﻪ ﻳﻪﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩﺴﮕﻪ ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﺩەۋﺍﻻﺷﻼﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﺩﯗﻕ‪ .‬ﺷﯘ ﻛـﯜﻧﻰ ﺷـﺎﻡ ﻧﺎﻣﯩﺰﯨـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﺎﺭﯨﺪﺍﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺗﺎ‪ -‬ﺋﺎﻧﯩﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋﺎﻛﺎ‪ -‬ﺋﯘﻛﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋـﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯩـﺰﺩەپ ﺧﻪﺳـﺘﻪ ﺧﺎﻧﯩﻐـﺎ ﻛﯧﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﻳﺎﺭﯨـﺪﺍﺭﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺗﯩــﻨﭻ ﺋــﺎﺭﺍﻡ ﺋﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻧﻠﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧــﺪە ﺋــﯘﻻﺭ ﺧﻮﺷــﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﺎﺳــﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ھﺎﻟــﺪﺍ ﻛــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩﺴــﺴﯩﻖ ﻳــﺎﺵ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﺸﺘﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯚﺯ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﻗـﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﻗﯘﺗﻘـﯘﺯﯗپ ﻗﯧﻠﯩﻨﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩـﭗ ھﻪﻗﻘﯩﻤﯩـﺰﺩە ﺳـﺎﻧﺎپ‬ ‫ﺗﯜﮔﻪﺗﻜﯜﺳﯩﺰ ﺩﯗﺋﺎﻳﻰ ﺧﻪﻳﺮ )ﻳﺎﺧـﺸﻰ ﺗﯩـﻠﻪﻙ( ﻟﻪﺭﻧـﻰ ﺗﯩﻠﻪﺷـﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﺗﯩـﺴﻰ ﺋﻪﻧـﺪﯨﺠﺎﻥ ﻛﻮﭼﯩـﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﺳـﺠﯩﺪﺩﯨﻦ‬ ‫ﺗﺎﺷﻜﻪﻧﺘﻠﯩﻚ ﻣﯘھﻴﯩـﺪﺩﯨﻦ ﻣﻪﺧـﺪﯗﻡ ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﻣـﺎھﯩﺮ ﺩﻭﺧﺘـﯘﺭﻧﻰ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨـﭗ ﻛﻪﻟـﺪﯗﻕ‪ ،‬ﺋـﯘ ﺗﯘﺭﻏـﯘﻥ ھﻪﻛﯩـﻢ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮﮔﻪ ﻳﺎﺭﯨـﺪﺍﺭﻻﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯘﺯﯗﻥ ﺋـﯚﺗﻤﻪﻱ ﺷـﯩﻔﺎﺧﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻣﯘھﯩﺘﯩﻤـﯘ ﻛـﯚپ ﻳﺎﺧـﺸﯩﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﻳـﻮﺭﯗﻕ‪ ،‬ﺋـﺎﺯﺍﺩە‪،‬‬ ‫ﭘــﺎﻛﯩﺰە ھــﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﻟــﺪﻯ‪ ،‬ﻳﺎﺭﯨــﺪﺍﺭﻻﺭ ﺳــﺎﻧﯩﻤﯘ ﻳــﯜﺯﺩﯨﻦ ﺋﺎﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺗﺎﻣــﺎﻕ ﺋﯧــﺘﯩﺶ‪ ،‬ﻗــﻮﺭﻭ ﺋﯩﭽﯩﻨــﻰ ﺭەﺗــﻠﻪﺵ‪،‬‬ ‫ﻛﯜﺯەﺗﭽﯩﻠﯩــﻚ‪ ،‬ﺗــﺎﺯﯨﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺋــﻮﺭﯗﻥ‪ -‬ﻛــﯚﺭﭘﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗــﯜﺯەﺵ‪ ،‬ﻛﯩﺮﻟﯩﻜﻠﻪﺭﻧــﻰ‪ ،‬ﺑــﺎﻟﯩﺶ )ﻳﺎﺳــﺘﯘﻕ( ﻻﺭﻧــﻰ ﺗﯩﮕﯩــﺸﺘﯜﺭﯛﺵ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻏﺮﯨﻘﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺍﺵ ﻗﺎﺗـﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩـﺸﻼﺭ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺑﻪﺵ‪ -‬ﺋـﺎﻟﺘﻪ ﺋـﺎﺩەﻡ ﺳـﻪﭘﻠﻪﻧﺪﻯ‪ .‬ﺋـﺎﻏﺮﯨﻘﻼﺭ ﻳﺎﺗﺎﻗﺨﺎﻧﯩـﺴﻰ )ﺑﺎﻟﻨﯩـﺴﺖ(‬ ‫ﺩﯨﻜــﻰ ھﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻛﺎﺭﯨﯟﺍﺗﻨﯩــﯔ ﺋــﺎﺭﯨﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩــﺮﺩﯨﻦ ﺋﯩــﺸﻜﺎپ‪ ،‬ﺋﻮﺭﯗﻧــﺪﯗﻕ ﻗﻮﻳــﯘپ ﺑﯩﺰﯨــﺪﯗﻕ‪ .‬ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩــﻖ ﻛﯩــﺮ‬ ‫ﻳﯘﻳﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺋﺎﻳـﺎﻝ ﺧﯩـﺰﻣﻪﺗﻜﻪ ﺋﯧﻠﯩﻨـﺪﻯ‪ .‬ﺩەۋﺍﻻﺵ ﺋﯜﺳـﺘﯩﺪە ﺋﯚﻟـﯜپ ﻛﯩﺘﯩـﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺑﯩـﺮ ﻳـﺎﻗﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩـﺶ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼھ ھﺎﺟﻰ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻡ ﻗﻮﻳﯘﻟﺪﻯ‪ .‬ﺩﯦﻤﻪﻙ‪ ،‬ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧـﺎﻧﯩﻤﯩﺰ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻼھ ﺧـﺎﻧﯩﻲ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﺸﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺗﺎﺷﻜﻪﻧﺖ ﺷﯩﻔﺎﺧﺎﻧﯩﺴﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﻣﯧﻨﯩـﯔ ﻗﺎﺭﯨـﺸﯩﻤﭽﻪ‪ ،‬ﻛـﺎﺑﯘﻝ ﺷﯩﻔﺎﺧﺎﻧﯩـﺴﯩﺪﯨﻦ ﻗﯧﻠﯩـﺸﻤﯩﻐﯘﺩەﻙ ﺩەﺭﯨﺠﯩـﺪە‬ ‫ﺩەۋﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻘﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨﺪﺍ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺷﯩﻔﺎﺧﺎﻧﯩﻐﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷــﯩﯟﯦﺘﻼﺭﺩﯨﻦ ﺩﻭﺧﺘــﯘﺭ ﺋﺎﻧﺪﯨﺮﺳــﯘﻥ‪ ،‬ﺋــﺎﻕ ﺋﻮﺭﯗﺳــﻼﺭﺩﯨﻦ ﺩﻭﺧﺘــﯘﺭ ﻳﯩﻼۋﯨﻨﻜــﺎ‪ ،‬ﺋﻪﻧﮕﻠﯩــﻴﻪ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﯩــﺴﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺩﻭﺧﺘــﯘﺭ ﺷــﯩﻤﯩﺪﯨﺖ‪ ،‬ﺳــﻮۋﯦﺘﻠﻪﺭ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﯩــﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳــﺎﻝ ﺩﻭﺧﺘــﯘﺭ ﺳﯩــﺴﻴﺎﻳﻮۋﺍ ﻗﺎﺗــﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺷــﯩﻔﺎﺧﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋــﯚﺯ‬ ‫ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﯘﺭﻏﯘﻥ ھﻪﻛﯩﻢ‪ ،‬ﻣﯘھﻴﯩﺪﺩﯨﻦ ﻣﻪﺧـﺪﯗﻡ‪ ،‬ﺷـﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩـﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺮ ﮔﯩﺮﯨـﻚ ﺩﻭﺧﺘـﯘﺭ )ﺋﯩـﺴﻤﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯘﻧﺘﯘپ ﻗﻪﭘـﺘﯩﻤﻪﻥ( ﻻﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺷـﯩﻔﺎﺧﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ھﻪﺭﻗﺎﻳـﺴﻰ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﯩـﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﻛﺘﯩـﭗ ﻣﺎﺳﻠﯩـﺸﯩﭗ‪ ،‬ﻗﺎﭼـﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺶ ﭼﯩﻘﺴﺎ ﺷـﯘ ﭼـﺎﻍ ھـﺎﺯﯨﺮ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺋﺎﻏﺮﯨﻘﻼﺭﻧﯩـﯔ ھﺎﻟﯩـﺪﯨﻦ ﻳﺎﺧـﺸﻰ ﺧﻪۋەﺭ ﺋﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋﯧﻐﯩـﺮ ﻛﯧـﺴﻪﻟﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤـﯘ‬ ‫ﺋﻮﭘﯧﺮﺍﺗــﺴﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯧــﺴﻪﻟﻠﻪﺭ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧــﺪە ﺩﻭﺧﺘــﯘﺭﻻﺭ ﺋــﯚﺯ ﺋــﺎﺭﺍ ﮔﯘﺭﯗﭘﭙﯩﻠﯩــﺸﯩﭗ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷــﻤﻪ ﺗﻪﺷــﺨﯩﺲ‬ ‫)ﺩﯦﺌﺎﮔﻨﯘﺯ( ﻗﻮﻳﯘﺵ ۋە ﺩﺍۋﺍﻻﺵ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ھﺎﻳﺎﺗﺘﯩﻜﻰ ﻣﺎﺩﺩﯨﻲ ۋە ﻣﻪﻧﯩﯟﯨﻲ ﻟﻪﺯﺯەﺕ‬ ‫ھﺎﻳﺎﺗﺘــﺎ ﻟﻪﺯﺯەﺕ ﻣﯘﻧــﺪﺍﻕ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ ﺩﯦﻴﯩــﺸﯩﺪﯗ‪ :‬ﺑﯩــﺮﻯ ﻣــﺎﺩﺩﯨﻲ ﻟﻪﺯﺯەﺕ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺋﻪڭ ﻳــﯘﻗﯩﺮﻯ‬ ‫ﭘﻪﻟﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺟﯩﻤﺎﺉ )ﺟﯩﻨﺴﯩﻲ ﻳﯧﻘﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻖ( ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩـﮕﻪ ھﻪﺭﻛﯩـﻢ ﻗﺎﻳﯩـﻞ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﻛﯧـﺮەﻙ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﯩـﺴﻰ ﻣﻪﻧﯩـﯟﯨﻲ‬ ‫ﻟﻪﺯﺯەﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯩﻠﯩﻤﺪﺍﺭ ۋە ﺋﻪﻗﯩﻠـﺪﺍﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑـﯘ ھﻪﻗﺘﯩﻜـﻰ ﻗﺎﺭﺍﺷـﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـﺮﺩەﻙ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺑﯩـﺮﻯ ﺑـﯘ ﻣﻪﻧﯩـﯟﯨﻲ ﻟﻪﺯﺯەﺗﻨـﻰ‬ ‫ﺑﺎﻳﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺎﺷﺎﺗﻠﯩﻖ ﺩﯦﺴﻪ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﻯ ﺋﯩﺰﺯەﺕ‪ ،‬ھﯚﺭﻣﻪﺕ ﺩەﻳـﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯩـﺮﻯ ﻛﻪﻳﻔـﯘ‪ -‬ﺳـﻪﭘﺎ‪ ،‬ﺧﯘﺷـﺎﻝ‪ -‬ﺧﯘﺭﺍﻣﻠﯩـﻖ ﺩﯦـﺴﻪ‪،‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﯩﻢ‪ ،‬ھﯜﻧﻪﺭ ﺩەﻳﺪﯗ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﻟﯩـﺮﻯ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‪ ،‬ﻣﻪﻧﯩـﯟﯨﻲ ﻟﻪﺯﺯەﺗﻨﯩـﯔ ﺋﻪڭ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨـﺴﻰ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ ﺋﯜﺳـﺘﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻏﻪﻟﯩــﺒﻪ ﻗﯩﻠﯩــﺸﺘﯘﺭ‪ ،‬ﺩەﻳــﺪﯗ‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﯩــﯔ ﺑــﯘ ﺗﻪﺑﯩــﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩــﺮﻧﯩﻼ ﻗــﻮﻟﻼپ‪ ،‬ﻗﺎﻟﻐــﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﻮﻗﻘــﺎ ﭼﯩﻘﯩــﺮﯨﺶ‬ ‫ﺳﺎﻻھﯩﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻗﯩﺮﻯ ﺩﯛﺷﻤﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪﺳﻜﻰ )ﻛﻮﻧﺎ( ﺩﯛﺷﻤﻪﻥ ‪ -‬ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻏـﺎ ﻏﺎﻟﯩـﺐ ﺑﻮﻟﯘﺷـﺘﯩﻜﻰ ﻟﻪﺯﺯەﺗﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺧﯘﺷﻠﯩﻘﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ھﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻣﺎﺩﺩﯨﻲ ﻟﻪﺯﺯەﺗﺘﯩﻦ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺷـﯘ ﭼـﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﺋﻪﻣـﺪﯨﻼ ‪ 28‬ﻳﺎﺷـﻘﺎ ﻛﯩـﺮﮔﻪﻥ‪،‬‬ ‫ﻳﯧﯖــﻰ ﺋــﯚﻳﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﻳﯩﮕﯩــﺖ ﺋﯩــﺪﯨﻢ‪ ،‬ھﺎﻳــﺎﺕ ﻳﻮﻟﺪﯨــﺸﯩﻢ ‪ 14‬ﻳﺎﺷــﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﺷــﻘﺎﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﺎﺩەﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺋــﺎﺋﯩﻠﻪﻡ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﺷــﯜﺵ ﻣــﯘﻣﻜﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻜﻰ ﺑﻮﻟﻤــﺎﻱ‪ ،‬ھﻪﭘــﺘﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺋــﺎﻳﻼﺭ ﺋﯚﺗــﯜپ ﻛﯧﺘﻪﺗﺘــﻰ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﻳﯘﺭﺗﺪﺍﺷــﻼﺭﻧﯩﯔ ﻏﻪﻟﯩــﺒﻪ‬ ‫‪26‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺷﺎﺩﻟﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺭﺍھﻪﺗﻠﯩﻨﯩﺸﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﭗ ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺭﺍھﻪﺗﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻻﺭ ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﻛﯧﭽﯩﻨـﻰ ﻛﯜﻧـﺪﯛﺯﮔﻪ ﺋـﯘﻻپ ﺋﯩـﺸﻠﻪپ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻳﺎﻧﺪﯨﻦ ﺟﺎﻥ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ﻳﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻗـﺎﻥ ﺑﯧﺮﯨـﭗ‪ ،‬ﭘـﯘﻝ‪ -‬ﻣـﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻤﻨﻰ ﭼﯩﻘﯩﻤﻼﭘﻤـﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﭼﺎﺭﭼﯩﻤـﺎﻳﺘﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺋﯩـﺸﻘﺎ ﺗﻮﻳﻤـﺎﺱ‬ ‫ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﺗﯚﺕ ﺋﻮﺭﯗﻧﺪﯨﻜﻰ )ﺷﯩﻔﺎﺧﺎﻧﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﻧـﺎﺯﺍﺭﯨﺘﻰ‪ ،‬ﻣـﺎﻟﯩﻴﻪ ﻧـﺎﺯﺍﺭﯨﺘﻰ‪ ،‬ﺑـﺎﺵ ۋەﻛﯩـﻞ‬ ‫ﻣﻪھﻜﯩﻤﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ( ۋەﺯﯨﻴﭙﻪﻣﻨﯩﯔ ھﯚﺩﺩﯨﺴﯩﺪﯨﻨﻤﯘ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﺋﯜﻟﮕﯜﺭەﺗﺘﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺷﯩﻔﺎﺧﺎﻧﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﻏﺎﻧﻼﺭ ﺑﯘ ﻗـﯘﺭﻻﺭﻧﻰ ﻳﯧﺰﯨـﭗ ﺗﯘﺭﻏـﯘﭼﻰ ﻛﻪﻣﯩـﻨﻪ ﺋـﺎﺟﯩﺰ ﺑﻪﻧـﺪە ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺧـﺎﻧﯩﻲ‬ ‫ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺋﯩﻜﻜﯩﻤﯩﺰ ﺑﻮﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺷﯩﻔﺎﺧﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺟﺎﻥ ﻛﯚﻳـﺪﯛﺭﯛپ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺧـﺎﻧﯩﻲ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨـﺪﯨﻦ‬ ‫ھﯧﭻ ﺋﺎﺭﻗﯩﺪﺍ ﻗـﺎﻟﻐﯘﻡ ﻛﻪﻟﻤﻪﻳﺘﺘـﻰ‪ .‬ﻛـﯧﭽﻪ‪ -‬ﻛـﯧﭽﯩﻠﻪپ ﺋﯩـﺸﻠﻪپ ﻛﯧﺘﻪﺗـﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺷـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋـﯘﺧﻼﻳﺘﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺋـﯘﺭﯗﺵ ﺑﻮﻟـﯘپ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﻛــﯜﻧﻠﯩﺮﻯ ﺷــﯩﻔﺎﺧﺎﻧﺎ ﺧﺎﺩﯨﻤﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﺗﻪﻟﻪﺑﻠﯩﺮﯨﻨــﻰ ﺋﺎﻗــﺴﺎﺗﻤﺎﻱ ﺋﻮﺭﯗﻧــﺪﺍپ ﺑﯧــﺮەﺗﺘﯩﻢ‪ .‬ﺑــﯘ ﻗﯩﺰﻏﯩﻨﻠﯩــﻖ‪ ،‬ﺑــﯘ‬ ‫ھﯩﺮﯨﭗ‪ -‬ﭼﺎﺭﭼﯩﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﺳﻪۋەﺑﻨﯩﻰ ﺑﯩﻠﻪﻣﺴﯩﺰ؟ ﺑﯘ ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﻨﻰ ﻣﻪﻏﻠـﯘپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰﻧﯩـﯔ ﺧﯘﺷـﻠﯩﻘﻰ‪-‬‬ ‫ﻟﻪﺯﺯﯨﺘﯩﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﯘۋﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﺎﻧـﺎ ﺑـﯘ ھﻪﻗﻘـﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻨﻰ ﺋﯜﺳـﺘﯜﻥ ﻗﯩﻠﯩـﺶ ﻧﯩﻴﯩﺘـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ ﺋﺎﺗﻠﯩﻨﯩـﭗ ﭼﯜﺷـﯜپ‪،‬‬ ‫ﺟﻪﻧﺎﺑﻰ ھﻪﻕ ﺋﺎﺗﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺯەﭘﻪﺭ ۋە ﻧﯘﺳﺮەﺗﻨﯩﯔ ھﯘﺯﯗﺭ‪ -‬ھﻪﻻۋﯨﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼھ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﺩﺩﯨﻲ ﻟﻪﺯﺯەﺗﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺋﺎﺭﻗﯩﻐـﺎ‬ ‫ﺗﺎﺷﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﻗﯩﻦ ﺩەﻟﯩﻠﻰ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ؟ ﻛﻪﻣﯩـﻨﻪ ﻏـﺎﻳﻪﺕ ﻗﯩﺰﻏﯩﻨﻠﯩـﻖ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯩـﺸﻠﻪپ‪ ،‬ﺯﺍﺩﯨـﻼ ﺋﯩـﺸﺘﯩﻦ‬ ‫ﭼﺎﺭﭼﺎپ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻣﻤﯘ‪ ،‬ﺑﯩﺮﺍﻕ‪ ،‬ﻛﯜﺗﯜﻟﻤﻪﮔﻪﻧـﺪە ﺋﺎﻏﺮﯨـﭗ ﻗﺎﻟـﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﺎﻏﺮﯨـﭗ ‪ 26‬ﻛـﯜﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـﺪﺍ ﺋـﯚﻳﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩـﭗ‬ ‫ﻛﯩﺮﺩﯨﻢ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻛﯜﻧﻼ ﺋﺎﺭﺍﻡ ﺋﯧﻠﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯩﺶ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﻪﺗـﺘﯩﻢ‪ .‬ﺷـﯘ ﻳﻮﺳـﯘﻧﺪﺍ ‪ 19‬ﻛـﯜﻥ‬ ‫ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﺪە ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽـﻰ ﻗﯧـﺘﯩﻢ ﺋـﯚﻳﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩـﭗ ﺋـﺎﺭﺍﻡ ﺋﯧﻠﯩـﺸﻘﺎ ﭘﯘﺭﺳـﻪﺕ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷﻰ ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﯩﻨﯩﻤﺴﯩﺰ ﭼﯧﻠﯩﺸﯩﺶ‪ ،‬ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺶ‪ ،‬ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩـﺸﻠﻪپ ﺋﯘﻳﻘـﯘ‪ -‬ﺋـﺎﺭﺍﻣﻨﻰ‬ ‫ھﻪﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﻪﺩﯨﻠﯩﮕﻪ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺗﯚﻣﯜﺭ ﻏﺎﺯﯨﻨﯩﯔ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺷــﻪھﯩﺮﻯ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭ ﻗﻮﻟﯩﻐــﺎ ﺋﯚﺗــﯜپ ﺗــﯚﺕ‪ ،‬ﺑﻪﺵ ﻛــﯜﻥ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧــﺪە ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﻟﯜﻳﺠــﺎڭ ۋە ﺋﯘﻧﯩــﯔ‬ ‫ﻗﻮﺷﯘﻧﯩﻨﯩﯔ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻖ ﺧﻪۋﯨـﺮﻯ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ‪ -1933‬ﻳﯩﻠـﻰ ‪ -5‬ﺋﺎﻳﻨﯩـﯔ ‪-2‬‬ ‫ﻛــﯜﻧﻰ ﺷــﻪھﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑــﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛــﺎﺗﺘﯩﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻳــﯘﺭﺕ ﻣــﯚھﺘﻪﺭەﻣﻠﯩﺮﻯ ﺷــﻪھﻪﺭ ﺳــﯩﺮﺗﯩﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩــﭗ‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﺗﯧﮕﯩــﺸﻠﯩﻚ‬ ‫ﺗﻪﻧــﺘﻪﻧﻪ‪ ،‬ﺩﺍﻏــﺪﯗﻏﺎ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﯜﺗﯜۋﺍﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﻏــﺎﺯﻯ ﻣﻪھﻤﯘﺩﺧــﺎﻥ ﺑــﺎﻱ ﺑﻪﭼﭽﻪﻧﯩــﯔ ﺑﯧﻐﯩﻐــﺎ ﻗﺎﺭﺍﺭﮔــﺎھ ﻗــﯘﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ھﻪﻣــﺪەﻡ ﺑﻪگ ھــﺎﺟﯩﻢ‪ ،‬ﺋﻪﻟــﻰ ھــﺎﺟﯩﻢ‪ ،‬ھﺎﻣﯩــﺪﺧﺎﻥ ﺗﯧﯖﺠــﺎڭ ۋە ﺑﺎﺷــﻘﺎ ھﻪﻣﺮﺍھﻠﯩــﺮﻯ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﺘﯩﻜــﻰ ﺋــﺎﻳﺮﯨﻢ‪ -‬ﺋــﺎﻳﺮﯨﻢ‬ ‫ﺳــﺎﺭﺍﻳﻼﺭﻏﺎ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﻗــﺴﯘ ۋە ﻛﯘﭼﺎﺭﻧﯩــﯔ ﻳــﯘﺭﺕ ﺑﯧــﺸﯩﻐﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﻐــﺎﻥ ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﻏــﺎﺯﻯ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧــﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺷـﻪھﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩـﺪﺍﺭە ﻗﯩﻠﯩـﺶ ھﻮﻗـﯘﻗﻰ ﭘﯜﺗـﯜﻧﻠﻪﻱ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻗﻮﻟﯩﻐـﺎ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﻟﯩـﺸﯩﭗ‪ ،‬ﭘﻪﺭﻣـﺎﻥ‪ ،‬ﺑـﯘﻳﺮﯗﻗﻼﺭ »‬ ‫ﺋﻪﻣﯩﻴﺮﯗﻟﻤﯘﺋﻤﯩﻨﯩﻦ« )ﻣﯘﺋﻤﯩﻨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻘﻰ( ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﻏـﺎﺯﻯ ﻧﺎﻣﯩـﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩـﺮ ھﻪﭘﺘﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧــﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺋﯘﺯﯗﻧــﺪﯨﻦ ﺑﯘﻳــﺎﻥ ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﻏــﺎﺯﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ھﻪﻣﻜﺎﺭﻟﯩــﺸﯩﭗ ﺟﻪڭ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻥ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑــﺎﺵ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻰ ﻣــﺎﺯﯨﺨﯘﻱ )ﻣﺎﺟﻪﻧــﺴﺎڭ( ﻗﻮﺷــﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻳﯧﺘﯩــﭗ ﻛﻪﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﻏــﺎﺯﻯ ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋــﯚﺯ‬ ‫ھﯩﻤﺎﻳﻪﺳﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ ﺗﻮﻗﯘﻧـﯘﺵ ﺑﻮﻟﻤـﺎﻱ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺋﺎﺭﯨـﺪﺍ‬ ‫ﺋﯩﺘﺘﯩﭙـﺎﻗﻠﯩﻖ ﺋﻮﺭﻧﯩﺘﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﻛـﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﭘﻪﻳﺰﺍۋﺍﺗﺘــﺎ ھـﺎﻛﯩﻢ ﺑﻮﻟــﯘپ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺳــﺎﺗﯩﭗ ﺋﺎﻟـﺪﯨﺠﺎﻥ ﺳﻪﭘﺪﺍﺷــﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﻏﺎﺯﯨﻨﯩﯔ ﺯﻭﺭ ﺋﯩﻠﺘﯩﭙﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺷﻪھﻪﺭ ﻣﯘھـﺎﭘﯩﺰﻯ )ﺳـﺎﻗﭽﯩﻼﺭ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻘﻰ(‬ ‫ﻟﯩﻖ ﻣﻪﻧﺴﯩﭙﯩﮕﻪ ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ھﻪﻳﺘﮕﺎھﺘﯩﻜﻰ ﻛﯧﺴﻪﻙ ﺳﺎﺭﺍﻳﻐﺎ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨﺴﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﻣﻪﺟﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷﻰ‬ ‫‪27‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬

‫ﺷــﻪھﻪﺭ ﻣﯘھــﺎﻓﯩﺰﻯ ﺳــﺎﺗﯩﭗ ﺋﺎﻟــﺪﯨﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟــﺪﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺋﯩــﺸﻰ ﺟﻪﻣﺌﯩــﻴﻪﺕ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺯﯨﻴﺎﻟﯩﻴﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺗﻪﺷﻪﺑﺒﯘﺳــﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩــﺴﯩﺪﺍ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑــﺎﻳﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻧﻮﭘﻮﺯﻟــﯘﻕ ﻛﯩــﺸﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﯧﯖﯩــﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ‬ ‫ﻏﺎﺯﯨﻨﯩﯔ ﻗﻮﺷﯘﻟﯘﺷﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ۋەﻛﯩﻠﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ‪ ،‬ﺋﺎﻗـﺴﯘ‪ ،‬ﻛﯘﭼـﺎﺭ‪ ،‬ﺗﯘﺭﭘـﺎﻥ‪ ،‬ﻗـﺎﺭﺍ ﺷـﻪھﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﻗﻮﺷﯘﻥ ﺑﺎﺷﻠﯩﻘﻰ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﺋﻪﻟﻪﻡ ﺋـﺎﺧﯘﻧﯘﻡ ۋە ھﻪﻣـﺪﯗﻟﻼھ ﺋـﺎﺧﯘﻧﯘﻡ ﻗﺎﺗـﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﯩﻠـﻠﻪﺕ ﺳـﻪﺭﺧﯩﻠﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﺎﺗﻨﯩﺸﯩــﺸﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩە ﻣﯩﻠــﻠﻪﺕ ﻣﻪﺟﻠﯩــﺴﯩﻨﻰ ﺋﯘﻳﯘﺷــﺘﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﻏــﺎﺯﻯ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻖ ﺑﯩــﺮ ﺑﯚﻟــﯜﻙ ھﻪﺭﺑﯩــﻲ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻥ‪ ،‬ﻣﻪﻣﯘﺭﻻﺭ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﻣﻪﺟﻠﯩـﺴﯩﻨﯩﯔ ﻓﻪﺧﺮﯨـﻲ ﺋﻪﺯﺍﺳـﻰ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺋﻪﺯﺍﻻﺭ ﺋﯩـﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜــﻰ ﺑــﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩــﺮﻯ‪ ،‬ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ‪ ،‬ﺋﺎﺭﺗﯘﺷــﻨﯩﯔ ﻛــﯚﺯﮔﻪ ﻛــﯚﺭﯛﻧﮕﻪﻥ ﺋﯘﻗﯘﻣﯘﺷــﻠﯘﻗﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻣﯘﻧﻪۋۋەﺭﻟﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ‬ ‫ﺗﻪﺭﻛﯩﺐ ﺗـﺎﭘﺘﻰ‪ .‬ﻣﯩﻠـﻠﻪﺕ ﻣﻪﺟﻠﯩـﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗـﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩـﺸﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﻏﺎﺯﯨﻨﯩـﯔ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜـﻰ ﻟﯜﻳﺠـﺎﯕﻠﯩﻖ ﺋﯘﻧـﯟﺍﻧﻰ‬ ‫ﺳﯩﺠﺎﯕﻠﯩﻖ ﺋﯘﻧﯟﺍﻧﯩﻐﺎ‪ ،‬ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﯩﻨﯩـﯔ ﻟﯩﻴﻪﻧﺠـﺎﯕﻠﯩﻖ ﺋﯘﻧـﯟﺍﻧﻰ ﻟﯜﻳﺠﺎﯕﻠﯩﻘﻘـﺎ ﺋﯚﺳـﺘﯜﺭﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼ ﺷﻪﻣـﺴﯘﺩﺩﯨﻦ‬ ‫ﺋﺎﺧﯘﻧﯘﻡ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ھﺎﻛﻤﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺳﺎﻳﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺳﺎﺑﯩﻖ ۋﺍﻟﻰ ﻣﺎﺩﺍﺭﯨﻨﻨﯩﯔ ۋﺍﻟﯩﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺗﺎﺷـﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ۋﺍﻟـﻰ )ﺩﻭﺗﻪﻱ(‬ ‫ﻟﯩﻘﻘﺎ ﻳﯘﻧﯘﺳﺒﻪگ ﺳﺎﻳﻼﻧﺪﻯ‪ ،‬ﻣﺎﺩﺍﺭﯨﻨﻨـﯔ ۋﺍﻟﯩﻠﯩـﻖ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘـﻰ ۋە ﻣﯘھـﯘﺭ )ۋﺍﻟﯩﻠﯩـﻖ ﺗﺎﻣﻐﯘﺳـﻰ( ﯨﻨـﻰ ﺗﯧـﺰﺩﯨﻦ ﻳﯘﻧـﯘﺱ‬ ‫ﺑﻪﮔﻜﻪ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗپ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻯ ﺧﺎھﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻳﺪﺍ ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ﻳﺎﺷﯩﺴﺎ ﺑﻮﻟﯘﺩﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻛﻪﺳﻜﯩﻦ ﻗﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨـﺪﻯ‪ .‬ﻣﯩﻠـﻠﻪﺕ‬ ‫ﻣﻪﺟﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺭەﺳﻤﯩﻲ ﻗـﺎﺭﺍﺭﻯ ﺑـﺎﺭﭼﯩﮕﻪ ﻳﺎﺭﯨﻐـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﻟـﯧﻜﯩﻦ‪ ،‬ﻣـﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﺑـﯘ ﻗـﺎﺭﺍﺭﻧﻰ ﻗﻮﺑـﯘﻝ ﻗﯩﻠﻤﯩـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺳﻪۋەﺑﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﻗﺎﺗﻼﻣﺪﯨﻜﻰ ﻛﺎﺗﺘﺎ‪ ،‬ﻧﻮﭘﯘﺯﻟﯘﻕ ﺋﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﻯ ﻣـﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﻰ ﻗـﻮﻟﻼﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮﻯ ﻳﯧﯖــﻰ ﺷــﻪھﻪﺭﺩە ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘــﺎﻥ ﻣــﺎﺯﯨﺨﯘﻱ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﻘﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻥ ﻛــﯜﭼﻠﯩﺮﻯ ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻳﮕﻪ ﻳــﺎﻥ‬ ‫ﺑﯧــﺴﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﻰ ﻗﻮﻟﻼۋﺍﺗﻘــﺎﻥ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﻟﯩﻜﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‪ ،‬ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺋﻪﺳــﻜﻰ ﺷــﻪھﻪﺭﺩە ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﯩــﺪەﻙ‬ ‫ﺩﻭﺗﻪﻱ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻗﯧﻠﯩﯟﯨﺮﯨــﺸﻰ‪ ،‬ﺗﯧﯖﺠــﺎﯕﻼﺭ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﯩﻐــﺎ ﺑﻮﻳــﺴﯘﻧﯘﺷﻰ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﻳﯧﯖــﻰ ﺷــﻪھﻪﺭﺩە ﺗﯘﺭﯗﺷــﻰ‪،‬‬ ‫ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﺋﯩــﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ھﻪﻣــﻤﻪ ﺗﻪﺭەپ ﺋــﯚﺯ ﺋــﺎﺭﺍ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﻠﯩــﺸﯩﭗ ﻳﯜﺭﮔﯜﺯﯛﺷــﻰ ﻛﯧــﺮەﻙ‪ ،‬ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﺗﻪﻟﻪﺑــﺘﻪ ﺋﯩــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩﯔ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﻳﯘﺭﺕ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯗﺷﻰ‪ ،‬ﻳـﯘﺭﺕ ﭼـﻮﯕﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺑـﺎﻳﻼﺭ ﺋﺎﻟﺪﯨـﺪﯨﻜﻰ ﻳﺎﺧـﺸﯩﭽﺎﻗﻠﯩﻘﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧــﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺟــﯘ ﺩﻭﺗﻪﻱ )ﺟــﯘﺭﯛﻳﭽﻰ( ﺩﯨــﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻳــﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﯩــﺮ ﻗﺎﺗــﺎﺭ ﺋﯩــﺸﻼﺭ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺑــﺎﻳﻼﺭ‪،‬‬ ‫ﺗﯩﺠـــﺎﺭەﺗﭽﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣـــﺎﺩﻭﺗﻪﻳﮕﻪ ﻣﺎﻳﯩـــﻞ ﻗﯩﻠﯩـــﭗ ﻗﻮﻳﻐﺎﻧـــﺪەﻙ ﻗﯩﻼﺗﺘـــﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧـــﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷـــﻘﺎ ﺳـــﻪۋەﺑﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣـــﯚھﺘﻪﺭەﻡ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻱ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩﯔ ﺗﻪﺧﺘﺘﯩﻦ ﭼﯜﺷﯜپ‪ ،‬ﻳﯘﻧﯘﺳﺒﻪﮔﻨﯩﯔ ۋﺍﻟﻰ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ‬ ‫ﻣـــﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﻣﯩﻠـــﻠﻪﺕ ﻣﻪﺟﻠﯩـــﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗـــﺎﺭﺍﺭﯨﻨﻰ ﻗﻮﺑـــﯘﻝ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻧـــﺪﯨﻦ ﻛﯧـــﻴﯩﻦ‪ ،‬ﻣﯩﻠـــﻠﻪﺕ ﻣﻪﺟﻠﯩـــﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﯘﺭﯗﺷــﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺟﯩــﺪﺩﯨﻲ ھــﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻖ ﻛﯚﺭﯛﻟــﯜپ‪ ،‬ﭘﻪﻳــﺸﻪﻧﺒﻪ ﻛــﯜﻧﻰ ﺳــﻪھﻪﺭ ﭘﻪﻳﺘﯩــﺪە ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭ ﺩﻭﺗﻪﻱ‬ ‫ﻳــﺎﻣﯘﻟﯩﻨﻰ ﻣﯘھﺎﺳــﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﺑــﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳــﺎﺭﺍﻳﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻥ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯘﺗــﯘپ‬ ‫ﻗﻮﺭﺍﻟﺴﯩﺰﻻﻧﺪﯗﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎڭ ﺳﯩﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺩەﺭﯨﺠﻪﺳـﯩﻨﻰ ﺋﯚﺳـﺘﯜﺭﺩﻯ ھﻪﻣـﺪە ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ ﻛﯚﭘﻪﻳﺘﯩـﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﺯﺑﯧــﻚ ﻗﻮﺷــﯘﻧﻰ ﺗﻪﺷﻜﯩﻠﻠﻪﺷــﻜﻪ ﺭﯗﺧــﺴﻪﺕ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﭘﯘﺭﺳــﻪﺗﻨﻰ ﻏﻪﻧﯩــﻤﻪﺕ ﺑﯩﻠــﮕﻪﻥ ﺳــﯩﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻥ ﺗﯧﺰﻟﯩــﻚ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ھﻪﺭﯨــﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ھﺎﺟﯩﺨﺎﻧــﺎ ۋە ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺟــﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﯘھــﺎﺟﯩﺮﻻﺭﻧﻰ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐــﺎ ﺗــﻮﭘﻼپ ھﻪﻣﻤﯩــﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﻗﻮﺭﺍﻟﻼﻧــﺪﯗﺭﯗپ‪ ،‬ﭘﻪﺭﻣﺎﻧﻐــﺎ ھــﺎﺯﯨﺮ ھــﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻛﻪﻟﺘــﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﻰ ﻣﯘھﺎﺳــﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩــﺸﻘﺎ ﺑــﯘ ﻳﯧﯖــﻰ ﺋﯚﺯﺑﯧــﻚ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻣﯘ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺋﯚﺯﺑﯧﻜﻠﻪﺭ ﺯﻭﺭ ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯚﺯﺑﯧﻜﻠﻪﺭ ﻗﻮﺷـﻮﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗـﺎﺯﻯ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ )ﻗﻮﺷﯘﻥ ﻗﺎﺯﯨﺴﻰ( ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩﺟﺎﻥ ﺋﺎﻛـﺎ ﺋـﺎﺕ ﺋﯜﺳـﺘﯩﺪە ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩـﭗ ﻳـﯜﺭﯛپ ﺋـﯘﻻﺭﻧﻰ ﺟﻪﯕﻨـﻰ‬ ‫‪28‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺋﯩﻠﻬﺎﻣﻼﻧـﺪﯗﺭﯗپ ﻳـﺎﻟﻘﯘﻧﻠﯘﻕ ﻧﯘﺗـﯘﻗﻼﺭﻧﻰ ﺳـﯚﺯﻟﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺷـﯘ ﻛـﯜﻧﻰ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺟﻪﯕـﺪە ﺋـﯘ ﺋـﯚﺯ ﻛـﯜﭼﻰ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﻳﻪﺗــﺘﻪ ﺗــﺎﻝ ﺋــﺎﻟﺘﻪ ﺋﺎﺗــﺎﺭ ﻳــﺎﭘﻮﻥ ﻣﯩﻠﺘﯩﻘﯩﻨــﻰ ﺋﻮﻟﺠــﺎ ﺋﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺋﯚﺯﺑﯧــﻚ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ ھﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﻣﺎﻧﺎ ﺷـﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﯩﻴـﺎﺱ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐـﺎﻱ‪ .‬ﺑـﯘ ﻛـﯜﻧﻜﻰ ﺟﻪڭ ﻗـﺎﺗﺘﯩﻖ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﺯﺑﯧـﻚ‪ ،‬ﻗﯩﺮﻏﯩـﺰ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺷﯩﺪﺩەﺗﻠﯩﻚ ھﯘﺟﯘﻣﻰ ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﻗﻮﺷﻮﻧﯩﻨﻰ ﺧﯩﻠﻰ ﺑﻪﻙ ھﺎﻟﺴﯩﺮﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﺪە‪ ،‬ﻣـﺎﺯﯨﺨﯘﻱ ﺋﺎﺭﯨﻐـﺎ‬ ‫ﭼﯜﺷــﯜپ ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﻰ ﻣﯩﻠــﻠﻪﺕ ﻣﻪﺟﻠﯩــﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗــﺎﺭﺍﺭﯨﻨﻰ ﻗﻮﺑــﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﻛﯚﻧــﺪﯛﺭﺩﻯ‪ .‬ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻤﯘ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ‬ ‫ھﻪﺭﺑﯩــﻲ ۋە ﻣــﯘﻟﻜﯩﻲ ﺧــﺎﺩﯨﻤﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﯧﯖــﻰ ﺷــﻪھﻪﺭﺩە ﺗﯘﺭﻏــﯜﺯﯗﺵ ﺗﻪﻟﯩﭙﯩﻨﯩــﻰ ﻗﻮﻳــﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎڭ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺑــﯘ‬ ‫ﺗﻪﻟﯩﭙﯩﻨﯩﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﻳﺎﻣﯘﻟﻨﻰ ﺑﻮﺷﯩﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﻧﻪﻗﺪ )ﻧﻪﻕ( ﭘـﯘﻝ ۋە ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﭘﯘﻟﻠـﯘﻕ‪،‬‬ ‫ﺑﺎھﺎﻟﯩﻖ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣﻪﭘﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﯧﺴﯩﭗ‪ ،‬ﺳﻪﻣﻪﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺒﺮﺍھﯩﻢ ﻟﻮﺯﯗﯕﻨﯩﯔ ﺑﯧﻐﯩﻐـﺎ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ -1933 .‬ﻳﯩﻠـﻰ‬ ‫‪ - 5‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪ - 2‬ﻛﯜﻧﻰ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎڭ ﻳﺎﻣﯘﻟﻐﺎ ﺗﻪﻧﺘﻪﻧﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻳﯘﻧـﯘﺱ ﺩﺍﺭﯨﻨﻤـﯘ ﺋـﯚﺯ ﻣﯘﺋـﺎۋﯨﻨﻠﯩﺮﻯ‪،‬‬ ‫ﻗﻮﻝ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﯨﻜﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﻭﺗﻪﻱ ﻳﺎﻣﯘﻟﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻣﻪﻧـﺴﯩﺒﯩﮕﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳـﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺗـﺎﻣﻐﯘﻻﺭﻧﻰ ۋە ﺩﯙﻟﻪﺗـﻜﻪ ﺋﺎﻻﻗﯩـﺪﺍﺭ‬ ‫ﺋﺎﺭﺧﯩﭗ‪ ،‬ھﯚﺟﺠﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗپ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺷﯘ ﻛﯜﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﺋﯚﺯ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎڭ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭ‬ ‫ﻣﯘﺳﺘﻪﺑﯩﺖ ﭼﯩﻦ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﻮﻥ ﺳﻪﻛﻜﯩﺰ ﻳﯩﻞ ﺳﺎﺩﺍﻗﻪﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺧﯩـﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ‪ ،‬ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺷـﻰ‬ ‫ﺋــﯘﺭﯗﺵ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺩﯛﺷــﻤﻪﻥ ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻳﮕﻪ ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎڭ ۋە ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﻧﯩﺰﺍﻣــﯘﺩﺩﯨﻦ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﻨﻰ ﺋــﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩــﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐــﺎﻥ‬ ‫ﻣﻪﺳﻠﯩﻬﻪﺗﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺯﺍﺗﻠﯩﻖ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﭗ ﺳﻪﻣﻪﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﻏﻘﺎ ﻗﻮﻳﯘپ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﭘﻪﺭﻣـﺎﻧﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﻰ ﻟﯜﻳﺠـﺎﯕﻠﯩﻖ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩـﮕﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳـﯩﭗ ھﺎﻟـﺪﺍ ﺷـﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺷـﻪﺗﻪﻱ ﻳﺎﻣﯘﻟﯩﻐـﺎ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷـﺘﻰ‪.‬‬ ‫ھﺎﻣﯩﺪ ﺗﯧﯖﺠﺎڭ‪ ،‬ھﻪﻣﺪەﻣﺒﻪگ ھـﺎﺟﯩﻢ‪ ،‬ھـﺎﭘﯩﺰ ﺗﯧﯖﺠـﺎڭ ۋە ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻥ‪ ،‬ﺋﻮﻓﯧﺘـﺴﯩﺮﻻﺭ ﺋـﺎﻳﺮﯨﻢ‪ -‬ﺋـﺎﻳﺮﯨﻢ ﺟﺎﻳﻼﺭﻏـﺎ‬ ‫ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎڭ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺳــﺎﻧﻰ ۋە ﺩەﺭﯨــﺠﻪ ﭘﻪﺭﻗﯩــﮕﻪ ﻗــﺎﺭﺍپ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺩەﺭﯨــﺠﻪ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺳﺘﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺷﯘ ﻗﺎﺗﺎﺭﺩﺍ ﺳﯩﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻧﻨﯩﯖﻤﯘ ﺋﻪﻣﻪﻟﻰ ﺋﯚﺳـﺘﯜﺭﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺑﯩـﺮ ﺧﯩـﻞ‬ ‫ﭘﺎﺳﯘﻧﺪﺍ ﻛﺎﻟﺘﻪ ﻛﻪﻣﺰﯗﻝ‪ ،‬ﺷﯩﻢ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺗﯧﯖﺠﺎﯕﻼﺭﻏـﺎ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ ﺳـﯩﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻧﻤﯘ ﺋـﯚﺯ ﻗﻮﺷـﻮﻧﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯜﭼﻪﻳﺘﯩــﭗ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺳــﺎﻧﯩﻨﻰ ‪ 300‬ﻧﻪﭘﻪﺭﺩﯨــﻦ ﺋﺎﺷــﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋــﯘ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺟﻪڭ ﻣﺎھــﺎﺭەﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﺎﺧــﺸﻰ‬ ‫ﺋﯩﮕﻪﻟﻠﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ھﻪﭘﺘﯩﺪە ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺑﺎﺯﺍﺭ‪ -‬ﺭەﺳﺘﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﯗﺭﯗپ ﻣﻪﺷﻜﻪ ﺩەﺳﺴﯩﺘﯩﭗ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻐﺎ‬ ‫ﺳﺎﻻﻡ ﺑﻪﺭﮔﯩﻠﻰ ﻳﺎﻣﯘﻟﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺳﺎﻻﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﻗﺎﺭﺍﺭﮔﺎھﯩﻐﺎ ﻗﺎﻳﺘﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ۋﺍﻟﻰ ﻳﯘﻧﯘﺱ ﺑﻪگ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭ‬ ‫ﻳﯧﯖﻰ ۋﺍﻟﻰ ﻳﯘﻧﯘﺳﺒﻪگ ﻣﯘﺋﺎۋﯨﻨﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﺭﺭەھﻤﺎﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎڭ ﺭەھﺒﻪﺭﻟﯩﻜـﻰ ﺋﺎﺳـﺘﯩﺪﺍ‬ ‫ﻳﯧﯖﻰ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﺑﺎﺷﻠﯩﯟەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ۋﺍﻟﯩﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗپ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽـﻰ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺋﯩـﺸﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨـﭗ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨـﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﯗپ ﭼﻘﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗﻕ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ۋە ﺋﻪۋﻗﺎﻑ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﻣﯘﺩﯨﺮﻟﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻜﻪﺭﯨﻢ ﺧﺎﻥ ﻣﻪﺧـﺪﯗﻡ ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﻛﯩـﺸﻰ ﻗﻮﻳﯘﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽـﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩـﺸﻰ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ ﺋﯩـﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐـﺎﻥ ﻛـﯜﻧﻰ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐـﺎﻥ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧـﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻧﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨـﺮەﻙ ﺋﯧﭽﯩﻠﻐـﺎﻥ‬ ‫»ﻗﯩﺰﯨﻞ ھﯩﻼﻝ ﺋﺎﻱ« ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺭەﺳﻤﻲ ﺋﯧﺘﯩـﺮﺍپ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﯩـﻚ ﺋﻮﺭﮔـﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺑﯧﻜﯩﺘﯩـﺸﻰ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘ‬ ‫ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﻳﯘﺭﺕ ﺧﯧﻠﻰ ﺗﯩﻨﭽﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧـﺪەﻙ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ ﻛﻮﻧـﺎ ﺷـﻪھﯩﺮﯨﺪە ھﻪﻣـﻤﻪ ﺩﯦﮕـﯜﺩەﻙ ﺋـﺎﺯﺍﺩە‬ ‫ﻛﻪﻳﭙﯩﻴﻪﺕ‪ ،‬ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ﺋﻮﻱ‪ -‬ﭘﯩﻜـﺮﮔﻪ ﺋﯩـﮕﻪ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺑـﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳـﺎھﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺧﯩـﺰﻣﻪﺗﻠﻪﺭ ﻛﯩﭽﯩﻨـﻰ ﻛﯜﻧـﺪﯛﺯﮔﻪ ﺋـﯘﻻپ‬ ‫‪29‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺟﯩﺪﺩﯨﻲ ﺋﯩـﺸﻠﻪﻧﻤﻪﻛﺘﻪ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪە ﺷـﯘﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ۋەﺯﯨﻴﻪﺗﻨـﻰ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﺯ ﺑﺎﻳـﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺋﯚﺗـﯜﺵ‬ ‫ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﻛﯚﺭﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻮﻱ ﭘﻮﺳﺘﯩﻐﺎ ﺋﻮﺭﯗﻧﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ ﺑﯚﺭە ﺑﻮﻟﯘۋﯨﻠﯩﭗ ﺑﯩـﺰﮔﻪ ﺩﻭﺳـﺖ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻛـﯚﺭﯛﻧﮕﻪﻥ‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﺗﻮﻏﺮﯗﻟﯘﻕ ﺗﻮﺧﺘﯩﻠﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎڭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﺎﺯﯨﺨﯘﻳﻨﯩﯔ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﺩﻭﺗﻪﻳﻠﯩﻜﺘﯩﻦ ﻗﺎﻟـﺪﯗﺭﯗﻟﯘپ ﻳﺎﻣﯘﻟـﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩـﭗ‬ ‫ﻛﻪﺗﻜﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺋﻪﺭﻛﯩﻨﻠﯩـﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﻣـﺎﺯﯨﺨﯘﻳﻼﺭ ﻳﯧﯖـﻰ ﺷـﻪھﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﻛﯧﺘﯩـﺸﺘﻰ‪ .‬ﻣـﺎﺯﯨﺨﯘﻳﻼﺭ ﺗﯚﻣــﯜﺭ‬ ‫ﺳﯩﺠﺎڭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷﯜپ‪ ،‬ﺩﻭﺳﺘﺎﻧﻪ ﺯﯨﻴﺎﺭەﺗﺘﻪ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻳﺘﻘﺎﻥ ﭼﺎﻏﻠﺮﯨﺪﺍ ﻟﻮﺯﯗﯕﻨﯩﯔ ﺑﯧﻐﯩـﺪﺍ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘـﺎﻥ ﻣـﺎﺩﺍﺭﯨﻨﻨﯩﻤﯘ‬ ‫ﻳﻮﻗﻼپ‪ ،‬ﺳﯚھﺒﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﯧﺘﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺑـﯘ ﺧﯩـﻞ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩـﺮﯨﮕﻪ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎڭ‬ ‫ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯜﭼﯜﻧﺪﯗﺭ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﻣـﯘﺩﯨﺮﻯ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻜﻪﺭﯨﻤﺨﺎﻥ ﻣﻪﺧـﺪﯗﻡ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺟﻪﻣﺌﯩـﻴﻪﺕ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﻳﺎﺭﺩەﻣﻠﯩﺸﯩـﺸﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﻧﻮﺭﺑﯧﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯘﺗﺨﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩـﺴﻤﯩﻨﻰ ﺑـﯘﺯﯗپ‪ ،‬ﻗﺎﻳﺘﯩـﺪﯨﻦ ﻳﺎﺳـﺎپ ﺩﺍﺭﯗﻟﻤـﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﯩﻨﮕﻪ‬ ‫ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻛـﯜﻧﻰ ﺷـﻪھﻪﺭ ۋە ﺷـﻪھﻪﺭ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩـﺪﯨﻦ ﻧﯘﺭﻏـﯘﻥ ﺋﻮﻗﯘﻏـﯘﭼﯩﻼﺭ ﻳﯩﻐﯩـﭗ ﻛﯧﻠﯩﻨﯩـﭗ‪ ،‬ﻛﺎﺗﺘـﺎ ﺩﺍﻏـﺪﯗﻏﺎ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﺍﺭﯗﻟﻤﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﺋﯧﭽﯩﻠﯩﺶ ﻣﯘﺭﺍﺳﯩﻤﻰ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﺭﺍﺳﯩﻤﻐﺎ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎڭ ۋە ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻣﯘﺋـﺎۋﯨﻨﻠﯩﺮﻯ‪،‬‬ ‫ۋﺍﻟﻰ ﻳﯘﻧﯘﺱ ﺑﻪگ ۋە ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻣﯘﺋـﺎۋﯨﻨﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮﮔﻪ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﭼـﻮڭ ‪ -‬ﻛﯩﭽﯩـﻚ ھﻪﺭﺑﯩـﻲ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻼﺭ‪ ،‬ﺷـﻪھﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﺎﻳﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺗﯩﺠﺎﺭەﺗﭽﯩﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ‪ ،‬ﺋﺎﺧﯘﻧﻼﺭ‪ ،‬ﺋﻪﺩﯨﺒﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺯﯨﻴـﺎﻟﯩﻴﻼﺭ‪ ،‬ﺋﯩﻠﻐـﺎﺭ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭ ۋە ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺋﺎﻻﻗﯩـﺪﺍﺭ ﺋـﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ﺋــﺎﺩەﻡ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷــﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﺟﻠﯩــﺲ ﺳــﯚﺯﮔﻪ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺗﻪﺳــﯩﺮﻟﯩﻚ ﺳــﯚﺯﻟﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻳﺎﺧــﺸﻰ ﺗﻪﺷــﯟﯨﻖ‪،‬‬ ‫ﻳﻮﻟﻴــﻮﺭﯗﻗﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩــﻖ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﻟــﯜپ‪ ،‬ﺧﻪﻳﺮﻟﯩــﻚ ﺩﯗﺋــﺎﻻﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﺎﻏﻼﺷــﺘﻰ )ﺋﻪﭘــﺴﯘﺳﻜﻰ ﺷــﯘﻛﯜﻧﻜﻰ‬ ‫ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺋﺎﻻﻗﻪﺩﺍﺭ ﻣﺎﺗﯧﺮﯨﻴﺎﻟﻼﺭ‪ ،‬ﮔﯧﺰﯨﺘﻠﻪﺭ ھﺎﺯﯨﺮ ﻗﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺑﻮﻟﻤﺎﻱ ﻗﺎﻟﺪﻯ(‪ .‬ﺋﻪﺗﯩـﺴﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷـﻼپ ﻣـﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺩەﺭﺱ ﺋﯚﺗﯜﻟﯜﺷــﻜﻪ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨــﭗ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨــﺴﯩﺪە ﺑﯩــﺮ ﺋﯩﻠﻤﯩــﻲ ھﻪﻳــﺌﻪﺕ ﺗﻪﺷــﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﭗ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﯩﺮ ‪ -‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﯩﻞ ﮔﯧﺰﯨﺖ ۋە ھﻪﺭﺧﯩﻞ ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﻟﻪﺭﻧﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ‪ ،‬ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﺶ ﺋﯩﺸﻰ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺩﺍﺭﯗﻟﻤﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﯩﻴﻦ ﺑﻨﯩﺎﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﻗﻪۋﯨﺘﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ۋە ﺋﻪۋﻗﺎﻑ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﺋـﻮﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺑﯩﻠﮕﯩﻠﻪﻧﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ھﻪﻳﺌﻪﺕ ﺋﯜﭼﯜﻧﻤﯘ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﺋﯩﺸﺨﺎﻧﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯩــﺮ ﻛــﯜﻧﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨــﭗ ﺋﺪﺍﺭﯨــﺴﻰ ﻣﯘﺩﯨﺮﯨﻨﯩــﯔ ﻧﺎﻣﯩــﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﻤﯩــﻲ ھﻪﻳــﺌﻪﺗﻜﻪ ھﻪﻳﺌﻪﺗﻨﯩــﯔ ﺑــﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ‬ ‫ﻳﯩﻐﯩﻨﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﺋﯘﻗﺘﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﻖ ﺧﯧﺘﻰ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻛﻪﻣﯩـﻨﻪ ﺋـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩـﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘـﺎ ﻳﯩﻐﯩﻨﻐـﺎ‬ ‫ﻛﯩﭽﯩﻜﯩﭙﺮەﻙ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﺑﺎﺭﺩﯨﻢ‪ .‬ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻛﯚپ ﺋﯚﺗﻤﻪﻱ ﻣﯘﺩﯨﺮﻣﯘ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﻣﻪﺳﻠﯩﻬﻪﺗﻠﯩـﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩـﺮەﺭ ﻣـﯘھﯩﻢ‬ ‫ﺋﯩــﺶ ﺑــﺎﺭﺩەﻙ ﻗﯩﻼﺗﺘــﻰ‪ .‬ﺋﯚﻳﻨﯩــﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨــﺴﯩﺪﺍ ﺑﯩــﺮ ﺗــﻮپ ﻛــﯜﻝ ﺭەﯕﻠﯩــﻚ ﺳــﯩﺘﯩﻦ )ﻟﻪﻣﺒــﯘﻍ( ﺗــﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﺟﻠﯩــﺲ‬ ‫ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻜﻪﺭﯨﻤﺨﺎﻥ ﻣﻪﺧﺪﯗﻡ ﻣﺎﯕﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦـﺪﻯ‪» :‬ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﯨﻢ ﺋﻮﺑـﺪﺍﻥ ﻛﻪﻟـﺪﯨﯖﯩﺰ‪ ،‬ﺑﯩـﺰﻟﻪﺭ‬ ‫ﺩﺍﺭﯗﻟﻤﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﯩﻴﻦ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺒﯧﺸﯩﻨﻰ ﻛﻪﻣـﺰﯗﻝ‪ ،‬ﺷـﯩﻢ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﺎﻕ ﺳـﻪﻟﻠﯩﺪﯨﻦ ﻗﯩﻠﯩـﺸﻨﻰ ﺋﻮﻳﻼﺷـﻘﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻜﯩﻠﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ« ﺩەپ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨـﺪﺍ ﻗﻮﻳﯘﻗﻠـﯘﻕ ﻟﻪﻣﺒﯘﻏﻘـﺎ ﺋﯩـﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠـﺪﻯ ۋە‬ ‫ﻣﺎﯕــﺎ‪» :‬ﺑــﯘ ھﻪﻗــﺘﻪ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﭘﯩﻜــﺮﻯ ﻗﺎﻧــﺪﺍﻕ؟« ﺩﯦــﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯚﺯﯛﻣﻨﯩــﯔ ﻛﯧﭽﯩﻜﯩــﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﻐــﺎ ﻛﻪﭼــﯜﺭﯛﻡ‬ ‫ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪» :‬ﺋﻪھﻠﻰ ﻣﻪﺟﻠﯩﺴﻨﯩﯔ ﻗﺎﺭﺍﺭﯨﭽﻪ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﻮﻟﻐﯘﺩەﻙ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻣﯘ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ ﻗﻮﺷـﯘﻟﯩﻤﯩﺰ« ﺩﯦـﺪﯨﻢ‪ .‬ﺑﯩـﺮﺍﻕ‬ ‫ﻣﯘﺩﯨﺮ ﺑﯘ ﮔﻪپ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟـﺪﻯ ﻗﯩﻠﻤـﺎﻱ ﻳﻪﻧﯩـﻼ ﺋـﯚﺯ ﭘﯩﻜﺮﯨﻤﻨـﻰ ﺑﯩﻠـﺪﯛﺭﯛپ ﺑﯧﻘﯩـﺸﯩﻤﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪﺏ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﻟـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻥ‪» :‬ﻗﺎﺭﺍﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭘﯩﻜﺮ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩـﺶ ﺋـﺎﻗﯩﻼﻧﻪ ﺋﯩـﺶ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﺋـﯚﺯ ﭘﯩﻜﺮﯨﻤﻨـﻰ‬ ‫ﺩەپ ﺑﯧﻘﯩــﺸﯩﻢ ﻛﯧــﺮەﻙ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‪ ،‬ﻣﯧﻨﯩــﯔ ﭘﯩﻜــﺮﯨﻢ‪ ،‬ﺑــﯘ ﺋﯩــﺪﺍﺭە ﻣﺎﺋﺎﺭﯨــﭗ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨــﺴﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻠﻤــﻰ ھﻪﻳــﺌﻪﺕ ﻣﻪﺟﻠﯩــﺴﯩﺪە‬ ‫‪30‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﻮﻳﻠﯩــﺸﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑــﯘ ﺋﯩــﺶ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩــﯔ ﻛــﯜچ‪ -‬ﻗــﯘﺩﺭﯨﺘﯩﮕﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳــﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩــﺮ ﺋﯩــﺶ‪ ،‬ﺷﯘﯕﻼﺷــﻘﺎ ﺑــﯘ ﺋﯩــﺸﺘﺎ‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﭽﯩﻠﯩـــﻚ ﻧﻮﻗﺘﯩﺌﯩﻴﻨﻪﺯەﺭﯨـــﺪﯨﻦ ﺳـــﯚﺯ ﺋـــﯧﭽﯩﺶ ﺋﻮﺭﯗﻧـــﺴﯩﺰ ﺋﻪﻣﻪﺱ« ﺩەپ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨـــﺪﯨﻜﻰ ﮔﻪﺯﻟﯩﻤﯩﻠﻪﺭﻧـــﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺗﯘﺭﯗپ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦـﺪﯨﻢ‪» :‬ﺑـﯘ ﮔﻪﺯﻟﯩـﻤﻪ ﻛـﯚپ ﻳﺎﺧـﺸﻰ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ ،‬ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩـﻖ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤـﺎ ﺷﯘﻏﯩﻨﯩـﺴﻰ‬ ‫ﭼﻪﺕ ﺋﻪﻟﻨﯩـــﯔ ﻣﯩﻠـــﻰ‪ .‬ﺳـــﻮۋﯦﺘﺘﯩﻦ ﻛﯩـــﺮﮔﻪﻥ ﻗﯩﻤـــﻤﻪﺕ ﭘﯘﻟﻠـــﯘﻕ ﻣـــﺎﻟﻼﺭﺩﯗﺭ‪ .‬ﻣﯧـــﻨﯩﯖﭽﻪ ﻛﺎﺷـــﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨـــﺪە‬ ‫ﻳﯘﺭﺗﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ ﺗﻮﻗﯘﻟﻐﺎﻥ ﭼﻪﻛﻤﻪﻧﻠﯩـﻚ )ﺧـﺎﻡ( ﻧﯩـﯔ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽـﻰ ﺧﯩﻠﯩـﺪﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺋـﯘﻧﻰ ﺑﻮﻳﺎﻗﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏـﺎ‬ ‫ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ ﺭەﯕﺪە ﺑﻮﻳﺎﺗـﺴﺎﻕ؛ ﻣﺎﻧـﺎ ﺷـﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯩـﺸﻠﯩﺘﯩﭗ ھﻪﺭ ﺑﯩـﺮ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻐـﺎ ﺋـﯚﻟﭽﻪپ ﻛﯩـﻴﯩﻤﻠﻪﺭ ﺗﯩﻜﯩﻠـﺴﻪ ﺗﯧﺨﯩﻤـﯘ‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﻤﯘ؟ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﺳﺎﻧﺎﺋﯩﺘﯩﻤﯩﺰﻧﯩﻤﯘ ﻗﻪﺩﯨﺮﻟﻪﮔﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﭘﺎﺧﺘـﺎ‪ ،‬ﻳﯩـﭗ ﺗﻮﻗـﯘﺵ‪،‬‬ ‫ﺑﻮﻳﺎﺵ‪ ،‬ﻳﯩﭙﻨﻰ ﺋﯩﮕﯩﺮﯨﺶ‪ ،‬ﺗﯩﻜﯩـﺸﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩـﺴﻰ ﺋـﯚﺯﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﭘـﯘﻝ ﻳﺎﺗﻼﺭﻧﯩـﯔ ﭼـﯚﻧﺘﯩﻜﯩﮕﻪ ﭼﯜﺷـﯜپ‬ ‫ﻛﻪﺗﻤﻪﻳﺪﯗ« ﺩەپ ﺳﯚﺯﯛﻣﻨﻰ ﺋﺎﻳﺎﻏﻼﺷـﺘﯘﺭﺩﯗﻡ‪ .‬ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻜﻪﺭﯨﻢ ﻣﻪﺧـﺪﯗﻡ ﺑـﯘ ﺳـﯚﺯﯛﻣﻨﻰ ﻗﯩـﺰﻏﯩﻦ ﺋﺎﻟﻘﯩـﺸﻠﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ھﻪﻣﻤﻪﻳﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﮔﻪﭘﻜﻪ ﻛﯚﻧﯜپ‪ ،‬ﻟﻪﻣﺒﯘﻏﻨﻰ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯗۋﯦﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻮﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﭼﻪﻛﻤﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯩﻦ ﻛﻪﻣـﺰﯗﻝ ﻗﯩﻠﯩـﺸﻘﺎ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺸﺘﻰ ھﻪﻣﺪە ﺑﯘ ﺋﯩﺶ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻠﻪﺷﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﺎ ۋە ﻗﯩﺰﯨﻞ ھﯩﻼﻝ ﺋﺎﻱ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﻰ‬ ‫ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ۋﺍﻟﻰ ﻳﯘﻧﯘﺱ ﺑﻪﮔﻨﯩﯔ ﭘﻪﺭﻣﺎﻧﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻗﯩﺰﯨـﻞ ھﯩـﻼﻝ ﺋـﺎﻱ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧـﺎ ۋە‬ ‫ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﺷﯩﻔﺎﺧﺎﻧﯩﻨﻰ ﺑﺎﺷـﻘﯘﺭﯗﺵ ﺋﯩـﺸﻰ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻼھ ﺧـﺎﻧﯩﻲ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣﺎﯕـﺎ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩـﺰ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﯩﻤﯩﺰ ﻛﯩﭽﯩﻨﻰ ﻛﯜﻧﺪﯛﺯ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﭗ ﺋﯩﺸﻠﯩﺪﯗﻕ‪ .‬ﻗﯩﺰﯨـﻞ ھﯩـﻼﻝ ﺋـﺎﻳﻨﯩﯖﻤﯘ ﺧﯩﻠـﻰ ﺩﺍﯕﻘـﻰ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﻗﺎﻟـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﻨﯩــﯔ ﺋﯩــﺸﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﻳﯜﺭﯛﺷــﯜپ ﺗــﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯩــﺮ ﻛــﯜﻧﻰ ﺳــﻮۋﯦﺖ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﺎﺳــﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﯩﺰﯨــﻞ ﻛﯩﺮﯨــﺴﺖ‬ ‫ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩــﺴﯩﺪﯨﻦ ﺳﯩــﺴﻴﺎﻳﻮۋﺍ ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﺩﻭﺧﺘــﯘﺭ ﺋﺎﻳــﺎﻝ ﺗﺎﺟﯩﻜﯩــﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﺎﺳــﯩﻤﯘپ ۋە ﻣﻮﺳــﻜﯟﺍﻟﯩﻖ ﺑﯩــﺮ ﺋــﻮﺭﯗﺱ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺮ ﭘﻪﻳﺘﯘﻧــﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯘﻧــﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺭﯗﺱ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﭘﻪﻳﺘﯘﻧــﺪﺍ ﺋﻮﻟﺘــﯘﺭﯗپ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﻐــﺎ ﻛﯩﺮﯨــﭗ‬ ‫ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﻮﻳﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﺋﺎﭘﭙﺎﺭﺍﺕ‪ ،‬ﺋﯜﺳﻜﯜﻧﯩﻨﻰ ﺋﯧﺴﯩﯟﯨﻠﯩﺸﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺩﻭﺧﺘﯘﺭ ﺳﯩـﺴﻴﺎﻳﻮۋﺍ ﺑﯩـﺰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﺷــﻜﻪﻧﺪە ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧــﺎ ﺋــﯚﺯﯨﮕﻪ ﻗﯩﺘﯩــﭗ ﻗﻮﻳﻐــﺎﻥ ﻳــﺎﺭﺩەﻣﭽﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺩەپ ﺗﻮﻧﯘﺷــﺘﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ﻛﯧﻠﯩــﭙﻼ‬ ‫ﭘﻪﻳﺘﯘﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑـﻮﻗﭽﯩﻼﺭﻧﻰ ﭼﯜﺷﯜﺭﯛﺷـﯜپ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﻗﯩﺰﯨـﻞ ﻛﯩﺮﯨـﺴﺖ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘـﻰ ھﻪﺩﯨـﻴﻪ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺋﻪۋەﺗـﻜﻪﻥ‬ ‫ﭼﺎﻳــﺸﺎپ‪ ،‬ﺑــﺎﻟﯩﺶ )ﻳﺎﺳــﺘﯘﻕ(‪ ،‬ﺋــﯘﻥ ﺳــﺎﺑﯘﻥ )ﺳــﻮﭘﯘﻥ( ﻗﺎﺗــﺎﺭﻟﯩﻖ ﻧﻪﺭﺳــﯩﻠﻪﺭﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‪ ،‬ھﻪﺭ ﺑﯩــﺮ ﺋﺎﻏﺮﯨﻘﻘــﺎ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﺟﯜﭘﺘﯩﻦ ﭼﺎﻳﺸﺎپ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺩﺍﻧﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﻟﯩﺶ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺧﺎﻟﺘﯩﺪﯨﻦ ﺋﯘﻥ ﺳﺎﺑﯘﻥ ﺗﻪﻗـﺴﯩﻤﻠﻪﻧﮕﻪﻧﺪە ﺑـﯘ ھﻪﺩﯨـﻴﻪ ﺑﻮﻳﯘﻣﻠﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ‬ ‫‪ 110‬ﺋــﺎﺩەﻣﮕﻪ ﻳﯧﺘﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩــﺸﺘﻰ‪ .‬ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧــﺎ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻘﻠﯩﻖ ﺳــﯜﭘﯩﺘﯩﻢ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑــﯘ ھﻪﺩﯨﻴﯩﻠﻪﺭﻧــﻰ ﻗﯘﺑــﯘﻝ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﻣﯩﻨﻨﻪﺗــﺪﺍﺭﻟﯩﻘﯩﻤﻨﻰ ﺑﯩﻠــﺪﯛﺭﺩﯛﻡ‪ .‬ﺑــﻮﻗﭽﯩﻼﺭ ﺋﯧﭽﯩﻠﯩــﭗ ﻧﻪﺭﺳــﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻤﺎﺭﻻﺭﻏــﺎ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧــﺪﺍ‬ ‫ﺷﯩﻔﺎﺧﺎﻧﺎ ﺧﺎﺩﯨﻤﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯘ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺭﻭﺳﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺶ‪ -‬ھﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺯﯨﺘﯩـﭗ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ ﺑﯩﺮﺳـﻰ ﻣﺎﯕـﺎ ﻗﺎﺳـﯩﻤﻮپ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﺭﻭﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﻮﭼـﯘﻥ ﺑﯩـﺮ ﺋﯩـﺸﻼﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘـﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺩەﺭھـﺎﻝ ﺳﯩـﺴﻴﺎﻳﻮۋﺍﻏﺎ‪:‬‬ ‫»ﺋﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﯨﯖﯩﺰ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ؟« ﺩﯦـﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋـﯘ‪» :‬ﺳـﯜﺭەﺕ ﺋﺎﻟﻤـﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﻛﯧـﺮەﻙ« ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪» :‬ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩە‬ ‫ھﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﻳﻮﻝ ﻗﻮﻳﯘﻟﻤﺎﻳﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﺳﯜﺭەﺕ ﺋﯧﻠﯩﺸﻘﺎ ﺗﯧﺨﯩﻤـﯘ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳـﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ‬ ‫ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﯖﻼﺭ ﻧﺎﻣﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﺑـﯘ ھﻪﺩﯨﻴﯩﻠﯩـﺮﯨﯖﻼﺭ ﺷـﯩﻔﺎﺧﺎﻧﺎ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖـﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﻤـﺎﺭﻻﺭﻧﻰ ﺭەﺳـﯩﻤﮕﻪ ﺋـﯧﻠﯩﺶ‬ ‫ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‪ ،‬ھﯩــﻼﻝ ﺋﻪھــﻤﻪﺭ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗــﻰ ﺑﯘﻧــﺪﺍﻕ ﺋﯩــﺸﻨﯩﯔ ھﯚﺩﺩﯨــﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﺎﻟﻤﺎﻳــﺪﯗ‪ .‬ھﻪﺩﯨــﻴﯩﯖﻼﺭ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯗۋﯦﺘﯩﻠﯩـــﺪﯗﺭ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﯩـــﯔ ﻗﯘﺑـــﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩـــﺪﯨﻐﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ﺷﻪﺭﺗـــﺴﯩﺰ ھﻪﺩﯨـــﻴﻪ« ﺩﯦـــﺪﯨﻢ‪ .‬ﺩﻭﺧﺘـــﯘﺭ ﺳﯩـــﺴﻴﺎﻳﻮۋﺍﻧﯩﯔ‬ ‫ﻧﻪﺯﺍﻛﻪﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻛﯚﺯ ﺋﯩﺸﺎﺭﯨﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﺳـﯩﻤﯘپ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻖ ﺋـﯜچ ﺭﯗﺱ ﺭەﺳـﯩﻢ ﺋﯧﻠﯩـﺸﺘﯩﻦ ﺗﻮﺧﺘﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺑﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺭەﺳﻤﯩﻲ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﻳﺎﻏﻼﺷﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺧﻮﺷﻠﯩـﺸﯩﭗ ﻣﺎﯕـﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪31‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭ ﺳﯩﺴﻴﺎﻳﻮۋﺍ ھﻪﭘﺘﯩﺪە ﺋﯩﻜﻜﻰ‪ -‬ﺋـﯜچ ﻗﯧـﺘﯩﻢ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻏـﺎ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﻳﺎﺭﯨـﺪﺍﺭﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﺸﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻗﺎﻳﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ھﻪﺭ ﻛﻪﻟﮕﯩﻨﯩﺪە ﺋﯚﺯﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﺑﯩﺮەﺭ ﺭﻭﺳـﻨﻰ ﻳـﺎﻛﻰ ھﯧﻠﯩﻘـﻰ ﻗﺎﺳـﯩﻤﯘپ‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻧﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪە ﺑﺎﺷـﻘﯩﻼﺭ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺳـﯩﻤﯘ ﺩﻭﺧﺘـﯘﺭ ﺳﯩـﺴﻴﺎﻳﻮۋﺍ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧـﺎ ﺧـﺎﺩﯨﻤﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺋﯩﺸﻠﻪپ ﻛﯧﺘﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯩﺶ ﺗﯜﮔﯩﮕﻪﻧﺪە ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺸﺨﺎﻧﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺩﻭﻛﻼﺕ ﺑﯩﺮﯨﯟﯦﺘـﭗ ﻗﺎﻳﺘﯩـﭗ ﻛﯧﺘﻪﺗﺘـﻰ‪.‬‬ ‫ھﯩﻼﻝ ﺋﻪھﻤﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﻪﻟﯩﺐ ﺋﻪھﻤﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻳﻮﭼﯘﻥ ﺋﯩﺶ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯚﺯ ﺋـﻮﺭﻧﻰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪە ﺑﺎﻳـﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﺰﯨﻞ ھﺎﺩﯨﺴﯩﺴﻰ‬ ‫ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ھﯚﻛﯜﻣــﺪﺍﺭﻟﯩﻘﻰ ﺧــﻮﺗﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧــﺖ ﻛﻮﻧــﺎ ﺷــﻪھﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﻣﯘھﺎﺳــﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐــﺎﻥ ﭼﺎﻏﻠﯩﺮﯨﻐــﺎ ﺗــﻮﻏﺮﺍ ﻛﻪﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭ ۋە ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﺗﻪﺳــﻠﯩﻤﮕﻪ ﻛــﯚﻧﻤﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯩﻦ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧــﺖ‬ ‫ﻣﯘھﺎﺳﯩﺮﯨﺴﻰ ﺋﯘﺯﯗﻧﻐﺎ ﺳﻮﺯﯗﻟﯘپ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﺧـﻮﺗﻪﻧﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺳــﯚھﺒﻪﺕ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ ﻳــﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻨﻰ ﺧــﻮﺗﻪﻧﻠﯩﻜﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﻮﺷــﯩﺘﯩﭗ ﺑﯩﺮﯨــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﺑــﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﻮﺷــﯘﻧﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑــﺎﻻ‪-‬‬ ‫ﭼﺎﻗﯩﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻗﻮﺭﺍﻝ‪ -‬ﺟﺎﺑﺪﯗﻗﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ‪ -‬ﺗﻪﺭﮔﯩﻨﯩﻨﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﯩﻦ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﭼﯩﻘﯩـﭗ‬ ‫ﻛﯧﺘﯩــﭗ ﺋــﯘﺩﯗﻝ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗــﺎﺭﺍپ ﻳــﯜﺭﯛپ ﻛﻪﺗﺘــﻰ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ﻣﯘﺷــﯘ ﻳــﯜﺭﮔﯩﻨﯩﭽﻪ ﺑﯧﺮﯨــﭗ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻏــﺎ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻠﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭼﺎﭘﺎﺭ )ﺧﻪۋەﺭﭼـﻰ( ﺋـﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑـﯘ ﺧﻪۋەﺭ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﯕﻼﻧـﺪﻯ‪ .‬ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺩﯙﻟﻪﺕ‬ ‫ﻛﯩـــﺸﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑـــﺎﺵ ﻗﻮﺷﯘﺷـــﻰ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﻳـــﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﯩﻦ ﻛﺎﺷـــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗـــﺎﺭﺍپ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘـــﺎﻥ ﺗﯘﯕﮕـــﺎﻥ ۋە ﺧﯩﺘـــﺎﻱ‬ ‫ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳــﻮﻟﯩﻨﻰ ﺗﻮﺳــﯘپ ﺩﯛﺷــﻤﻪﻧﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯﺋــﺎﺭﺍ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷــﻜﯩﻠﻰ ﻗﻮﻳﻤﺎﺳــﻠﯩﻖ ﭘﯩــﻼﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨــﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ‬ ‫ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﻣﻪﻱ ﺗﯘﺭﯗپ ﻳﻮﻟﺪﺍ ﺑﻮﻟـﺴﯘﻥ‪ ،‬ﭼﯚﻟـﺪە ﺑﻮﻟـﺴﯘﻥ‬ ‫ﺗﻪﻟﺘﯚﻛــﯜﺱ ﺋﯘﺟﯘﻗﺘــﯘﺭﯗپ ﺗﺎﺷــﻼﺵ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺋﻪھﻤﻪﺩﺧــﺎﻥ ﺗﯩﯖﺠــﺎڭ ﻗﺎﺗــﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻼﺭ ﺑﺎﺷــﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﻗﻮﺷــﯘﻥ‬ ‫ﻣﺎﯕﺪﯗﺭﯗﻟﺪﻯ‪ .‬ﺳﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻧﻤﯘ ﺋﯚﺯ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑـﯘ ﻗﻮﺷـﯘﻧﻐﺎ ﻗﯧﺘﯩﻠﯩـﭗ ھﻪﻣـﻤﻪ ﺑﯩـﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻗـﺎﺭﺍپ‬ ‫ﻳﯜﺭﯛپ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭ ﻳﯧﯖﯩﺴﺎﺭﺩﯨﻦ ﺋﯚﺗﯜپ ﻗﯩﺰﯨﻠﻐﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧـﺪﺍ ﺧﯩﺘـﺎﻱ‪ -‬ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯘﭼﺮﺍﺷـﺘﻰ‪ .‬ﺋـﺎﻟﻼھ‬ ‫ﺋﻪﻛﺒﻪﺭ ﻧﻪﺭﯨﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪڭ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﮕﻪ ﺩەھـﺸﻪﺗﻠﯩﻚ ھﯘﺟـﯘﻡ ﺑﺎﺷـﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺟﻪﻝ ﺑـﺎﺯﯨﺮﻯ ﻗﯩﺰﯨـﭗ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺗﻪﺭەپ‬ ‫ﺑﯩﺮ ‪ -‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨـﺸﯩﭙﻼ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﺑـﯘ ﺟﻪڭ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻰ ﮔﻮﻳـﺎﻛﻰ ﺋﻮﻏـﯘﻝ ﺋﺎﺗﯩﻐـﺎ‪ ،‬ﺋﺎﺗـﺎ ﺋﻮﻏﯘﻟﻐـﺎ ﺑﺎﻗﻤﺎﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﻪھـﺸﻪﺭ‬ ‫ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻏﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﻨﯩﯔ ﻳـﯜﻙ‪ -‬ﺗـﺎﻗﻠﯩﺮﻯ ﺋﯧﻐﯩـﺮ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﻗـﯧﭽﯩﺶ ﺋﯩﻤﻜـﺎﻧﻰ ﻳـﻮﻕ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﯕﺎ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯩﻼﺟﺴﯩﺰ ھﯘﺟﯘﻣﻐﺎ ھﯘﺟﯘﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﺎﻗﺎﺑﯘﻝ ﺗﯘﺭﯗﺷﺘﻰ‪ .‬ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭ ﻛﯚپ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ھﻪﻣـﻤﻪ ﻳﺎﺧـﺸﻰ ﻗﻮﺭﺍﻟﻼﻧﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻏﺎﻟﯩﺐ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻟﻼھ ﻣﻪﺩەﺗﻜﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﯚﻟﯜپ‪ ،‬ﻗﺎﻟﻐـﺎﻧﻼﺭ ﻗﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭ‬ ‫ﻏﻪﻟﯩــﺒﻪ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺩﯛﺷــﻤﻪﻧﻠﻪﺭ ﻣﻪﻏﻠــﯘپ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺧﻮﺗــﯘﻥ‪ -‬ﻗﯩﺰﻟﯩــﺮﻯ ﺋﻪﺳــﯩﺮ ﭼﯜﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﺭﻛﻪﻛﻠﯩــﺮﻯ ﻗﯩﻠﯩﭽــﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷـﯩﭽﻪ ﺋـﻮﻟﺠﯩﻼﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺯەﭘﻪﺭ‪ -‬ﺋﯘﺗـﯘﻗﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗـﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻳﺎﺭﻛﻪﻧـﺖ‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﺑــﯘ ﻣﻪﻏﻠــﯘﺑﯩﻴﯩﺘﻰ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻗــﺎﺗﺘﯩﻖ ﺳﺎﺭﺍﺳــﯩﻤﯩﮕﻪ ﺳــﯧﻠﯩﯟەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑــﯘ ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺋﯘﻧﺘﯘﻳﺎﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ھﺎﺩﯨﺴﻪ ﺑﻮﻟﯘپ ﺗﺎﺭﯨﺨﻘﺎ ﻳﯧﺰﯨﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺑﻮﺷﺎﯕﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺭەﻗﯩﺒﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﯘۋﻟﯘﻗﻰ‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﻣﻪﺟﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﺎﺭﺍﺭﯨﻐﺎ ﻛﯚﺭە‪ ،‬ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻐﺎ ﺋﻪﺳﻜﯩﺮﯨﻲ ﺋﯩـﺸﻼﺭﻧﻰ ﺑﺎﺷـﻘﯘﺭﯗﺵ ھﻮﻗـﯘﻗﯩﻼ ﺑﯧـﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯘ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﻣﯜﻟﻜﻰ ﺋﯩﺸﻼﺭﻏﯩﻤﯘ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩـﺸﯩﭗ ﺗـﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﺎﻗـﺴﯘﺩﯨﻦ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩـﺴﯩﻨﻰ ﻛﯚﭼـﯜﺭﯛپ ﻛـﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﺪﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ ﺋﻪۋەﺗﯩﺸﻰ‪ ،‬ﻛﯜﻥ ﺑﻮﻳﻰ ﺋﻮﻳـﯘﻥ‪ -‬ﺗﺎﻣﺎﺷـﺎﻏﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩـﭗ ھﻪﺭﺑﯩـﻲ ﺋﯩـﺸﻼﺭﺩﺍ ﺋﻪﺳـﺘﺎﻳﯩﺪﯨﻞ‬ ‫‪32‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺑﻮﻟﻤــﺎﻱ‪ ،‬ﻣــﯘھﯩﻢ ﺋﯩــﺸﻼﺭﺩﺍ ﺑﯩﭙﻪﺭۋﺍﻟﯩــﻖ ﻗﯩﻠﯩــﺸﯩﺪەﻙ ﺑﯩــﺮ ﻗﺎﺗــﺎﺭ ﻳﺎﺭﯨﻤﺎﺳــﻠﯩﻘﻠﯩﺮﻯ ھﻪﺭﻗﺎﻳــﺴﻰ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩــﺸﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﻳﺎﻗﻤﯩــﺪﻯ‪ .‬ﮔﻮﻳــﺎﻛﻰ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﻗﻮﻟﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺑــﯘ ﭼــﻮڭ ھﻮﻗــﯘﻕ ﻳﺎﻣــﺎﻥ ﻧﻪﺗﯩــﺠﻪ ﺑﯧﺮﯨﯟﺍﺗــﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋــﯘ ﻏﻪﭘﻠﻪﺗــﻜﻪ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩــﭗ‬ ‫ﺭەﻗﯩﺒﻠﯩـﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺗﯜﺭﻟـﯜﻙ ﺷـﯜﺑﻬﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩـﺶ‪ -‬ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ ﻛﯚﺭﻣﻪﺳـﻜﻪ ﺳـﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﺳـﯩﻠﻪﻥ‪،‬‬ ‫ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻐﺎ ﺩﻭﺳﺖ ﻛﯚﺭﯛﻧﮕﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﻣﻪﺧﭙﯩـﻲ ۋە ﺋﺎﺷـﻜﺎﺭﺍ ھﺎﻟـﺪﺍ ﺋـﯚﺯ ﺗﻪﻳﻴـﺎﺭﻟﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﻛﯜﭼﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻣﺎﺯﯨﺨﻮﻱ ﭘﺎﺕ‪ -‬ﭘﺎﺕ ﺳﻪﻣﻪﻧﺪﯨﻜﻰ ﻟﻮﺯﯗﯕﻨﯩﯔ ﺑﯧﻐﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳـﺎﺑﯩﻖ ۋﺍﻟـﻰ ﻣـﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﻰ ﺯﯨﻴـﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ‪ -‬ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﺭﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩﯔ ﻣﻪﺧﭙﻰ ﭘﯩﻼﻧﯩﻐـﺎ ﻛـﯚﺭە‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻳـﯧﻘﯩﻦ‬ ‫ﺩﻭﺳــﺘﻰ‪ ،‬ﺋــﯚﺯﻯ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘــﺎﻥ ﺑﺎﻏﻨﯩــﯔ ﺋﯩﮕﯩــﺴﻰ ﺋﯩﺒــﺮﺍھﯩﻢ ﻟــﻮﺯﯗڭ ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ ﻗﻮﺷــﯘﻥ ﺗﻪﺷــﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠــﻰ ﺗﯚﻣــﯜﺭ‬ ‫ﺳﯩﺠﺎﯕﺪﯨﻦ ﺭﯗﺧﺴﻪﺕ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎڭ ﺗﯧﺨﻰ ﺑﯘ ﻗﻮﺷﯘﻧﻨﯩﯔ ﭼﯩﻘﯩﻢ‪ -‬ﺭﺍﺳـﺨﯘﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﻤﯘ ﺋـﯚﺯ ﺋﯜﺳـﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﻮﺷﯘﻥ ﺗﻪﺷﻜﯩﻠﻠﯩﻨﯩﭗ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯧﯖﻰ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻠﯩﻘﻘﺎ ﺳـﺎﻳﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﺒـﺮﺍھﯩﻢ ﻟـﻮﺯﯗڭ ﺋـﺎﺭﯨﻼپ‪ -‬ﺋـﺎﺭﯨﻼپ ﺑـﯘ‬ ‫ﻗﻮﺷﯘﻧﻨﻰ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﺳﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻛﯩﺮەﺗﺘـﻰ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﮔﺎھﯩـﺪﺍ ﺋـﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋـﯚﺯ ﺑﯧﻐﯩﻐـﺎ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﭼﯩﻘﯩـﭗ‬ ‫ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﮕﻪ ﺳﺎﻻﻡ ﺑﻪﺭﺩﯛﺭﯛپ ﺋﺎﺭﻗﯩﺪﯨﻦ ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﺪﯨﻦ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ۋە ﻳـﻮﻝ‪ -‬ﻳـﻮﺭﯗﻗﻼﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻗﺎﻳﺘـﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻟﻮﺯﯗﯕﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺑـﯘ ﺋﯩـﺸﻠﯩﺮﻯ ﺟﻪﻣﺌﯩـﻴﻪﺕ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩـﺮﯨﻐﯩﻼ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺧﻪﻟـﻖ ﺋﺎﻣﻤﯩـﺴﯩﻨﯩﻤﯘ ﮔﯘﻣﺎﻧﻐـﺎ‬ ‫ﺳـــﯧﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳـــﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﺒـــﺮﺍھﯩﻢ ﻟﻮﺯﯗﯕﻨﯩـــﯔ ﺑـــﯘ ﺧﯩـــﻞ ﺋﯩﻜﻜـــﻰ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩـــﻚ ﺋﻮﻳﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩـــﯔ ﺋـــﺎﻗﯩﯟﯨﺘﻰ ﻳﺎﺧـــﺸﻰ‬ ‫ﭼﯩﻘﻤﺎﻳــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻛــﯚﺯﻯ ﻳﻪﺗــﻜﻪﻥ ﺟﻪﻣﺌﯩــﻴﻪﺕ ﻛﯩــﺸﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋــﯚﺯ ﺋﻪﻧﺪﯨــﺸﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺭەﺳــﻤﯩﻲ ۋە ﻏﻪﻳﺮﯨــﻲ ﺭەﺳــﻤﻲ‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﺭﺩە ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻐﺎ ﺑﯩﻠـﺪﯛﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤـﺎ ﻧﯧﻤﯩـﺪﯗﺭ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎڭ ﺑـﯘ ﮔﻪﭘـﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗـﯘﻻﻕ ﺳـﺎﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ھﻪﺗﺘـﺎ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯘﺷﺎۋﯨﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻧﯩﺰﺍﻣﯘﺩﺩﯨﻦ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﮕﻪ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺷـﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ‬ ‫ﻧﯩﺰﺍﻣﯘﺩﺩﯨﻦ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ‪» :‬ﺑﯘﻧﭽﻪ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﺋـﻮﻳﻼپ ﻛﯧﺘﯩـﺸﻜﻪ ﺋﻪﺭﺯﯨﻤﻪﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﯩـﯔ ﻛـﯜﭼﯩﻤﯩﺰ ھﻪﺭ ﺟﻪھﻪﺗـﺘﻪ ﻛـﯚپ‪،‬‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﺋﻪﺳﻜﯩﺮﯨﻲ ﻛﯜچ ﺟﻪھﻪﺗﺘﻪ ﺑﯩﺰ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﺗﯘﺭﯨﻤﯩﺰ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﮔﯧﭙﯩـﺪە ﭼﯩـﯔ ﺗـﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣـﺪﻯ‬ ‫ﺑﯩــﺰ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ھﻪﺭ ﺑﯩﺮﯨﻨــﻰ ﺷــﯘ ھﺎﻟﯩــﺪﺍ ﻗﻮﻳــﯘپ ﻗﻮﻳــﯘپ‪ ،‬ﺑﯩﺮﺋــﺎﺯ ﺑﻮﻟــﺴﯩﻤﯘ ﺧــﻮﺗﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺳﯚﺯ ﺋﺎﭼﺎﻳﻠﻰ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﻪﻳﻨﻰ ۋەﺯﯨﻴﻪﺕ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﺎﻳﺪﯨﯔ ﺑﻮﻟﻐﯘﺳﻰ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺗﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻰ‬ ‫ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺖ ﻳﯧﯖﻰ ﺷـﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﭘـﺴﯩﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻥ‪ -‬ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻟﯩﺮﻯ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ﺗــﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻥ ﺳــﯜﻟﻬﯩﻨﺎﻣﯩﮕﻪ ﻛــﯚﺭە‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧــﺖ ﻳﯧﯖــﻰ ﺷــﻪھﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﻮﺷــﯩﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨــﭗ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺗﻪﺭەﭘــﻜﻪ‬ ‫ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺧﻮﺗﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻟﯩﺮﻯ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺖ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍﺷﻠﯩﻖ ﺟﺎﻳﻼﺭﻧﻰ ﺋﯩـﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﻛﻪﻳﻨﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻳﯧﯖـﻰ ﺳـﺎﺭﻧﯩﻤﯘ ﺋﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨــﺴﯩﺪە ﺧﯩﺘـﺎﻱ ۋە ﻳـﺎ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧـﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺮ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻥ ﻗﺎﻟﻤﯩــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ھﻪﻣﻤﻪ ﻳﻪﺭ ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﻐﺎ ﺋﯚﺗﯜپ‪ ،‬ﺧﻮﺗﻪﻧـﺪە ﻣﯘﺳـﺘﻪﻗﯩﻞ ﺑﯩـﺮ ﺋﯩـﺴﻼﻡ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﻰ ﻗﯘﺭﯗﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺧﻮﺗﻪﻧﻨﯩـﯔ ﺋﻪڭ‬ ‫ﻧﻮﭘﯘﺯﻟــﯘﻕ ﻛﯩﺸﯩــﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﻣــﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﻧﯩﻴــﺎﺯ ﺋﻪﺋــﻠﻪﻡ ﺋــﺎﺧﯘﻥ ھﻪﻣﻤﯩﻨﯩــﯔ ﺑﯩــﺮﺩەﻙ ﻗﻮﻟﻠﯩــﺸﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺧﻮﺗﻪﻧﻨﯩــﯔ‬ ‫ﭘﺎﺩﯨــﺸﺎھﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻛﯚﺗﯜﺭﯛﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺳــﺎﺑﯩﺖ ھــﺎﺟﻰ ﺩﺍﻣــﻮﻟﻼ ﻣﻪﺳــﻠﯩﻬﻪﺗﭽﻰ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻣــﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻣﯩــﻦ ﺑــﯘﻏﺮﺍ ﺧــﻮﺗﻪﻥ‬ ‫ۋﯨﻼﻳﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﯩﺮﻯ )ﺋﺎﺭﻣﯩﻴﻪ ﺑـﺎﺵ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻰ( ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻳﺎﺭﻛﻪﻧـﺖ ۋﯨﻼﻳﯩـﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻼھ )ﺷـﺎھ ﻣﻪﻧـﺴﯘﺭ( ﺋﻪﻣﯩـﺮ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﻳﯧﯖﻰ ﺳﺎﺭﻏﺎ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺋﯩﻨﯩﺴﻰ ﻧﯘﺭ ﺋﻪھﻤﻪﺩ )ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺳﺎھﯩﺐ( ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﭽﻜـﻰ ﺋﯩـﺸﻼﺭﻧﻰ ﺑﯩـﺮەﺭ‬ ‫ﻗﯘﺭ ﻳﯜﺭﯛﺷﺘﯜﺭﯛۋﺍﻟﻐﺎﻥ ﺧﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﻰ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨـﺴﯩﻨﻰ ﻛﯧﯖﻪﻳﺘﯩـﺸﻜﻪ ﻛﯩﺮﯨـﺸﺘﻰ‪ -‬ﺩە‪ ،‬ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩە ﻗﯘﺭﯗﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﻰ ﺧﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛﺷﻨﯩﯔ ﻛﻮﻳﯩﻐﺎ ﭼﯜﺷﺘﻰ‪ .‬ﺷـﯘ ھﺎﻟـﺪﺍ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﺋﻪﻣﯩﺮﻟﯩـﺮﻯ ﺑﻪﻟﻜﯩـﻢ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺳﯩﻴﺎﺳــﯩﻲ ﻛﯜﺭەﺷــﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻗﻮﻟﻐــﺎ ﻛﻪﻟﺘــﯜﺭﮔﻪﻥ ﺋﯘﺗﯘﻗﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﻗﺎﻧــﺎﺋﻪﺕ ھﺎﺳــﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﻛﯧــﺮەﻙ‪،‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗﻮﺷﯘﻥ ﻣﺎﯕﺪﯗﺭﯗﺷﻘﺎ ﻗﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻧﻪ ﺷـﯘ ﻗـﺎﺭﺍﺭ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﻗﻮﺭﺍﻟﻼﻧﻐـﺎﻥ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭ‪ ،‬ھﻪﺭ ﻣﺎﺷـﯩﻨﺎ ﺗـﯚﺕ‬ ‫‪33‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺳﺎﻧﺪﯗﻗﺘﯩﻦ ﺗﯚﺕ ﻣﺎﺷﯩﻨﺎ ﺋﻮﻥ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﺳﺎﻧﺪﯗﻕ ﺋﻮﻕ‪ -‬ﺩﻭﺭﺍ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺟﺎﺑﺪﯗﻗﻼﺭ ﺳﺎﺑﯩﺖ ھـﺎﺟﻰ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﻪﻣﯩــﺮ ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﻼھﻨﯩﯔ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﻘﯩــﺪﺍ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻣﺎﯕﺪﯗﺭﯗﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ﻳــﯜﺭﯛپ ﺧﯩﻠــﻰ ﺑﯩــﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧــﺪﺍ ﻛﻪچ‬ ‫ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﺷﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻗﻮﻧﯘپ ﺋﺎﺭﺍﻡ ﺋﺎﻟﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﻛﯜﺗﯜﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﻳﻪﺭﺩﯨﻦ ﻳﯧـﺮﯨﻢ ﻛـﯧﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺋـﯘﻻﺭ‬ ‫ﻳﺎﺗﻘﺎﻥ ﺋﯚﻳﻨﯩﯔ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺗـﺎﻣﻰ ﻳﯩﻘﯩﻠﯩـﭗ ﭼﯜﺷـﯜپ ھﻪﻣﻤﻪﻧـﻰ ﭘﺎﺭﺍﻛﻪﻧـﺪە ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻟـﯧﻜﯩﻦ ﺋـﯘﻻﺭ ﺷـﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗـﺎﺭﺍﭘﻤﯘ ﺑـﯘ‬ ‫ﺳﻪﭘﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﺗﯘﻗﻠﯘﻕ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻮﻳﻼپ ﺑﺎﻗﻤﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﻼ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﯘﻥ ﻳـﻮﻟﻨﻰ ﺩەۋﺍﻣﻼﺷـﺘﯘﺭﯗپ ﻳﯧﯖـﻰ‬ ‫ﺳﺎﺭﻏﺎ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻻﻗﯩﻠﻪﺷـﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎڭ ﻣﺎﺷﯩﻨﯩـﺴﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻳﯧﯖـﻰ ﺳـﺎﺭﻏﺎ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎڭ ﺋﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺧﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩﯔ ﻣﻪﺳﻠﯩﻬﻪﺗﭽﯩﺴﻰ )ﺑﺎﺵ ۋەﺯﯨﺮﻯ( ﺳﺎﺑﯩﺖ ھـﺎﺟﻰ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ ۋە‬ ‫ﻳﺎﺭﻛﻪﻧــﺖ ﺋﻪﻣﯩــﺮﻯ ﺋﻪﻣﯩــﺮ ﺳــﺎھﯩﺒﻠﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺩﻭﺳــﺘﺎﻧﻪ ﻛﯚﺭﯛﺷــﯩﺪﯗ‪ .‬ﻛﯚﺭﯛﺷﯜﺷــﺘﻪ ﺳــﺎﺑﯩﺖ ھــﺎﺟﻰ ﺩﺍﻣــﻮﻟﻼﻡ ﺗﻪﺭەپ‬ ‫ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﯩﭽﻪ ﺑﯧــﺮﯨﺶ ﻧﯩﻴﯩﺘﯩــﺪە ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨــﻰ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧــﺪﺍ‪ ،‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎڭ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﻗﻮﺷــﯘﻟﻤﺎﻳﺪﯗ ۋە‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﺑﺎﺭﻣﺎﺳﺘﯩﻦ ﺋﯘﺩﯗﻝ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻘﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺎﺩﯗﺭ‪ .‬ﺳـﺎﺑﯩﺖ ھـﺎﺟﻰ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ ۋە‬ ‫ﺷﺎھ ﻣﻪﻧﺴﯘﺭﻻﺭ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﺑﯧﺮﯨﺸﻨﻰ ﻓﺎﺋﯩﺪﯨﻠﯩﻚ ﻛﯚﺭﯨﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋﺎﺭﯨﺪﺍ ﺧﯩﻠﻰ ﻛﯚپ ﺗﺎﻻﺵ‪ -‬ﺗﺎﺭﺗﯩـﺸﻼﺭ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ‬ ‫ﺧــﻮﺗﻪﻧﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﺋــﯚﺯ ﮔﯧﭙﯩــﺪە ﭼﯩــﯔ ﺗﯘﺭﯨــﺪﯗ‪ .‬ﻧﻪﺗﯩــﺠﻪﺩە ﺧﻮﺗﻪﻧﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺩﯦﮕﯩــﻨﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟــﯘپ ﺗﯚﻣــﯜﺭ‬ ‫ﺳــﯩﺠﺎڭ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺧــﻮﺗﻪﻥ ﻗﻮﺷــﻮﻧﻰ ﺟﻪﺩەﻟــﻠﻪپ ﻳــﯜﺭﯛپ ﺗــﺎﺯﻏﯘﻥ ﻳــﻮﻟﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﺎﺷ ـﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩــﭗ‬ ‫ﻣﻮﻳﺘﯘﯕﺰﯨﺪﯨﻜﻰ ﺷـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ ﻣﯧﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﯩـﺴﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐـﺎﻥ ﺑﺎﻏﻘـﺎ ﭼﯜﺷـﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩﺸﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻳﯘﺭﺕ ﻛﺎﺗﺘﯩﻠﯩﺮﻯ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻗﯩﺰﻏﯩﻦ ﻗﺎﺭﺷـﻰ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻟﯩﺮﻯ ﺋـﯜچ‪-‬‬ ‫ﺗﯚﺕ ﻛﯜﻥ ھﺎﺭﺩﯗﻗﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻛـﯜﻧﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨـﭗ ﺋﯩﺪﺍﺭەﺳـﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺩﺍﺭﯗﻟﻤـﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﯩﻨﻨﻰ ﺯﯨﻴـﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ھﻪﺭﻗﺎﻳــﺴﻰ ﺯﯨﻴــﺎﻟﯩﻴﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷــﯜپ ﺋﻪھــﯟﺍﻝ ﺳــﻮﺭﺍپ‪ ،‬ﺋﯜﻣﯩــﺪﻟﯩﻚ ﺳــﯚﺯ‪ -‬ﺳــﯚھﺒﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺭﻭھﯩﻨــﻰ ﻛﯚﺗــﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻮﻗﯘﻏــﯘﭼﯩﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷــﯜپ ﻛــﯚپ ﺳــﯚﻳﯜﻧﺪﻯ ۋە ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤــﯘ ﺗﯩﺮﯨــﺸﯩﭗ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﺷﻘﺎ ﺭﯨﻐﺒﻪﺗﻠﻪﻧﺪﯛﺭﺩﻯ‪ .‬ﺷﯘ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭ ﻗﯩﺰﯨﻞ ھﯩﻼﻝ ﺋﺎﻱ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘـﻰ‪ ،‬ﺷـﯩﭙﺎﺧﯩﻨﺎﻻﺭﻧﯩﻤﯘ ﺯﯨﻴـﺎﺭەﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺩەۋﺍﻟﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﺎﻏﺮﯨﻘﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ‪ -‬ﺑﯩﺮﻟﻪپ ھﺎﻝ ﺳـﻮﺭﯨﺪﻯ‪ ،‬ﻛـﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﻛﯚﺗـﯜﺭﺩﻯ ھﻪﻣـﺪە ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻏـﺎ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻳــﯜﺯ ﺋﻪﻟﻠﯩــﻚ ﺳــﻪﺭ ﺗﻪﯕــﮕﻪ ﺋﯩﺌــﺎﻧﻪ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﻨﯩــﯔ ﭘــﺎﻛﯩﺰەﻟﯩﻜﻰ‪ ،‬ﺗــﯜﺯﯛﻣﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭﻏــﺎ ﻗﺎﺭﯨﺘــﺎ‬ ‫ﺗﻪھــﺴﯩﻦ‪ -‬ﺋــﺎﭘﯩﺮﯨﻨﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘــﻰ‪ .‬ﺳــﺎﺑﯩﺖ ھــﺎﺟﻰ ﺩﺍﻣــﻮﻟﻼﻡ ﺋــﯚﺯ ﺭﺍﺯﯨﻤﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨــﻰ ﺑﯩﻠــﺪﯛﺭﯛﺵ ۋە ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﻤﯩﺰﻧــﻰ‬ ‫ﻗﻮﻟﻼﺵ ﻳﯜﺯﯨـﺪﯨﻦ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩـﯔ ﺧﯘﺳﯘﺳـﯩﻲ ﺩﻭﺧﺘـﯘﺭﻯ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻐﻪﻧﯩﻨﻰ ﺷـﯩﻔﺎﺧﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﭘﻪﺧـﺮﻯ ﺩﻭﺧﺘـﯘﺭﻯ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺳﺎﺑﯩﺖ ھﺎﺟﻰ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﺎھ ﻣﻪﻧﺴﯘﺭ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﺯﯨﻴـﺎﺭەﺕ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﯧﻬﻤﯩﻨﻰ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺑﺎﻏﺪﺍ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ۋﺍﻟﻰ ﻳﯘﻧﯘﺱ ﺑﻪگ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﺎﺕ‪ -‬ﭘـﺎﺕ ﻛﯚﺭﯛﺷـﯜپ ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ ﺋﯩـﺸﻼﺭ‬ ‫ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻣﻪﺳﻠﯩﻬﻪﺗﻠﯩﺸﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﺟﯜﻣﻠﯩﺪﯨﻦ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩـﯔ ﻧﯩﺰﺍﻣﻨﺎﻣﯩـﺴﯩﻨﻰ ﺟﯘﻣﻬـﯘﺭﯨﻴﻪﺕ ﺋﯘﺳـﯘﻟﯩﺪﺍ ﺗﯜﺯﯛﺷـﻜﻪ ۋە‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﺎﺭﭼﻪ‪ -‬ﭘﯘﺭﺍﺕ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ﺋﯩﺸﻼﺭﻏﺎ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩـﺸﯩﻠﯩﺮﻯ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺑـﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣـﯘﻧﻪۋۋەﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﭼـﺎﻗﯩﺮﺩﻯ‪ .‬ﻣﻪﺟﻠﯩـﺴﺘﻪ ﺷـﺎھ‬ ‫ﻣﻪﻧﺴﯘﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯘﻧﯘﺱ ﺑﻪگ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻻﻳﯩﻬﻪ ﻛﯚﭘﭽﯩﻠﯩﻜﻜﻪ ﺑﺎﻳـﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨـﺪﻯ‪ .‬ﻻﻳﯩـﻬﻪ ﻣﻪﺟﻠﯩـﺲ ﺋﻪھﻠﯩﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻗﯩـــﺰﻏﯩﻦ ﻗﻮﻟﻠﯩـــﺸﯩﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨـــﺸﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧـــﻴﯩﻦ ﺋـــﯘﻻﺭ ﺑـــﯘ ﻻﻳﯩﻬﯩـــﮕﻪ ﻣﯘۋﺍﭘﯩـــﻖ ﺑﯩـــﺮ ﺩەﺳـــﺘﯘﺭﻧﺎﻣﻪ )ﭘﺮﻭﮔﺮﺍﻣﻤـــﺎ(‬ ‫ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﭽﯩﻘﯩﺸﻨﻰ ﺋﻮﻳﻠﯩﺸﯩﭗ ﻳﯜﺳـﯜپ ﻣـﯘﺯەﭘﭙﻪﺭ ﺑﯧـﻚ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻗﯘﺗﻠـﯘﻕ ھـﺎﺟﻰ ﺷـﻪۋﻗﯩﻴﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﻪﺗﯩـﺴﻰ ﺳـﺎﺋﻪﺕ ‪ 9‬ﺩﺍ‬ ‫ﺋﯧﭽﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﯩﻐﯩﻨﻐـﺎ ﺋﯜﻟﮕﯜﺭﺗـﯜپ ﺟﯘﻣﻬـﯘﺭﯨﻴﻪﺕ ﺋﺎﺳﺎﺳـﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻣـﺎﺱ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﺩەﺳـﺘﯘﺭﻧﺎﻣﻪ ﺗـﯜﺯﯛپ ﭼﯩﻘﯩـﺸﻨﻰ‬ ‫ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ۋﯨﻼﻳﻪﺗﻠﯩﻚ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﺑﻨﯩﺎﺳﯩﺪﺍ ﺭەﺳﻤﯩﻲ ﻳﯩﻐﯩـﻦ ﺋﯧﭽﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﻳﯩﻐﯩﻨﻐـﺎ ۋﺍﻟـﻰ ﻳﯘﻧـﯘﺱ ﺑﻪگ‪،‬‬ ‫ﺷــﺎھ ﻣﻪﻧــﺴﯘﺭ‪ ،‬ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣــﻮﻟﻼﻡ‪ ،‬ﺋﺎﺑــﺪﯗﺭﺭﺍھﻤﺎﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﻯ‪ ،‬ﻧﯩﺰﺍﻣﯩــﺪﺩﯨﻦ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﻯ‪ ،‬ﻗﯘﺗﻠــﯘﻕ ﺷــﻪۋﻗﯩﻲ‪ ،‬ﻳﯜﺳــﯜپ‬ ‫ﻣﯘﺯەﭘﭙﻪﺭ‪ ،‬ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻜﻪﺭﯨﻢ ﺧﺎﻥ ﻣﻪﺧـﺪﯗﻡ‪ ،‬ﺗﯘﺭﻏـﯘﻥ ﺭەھﯩﻤﯩـﻲ‪ ،‬ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻼھ ﺧـﺎﻧﻰ‪ ،‬ﺳـﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻥ ﺳـﻮﻓﯩﻴﺰﺍﺩە‪ ،‬ﺳـﯘﻟﺘﺎﻥ‬ ‫ﺑﯧﻚ ۋە ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﺋﯩﺸﺘﯩﺮﺍﻙ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻛﻪﻣﯩـﻨﻪ ﺋـﺎﺟﯩﺰ ﺑﻪﻧـﺪﯨﻤﯘ ﺷـﯘﻻﺭ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨـﺪﺍ ﺑـﺎﺭ ﺋﯩـﺪﯨﻢ‪ .‬ﻣﻪﺟﻠﯩـﺴﺘﻪ ﺩەﺳـﺘﯘﺭﻧﺎﻣﻪ‬ ‫‪34‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﻟﯘپ ﺑﯩﺮ ﺑﯚﻟﯜﻙ ﻳﯧﺘﻪﺭﺳﯩﺰ ﺟﺎﻳﻠﯩﺮﻯ ﺗﯜﺯﯨﺘﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻳﯩﻐﯩـﻦ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨـﺪﺍ ﺩەﺳـﺘﯘﺭﻧﺎﻣﻪ ﺗﯚﻣـﯜ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻐﺎ ﺗﻪﺳـﺘﯩﻘﻠﯩﺘﯩﺶ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻧﯩﺰﺍﻣﯩﺪﺩﯨﻦ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﮕﻪ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺗﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ )ﺷﺎھ ﻣﻪﻧﺴﯘﺭ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ( ﻗﻮﺭﺍﻟﺴﯩﺰ ﻻﻧﺪﯗﺭﯗﻟﯘﺷﻰ‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﺋﯩـﺶ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺋـﯘﺯﯗﻥ ﺋـﯚﺗﻤﻪﻱ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎڭ ﺑﺎﻏـﺪﺍ ﻣﯧﻬﻤـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺷـﺎھ ﻣﻪﻧـﺴﯘﺭ ۋە‬ ‫ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻨﯩــﯔ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭ ۋە ﻳــﺎۋەﺭﻟﯩﺮﻯ )ﻗﻮﻏــﺪﯨﻐﯘﭼﯩﻠﯩﺮﻯ( ﻧﯩــﯔ ﻗــﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩﯟﯦﻠﯩــﭗ ﺋــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﻗﻮﻳﯘۋەﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺋﯩﻜﻜﯩﻴﻠﻪﻧﻨـﻰ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺑﺎﻏـﺪﯨﻦ ﻛﯚﭼـﯜﺭﯛپ ﻳﺎﺭﺑﺎﻏـﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﺧـﺴﯘﺱ ﺑﯩـﺮ ﺟﺎﻳـﺪﺍ ﻧﻪﺯەﺭ ﺑﻪﻧـﺪ ﺋﺎﺳـﺘﯩﻐﺎ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑـﯘ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻣﯧﻬﻤـﺎﻥ ‪ -1933‬ﻳﯩﻠـﻰ ‪ -8‬ﺋﺎﻳﻨﯩـﯔ ‪ -8‬ﻛـﯜﻧﻰ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﭼﺎﯕﮕﯩﻠﯩﻐـﺎ‬ ‫ﺗﯘﺗﯘﻟﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﻗﯩﻠﻤﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﺋﯩـﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﻳﻮﻟﯩـﺪﯨﻜﻰ ﻛـﯜﺭەﺵ ﺳـﯧﭙﻰ ﺧـﯘﺩﺩﻯ ﻗـﺎﻧﯩﺘﻰ‬ ‫ﻳﯘﻟﯘۋﯦﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ﺗﯘﺧﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﺗﭙﻪﺭەﺱ ﺩﯛﺷﻤﻪﻥ ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﺑﯩـﺮ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﻪ‪ ،‬ﻣﯘﺳـﯘﻟﻤﺎﻥ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻥ‬ ‫ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭﺩە‪ ،‬ﺷﯩﻤﺎﻟﺪﺍ ﻗﯩﺰﯨﻞ ﺩﯛﺷﻤﻪﻥ‪ ،‬ﺟﻪﻧﯘﺑﺘﺎ ﺋﺎﻕ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ ﻗﺎﺗـﺎﺭﻟﯩﻖ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﻠﻪﺭ ﺗﺎﻣﺎﺷـﺎ ﻛـﯚﺭﯛپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧـﺪﺍ‬ ‫ﺷـــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـــﺴﺘﺎﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩـــﺪﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﻧﻪ ﺷـــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯚﺯﺋـــﺎﺭﺍ ﺟﺎﯕﺠﺎﻟﻐـــﺎ ﭼﯜﺷـــﯜپ ﻛﯧﺘﯩـــﺸﻰ ھﻪﺭﻛﯩﻤﻨـــﻰ‬ ‫ﺋﯧﭽﯩﻨﺪﯗﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘ ﺋﯩﺸﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ‪ ،‬ﺷﺎھ ﻣﻪﻧـﺴﯘﺭﻻﺭ ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩـﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮﮔﻪ ﻳـﺎﺭ ﺟﺎﭘﺎﺳـﯩﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻟﻪﻛﻨﯩــﯔ ﺟﻪۋﺭﯨــﺪﯨﻦ ﺷــﯩﻜﺎﻳﻪﺕ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩــﯔ ﺑﻪﺧﺘــﺴﯩﺰﻟﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ھﯧﻜــﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺗﻪﻗــﺪﯨﺮﻧﯩﯔ ﻳﺎﺧــﺸﻰ‬ ‫ﻛﯜﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯜﺗﯜپ ﻳﺎﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎڭ ﺑﯘ ﻳﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻣﻼﺭﻧﻰ ﺗﯘﺗﻘـﯘﻥ ﻗﯩﻠـﺴﺎ ﺋـﯘ ﻳﺎﻧـﺪﯨﻦ ھـﺎﭘﯩﺰ ﺗﯧﯖﺠـﺎﯕﻨﻰ‬ ‫‪ 500‬ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻳــﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﺋﻪۋەﺗﯩــﭗ ﺋــﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜــﻰ ﺋﻪﻣﯩــﺮ ﻧــﯘﺭ ﺋﻪھــﻤﻪﺩ ﻗﻮﺷــﯘﻧﯩﻨﻰ ﻗﻮﺭﺍﻟــﺴﯩﺰﻻﻧﺪﯗﺭﻣﺎﻗﭽﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ھﺎﭘﯩﺰ ﺗﯧﯖﺠﺎڭ ﻳﻪﻛﻪﻧﮕﻪ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻧﯘﺭ ﺋﻪھﻤﻪﺩﻛﻪ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﭘﻪﺭﻣـﺎﻧﯩﻨﻰ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﭘﻪﺭﻣﺎﻧـﺪﺍ‬ ‫»ﻗـﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﻰ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗپ‪ ،‬ﺗﻪﺳـﻠﯩﻢ ﺑﻮﻟـﯘﯕﻼﺭ!« ﺩﯦـﻴﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﺳـﺎھﯩﺐ ﺗﻪﺳـﻠﯩﻢ ﺑﻮﻟﻤﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ‬ ‫ﺳــﯩﺠﺎڭ ﺋﺎﺭﻗﯩــﺪﯨﻨﻼ ھــﺎﭘﯩﺰ ﺗﯧﯖﺠــﺎڭ ﻗﻮﺷــﯘﻧﯩﻐﺎ ﻳــﺎﺭﺩەﻡ ﺑﻪﺭﮔﯩﻠــﻰ ﻛﯩﭽﯩــﻚ ﺋــﺎﺧﯘﻥ ﺗﯧﯖﺠــﺎڭ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﻘﯩــﺪﺍ ‪300‬‬ ‫ﺋﻪﺳـــﻜﻪﺭ ﺋﻪۋەﺭﺗﺘـــﻰ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜـــﻰ ﻗﻮﺷـــﯘﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩـــﺸﯩﭗ ھﻪﺭﯨـــﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩـــﭗ ﺋﻪﻣﯩـــﺮ ﺳـــﺎھﯩﺐ ﻗﻮﺷـــﯘﻧﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﻗﻮﺭﺍﻟﺴﯩﺰﻻﻧﺪﯗﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺳﺎھﯩﺐ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻧﻪﺯەﺭﺑﻪﻧﺪ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ھﺎﭘﯩﺰ ﺗﯧﯖﺠﺎڭ ﻗﺎﺭﻏﯩﻠﯩﻘﻘـﺎ ﺑـﺎﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﺪﯨﻦ ﮔﯘﻣﯩﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨـﭗ ﺋﯘﻳﻪﺭﻧﯩﻤـﯘ ﺋﯩـﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻧـﺪﯨﻦ ﺯﺍۋﯨﻐـﺎ ﺑـﺎﺭﺩﻯ‪ .‬ﺯﺍۋﯨـﺪﯨﻜﻰ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﺎﺟﯩﺰ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯧﻜﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪە ھﺎﭘﯩﺰ ﺗﯧﯖﺠﺎڭ ﺧﻮﺗﻪﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩـﺮ ﻗﯩـﺴﻤﯩﻨﻰ ﺋﯩـﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ۋەﺯﯨـﻴﻪﺕ‬ ‫ﻗﯩﻞ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺧﻮﺗﻪﻧﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﻏﻪﻳـﺮەﺕ‪ -‬ﺟﺎﺳـﺎﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﻗﺎﻳﺘﯩـﺪﯨﻦ ﺋﯘﺭﻏﯘﺗـﯘپ ﺋـﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﺗﯩﻨﯩﻘـﻰ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐﯘﭼﻪ ﺧـﻮﺗﻪﻧﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍﺷـﻘﺎ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻨﯩـﭗ ﺗﯘﺭﯗﺷـﻘﺎﻧﺪﺍ ﺧـﻮﺗﻪﻧﮕﻪ ھﯘﺟـﯘﻡ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﻛـﯜﻧﻰ ﻛﯧﭽﯩـﺴﻰ‬ ‫ھﺎﭘﯩﺰ ﺗﯧﯖﺠﺎڭ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﭘﻼپ ھﯧﭻ ﻧﯩﻤﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍﻣﺎﻱ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗـﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺳـﻪۋەﺑﻰ ‪ 1933‬ﻳﯩﻠـﻰ ‪-9‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪ - 27‬ﻛﯜﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺋﯚﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻚ ﺧﻪۋﯨﺮﻯ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺗﻪﻥ ۋە ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺋﺎﺳﻤﯩﻨﯩﺪﺍ ﻗﺎﺭﺍ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭ‬ ‫ﺧﻮﺗﻪﻥ ﻗﻮﺷـﯘﻧﻰ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺷـﺎھ ﻣﻪﻧـﺴﯘﺭﻏﺎ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩـﺴﻰ‬ ‫ﻧﯧﻤﯩﺪﯨﻨﺪﯗﺭ ﺋﯘﻧﭽﻪ ﺳﻪﻣﯩﻤﯩﻲ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﻼ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺷﺎھ ﻣﻪﻧﺴﯘﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﺘـﺎ ﮔﯘﻣﺎﻧـﺴﯩﺮﺍﺵ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨـﺪە ﻗﺎﺭﯨـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋــﯚﺯ ۋﺍﻗﺘﯩــﺪﺍ ﻣﯘﺷــﺎۋﯨﺮﻯ ﻧﯩﺰﺍﻣﯩــﺪﺩﯨﻦ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﮕﻪ ﺗﺎﭘــﺸﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﺩەﺳــﺘﯘﺭﻧﺎﻣﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺳــﺘﯩﻘﯩﻨﯩﻤﯘ ﻛﯧﭽﯩﻜﺘــﯜﺭﯛپ‬ ‫ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺧـﻮﺗﻪﻧﻠﯩﻜﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﮔﯘﻣﺎﻧـﺴﯩﺮﺍﺷﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨـﺪﺍ ﺋـﯘﻻﺭﻧﻰ ﻗﻮﺭﺍﻟـﺴﯩﺰﻻﻧﺪﯗﺭﯗﺷﻘﺎ ﺋﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫‪35‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺑــﺎﺭﺩﻯ‪ -1933 .‬ﻳﯩﻠــﻰ ‪ -8‬ﺋﺎﻳﻨﯩ ـﯔ ‪ -8‬ﻛــﯜﻧﻰ ﺧــﻮﺗﻪﻧﻠﯩﻜﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ ﺋﯧﻐﯩــﺮ ھﺎﻗــﺎﺭەﺕ ﺳــﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ‬ ‫ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻜﻰ ﭼﻮﻣﺎﻗﻼﺭ ﺗﺎﺭﺗﯩﯟﯦﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻳﯩﻐﯩﭗ ﻛﯚﻳﺪﯛﺭﯛۋﯦﺘﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﻳـﯧﻘﯩﻦ ﻛﯩـﺸﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎڭ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﯘﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ؟ ﺩەپ ﺳـﻮﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑـﯘ ﺳـﻮﺋﺎﻟﻐﺎ ﺑﯧـﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺟـﺎۋﺍﺏ‪» :‬ﺧـﻮﺗﻪﻧﻠﯩﻜﻠﻪﺭ‬ ‫ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﻪ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺩﯨﻤﯩﻢ ﺋﻪﺯﯨﻢ ﺋﺎﺧﯘﻧﻨﯩـﯔ ﻗـﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩﯟﯦﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﭼﻮﻣـﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯘﻧﺪﯗﺭﯗۋﯨﺘﯩـﺸﻜﻪﻥ‪ ،‬ﻣﻪﻧﻤـﯘ‬ ‫ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠــﺪﯨﻢ« ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﺩﯨــﻦ ﺋﯩﺒــﺎﺭەﺕ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤــﺎ ﺑــﯘ ھﺎﺩﯨــﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩــﭻ ﻳــﯜﺯﻯ ﺑــﺎﺭﺩﯗﺭ‪ .‬ﺑــﯘ ھﻪﻗــﺘﻪ‬ ‫ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯖﻤﯘ ﺗﻮﭘﻠﯩﻐﺎﻥ ﻣﺎﺗﯧﺮﯨﻴﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ﺑـﺎﺭ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻛﻪﻟﺘـﯜﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﭘﺎﻳـﺪﯨﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟـﯘﺭ ﺋﯩـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﭘــﺴﯘﺳﻜﻰ ھــﺎﺯﯨﺮ ﺋــﯘﻻﺭ ﻗــﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﻳــﻮﻕ‪ .‬ﺑــﯘ ﺋﯩــﺸﻨﯩﯔ ﺋﯩــﭻ ﻳــﯜﺯﯨﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻛﭽــﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷــﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ‬ ‫ﻛﯚﯕﯜﻝ ﺗﯜﮔﯜﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﯧﺸﯩﻠﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﭽﯩﻨﺎﺭﻟﯩﻖ ۋە ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺋﯩﻘﺮﺍﺭﯨﻨﻰ ۋەﻗﻪﻧﯩـﯔ ﺑـﺎﺵ‬ ‫ﺋﺎﻣﯩﻠﻰ ۋە ﺳﻪۋەﺑﻜﺎﺭﻯ ﺋﻪﻣﯩﺮ ھﻪﺯﺭەﺗﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯ ﺋﺎﻏﺰﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﯕﻼﻳﻠﻰ‪ .‬ﺋﯘ »ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﺋﯩـﻨﻘﯩﻼﺏ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﯩﯩﯔ ‪ -89‬ﺑﯧﺘﯩﺪە ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﺎﺯﯨﺪﯗ‪:‬‬ ‫ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣــﻮﻟﻼﻡ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﻪﻣﯩــﺮ ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﻼھﻨﯩﯔ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺳــﻪﭘﯩﺮﻯ ۋە ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎڭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳــﯩﯟﯦﺘﯩﻤﯩﺰ‬ ‫ﺑﻮﺯﯗﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﻟﯩﻚ ﺋﯩﺸﻼﺭ‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩە ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﻚ ﺳﯜﭘﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯚﺕ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩﻖ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ‪ ،‬ﺑﯘﻻﺭ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﻠﯩﺸﯩﺶ ھﺎﻟﯩﺘﯩﺪە ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ ﺗﯘﺭﭘﺎﻧﻠﯩﻖ‪ ،‬ﻛﯘﭼﺎﺭﻟﯩﻖ ۋە ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﻟﯩﻚ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﻗﯩﺮﻏﯩﺰ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭ‪.‬‬ ‫‪ .4‬ﻣﯘھﺎﺟﯩﺮ ﺋﯚﺯﺑﯧﻜﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋـﯜچ ﻗﯩـﺴﯩﻢ ﻛـﯜﭼﻠﻪﺭ ﺋﻮﻣـﯘﻣﻪﻥ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﯘﺷـﺴﯩﻤﯘ ھﻪﺭ ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺋﺎﻻھﯩﺪە ۋە ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻼﺭﻏﺎ ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ھﻪﻣـﺪە ﺑـﯘﻻﺭ ھﯧﭽﻘﺎﻧـﺪﺍﻕ ﻗـﺎﻧﯘﻥ ۋە‬ ‫ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﻣﻐﺎ ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﭼﺎﺗﺎﻗﭽﻰ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﺷﯘ ﺳﻪۋەﺏ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻗﯩﻞ ﻛﯩـﺸﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻛــﯜﻧﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩــﺴﺎ ﺑﯩــﺮ ﻛــﯜﻧﻰ ﺑــﯘ ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩــﻖ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺋــﯚﺯ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺮﯨــﺪﺍ ﺋﯩﺨــﺘﯩﻼپ ﭼﯩﻘﻤﯩﻘــﻰ ۋە ﻣﻪﻣﻠﯩﻜﻪﺗﻨﯩــﯔ‬ ‫ﻗﯩﺮﻏﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻖ ۋە ﺗﻪﺧﺮﯨﺒﺎﺕ )ۋەﻳﺮﺍﻧﭽﯩﻠﯩﻖ( ۋە ﺑﯘﻻڭ‪ -‬ﺗـﺎﻻڭ ﭘـﺎﺟﯩﺌﻪﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺩﯗﭼـﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷـﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﻤﺎﻗﺘـﺎ ﺋﯩـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺋﯜﺳــﺘﯩﮕﻪ ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺘﯩــﺰﺍﻡ ۋە ﻗﺎﻧﯘﻧــﺴﯩﺰ ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﻰ ۋە ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ﺭﺍھﻪﺗﭙﻪﺭەﺳــﺖ‪،‬‬ ‫ۋﺍﭘﺎﺳﯩﺰﻟﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩﯔ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯚﯕﻠﻰ ﺳﻮۋﯗﻣﺎﻗﺘﺎ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﺷـﯘ ﺳـﻪۋەﺑﺘﯩﻦ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧـﺖ ﭘﻪﺗﻬﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩــﻨﻼ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺋﺎھﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﺗــﻮﻟﯩﺮﺍﻗﻰ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﯩــﯔ ﺧــﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﻮﺷﯘﻟﯘﺷــﯩﻨﻰ ﺋــﺎﺭﺯﯗ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺳﯩﻨﯩﭙﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭ ﻣﻪﺧﭙﯩـﻲ ھﺎﻟـﺪﺍ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ‬ ‫ﺋــﺎﺩەﻡ ﺋﻪۋەﺗﯩــﭗ‪ ،‬ﺋــﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﯩﻠﻪﺭﻧــﻰ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﺑﯧﺮﯨــﺸﻘﺎ ﺗﻪﺷــﯟﯨﻖ )ﺋﯜﻧــﺪەﻙ( ﺋﻪﺗﺘــﻰ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺋﯘﻧــﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻗﯩﺮﻏﯩــﺰ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺑﻪﺯﯨــﺴﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ﺑــﯘ ﺋﯩــﺸﻘﺎ ﺗﻪﺭەﭘــﺪﺍﺭ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨــﻰ ۋە ﻻﺯﯨــﻢ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺗﻪﻗــﺪﯨﺮﺩە ﺧــﻮﺗﻪﻥ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﻳــﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ھــﺎﺯﯨﺮ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻨــﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛپ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﺋﯜﻧﺪەﻛﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛپ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪۋەﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ ﺋﯚﺯﻯ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﻟﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺑﺎﻟـﺪﯗﺭﺭﺍﻕ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﺑﯧﺮﯨـﭗ ﻳـﺎ ﺳـﯜﻟﻬ ﻳـﺎﻛﻰ ﺟﻪڭ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯘ ﻣﯘھﯩﻢ ۋە ﭼﻮڭ ﺷﻪھﻪﺭﻧﻰ ﭘﺎﻻﻛﻪﺗﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗﻘﯘﺯﻣﺎﻗﭽﻰ ھﻪﻣﺪە ﺑـﯘ ﺷـﻪھﻪﺭﻧﻰ ﺋـﯧﻠﯩﺶ ﺋـﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺧـﻮﺗﻪﻥ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﯩﻨﯩﯔ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ﺋﻮﺭﻧﯩﻨﻰ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺋﻪﺳﺎﺳﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻣﻪﻗـﺴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺭﯨﻐـﺎ ﺳـﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺋﯩـﺸﻘﺎ ﻏـﺎﻳﻪﺕ‬ ‫ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺭﯨﻐﺒﻪﺕ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻤﻪﻛﺘﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺭﯨﻐﺒﯩﺘﻰ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ ﺋﺎھﺎﻟﯩـﺴﯩﻨﯩﯔ ۋە ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ ﻗﯩﺮﻏﯩﺰﻻﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫‪36‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯜﻧﺪەﻛﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺋﯩﺸﻪﻧﺪﯛﺭﯛپ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻣﻪﻟﯩﻚ )ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻘﻰ( ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣﻪﻥ ﺑـﯘ ﺋﯩـﺸﻘﺎ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﯨﺮﯨﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ۋە ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎڭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩـﯔ ﻛـﯜﭼﯩﮕﻪ ﺗﻪڭ ﻛﻪﻟﮕـﯜﺩەﻙ ﺑﯩـﺮ ﻛـﯜچ ھـﺎﺯﯨﺮ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﭘﯘﺭﺳﻪﺕ ﻛﯜﺗﯜﺵ ﺗﻪﺭەﭘﺪﺍﺭﻯ ﺋﯩﺪﯗﻕ ۋە ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺑﯩـﺰ ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻣﻨﻰ ﺗﻮﺳﯘﺷـﺘﺎ ﭼﯩـﯔ‬ ‫ﺗﯘﺭﺩﯗﻕ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ ﺋﯚﺯ ﺭﯨﻐﺒﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺑﻪﻙ ﺯﯨﻴـﺎﺩﯨﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺋﻪﮔﯩـﺸﯩﭗ ﺑﯩﺰﻧـﻰ ﺋـﯚﺯ ﺭﺍﻳﯩﻐـﺎ ﻛﯚﻧﺪﯛﺭﯛﺷـﻜﻪ‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﻧﺪﻯ‪ .‬ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﭼﺎﻏﻼﺭﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻨﯩﯔ ﺷﯘ ﭘﻪﻳﺘﺘﻪ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﺑﯩﺮﺩە ﺗـﻮﻏﺮﺍ ۋە ﺑﯩـﺮﺩە ﺧﺎﺗـﺎ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﻳﻮﻟﻼﺭﻏﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯩـﺰ ﺋـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺋﯩـﺸﻨﯩﯔ ھﻪﻗﯩﻘﯩﺘﯩـﺪﯨﻦ ﻏﺎﭘﯩـﻞ ﻗﯧﻠﯩـﭗ ﺋـﯘ ﺯﺍﺗﻨﯩـﯔ ﺑـﺎﺭﭼﻪ‬ ‫ﺳﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﯩﺸﻪﻧﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺗﻪﺷﻪﺑﺒﯘﺳﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﻳﺎﻧﻰ ﺷﯘﺩﯗﺭﻛﻰ‪ ،‬ﺋـﯘ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗﻮﺷـﯘﻥ ﭼﯩﻘﯩـﺮﯨﺶ ﺗﻮﻏﺮﯨـﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﺧﯧﺘﯩﺪە ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺗﻪﺭەﭘﺪﺍﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﻮﭘﯘﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ۋە ﻳـﺎﺭﺩەﻡ ﺑﯧﺮﯨـﺸﻜﻪ ۋەﺩە‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ﻛﯜﭼﯩﻨﯩــﯔ ﺯﻭﺭﻟــﯘﻗﯩﻨﻰ ۋە ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺋﺎھﺎﻟﯩــﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﻣﯘﻣﻴﯜﺯﻟــﯜﻙ ﺑــﯘ ﺋﯩــﺸﻘﺎ ﺗﻪﺭەﭘــﺪﺍﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨــﻰ‬ ‫ﻣﯘﺑﺎﻟﯩﻐﻪﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛپ ﻳﺎﺯﺩﻯ‪ ،‬ﺋﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯘ ﺋﯩـﺶ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺑﯩـﺰ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ ﻛـﯚپ ﺋﻪﺳـﻜﯩﺮﯨﻲ ﻛـﯜچ ﻻﺯﯨـﻢ ﺋﻪﻣﻪﺳـﻠﯩﻜﻰ ۋە‬ ‫ھــﺎﺯﯨﺮ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺑﯩــﺮ ﺋﺎﻳــﺎﻗﺘﯩﻜﻰ ﺋﺎﺷــﺘﻪﻙ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﻛﯧﭽﯩﻜــﺴﻪﻙ ﭘﯘﺭﺳــﻪﺕ ﻗﻮﻟــﺪﯨﻦ ﻛﯧﺘﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩــﺴﭙﺎﺗﻼﺷﻘﺎ ﺗﯩﺮﯨــﺸﯩﭗ ﺑﯩــﺮ ﻣــﯘﻧﭽﻪ ﺩەﻟﯩﻠﻠﻪﺭﻧــﻰ ﻛﯚﺭﺳــﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺗﯧﺨــﻰ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﻟﯩﻜﻠﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋــﯚﺯﻯ ﺋﺎﺭﯨــﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ۋﺍﺳــﯩﺘﻪ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺑﯩــﺮ ﻛﯩــﺸﯩﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩــﺪﯨﻦ ﺑﻪﺯﻯ ۋەﺳــﯩﻘﻪ‪ -‬ھــﯚﺟﺠﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﻮﻟﻠﯩــﺪﻯ ھﻪﻣــﺪە ﺋــﯘ ﻛﯩــﺸﯩﻤﯘ ﺑﯩــﺰ‬ ‫ﺋﯩﺸﻪﻧﮕﯜﺩەﻙ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ ﻣﺎﻧـﺎ ﻣﯘﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺷﻪﺑﺒﯘﺳـﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩﺰﻧـﻰ ﻗﺎﻳﯩـﻞ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﯩـﺶ‬ ‫ﺧﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗـﺎﺭﯨﺦ ﻳﯜﺯﯨـﺪە ھﻪﻗﻠﯩـﻖ ﺑﯩـﺮ ﺗﺎﭘـﺎ ‪ -‬ﺗﻪﻧﯩـﮕﻪ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯨـﺪﯨﻐﺎﻥ ﻏـﺎﻳﻪﺕ ﻳﺎﻣـﺎﻥ ﺧﺎﺗـﺎﻟﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘ ﺋﯩـﺶ ﺗﯧﺨـﻰ ﺋﯩـﻨﻘﯩﻼﺏ ﺗـﯜﺯﯛﻙ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨـﺸﻤﯩﮕﻪﻥ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﻛﯜﭼﻨﯩـﯔ ﺯﻭﺭﯨﻴﯩـﺸﻰ ﺑﻪﻛﻤـﯘ‬ ‫ﺯﯙﺭﯛﺭ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﻛﯜﭼﻨﯩـﯔ ﺋﯩﺨﺘﯩﻼﭘﯩﻐـﺎ ﺳـﻪۋەﺏ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﺪە ﺧﯧﻠـﻰ ﻳﺎﺧـﺸﻰ‬ ‫ﺗﻪﺷﻜﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺧﻮﺗﻪﻥ ﺋﺎﺭﻣﯩﻴﯩـﺴﯩﻨﯩﯔ ﻣـﯘﺩھﯩﺶ ﺩەﺭﯨﺠﯩـﺪە ﺯەﺋﯩﭙﻠﯩـﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﯩـﺸﻰ ۋە ﺧﯩﻠـﻰ ﻛـﯜچ ﻛﯚﺭﺳـﯩﺘﯩﭗ‬ ‫ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎڭ ﻛﯜﭼﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﭘﺎﺭﺍﻛﻪﻧﺪە ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻐﺎ ﺳـﻪۋەﺏ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗﺎﻟـﺪﻯ ۋە ھﻪﻡ ﺑـﯘ ﺋﯩﭽﻜـﻰ‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﺵ ﺑﻪﺵ ﺋﺎﻳﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﮕﻪ ﻛﯜﺗﻤﯩﮕﻪﻥ ﻳﻪﺭﺩﯨﻦ ﭘﯘﺭﺳﻪﺕ ﺗﯘﻏﺪﯗﺭﯗپ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺷﯘ ﻳﯩﻠﻰ ‪ -7‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪ -15‬ﻛﯜﻧﻰ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ ۋە ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻼھﻼﺭ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻣﯩـﯔ ﺑﻪﺵ‬ ‫ﻳﯜﺯ ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﻚ ﻗﻮﺷﯘﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﯩﻦ ﻳـﯜﺭﯛپ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻐﺎ ﺑﯩـﺰ ﺳـﯩﺰﮔﻪ ﻳـﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ‬ ‫ﻳﯧﯖـﻰ ﺷــﻪھﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻳــﻮﻗﯩﺘﯩﺶ ۋە ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋــﺎﻟﺘﻪ ﺷــﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﺗﯩـﻨﭻ ﻛﯚﯕــﯜﻝ ﺑﻮﻟــﯘپ ﺩەﺭھــﺎﻝ‬ ‫ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻐـﺎ ﻳـﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩـﺸﻘﺎ ﺗﻪﻳﻴـﺎﺭ ﺑﻮﻟـﯘﺵ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﺑـﺎﺭﯨﻤﯩﺰ ﺩەپ‬ ‫ﻣﻪﻛﺘﯘپ ﻳﺎﺯﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ‪ -7‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪ - 18‬ﻛﯜﻧﻰ ﻳﯧﯖﯩﺴﺎﺭﻏﺎ ﺑﺎﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺩﯦﻴﯩﻠﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟﻤﯩﺴﯘﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘـﺪﯨﻜﻰ ھـﺎﭘﯩﺰ ﺗﯧﯖﺠـﺎﯕﻨﻰ ﺑﻪﺵ ﻳـﯜﺯ ﻛﯩـﺸﯩﻠﯩﻚ ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩـﻖ ۋە‬ ‫ﺋﺎﺗﻠﯩﻖ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﻪ ﻗﻮﻳـﯘپ ﻣﺎﯕـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋـﺎﺩەﻡ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺋـﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﺋﻪڭ‬ ‫ھﯘﺷﻴﺎﺭ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻨﯩﯔ ﻳﺎﻣﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﯚۋەﻧﺪە ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ ۋە ﺋﻪﻣﯩـﺮ‬ ‫ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼھ ﻳﯧﯖﯩﺴﺎﺭﻏﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ ﺯﺍﻣـﺎﻥ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛـﺎﺗﺘﯩﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺮ ﻣﯘﻧﭽﯩـﺴﻰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺋﺎﻟـﺪﯨﻐﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﺘــﻰ‪ .‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻤﯘ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭ ﺋﺎﻟﻤــﺎﻱ‪ ،‬ﻣﺎﺷــﯩﻨﺎ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﻏﺎ ﻛﻪﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎڭ ﻛﯚﯕﻠﯩــﺪە ﺑــﯘ‬ ‫ﺳﻪﭘﻪﺭﺩﯨﻦ ﺗﻮﻻ ﻗﻮﺭﻗﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﺪﯨﻦ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﺑﺎﺭﻣﺎﺳـﻠﯩﻘﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﻳﻮﻗﯩﺘﯩــﺸﻘﺎ ﺋــﯚﺯ ﻛﯜﭼﯩﻨﯩــﯔ ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩــﻚ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨــﻰ ﺑﺎﻳــﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺑــﯘ ۋەﺯﯨﭙﯩﻨــﻰ ﺩەﺭھــﺎﻝ ﺋﯩﺠــﺮﺍ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻨﻰ ﺋــﯚﺯ‬ ‫ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺧـﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﻰ ۋە ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﻰ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ ﻳﯧﯖﯩـﺴﺎﺭﻧﯩﯔ ﺷـﻪﺭﻗﯩﺪﯨﻜﻰ »ﺷـﺎھ ﻧﯩﻴـﺎﺯ‬ ‫ﺋﯚﺳﺘﯩﯖﻰ« ﻧﻰ ﭼﯧﮕﺮﺍ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺑﻪﻟﮕﯩـﻠﻪﺵ ﺗﻪﻛﻠﯩﭙﯩﻨـﻰ ﺑﻪﺭﺩﻯ ۋە ﻳﻪﻧﻪ‪» :‬ھـﯘﺩﯗﺩﯨﻤﯩﺰ )ﭼﯩﮕﺮﺍﻳﯩﻤﯩـﺰ( ﺑﯧﻜﯩﺘﯩﻠـﺴﻪ ۋە‬ ‫ﺋﻮﺭﺗﺎﻕ ﺩﯛﺷﻤﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻨﻰ ﻳﻮﻗﺎﺗـﺴﺎﻡ‪ ،‬ﺋـﺎﺭﯨﻤﯩﺰﺩﺍ ﺑﯩﺮﻟﯩـﻚ ﺋﻮﺭﻧﯩﺘﯩـﺸﻘﺎ ھـﯧﭻ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻕ ﺗﻮﺳـﺎﻟﻐﺎ ﻗﺎﻟﻤﺎﻳـﺪﯗ‬ ‫ﺩەپ ﺋﻮﻳﻼپ ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﺋﺎﻳﺮﯨﯟەﺗﻜﯩﻠﻰ ﺋﯚﺯﯛﻡ ﻛﻪﻟﺪﯨﻢ« ﺩەپ ﻳﺎﻟﯟﯗﺭﺩﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺑـﯘ ﻳﺎﻟﯟﯗﺭﯗﺷـﯩﻨﻰ ﺋﯘﻧﯩـﯔ‬ ‫‪37‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻐﯩﻨﯩــﯔ ﺩەﻟﯩﻠــﻰ ﺩەپ ﭼﯜﺷــﻪﻧﮕﻪﻥ ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣــﻮﻟﻼﻡ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺑــﯘ ﺳــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯘﻧﯩﻤــﺎﻱ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﺑﯧــﺮﯨﺶ‬ ‫ﺋﯩﺮﺍﺩﯨــﺴﯩﺪە ﭼﯩــﯔ ﺗــﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻤﯘ ﺋﯩﻼﺟــﺴﯩﺰ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﺮﯨــﺸﯩﮕﻪ ۋە ﺑﯩﺮﻟﯩــﺸﯩﭗ ﻳﯧﯖــﻰ‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﺸﻘﺎ ﻗﻮﺷﯘﻟﯘپ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ ۋە ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼھ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩـﯔ ﻗﯩـﺰﻏﯩﻦ ۋەﺳـﻪﻣﯩﻴﻤﺎﻧﻪ ﻗﺎﺭﺷـﻰ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﺸﻰ ۋە ﺩەﺑﺪەﺑﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩﺪە ‪ -7‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪-21‬ﻛﯜﻧﻰ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﺮﺩﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻤﯘ ﻛﯚﺭﯛﻧﯜﺷـﺘﻪ ﻳﺎﺧـﺸﻰ‬ ‫ﺋﯧﻬﺘﯩــﺮﺍﻡ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘﻻﺭ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﺮﯨــﭗ ھــﺎﺭﺩﯗﻗﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻐﺎ ﻛﯩــﺸﻰ‬ ‫ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯛپ ﺋﯘﻧﻰ ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭﮔﻪ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ھﯘﺟﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺩەۋەﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻟـﯧﻜﯩﻦ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎڭ ﺑﯜﮔـﯜﻥ‪ ،‬ﺋﻪﺗﻪ‪،‬‬ ‫ﺩەپ ﻛﯧﭽﯩﻜﺘــﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﻣﺎﻧــﺎ ﺷــﯘ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘــﺎ ﻳــﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﻪﻛﻰ ھــﺎﭘﯩﺰ ﺗﯧﯖﺠــﺎڭ ۋە ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﻟﯩﻜﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻐــﺎ‬ ‫ھﻪﺳــﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩــﺮ ﺑﯚﻟــﯜﻙ ﺋــﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻨﻰ ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻐــﺎ ﻗﺎﺭﺷــﻰ ھﻪﺭﯨــﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﺪﯗﺭﯗﺷــﻘﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯜﺯﻟﯜﻙ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋـﯚﺯ ﺳـﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩـﭗ ﺋـﯘﻻﺭﻧﻰ ﺗﯚﻣـﯜﺭ‬ ‫ﺳﯩﺠﺎڭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯚھﺒﻪﺗﻠﻪﺷﯩﺸﻜﻪ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﺎﺗﺘﯩﻠﯩﺮﯨﻐـﺎ ﻣﻪﻏـﺮﯗﺭﺍﻧﻪ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩە ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ﻣﯘھﻪﺑﺒﻪﺕ ھﯧﺴﺴﯩﻴﺎﺗﯩﻨﻰ ﺑﯘﺯﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎڭ ﻗـﻮﻝ ﺋﺎﺳـﺘﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ ۋە ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻼﺭﻧﻰ ﭘﯘﻝ ۋە ﻣﻪﻧﺴﻪﺏ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﻮﺵ ﻗﯩﻠﯩﭗ ھﻪﻣﻤﯩﻨﻰ ﺋـﯚﺯﯨﮕﻪ ﺳـﺎﺩﯨﻖ ﺗﻪﺭەﭘـﺪﺍﺭﻻﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ‪ -8‬ﺋﺎﻳﻨﯩــﯔ ‪ -1‬ﻛﯜﻧﯩــﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷــﻼپ ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﺠﺎڭ ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣــﻮﻟﻼ ۋە ﺋﻪﻣﯩــﺮ ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﻼھﻘﺎ‬ ‫ﺋﻮﭼــﯘﻗﭽﻪ ﺩﯛﺷـــﻤﻪﻧﻠﯩﻚ ﻛﯚﺭﺳـــﻪﺗﻤﻪﻛﻜﻪ ﺑﺎﺷـــﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑـــﯘ ﺋﻪﺳــﻨﺎﺩﺍ ﻛﺎﺷـــﻐﻪﺭ ﺋﺎھﺎﻟﯩـــﺴﯩﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﻐـــﺎﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﺑﯩـــﺮ‬ ‫ﺷﻪﺧـــﺴﯩﻴﻪﺗﭽﻰ ﺗﯩﺠـــﺎﺭەﺗﭽﯩﻠﻪﺭ ۋە ﺑﯘﺭﯗﻧـــﺪﯨﻦ ﻛﺎﺷـــﻐﻪﺭﺩە ﭼـــﻮڭ ﺋﺎﺗﯩﻠﯩـــﭗ ﺋـــﯚﺗﻜﻪﻥ ﺑـــﺎﻳﻼﺭ ۋە ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﺘـــﺎ‬ ‫ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩﻨﯩــﭗ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺋﯩــﻨﻘﯩﻼﺑﭽﯩﻼﺭ ﺗﯚﻣﯜﺭﺳــﺠﺎﯕﻨﻰ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧــﺴﯧﺮﻯ ﺗــﺎﺭ ﻳﻮﻟﻐــﺎ ﺑﺎﺷــﻼپ‪ ،‬ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻣﻪﺳــﻠﯩﻬﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺷــﯘ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﻪﺯەﻟﺪﯨﻦ ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺗﻜﻪ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﻳﻪﺭ‪ ،‬ﺋﯚﺭﯛﻣﭽﯩـﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟـﺴﺎ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽـﻰ‬ ‫ﭘﺎﻳﺘﻪﺧﺖ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ۋﯨﻼﻳﻪﺕ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﻯ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺩەﻙ ھﻪﺭ ﻗﯩـﺴﯩﻢ ﺑـﯘﺯﯗﻕ ﺧﯩﻴـﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﯧﯖﯩﺴﯩﮕﻪ ﻗﯘﻳﯘپ ﺳﺎﺑﯩﺖ ھﺎﺟﻰ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ ۋە ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻼھ )ﺷـﺎھ ﻣﻪﻧـﺴﯘﺭ( ﻟﻪﺭﻧـﻰ ﺗﺎﻣـﺎﻡ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﻗﻮﺭﺍﻟــﺴﯩﺰﻻﻧﺪﯗﺭﯗپ ﻧﻪﺯەﺭﺑﻪﻧــﺪ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ‪ ،‬ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺑــﯘﻻڭ‪ -‬ﺗــﺎﻻڭ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺗﯩﺮﯨﭙﯩــﺮەﻥ ﻗﯩﻠﯩﯟﯨﺘﯩــﺸﻜﻪ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩــﯔ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩــﺴﯩﺪﯨﻦ ﺧــﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﺑﯩــﺮ ﭘﯜﺗــﯜﻥ ھﺎﻟــﺪﺍ ﻗﻮﻟﻐــﺎ ﭼﯜﺷﯜﺭﯛﺷــﻜﻪ ﻛﯜﺷــﻜﯜﺭﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺗﻮﻣــﯜﺭ‬ ‫ﺳﺠﺎﯕﻐﺎ ﺑﯘ ﻣﻪﺳﻠﯩﻬﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﻪﻙ ﻳﺎﺭﺍپ ﻛﯧﺘﯩﺪﯗ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑـﯘ ﺷـﯘﻡ ﻧﯩﻴﻪﺗﻨـﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟـﮕﻪ ﺋﺎﺷـﯘﺭﯗﺵ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺑﯚﻟﯜﻙ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻼﺭ‪ ،‬ﺋﯩﺪﯨﻴﯩﺴﻰ ﻗﺎﻻﻕ ﺗﯩﺠﺎﺭەﺗﭽﯩﻠﻪﺭ ۋە ھﻪﺳﻪﺗﭽﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺋﯚﺯﺋـﺎﺭﺍ ﻣـﯘﺯﺍﻛﯩﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﭼﯜﺷﺘﻰ‪ .‬ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺑﯘ ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮﯨﻠﻪﺭﺩە ﻣﻪﺧﭙﯩﻲ ھﯘﺟﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻗﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﯩﻐـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺑـﯘﻻﺭ ﺋـﯚﺯﯨﭽﻪ ھﯘﺟـﯘﻣﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩــﺮ‪ -‬ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻛــﯜﻥ ﻛﯧﭽﯩﻜﺘﯜﺭﯛﺷــﺘﻰ‪ .‬ﻟــﯧﻜﯩﻦ‪ ،‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺑﻪﺯﻯ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺧﯘﺳﯘﺳــﻪﻥ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎھﺎﻟﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻐﺎ ھﻪﺳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻼﺭ ھﻪﺭﻗﺎﻳـﺴﻰ ﺳـﺎﺭﺍﻳﻼﺭﺩﺍ ﺗﺎﺭﻗـﺎﻕ ھـﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩــﺴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ھﯘﺟــﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﻗــﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩﯟﯨﻠﯩــﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﺋﻪﻣﯩــﺮ ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﻼھ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠـﺴﺎ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻳﯧﺘﯩـﭗ ﺑـﺎﺭﺍﻟﯩﻐﯘﺩەﻙ ھـﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ‬ ‫ﻗﻮﺭﻗﯘپ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼھﻨﻰ ﺗﻪﺳﻠﯩﻢ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﻛﯚﻧﺪﯛﺭﺩﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ -8 ،‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪ -7‬ﻛـﯜﻧﻰ ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻼھ‬ ‫ﺗﺎﻣﺎﻡ ﻗـﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯚﻣـﯜﺭﮔﻪ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ ۋە ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻼھﻨﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺮ ﻧﻪﭼـﭽﻪ ﻛﯩـﺸﻰ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻧﻪﺯەﺭﺑﻪﻧــﺪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ‪ ،‬ﻗﻮﺭﺍﻟــﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻐــﺎﻥ ﺧــﻮﺗﻪﻥ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑــﯘﻻڭ‪ -‬ﺗــﺎﻻڭ ﻗﯩﻠﯩــﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﭘﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ھﻪﺗﺘﺎ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﯩﻴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩﯟﯨﻠﯩـﭗ ۋە ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ ﺋﯚﻟﺘـﯜﺭﯛپ‪ ،‬ﻏـﺎﻳﻪﺕ ﺯﯗﻟـﯘﻣﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺋــﺎچ ۋە ﻳﺎﻟﯩﯖــﺎچ ھﺎﻟــﺪﺍ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﻮﻏﻠﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺷــﯧﻬﯩﺪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﻳﻮﻟــﺪﺍ‬ ‫ﺳﯘﺳﯩﺰﻟﯩﻖ ۋە ﺋﺎﭼﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﺋﯚﻟﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺑﺎﺭ‪ « .‬ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻣﯩﻦ ھﻪﺯﺭەﺗﻨﯩـﯔ ﺋـﯚﺯ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩـﺪﯨﻜﻰ ‪ -89‬ﺑﻪﺗـﺘﯩﻦ ‪-95‬‬ ‫ﺑﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺷﯜﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻳﯧﺰﯨﻠﺪﻯ‪ .‬ﺩﺍۋﺍﻣﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﻣﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭ ﺷﯘ ﻛﯩﺘﺎﺑﻘﺎ ﻗﺎﺭﺍﺳﯘﻧﻠﻪﺭ‪.‬‬ ‫‪38‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬

‫ﻛﯧﯖﻪﻳﻤﯩﭽﯩﻠﯩﻚ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﺘﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟــﺪﯨﻨﻘﻰ ﺑﯚﻟﯜﻣــﺪە ﻣــﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻣﯩــﻦ ﺑﯘﻏﺮﺍﺑﯧﻜﻨﯩــﯔ ﺋــﯚﺯ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩــﺪﺍ ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎڭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺧــﻮﺗﻪﻧﻠﯩﻜﻠﻪﺭ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﺪﺍ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﺋﯧﭽﯩﻨﯩﺸﻠﯩﻖ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﻧﻰ ﺑﯩﺮﻣﯘ ﺑﯩﺮ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺧﻮﺗﻪﻧﻠﯩـﻚ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷـﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺦ ﺳﻪھﯩﭙﯩﻠﯩﺮﯨﺪە ﺋـﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺗﺎﭘـﺎ‪ -‬ﺗﻪﻧﻪ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯨـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﺋﯩـﺸﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺑﻪﻙ ﺧﺎﺗـﺎ ﻗﯩﻠﯩﭙﺘـﯘﺭﻟﻪﺭ)ﻳـﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ‬ ‫ﺋﻪﺳﻪﺭ ‪ -91‬ﺑﻪﺕ ‪ -8‬ﻗـﯘﺭ(‪ .‬ﺋـﯚﺗﻜﻪﻥ ﺩﺍﻧـﺎﻻﺭ‪» :‬ﺋـﯚﺯ ﺋـﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻳﻮﺷﯘﺭﻣﺎﺳـﻠﯩﻖ‪ ،‬ﻛﻪﻣﭽﯩﻠﯩﻜﯩﻨـﻰ ﺋﯧﺘﯩـﺮﺍپ ﻗﯩﻠﯩـﺶ‬ ‫ﻛﺎﻣﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻳﯧﺘﯩﺸﻨﯩﯔ ﺗﯜﺭﺗﻜﯩﺴﯩﺪﯗﺭ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧـﺪﺍ ﻣـﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻣﯩـﻦ ﺑﯘﻏﺮﺍﻧﯩـﯔ ﺑﯘﻧـﺪﺍﻕ‬ ‫ﺋﯧﻨﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯚﺯ ﻗﻪﻟﯩﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺯ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﺪﺍ ﺋﯚﺯ ﻛﻪﻣﭽﯩﻠﯩﻜﯩـﮕﻪ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍﭘﻠﯩـﺮﻯ ﺋـﯘ ﺯﺍﺗﻨﯩـﯔ ﻛﺎﻣﺎﻟﯩﺘﯩﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺑﻪﻟﮕﯩﺴﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ ﺧﺎﺗﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒـﺮەﺕ ﺩەﺭﺳـﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺧﺎﺗـﺎﻟﯩﻘﻨﻰ ﻗﺎﻳﺘـﺎ ﺳـﺎﺩﯨﺮ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻘﺎ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺪﯗﺭ‪) .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻖ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﯨﺶ ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﺘﯘﺭ‪(.‬‬ ‫ﺋــﯚﺯ ﭘﻪﻳﺘﯩــﺪە ﺧــﻮﺗﻪﻥ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩــﺸﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺧــﻮﺗﻪﻥ ۋە ﻳﺎﺭﻛﻪﻧــﺖ ۋﯨﻼﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨــﺪە ﻗﯘﺭﯗﻟﻐــﺎﻥ ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﻗﺎﻧــﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤــﺎﻱ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛــﯚﺯ ﺗﯩﻜﯩــﺸﻰ ﻛﯧﯖﻪﻳﻤﯩﭽﯩﻠﯩــﻚ ﺳﯩﻴﺎﺳــﯩﺘﻰ ﻳﯜﺭﮔﯜﺯﯛﺷــﻜﻪ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯩــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ھــﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﻣﯩﯖــﻼپ ﻗﯘﺭﺑــﺎﻥ ﺑﯧﺮﯨــﭗ‪ ،‬ﻗــﺎﻧﻼﺭ ﺗﯚﻛــﯜپ‪ ،‬ﺟــﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﭘﯩــﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﻗﻮﻟﻐــﺎ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺧــﻮﺗﻪﻥ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨﯩــﯔ‬ ‫ﻗﻪﺩﺭﯨــﮕﻪ ﻳﯧﺘﯩــﭗ ﺧﻮﺗﻪﻧﻨﯩــﯔ ﺋﯩﭽﻜــﻰ ﺋﯩــﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺭەﺗــﻜﻪ ﺳــﯧﻠﯩﺶ‪ ،‬ﭼﯩﮕــﺮﺍ‪ -‬ھــﯘﺩﯗﺩﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﯘﺳــﺘﻪھﻜﻪﻣﻠﻪﺵ‪،‬‬ ‫ﻗﻮﺷﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﯨﻲ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺗﻪﻟﯩﻢ‪ -‬ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﯨﻲ ﻗﻮﺭﺍﻟﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻮﺭﺍﻟﻼﻧـﺪﯗﺭﯗﺵ‪ ،‬ﺋـﺎﺭﻣﯩﻴﻪ‬ ‫ﺋﯩــﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯜﺯﯛﻣﻠﻪﺷــﺘﯜﺭﯛﺵ ﭘﯘﺭﺳــﯩﺘﻰ ﻗﻮﻟﻠﯩﺮﯨــﺪﺍ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧــﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﺯﺍﻣــﺎﻧﻤﯘ‪ ،‬ﻣﺎﻛــﺎﻧﻤﯘ ﻳــﺎﺭ ﺑﯩــﺮەﺭ ﺋﯩــﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﯘﺭﯗپ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻳﯜﺭﯛﺵ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺧﺎﺗﺎ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺧﻪﻳﺮﯨﻴﻪﺕ‪ ،‬ﻗﺎﺯﺍﻳﯘ‪ -‬ﻗﻪﺩەﺭ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺷـﯘ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﭘﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺗﻮﻏﺮﯨﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺷﺎﺋﯩﺮ ﺧﻮﻳﻤﯘ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ‪:‬‬ ‫ﺗﻮﺳﯘپ ﺑﻮﻟﻤﺎﺱ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﻧﻰ ﺑﯩﻠﻪﻛﺘﻪ ﻛﯜچ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻐﺎ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﭼﻤﻪﺱ ﺋﯩﮕﻪﻡ ﻳﺎﻗﻘﺎﻥ ﺷﺎﻡ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﺋﺎﻣﺎﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻐﺎ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﻼﺭ ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﻛﯚپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﻛﯩـﺸﯩﻨﻰ ﺋﯚﻛﯜﻧـﺪﯛﺭﯛﺩﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﻳﯧـﺮﻯ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺋـﯚﺯ‬ ‫ﻣﯘﺭﺍﺩﻟﯩﺮﯨﻐـــﺎ ﻳﯧـــﺘﻪﻟﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟﻐﻨﻠﯩﻘﯩـــﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﯩـــﯔ ﺑـــﯘ ﺋﯩـــﺸﻼﺭﻧﻰ ﺋـــﺎﺭﺗﯘﻗﭽﻪ ﺋﻪﺯۋەﻳﻠﯩﮕـــﯜﻣﯩﺰ ﻳـــﻮﻕ‪ .‬ﭼـــﯜﻧﻜﻰ‪،‬‬ ‫ﻛﯧﯖﻪﻳﻤﯩﭽﯩﻠﯩـــﻚ ﻗﯩﻠﯩـــﺶ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﺑﯩـــﺮەﺭ ﻣﻪﻣﻠﯩﻜﻪﺗﻨـــﻰ ﺋﯩـــﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩـــﺶ ۋە ﻳـــﺎ ﺑﯩـــﺮەﺭ ﺷـــﻪھﻪﺭﻧﻰ ﺋـــﯧﻠﯩﺶ‬ ‫ﺟﺎھﺎﻧﮕﯩﺮﻻﺭﻧﯩﯔ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨـﺪە ﻗـﺎﻟﺘﯩﺲ ﺋﯩـﺶ ھﯧـﺴﺎﺑﻼﻧﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺋﯩﻨـﺴﺎﻥ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﺘﯩﻨـﻰ ﺑﯩﻠﮕﻪﻧـﻠﻪﺭ ﺑـﯘ ﺋﯩـﺸﻼﺭﻏﺎ ھﻪﻳـﺮﺍﻥ‬ ‫ﻗﺎﻟﻤﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﻗﺎﻳﺴﻰ ﺑﯩﺮ ﺩﯙﻟﻪﺕ ۋە ﺋﻪﻝ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ‪ ،‬ﺯﻭﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﺋﯘﺭﯗﻧﻤﺎﻳﺪﯗ؟ ﺷﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ‪ ،‬ﺑﯩـﺰ ﺑﯜﮔـﯜﻥ ‪ - 20‬ﺋﻪﺳـﯩﺮﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮﯨــﺪﺍ ﻳﺎﺷــﺎۋﺍﺗﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩــﯔ ﺋــﺎۋﺍﺯﻯ ﻳﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛــﯚﻙ ﺋﺎﺭﯨــﺴﯩﻐﺎ ﺳــﯩﻐﻤﺎﻳﺪﯗﺭ‪ .‬ﺷــﻪﺭﻗﺘﻪ ﺑﻮﻟــﺴﯘﻥ ﻳــﺎﻛﻰ‬ ‫ﻏﻪﺭﺑﺘﻪ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﺋﯩﻤﭙﯧﺮﯨﻴﺎﻟﯩﺰﻣﻨﯩﯔ ﻏﯘﻻچ ﺋﯧﺘﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﯩﺴﺘﯩﻴﻼ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﺘﻰ‪ ،‬ﻣﯘﺳـﺘﻪﻣﻠﯩﻜﯩﭽﯩﻠﯩﻚ ﺳﯩﻴﺎﺳـﯩﺘﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﻯ ﺗﺎﺭﭼﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﻪﺵ ﻗﯩﺘﺌﻪ ﺯﯦﻤﯩﻨﻐﺎ ﻗﺎﻧﺎﺋﻪﺗﻠﻪﻧﻤﻪﻱ‪ ،‬ﻛﯚﻛﻨﻰ ﺋﯩﺴﺘﯩﻴﻼ ﻗﯩﻠﯩـﺶ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ھﯧﻠـﻰ‬ ‫ﺋﺎﻳﻐﺎ‪ ،‬ھﯧﻠﻰ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻏﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﯧﭽﻪ‪ -‬ﻛﯜﻧﺪﯛﺯ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯩـﺰ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪ ﺳﻪﭘﺪﯨـﺸﯩﻤﯩﺰ‪،‬‬ ‫ﺧــﻮﺗﻪﻥ ﺋﺎﺭﻣﯩﻴﯩــﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻰ ﻣــﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻣﯩــﻦ ﺑــﯘﻏﺮﺍ ھﻪﺯﺭەﺗﻠﯩﺮﯨﻨــﻰ ۋە ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﻣﻪﺳــﻠﯩﻬﻪﺗﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﻛﯧﯖﻪﻳﻤﯩﭽﯩﻠﯩﻚ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﺘﯩﺪە ﺧﺎﺗﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ ،‬ﺩەپ ﺋﯚﺯ ﺭﻭھﯩﻤﯩﺰﻧـﻰ ﭼﯜﺷـﯜﺭﻣﻪﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨـﺪە ﺧﺎﺗـﺎ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐـﺎﻥ ﻛﯩـﻢ‬ ‫ﺑـﺎﺭ؟ ﻗﺎﻳـﺴﻰ ﻣﻪﺭﺩ ﻳﯩﮕﯩـﺖ ﺑﯘﻧـﺪﺍﻕ ﻗﯩﻼﻻﻳـﺪﯗ؟ ﺗـﺎﺭﯨﺦ ﺳـﻪھﯩﭙﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯩﺮﻣـﯘ‪ -‬ﺑﯩـﺮ ۋﺍﺭﺍﻗـﻼپ ﺑﺎﻗﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎﻕ‪،‬‬ ‫ﺋﻮھــﯘﺩ ﻏﺎﺯﯨﺘﯩــﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﺭﮔﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺧﺎﺗــﺎﻟﯩﻘﻰ‪ ،‬ھﻪﺯﺭﯨﺘــﻰ ﺋﻪﻟﯩﻨﯩــﯔ )ﺋــﺎﻟﻼھ ﺋﯘﻧﯩﯖــﺪﯨﻦ ﺭﺍﺯﻯ ﺑﻮﻟــﺴﯘﻥ( ﺷــﯧﻬﯩﺪ‬ ‫‪39‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ ﺧﺎﺗﺎﻻﺭ‪ ،‬ﺳﯩﻔﻔﯩﻦ ھﺎﺩﯨﺴﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺟﻪﻣﻪﻝ )ﺗﯚﮔﻪ( ۋەﻗﻪﺳﻰ ﻗﺎﺗـﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺋﯩـﺴﻼﻡ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩـﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﻪڭ ﺯﻭﺭ ۋە ﺋﯧﭽﯩﻨﯩﺸﻠﯩﻖ ﻓﺎﺟﯩﺌﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻨﺪﯗﺭ‪ .‬ﻛﻪﺭﺑـﺎﻻ ﭼﯚﻟﯩـﺪە ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﻗـﺎﻳﻐﯘﻟﯘﻕ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﮔﻪ ﻧﯧﻤﯩـﺪﯦﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟـﺴﯘﻥ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﻗﺪﯨﺮ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺩەپ ﺳﯩﺮ‪ -‬ھﯧﻜﻤﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﻣﺎﺳﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﯩﻼﺟﯩﻤﯩـﺰ ﻳـﻮﻕ‪ .‬ﺩﯗﻧﻴـﺎﺩﺍ ﺧﺎﺗـﺎ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐـﺎﻥ‬ ‫ﻗﺎﻳــﺴﻰ ﭘﺎﺩﯨــﺸﺎھ ۋە ﻗﺎﻳــﺴﻰ ﺩﺍﻧﯩــﺸﻤﻪﻥ ﺋــﯚﺗﻜﻪﻥ؟ ﺑﯩــﺰ ﭘﯩﺮﺋﻪۋﻧﻠﻪﺭﻧــﻰ ﺩﯦﻤﻪﻳﻠــﻰ‪ ،‬ﻧﻪﻣــﺮﯗﺩﻻﺭ‪ ،‬ﺭﯨﻤﻠﯩﻘــﻼﺭ‪ ،‬ﻛﯩــﺴﺮﺍﻻﺭ‪،‬‬ ‫ﻗﻪﻳــــﺴﻪﺭﻟﻪﺭ‪ ،‬ﻧﺎﺗﺴﯧﯩــــﺴﺘﻼﺭ‪ ،‬ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩــــﺴﺘﻼﺭ‪ ،‬ﻓﺎﺷﯧــــﺴﺘﻼﺭ‪ ،‬ﻣﻪﺟﯘﺳــــﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤــــﯘ ﺯﺍﻣــــﺎﻧﯩﻤﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﺎﺗــــﺎﻟﻤﯩﺶ‬ ‫ﺩﯦﻤــﻮﻛﺮﺍﺗﻼﺭﻧﻰ ﺩﯦﻤﻪﻳﻠــﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺳﯩﻴﺎﺳــﻪﺕ ۋە ﺟﻪڭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻠﯩﺮﯨــﺪﺍ ﺳــﺎﺩﯨﺮ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ ﺧﺎﺗــﺎﻟﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳــﺎﻧﺎپ‬ ‫ﺗﯜﮔﻪﺗﻜﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﺋﻪﺭەﺑﻠﻪﺭ ﺋﻪﺟﻪﻣﻠﻪﺭﻧـﻰ ﺋـﯘﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺋـﯘﻣﻪۋﯨﻴﻠﻪﺭ ﺋﺎﺑﺒﺎﺳـﯩﻴﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋـﯘﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﺗﺌﯧﻤـﯘﺭ‬ ‫ﺑﺎﻳﻪﺯﯨﺪﻧﻰ ﺋﯘﺭﺩﻯ‪ ،‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺧﻮﺗﻪﻧﻨﻰ ﺋﯘﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺧﻮﺗﻪﻥ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﻧﻰ ﺋـﯘﺭﺩﻯ‪ ،‬ﻗﺎﺑﯩـﻞ ھـﺎﺑﯩﻠﻨﻰ ﺋـﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺟﻪھﻪﺗـﺘﻪ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺷﺎﺋﯩﺮﻧﯩﯔ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﺴﺮﺍ ﺷﯧﺌﯩﺮﻯ ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ ﺟﺎﻳﯩﺪﺍ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻐﺎﻥ‪ -‬ھﻪ!‬ ‫ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺵ ﺑﯩﻠﯩﭗ‪ -‬ﺑﯩﻠﻤﻪﻱ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻨﻰ ﺋﯘﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﺘـﺎ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ ﺋﻮﺧــﺸﺎﺵ ﺧﺎﺗـﺎﻟﯩﻘﻼﺭ ﻛــﯚپ ﻳـﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﺗــﺎﺭﯨﺦ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩـﺸﺘﯩﻦ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻛﻪﻟــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺦ ﺑﯩﺮ ھﻪﻗﻘﺎﻧﯩﻲ ﻗﺎﺯﯨﺪﯗﺭ‪ .‬ﺗﻮﻏﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﻏﺮﺍ‪ ،‬ﺋﻪﮔﺮﯨﻨﻰ ﺋﻪﮔﺮﻯ‪ ،‬ﻛﯩﭽﯩﻨﻰ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘ‪ ،‬ﻛﯜﻧـﺪﯛﺯﻧﻰ ﻳـﻮﺭﯗﻕ ﺩەپ ھﯚﻛـﯜﻡ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺳﯚﺯﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﻛﻪﻟﺴﻪﻙ‪ ،‬ﺗﺎﺭﯨﺨﻨﻰ )ﺭﯦﺌﺎﻟﻠﯩﻘﻨﻰ( ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻛﯚﺭﺳـﻪﻙ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﯧﺰﯨـﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﭼﯜﺷـﻜﻪﻥ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﯨﻴﻪﺗﻨﯩـﯔ ﺗﻪﻗﻪﺯﺯﺍﺳـﻰ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺗﻪﻗـﺪﯨﺮ ﺋـﯚﺯ ﺋﯩـﺸﯩﻨﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ ،‬ﺩەپ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﮔﻪ ﺧﺎﺗﯩﻤﻪ ﺑﯧﺮﯨﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯩﺸﺘﺎ ﻗﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﭽﻪ ﺑﯚﻟﮕﯜﻧﭽﯩﻠﯩﻜﺘﯩﻦ ﻗـﺎﭼﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑـﯘ ﺗﯧﻤﯩﻐـﺎ‬ ‫ﺧﺎﺗﯩﻤﻪ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ‪ ،‬ﺧﻮﺗﻪﻥ ﺷﯧﻬﯩﺪﻟﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻟﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻟـﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺟـﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﭘﯩـــﺪﺍ ﻗﯩﻠﻐـــﺎﻧﻼﺭﻧﻰ‪ ،‬ﭘﻪﺭﻏـــﺎﻧﻪ ﺷـــﯧﻬﯩﺪﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ھﻪﻗﻠﯩـــﺮﯨﮕﻪ »ﺋﯩﻼھـــﺎ! ﺷـــﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﭼﯩـــﺴﯩﻨﻰ ﺭەھﻤﯩـــﺘﯩﯖﮕﻪ‬ ‫ﭼﯜﻣﯜﻟــﺪﯛﺭﯛپ‪ ،‬ﺟﻪﻧﻨﯩــﺘﯩﯖﮕﻪ ﻻﻳﯩــﻖ ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﯩﻠﻐﺎﻳــﺴﻪﻥ!« ﺩەپ ﺧﯘﺩﺍﻧﯩــﯔ ﺩەﺭﮔﺎھﯩﻐــﺎ ﻳﺎﻟﯟﯨﺮﯨــﭗ‪ ،‬ﺩﯗﺋــﺎ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺗﯩﻨﯩﯔ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪۋﻻﺩﻯ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ۋەﺗﻪﻧﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻼﻧﻰ‪ .‬ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﻧـﺌﻪﻧﯩﮕﻪ ﺑـﺎﻏﻠﯩﻖ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻳﯘﺭﺗﻨﻰ ﻗﯘﺗﻘﯘﺯﯗﺵ ﭘﯩﻜﺮﯨﺪە ﺑﯩﺮ‪ ،‬ﻣﻪﭘﻜﯘﺭﯨﺪە ﺑﯩﺮ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺗﯩﻞ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗـﻜﻪ ﻣﻪﻧـﺴﯘﺏ ﺑﯩـﺮ ﻗﻪۋﻣﻤﯩـﺰ‪ .‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤـﯘ‬ ‫ﺑﯩﺰﺩﯨﻜــﻰ ﺩﯨــﻦ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜــﻰ‪ ،‬ﺋﯩــﺴﻼﻡ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜــﻰ ﺑــﯘ ﻧــﻮﻗﺘﯩﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤــﯘ ھﻪﺳــﺴﯩﻠﻪپ ﻛﯜﭼﻪﻳﺘﯩــﺪﯗ‪ .‬ﻛﯩﺘــﺎﺑﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩــﺮ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻣﯘ ﺑﯩﺮﺩﯗﺭ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻟﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙـﺎﻕ ﺑﻮﻟﯘﺷـﯩﻤﯩﺰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋﻪﻣـﺪﻯ ﻳﻪﻧﻪ ﻧـﯧﻤﻪ ﻻﺯﯨـﻢ؟‬ ‫ﻳﯧﯖﻰ ﻧﻪﺳﯩﻠﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﻛﯧﻠﻪﭼﻪﻛﺘﯩﻜﻰ ۋﺍﺭﯨﺴﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﻧﯧﻤﯩﻨﻰ ﻣﯩﺮﺍﺱ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗپ ﻛﯧﺘﯩﻤﯩﺰ؟‬ ‫ﺑﯩﺰ ﺷﯘﻧﻰ ﺋﯘﻧﺘﯘﻣﺎﻳﻠﯩﻜﻰ‪ ،‬ﺋﻪۋﻻﺩﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﻏﺎﻥ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯩﺮﺍﺳﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩﺮﻟﯩﻚ‪ ،‬ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕـــﺎﺭ! ﺑﯩﺰﻧﯩـــﯔ ﮔﯘﻧـــﺎھﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ‪ ،‬ﺑﯩـــﺰﺩﯨﻦ ﺑـــﯘﺭﯗﻥ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩـــﯔ ۋە ﺷـــﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺑـــﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﻣﯘﺋﻤﯩﻨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﮔﯘﻧﺎھﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﻪﭼﯜﺭﯛﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻳﺴﻪﻥ!‬ ‫ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺷﯧﻬﯩﺪ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟــــﺪﯨﻨﻘﻰ ﺑﯩــــﺮ ﺑﯚﻟﯜﻣــــﺪە ﺗﯚﻣــــﯜﺭ ﺳــــﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺑﯩﭙﻪﺭۋﺍﻟﯩﻘــــﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨــــﺴﯩﺪﺍ ﺑﯩــــﺮ ﺋــــﺎﺯ ﺗﻮﺧﺘﺎﻟﻐــــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯧﺴﯩﺪە ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺑـﯘ ﺑﻮﺷـﺎﯕﻠﯩﻘﻰ ۋە ﻏـﺎﭘﯩﻠﻠﯩﻘﻰ ﺑﺎﺭﻏـﺎﻧﭽﻪ‬ ‫ﻛﯜﭼﻪﻳﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋـﺎﻗﯩﯟېﺗﯩـﺪە ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻗﺎﺭﺷﯩﻼﺷـﺘﻰ‪ .‬ھـﺎﭘﯩﺰ ﺗﯧﯖﺠﺎﯕﻨﯩـﯔ ﺋﺎﺭﻗﯩـﺴﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯩﭽﯩــﻚ ﺋــﺎﺧﯘﻥ ﺗﯧﯖﺠــﺎﯕﻨﻰ ﺧــﻮﺗﻪﻧﻨﻰ ﺋﯩــﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﺋﻪۋەﺗﺘــﻰ‪ .‬ﺋﯘﻧــﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﻗﯩﺮﻏﯩــﺰﻻﺭ ﻗﻮﺷــﯘﻧﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻰ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﻰ ﻟﯜﻳﺠﺎﯕﻨﻰ ﺧﻮﺗﻪﻧﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ ھﺎﭘﯩﺰ ﺗﯧﯖﺠﺎڭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ۋﯨﻼﻳﯩﺘﯩﻨـﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫‪40‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗـﺎﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩـﺶ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺑـﯘﻳﺮﯗﻕ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯩـﺮﺍﻕ ﺋﻮﺳـﻤﺎﻥ ﻟﯜﻳﺠـﺎڭ ﺑـﯘ ﺑـﯘﻳﺮﯗﻗﻨﻰ ﺋﻮﺭﯗﻧﺪﯨﻤﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚﻣـﯜﺭ‬ ‫ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﺎﭼﭽﯩﻘﻰ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﻮﺳـﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟـﻰ ﻟﯜﻳﺠـﺎڭ ﺑـﯘ ﺋﯩـﺶ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩـﺪﯨﻦ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ‬ ‫ﻏﻪﺯﯨﭙﯩﮕﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍپ ﻗﯧﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﻗﯘپ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩە ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﻮﺷﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺗﺎﻏﻘﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧــﺎ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺳــﻪۋەﺑﻠﻪﺭﮔﻪ ﻛــﯚﺭە‪ ،‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺋــﺎﺯ ﻗﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻛــﯚﺯﮔﻪ‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﻧﮕﻪﻥ ﺗﯧﯖﺠﺎﯕﻼﺭﺩﯨﻦ ﺳﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻥ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯘﻣﯘ ﻳﺎﺭﺑﺎﻍ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺳـﯩﺮﺗﯩﺪﺍ ﺋـﯚﺯﻯ ﺧـﺎﻥ‪ ،‬ﺋـﯚﺯﻯ‬ ‫ﺑﻪگ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯘﻳﺮﯗﻕ ﻛﯜﺗﯜپ ﺗـﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ -1933 .‬ﻳﯩﻠـﻰ ‪ -9‬ﺋﺎﻳﻨﯩـﯔ ‪ - 27‬ﻛـﯜﻧﻰ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎڭ ﻟﻪﯕﮕﻪﺭﺩﯨﻜـﻰ ﺑﺎﻏﻘـﺎ‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﯩﺮﺍھﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠﻰ ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ‪ .‬ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ھﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩﻨـﻰ ﻛـﯧﭽﻪ‪ -‬ﻛﯜﻧـﺪﯛﺯ ﻛﯚﺯﯨﺘﯩـﭗ ﺗﯘﺭﯗﺷـﻘﺎﻥ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﺑﯘ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﺷﯘﻣﻠﯘﻗﻘﺎ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛﯚﺭﯛﺷﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻐﺎ ﺳـﻪﻣﻪﻧﺪە ﭘﯩـﺴﺘﯩﺮﻣﺎ ﻗﻮﻳـﯘپ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﻛﯧﻠﯩــﺸﯩﻨﻰ ﻛﯜﺗــﯜپ ﺗﯘﺭﯗﺷــﯩﺪﯗ‪ .‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﻣﺎﺷﯩﻨﯩــﺴﻰ ﭘﯩــﺴﺘﯩﺮﻣﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐــﺎﻥ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧــﺪە‬ ‫ﺗﻮﺳﺎﺗﺘﯩﻦ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋـﻮﻕ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﯨﻐـﺎ ﺗﯘﺗﯘﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻣﺎﺷـﯩﻨﺎ ﻣﺎﯕﺎﻟﻤـﺎﻱ ﻗﺎﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺷـﯘ ﺋﺎﻧـﺪﺍ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎڭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻣﯘھﺎﭘﯩﺰەﺗﭽﯩــﺴﻰ ۋە ﺷــﻮﭘﯘﺭﻯ ﺑﻮﻟــﯘپ ﺗــﯚﺕ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩــﯔ ﺋﯚﻟــﯜﻛﻰ ﻣﺎﺷــﯩﻨﯩﺪﯨﻦ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺩﻭﻣــﯘﻻپ‬ ‫ﭼﯜﺷﯩﺪﯗ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﻛﺎﻟﻠﯩـﺴﯩﻨﻰ ﻛﯧـﺴﯩﭗ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻳﯧﯖـﻰ ﺷـﻪھﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﻛﯧﺘﯩـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﺋﻪﮔﯩــﺸﯩﭗ ﻳﯧﯖــﻰ ﺷــﻪھﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﺎﺟﻪﻧــﺴﺎڭ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻛﻮﻧــﺎ ﺷــﻪھﻪﺭﮔﻪ ھﯘﺟــﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻕ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﻗﺎﻟﺪﯗﻕ ﻛﯜﭼﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕﺎﻥ ﻗﻮﺷـﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ ﺩەھـﺸﻪﺗﻠﯩﻚ‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﺷﻼﺭ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﻛﻮﻧﺎ ﺷﻪھﯩﺮﻯ ﺗﯘﯕﮕﺎﻥ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻳﯧﯖـﻰ‬ ‫ھﺎﻳــﺎﺕ‪ ،‬ﻳﯧﯖــﻰ ﺷــﺎﺩﻟﯩﻖ ﻛــﯜﻧﻰ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﻟﻮﺯﯗﯕﻨﯩــﯔ ﺑﯧﻐﯩــﺪﺍ ﭘﯩــﻼﻥ‪ -‬ﻻﻳﯩﻬﯩﻠﻪﺭﻧــﻰ ﺗــﯜﺯﯛپ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻨﯩــﭗ ﺗﯘﺭﻏــﺎﻥ‬ ‫ﻣﺎﺩﻭﺗﻪﻱ ﻟﻮﺯﯗﯕﻨﯩﯔ ﻗﻮﻝ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﺷﯘ ﻛﯜﻧﮕﻪ ﺋﺎﺗﺎپ ﺑﯧﻘﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘھـﺎﭘﯩﺰﯨﺘﻰ ﺋﺎﺳـﺘﯩﺪﺍ‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺋﻮﺭﺩﯨﺴﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩـﺸﯩﭗ‪ ،‬ھﻮﻗـﯘﻗﻨﻰ ﻗﻮﻟﯩﻐـﺎ ﺋﺎﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻳﯧﯖـﻰ ﺷـﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ھﯘﺟـﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﭼﯩﻘﻘـﺎﻥ‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ﻛﯜﭼﻠــﯜﻙ ﺗﻪﺷــﻜﯩﻠﯩﻨﻰ ﻛــﯚﺭﮔﻪﻧﻠﻪﺭ ﻧــﯧﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯩﻠــﻤﻪﻱ ھﻮﺩﯗﻗــﯘپ ﻗﯧﻠﯩــﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﺷــﯧﻬﯩﺪ‬ ‫ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﯩﯔ ﺷﻪھﻪﺭﺩە ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺯﻏﯩﻨﻪ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯧﺘﯩﺸﺎﺭ‪ -‬ﺋﺎﺗﯩـﺸﺎﺭ ﺷـﻪھﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳـﯩﺮﺗﯩﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﺋـﺎﺭﺗﯘﺵ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﻛﯧﺘﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ۋە ﺋﯩﺪﺍﺭە ﺷﻪﻛﻠﻰ‬ ‫ﺷﯘ ﻳﯩﻠﻰ ‪ - 9‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪ - 28‬ﻛﯜﻧﻰ ﺑﯘ ﻗﯘﺭﻻﺭﻧﻰ ﻳﺎﺯﻏﯘﭼﻰ ﻛﻪﻣﯩﻨﻪ ﺷـﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽـﻰ ۋە ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺋﯚﻟـﯜﻛﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﻛﯚﻣﯜﺵ‪ ،‬ﻳﺎﺭﯨﺪﺍﺭﻻﺭﻧﻰ ﺷﯩﭙﺎﺧﺎﻧﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﺵ ﻣﻪﻗﺴﯩﺘﯩﺪە ھﯩـﻼﻝ ﺋﻪھـﻤﻪﺭ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩـﺪﯨﻦ ﺋﺎﺗﻠﯩﻨﯩـﭗ‪ ،‬ﺋﻪﺳـﯟﺍﺏ ۋە‬ ‫ﺟﺎﺑﺪﯗﻗﻠﯩﺮﯨﻤﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐﺎ ﻛﯩﺮﺩﯨﻢ‪ .‬ﺋﻮﺭﺩﯨﻨﯩـﯔ ﺗﻪﺭﺗﯩـﺐ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﻣـﻰ ﭘﯜﺗـﯜﻧﻠﻪﻱ ﺋـﯚﺯﮔﻪﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﻧﻪﮔﻪ ﻗﺎﺭﯨـﺴﺎڭ‬ ‫ﺧﯩﺘﺎﻱ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯩﺪﺍﺭە ﺷﻪﻛﻠﻰ ﻗﻪﺩﯨﻤﯩﻲ ﭼﯩﻦ )ﺧﻪﻧـﺰﯗ( ﺋﻪﻧﺌﻪﻧﯩـﺴﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳـﺪﺍ ﺑﯧـﺰەﻟﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﻛﯩﺮﺳﻪﻙ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﻪ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ۋە ﻳﯧﯖﯩـﺪﯨﻦ ﺗﻪﺧـﺘﻜﻪ ﭼﯩﻘﻘـﺎﻥ ﻣـﺎﺩﻭﺗﻪﻳﻨﻰ ﺗﻪﺑـﺮﯨﻜﻠﻪﺵ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺷﻪھﻪﺭ ﺑﺎﻳﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺗﯩﺠـﺎﺭەﺗﭽﯩﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋـﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩـﺮ ﺋﺎﻳﯟﺍﻧـﺪﺍ ﻗﺎﺗـﺎﺭ ﺗﯩﺰﯨﻠﯩـﭗ ﺗـﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻥ ﺋﯩﭽﻜﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﯩﺮﮔﯩﻨﯩﻤﺪە ﺩﺍﺋﯩﺮە ﺑﻮﻟﯘپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺗﻮﭘﯩﻐﺎ ﻛـﯚﺯﯛﻡ ﭼﯜﺷـﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻳﯘﻧـﯘﺱ ﺑﻪگ‬ ‫ۋە ﺋﺎﺑﺪﯗﺭەھﻤﺎﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﺩﯛﻡ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻣـﯘ ﻣﯧﻨـﻰ ﻛـﯚﺭﺩﻯ‪ .‬ﺳـﺎﻻﻡ ﺋﻮﺭﻧﯩـﺪﺍ ﻛـﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯘﭼﺮﺍﺷـﺘﻰ‪ .‬ﻗﺎﺭﯨـﺴﺎﻡ‬ ‫ﺋﯜﺳﺘﻪﻟﻨﯩﯔ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪە ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻳﺎﺵ ﻳﯩﮕﯩﺖ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺑﯚﻟﯜﻡ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻘﯩﺪەﻙ ﻛﯚﺭﯛﻧـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯧﺮﯨـﭗ ﺋﯘﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷﺘﯜﻡ‪ .‬ﺋﯘ ﭼﻪپ ﻳﯩﯖﯩﻤﮕﻪ ﺗﺎﻗﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ ﻗﯩﺰﯨﻞ ﺋـﺎﻱ ﺑﻪﻟﮕﯩـﺴﯩﺪﯨﻦ ﻣﯧﻨﯩـﯔ ھﯩـﻼﻝ ﺋﻪھﻤﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺧـﺎﺩﯨﻤﻰ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﻨــﻰ ﺑﯩﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺧﯩﺘــﺎﻳﭽﻪ ﺳﯚﺯﻟﻪﺷــﻜﻪ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯘ ﻣﯧﻨﯩــﯔ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺳــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﭼﯜﺷــﻪﻧﻤﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﻨﻰ‬ ‫ﺋﯘﻗﻘﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺭﯗﺱ ﺗﯩﻠﯩــﺪﺍ ﺳﯚﺯﻟﻪﺷــﻜﻪ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺰ ﺭﺍۋﺍﻥ ﺳﯚﺯﻟﯩــﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘــﯘﻕ‪ .‬ﺳــﯚﺯ‬ ‫‪41‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﯩـــﺪﺍ ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐـــﺎ ھﯩـــﻼﻝ ﺋﻪھﻤﻪﺭﻧﯩـــﯔ ﺧﻪﻟﻘﺌـــﺎﺭﺍﻟﯩﻖ ﺑﯩـــﺮ ﺟﻪﻣﺌﯩـــﻴﻪﺕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨـــﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩـــﯔ ﭘﯜﺗـــﯜﻥ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ھﻪﻣﺪە ﺋﯚﺯﯛﻣﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﻮﺭﯗﻧﻨﯩﯔ ﻣﻪﺳـﺌﯘﻟﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﻨـﻰ ﺩﯦـﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺑﯘ ﺋـﺎﺩەﻡ ﻳﯘﻧـﯘﺱ ﺑﻪﮔـﻜﻪ ﻗـﺎﺭﺍپ ﺧﯩﺘـﺎﻳﭽﻪ ﺑﯩـﺮ ﻧﯩﻤﯩﻠﻪﺭﻧـﻰ ﺩەپ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﻳﯘﻧـﯘﺱ ﺑﻪگ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻣﯧﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻤﻨﻰ ﻗﻮﻟﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﻤﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪە‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﺎﺩەﻡ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺷﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽـﻰ ۋە ﺳـﯩﺮﺗﯩﺪﺍ‪ ،‬ﺳـﯧﭙﯩﻞ ﺋﺎﺳـﺘﯩﺪﺍ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺋﯚﻟــﯜﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﻣﯜﺷــﻜﻪ‪ ،‬ﻳﺎﺭﯨــﺪﺍﺭﻻﺭﻧﻰ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﻐــﺎ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﺩﺍۋﺍﻟﯩــﺸﯩﻤﻐﺎ ﻗﻮﺷــﯘﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‬ ‫ﺳــﻪﻣﻪﻧﺪﯨﻜﻰ ھﯧﻠﯩﻘــﻰ ﺗــﯚﺕ ﺋﯚﻟــﯜﻛﻨﻰ ﺩەﭘــﻨﻪ ﻗﯩﻠﯩــﺶ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺋــﺎﻳﺮﯨﻢ ﺭﯗﺧــﺴﻪﺕ ﺳــﻮﺭﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩــﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﯩﻤــﯘ‬ ‫ﻗﻮﺷـــﯘﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐـــﺎ‪» :‬ﺗﯚﻣـــﯜﺭ ﺳـــﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﻛﺎﻟﻠﯩـــﺴﻰ ﺗﯧﻨـــﻰ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﺑﯩـــﺮﮔﻪ ﻛﯚﻣﯜﻟﻪﻣـــﺪﯗ ﻳـــﺎﻛﻰ ﺋـــﺎﻳﺮﯨﻢ‬ ‫ﻛﯚﻣﯜﻟﻪﻣﺪﯗﺭ؟«‪ ،‬ﺩﯦﺴﻪﻡ‪ ،‬ﺋﯘ ﺷﯘ ھﺎﻣﺎﻥ ﻳﯧﯖﻰ ﺷـﻪھﻪﺭﮔﻪ ﺗﯧﻠﯧﻔـﯘﻥ ﺑﯧﺮﯨـﭗ‪ ،‬ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﯩـﯔ ﻛﺎﻟﻠﯩـﺴﯩﻨﻰ ﺩەﺭھـﺎﻝ ﺋﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﭗ ھﯩﻼﻝ ﺋﻪھﻤﻪﺭﮔﻪ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗﺷﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗﻕ ﺑﻪﺭﺩﻯ ھﻪﻣﺪە ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺑـﺎﻳﯩﻘﻰ ﺳـﻮﺋﺎﻟﯩﻤﻐﺎ‪» :‬ﻛﺎﻟﻠﯩـﺴﻰ ﺗﯧﻨـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩــﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻛﯚﻣﯜﻟــﺴﯘﻥ« ﺩەپ ﺟــﺎۋﺍﺏ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋــﺎﻳﺮﯨﻼ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﺋــﯘ ﻣﺎﯕــﺎ ﺋــﯚﺯ ﺗﻪﺷــﻪﻛﻜﯘﺭﯨﻨﻰ ﺑﯩﻠــﺪﯛﺭﺩﻯ ۋە ﻳﯘﻧــﯘﺱ‬ ‫ﺑﻪﮔﻜﻪ ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﻛﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﺧﯩﺮﺍﺟﻪﺗﻨﻰ ﺗﻪﻗﻠﻪپ ﺑﯧﺮﯨﺸﻨﻰ ﺗﺎﭘﯩﻠﯩـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ھﻪﺭھﺎﻟـﺪﺍ ﺑـﯘ ﻗﻮﺭﻗﯘﻧﭽﻠـﯘﻕ ﺋﻮﺭﺩﯨـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺳﯩﺮﺗﻘﺎ ﺳﺎﻕ ‪ -‬ﺳﻪﻻﻣﻪﺕ ﭼﯩﻘـﺘﯩﻢ ‪ -‬ﺩە‪ ،‬ﺋـﺎﻳﯩﻐﯩﻢ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺗﯩـﮕﻪﺭ‪ -‬ﺗﻪﮔـﻤﻪﺱ ﺑـﻮﺯ ﺋﯧﺘﯩﻤﻨﯩـﯔ ﻗﯧـﺸﯩﻐﺎ ﭼـﺎﭘﺘﯩﻢ‪ .‬ھﯩـﻼﻝ‬ ‫ﺋﻪھــﻤﻪﺭ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺧــﺎﺩﯨﻤﻼﺭ ﻧــﯚۋەﺗﺘﯩﻜﻰ ﻗﯘﺗﻘــﯘﺯﯗﺵ ﺋﯩــﺸﯩﻐﺎ ﻣﺎﯕﺪﯗﺭﯗﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎﻡ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﻐــﺎ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﯨﻢ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻛﻪﻣﺪە ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﻛﺎﻟﻠﯩـﺴﯩﻤﯘ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻛﯧﻠﯩﻨﯩـﭗ ﺋـﯚﺯ ﺗﯧـﻨﯩﮕﻪ ﻗﻮﺷـﯘﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻼھ‬ ‫ھﺎﺟﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎڭ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﺒﺮﺍھﯩﻢ ﻗﺎﺭﻯ‪ ،‬ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﻗـﺎﺭﻯ ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻣﯘھﺎﭘﯩﺰەﺗﭽﯩـﺴﻰ‪،‬‬ ‫ﺷﻮﭘﯘﺭﻯ ﺋﻪﻣﯩﻦ ﻣﻪﺭﮔﻪﻥ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺗﻮﻏﺮﺍﻕ ﻣﺎﺯﺍﺭﻏﺎ ﺩەﭘﻨﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪.‬‬ ‫»ﺑﯩــﺰ ﺋﻪﻟــﯟەﺗﺘﻪ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﺋﯩﮕﯩﺪﺍﺭﭼﯩﻠﯩﻘﯩــﺪﯨﻤﯩﺰ )ﻳﻪﻧــﻰ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﺑﻪﻧــﺪﯨﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ(‪ ،‬ﭼﻮﻗــﯘﻡ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺩەﺭﮔﺎھﯩﻐﺎ ﻗﺎﻳﺘﯩﻤﯩﺰ‪) «.‬ﺑﻪﻗﻪﺭە ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪ -156‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ(‬ ‫ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎڭ ﻣﻪﺭھﯘﻣﻨﯩــﯔ ﺑــﯘ ھﺎﻟﻐــﺎ ﺩﯗﭼــﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷــﯩﻨﯩﯔ ﺳــﺎﺩﺩﯨﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺑﯩﭙﻪﺭۋﺍﻟﯩﻘﻘــﺎ ﺋﻮﺧــﺸﺎﺵ ﺑﯩــﺮ ﻗــﺎﻧﭽﻪ‬ ‫ﺳﻪۋەﺑﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﻣﻪﺳـﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺋـﯚﺯ ۋﺍﻗﺘﯩـﺪﺍ ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤـﺪﯨﻦ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻐﺎ‪» :‬ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﺎﺭﯨﻤﯩﺰ‬ ‫ﺑﯘﺯﯗﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻗﻨﻰ ﺗﺎﭘــﺸﯘﺭﯗپ ﺋﺎﻟﻐــﺎﻥ ھﺎﻣــﺎﻥ ﺗﯧــﺰﺩﯨﻦ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗــﻜﻪ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ‬ ‫ﻗﻮﻟﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﻗــﻮﺭﺍﻟﻼﺭ ﺗﺎﺭﺗﯩــﭗ ﺋﯧﻠﯩﻨــﺴﯘﻥ‪ «.‬ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧــﺪﺍ ﺑﯩــﺮ ﭘﻪﺭﻣــﺎﻥ ﻛﯧﻠﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎڭ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺑــﯘ‬ ‫ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻨﻰ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷﯘﺭﯗﺵ ﺋﯘﻳﺎﻗﺘﺎ ﺗﯘﺭﺳﯘﻥ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺑﯘ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻨﻰ ﻣﺎﺯﯨﺨﯘﻳﻐﺎ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ‪» :‬ﻣﺎﯕﺎ ﻣﯘﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑـﯘﻳﺮﯗﻕ‬ ‫ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤــﺎ ﻣﻪﻥ ﺳــﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺩﻭﺳــﺘﻠﯘﻕ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺑــﯘ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻗﻨﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟــﮕﻪ ﺋﺎﺷــﯘﺭﻣﯩﺪﯨﻢ« ﺩەﻳــﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑــﯘﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﺯﯨﺨـﯘﻱ ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﯩـﯔ ﺩﻭﻟﯩـﺴﯩﻐﺎ ﺋـﯘﺭﯗپ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ ﺗﻪﺷـﻪﻛﻜﯜﺭ ﺋﯧﻴﺘﯩـﺪﯗﺭ ۋە ﺑـﯘ ﺋﯩـﺸﻨﻰ ﻛـﯚﯕﻠﯩﮕﻪ ﭘﯜﻛـﯜپ‬ ‫ﻗﻮﻳﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺑﯧــﺸﯩﻐﺎ ﺑــﺎﻻ‪ ،‬ﺟﯧﻨﯩﻐــﺎ ﺟــﺎﺯﺍ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﻧﯩﻬــﺎﻳﻪﺕ ﺋــﯘﻻﺭ‬ ‫ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺯﺭﺍﺋﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯚﺯ ﻧﺎﺩﺍﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺑﯩﻠﯩﻤﺴﯩﺰﻟﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﺑﺎﻧﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯧﺘﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﺧﻪﺳﻤﻰ ھﻪﻗﯩﻘﯩﻲ ﺳﯧﻨﻰ ﺋﯚﻟﺪﯛﺭﻣﻪﻟﻰ ﺋﺎۋۋﺍﻝ‬ ‫ﺳﻪﻥ‪ ،‬ﺳﻪﻥ ﺑﯩﺰە ﺩﯛﺷﻤﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﺳﺘﯜﻥ ﮔﻪﺗﯩﺮەﻥ ﺋﻪﻝ‪.‬‬ ‫ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﺎﻛﯩﻒ‬ ‫ﺗﻪﺭﺟﻪﻣﻪﺳﻰ‪ :‬ﺋﻪﻱ ھﻪﻗﯩﻘﯩـﻲ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ ﺟﺎھـﺎﻟﻪﺕ! ﺋﺎﻟـﺪﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺳـﯧﻨﻰ ﺋﯚﻟﺘـﯜﺭﯛﺵ ﻛﯧـﺮەﻙ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧـﻰ‬ ‫ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﮕﻪ ﺧﺎﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺩەﻝ ﺋﯚﺯﯛڭ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ؟‬ ‫ﺑﯘ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺋﯧﻠﻰ ﺋﯩﭽﻤﯩﺶ ﺟﺎھﺎﻟﻪﺕ ﺋﺎﻏﯘﺳﯩﺪﯨﻦ ۋﺍﻱ‪،‬‬ ‫‪42‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯩﺸﯩﺘﻤﻪﻳﺪﯗ ﻗﯘﻻﻏﻰ ﺑﯘ ﺟﺎھﺎﻥ ﻗﻮﻗﻮﺳﻰ ﺩﯨﻦ ۋﺍﻱ‬ ‫ﻳﺎﺭەﺏ ﺗﻪﺭەھﻬﯘﻡ ﺋﻪﻳﻠﻪﻣﻪﺳﻪڭ ھﺎﻟﯩﻤﯩﺰ ﺧﻪﺭﺍﺏ‬ ‫ﻳﺎﻧﺪﯗﻕ ﺟﻪھﺎﻟﻪﺕ ﺋﺎﺗﻪﺷﯩﻨﻪ ﺑﺎﻏﺮﯨﻤﯩﺰ ﻛﻪﺑﺎﺏ‬ ‫ﺟﻪﺩﯨﺪﻟﻪﺭ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﺎﭘﭙﺎﻕ ﺧﻮﺟﺎﻣﺪﺍ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕﺎﻥ‪ -‬ﺋﯚﺯﺑﯧﻚ ﺗﻮﻗﯘﻧﯘﺷﻰ‬ ‫ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺋﺎﭘﭙﺎﻕ ﺧﻮﺟﺎﻡ ﻣﺎﺯﯨﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺗﯘﯕﮕﺎﻥ‪ -‬ﺋﯚﺯﺑﯧـﻚ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ ﺷـﯩﺪﺩەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺋـﯘﺭﯗﺵ ﻳــﯜﺯ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﻳﺎﺭﯨــﺪﺍﺭﻻﺭ‪ ،‬ﺋﯚﻟـﯜﻛﻠﻪﺭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧــﺪﺍ‪ ،‬ﻛﻮﭼـﺎﺩﺍ‪ ،‬ﺑــﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ھﯧﭽﻜﯩﻤﻨﯩــﯔ‬ ‫ﻛﺎﺭﻯ ﻳﻮﻕ ھﺎﻟﺪﺍ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﺋﻮﺭﺩﯨﺪﯨﻦ ھﯩﻼﻟﻰ ﺋﻪھﻤﻪﺭ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨـﺴﯩﮕﻪ ﺑﯩـﺮ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻥ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻗﻮﻟﯩـﺪﺍ‬ ‫ﻣﯧﻨﻰ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﻏﺎﻥ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﺪﺍ ﻣﻪﻛﺘﯘپ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺩەﺭ ھـﺎﻝ ﺑـﻮﺯ ﺋﯧﺘﯩﻤﻐـﺎ ﻣﯩﻨـﺪﯨﻢ‪ -‬ﺩە‪ ،‬ھﯧﻠﯩﻘـﻰ ھﻪﺭﺑﯩـﻲ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻨﯩﯔ ھﯘﺯﯗﺭﯨﻐﺎ ﻛﯩﺮﺩﯨﻢ‪ .‬ﻛﯚﺭﯛﺷﯜﺷﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘ ﻣﺎﯕﺎ‪» :‬ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ ﺧﺎﻧﯩﺪﺍ ﻳﺎﺭﯨﺪﺍﺭﻻﺭ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺳـﯩﺰﻧﻰ ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺩﺍۋﺍﻻپ ﺳﺎﻗﺎﻳﺘﯩﺶ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺟﻪڭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩﺪﺍ ﺋـﯚﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﻪﺭﻟﯩﻜـﺘﻪ ﻗﻮﻳـﯘﺵ ﺋﯩـﺸﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭﺩﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩـﺶ‬ ‫ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﭼﺎﻗﯩﺮﺗﻘـﺎﻥ ﺋﯩـﺪﯨﻢ« ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺑـﯘ ﺋﯩــﺸﻼﺭﻏﺎ ﺗﻪﻳﻴـﺎﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﻨـﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﮔﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺋـﯘ ﻣﺎﯕــﺎ‬ ‫ھﯩﻼﻝ ﺋﻪھـﻤﻪﺭ ﺋﯩﺪﺍﺭەﺳـﻰ ۋە ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﯩﻨﯩـﺪﯨﻜﻰ ھﻪﺭ ﻗﺎﻳـﺴﻰ ﺧﺎﺩﯨﻤﻼﺭﻏـﺎ ﻣﺎﺋـﺎﺵ ﺗـﻮﺧﺘﯩﺘﯩﺶ ۋە ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﻐـﺎ‬ ‫ﻛﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﭼﯩﻘﯩﻤﻼﺭﻧﻰ ھﯧﺴﺎﺑﻼپ ﭼﯩﻘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺭﻭﻳﺨﯧﺘﯩﻨـﻰ ﻳﻪﺗﻜـﯜﺯﯛپ ﺑﯧﺮﯨـﺸﯩﻤﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻥ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﻗﻮﺷــﯘﻟﻐﺎﻥ ۋە ﺗﻪﺷــﻪﻛﻜﯜﺭ ﺋﯧﻴﺘﻘــﺎﻥ ھﺎﻟــﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯖــﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠــﺪﯨﻢ‪ .‬ﺗﻪﻟﻪﭘــﻜﻪ ﻛــﯚﺭە‪ ،‬ﺋﺎﻟــﺪﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﺧﺎﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﺎﺭﯨﺪﺍﺭﻻﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺩﺍۋﺍﻟﯩﺪﯗﻕ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻳﺎﻧﺪﯨﻦ ﺩەﭘـﻨﻪ ﺋﯩـﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻣﻪﺳـﺌﯘﻝ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻼھ‬ ‫ھﺎﺟﻰ ﺋﻪﺳﺒﺎﺏ‪ -‬ﺟﺎﺑـﺪﯗﻗﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﺎﭘﭙـﺎﻕ ﺧﻮﺟﯩﻐـﺎ ﻣﺎﯕﻐﯘﺯﯗﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯚﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ﻳﻪﺭﻟﯩﻜـﺘﻪ ﻗﻮﻳﯘﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻳﺎﺭﯨـﺪﺍﺭﻻﺭ‬ ‫ﻳﺎﺗﺎﻗﻘﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚﺕ ﺩﺍﻧﻪ ﺋﺎﺕ ﺋﯜﺳـﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺧﻮﺭﺟـﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ھﯩـﻼﻝ ﺋﻪھـﻤﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﯩـﺶ‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ھﻪﺭﺑﯩــﻲ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﯩﻐﺎ ﺩﻭﻛــﻼﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧــﺪﯨﻦ‪ ،‬ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧــﺪﯨﻦ ﺑــﯘ ﺗــﯚﺕ ﺋــﺎﺗﻨﻰ ھﯩــﻼﻝ ﺋﻪھــﻤﻪﺭ ۋە‬ ‫ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﺴﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺩەپ ﺭﯗﺧﺴﻪﺕ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯩــﺮ ﻛﯩﭽﯩــﺴﻰ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩــﻖ ﺗــﯚﺕ ﻧﻪﭘﻪﺭ ﺋــﺎﺩەﻡ ﺗﯘﻳﯘﻗــﺴﯩﺰ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﻐــﺎ ﺑﺎﺳــﺘﯘﺭﯗپ‬ ‫ﻛﯩﺮﯨﭗ ھﯧﻠﯩﻘﻰ ﺗﯚﺕ ﺋﺎﺗﻨﻰ ﺑﯘﻻپ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩـﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﻗـﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﻗـﻮﺭﺍﻝ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ‬ ‫ﺗﺎﻗﺎﺑﯘﻝ ﺗﯘﺭﺍﻟﻤﯩﺪﯗﻕ‪ .‬ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺕ )ﺋﯩـﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗـﻰ( ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ‪ ،‬ﺟﻪﺭﻧﯩـﻞ‬ ‫ﺳﺎھﯩﺒﻘﺎ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﺎﺷﻜﻪﻧﺘﻠﯩﻚ ﻳﻪھﻴﺎ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﺎﺩەﻣﻤﯘ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫)ﺷﺎھ ﻣﻪﻧﺴﯘﺭ( ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼھﻨﯩﯔ ﻗﺎﭼﯘﺭﯗۋﯦﺘﯩﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﺧﻮﺗﻪﻥ ﺭەھﺒﯩﺮﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻼھ ۋە ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻼﺭﻧﯩـﯔ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩە ﻧﻪﺯەﺭﺑﻪﻧـﺪ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗﯧﻠﯩـﺸﯩﻐﺎ‬ ‫ﻣﯘﻧﻪۋۋەﺭﻟﻪﺭ )ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﻰ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﻯ ۋەﻛﯩﻠﻠﯩﻜﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﻐـﺎﺭ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺩﯦﻤﻪﻛﭽـﻰ‪ -‬ﺕ( ﺭﺍﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺱ‬ ‫ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯘﯕﺎ ﺟﻪﻣﺌﯩــﻴﻪﺕ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﻗــﺎﭼﯘﺭﯗۋﯦﺘﯩﺶ ﻗــﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﭗ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩــﻲ ﭼﺎﺭﯨــﺴﻰ‬ ‫ﺋﯩــﺰﺩەﻟﻤﻪﻛﺘﻪ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﻳﯘﻗﯩﺮﯨــﺪﺍ ﺩەپ ﺋﯚﺗﯜﻟﮕﻪﻧــﺪەﻙ‪ - 1933 ،‬ﻳﯩﻠــﻰ ‪ - 9‬ﺋﺎﻳﻨﯩــﯔ ‪ - 27‬ﻛــﯜﻧﻰ ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ‬ ‫ﻛﺎﻟﻠﯩﺴﻰ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻧﻠﯩﻖ ﺧﻪۋﯨﺮﻯ ﺗﺎﺭﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ھﯩﻼﻝ ﺋﻪھـﻤﻪﺭ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩـﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺷﻪﺑﺒﯘﺳـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺳــﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋــﺎﺑﺮﯗﻳﻠﯘﻕ ﻗﯘﺭﺑﯧﺸﯩــﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨــﭗ ﺧﻮﺟــﺎ ۋە ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠــﻠﻪ ﻳﻪﻧﻪ ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩــﻖ ﺗــﯚﺕ‬ ‫ﻳﯩﮕﯩﺘﻨﯩﯔ ﻗﻮﻏﺪﯨﺸﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼھ ۋە ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻣﯘھـﺎﭘﯩﺰەﺗﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗـﺎﭼﯘﺭﯗﻟﯘپ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ‬ ‫‪43‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﺷـﺎھ ﻣﻪﻧـﺴﯘﺭ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﯩـﺪەﻙ ﺋـﯚﺯ ﺗﻪﺧـﺘﯩﮕﻪ ﺋﻮﻟﺘـﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﻛﯜﻧـﺪە ﺧـﯘﺩﺩﻯ ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺩﯗﻧﻴـﺎ ﺷـﺎھ‬ ‫ﻣﻪﻧﺴﯘﺭﻧﯩﯔ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪەﻙ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺩﯦﻤﯩﺴﯩﻤﯘ ﺷﺎھ ﻣﻪﻧﺴﯘﺭﻧﯩﯔ ﻧﻪﺯەﺭ ﺑﻪﻧﺪﺗﯩﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻛـﯜﻧﻰ )‪ - 9‬ﺋﺎﻳﻨﯩـﯔ ‪27‬‬ ‫ ﻛــﯜﻧﻰ( ﺋﯘﻧﯩــﯔ ھﺎﻳﺎﺗﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﺑﻪﺧﺘﯩﻴــﺎﺭ ﻛــﯜﻥ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﮔﯘﻣﺎﻧﻼﻧﻐــﺎﻧﻼﺭ ﺑﯧﺮﯨــﭗ ﺷــﺎھ ﻣﻪﻧــﺴﯘﺭﻧﯩﯔ‬‫ﺭﻭھﯩﺪﯨﻦ ﺳﻮﺭﺳﺎ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍ ﺑﯘ ﺳﯚﺯﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﯩﻨﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯ ﺋﺎﻏﺰﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﯕﻼﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺷـﯧﻬﯩﺪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﭘـﺎﻙ‬ ‫ﺭﻭھــﻰ ﺋﻪﻟــﯟەﺗﺘﻪ ﺗــﻮﻏﺮﺍ ﺳــﯚﺯﻟﻪﻳﺪﯗ‪ .‬ﺷــﺎھ ﻣﻪﻧــﺴﯘﺭ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧــﺪﺍ ھﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﻘــﺎ ﻳﯧﯖﯩــﺪﯨﻦ ﻗــﺎﻳﺘﯩﺶ ﺑﻮﻟــﯘپ‬ ‫ھﯩﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﻛﯜﻧﻨﯩﯔ ﺧﺎﺗﯩﺮﯨـﺴﻰ ﺳـﯩﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺷـﺎھ ﻣﻪﻧـﺴﯘﺭ ﺋـﺎﺭﯨﻒ ﺧﻮﺟـﺎ ۋە ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩـﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﻛﺎﺗﺘﺎ ﺯﯨﻴﺎﭘﻪﺕ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ ﺑﯩـﺮ ﺧﺎﻟﺘـﺎ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻥ ﺋﯩﻠﺘﯩﭙـﺎﺕ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ھﯩـﻼﻝ ﺋﻪھـﻤﻪﺭ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩـﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﺭەھﻤﻪﺕ‪ -‬ﺗﻪﺷﻪﻛﻜﯘﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ‪ ،‬ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﺋﯩﺰﺯەﺕ‪ -‬ﺋﯩﻜﺮﺍﻣﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﺋـﯘﺯﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺯﺍﻣﺎﻧﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺗﻪﻗﻪﺯﺯﺍﺳﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻼھﺘﯩﻦ ﺟـﯘﺩﺍ ﺑﻮﻟﯘﺷـﻘﺎ ﺗـﻮﻏﺮﺍ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺳـﺎﺑﯩﺖ‬ ‫ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻤــﯘ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﻳﯚﺗﻜﯩﻠﯩــﭗ ﺳــﯩﯟﯨﻞ )ﭘــﯘﻗﺮﺍﭼﻪ ﻛﯩﻴﯩــﻨﮕﻪﻥ( ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ھﯩﻤﺎﻳﯩــﺴﯩﺪە ﺑﯩــﺮ ﺑﯚﻟــﯜﻙ‬ ‫ﻣﯘﻧﻪۋۋەﺭﻟﻪﺭ ھﻪﻣـﺪە ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﻨﯩـﯔ ﺭەھﺒﻪﺭﻟﯩﻜﯩـﺪە ﺋﺎﺭﺗﯘﺷـﻘﺎ ﺋﯘﺯﯨﺘﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ ﺋﺎﺭﺗﯘﺷـﻘﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧــﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺋــﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜــﻰ ﺯﯨﻴــﺎﻟﯩﻴﻼﺭ‪ ،‬ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻼﺭ‪ ،‬ﺗﯧﯖﺠــﺎﯕﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺳــﯚھﺒﻪﺕ ﺋﯚﺗﻜــﯜﺯﯛپ‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺩﯛﺷــﻤﻪﻥ ﻗﻮﻟﯩــﺪﯨﻦ ﺗﻪﻛــﺮﺍﺭ ﻗﯘﺗﻘــﯘﺯﯗپ ﻗــﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺳــﻪﭘﻪﺭۋەﺭ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﻛﯩﺮﯨــﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘــﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣــﺪﻯ ﺑﯩــﺰ‬ ‫ﺋﺎﺭﺗﯘﺷــﺘﯩﻜﻰ ﺋﻪھــﯟﺍﻟﻼﺭﻧﻰ ﺷــﯘ ھﺎﻟــﺪﺍ ﻗﻮﻳــﯘپ‪ ،‬ﺋﻮﻗــﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺷــﻪھﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩــﮕﻪ ﻧﻪﺯەﺭ‬ ‫ﺗﺎﺷﻼﻳﻠﻰ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﯩﺠﺎﺗﻰ )ﻗﯘﺗﯘﻟﯘﺷﻰ(‬ ‫ﺑﯘ ﭘﻪﻳﺘﻠﻪﺭﺩە ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺷﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺯﺍﻣﺎﻧﻰ ﻛﯧﺘﯩـﭗ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕـﺎﻥ ﺯﺍﻣـﺎﻧﻰ ھﯚﻛـﯜﻡ ﺳـﯜﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‬ ‫ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺧﻪﻟــﻖ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺳﺎﺭﺍﺳــﯩﻤﻪ ﺋﯩﭽﯩــﺪە ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩﻨﯩــﭗ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻤــﯘ ﺋــﺎﺯﻏﯩﻨﻪ ﺳــﺎﻧﻐﺎ ﺋﯩــﮕﻪ‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ﭘﯜﺗــﯜﻥ ﻣﻪﻣﻠﯩــﻜﻪﺕ ۋە ﺑــﺎﺭﭼﻪ ﺗــﯜﺭﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﺎﺷــﻘﯘﺭﯗپ ﻛﯧﺘﯩــﭗ ﺑﻮﻻﻟﯩــﺸﻰ ھــﯧﭻ ﺋﻪﻗﯩﻠــﮕﻪ ﺳــﯩﻐﻤﺎﺱ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﯘﺷـﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤـﺎﻱ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻘﻨﯩـﯔ ﺋﻪﻟﭙﺎﺯﯨـﺪﯨﻦ »ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭ ﺗﻮﭘﻠﯩﻨﯩـﭗ ﺑـﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛـﯜﭼﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﻮﻣﯘﻣﯩﻲ ﺑﯩﺮ ھﯘﺟﯘﻣﻐﺎ ﺋﯚﺗﺴﻪ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺋﯩﭽﻜﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻗﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻳـﺎﺭﺩەﻣﻨﻰ ﻗﯩﻠـﺴﺎﻕ‪ «...‬ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﺭﺯﯗ‬ ‫ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺋﯧﻐﯩـــﺰﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﺎﺭﻣﯩـــﺴﯩﻤﯘ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩـــﻴﻼ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻨﯩـــﭗ ﻗـــﺎﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻛﻪﻣﯩـــﻨﻪ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩـــﭗ ھﯩـــﻼﻝ ﺋﻪھـــﻤﻪﺭ ۋە‬ ‫ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩــﺪﺍ ﺧﯩــﺰﻣﯩﺘﯩﻢ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﭘــﺎﺕ‪ -‬ﭘــﺎﺕ ﻳﺎﺭﯨــﺪﺍﺭ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻥ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺩﺍۋﺍﻻﺵ‬ ‫ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﺭﺩﺍ ۋە ۋە ﮔﺎﺯﺍﺭﻣﯩﻐﺎ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﭼﺎﻏﻠﯩﺮﯨﻤﺪﺍ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺟﯩـﻖ ﻧﻪﺭﺳـﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩـﭗ ﻗﺎﻳﺘـﺎﺭ‬ ‫ﺋﯩﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺭﺗﯘﺷــﺘﺎ ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎڭ ﺩەۋﺭﯨــﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺮﮔﻪ ﺗﯧﯖﺠــﺎﯕﻼﺭ‪ ،‬ﻟﯜﻳﺠــﺎﯕﻼﺭ‪ ،‬ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ھﻪﻣﻤﯩــﺴﻰ ﺗﻮﭘﻼﻧــﺪﻯ‪ .‬ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣــﻮﻟﻼﻡ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻖ ﺋــﺎﺭﺗﯘﺵ ﻣــﯘﻧﻪۋۋەﺭﻟﯩﺮﻯ ﺗﺎﻏــﺪﯨﻜﻰ ﻗﯩﺮﻏﯩﺰﻻﺭﻧﯩــﯔ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻰ‬ ‫ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﺭﯨـﺪﺍ ﺋﺎﺗﯘﺷـﺘﺎ ﭼـﻮڭ ﺑﯩـﺮ ﻳﯩﻐﯩـﻦ ﺋﯧﭽﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﻳﯩﻐﯩﻨـﺪﺍ ﺟﻪﻣﺌﯩـﻴﻪﺕ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩـﺮﻯ ۋە‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﺋﻮﻣﯘﻣﻴﯜﺯﻟﯜﻙ ھﯘﺟﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺋﻮﺭﺗﺎﻗﻼﺷﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ھﯘﺟـﯘﻡ ﻛـﯜﻧﯩﻨﻰ ﺑﯧﻜﯩﺘﯩـﺸﻼ‬ ‫ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﺑﯩﺮ ﻛﯧﯖﻪﺷﻜﻪ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﻳﯩﻐﯩﻨﻰ‬

‫‪44‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺪﯨﻦ ﻛﯚپ ﺋـﯚﺗﻤﻪﻱ ﺋﯩـﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘـﻰ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ھﯘﺟـﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩـﺶ ﻛـﯜﻧﯩﻨﻰ ﺑﯧﻜﯩـﺘﯩﺶ ﻣﻪﺧـﺴﯘﺱ‬ ‫ﻳﯩﻐﯩﻨﯩﻨﻰ ﭼﺎﻗﯩﺮﺩﻯ‪ .‬ﻳﯩﻐﯩﻨﺪﺍ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﻨﯩﯔ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺋﻪھﯟﺍﻟﻰ‪ ،‬ﻗﻮﺷﯘﻥ ﺳﺎﻧﯩﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﻛـﯚﺭﯛپ ﭼﯩﻘﯩﻠـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻳﺪﺍﻥ ﻗﯩﺰﻏﯩﻦ ﻛﯧﯖﯩﺸﯩﺸﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ھﻪﻣﻤﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩـﺮﺩەﻙ ﻣﺎﻗﯘﻟﻠﯩـﺸﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﻮﻣـﯘﻣﯩﻲ ھﯘﺟـﯘﻡ ﻛـﯜﻧﻰ ‪- 10‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪ - 1‬ﻛﯜﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﻜﯩﺘﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ھﯘﺟﯘﻡ ﻛﯜﻧﻰ ﻗﯩﺮﻏﯩﺰﻻﺭ ﺗﺎﻍ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺋﯚﺯﺑﯧـﻚ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻟﯩﺮﻯ ﺋـﺎﺭﺗﯘﺵ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ھﯘﺟــﯘﻡ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﻛﻪﻳﻨﯩــﺪﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﺷــﺘﯩﻜﻰ ﺧﻪﻟــﻖ ﻛــﯜﭼﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﻟﯩﻚ ﺗﯧﯖﺠــﺎﯕﻼﺭ‬ ‫ﺑﯩــﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻧﻪﺭە ﺗﺎﺭﺗﯩــﭗ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﻛﻮﻧــﺎ ﺷــﻪھﯩﺮﯨﮕﻪ ھﯘﺟــﯘﻡ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﻛﯜﻧــﺪەﯨﻜﻰ ﺋﻮﻣــﯘﻣﯩﻲ ھﯘﺟﯘﻣــﺪﺍ ﺋﯩﻜﻜــﻰ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﻛﯜﻥ ﺑﻮﻳﻰ ﺗﻮﺧﺘﯩﻤـﺎﻱ ﺋﯧﺘﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺋـﻮﻕ ﺋﺎۋﺍﺯﯨـﺪﯨﻦ ﻗـﯘﻻﻗﻼﺭ ﭼﯘﯕﯘﻟـﺪﺍﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻳﺎﺭﺑـﺎﻍ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨـﺴﯩﺪﯨﻦ ﻗـﯘﻡ‬ ‫ﺩەﺭۋﺍﺯﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﺎﺷﻘﯩﺮﯨﺴﯩﻐﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘـﺎ‪ ،‬ﺳـﯧﭙﯩﻞ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩـﺪﺍ ﺋـﯚﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ۋە ﻗﯧﻴﻨﯩﻠﯩـﭗ ﻳﺎﺗﻘـﺎﻥ ﻳﺎﺭﯨـﺪﺍﺭﻻﺭ‬ ‫ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﻐــﺎ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﻛﯧﻠﯩﻨــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﺘــﺎ ﻏﺎﺋﯩــﺐ ﺋــﻮﻕ ﺗﻪﻛﻜﻪﻧﻠﯩﻜــﺘﯩﻦ ﺋﯧﭽﯩﻨﯩــﺸﻠﯩﻖ ﻧــﺎﻟﻪ‪ -‬ﭘﻪﺭﻳــﺎﺩ ﻗﯩﻠﯩــﭗ‬ ‫ﻳﺎﺗﻘــﺎﻥ ﺋﯚﺗﻜــﯜﻧﭽﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ھﻪﺭ ﻳﻪﺭﺩە ﻛــﯚﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑــﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧــﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻳﺎﺭﯨــﺪﺍﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺩﻭﺧﺘــﯘﺭﻻﺭ‪ ،‬ﻳــﺎﺭﺍ‬ ‫ﺗﺎﯕﻐﯘﭼﯩﻼﺭ ﻳﯧﺘﯩﺸﻪﻟﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ۋەﺯﯨﻴﻪﺕ ﺗﻮﻟﯩﻤﯘ ﺧﻪﺗﻪﺭﻟﯩﻚ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ھـﺎۋﺍﺩﺍ ﺋـﻮﻗﻼﺭ ﺋﯘﭼـﯘپ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ‪ ،‬ﻳـﺎﻣﻐﯘﺭﺩەﻙ‬ ‫ﻳﯧﻐﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺳﻪﻣﻪﻧﺪﯨﻜﻰ ﻗﯩﺰﯨﻞ ﻛﯩﺮﯨﺴﺖ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩـﺘﯩﮕﻪ ﭼﺎﭘـﺎﺭ ﺋـﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻣﯘﻧـﺪﺍﻕ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧـﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻣﻪﻛﺘﯘپ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪.KRASNO KREST V SOVTSKOY POLPREDSTVO V KASHGARE‬‬ ‫‪,IDYAT BAY, MASSE RANENNIH YELAVENIKO‬‬ ‫‪.ANDERSON NI USPIVAYUTV V BALNITSU‬‬ ‫ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩـــﺴﻰ‪ :‬ﺋـــﯘﺭﯗﺵ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘـــﺎ‪ .‬ﻳﺎﺭﯨـــﺪﺍﺭﻻﺭ ﻛـــﯚپ‪ .‬ﺩﻭﺧﺘـــﯘﺭ ﺋﺎﻧﺪﯨﺮﺳـــﯘﻥ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﻳﯩﻼۋﯨﻨﻜـــﺎﻻﺭ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﺸﻪﻟﻤﻪﻳﯟﺍﺗﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺷﯘﯕﺎ ﺗﯧﺰﺩﯨﻦ ﻳﺎﺭﺩەﻣﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﯕﻼﺭ!‬ ‫ھﯧﭻ ﻗﺎﻧﭽﻪ ۋﺍﻗﯩـﺖ ﺋﯚﺗﻤﻪﺳـﺘﯩﻦ ﺑﯩـﺮ ﭘﻪﻳﺘﯘﻧـﺪﺍ ﺋﺎﻳـﺎﻝ ﺩﻭﺧﺘـﯘﺭ ﺳﯩـﺴﻴﺎﻳﻮۋﺍ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺩﯛﺷـﻪﻧﺒﯩﻠﯩﻚ ﻗﺎﺳـﯩﻤﻮﻓﻼﺭ‬ ‫ﺧﻪﺳﺘﻪﺧﺎﻧﯩﺪﺍ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﭼﺮﯨﺸﯩﺶ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭ ﺳﯩﺴﺎﻳﻮۋﺍ‪» :‬ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﯨﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺋـﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩـﺶ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﺑﯧﺸﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ -‬ﺋﺎﺭﻗﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺋﯘﭼﯘۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﻮﻗﻼﺭﻏـﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤـﺎﻱ ﺧﻪﺳـﺘﻪﺧﺎﻧﯩﻐﺎ ﻗـﺎﺭﺍپ ﻳﯜﮔـﯜﺭﺩﯗﻕ«‬ ‫ﺩﯦـــﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩـــﯔ ﺑـــﯘ ﺳـــﯚﺯﯨﮕﻪ ﺟـــﺎۋﺍﺑﻪﻥ‪» :‬ﺷـــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯧﻐﯩـــﺮ ﻛـــﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ھﯩـــﻼﻝ ﺋﻪھـــﻤﻪﺭﮔﻪ ﻛﯚﺭﺳـــﻪﺗﻜﻪﻥ‬ ‫ﻳﺎﺭﺩەﻣﻠﯩﺮﯨﯖﯩﺰ ﺗﺎﺭﯨﺦ ﺑﻮﻳﻰ ﺋﺎﻟﻘﯩﺸﻘﺎ ﻻﻳﯩﻖ‪ ،‬ﺳﯩﺰﮔﻪ ﻛﯚپ ﺭەھﻤﻪﺕ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭ ﺧﺎﻧﯩﻢ« ﺩﯦﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺩﻭﺧﺘﯘﺭ ﺳﯩﺴﺎﻳﻮۋﺍ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭ ﻳﯩﻼۋﯨﻨﻜﺎ‪ ،‬ﺩﻭﺧﺘﯘﺭ ﺋﺎﻧﺪﯨﺮﺳﻮﻥ ۋە ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ھﻪﻛﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺳﺎﻻﻣﻼﺷـﻘﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﺎﺭﯨﺪﺍﺭﻻﺭﻧﻰ ﺩﺍۋﺍﻻﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﯨﺸﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺷـﯘ ﺋﯩـﺸﻠﯩﮕﻪﻧﭽﻪ ﺋـﯜچ‪ -‬ﺗـﯚﺕ ﺳـﺎﺋﻪﺗﭽﻪ ﻗﯩـﺰﻏﯩﻦ ﺋﻪﻣـﮕﻪﻙ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‪،‬‬ ‫ﺧﯩﻠــﻰ ﻛــﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩــﯔ ﻳــﺎﺭﯨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯩﯖﯩــﭗ‪ ،‬ﺩﺍۋﺍﻻپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻛﯜﻟــﯜپ‪ ،‬ﻛﯜﻟﯜﺷــﻜﻪﻥ ھﺎﻟــﺪﺍ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﭘﻪﻳﺘﻮﻧﻐﺎ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗپ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺟﻪﯕﻨﯩﯔ ﺷﯩﺪﺩﯨﺘﻰ ﺑﯩﺮ ﺋـﺎﺯ ﭘﻪﺳـﯩﻴﯩﭗ‪ ،‬ﺋـﻮﻕ ﺋـﺎۋﺍﺯﻟﯩﺮﻯ ﺋﺎﺯﺍﻳﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﻠﯩﺸﯩﻤﯩﺰﭼﻪ‪ ،‬ﻛﯜﭼﻰ ﺋﺎﺯ ﺋﻪﻣﻤﺎ ھﯩﻴﻠﻪ‪ -‬ﻧﻪﻳﺮﯨﯖﻰ ﻛﯚپ ﺑﯘ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭﻧﯩﯔ ﻛـﯚپ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩـﮕﻪ‪،‬‬ ‫ھﯘﺟﯘﻣﻨﯩــﯔ ﺷــﯩﺪﺩەﺗﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻣﯘﺷــﯘ ﺋﻪﺳــﻨﺎﺩﺍ ﺋــﻮﺭﺩﺍ ﻣﯘھﺎﺳــﯩﺮﯨﺪە ﻗﺎﻟﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺑﯘﻧﯩــﯔ‬ ‫ﺋﺎﻗﯩﯟﯨﺘﻰ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﻳﻮﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻛـﯚﺯﻯ ﻳﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜـﺘﯩﻦ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩـﻖ ﻗﺎﺭﺷـﯩﻠﯩﻖ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩـﺸﺘﯩﻦ‬ ‫ۋﺍﺯ ﻛﯧﭽﯩﭗ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﻮﺭﺍﻝ‪ -‬ﺟﺎﺑﺪﯗﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻗـﯘﻡ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨـﺪﯨﻦ ﻳﯧﯖـﻰ ﺷـﻪھﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﻛﻪﺗـﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ‪،‬‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭ ﺑﻮﺵ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﻪﻟﻖ ﺗﻮﭘﻰ ﺷﻪھﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯜچ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨـﺴﯩﺪﯨﻦ ﺷـﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩـﺮﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﺳــﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟــﻰ ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐــﺎ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻗﻮﺷــﻤﻪﺗﻤﯘ ھﻪﻡ ﺋــﯚﺯﯨﮕﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳــﯩﭗ ﺑﯩــﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﻰ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻣﯘ ﻻﻳﯩﻖ ﺟﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﻮﺭﯗﻥ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﻮﺭﺩﯨﻨﻰ ﺋﯩﺪﺍﺭە ﻗﯩﻠﯩـﺶ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﯩـﺪەﻙ ۋﺍﻟـﻰ‬ ‫ﻳﯘﻧــﯘﺱ ﺑﻪگ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﻣﯘﺋــﺎۋﯨﻨﻰ ﺋﺎﺑــﺪﯗﺭﺭەھﻤﺎﻧﻐﺎ ﺗﺎﭘــﺸﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯩﺘﻪﻱ ﻳﺎﻣﯘﻟــﺪﯨﻜﻰ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻠﯩﻖ ﺋﻮﺭﻧﯩــﺪﺍ‬ ‫ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻳﯧﻨﯩـﺪﺍ ﺟﯩـﻔﻪﻙ ﻗـﺎﺯﻯ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﻳـﯘﺭﺗﻨﻰ ﺋﯩـﺪﺍﺭە ﻗﯩﻠﯩـﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷـﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘـﺎ ﺋﻮﺳـﻤﺎﻥ‬ ‫‪45‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﻪﻟﯩﻨﯩﯔ ﺑـﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭ ﻳﯧﯖـﻰ ﺷـﻪھﻪﺭﮔﻪ ﺋـﺎﺭﯨﻼپ‪ -‬ﺋـﺎﺭﯨﻼپ ھﯘﺟﯘﻣﻐـﺎ ﺋﯚﺗـﺴﻪ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺩەﺭھـﺎﻝ‬ ‫ﻣﯘﺩﺍﭘﯩﺌﻪﮔﻪ ﺋـﯚﺗﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻟـﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘﻧـﺪﺍﻕ ھﯘﺟﯘﻣﻠﯩﺸﯩـﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ھـﯧﭻ ﻗﺎﻳـﺴﻰ ﺗﻪﺭەپ ھـﯧﭻ ﻧـﯧﻤﯩﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨـﺸﻪﻟﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ھﯘﺟﯘﻣﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋـﯜچ‪ -‬ﺗـﯚﺕ ھﻪﭘـﺘﻪ ﺋـﯚﺗﺘﻰ‪ .‬ﺳـﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺋﻮﺳـﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﯩـﮕﻪ ھﻪﺭ ﺟﻪھﻪﺗـﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﯩﺘــﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﯩﻤﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﺋــﯚﺯﻯ ﺑﯩﻠﮕﻪﻧــﭽﻪ ﺋــﯚﺯ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﺭﺗﯩــﺒﻜﻪ ﺳــﯧﻠﯩﺶ‪ ،‬ﻣﻪﺷــﻘﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺵ‬ ‫ھﻪﻣــﺪە ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺳــﺎﻧﯩﻨﻰ ﺋﺎﺷــﯘﺭﯗﺵ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗــﯚﺕ ﺑــﯚﻟﻪﻛﻜﻪ ﺑﯚﻟــﯜپ‪،‬‬ ‫ﻳﯜﺳﯜپ ﺟﺎﻥ‪ ،‬ﺋﻪﺑﺪﯗﺭﺭەھﻤﺎﻥ ﺋﺎﻛﺎ‪ ،‬ﺋﺎﺭﯨﻒ ﺧﻮﺟﻪ‪ ،‬ﻛﻪﺭﯨﻤﺠﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ھﻪﺭ ﺑﯚﻟـﯜﻙ ﻗﻮﺷـﯘﻧﻐﺎ ﺑﯩـﺮﺩﯨﻦ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻥ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﯩــﺪﻯ‪ .‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﻗﻮﺷــﯘﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﻣــﯘﻣﯩﻲ ﺳــﺎﻧﻰ ﺷــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﻣﯩﯖــﺪﯨﻦ ﺋﺎﺷــﻘﺎﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﻳﯧﯖــﻰ ﺷــﻪھﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺧﻪﺗﻪﺭﭼﻰ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﻣﯘھﺎﺳﯩﺮە ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﻗﻮﺷﯘﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﺷﯘ ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﻪ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻟﯩﺮﻯ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭼﻪﺕ ﺋﻪﻟﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﺷــﯘ ﻳﯩﻠــﻼﺭﺩﺍ ﺧــﯘﺩﺩﻯ ﺋﺎﺳــﻤﺎﻧﺪﯨﻦ ﭼﯜﺷــﻜﻪﻧﺪەﻙ ﭼﻪﺗﺌﻪﻟــﺪﯨﻦ ھﻪﺭﺧﯩــﻞ ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭ ﻛﯧﻠﯩــﺸﻜﻪ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ھﺎﺟﻰ ﺋﻪﻛﺮەﻡ )ﺩﺍﻏﯩﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ(‪ ،‬ﻳﺎﺷﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺩﯨﻨﯩـﻲ ﺋﯩﺨﻼﺳـﻰ ﻳﺎﺧـﺸﻰ ﺑﯩـﺮ ﻣﯘﺳـﯘﻟﻤﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩـﭙﻼ ھﯩـﻼﻝ ﺋﻪھـﻤﻪﺭ ھﯘﺟﺮﯨﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨـﺪە ﺗـﯘﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﻨﯩـﯔ ﻳﯩﻐﯩﻠﯩـﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﺎﺗﻨﯩـﺸﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﻧﯘﺗﻖ ﺳﯚﺯﻟﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﻘﺎﺩﯨﺮ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﻯ ﺋﻪﺳــﻠﻰ ﻛﯘﺭﺩﯨــﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﺋﻪﺳــﻜﯩﺮﯨﻲ ﺗﻪﻟﯩــﻢ‪ -‬ﺗﻪﺭﺑﯩــﻴﻪ ﺋﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺋﯩــﺴﺘﯩﯧﺪﺍﺗﻠﯩﻖ‬ ‫ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯘ ﺋﻮﺗﺘـﯘﺭﺍ ﻳـﺎﺵ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺧﻪﺳـﺘﻪﺧﺎﻧﺎ ھﯘﺟﺮﯨﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨـﺪە ﺗـﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗﯩﺮﻏﯩـﺰ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺗﻪﻟﯩﻢ‪ -‬ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﺑﯩﺮەﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪھﻤﻪﺩ ﺗﻪۋﻓﯩﻖ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ‪ ،‬ﺋـﯘ ﺋﻪﺳـﻠﻰ ﺋﻪﺭەﺏ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺋﯩـﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻟﺪﺍ ﺋﻮﻗﯘﻏـﺎﻥ‪ ،‬ﺷـﯘﯕﺎ ﺗـﯜﺭﻛﺘﯩﻦ ﭘﻪﺭﻗـﻰ ﻳـﻮﻕ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ‪ ،‬ھﯘﺷﻴﺎﺭ‪ ،‬ﺗﯧﺘﯩﻚ ﺋﺎﺩەﻡ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺗﻮﺭﯗﻕ ﺋﺎﺗﻰ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺭەﺑﭽﻪ ﻛﯩﻤﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋـﯘﭼﻰ ﺋﻪﮔـﻤﻪ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻥ‬ ‫ﺧﻪﻧﺠﯩﺮﯨﻨــﻰ ﻗﯩــﺴﺘﯘﺭﯗپ‪ ،‬ﻟﻮﻧــﺪﻭﻥ ﻣــﺎﺭﻛﯩﻠﯩﻖ‪ 31950 ،‬ﺭەﻗﻪﻣﻠﯩــﻚ ‪ 35‬ﺩﺍﻧﻪ ﺋــﻮﻗﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋــﺎﻟﺘﯘﻥ ﺗﺎﭘﺎﻧﭽﯩــﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯧــﺴﯩﭗ‪ ،‬ﻛﯩــﺸﯩﻨﻰ ﺯﻭﻗﻼﻧــﺪﯛﺭﻏﯘﺩەﻙ ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩﻨﯩــﭗ‪ ،‬ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﭼﯩﻨﯩﺒﺎﻏــﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﻧﮕﻠﯩــﻴﻪ ﻛﻮﻧﺴﯘﻟﺨﺎﻧﯩــﺴﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨــﭗ‪-‬‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻳﯜﺭەﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻧﮕﻠﯩﻴﻪ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﺸﻠﯩﺸﯩﮕﻪ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﻳﺎﺭﺍﺷـﻤﺎﻱ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺑﻪﻛﻤـﯘ ھﯩـﻴﻠﯩﮕﻪﺭ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﺩەﻡ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﻣﯘﺷﯘ ﺋﻪھﻤﻪﺩ ﺗﻪۋﻓﯩﻖ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭﻧﻰ ﻣﯘھﺎﺳﯩﺮە ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﯛپ ﻛﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﺭﯗﺵ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩﻐﺎ ﺑﺎﺭﻏﯩﻨﯩﺪﺍ ﺗﻮﺳﺎﺗﺘﯩﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻏﺎﻳﯩﺐ ﺋـﻮﻕ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺋـﻮڭ ﻳﻮﺗﯩـﺴﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺳﻮﻝ ﻳﻮﺗﯩﺴﯩﻨﻰ ﺗﯧﺸﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﻪﻝ ﻗﯩﺴﻤﯩﻤﯘ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻳﺎﺭﯨﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺋـﻮﻕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﺎﻟﺘﻪ ﻳﻪﺭﺩﯨـﻦ‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﻠﯩﻨﯩﭗ ﺧﻪﺳـﺘﻪﺧﺎﻧﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﺋﻪھـﻤﻪﺩ ﺗﻪۋﻓﯩـﻖ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﯨﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨـﺴﯩﻨﻰ ﺗﯧﯖﯩـﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺋـﯘﻧﻰ‬ ‫ﺷﯩﭙﺎﺧﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﻗﺎ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩـﺮ ﻳﺎﺳـﯩﺪﺍﻕ ھﯘﺟﺮﯨﻐـﺎ ﻳـﺎﺗﻘﯘﺯﯗپ‪ ،‬ﻛﻪﻣﯩـﻨﻪ ﭘﻪﺧﺮﯨـﻲ ﺳـﺎﻗﭽﻰ ﺳـﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺋﯘﻧﯩـﯔ‬ ‫ھﺎﻟﯩﺪﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭ ﺋﺎﻟﺪﯨﻢ ۋە ﺧﯩﻠﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺯﮔﯩﻞ ﺩەﺭﺩﯨﻨﻰ ﺗﺎﺭﺗﺘﯩﻢ‪ .‬ﭼـﯜﻧﻜﻰ ﺋـﯘﻧﻰ ﺯﯨﻴـﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻛﯚﭘﻠــﯜﻛﻰ ﺑﯩــﺮ ﺩەﺭﺩ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‪ ،‬ﺯﯨﻴــﺎﺭەﺗﭽﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩــﺪﯨﻜﻰ ھﻪﺭﺧﯩــﻞ‪ ،‬ھﻪﺭ ﺭەﯕــﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﺳــﺮﺍﺭﻯ ﺋﻪﻧﮕﯩــﺰ )ﺗﯩﯖﺘﯩﯖﭽــﻰ(‬ ‫ﺋــﺎﺩەﻣﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ھﻪﻳــﺮەﺗﺘﻪ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻢ ﻳﻮﺷــﯘﺭﯗپ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽــﻰ ﺩەﺭﺩ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻧﺎھــﺎﻳﻪﺕ‪ ،‬ﺑــﯘ ﺋــﺎﺩەﻣﻤﯘ‬ ‫ﺷـــﯩﭙﺎﺧﺎﻧﯩﺪﯨﻦ ﺳـــﺎﻗﯩﻴﯩﭗ ﭼﯩﻘﺘـــﻰ‪ .‬ﺋﻪھـــﻤﻪﺩ ﺗﻪۋﻓﯩـــﻖ ﻣﯘﺳـــﺘﻪﻗﯩﻞ ﭘﯩﻜﯩﺮﻟﯩـــﻚ ﺋـــﺎﺩەﻡ ﺑﻮﻟﻐـــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼـــﯜﻥ‬ ‫ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰﻧﯩـــﯔ ﭘﺮﻭﮔﺮﺍﻣﻤﯩﻠﯩﺮﯨﻐـــﺎ ﻗﻮﺷـــﯘﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ھﻪﺭ ۋﺍﻗـــﺖ ﻣﻪﺟﻠﯩـــﺴﻜﻪ ﭼﺎﻗﯩﺮﺳـــﺎﻕ ھـــﺎﺯﯨﺮ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳـــﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻣﯧﻬﻤﺎﻧــﺪﺍﺭﭼﯩﻠﯩﻘﯩﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺗــﻮﻱ‪ -‬ﺗﯚﻛﯜﻧــﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﻤﺎﻳــﺪﯗ‪ .‬ﻛــﯚﭘﯩﻨﭽﻪ ﻛﯧﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻨــﻰ ﭼﯩﻨــﻰ ﺑــﺎﻍ ھﻪﻣــﺪە ﺷــﺎھﺰﺍﺩﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯚﻳﻠﯩﺮﯨﺪە ﺯﯨﻴﺎﭘﻪﺗﺘﻪ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯚﺗﻜـﯜﺯﯛپ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺋﯩـﺸﻼﺭﻏﺎ ﭼـﻮﻝ ﭼﯩﻘﺎﺭﻣﺎﻳـﺪﯗ‪ .‬ھﻮﻗـﯘﻕ ﻗﯩﺮﻏﯩﺰﻻﺭﻏـﺎ ﺋـﯚﺗﻜﻪﻥ‬ ‫ﻣﯘﺷــﯘ ﻛــﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺗــﯜﺭﻛﯩﻴﻪ ﺟﯘﻣﻬﯘﺭﯨﻴﯩﺘﯩــﺪﯨﻦ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻛﯩــﺸﻰ ﻛﯧﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺋﻮﺳــﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟــﻰ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﻗﺎﺭﺍﺭﮔﺎھﯩﻐــﺎ‬ ‫‪46‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻘﺎﺩﯨﺮ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﭘﻪﺧﺮﯨﻲ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﭽـﻰ ۋە ﺗﻪﺭﺟﯩﻤـﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻗﻮﻳﯘﻟـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﯘ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ھﯩﻼﻝ ﺋﻪھﻤﻪﺭ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﮕﻪ ﺯﯨﻴﺎﺭەﺗﻜﻪ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﻧـﻰ ھﻪۋەﺱ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺯﯨﻴـﺎﺭەﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘھﯩﺘﻰ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺧﯩﻠﻰ ﻳﺎﺭﺍپ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﭼﯧﻐـﻰ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ﻣﯘﺷـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﯘﺭﻣـﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟـﯘپ‬ ‫ﻗﯧﻠﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘﻻﺭ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﯩﻨﯩﯔ ﻗﺎﺭﺍﺭﮔﺎھﯩـﺪﯨﻦ ھﯩـﻼﻝ ﺋﻪھـﻤﻪﺭ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘـﻰ ﻗﻮﺭﻭﺳـﯩﻐﺎ ﻛﯚﭼـﯜپ‬ ‫ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻣﯘﺳﺘﺎﻓﺎ ﺋﻪﻟﻰ ﺑﯧﻚ )ﻛﯩﻨﻪﺕ(‪ ،‬ﺋﯩﺰﻣﯩﺮﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ۋەﻛﯩـﻞ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺯﺍﺕ ﺑﯘﺭﯗﻧـﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩـﭗ‬ ‫ﺳﯩﻴﺎﺳـــﯩﻲ ﺋﯩـــﺸﻼﺭﻏﺎ ﺋﺎﺭﯨﻼﺷـــﻘﺎﻥ‪ ،‬ﺋﻪﻟﻪﻣـــﺪﯨﻤﯘ‪ ،‬ﻗﻪﻟﻪﻣـــﺪﯨﻤﯘ ﺑـــﺎﺭ ﺋـــﺎﺩەﻡ ﺋﯩـــﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـــﺮﻯ‪ ،‬ﻣﻪھﻤـــﯘﺩ ﻧﻪﺩﯨـــﻢ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻟﻨﯩﯔ ﺋﻪﺗﯩﻖ ﺋﻪﻟﻰ ﻣﻪھﻪﻟﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺯﺍﭘﺎﺱ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﻗﯩـﺴﯩﻤﺪﺍ ﺋﻮﻓﯧﺘـﺴﯩﺮ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺋﻪﻟﻪﻣـﺪﺍﺭ ﻛﯩـﺸﻰ ﺋﯩـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ھﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩـﺴﻰ ﺋـﯚﺯ ﻳـﯘﺭﺗﻰ ﺗﯜﺭﻛﯩﻴﯩـﺪە ﺋﯩـﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷـﻘﺎﻥ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻘـﺎ ﻗﯩـﺰﻏﯩﻦ ﺋـﺎۋﺍﺯ ﻗﻮﺷـﻘﺎﻥ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ‬ ‫ﻗﺎﺗﻨﯩﺸﺎﻟﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﻪﺧﺘﯩﻴﺎﺭ ھﯧﺲ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗـﯜﺭﻙ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷـﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘ ﻛـﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﭘـﺎﻣﯩﺮ‬ ‫ﺗﺎﻏﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯧﺸﯩﭗ )ﺋﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺋﯘﻧﺘـﯘﭘﺘﯩﻤﻪﻥ( ﺑﯩﺮﮔﯧﺮﻣـﺎﻥ ﺋﯩﻨﺠﯩﻨﯧـﺮﻯ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ھﯩـﻼﻝ ﺋﻪھـﻤﻪﺭﮔﻪ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷـﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﯨﺸﯩﺶ ﺳﯚھﺒﯩﺘﻰ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﺋﯘ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﻛﺎﺑﯘﻟـﺪﺍ ﺗـﯘﺭﯗپ ﺋﯘﻳﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺗﯧﻠﯧﻔـﯘﻥ‬ ‫ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺭەﺗﻜﻪ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‪ ،‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩە ﻳﯧﯖﻰ ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻰ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋـﺎﯕﻼپ ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨــﻰ‪ ،‬ﻻﺯﯨــﻢ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧــﺪە ﻗﻮﻟﯩــﺪﯨﻦ ﻛﯧﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ھﻪﺭﻗﺎﻧــﺪﺍﻕ ﺧﯩــﺰﻣﻪﺗﻜﻪ ﺗﻪﻳﻴــﺎﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨــﻰ‪ ،‬ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺋﯘﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺑﯚﻟﯜﻙ ﻣﻪﺩەﻥ )ﻣﯧﺘﺎﻝ( ﺋﺎﻳﺮﯨﺶ ﺋﯩﺸﻼﺭﯨﺪﯨﻨﻤﯘ ﺧﻪﺑﻪﺭﺩﺍﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨـﻰ ﺑﯩﻠـﺪﯛﺭﯛپ ﺋـﯚﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯜچ ‪ -‬ﺗﯚﺕ ﻛﯜﻥ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﺪە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩـﯔ ﻣﯩﻠﻠﯩﺘـﻰ ﺋﯩﺘﺎﻟﯩﻴـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺗﻮﻗﻘـﻮﺯ‪ -‬ﺋـﻮﻥ ﺗﯩﻠﻨـﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺳــﯧﺮﯨﻖ ﺋــﯚڭ‪ ،‬ﻗــﺎﻗﯟﺍﺵ‪ ،‬ھﯘﺷــﻴﺎﺭ ﺋﻪﻣﻤــﺎ ﭼﯩﻬــﺮﻯ ﺳــﻪﺗﺮەﻙ ﺑﯩــﺮ ﺋﺎﻳــﺎﻝ ﺋﯩــﻜﻪﻥ‪ .‬ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﺭﯗﺳــﯩﻴﻪ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺗﺎﺷﻜﻪﻧﺖ‪ ،‬ﻓﻪﺭﻏﺎﻧﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯚﺗﯜپ ﻛﻪﭘﺘﯘ‪.‬‬ ‫ﭼﻪﺕ ﺋﻪﻟﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻣﯧﻬﻤﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷـﺘﯘﺭﯗﺵ ﺋﯩـﺸﻠﯩﺮﻯ ﻛﻪﻣﯩـﻨﯩﮕﻪ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋـﺎﻟﻼھﺘﯩﻦ ﻳـﺎﺭﺩەﻡ‬ ‫ﺗﯩﻠﯩﮕﻪﻥ ھﺎﻟﺪﺍ ﺑﯘ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯜﺳﺘﯜﻣﮕﻪ ﺋﺎﻟﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﻪھﻤﻪﺩ ﺗﻪۋﻓﯩﻖ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺋﯚﺯ ﺗﺎﻣﺎﺷﺎﺳـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﺎۋﺍﺭە‪،‬‬ ‫ﺗﯧﺰ‪ -‬ﺗﯧﺰ ﺧﻮﺗﯘﻥ ﺋﺎﻟﻤﺎﺷﺘﯘﺭﯗپ ﺗﯘﺭﯨﺪﯗ‪ ،‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﺷﺎﻟﻼﻕ ﺧﻮﺗﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﭘﺎﻕ‪ -‬ﭼﺎﭘﺎﻕ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻳﯜﺭﯨـﺪﯗ‪ ،‬ﺋـﺎﺯ‬ ‫ﻣﯘﺩﺩەﺗﺘﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺧﻮﺗﯘﻧﻰ ﺋﺎﻟﺘﯩﮕﻪ ﻳﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ھﺎﺟﻰ ﺋﻪﻛﺮەﻡ ﺩﺍﻏﯩﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺋﺎﻗﻜﯚﯕﯜﻝ ﺋﺎﺩەﻡ‪ .‬ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺕ ﻳﯩﻐﯩﻨﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﻤﺎﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻘﺎﺩﯨﺮ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﻛﯘﺭﺩﯨﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ‪ ،‬ﻗﯩﺮﻏﯩﺰ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺗﻪﻟﯩﻢ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻣﻪﺳﺌﯘﻝ‪.‬‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺵ ﺋﻪﺭﯨﭙﯩﺴﯩﺪە ﺋﯧﭽﯩﻠﻐﺎﻥ »ﻗﯘﺭﯗﻟﺘﺎﻱ«‬ ‫ۋﺍﻗﯩــﺖ‪ -‬ﺳــﺎﺋﯩﺘﻰ ﻛﯧﻠﯩــﭗ‪ ،‬ھﯩــﻼﻝ ﺋﻪھــﻤﻪﺭ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩــﺪە ﭼــﻮڭ ﻗﯘﺭﯗﻟﺘــﺎﻱ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻳــﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﺗــﯜﺭﻙ‬ ‫ﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧــﻰ ﺋــﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩــﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺑــﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﻪﻟﻪﻣــﺪﺍﺭ ۋە ﺋﻪﻟﻪﻣــﺪﺍﺭﻻﺭ ﻗﯘﺭﯗﻟﺘــﺎﻱ ﺳــﻮﺭﯗﻧﯩﻐﺎ ﺗﻮﭘﻼﻧــﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩــﺮ ﻗــﺎﻧﭽﻪ‬ ‫ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻠﯘﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﻗﯘﺭﯗﻟﺘﺎﻳﺪﺍ ھﻪﻣﻤﻪ ﺑﯩﺮ ﻧﺎۋﺍ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺋﺎھﺎڭ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻧﯚۋەﺗﺘﯩﻜﻰ ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ ﻗـﯘﺭﯗﺵ‬ ‫ﺋﯩﺸﻰ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻛﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﻪﺭ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺟﯩـﺪﺩﯨﻲ ﻛﯧﯖﻪﺷـﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮﯨـﺪﺍ ھﻪﻣـﻤﻪ ﺑﯩـﺮﺩەﻙ‪،‬‬ ‫ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ )ﺩﯙﻟﻪﺕ( ﻧــﺎﻣﯩﻨﻰ »ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺟﯘﻣﻬــﯘﺭﯨﻴﯩﺘﻰ« ﺩەپ ﺑﯩﻜﯩﺘﯩــﺸﻜﻪ ﻗــﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺭﻗﯩــﺪﯨﻦ‬ ‫ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ ﻗﯘﺭﯗﻟــﯘﺵ ﻻﻳﯩﻬﯩﻠﯩــﺮﻯ ﺗﯜﺯﯛﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻛــﺎﺑﯩﻨﻪ )ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ( ﺋﻪﺯﺍﻟﯩــﺮﻯ ﺳــﺎﻳﻼپ ﭼﯩﻘﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎﺷــﯘ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘــﺎ‬ ‫ﻛﻪﻣﯩﻨﯩﮕﻪ‪» :‬ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ! ﺳﯩﺰ ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﯨﺪە ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﯖﯩﺰ ﻻﺯﯨﻢ« ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﮔﻪپ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤـﺎ ﻣﻪﻥ‬ ‫ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﺘﻪ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻻﻳﯩـﻖ ﺋﻪﻣﻪﺳـﻠﯩﻜﯩﻤﻨﻰ ﺑﯩﻠـﺪﯛﺭﮔﻪﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎﻣﻤﯘ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ »ﺳـﻪھﯩﻴﻪ ﻧـﺎﺯﺍﺭﺍﺗﻰ ﻳـﺎﻛﻰ ﻣـﺎﻟﯩﻴﻪ‬ ‫ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﯩﺪەﻙ ﺑﯩﺮەﺭ ﺋـﻮﺭﯗﻧﻨﻰ ﻗﯘﺑـﯘﻝ ﻗﯩﻠﻤﯩـﺴﺎﯕﯩﺰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳـﺪﯗﺭ‪ ،‬ﺳـﯩﺰ ﺑﯘﻧـﺪﺍﻕ ﺧﯩـﺰﻣﻪﺗﻜﻪ ﺗـﺎﺯﺍ ﻻﻳﯩـﻖ ﻛﯧﻠﯩـﺴﯩﺰ« ﺩەپ‬ ‫ﭼﯩﯔ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ‪» :‬ﺳﯚﺯﯛﯕﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳـﻪﻣﯩﻤﯩﻲ ۋە ﺟﯩـﺪﺩﯨﻲ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩـﺪﯨﻦ ھﻪﻣﻤﯩﻠﯩـﺮﯨﮕﻪ ﺗﻪﺷـﻪﻛﻜﯜﺭ‬ ‫‪47‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯧﻴﺘﯩﻤﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻣﻪﻥ ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﺘﻪ ﺋﯩﺸﻠﻪﺷﻨﻰ ﺋﻮﻳﻠﯩﻤﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﻟـﯧﻜﯩﻦ ﺋﻪﻝ ‪ -‬ۋەﺗﻪﻥ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘـﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻣـﯘﻣﻜﯩﻦ‬ ‫ﺑﻮﻟـــﺴﺎ‪ ،‬ﻛﯚﯕﻠﯜﻣـــﺪە ﻣﯘﻧـــﺪﺍﻕ ﺑﯩـــﺮ ﺋـــﺎﺭﺯﯗﻳﯘﻡ ﺑـــﺎﺭ ﺋﯩـــﺪﻯ‪ .‬ﺋـــﯘ ﺑﻮﻟـــﺴﯩﻤﯘ ﻣﻪﻥ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻤﯩﺰﻧﯩـــﯔ ﺋﻪﻧﻘﻪﺭەﺩﯨﻜـــﻰ‬ ‫ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﺎﺳﯩﺪﺍ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎﻡ‪ ،‬ﺷـﯘ ﺋـﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻗﯧﺮﯨﻨـﺪﺍﺵ ﺩﯙﻟﻪﺗﻨﯩـﯔ ﺳﯩﻴﺎﺳـﯩﻲ‪ ،‬ﺋﯩﻘﺘﯩـﺴﺎﺩﯨﻲ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻠﻤﯩــﻲ ﺋــﺎﻻﻗﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤــﯘ ﻣﯘﺳــﺘﻪھﻜﻪﻣﻠﻪﺵ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻗﻮﻟﯘﻣــﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﻪﺭﻧــﻰ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎﻡ‪،‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﻪﻣﯩﻨﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﻜﻰ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﻤﺎﻱ ﺳﻪﺭﺑﻪﺳﺖ )ﺑﯩـﺮ ﭼﻪﺗـﺘﻪ( ﺗﯘﺭﺳـﺎﻡ« ﺩﯦـﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺟﻠﯩﺲ ﺋﻪھﻠﻰ ﺑﯘ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻤﻨﻰ ﺋﺎﻟﻘﯩﺸﻠﯩﺪﻯ ھﻪﻡ ﻗﻮﻟﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣﺎﯕـﺎ ﺳـﻪھﯩﻴﻪ ﻧـﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩﮕﻪ ۋﺍﻗﯩﺘﻠﯩـﻖ‬ ‫ﻣﯘﺋﺎۋﯨﻦ ﻧﺎﺯﯨﺮ‪ ،‬ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩﺪە ﻣﯘﺳﺘﻪﺷﺎﺭ )ﻣﻪﺳﻠﯩﻬﻪﺗﭽﻰ( ﻟﯩﻚ ۋەﺯﯨﭙﯩـﺴﻰ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﺟﻠﯩـﺲ ﺷـﯘ ﻛـﯜﻧﻰ‬ ‫ﻛﻪﭼﻜﯩﭽﻪ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻻﻳﯩﻬﯩﻨﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻠﻪﺷﺘﯜﺭﯛﺵ ﺋﻪﺗﯩﺴﯩﮕﻪ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺗﯩـﺴﻰ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐـﺎ ﺋﻪﺳـﻜﯩﺮﯨﻲ ۋە ﻣـﯜﻟﻜﯩﻲ‬ ‫ﺋﯩــﺸﻼﺭﻏﺎ ﺋﺎﻻﻗﯩــﺪﺍﺭ ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭ ﺗﻮﭘﻼﻧــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽــﻰ ﻗــﺎﺭﺍﺭ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺩﯙﻟﯩﺘــﻰ ﻗﯘﺭﯗﺷــﻘﺎ‬ ‫ﻗﻮﺷــﯘﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﯩﻤﺰﺍﻟﯩﺮﯨﻨــﻰ ﻗﻮﻳﯘﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺗﺎﻣﻐــﺎ‪ -‬ﻣﯘھــﯘﺭﻻﺭ ﺑﯧــﺴﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺩﯙﻟﻪﺗﻨﯩــﯔ ﻳــﯘﻗﯩﺮﻯ ﺩەﺭەﯨﺠﯩﻠﯩــﻚ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻥ‪،‬‬ ‫ﺋﻮﻓﯩﺘﺴﯧﺮﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺳﺎﻧﻰ ‪ 35‬ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﻳﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺋﯩﺪە ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﻗﻪﺳـﻪﻡ ﺋﯩﭽﯩـﺸﻠﯩﺮﻯ ﻻﺯﯨـﻢ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺋﯩﺠﺮﺍﺳﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻧﻪﺩﯨـﻢ ﺑﻪگ ﺋﻮﺭﻧﯩـﺪﯨﻦ ﺗـﯘﺭﯗپ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐـﺎ ﻛﯧﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﺷـﯩﺮە ﺋﯜﺳـﺘﯩﺪە ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨـﻰ‬ ‫ﻗﻮﻟﯩﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ »ﺋﯘﺷﺒﯘ ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩـﯔ ھﻪﻗﻘـﻰ‪ -‬ھـﯚﺭﻣﯩﺘﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺩﯙﻟﻪﺗـﻜﻪ ﺋﯩﺘـﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩـﻤﻪﻥ‪ ،‬ۋەﺗﯩـﻨﯩﻤﮕﻪ‪،‬‬ ‫ﺩﯨﻨﯩﻤﻐــﺎ ﺧﯩــﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩــﻤﻪﻥ‪ ،‬ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﯩﻤﮕﻪ ﺧﯩﻴــﺎﻧﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳــﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻗﻪﺳــﻪﻣﻴﺎﺩ ﻗﯩﻠﯩــﻤﻪﻥ« ﺩەپ ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ‬ ‫ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﻰ ﺳﯚﻳﯜپ ﺑﯧـﺸﯩﻐﺎ ﻗﻮﻳـﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺟﻪﺭﻧﯩـﻞ ﺳـﺎھﯩﺐ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻖ ﺑـﺎﺭﭼﻪ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻥ ۋە ﺋﻮﻓﯩﺘـﺴﯧﺮﻻﺭ‬ ‫ﻣﻪھﻤﯘﺩ ﻧﻪﺩﯨﻢ ﺑﻪﮔﻨﯩﯔ ﻳﯧﺘﻪﻛﭽﯩﻠﯩﻜﻰ ۋە ﻛﻪﻣﯩﻨﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ھﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ 35 ،‬ﻛﯩـﺸﻰ‬ ‫ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ‪ -‬ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ھﺎﻟـﺪﺍ ﺷـﯩﺮە ﺋﺎﻟـﺪﯨﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﺗﯘﺗـﯘپ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩـﯔ ﺋﻪﻣـﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩﺘـﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩـﺸﻘﺎ‪ ،‬ﺩﯨﻨﯩﻐـﺎ‪،‬‬ ‫ۋەﺗﯩﻨﯩﮕﻪ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻗﻪﺳـﻪﻣﻴﺎﺩ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺧﯩﺮﯨـﺪﺍ ھﻪﻣﻤﻪﻳـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮ ‪ -‬ﺑﯩـﺮﯨﮕﻪ ﻣﯘﺑـﺎﺭەﻙ ﺑﻮﻟـﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺩﯦﻴﯩـﺸﭗ‬ ‫ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺗﻨﻰ ﺗﻪﺑﺮﯨﻜﻠﻪﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺟﻪﺭﻧﯩــﻞ ﺳــﺎھﯩﺐ ۋە ﺑﺎﺷــﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﻧــﺘﻪﻧﻪ ﺳــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺩﯗﺋــﺎ‪ -‬ﺗﯩﻠﻪﻛــﻠﻪﺭ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ھﻪﻣﻤﻪﻳـﻠﻪﻥ ﺋﻪﺗﯩـﺴﻰ ﺗـﯜﻣﻪﻥ ﺑﻮﻳﯩـﺪﺍ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﻟﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟـﯘﺵ ﻧﺎﻣﺎﻳﯩـﺸﯩﻐﺎ ھﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻨﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ ﺋﯚﺯ ﺟﺎﻳﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﺎﻳﺘﯩﺸﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩە ﻧﺎﻣﺎﻳﯩﺶ ﻛﯜﻧﻰ‬ ‫ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ )‪ - 1933‬ﻳﯩﻠﻰ ‪ - 10‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪ - 21‬ﻛﯜﻧﻰ( ﺳﺎﺋﻪﺕ ﺋﻮﻧﻼﺭﺩﺍ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻼﺭ‪ ،‬ﻣـﯜﻟﻜﯩﻲ ﺋﻪﻣﻪﻟـﺪﺍﺭﻻﺭ‪،‬‬ ‫ﻳــﯘﺭﺕ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻧــﺪﯨﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺭەھﺒﻪﺭﻟﯩــﺮﻯ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻖ ﺋﯩــﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘــﻰ‪ ،‬ﻧﻪﺷــﺮﯨﻴﺎﺕ‪ ،‬ﻣﺎﺋﺎﺭﯨــﭗ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘــﻰ‪،‬‬ ‫ھﯩــﻼﻝ ﺋﻪھــﻤﻪﺭ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻨﯩــﯔ ھﻪﻳﺌﻪﺗﻠﯩــﺮﻯ ﺩﺍﺭﯗﻟﻤــﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﯩﻴﻦ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ ﻣﺎﺭﺷــﯩﻨﻰ ﺋﻮﻗــﯘپ‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩﯔ ﺩەﺭﺩﻟﯩﻚ ﻛﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﺋﯧﺮﯨﺘﯩﭗ ﺭەﺗﻠﯩﻚ ﻣﯧﯖﯩﭗ ﺗﯜﻣﻪﻥ ﺑﻮﻳﯩﻐﺎ‪ ،‬ﻳﯩﻐﯩﻦ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩﻐﺎ ﻳﯩﻐﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﻧﺎﻣﺎﻳﯩـﺸﻘﺎ‬ ‫ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﺩﯨﻦ ﻳﻪﺗﺘﯩﻤﯩــﯔ )‪ ،(7000‬ﺧﻪﻟﻘــﺘﯩﻦ ﺋـﻮﻥ ﺋــﯜچ ﻣﯩــﯔ )‪ (13000‬ﻛﯩـﺸﻰ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ 20000 ،‬ﻣﯩﯖــﺪﯨﻦ ﺋــﺎﺭﺗﯘﻕ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻡ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﺘﻰ‪ .‬ﻧﺎﻣﺎﻳﯩﺸﻨﯩﯔ ھﻪﻳﺌﻪﺕ ﺭﯨﻴﺎﺳـﯩﺘﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷـﯩﻨﯩﯔ ﺋﯘﺷـﺒﯘ‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﻧﻨﺎﻣﯩﺴﻰ ﺋﻮﻗﯘپ ﺋﯚﺗﯜﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﻳﺎﻧﻨﺎﻣﯩﺴﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ۋە ﻣﯧﻬﺮﯨﺒﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ۋە ﺭەﺋﯩﺴﻰ ﻣﯘﺋﻪﺯﺯەﻡ ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﻰ ﺋﯩﺒﻨـﻰ ﺋﻪﻣﯩـﻦ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻢ‬ ‫ھﻪﺯﺭەﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩـــﯔ ﻻﻳﺎﻗﻪﺗﻠﯩـــﻚ ۋە ﺳـــﻪﻻھﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻚ ۋەﻛﯩﻠﻠﯩﺮﯨﻨﯩـــﯔ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﯩﻐـــﺎ ۋە ﭘﯜﺗـــﯜﻥ ﻟﻪﺷـــﻜﯩﺮﻯ ﺋﯩـــﺴﻼﻡ‬ ‫‪48‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻠﯩﻘﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ۋە ﺑﺎﺭﭼﻪ ﭘﯘﻗﻪﺭﺍ )ﺭەﺋﯩﻴﻪﺕ( ﻧﯩﯔ ﻣـﯘۋﺍﭘﯩﻘﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺳـﯚﻳﯜﻧﯜپ‪ ،‬ﻣﯘﺳـﺘﻪﻗﯩﻞ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻣﯘۋەﻗﻘﻪﺕ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﺗﯚۋەﻧﺪە ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺗﻪﺭﯨﻘﯩﺪە ﻗﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻞ‪ :‬ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﺒﺎﻗﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﭽﻜﻰ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ‪ :‬ﻳﯘﻧﯘﺱ ﺑﻪگ ﺳﻪﺋﯩﻴﺪﺯﺍﺩە‪.‬‬ ‫ﺗﺎﺷﻘﻰ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ‪:‬‬ ‫ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ‪ :‬ﺋﻮﺭﺍﺯﺑﻪگ‪.‬‬ ‫ﺋﻪۋﻗﺎﻑ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ‪ :‬ﺷﻪﻣﺴﯩﺪﺩﯨﻦ ﺗﯘﺭﺩﻯ ھﺎﺟﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺩﻟﯩﻴﻪ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ‪ :‬ﺯەﺭﯨﻒ ﻗﺎﺭﯨﻬﺎﺟﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻟﯩﻴﻴﻪ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ‪ :‬ﺋﻪﻟﻰ ﺋﺎﺧﯘﻧﺒﺎﻱ‪.‬‬ ‫ﺩﯦﻬﻘﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺳﻮﺩﺍ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ‪ :‬ﺋﻪﺑﯘﻟﻬﻪﺳﻪﻥ ھﺎﺟﻰ‪.‬‬ ‫ﺳﻪھﯩﻴﻴﻪ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ‪ :‬ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼھ ﺧﺎﻧﯩﻲ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﻓﻪﺗﺘﯩﺶ‪ :‬ھﺎﺟﻰ ﺋﻪﻟﻪﻡ ﺋﺎﺧﯘﻧﯘﻡ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﯩﯔ ﺧﯩﺘﺎﺑﻰ‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﻧﻨﺎﻣﻪ ﺋﻮﻗﯘﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻞ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﺒﺎﻗﻰ ﺋﻮﻣـﯘﻡ ﺧﻪﻟﻘـﻘﻪ ﻗـﺎﺭﺍپ ﺗﯚۋەﻧـﺪﯨﻜﻰ ﺧﯩﺘـﺎﺑﻨﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪:‬‬ ‫ﺋﻪﺯﯨــﺰ ﻣﯩﻠﻠﯩــﺘﯩﻢ‪ ،‬ﻣــﯚھﺘﻪﺭەﻡ ۋەﺗﻪﻧﺪﺍﺷــﻠﯩﺮﯨﻢ‪ ،‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﺗﻪﺋﺎﻻﻏــﺎ ھﻪﻣــﺪﻯ ﺑﯩــﻬﻪﺩ‪ ،‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩــﺰﮔﻪ ﺩﯗﺭﯗﺩﻯ‬ ‫ﺑﯩﻨﯩﻬﺎﻳﻪﺕ ﺑﻮﻟﺴﯘﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻤﯩﺰ ﻗﯘﺭﯗﻟﺪﻯ!‬ ‫ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﺷﺘﯩﻦ ﻣﻪﻗﺴﻪﺕ ‪ -‬ﻣﻪﻣﻠﯩﻜﯩﺘﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺷﻪھﻪﺭ ۋە ﺳﻪھﺮﺍﻟﯩﺮﯨﺪﺍ ﻛﯚپ ۋﺍﻗﯩﺘـﺘﯩﻦ ﺑﯧـﺮﻯ ﺩﺍۋﺍﻡ ﺋﯧﺘﯩـﭗ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﺴﯩﺰﻟﯩﻚ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ۋﯗﺟﯘﺩﻗﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺋﯚﺯ ﺑﯧـﺸﯩﻤﭽﯩﻠﯩﻘﻼﺭﻧﻰ ﻳـﻮﻕ ﺋﯧﺘﯩـﭗ‪ ،‬ﻳﯘﺭﺗﺘـﺎ ﺗﯩﻨﭽﻠﯩـﻖ ۋە‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﻳﯩــﺸﻠﯩﻜﻨﻰ ﺟــﺎﺭﻯ ﻗﯩﻠﯩــﺸﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﻪﺳــﻜﯩﺮﯨﻲ ۋە ھﻪﺭﺑﯩــﻲ ۋەﺯﯨــﭙﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺋﯩﺨﻼﺳــﻠﯩﻖ‪ ،‬ﻻﻳﺎﻗﻪﺗﻠﯩــﻚ ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺗﺎﭘـــﺸﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑـــﺎﺭﭼﻪ ﻳﯘﺭﺗﺪﺍﺷـــﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳﯩﻴﺎﺳـــﯩﻲ‪ ،‬ﺩﯨﻨﯩـــﻲ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﯩـــﻲ ۋە ﻣﻪﺩەﻧﯩـــﻲ ھﻮﻗــﯘﻗﻠﯩﺮﻯ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩـ ـﯔ‬ ‫ﻛﯧﭙﯩﻠﻠﯩﻜﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﯨﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﭼﯧﮕﺮﯨﺪﺍﺵ ﻗﻮﺷـﻨﺎ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺭەﺳـﻤﯩﻲ ﻣﻪﻣـﯘﺭﻟﯩﺮﻯ ۋە ﺭەﺋﯩﻴﻪﺗﻠﯩـﺮﻯ ﺋﻪﻣﻨﯩـﻴﻪﺕ )ﺑﯩﺨﻪﺗﻪﺭﻟﯩـﻚ( ﺋﯩﭽﯩـﺪە‪،‬‬ ‫ﻣﻪﺷﺮﯗﺉ )ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻧﮕﻪﻥ( ۋەﺯﯨﭙﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﺪﯗﺭﻣﯩﻘﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺮﻯ ھﻪﻣـﺴﺎﻳﻪ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫ھﯧﭻ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺩﺍۋەﺗﺘﻪ ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﻰ ﺧﯩﻴﺎﻝ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩﯔ ﭘـﺎﻙ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺗﻠﯩـﻚ ۋﯨﺠـﺪﺍﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ‬ ‫ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﺎ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﻧـﻰ ﺋـﺎۋۋﺍﻟـﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩـﭗ ھﻪﻣـﺴﺎﻳﻪ ﺩﯙﻟﻪﺗـﻠﻪﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺩﻭﺳـﺘﻠﯘﻕ ۋە‬ ‫ﻣﯘھﻪﺑﺒﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺋﯩﻨﺸﺎﺋﺎﻟﻼھ )ﺧﯘﺩﺍ ﺧﺎھﻠﯩﺴﺎ( ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﺪﯗﺭﯗﻣﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻱ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻟﯘﻕ ﻛﯚﻙ ﺑﺎﻳﺮﺍﻕ ﻗﯘﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨـﺪﻯ‪ .‬ھﻪﺭﺑﯩـﺮ ﻳﯘﺭﺗﺪﺍﺷـﻨﯩﯔ ﻣﯧﻠـﻰ‪ ،‬ﺟﯧﻨـﻰ‬ ‫ۋە ﺷﻪﺭﯨﭙﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﻨﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺗﯩﻨﭻ ۋە ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺋـﯚﺯ ﺋﯩـﺸﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷـﻐﯘﻝ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺩﯙﻟﻪﺗـﻜﻪ‬ ‫ﺋﯧﺘﯩﻤﺎﺩ )ﺋﯩﺸﻪﻧﭻ( ﻗﯩﻠﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﻣﻪﺗﻠﯘﺏ )ﻛﯧﺮەﻙ( ﺗﯘﺭ‪ .‬ﺗﻪۋﭘﯩﻖ ﺋﺎﻟﻼھﺘﯩﻨﺪﯗﺭ‪ ،‬ﺩەپ ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﯩـﯔ ﺳـﯚﺯﻯ ﺗـﯜﮔﻪﺭ‪-‬‬ ‫ﺗﯜﮔﯩﻤﻪﺳﺘﯩﻦ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﺗﻮﭘﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﺎﻣﻤﯩﻨﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺑﯩﺮﺩەﻙ‪ ،‬ﺋﺎﻣﯩﻴﻦ! ﺋﺎﻣﯩﻴﻦ! ﺩەپ ﺗﻮۋﻟﯩـﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﺑـﺎﺵ‬ ‫ۋەﻛﯩﻠﻨﯩﯔ ﺧﯩﺘﺎﺑﻰ ﺗﺎﻣﺎﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺭەھﺒﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻤﯘ ﺳـﯚﺯﮔﻪ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﺗﻪﻧﺘﻪﻧﯩﻠﯩـﻚ ﺳـﯚﺯﻟﻪﺭ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺯ ﺗﻪﺑﺮﯨﻜﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﺷـﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﺭﻗﯩـﺪﯨﻦ ﺷـﺎﺩﻟﯩﻖ ﻣﯘﺭﺍﺳـﯩﻤﻰ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻨﯩﭗ ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﻣﯘﺯﯨﻜـﺎ ﭼﯧﻠﯩﻨﯩـﺸﻘﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﯩﺮﯨﻖ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﻱ ﺗﻮپ ﺋﻮﻗﻰ ﺋﯧﺘﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺗﻮپ ﺋﯧﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ھﺎﻣﺎﻥ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗـﺎﺭﯨﺨﯩﻲ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ‬ ‫‪49‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻛﯚﻙ ﺑﺎﻳﺮﯨﻘﻰ ھﺎۋﺍﻏﺎ ﻛﯚﺗﯜﺭﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻱ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻟﯘﻕ ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﻛـﯚﻙ ﺑـﺎﻳﺮﯨﻘﯩﻤﯩﺰ ﻛـﯚﻙ ﺑﺎﻏﺮﯨـﺪﺍ ﻟﻪﭘﯩﻠﺪەﺷـﻜﻪ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺷﯘ ﺳﺎﺋﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﺳـﯩﺰ ﺗـﺎﺭﯨﺨﺘﯩﻜﻰ ﺷـﺎﻥ‪ -‬ﺷـﻪۋﻛﻪﺗﻠﯩﻚ ھـﺎﻛﯩﻤﯩﻴﻪﺕ ﺩەۋﺭﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧـﻰ ﺋﻪﺳـﻠﯩﺘﯩﭗ ﺗـﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﺘﻪ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻼﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﺎۋﺍﺯﺩﺍ‪:‬‬ ‫ﺑﺎﻳﺮﯨﻘﯩﻤﯩﺰ ﻛﯚﻙ ﺑﺎﻳﺮﺍﻕ‪،‬‬ ‫ﺋﻮﺭﺩﯗﻣﯩﺰ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺋﻮﺭﺩﯗ‪.‬‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﻨﯩﯔ ﻳﯘﺭﺗﯩﺪﯗﺭ‪،‬‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﻨﯩﯔ ﺋﻮﻻﺟﺎﻕ‪.‬‬ ‫ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻣﺎﺭﺷــﯩﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘﺷــﯘپ ﺩەﺭﺩﻟﯩــﻚ ﻛﯚﯕــﯜﻟﻠﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻏــﺎﻳﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳــﺎﯕﺮﺍﻕ ﺋــﺎۋﺍﺯﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺳــﺎپ‬ ‫ﺗﯜﺭﻙ ﺗﯩﻠﯩﺪﺍ ﺳﯚﺯﻟﻪپ ﺗﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻛﯜﻧﻰ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﺗﻮﭘﻼﻧﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺭﻭھﯩـﻲ ﻛﻪﻳﭙﯩﻴـﺎﺗﻰ ﭘﯜﺗـﯜﻧﻠﻪﻱ ﺑﺎﺷـﻘﯩﭽﻪ‬ ‫ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺧﻮﺷـﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﻛﯜﻟـﯜپ ﺗﯘﺭﻏــﺎﻥ ﭼﯩﻬﺮﯨﻠﻪﺭﻧـﻰ‪ ،‬ﺋـﯚﺯﯨﻨﻰ ﺗﯘﺗﺎﻟﻤﺎﺳـﺘﯩﻦ ﻳﯩﻐــﻼپ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ ﺷـﺎﺩ ﻛـﯚﺯﻟﻪﺭﻧﻰ‪ ،‬ﻳــﺎ‬ ‫ﺋــﺎﻟﻼھ! ﺑــﯘ ﺑﻪﺧﺘﻠﯩــﻚ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﮔﯩﻤــﯘ ﺋﯘﻟﯘﺷــﯩﺪﯨﻜﻪﻧﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺧﯘﺩﺍﻳﯩﻤﻐــﺎ ﺗﯜﻣﻪﻧﻤﯩــﯔ ﺷــﯜﻛﺮە‪ ،‬ﺩەپ ﺋﯚﺗﻤﯜﺷــﻨﯩﯔ ﻗــﺎﺭﺍ‬ ‫ﺗﯘﺗﻘﯘﻧﻠـــﯘﻕ ﺩەۋﺭﯨﮕﻪﻧﻪﭘـــﺮەﺕ ﻳﺎﻏـــﺪﯗﺭﯗپ ﺗﯘﺭﻏـــﺎﻥ ﻛﯩـــﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ھﻪﺭ ﻳﻪﺭﺩە ﻛـــﯚﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑـــﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺧﯘﺷـــﻠﯘﻗﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺳﻪﺭﺧﯘﺵ )ﺧﯘﺷﻜﻪﻳﭗ( ﺑﻮﻟﯘپ ھﻪﻳﺮەﺕ ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﺎﻣﺎﻳﯩﺸﻘﺎ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩـﭗ ﻗـﺎﺭﺍپ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﻳﯘﺭﺗﺪﺍﺷــﻼﺭﻧﻰ ﺑــﯘ ﺋﯩــﺸﻼﺭ ھﻪﻗﯩــﻘﻪﺗﻪﻥ ھــﺎڭ‪ -‬ﺗــﺎڭ ﻗﺎﻟــﺪﯗﺭﻣﺎﻗﺘﺎ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﭼﯧﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ ﻣــﯘﺯﯨﻜﯩﻼﺭ ۋە‬ ‫ﮔﯜﻣﺒﯜﺭﻟﻪپ ﺋﯧﺘﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺷﺎﺩﯨﻴﺎﻧﻪ ﺗﻮﭘﻠﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺋـﺎۋﺍﺯﻯ ﻳﯩـﺮﺍﻕ‪ -‬ﻳﯩﺮﺍﻗﻼﺭﻏـﺎ ﻛﻪﺗﻤﻪﻛـﺘﻪ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﻳﺎﻧﻨـﺎﻣﻪ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘـﭗ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻖ ﺋﯘﻧﻰ ﺗﻮپ‪ -‬ﺗﻮپ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺋﻮﻗﯘﺷـﯘپ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ‪ -‬ﺑﯩـﺮﯨﮕﻪ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺷـﯜپ ﺋـﯚﺯ ﻛﯚﯕـﯜﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺗﯜﺭﯛﺷﻤﻪﻛﺘﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘ ﺋﻪﺳـﻨﺎﺩﺍ ﻧﺎﻣﺎﻳﯩـﺸﭽﯩﻼﺭ ﺗـﻮﭘﻰ ﺷـﻪھﻪﺭ ﺳـﯩﺮﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯜﻣﻪﻧـﺪﯨﻦ ﺷـﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩـﮕﻪ ﻗـﺎﺭﺍپ‬ ‫ﻳﯜﺭﯛﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺷﯘ ﻣﺎﯕﻐﯩﻨﯩﭽﻪ ھﻪﻳﺌﻪﺕ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﺋـﯘﺩﯗﻝ ھﯧﻴﺘﮕـﺎھ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺗﻮﺧﺘﯩﺪﻯ‪ .‬ﺩەﺳﺘﻠﻪپ ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻞ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼ‪ ،‬ﺋﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ھﻪﺭﻗﺎﻳـﺴﻰ ﻧـﺎﺯﯨﺮﻻﺭ‪ ،‬ﻧـﺎﺗﯩﻘﻼﺭ‪ ،‬ﺗﻪﺷـﯟﯨﻘﺎﺗﭽﯩﻼﺭ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗــﺎ‪ -‬ﺋﺎﺭﻗﯩــﺪﯨﻦ ﺳــﺎﺭﺍﻳﻨﯩﯔ ﺋﯚﮔﺰﯨــﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﻪﺷــﺘﺎﻗﻘﺎ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﺳــﯚﺯ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺳــﯚﺯ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ ﺷــﯘ ﺋﻪﺳــﻨﺎﺩﺍ‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩﻖ ﻗﯩﺴﯩﻤﻼﺭ ﺳـﻪپ‪ -‬ﺳـﻪپ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺋـﺎﺗﻠﯩﻖ ۋە ﭘﯩﻴـﺎﺩە ھﺎﻟـﺪﺍ ھﯧﻴﺘﮕـﺎھ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩـﺪﺍ ﻛـﯚﺭەﻛﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﯚﺗـــﯜپ ﺗـــﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺗـــﺎﺭﯨﺨﺘﯩﻦ ﺑﯘﻳـــﺎﻥ ھﻪﺭ ﺑﯩـــﺮ ﺧﻪﻟﻘﺘﯩﻜـــﻰ ھﻪﺭﺑﯩـــﻲ ﻏﻪﻟﯩـــﺒﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻧﺎﻣـــﺎﻳﯩﺶ‪ -‬ﻛـــﯚﺭەﻛﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺟﻪڭ‬ ‫ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯘﺗﯘﻗﻼﺭ ﺷﯘ ﺧﻪﻟﻘﻨﯩـﯔ ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﺋﯩﭙﺘﺨـﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﯘﻳﻐـﯘﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯘﻳﻐﯩﺘﯩـﭗ ﻛﻪﻟﮕﯩﻨﯩـﺪەﻙ‪ ،‬ﻧـﯚۋەﺗﺘﯩﻜﻰ ﺑـﯘ‬ ‫ﺋﯩﺸﻼﺭﻣﯘ ﺧﻪﻟﻖ ﺋﺎﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ھﺎﻳﺎﺟﺎﻧﻐﺎ ﺳﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﺶ ﻗﯩﻴﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻞ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﺒﺎﻗﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎﻟﻘﯘﻧﻠﯘﻕ ﻧﯘﺗﻘﻰ ﺋﺎﻳﺎﻏﻼﺷﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻗﺎﺯﻯ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭ ﻣـﻮﻟﻼ ﻣـﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ‬ ‫ﺟﺎﻥ ﺋﺎﺧﯘﻧﺪ‪ ،‬ھﯩﻼﻝ ﺋﻪھﻤﻪﺭ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﻣﯘﺳـﺎ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﻯ‪ ،‬ﻣﻪھﻤـﯘﺩ ﻧﻪﺩﯨـﻢ ﺑﻪگ ﻗﺎﺗـﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺗﻪﺭﺗﯩـﺐ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ‬ ‫ﺳــﯚﺯﮔﻪ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﺑــﯘ ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﻛﯜﻧﻨﯩــﯔ ﺷــﺎﻥ‪ -‬ﺷــﻪﺭﯨﭙﯩﮕﻪ ﺑﯧﻐﯩــﺸﻼﻧﻐﺎﻥ ﻳــﯜﺭەﻙ ﺳــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯩﻠــﺪﻯ ھﻪﻣــﺪە ﺩﯙﻟﻪﺕ‬ ‫ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷـﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨــﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋــﺎﺭﺯﯗ‪ -‬ﺋﯜﻣﯩـﺪﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟــﺪﻯ‪ ،‬ﻧﺎﻣــﺎﻳﯩﺶ‬ ‫ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺭﯨــﺪﯨﻦ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ‪ -‬ﺋــﯜچ ﻛــﯜﻥ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐــﺎ ﺑــﺎﺵ ۋﺍﻛﺎﻟﻪﺗﺨﺎﻧﯩــﺪﺍ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﻳﯩﻐﯩﻨﻐﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﭼﺎﻗﯩﺮﺗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻧـﺎﺯﯨﺮﻻﺭ‪ ،‬ﺟﻪﻣﺌﯩـﻴﻪﺕ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩـﺮﻯ‪ ،‬ﺋﻪﺩﯨـﺒﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺯﯨﻴـﺎﻟﯩﻴﻼﺭ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻼﺭ ۋە ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﺑﻮﻟﯘپ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﻧﭽﻪ ﺋﺎﺩەﻡ ﺗﻮﭘﻼﻧﺪﯗﻕ‪ .‬ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﭼﯩﻬﺮﻯ ﺋﻮﭼﯩﻖ‪ ،‬ﻛـﯚﺯﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺷـﺎﺩﻟﯩﻖ‬ ‫ﻳﯧﻐﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ‪ ،‬ﻛﻪﻳﭙﯩﻤﯩﺰ ﭼﺎﻍ ھﺎﻟـﺪﺍ ﻗﯩـﺰﻏﯩﻦ ﺳـﯚھﺒﻪﺗﻜﻪ ﭼﯜﺷـﯜپ‪ ،‬ﻧـﯚۋەﺗﺘﻪ ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ ﺋﺎﻟﺪﯨـﺪﺍ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ ﻣـﯘھﯩﻢ‬ ‫ۋەﺯﯨﭙﯩﻠﻪﺭ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻛﯧﯖﻪﺷﺘﯘﻕ‪ .‬ﻳﯧﯖﻰ ۋەﺯﯨـﭙﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﯧﯖـﻰ ﺧـﺎﺩﯨﻤﻼﺭ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻧـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﻳﯩﻐﯩـﻦ ﺧـﯘﺩﺩﻯ ﻧـﺎﺯﯨﺮﻻﺭ‬ ‫ﻣﻪﺟﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﻧﯚۋەﺗﻠﯩﻚ ﻳﯩﻐﯩﻨﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﯩﻐﯩﻦ ﻣﯘﻧﺎﺳـﯩﯟﯨﺘﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺷـﺎﺋﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ‬ ‫ﺑﯩﺮﺳﻰ ﻣﺎﯕﺎ ﺑﯩﺮ ﻛﻮﻧﯟﯦﺮﺗﻨﻰ ﺋﯘﺯﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﮕﻪ ﺳﯘﻧﺪﯗﻡ‪ .‬ﺑـﺎﺵ ۋەﻛﯩـﻞ ﻛﻮﻧـﯟﯦﺮﺗﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩـﭗ‬ ‫‪50‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯘﺯﯗﻧــﺪﯨﻦ‪ -‬ﺋــﯘﺯﯗﻥ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐــﺎﻥ ﻗﯘﺭﻻﺭﻏــﺎ ﺑﯩــﺮ ﻗــﯘﺭ ﻛــﯚﺯ ﺗﺎﺷــﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﻣﺎﯕــﺎ ﺋــﯘﺯﺍﺗﺘﻰ ۋە‪» :‬ﻳﺎﺧــﺸﻰ‬ ‫ﻗﻪﺳﯩﺪﯨﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯗ‪ ،‬ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ‪ ،‬ﻗﯧﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘﺳﯘﻧﻠﻪﺭ« ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺷﯘ ھﺎﻣﺎﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺳـﯩﺪﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫ﻳﯩﻐﯩﻦ ﺋﻪھﻠﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﺋﻮﻗﯘﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷــﻰ ﻣﯘﻧﺎﺳــﯩﯟﯨﺘﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺩﺍﺭﯗﻟﻤــﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﯩﻴﻦ ﻣــﯘﺩﯨﺮﻯ ﺗﯘﺭﻏــﯘﻥ‬ ‫ﺟﺎﻥ ﺑﺎﻱ ﺑﻪﭼﭽﻪ ﺗﻮﻏﺮﯗﻝ ﺭەھﯩﻤﯩﻴﻨﯩﯔ ﻗﻪﻟﻪﻣﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﻗﻪﺳﯩﺪە‪:‬‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﻪﯕﺮﻯ ﺋﯩﻨﺎﻳﻪﺕ ﺑﯩﺰﻟﻪﺭە ﺋﯩﻘﺒﺎﻝ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﯜﺯﯛﻟﺪﻯ ﺯەﻧﺠﯩﺮﻯ ﺯﯨﻠﻠﻪﺕ‪ ،‬ﺋﻪﺟﻪﺏ ﺑﯩﺮ ھﺎﻝ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻪﻣﺒﻪﺭ ﺭﻭھﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻟﻰ ﺧﯘﺷﻬﺎﻝ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﭼﺎﻟﯩﺸﺘﻰ ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﯩﻢ‪ ،‬ﻏﻪﻳﺮەﺗﻠﻪ ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﺒﺎﻝ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﺗﯜپ ﺩەۋﺭﻯ ﺋﻪﺳﯩﺮﻯ ﺩەۋﺭﻯ ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﯜﻧﻨﻪﺗﯩﻨﻰ ﺋﻪﻳﻠﻪﻣﻪﻙ ﺋﯩﺠﻼﻝ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ ﺗﻪﺭﯨﺨﻪ ﺑﯩﺮﻣﯩﯔ ﺋﯜﭼﻴﯜﺯ ﺋﻪﻟﻠﯩﻚ ﺋﯩﻜﻜﻰ ھﯩﺠﺮەﺗﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﻳﯩﮕﯩﺮﻣﻪ ﺋﯜچ ﺭەﺟﻪﺏ ﺷﻪﻧﺒﻪ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﻪھﻠﻰ ھﻪﻣﯩﻴﻪﺗﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩﯔ ﻗﻮﻧﺎﻏﯩﻐﻪ ﻳﯩﻐﯩﻠﺪﻯ ﺋﻪھﻠﻰ ھﯩﻤﻤﻪﺗﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ھﻪﻣﻪ ﻛﺎﺗﺘﻪ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﻪﺭ ﻛﯧﻠﯩﺸﺘﻰ ﻳﻪﺧﺸﻰ ﻧﯩﻴﻪﺗﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﺗﯜپ ﺩەۋﺭﻯ ﺋﻪﺳﯩﺮﻯ ﺩەۋﺭﻯ ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﯜﻧﻨﻪﺗﯩﻨﻰ ﺋﻪﻳﻠﻪﻣﻪﻙ ﺋﯩﺠﻼﻝ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﺯﯨﺰ ﻣﯩﻬﻤﺎﻧﯩﻤﯩﺰ ﻣﻪھﻤﯘﺩ ﻧﻪﺩﯨﻢ ﺑﯧﻚ ﺭەھﺒﻪﺭﻯ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ‪،‬‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﺎﻗﯩﭗ ﺩﯦﺪﻯ‪ :‬ﺋﻪﻳﻠﻪڭ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻪ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ‪،‬‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭﻟﯩﻚ‪ ،‬ﺋﻪﻧﺪﯨﺠﺎﻧﻠﯩﻚ ھﻪﻣﺪە ﻗﯩﺮﻏﯩﺰﺳﻪﻥ ﺩەﻣﻪڭ ھﯧﭻ ۋەﻗﺖ‪،‬‬ ‫ھﻪﻣﻪﻣﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺗﺎ ﺋﻪۋﻻﺩﻯ ھﻪﻡ ﺋﻪﻓﺮﺍﺩﻯ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ‪،‬‬ ‫ﻧﻪﻗﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻣﯘﺳﻬﻪﻑ ﻗﻮﻟﯩﻐﻪ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﺋﻪﺗﻤﻪﻛﻜﻪ ﻗﻪﺳﻪﻡ ﺋﻪﻳﻠﻪپ‪،‬‬ ‫ﺋﯘ ﺗﯜﺭﻛﻠﯩﻚ ھﯧﺴﺴﯩﻴﺎﺗﻰ ﺑﯩﺮﻟﻪ ﺑﯩﺰﻟﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﺭەﻡ ﺋﻪﻳﻠﻪپ‪،‬‬ ‫ﺋﻮﺷﯘﻟﺪەﻡ ھﺎﺯﯨﺮﯨﻨﮕﻪ ﻗﯩﻠﺪﻯ ﺗﻪﺋﺴﯩﺮ ﻛﯚﺯﻧﻰ ﻧﻪﻡ ﺋﻪﻳﻠﻪپ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﺪﯨﻠﻪﺭ ھﻪﺭﻗﻪﻳﺴﯩﺴﻰ ﻗﻪﺩﺩﯨﻨﻰ ﺧﻪﻡ ﺋﻪﻳﻠﻪپ‪،‬‬ ‫ﻧﻪﻗﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﺳﻮﻗﯘﺵ ﻧﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻘﯩﻐﻪ ﻣﻪﺟﻠﯩﺲ ﺋﻪھﻠﯩﻨﯩﯔ ﺗﺎﻣﺎﻧﯩﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﺋﻮﺭﺍﺯﺑﯧﻜﻨﻰ ﻗﻮﻳﻮﻟﺪﻯ ھﻪپ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﻪﺭ ﻗﺎﺭﺍﺭﯨﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻰ ﺑﯘ ﺑﺎﺗﯘﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﺭﺍﺳﯩﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﺋﻮﺷﯘﻝ ﻣﯩﯖﺒﺎﺷﻰ ﻳﯜﺳﯜپ ﺟﺎﻥ ﺋﯩﺮﯗﺭ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﻏﯘﻻﻣﯩﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﻧﻪﻗﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﺑﯜﮔﯜﻥ ﻳﻪﻛﺸﻪﻧﺒﻪ ﺧﯘﺭﺷﯩﺪﻯ ﺋﻪﺭﻛﯩﻨﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﺎﺭﺩﻯ ﺑﺎﺵ‪،‬‬ ‫‪51‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺑﯘﻟﯘﺗﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮﻟﻪ ﺑﯩﻠﻤﻪﻡ ﺋﻪﻳﻠﻪﮔﻪﻥ ﺋﯩﺮﺩﯨﻤﯘﻛﯩﻦ ﻛﯩﻨﮕﺎﺵ‪،‬‬ ‫ﻛﻰ ھﺎﻳﯩﻞ ﺑﻮﻟﻤﺎﻏﯩﻞ ھﯚﺳﻨﯜﻣﻨﻰ ﺋﺎﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﯩﻼﻳﻤﻪﻥ ﻓﺎﺵ‪،‬‬ ‫ﺳﺎﺑﺎ ھﻪﻡ ﺑﺎﺧﻪۋەﺭ ﺋﯩﺮﺩﯨﻤﯘﻛﯩﻦ ﺋﯘﻧﮕﻪ ﺑﻮﻟﯘپ ﻳﻮﻟﺪﺍﺵ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﻗﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﺑﯩﺰﯨﻢ ﺑﺎﻳﺮﺍﻗﯩﯩﻤﯩﺰ ﺭەﻧﮕﯩﺪە ﻛﻪﻳﻤﯩﺸﺘﻰ ﺳﻪﻣﺎ ﺧﯩﻠﺌﻪﺕ‪،‬‬ ‫ﺗﻪﻣﯩﺰ ﺋﻪﻳﻠﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ ﻳﻪﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﺎﺩﻯ ﺳﻪﺑﺎ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ‪،‬‬ ‫ﻛﯜﻟﯜپ ﺋﻮﻳﻨﺎپ ﺑﺎﻗﯩﭗ ھﻪﺭﻳﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ ﺷﺎھﯘ‪ -‬ﮔﻪﺩﺍ ﺧﯘﺷﯟەﻗﺖ‪،‬‬ ‫ﺩﯗﺋﺎ ﺋﻪﻳﻠﻪﺭ ﺋﯩﺪﻯ ﺧﺎﺭ ﺑﻮﻟﻤﺎﺳﯘﻥ ﺩەپ ﺩﺍﺋﯩﻤﺎ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ‪،‬‬ ‫ﻧﻪﻗﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﺋﻮﻗﯘپ ﺷﻪﺭﻗﯩﻴﻠﯩﺮﯨﻦ ﻣﻪﻛﺘﻪﺑﻠﯩﻠﻪﺭ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﻰ ﻣﻪﺳﺖ ﺋﻪﻳﻠﻪپ‪،‬‬ ‫ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺳﻪﺭﺩﺍﺭﻟﯩﺮﻯ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪە ﺑﯩﺮ ‪ -‬ﺑﯩﺮﺩﯨﻦ ﺳﺎﻻﻡ ﺋﻪﻳﻠﻪپ‪،‬‬ ‫ﺗﯜﻣﻪﻧﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﺗﻪﺳﯩﻐﻪ ﺗﯘﺭﺩﯨﻠﻪﺭ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻗﯩﻴﺎﻡ ﺋﻪﻳﻠﻪپ‪،‬‬ ‫ﺗﻪﻣﺎﻡ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ ﺗﯘﺭﯗپ ﺳﻪﻑ ﺋﺎﭼﺘﯩﻠﻪﺭ ﻳﻮﻝ ﺋﯧﻬﺘﯩﺮﺍﻡ ﺋﻪﻳﻠﻪپ‪،‬‬ ‫ﻧﻪﻗﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻰ ﺳﺎﺋﻪﺕ ﺋﻮﻥ ﺑﯩﺮﺩە ﺧﻪﻻﻳﯩﻖ ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﺭ ﺋﯩﺮﺩﻯ‪،‬‬ ‫ﻛﯜﺗﯜپ ﺋﯩﻞ ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﻰ ﺑﻪﺭﭼﻪﺳﻰ ﺑﯩﺮﺩﯨﻦ ﺗﯘﺭﺍﺭ ﺋﯩﺮﺩﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﯘﺭﻏﺎ ﺭەﺳﻤﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺋﻪﺟﻨﻪﺑﯩﻲ ﺷﻪﺧﺴﻠﻪﺭﺩە ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺮﺩﻯ‪،‬‬ ‫ۋەﻛﯩﻠﻠﻪﺭ ﻧﺎﻣﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻙ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﯘﺭﺕ ﺑﯩﻘﺎﺭﺍﺭ ﺋﯩﺮﺩﻯ‪،‬‬ ‫ﻧﻪﻗﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺸﺘﯩﻠﻪﺭ ﺋﯘﺷﯘﻟﺪەﻡ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺑﯩﺮﻟﻪ ﻣﯩﻬﻤﺎﻧﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺳﺎﻻﻡ ﺋﻪﻳﻠﻪپ ﺗﻪۋﺍﺯﯗﺉ ﻗﯩﻠﺪﯨﻠﻪﺭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﺪە ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ھﻪﻣﻪ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﺮﻟﻪﻥ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﺩﯗۋﻟﻪﺭ ﻗﻪﻳﻐﯘﺩە‪ ،‬ﺧﯘﺭﺳﻪﻧﺪ ﺋﯩﺪﯨﻠﻪﺭ ﺋﻪھﻠﻰ ﺋﯩﻤﺎﻧﻠﻪﺭ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﻗﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﻟﺪﻯ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼ ﺳﺎﺑﯩﺘﻨﯔ ﺗﺎﻣﺎﻧﯩﺪﯨﻦ ﺑﻪﻳﺎﻧﻨﺎﻣﻪ‪،‬‬ ‫ۋەﻛﯩﻠﻠﻪﺭ ﺷﻪﻣﺊ ﺑﻮﻟﺪﯨﻠﻪﺭ ﺧﻪﻻﻳﯩﻖ ﻣﯩﺴﻠﻰ ﭘﻪﺭۋﺍﻧﻪ‪،‬‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯩﺌﻼﻥ ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ‪ ،‬ﻗﯘﺭﯗﻟﺪﻯ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﺩەۋﺭﺍﻧﻪ‪،‬‬ ‫ﺗﯘﺭﺍﺭ ﺋﯩﺮﺩﻯ ﺋﻪﺳﺎﻛﯩﺮ ﺳﻪﻑ ﺗﯜﺯﯛپ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﺪﺍ ﻣﻪﺭﺩﺍﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﻗﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﺑﯩﺮەﺭ ﻳﯜﺯ ﭘﺎﻱ ﺗﻮپ ﺋﺎﺗﯩﭗ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﻛﯚﻙ ﺑﺎﻳﺮﺍﻕ ﺋﺎﺳﺘﯩﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﻮﻗﯘپ ﻣﻪﻛﺘﻪﺑﻠﯩﻠﻪﺭ ﺷﺎﺭﻗﯩﻴﺴﯩﻨﻰ ﺩﯨﻠﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﭼﺘﯩﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﻣﯘﻧﺎﻓﯩﻖ‪ ،‬ﺩﯨﻨﻰ ﺳﯘﺳﺘﻠﻪﺭ ﺋﻮﻳﻼﻧﯩﭗ ھﻪﺳﺮەﺗﺘﻪ ﻗﺎﻟﺪﯨﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﻧﻪﻣﺎﻳﯩﺶ ھﯧﻜﻤﻪﺗﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪﯨﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮ ﺋﯘﻳﺎﻟﺪﯨﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﻧﻪﻗﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ ھﻪﻳﺌﻪﺕ ﺭەﺋﯩﺴﻰ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺋﻪﻗﻠﻰ ﻛﺎﻣﯩﻠﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺋﻪﺩﻟﯩﻴﻪﮔﻪ ﻗﺎﺭﻯ ﺯەﺭﯨﻒ ﺋﻪھﻠﻰ ﺋﻪﺩﺍﻟﻪﺗﺘﯩﻦ‪،‬‬ ‫‪52‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﻪۋﻗﺎﻑ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ ﺋﻮﻝ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼ ﺷﻪﻣﺴﯘﺩﺩﯨﻦ ﺋﻪﻓﺎﺯﯨﻠﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﻣﯘﻓﻪﺗﺘﯩﺶ ھﺎﺟﻰ ﺋﺎﻟﯩﻢ ﺑﻮﻟﺪﻯ ﺋﯚﺯ ﻛﺎﺭﯨﻐﻪ ﺋﺎﻣﯩﻠﺪﯨﻦ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﻗﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ ﻣﻪﺧﺪﯗﻡ‪ ،‬ﺗﯩﺠﺎﺭەﺕ ﺑﯘﻟﻬﻪﺳﻪﻥ ھﺎﺟﻰ‪،‬‬ ‫ﻳﯘﻧﯘﺳﺒﯧﻚ ﺩﺍﺧﯩﻠﯩﻴﻪ‪ ،‬ﺧﺎﺭﯨﺠﯩﻲ ﻧﺎﺯﯨﺮ ﻗﺎﺳﯩﻢ ھﺎﺟﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻟﻰ ﺋﺎﺧﯘﻥ ﺑﺎﻱ ﺑﻮﻟﯘپ ﻣﺎﻟﯩﻴﻪﮔﻪ‪ ،‬ﺳﻪھﯩﻴﻴﻪﮔﻪ ﺧﺎﻧﯩﻲ‪،‬‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ ھﯧﭻ ﻗﺎﻟﻤﺎﺩﻯ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﻰ ﺩﯨﻠﺪە ﺯەﺭﺭە ﺋﺎﺭﻣﺎﻧﻰ‪،‬‬ ‫ﻧﻪﻗﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﺩﯗﺋﺎﺋﻪﻳﻠﻪپ ﻳﺎﻧﯩﭗ ﺑﺎﺭﭼﻪ ﺋﯩﻴﺪﮔﺎھﻐﻪ ﻳﯩﻐﯩﻠﺪﯨﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ھﯘﺟﯘﻡ ﺋﻪﻳﻠﻪپ ﺧﻪﻻﻳﯩﻖ ﺋﺎﺳﺖ‪ -‬ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺗﯩﻘﯩﻠﺪﯨﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻟﻪﺭ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺳﻪﻑ ﺗﺎﺭﺗﯩﺒﺎﻥ ﺑﯩﺮ‪ -‬ﺑﯩﺮ ﺗﯩﺰﯨﻠﺪﯨﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﻟﻪﻧﺪ ﺋﺎۋﺍﺯ ﺑﯩﺮﻟﻪ ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻞ ﺳﯚﺯﮔﻪ ﻛﯩﺮﯨﺸﺘﯩﻠﻪﺭ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﻗﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪ :‬ﻳﯘﺭﺗﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻢ‪ ،‬ﺑﯘ ﻛﯜﻥ ﺋﻪﺳﺎﺭەﺗﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﻐﺎﻥ ﻛﯜﻥ‪،‬‬ ‫ﺑﯘ ﻛﯜﻥ ﻛﯜﻟﻔﻪﺗﺘﻪ ﭼﯩﻜﻜﻪﻥ ﺋﺎھﯩﻤﯩﺰ ﺗﻪﯕﺮﯨﮕﻪ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥ ﻛﯜﻥ‪،‬‬ ‫ﺑﯘﻛﯜﻥ ﺋﯩﺮﻛﯩﻦ ﺑﻮﻟﯩﭗ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ‪ ،‬ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﻗﻮﻟﻐﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻛﯜﻥ‪،‬‬ ‫ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻟﻪﺭ ۋەﺗﻪﻧﺪﯨﻦ ﺩﯛﺷﻤﻪﻥ ﺋﯩﻠﮕﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﯗﺗﻘﺎﻥ ﻛﯜﻥ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﻗﯩﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﺑﯜﮔﯜﻥ ﻣﻪھﻜﯘﻣﯩﻴﻴﻪﺗﺘﯩﻦ ھﺎﻛﯩﻤﯩﻴﻴﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﻡ ﺑﺎﺳﺪﯨﻚ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﭼﯩﻠﯩﺪﻯ ﺑﺎﺑﻰ ﺭەھﻤﻪﺕ‪ ،‬ﺑﻪﺧﺖ‪ ،‬ﻧﯘﺳﺮەﺗﻠﯩﻚ ﺋﻪﻟﻪﻡ ﺋﺎﺳﺪﯨﻚ‪،‬‬ ‫ﻳﯩﻘﯩﻠﻤﺎﺱ ھﻪﻡ ﻳﻮﻗﺎﻟﻤﺎﺱ ﺷﺎﻧﻠﻰ ﺷﻪۋﻛﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﻡ ﺑﺎﺳﺪﯨﻚ‪،‬‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺑﯘﻛﯜﻧﺪﯨﻦ ﻏﺎﻟﯩﺒﯩﻴﻴﻪﺗﻜﻪ ﻗﻪﺩەﻡ ﺑﺎﺳﺪﯨﻚ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﻗﯩﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻳﯩﻠﻠﻪﺭ ﻛﯩﺘﺪﻯ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺟﺎھﯩﻠﯩﻴﻴﻪﺗﺘﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﯔ ﻣﻪھﻜﯘﻣﯩﻴﻴﻪﺗﻨﻰ ﻳﻪﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﺩﯨﻚ ھﺎﻛﯩﻤﯩﻴﻴﻪﺗﺘﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﻳﯩﺘﯘﺷﺘﻰ ﺯﯗﻟﻤﯘ‪ -‬ﻛﯜﻟﻔﻪﺕ‪ ،‬ﭘﻪﺱ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺕ ﻏﻪﻳﺮﯨﻲ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﺘﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﭼﯩﻘﺎﺭﺩﻯ ﺋﯚﺯﮔﻪﻟﻪﺭ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻯ ﺋﺎﺩەﻣﯩﻴﻴﻪﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﺗﯜپ ﺩەۋﺭﻯ ﺋﻪﺳﯩﺮﻯ ﺩەۋﺭﻯ ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﯜﻧﻨﻪﺗﯩﻨﻰ ﺋﻪﻳﻠﯩﻤﻪﻙ ﺋﯩﺠﻼﻝ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﯔ ﺩﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻢ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻜﻪ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﺋﻪﻳﻠﻪﯕﯩﺰ ﺋﻪﻣﺪﻯ‪،‬‬ ‫ۋەﺗﻪﻧﻨﻰ ﺳﺎﻗﻼﻣﺎﻗﻘﺎ ﺗﯩﻨﻤﺎﻳﯩﻦ ﻏﻪﻳﺮەﺕ ﻗﯩﻠﯩﯔ ﺋﻪﻣﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﺎ ﺯﺍھﯩﺖ ﺳﯩﻔﻪﺗﻠﻪﺭ ﺗﻪﺭﻙ ﺋﻪﺗﯩﭗ ﺧﯩﻠﯟەﺕ ﭼﯩﻘﯩﯔ ﺋﻪﻣﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻟﯘﻍ‪ ،‬ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﻗﻪﺩﺭﯨﻨﻰ ﺑﻮﻝ ﻛﯜﻥ ﺑﯩﻠﯩﯔ ﺋﻪﻣﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﻗﯩﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﺗﻪﻣﺎﻡ ﺋﻪﻳﻠﻪپ ﺳﯚﺯﯨﻨﻰ ﻗﯩﺒﻠﻪﮔﻪ ﺑﺎﻗﯩﭗ ﺩﯗﺋﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪،‬‬ ‫‪53‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺗﻪﻣﻪﻧﻨﺎ ﺋﻪﻳﻠﻪﺩﻯ ﻳﯩﻐﻼپ ﺋﯩﻼھﺎ ﺭەﺑﺒﻪﻧﺎ! ﺩﯦﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺑﯘ ﻳﻮﻟﺪە ﺑﯩﺮ ﻧﯩﭽﻪ ﺋﻪﺭﻟﻪﺭ ﺳﺎﯕﺎ ﺟﺎﻧﻼﺭ ﻓﯩﺪﺍ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺎﻳﻪﺕ ﺋﻪﻳﻠﻪﻏﯩﻞ ﺋﺎﻧﻠﻪﺭﻏﻪ ﺩەپ ھﻪﺩﺳﯩﺰ ﺭﯨﺠﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﺳﺎﺭەﺕ ﺩەۋﺭﻯ ﺑﯩﺘﺘﻰ‪ ،‬ﺩەۋﺭﻯ ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻪﻣﺒﻪﺭ ﺳﯜﻧﻨﻪﺗﯩﻨﻰ ﺋﻪﻳﻠﻪﻣﻪﻙ ﺋﯩﺠﻼﻝ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﻪﺳﯩﺪە ﺋﯘﻗﯘﻟﯘپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺑـﺎﺵ ۋەﻛﯩـﻞ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻖ ﻳﯩﻐﯩـﻦ ﺋﯩـﺸﺘﯩﺮﺍﻛﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩـﺴﻰ ﺷـﺎﺋﯩﺮ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯗﻟﺒﯧﻜﻨﯩــﯔ ﺑــﯘ ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﺗــﺎﺭﯨﺨﻲ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷــﻘﺎ ﺑﯧﻐﯩــﺸﻼپ ﻳﺎﺯﻏــﺎﻥ ﺑــﯘ ﻗﻪﺳﯩﺪﯨــﺴﯩﮕﻪ ﻗﯩــﺰﻏﯩﻦ ﺋــﺎﻟﻘﯩﺶ ﻳــﺎﯕﺮﺍﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯗﻟﺒﯧﻜﻤﯘ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﯨﻦ ﺗﯘﺭﯗپ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩـﯔ ﺑـﯘ ﺋـﺎﺩﺩﯨﻲ ﺋﻪﺳـﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑـﯘﻧﭽﻪ ﺗﻪھـﺴﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﺮﯨـﺸﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﭘﯜﺗﻜــﯜﻝ ﻳﯩﻐﯩــﻦ ﺋﻪھﻠﯩــﮕﻪ ﺋــﯚﺯ ﻣﯩﻨﻨﻪﺗــﺪﺍﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠــﺪﯛﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩــﻞ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨــﭗ ﻧﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻘﯩﻐــﺎ ﺑــﯘ ﻗﻪﺳــﯩﺪﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﻪﺩەﺑﯩﻲ ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﻟﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯛپ ﺧﻪﻟـﻖ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﻐﺎ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩـﺸﻨﻰ ﺋﯘﻗﺘـﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺟﺎﻧـﺎﺑﻰ ھﻪﻗـﺘﯩﻦ ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩـﻚ‬ ‫ﺷﺎﺋﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺩﺍﺋﯩﻤﯩﻲ ﺗﻪﻥ ﺳﺎﻗﻠﯩﻖ ۋە ﺗﯩﻨﭽﻠﯩﻖ ﺗﯩﻠﻪﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺳـﺎھﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﭘﺎﻳـﺪﯨﻠﯩﻖ‬ ‫ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻜﻪ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺕ ﻛﯩﻠﺘﯜﺭﯛﺷـﯩﮕﻪ ﺗﯩﻠﻪﻛﺪﺍﺷـﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠـﺪﯛﺭﺩﯛﻡ ۋە‪» :‬ﻣﯘﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﯧﯖـﻰ‪ -‬ﻳﯧﯖـﻰ‬ ‫ﺳﻮۋﻏﯩﻼﺭﻧﻰ ﺗﻪﻗﺪﯨﻢ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﯗﺷﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰ ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﺭﺩﯗﺭﻣﯩـﺰ« ﺩﯦـﺪﯨﻢ‪ .‬ﻳﯩﻐﯩـﻦ ﺋﻪھﻠﯩﻤـﯘ ﻣﯧﻨﯩـﯔ ﺳـﯚﺯﯛﻣﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﯧﻐﯩﺰﺩﯨﻦ ﻗﯘۋۋەﺗﻠﻪﺷﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯩﻐﯩﻦ ﺋﺎﻳﺎﻏﻼﺷﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﺳـﻰ‪ :‬ﺋﯩـﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﻨﯩـﯔ ﻧﻪﺷـﺮﻯ ﺋﻪﭘﻜﺎﺭﯨـﺪﯗﺭ‪ .‬ھﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ھﻪﭘﺘﯩـﺪە ﺑﯩـﺮ ﻗﯧـﺘﯩﻢ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺩﯨﻨﯩــﻲ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ‪ ،‬ﺋﯩﻠﻤﯩــﻲ‪ ،‬ﺳﯩﻴﺎﺳــﯩﻲ‪ ،‬ﺋﯩﺠﺘﯩﻤــﺎﺋﯩﻲ‪ ،‬ﺋﯩﻘﺘﯩــﺴﺎﺩﯨﻲ‪ ،‬ﺋﻪﺩەﺑﯩــﻲ‪ ،‬ﺋﻪﺧﻼﻗﯩــﻲ‪ ،‬ﺗﻪﻧﻘﯩــﺪﯨﻲ‬ ‫ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭ ﺑﯧﺴﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﻧﯩﯔ ﺷﻮﺋﺎﺭﻯ‪ :‬ﺩﯨﻨﺪﺍ‪ ،‬ﺗﯩﻠﺪﺍ‪ ،‬ﺩﯨﻠﺪﺍ‪ ،‬ﭘﯩﻜﺮﺩە‪ ،‬ﺋﯩﺸﺘﺎ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﺳﻰ ﺩﯙﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﺭەﺳـﻤﯩﻲ ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﺳـﻰ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩـﯔ ﺗﯜﺭﻟـﯜﻙ ﺋﻪﻣـﺮ‪-‬‬ ‫ﭘﻪﺭﻣﺎﻧﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋﯘﻗﺘﯘﺭﯗﺵ‪ ،‬ھـﯚﺟﺠﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ھﻪﻣـﺪە ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻣـﯘھﯩﻢ ﺋﻪﺳـﻪﺭﻟﻪﺭ‪ ،‬ﺳﯩﻴﺎﺳـﯩﻲ ﻣﻪﻗـﺎﻟﻪﻟﻪﺭﻣﯘ ﻣﯘﺷـﯘ ﻣﻪﺟﻤـﯘﺋﻪ‬ ‫ﺋــﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺗــﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺷــﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻛــﯚﺭە‪ ،‬ﺗﯚۋەﻧــﺪە ﺋــﯚﺯ ﺩەۋﺭﯨــﺪە ﻣﻪﺯﻛــﯘﺭ ﻣﻪﺟﻤــﯘﺋﻪﮔﻪ ﺑﯧــﺴﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯩــﺮ ﺑﯚﻟــﯜﻙ‬ ‫ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺋﻪﻳﻨﻪﻥ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛپ ﺋﯚﺗﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﻗﻪﺩﺩﯨﻤﻪ‬ ‫ﻳﯘﺭﺗﺪﺍﺷــﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﻮﻣﯘﻣﻴﯜﺯﻟــﯜﻙ ﺋﯩﻨﺘﯩﺒــﺎھ )ﺋــﻮﻳﻐﯩﻨﯩﺶ( ﻟﯩــﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﺑﯜﻳــﯜﻙ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ ﺋﯩــﻨﻘﯩﻼﺏ ۋﯗﺟﯘﺩﻗــﺎ ﭼﯩﻘﺘــﻰ‪ .‬ﺑــﯘ ﺋﯩــﻨﻘﯩﻼﺏ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩــﺴﯩﺪە ﺟﺎﻧــﺎﺑﻰ ﺭەﺑﺒﯘﻟﺌﺎﻟﻪﻣﯩﻴﻨﻨﯩــﯔ ﻟــﯘﺗﻔﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻨــﺎﻳﻪﺗﻰ‪،‬‬ ‫ﻛﯜﺭەﺵ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩﻨﯩﯔ ﻗﻪھﺮﯨﻤﺎﻧﻰ ﺭەﺋﯩﻴﺲ ﺟﯘﻣﻬﯘﺭ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩﯔ ﻳﻮﻟﺒﺎﺷـﭽﯩﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‪ ،‬ﻳﯘﺭﺗـﺪﺍﺵ ﺑـﺎﺗﯘﺭ‬ ‫ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ھﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩــﺮﻯ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ ﻏﻪﻳــﺮەﺕ‪ ،‬ﺩﯨﻨﯩــﻲ ھﻪﻣﯩــﻴﻪﺕ )ﭘﯩــﺪﺍﻛﺎﺭﻟﯩﻖ( ﻟﯩــﺮﻯ ھﻪﻣــﺪە ﺋــﯘﺯﯗﻥ‬ ‫ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﯨــﻦ ﺑﯩــﺮﻯ ﻗــﺎﺭﺍ ﺋﯩــﺴﺘﯩﺒﺪﺍﺩ ۋەھــﺸﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ ﺩەﺭﺩ ‪ -‬ﺋﻪﻟﻪﻣــﻠﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩــﺪﺍپ ﺑﻮﻻﻟﻤﯩﻐــﺎﻥ ﻣﻪﺯﻟــﯘﻡ‬ ‫ﺧﻪﻟﻘﻨﯩــﯔ ﻛــﯚﻛﻜﻪ ﻳﻪﺗــﻜﻪﻥ ﺋــﺎھﯘ‪ -‬ﺯﺍﺭ‪ ،‬ﻧــﺎﻟﻪ ‪ -‬ﭘﯩﻐــﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺗﯜﺭﺗﻜﯩــﺴﯩﺪە ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﻏــﺎ ﺗــﯜﻣﻪﻥ ‪ -‬ﺗــﯜﻣﻪﻥ‬ ‫ھﻪﻣﺪﯗ‪ -‬ﺷﯜﻛﯜﺭﻟﻪﺭ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻳﻜﻰ‪ ،‬ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺟﯘﻣﻬـﯘﺭﯨﻴﯩﺘﻰ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩـﭗ‪ 57 ،‬ﻳﯩﻠـﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺮﻯ ﺋﯜﻣﯩـﺪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺧﯘﺩﺍﺩﯨﻦ ﺗﯩﻠﻪپ ﻳﯜﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺴﻼﻡ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﻗﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪) .‬ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﺳﻰ(‬ ‫ﺗﯚۋەﻧﺪە ﺷﯘﭼﺎﻏﺪﯨﻜﻰ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﯩﺪە ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﻛﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻧـﺎﺯﺍﺭەﺕ )ﻣﯩﻨﯩـﺴﺘﯩﺮﻟﯩﻚ(‬ ‫ﻧﯩﯔ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﺋﻪھﯟﺍﻟﯩﻐﺎ ﻧﻪﺯەﺭ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﺋﯚﺗﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫‪54‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺳﻮﺩﺍ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﻰ‪ :‬ﺑﯘ ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻼﻣﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﻳﺎﺭﺑﺎﻍ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨﺴﻰ ﺳﯩﺮﺗﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﺑﺎﻧﻜـﺎ ﻗﯘﺭﯗﻟـﯘپ‬ ‫ﺋﯩــﺸﻘﺎ ﻛﯩﺮﯨــﺸﺘﯜﺭﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﻧﻜــﺎ ﻣﯘﺩﯨﺮﻟﯩﻘﯩﻐــﺎ ﻧﻮﻏــﺎﻱ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷــﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺑﯩــﺮﻯ ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﻪﻧــﺪﻯ‪ .‬ﺳــﻮﺩﺍ ﻧــﺎﺯﺍﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﻳﯘﺭﺗﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻨﻰ ﻧﻪﺯەﺭﺩە ﺗﯘﺗﯘپ ﺳﻮﺩﯨﮕﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺳـﯩﺮﺗﺘﯩﻦ ﻣـﺎﻝ ﻛﯩﺮﮔـﯜﺯﯛﺵ ﺋﯩـﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻨـﺪﯨﻦ ﺟﻪﻟـﭗ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩـــﺶ ﺋﯜﭼـــﯜﻥ ﮔـــﯜﻣﺮﯛﻙ )ﺗﺎﻣﻮژﻧـــﺎ( ﺭەﺳـــﻤﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﻪﯕﮕﯩﻠﻠﻪﺗﺘـــﻰ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـــﺮ ﺑﯚﻟـــﯜﻙ ﻣـــﺎﻟﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑـــﺎﺟﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺗــﯜﺭﯛۋەﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻳﯘﺭﺗﻘــﺎ ﻣﻪﺗــﺒﻪﺋﻪ )ﺑﺎﺳــﻤﺎ(‪ ،‬ﺋﯧﻠﻜﺘﯩــﺮ ﺑﻮﻳــﯘﻣﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﻪﻟﺘــﯜﺭﮔﻪﻥ ﺳــﻮﺩﯨﮕﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑــﺎﺟﻨﻰ ﭘﯜﺗــﯜﻧﻠﻪﻱ‬ ‫ﻛﻪﭼــﯜﺭﯛﻡ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﻧــﺎﺯﺍﺭەﺕ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯘﻧــﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗــﻜﻪ ﻗﯘﻻﻳﻠﯩــﻖ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﻛﯧﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ﺋﯧﺘﯩﺒــﺎﺭ‬ ‫ﺳﯩﻴﺎﺳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪.‬‬ ‫ھﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﻰ‪ :‬ﺑﯘ ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﻨﯩﯔ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﻰ ﺟﻪڭ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﭼﯩﻘﯩﻢ‪ -‬ﺧﯩﺮﺍﺟﻪﺗﻠﯩـﺮﻯ ﺑﺎﺷـﻘﺎ‬ ‫ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯖﻜﯩﻨﻰ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻗﺎﺗﻼﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﭼﯩﻘﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ھﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮەﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻟﯩﻴﻪ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﻰ‪ :‬ﺑﯘ ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﻜﻪ ﻧﺎﺯﯨﺮ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺳﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﻪﻟﻰ ﺋﺎﺧﯘﻧﺒﺎﻱ ﺗﯧﺨﻰ ﺧﯩـﺰﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﻮﻟﺘـﯘﺭﺍﺭ‪ -‬ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻣـﺎﻱ‬ ‫ﺭەﺋﯩﺲ ﺟﯘﻣﻬﯘﺭ ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴـﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩـﯔ ﺗﻪﻟﻪﺑﯩـﮕﻪ ﺑﻨﯩـﺎﺋﻪﻥ ﺋﺎﻗـﺴﯘﻏﺎ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﺑـﺎﺵ ۋﺍﻛﺎﻟﻪﺗﻨﯩـﯔ ﭘﻪﺭﻣـﺎﻧﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﻮﺭﯗﻧﺒﺎﺳﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻣﯩﻨﻪ ﺋـﺎﺟﯩﺰ ﺑﻪﻧـﺪە ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﻪﻧـﺪﯨﻢ‪ .‬ﻣﯘﺷـﯘ ﻣﯘﻧﺎﺳـﯩﯟەﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻛـﯜﻧﻰ ﻣـﺎﻟﯩﻴﻪ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩـﺪە ﺋﯩـﺶ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﭼﻮڭ‪ -‬ﻛﯩﭽﯩـﻚ ﺑـﺎﺭﻟﯩﻖ ﺧـﺎﺩﯨﻤﻼﺭﻧﻰ ﺑﯩـﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻳﯩﻐﯩﯩـﭗ ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ ﺋﯚﺯﯛﻣﻨﯩـﯔ ﺋﻪﻟـﻰ ﺋﺎﺧﯘﻧﺒﺎﻳﻐـﺎ ﻧﺎﺋﯩـﭗ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﻨﻰ ﺋﯘﻗﺘﯘﺭﻏﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﯨﻢ‪» :‬ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺋـﺎﺭﯨﻤﯩﺰﺩﺍ ھﯧﭽﻘﺎﻧـﺪﺍﻕ‬ ‫ﭘﻪﺭﻕ ﻳﻮﻕ؛ ﺑﯩﺰ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﻤﯩﺪە ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ‪ .‬ﻣﯚھﺘﻪﺭەﻡ ﻧﺎﺯﯨﺮ ﺋﻪﻟﻰ ﺋﺎﺧﯘﻧﺒـﺎﻱ ﺳـﻪﭘﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﺎﻳﺘﯩـﭗ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕــﯜﭼﻪ ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩــﺰ ﺋﯩﺨــﻼﺱ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ھﻪﻣﻜﺎﺭﻻﺷــﻘﺎﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﯩــﯔ ﺋﯜﻣﯩــﺪﯨﻤﯘ ﺷــﯘ‪ .‬ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﻧــﺎﺯﺍﺭەﺗﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﻨﯩﯔ ﻳﯜﻛﻰ ﺋﯧﻐﯩﺮﺭﺍﻕ‪ ،‬ﺋﯩـﺸﻰ ﻛـﯚپ‪ .‬ﺷـﯘﯕﺎ ﺑﯩﺰﻧﯩـﯔ ۋەﺯﯨﭙﯩﻤﯩـﺰ ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﻨﯩـﯔ ﺋﯩـﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﻗﺴﯩﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﻤﺎﻱ‪ ،‬ﭼﺎﺭﭼﯩﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﻤﺎﻱ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻛﯧﺘﯩـﺸﺘﯘﺭ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻼﻟﯩـﺴﺎﻕ ﻧـﺎﺯﯨﺮ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﻯ ﻗﺎﻳﺘﯩـﭗ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﺪە ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﻻﻳﯩﻘﯩـﺪﺍ ﺋـﺎﭘﯩﺮﯨﻦ ﺋﻮﻗﯘﻳـﺪﯗ« ﺩﯦـﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺑـﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ھﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﯧﻐﯩﺰﺩﯨﻦ‪» :‬ﺑﺎﺵ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯩﻨﺸﺎﺋﺎﻟﻼھ ﺋﯩﺨﻼﺱ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩـﺸﻠﻪﻳﻤﯩﺰ« ﺩﯦﻴﯩـﺸﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻥ ﺷﯘﻛﯜﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﻛﯜﻥ ﻣﺎﻟﯩﻴﻪﺩە ﺋﯩﺸﻠﯩﺴﻪﻡ‪ ،‬ﻳﯧﺮﯨﻢ ﻛﯜﻥ ﺳﻪھﯩﻴﻪ ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﯩﺪە ﺋﯩﺸﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﯗﻡ‪.‬‬ ‫ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﻨﯩﯔ ﺧـﺎﻡ ﭼﻮﺗﯩﻐـﺎ ﭘـﯘﻝ ﭼﻘﯩﺮﯨـﭗ ﺑﯧﺮﯨـﺸﻜﻪ ﺗـﻮﻏﺮﺍ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤـﯘ ھﻪﺭﺑﯩـﻲ‬ ‫ﺋﯩﺸﻼﺭ ﻧـﺎﺯﺍﺭﯨﺘﻰ ﻗـﺎﺗﺘﯩﻖ ﭘـﯘﻝ ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻘﯩـﺪﺍ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﺎﺵ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻥ ۋە ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺳـﺎﻗﭽﻰ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻘﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺗﻪﻟﻪﺑﻨﺎﻣﯩﻠﻪﺭ ﺑـﺎﺵ ۋﺍﻛـﺎﻟﻪﺕ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﺗﻮﻏﺮﯨـﺪﯨﻦ‪ -‬ﺗـﻮﻏﺮﺍ »ﺋﯩﺠـﺮﺍ ﻗﯩﻠﯩﻨـﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺗﻪﻣﯩـﻨﻠﻪپ ﺑﯧﺮﯨﻠـﺴﯘﻥ«‬ ‫ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﺗﻪﺳــﺘﯩﻘﻘﺎ ﺋﯧﺮﯨــﺸﯩﭗ ﺋﯘﺩﯗﻟﻠــﯘﻕ ﻣــﺎﻟﯩﻴﻪ ﻧــﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩﮕﻪ ﻳﻮﻟﻠﯩﻨﯩــﭗ ﺗــﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ھــﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﻣــﺎﻟﯩﻴﻪ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺧﻪﺯﯨﻨﯩﺴﻰ ﻗﯘﺭﯗﻗﺪﯨﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ ﺗﯧﮕﯩـﺸﻠﯩﻚ ﭘـﯘﻟﻨﻰ ﺑﯧﺮەﻟﻤﻪﻳﯟﺍﺗـﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺷـﯘﯕﺎ ﺑـﯘ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘـﺎ ﻣـﺎﻟﯩﻴﻪ‬ ‫ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩﻨﯩــﯔ ﺋﻪڭ ﻣــﯘھﯩﻢ ۋە ﺯﯙﺭﯛﺭ ﺋﯩــﺸﻰ ﺧﻪﺯﯨﻨﯩﻨــﻰ ﺗﻮﻟــﺪﯗﺭﯗﺵ‪ ،‬ﺧﻪﺯﯨــﻨﯩﮕﻪ ﻛﯧﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘــﯘﻝ‪ ،‬ﺋﯩﻘﺘﯩــﺴﺎﺩﻧﯩﯔ‬ ‫ﻣﻪﻧﺒﻪﺳــﯩﻨﻰ ﺳﺎﻏﻼﻣﻼﺷﺘﯘﺭﯗﺷــﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒــﺎﺭەﺕ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻳﯧﯖــﻰ ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻧــﺪﺍ ﺧﻪﺯﯨــﻨﻪ ﻗﯘﭘﻘــﯘﺭﯗﻕ ﺑﻮﻟــﯘپ‪،‬‬ ‫ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﺋﻮﺭﺩﯨــﺪﯨﻦ ﭼﯩﻜﯩﻨﮕﻪﻧــﺪە ﺧﻪﺯﯨﻨﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺑﯩﺮﯨﻨــﻰ ﻗﻮﻳﻤــﺎﻱ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﻛﯧﺘﯩــﺸﻜﻪﻥ‪ .‬ﺷــﯘﯕﺎ‬ ‫ﺋﻪﻣــﺪﯨﻠﯩﻜﺘﻪ ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗــﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﯩﻘﺘﯩــﺴﺎﺩﯨﻲ ﺑﯧــﺴﯩﻢ ﭼﯜﺷــﯜۋﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺑــﯘ ﺋﻪھــﯟﺍﻟﻼﺭﻧﻰ ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﯩــﯔ‬ ‫ﻗﯘﻟﯩﻘﯩﻐــﺎ ﻳﻪﺗﻜــﯜﺯﺩﯛﻡ‪ .‬ﻧﺎھــﺎﻳﻪﺕ‪ ،‬ﻧــﺎﺯﯨﺮﻻﺭ ﻣﻪﺟﻠﯩــﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗــﺎﺭﺍﺭﻯ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ ﭘــﯘﻝ ﺑﯧــﺴﭗ ﭼﻘﯩﺮﯨــﺸﻘﺎ ۋە ﻳﻪﻧﻪ ﺳــﺎﺑﯩﻖ‬ ‫ﺧﯩﺘﺎﻱ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺭﺯ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﻗﻪﺭﺯﺩﺍﺭﻻﺭﺩﯨﻦ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩﯔ ﭘـﯘﻟﯩﻨﻰ ﺋﯜﻧﺪﯛﺭﯛﺷـﻜﻪ‪ ،‬ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺋﯩﮕﯩﺪﺍﺭﻟﯩﻘﯩـﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻣﺎﻝ‪ -‬ﻣﯜﻟﻚ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺳﯜﺭﯛﺷﺘﯜﺭﯛپ ﭼﯩﻘﯩﭗ ھﻪﻣﻤﯩﻨﻰ ﺗﻮﭘﻼپ ﻣـﺎﻟﯩﻴﻪ ﻧـﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩﮕﻪ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﺷـﻜﻪ ھﻪﻣـﺪە‬ ‫ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺗﺘﻪ ھﻪﻗﻘــﻰ ﺑــﺎﺭ ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ھﻪﻗﻘﯩﻨــﻰ ﺗــﯚﻟﻪپ ﺑﯧﺮﯨــﺸﻜﻪ ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩــﻞ ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣــﻮﻟﻼﻡ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﭘﻪﺭﻣﺎﻥ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﻣﺎﻟﯩﻴﻪ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﻰ ﭘﯘﻝ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﭼﯜﺷـﯜپ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﺑـﯘ‬ ‫ﺋﯩﺸﺘﺎ ﺋﺎﻟـﺪﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﯘﻟﻨﯩـﯔ ﻻﻳﯩﻬﯩـﺴﯩﻨﻰ ﺗـﯜﺯﯛﺵ ﻛﯧـﺮەﻙ ﺑـﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﯩـﺸﻨﻰ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﺪﯨـﺸﯩﻢ‬ ‫‪55‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻣﯘھﺘﻪﺭەﻡ ﺳﻮﻓﯩﻴﺰﺍﺩە ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻥ ﺋﯜﺳـﺘﯜﻣﮕﻪ ﺋﺎﻟـﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤـﺎ ﭘـﯘﻟﻨﻰ ﺑﯧـﺴﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩـﺮﯨﺶ ﺋﯩـﺸﻰ ﻣﺎﯕـﺎ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼھﻘﺎ ﺷﯜﻛﯜﺭﻟﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﯘﻧﻜﻰ ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻤﯘ ﺋﯘﺗﯘﻗﻠﯘﻕ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﻗﻪﻏﻪﺯ ﭘﯘﻟﻼﺭﻏﺎ ﺑـﺎﺵ ۋەﻛﺎﻟﻪﺗﻨﯩـﯔ ﺗﺎﻣﻐﯘﺳـﯩﻨﻰ ﺑﯧـﺴﯩﺶ‬ ‫ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺑـﺎﺵ ۋەﻛﯩـﻞ ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩـﯔ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﺑﻪﺯﯨﻠﯩـﺮﻯ ﻳـﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺗﻪﺷـﻪﻛﻜﯘﺭﻏﺎ‬ ‫ﻻﻳﯩﻖ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺑﯩﺮ ﺳﻪﺭﻟﯩﻚ ﺋﺎﻗﭽﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﯩﻨﻰ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻣﯚھﺘﻪﺭەﻡ ﺋﻮﻗـﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﺗﻪﻗـﺪﯨﻢ ﻗﯩﻠﯩـﺶ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳـﺎﻗﻼپ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎﻗﻤﯘ‪ ،‬ﻣﯩـﯔ ﺋﻪﭘـﺴﯘﺳﻜﻰ‪ ،‬ﭘﺎﻻﻛﻪﺗﻠﯩـﻚ ﻣﯘھـﺎﺟﯩﺮەﺕ ھﻪﻳـﺎﺗﻰ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻥ ﺳـﯩﺮﺗﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺗﯘﺭﻣــﯘﺵ ﺋﯧﻐﯩﺮﭼﯩﻠﯩﻘــﻰ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩــﺪﯨﻦ ﺑــﯘ ﻧﻪﻣــﯘﻧﻪ ﻗــﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﻏﺎﻳﯩــﺐ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺯﯦﻤﯩــﻦ ﻳﯜﺯﯨــﺪﯨﻜﻰ ﺑﻪﺵ‬ ‫ﻗﯩﺘــﺌﻪﮔﻪ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻏﺎ ﻣــﯘﺭﺍﺟﯩﺌﻪﺕ ﻗﯩــﻼ ‪ -‬ﻗﯩــﻼ ﺋــﺎﺧﯩﺮﻯ ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﯩــﺪﺍ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﺷــﻠﯘﻕ‬ ‫ۋەﺗﻪﻧﺪﯨــﺸﯩﻤﯩﺰ ﻣــﯚھﺘﻪﺭەﻡ ﻏﯘﻻﻣﯩــﺪﺩﯨﻦ ﭘﺎﺧﺘــﺎ ﺋﻮﻏﻠﯩــﺪﯨﻦ ﻣﻪﺯﻛــﯘﺭ ﺋﺎﻗﭽﯩﻨﯩــﯔ ﺋﯩﻜﻠﯩــﺸﻪ )ﻗﯩﻠﯩﭙــﻰ( ﻧــﻰ ﻗﻮﻟﻐــﺎ‬ ‫ﭼﯜﺷــﯜﺭﺩﯗﻕ‪ .‬ﺑﯩــﺰ ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻏﯘﻻﻣﯩــﺪﺩﯨﻦ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﮕﻪ ﭼﻮﯕﻘــﯘﺭ ﻣﯩﻨﻨﻪﺗــﺪﺍﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﻠــﺪﯛﺭﯛﺵ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺮﮔﻪ ﺋﯘﻧﯩــﯔ‬ ‫ﺋﺎﺗﯩﺴﻰ ﺋﻪھﻤﻪﺩ ﭘﺎﺧﺘﯩﻐﺎ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ھﻪﻗﺘﯩﻦ ﺭەھﻤﻪﺕ ۋە ﻣﻪﻏﭙﯩﺮەﺗﻠﻪﺭ ﺗﯩﻠﻪﻳﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺩﯙﻟﯩﺘﻰ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺳﻪﺭﻟﯩﻚ ﺋﺎﻗﭽﻪ‪:‬‬ ‫ﺗﯚۋەﻧـــﺪە ﺋﯩـــﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﺳـــﯩﮕﻪ ﺑﯧـــﺴﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﻪﺳـــﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩـــﺮ ﺑﯚﻟـــﯜﻙ ﻧﻪﻣـــﯘﻧﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯧﺮﯨـــﺸﻨﻰ‬ ‫ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷﯘﺭﯨﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ‬ ‫ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷــﻰ ﻣﯩــﯔ ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﯨــﻦ ﺑﯩــﺮﻯ ﺗــﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺗﻪﺟــﺮﯨﺒﻪ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ ﺋﯘﺳــﯘﻟﺪﺍ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﻳﺎۋﺭﻭﭘﺎ ھﻪﻣﺪە ﺋﺎﺳﯩﻴﺎﺩﺍ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﺗﺎﺭ ﻳﯧﯖـﻰ ﺩﯙﻟﻪﺗـﻠﻪﺭ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻗـﯘﺭﯗﺵ‬ ‫ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﻏﺎﺯﻯ ﻣﯘﺳﺘﺎﻓﺎ ﻛﻪﻣﺎﻝ ﺗﯜﺭﻛﯩﻴﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﻪﻟﻪﭘﯩﻴﻠﻪﺭ ﺭەھﺒﯩـﺮﻯ ﺑﺎھـﺎﺩﯨﺮ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﺌﻪﺯﯨﺰ‬ ‫ﺋــﺎﻝ ﺳــﯘﺋﯘﺩﻧﯩﯔ ھﯩﺠــﺎﺯﺩﺍ ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﻗــﯘﺭﯗﺵ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﯩــﺮﻯ ﺑﯩــﺰﮔﻪ ﻧﯩــﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺋﻪھﻤﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻜﺘــﯘﺭ‪ .‬ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻣﯩﯔ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﻗـﺎﻧﻠﯩﻖ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩـﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩـﭗ ﺗـﺎﻛﻰ ﺑﻪﺩەۋﻟﻪﺕ ﻳﻪﺋﻘـﯘﺏ ﺑﯧـﻚ ﻏﺎﺯﯨﻨﯩـﯔ ﺗـﻮﻏﺮﺍ‬ ‫ھﻪﻡ ﺧﺎﺗــﺎ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩــﺮﯨﮕﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺗــﺎﺭﯨﺨﻲ ﺟﻪﺭﻳــﺎﻧﻨﻰ ﻳﺎﺧــﺸﻰ ﺋــﯚﮔﯩﻨﯩﺶ ﻻﺯﯨــﻢ‪ .‬ﺩﯙﻟﻪﺕ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯩــﺴﺘﯩﻘﻼﻝ‪،‬‬ ‫ﻣﯘﺳﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﺪﯨﻼ ﻗﯘﺭﯗﻟﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺗﯘﺗﻘﯘﻧﻠﯘﻗﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﯘپ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺳﺎﺭەﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮﻣﻪﻙ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻗـﺎﻥ‬ ‫ﺗﯚﻛﻤﻪﻛﻨﯩﯔ ھﺎﺟﯩﺘﻰ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺗﯜﺭﻛﯩﻴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯜﻳـﯜﻙ ﻣﯘﺳـﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ ھﻪﺭﯨﻜﯩﺘـﻰ ﺑـﯘ ﺳـﯚﺯﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺗﻪﺳـﺘﯩﻘﻼﻳﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋﻪﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺮ ﻗﺎﺗــﺎﺭﺩﺍ ﺗﯜﺭﻛــﯜﻡ‪ -‬ﺗﯜﺭﻛــﯜﻣﻠﻪپ ﭼﯩﻘﻘــﺎﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪ‪ -‬ﺟﻪﯕﭽــﻰ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏــﺎ ﻗﺎﺭﺷــﻰ ﺋﯩــﺴﻼﻡ ۋە ﺗــﯜﺭﻙ‬ ‫ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﻠﯩﺮﻯ ﻣﯩﻠﻴﻮﻧﻼﺭﭼﻪ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨـﭗ ۋە ﻣﯩﯖـﻼﺭﭼﻪ ﭘﯩﺘـﻨﻪ‪ -‬ﺋﯩﻐـﯟﺍﻻﺭﻧﻰ ﭘﻪﻳـﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺑﯜﻳـﯜﻙ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻨـﻰ‬ ‫ﻗﺎﻧﻐﺎ ﭘﺎﺗﯘﺭﻣﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﭽﯩﻼﺭﻏـﺎ ﺋـﺎﻟﻼھ ﻳـﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﻣﯩﻠﻴـﻮﻧﻼﺭﭼﻪ ﺋـﺎﭼﻜﯚﺯ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ‬ ‫ﺩﯦﯖﯩﺰﻏــﺎ ﻏﻪﺭﻕ ﻗﯩﻠﯩﻨــﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﺳــﺘﺎﻓﺎ ﺳــﯜﺑﻬﻰ ﻛﻪﺑــﻰ ﻳــﯜﺯﻟﻪﺭﭼﻪ ﺑﻮﻟــﺸﯧﯟﯨﻚ ﭘﯩﺘﻨﯩﭽــﻰ ‪-‬ﭼﺎﺗﺎﻗﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﻛﺎﻟﻠﯩــﺴﻰ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﻧﻪﺗﯩﺠﻪﺩە ﺗﯜﺭﻛﯩﻴﻪ ﻣﯘﺳـﺘﻪﻗﯩﻞ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺩﯗﻧﻴـﺎ‪ ،‬ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺩﯙﻟﻪﺗـﻠﻪﺭ ﺗـﯜﺭﻛﯩﻴﯩﻨﻰ ﺋﯧﺘﯩـﺮﺍپ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯜﻳــﯜﻙ ﺑﯩﺮﯨﺘــﺎﻧﯩﻴﻪ ﭘﺎﺩﯨــﺸﺎھﻰ ﻏــﺎﺯﻯ ﭘﺎﺷــﺎﻏﺎ ﺗــﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ھﻪﺩﯨﻴﯩﻠﻪﺭﻧــﻰ ﺗﻪﻗــﺪﯨﻢ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺩﯙﻟﻪﺗﻨﯩــﯔ ﺋﯩﻘﺘﯩــﺴﺎﺩﯨﻲ‬ ‫ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷﯩﻐﺎ ﻳﺎۋﺭﻭﭘﺎ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﺑﻮﻟﺸﯩﯟﯨﻚ‪ -‬ﺳﻮۋﯦﺖ ﺋﯩﺘﺘﯩﻔﺎﻗﻰ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﻰ ﺑﯩـﺮ ﻗـﺎﻧﭽﻪ ﻣﯩﻠﻴـﻮﻥ )ﺋـﺎﻟﺘﯘﻥ(‬ ‫ﺩﻭﻟﻼﺭﻟﯩﻖ ﻳـﺎﺭﺩەﻣﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺑـﯘ ﻳـﺎﻗﺘﯩﻦ ﭼﯩـﻦ‪ -‬ﺟﯘﯕﮕـﻮ‪ ،‬ﺋـﯘ ﻳـﺎﻗﺘﯩﻦ ﺑﻮﻟـﺸﯩﯟﯨﻚ‬ ‫ﺭﻭﺳﯩﻴﻪﺳﻰ ۋە ﺑﺮﯨﺘﺎﻧﯩﻴﻪ ھﯩﻨﺪﯨﺴﺘﺎﻧﻰ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻗﯩﺴﯩﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋـﯚﻟﻜﻪ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻤﯩـﺰ ﺑـﯘﻧﻰ‬ ‫ﻧﻪﺯەﺭﺩە ﺗﯘﺗﯘپ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ‪ ،‬ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩﯨﻲ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺵ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻧﻪﻧﺠﯩﯔ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻜﯟﺍ ھﻪﻣـﺪە ﻟﻮﻧـﺪﻭﻥ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺴﯩﺪە ﻛﯚپ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺶ ﻛﯚﺭﯛﺷﻰ ﻻﺯﯨﻢ‪ .‬ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﻣﻪﺭھﯩﻤﯩﺘﻰ‪ ،‬ﺷـﯧﻬﯩﺪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﺑـﺎﺭەﻙ‬ ‫ﻗـــﺎﻧﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺑﯜﻳـــﯜﻙ ﻏـــﺎﺯﻯ ﺧﻮﺟـــﺎ ﻧﯩﻴـــﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩـــﯔ‪ ،‬ﻣﯘﺟﺎھﯩـــﺪﻻﺭﻧﯩﯔ ۋە ھﻪﻡ ھﯚﻛـــﯜﻣﻪﺕ ﺋﻪﺭﺑﺎﺑﻠﯩﺮﯨﻨﯩـــﯔ‬ ‫‪56‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺗﯩﺮﯨــﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋــﺎﻟﻼھ ﺑﯘﻳﺮﯗﺳــﺎ ﺑﯜﻳــﯜﻙ ﺗــﯜﺭﻙ ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﯩﻨﯩــﯔ ﺑﯚﺷــﯜﻛﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ھﻪﻣــﺪە ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ﺗــﺎﺭﯨﺨﯩﻲ‬ ‫ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺷـﯚھﺮەﺕ ﺗﺎﭘﻘـﺎﻥ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﭼﻮﻗـﯘﻡ ﺋـﺎﺯﺍﺩ ﺑﻮﻟـﯘﺭ ھﻪﻡ ﻏـﺎﺯﻯ ﻣﯘﺳـﺘﺎﻓﺎ ﺗﯜﺭﻛﯩﻴﯩـﺴﻰ‬ ‫ﻗﺎﺗﺎﺭﯨــﺪﺍ ﻣﯘﺳــﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻘﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨــﺸﯘﺭ‪) .‬ﺋﯩــﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﺳــﻰ‪ - 56 -50 ،‬ﺑﻪﺗــﻠﻪﺭ( ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩــﭗ‪ -‬ﺋﯩــﺴﺘﺎﻧﺒﯘﻟﻠﯘﻕ‬ ‫ﻳﯜﺳﯜپ ﻣﯘﺯەﻓﻔﻪﺭ‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﺩەﺑﯩﻴﺎﺕ ﻗﯩﺴﻤﯩﺪﯨﻦ ﻧﻪﻣﯘﻧﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﻳﯜﺭەﻛﺘﻪ ﺩﺍﻏﻰ ﻣﻠﻠﻪﺕ ﺑﺎﺷﺪەﺩﯗﺭ ﺋﯩﻘﺒﺎﻝ ﺳﻮﺩﺍﺳﻰ‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﻪ ﭼﯩﻘﻤﺎﺱ ﻣﯘﻧﯩﯔ ﺩەﺭﺩﯗ‪ -‬ﺋﻪﻻﻻﺳﻰ‬ ‫ۋەﺗﻪﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﺰﺯﯨﺘﻰ‪ ،‬ﺷﺎﻧﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺟﺎﻥ ﺋﯩﭽﺮە ﻳﺎﻟﻘﯘﻥ ﺑﺎﺭ‬ ‫ﭼﯩﻘﺎﺭ ﺷﺎﻣﯘ‪ -‬ﺳﻪھﻪﺭ ھﻪﺳﺮەﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﻮﺗﻠﯘﻕ ﺋﻪﻧﻔﺎﺳﻰ‬ ‫ﺟﺎھﺎﻧﺪﺍ ھﻪﺭ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻏﻪﻣﯘ‪ -‬ﻣﻪﺗﻠﯘﺑﻰ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺮﻣﯩﺶ‬ ‫ۋەﺗﻪﻥ ﺋﯘﺷﺸﺎﻗﯩﻨﯩﯔ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﺋﯩﺮﯗﺭ ﻣﻪﺋﺸﯘﻗﯘ‪ -‬ﻟﻪﻳﻼﺳﻰ‬ ‫ﺗﻮﺳﺎﻟﻤﺎﺱ ھﯧﭻ ﻳﻮﻟﺪﯨﻦ ﺋﯩﺸﻖ ﺋﻮﺗﯩﻐﺎ ﻣﯘﺑﺘﯩﻼﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ﺑﯘ ﺩﯗﻧﻴﺎ ﻏﻪﻣﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻣﯩﻬﻨﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ھﻪﻡ ﺗﺎﻏﯘ‪ -‬ﺩەﺭﻳﺎﺳﻰ‬ ‫ﻣﯘھﻪﺑﺒﻪﺕ ﺑﯩﺮﻟﻪ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﻰ ﮔﻪﺭ ﺩﯨﻠﻐﻪ ﺋﻮﺭﻧﺎﺷﺴﻪ‬ ‫ﻛﯩﻔﺎﻳﻪﺕ ﺋﺎﯕﺎ ﺑﺎﺵ ﺋﻪﮔﻤﻪﻙ ﺋﯜﭼﯜﻥ ۋﯨﺠﺪﺍﻥ ﻗﯘﻣﺎﻧﺪﺍﺳﻰ‬ ‫ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋﻪﻳﻠﻪپ ﻛﯚﯕﯜﻟﻨﻰ ﺟﯩﻠﯟەﺳﯩﮕﻪ ﺑﯩﻘﺎﺭﺍﺭ ﺋﯩﺘﻤﯩﺶ‬ ‫ۋەﺗﻪﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﺰﺯەﺗﯘ‪ -‬ﺋﯩﻘﺒﺎﻟﻰ‪ ،‬ﺷﺎﻧﻰ‪ ،‬ﺭەﻧﮕﻰ ﺯﯨﺒﺎﺳﻰ‬ ‫ﺑﻪﻟﻪﻧﺪ ھﯩﻤﻤﻪﺕ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﻪﺭ ﺯﯨﻨﻨﻪﺗﻰ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻜﻪ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﺘﯘﺭ‬ ‫ﺋﯩﻤﻪﺳﺘﯘﺭ ﻣﯘﺋﺘﻪﺑﻪﺭ ۋﯨﺠﺪﺍﻥ ﻗﺎﺷﯩﺪﺍ ﺭﻭﻳﻰ‪ ،‬ﺳﯩﻤﺎﺳﻰ‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﯩﺴﻪڭ ھﯩﻤﻤﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯘﺭﺗﯘﯕﻐﺎ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻞ‬ ‫ﻣﯘھﻪﺑﺒﻪﺕ ﭘﯩﺸﻪ ﻗﯩﻞ ﻛﯜﻟﺴﯘﻥ ۋەﺗﻪﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﻏﯘ‪ -‬ﺳﻪھﺮﺍﺳﻰ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻛﯚﯕﻠﯩﮕﻪ ﺋﻮﺕ ﭼﯜﺷﺴﻪ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﺋﯩﺸﺘﯩﻴﺎﻗﯩﺪە‬ ‫ﻓﯩﻐﺎﻥ ﺋﻪﻳﻠﻪﺭ ھﻪﻣﯩﺸﻪ ھﯩﺠﺮ ﺋﻮﺗﯩﺪە ﺭﻭھﻰ ﺷﻪﻳﺪﺍﺳﻰ‬ ‫ﻳﯩﺘﯩﺸﻤﻪﻙ ۋەﺳﻠﻪ ﺷﻪۋﻗﯩﻲ ﻳﺎﺷﻪﺭەﻑ ﺑﯩﺮﻟﻪﻥ ﻓﻪﻧﺎ ﺑﻮﻟﻤﺎﻕ‬ ‫ۋەﺯﯨﻴﻔﻪ ﺋﯘﺷﺒﯘﺩﯗﺭ ھﻪﺭﻛﻤﮕﻪ ﻗﯩﻠﺴﺎ ﺋﯩﺸﻘﻨﻰ ﺩەﺋﯟﺍﺳﻰ‬ ‫ﻗﯘﺗﻠﯘﻕ ﺷﻪۋﻗﯩﻲ‬ ‫ﺋﺎﻧﺪ )ﻗﻪﺳﻪﻡ(‬ ‫ﺳﻪﻥ ﺋﻪﻣﯩﻦ ﺑﻮﻟﻐﯩﻦ‪ ،‬ﺳﯧﻨﻰ ﻣﻪﻥ ﺧﺎﺭﯗ‪ -‬ﺯﺍﺭ ﺋﻪﺗﺴﻪﻡ ﺋﯚﻟﻪﻱ‬ ‫ﺳﺎﯕﺎ ﻛﯜﻟﻔﻪﺕ‪ ،‬ﻗﺎﻳﻐﯘ‪ -‬ﻏﻪﻡ‪ ،‬ھﻪﺳﺮەﺗﻨﻰ ﻳﺎﺭ ﺋﻪﺗﺴﻪﻡ ﺋﯚﻟﻪﻱ‬ ‫ﺑﯩﻬﺎﻳﺎ ﻣﻪﻟﺌﯘﻧﻐﺎ ﺋﻪﺭﻙ ﺑﯩﺮﺳﻪﻡ ﺳﯧﻨﻰ ﻗﯘﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻟﻰ‬ ‫ﻛﻪڭ ﺟﺎھﺎﻧﻨﻰ ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﯨﯖﮕﻪ ﺗﻪﯕﯘ‪ -‬ﺗﺎﺭ ﺋﻪﺗﺴﻪﻡ ﺋﯚﻟﻪﻱ‬ ‫ﺳﯚﺩﺭەﯨﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﺴﺎﻡ ﺳﺎﭼﯩﯖﺪﯨﻦ ﻳﺎۋﮔﻪ ﻳﻪﺭ ﻳﯘﺗﺴﯘﻥ ﻣﯧﻨﻰ‬ ‫‪57‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺧﺎﺭﻟﻪﺗﯩﭗ ﻛﯚﺯ ﻳﺎﺷﻼﺭﯨﯖﻨﻰ ﺷﻪﺵ ﻗﺎﺗﺎﺭ ﺋﻪﺗﺴﻪﻡ ﺋﯚﻟﻪﻱ‬ ‫ﻳﯜﺯ ﺋﯚﮔﯜﺭﺳﻪﻡ ﻻﻟﻪﺯﺍﺭﯨﯖﺪﯨﻦ ﺋﯚﺯﯛڭ ﺋﯚﻟﺪﯛﺭ ﻣﯧﻨﻰ‬ ‫ﻳﺎۋﮔﻪ ﺑﯩﺮﺳﻪﻡ ﮔﯜﻟﺸﻪﻧﯩﻤﻨﻰ ﮔﯜﻟﻨﻰ ﺧﺎﺭ ﺋﻪﺗﺴﻪﻡ ﺋﯚﻟﻪﻱ‬ ‫ﺟﻪﯕﺪە ﺩﯛﺷﻤﻪﻥ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﻣﻪﺭﺩﺍﻧﻪ ﺋﺎﺕ ﺳﺎﻟﺪﯗﺭﻣﺎﺳﺎﻡ‬ ‫ﻳﺎﭼﯩﻜﯩﻨﺴﻪﻡ ﻳﺎﻛﻰ ﻗﻮﺭﻗﯘپ ﺷﻪﺭﻣﺴﺎﺭ ﺋﻪﺗﺴﻪﻡ ﺋﯚﻟﻪﻱ‬ ‫)ۋەﺗﻪﻥ ﻗﯘﻟﻰ ﺑﯩﺮ ﺷﺎﺋﯩﺮﺩﯨﻦ(‬ ‫ﻗﯘﺗﯘﻟﯘﺵ‬ ‫ﻗﯘﺗﯘﻟﯘﺵ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﺳﯘﺩەﻙ ﺋﺎﻗﺘﻰ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﯩﻤﯩﺰ‬ ‫ﺳﻪﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﻱ ﻳﯘﺭﺗﯩﻤﯩﺰ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﻓﯩﺪﺍ ﺑﯘﺟﺎﻧﯩﻤﯩﺰ‬ ‫ﻳﯘﺭﺗﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩﺰ ﻳﯜﺯ‪ -‬ﻛﯚﺯﯛﯕﻨﻰ ﻗﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﺎﻙ ﺋﻪﻳﻠﯩﺪﯗﻕ‬ ‫ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺑﯩﺰ ﻛﯩﺮﻟﻪﺗﻤﯩﮕﻪﻳﻤﯩﺰ‪ ،‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺗﯜﺭﻙ ﺋﻪۋﻻﺩﻯ ﺑﯩﺰ‬ ‫ﻳﺎﺭ‪ -‬ھﻪﻣﺪەﻡ ﺑﻮﻟﺪﻯ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ھﯩﻤﻤﻪﺗﯩﻤﯩﺰ ﺳﻪﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ‬ ‫ﻗﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﻗﯘﺗﯘﻟﯘﺷﻘﺎ ﺑﺎﺭﺋﯩﺪﻯ ﺋﯩﻤﺎﻧﯩﻤﯩﺰ‬ ‫ﺋﺎﺗﯩﻠﻼ‪ ،‬ﭼﯩﯖﮕﯩﺰ‪ ،‬ﺗﯧﻤﯘﺭ ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﻰ ﺗﯩﺘﺮەﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‬ ‫ﺟﺎﻥ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻧﺎﻡ ﺋﺎﻻﺭﻣﯩﺰ ﺑﯩﺰ ھﻪﻡ ﺋﯘﻻﺭ ﺋﻪۋﻻﺩﯨﻤﯩﺰ‬ ‫ﭼﯩﻘﺘﻰ ﺟﺎﻥ ھﻪﻡ ﺋﺎﻗﺘﻰ ﻗﺎﻥ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﺪﻯ ﺋﻪﻝ ﺋﺎﻣﺎﻥ‬ ‫ﻳﺎﺷﺎﺳﯘﻥ‪ ،‬ھﯧﭻ ﺋﯚﭼﻤﻪﺳﯘﻥ‪ ،‬ﭘﺎﺭﻻﻧﺴﯘﻥ ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﺒﺎﻟﯩﻤﯩﺰ!‬ ‫)ﻣﻪﺭﻏﯩﻼﻧﻠﯩﻖ ﺗﯘﺭﻏﯘﻧﺠﺎﻥ ﺋﻪﺑﺪﯗﺭﺭەھﯩﻢ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺗﯘﻟﯘﺋﯩﻲ(‬ ‫ﺋﺎﻟﺘﺎﻱ ﺗﺎﻏﻼﺭﻯ‬ ‫ﺋﺎﻟﺘﺎﻱ ﺗﺎﻏﻼﺭﻯ ﭼﯩﭽﻪﻛﻠﻪﺭ ﺋﺎﭼﺎﺭ‬ ‫ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ‪ ،‬ﻛﯚﻣﯜﺵ ﺋﻮﺭﺩﯗ ﺳﯜﺭﻣﻪﻟﻪﺭ ﺳﺎﭼﺎﺭ‬ ‫ﺑﯘﺯﯨﻠﻤﯩﺶ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﻳﻪﻝ ﻛﻪﺑﻰ ﻗﺎﭼﺎﺭ‬ ‫ﺋﺎﺭﺳﻼﻥ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﻪﺭ ﻗﻮﻏﻼپ ﺋﺎﺕ ﭼﺎﭘﺎﺭ‬ ‫ﻗﻪﺩﺭ ﺑﻮﻳﻠﻪ ﺋﯩﻤﯩﺶ ﺋﻪﻱ ﻏﻪﺭﯨﺐ ﺋﺎﻧﻪ‬ ‫ﻗﺎﻧﯩﻢ ﻓﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﺑﯘﻳﻠﻪ ۋەﺗﻪﻧﻪ‬ ‫ﻣﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﯜﺭﻛﯜﻡ ﺋﻮﻟﻤﺎﻙ ﺋﯩﺴﺘﻪﺭەﻡ‬ ‫ﺩﯗﻧﻴﺎﻳﻪ ھﺎﻛﯩﻢ ﺋﻮﻟﻤﺎﻙ ﺋﯩﺴﺘﻪﺭەﻡ‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺷﻪھﯩﻴﺪ ﺋﻮﻟﯘﺭ ﺋﯩﺴﻪﻡ‬ ‫ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﯩﻦ ﺑﻮﻟﯘﺭ ﻣﻪﻧﯩﻢ ﻳﯧﺮﯨﻢ‬ ‫ﻧﻪﻗﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﺋﺎﻟﺘﺎﻱ ﺗﺎﻏﻼﺭﻯ‪ ،‬ﻗﺎﺭ‪ ،‬ﺳﯘ‪ ،‬ﺗﺎﻏﻼﺭﻯ‬ ‫ﺷﻪھﯩﻴﺪ ﺋﻮﻏﻼﻧﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺎﺳﻰ ﺋﺎﻏﻠﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﻧﺎﺳﯩﺰ ﻳﻪﺗﯩﻤﻠﻪﺭ ﻳﻮﻟﻼﺭﺩﺍ ﺑﺎﻗﺎﺭ‬ ‫‪58‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻣﻪھﺰﯗﻥ ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﻳﯜﺭەﻛﻨﻰ ﻳﺎﻗﺎﺭ‬ ‫ﻧﻪﻗﺮﺍﺕ‪:‬‬ ‫ﺋﺎﻟﺘﺎﻱ ﺗﺎﻏﻠﯩﺮﯨﻨﺪە ﻛﯚﻳﺪﯛﻡ ﺳﯩﺠﺎﻕ )ﺋﯩﺴﺴﯩﻖ( ﺗﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﺩﯙﻧﻪﺭ ﺩﻭﻻﺷﯩﺮﯨﻢ )ھﻪﺭ ﻳﺎﻗﻨﻰ ﺋﺎﻳﻼﻧﯘﺭﻣﻪﻥ( ﻣﯩﻠﺘﯩﻖ ﻗﯘﭼﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﺩﯛﺷﻤﻪﻥ ﺟﺎﻳﯩﻦ ﺋﺎﺧﺘﯘﺭﯗپ ﺋﯩﺰﺩەپ‪،‬‬ ‫ﺗﯩﻨﻤﺎﻱ ﺗﯜﻧﺪە‪ -‬ﻛﯜﻧﺪە ھﻪﺭ ﻳﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﻣﻪھﻤﯘﺩ ﻧﻪﺩﯨﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﺳﯩﺪﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻛﯚﭼﯜﺭﻣﯩﻠﻪﺭ ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺧﯩﺮﻻﺷﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺵ ۋەﻛـﺎﻟﻪﺕ ﺗﻮﻏﺮﯨـﺴﯩﺪﺍ‪ :‬ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ ﺷـﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩـﮕﻪ ﺟﺎﻳﻼﺷـﻘﺎﻥ ﺋـﻮﺭﺩﺍ ﺑﯧـﺸﻰ ۋەﻛﺎﻟﻪﺗﻨﯩـﯔ ﺋـﻮﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺑﯧﻜﯩﺘﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑـﺎﺵ ۋەﻛﯩـﻞ ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻨﯩـﯔ ﺋﯩﺸﺨﺎﻧﯩـﺴﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩـﺸﻠﻪﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷـﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑـﺎﺵ ﻛﺎﺗﯩـﺐ ﻣﯘﺳـﺎ‬ ‫ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ‪ ،‬ﻣﯘﺩﯨﺮ ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺭﯨﺰﺍﺧﺎﻥ ﻧﻪﻣﻪﻧﮕﺎﻧﻰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﺋﯚﺯ ﻻﻳﺎﻗﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻗﻪﻟﻪﻡ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﺪە ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺩﺍﺧﯩﻠﯩــﻴﻪ ﻧــﺎﺯﺍﺭﯨﺘﻰ‪ :‬ﺋﻮﺭﺩﯨﻨﯩــﯔ ﺑــﺎﻍ ﺗﻪﺭەﭘﯩــﺪە ﺩﺍﺧﯩﻠﯩــﻴﻪ ﻧــﺎﺯﯨﺮﻯ ﻳﯘﻧﯘﺳــﺒﻪﻙ‪ ،‬ﺑــﺎﺵ ﻛﺎﺗﯩــﺐ ۋە ﻣﯘﺋــﺎۋﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﺑﺪﯗﺭﺭەھﻤﺎﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﻣﯘﺭﻻﺭ‪ ،‬ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﭽﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﭽﻜﻰ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨﺸﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﻰ‪ :‬ﺩﺍﺭﯗﻟﻤﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﯩﻦ ﺑﻨﯩﺎﺳﯩﻐﺎ ﺟﺎﻳﻼﺷﻘﺎﻥ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﻧـﺎﺯﺍﺭﯨﺘﻰ ﺋﯩـﺸﻠﻪﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷـﻼپ‪ ،‬ﻣﻪﻛـﺘﻪﭘﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﺩﺭﯨـــﺴﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﺭﺗﯩـــﺒﻜﻪ ﺳـــﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﮔﯧﺰﯨـــﺖ‪ ،‬ژﯗﺭﻧـــﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﭼﯩﻘـــﺎﺭﺩﻯ‪ .‬ھﻪﺭ ﻗﺎﻳـــﺴﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﺑﻠﻪﺭﻧﯩـــﯔ‪ ،‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤـــﯘ‬ ‫ﺩﺍﺭﯗﻟﻤﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﯩﻨﻨﯩــﯔ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴــﺎﺗﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻛــﯚپ ﻛــﯜچ ﭼﯩﻘــﺎﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺳــﺎھﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ھﻪﻡ ﻗﻮﻟﯩــﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ‬ ‫ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﺸﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﭘﯘﻝ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺴﻰ‬ ‫ﺋــﯘﺯﯗﻥ ﺯﺍﻣﺎﻧــﺪﯨﻦ ﺑﯧــﺮﻯ ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﭘــﯘﻝ ﺑــﻮھﺮﺍﻧﯩﻨﻰ ﺑﺎﺷــﺘﯩﻦ ﻛﻪﭼــﯜﺭﯛپ ﻛﻪﻟﻤﻪﻛــﺘﻪ ﺋﯩــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﺭﯛﻣﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺷﺒﺎﺷﺘﺎﻕ ﻗﺎﺭﺍ ﻣﯘﺳـﺘﻪﺑﯩﺪ ﺧﯩﺘـﺎﻱ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﯩـﯔ ھﻪﺭ ﻗﺎﻳـﺴﻰ ﺗﺎﺭﻣﺎﻗﻠﯩﺮﯨـﺪﺍ ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﻣـﺴﯩﺰﻟﯩﻖ‪ ،‬ﺋـﯚﺯ‬ ‫ﺑﯧﺸﯩﻤﭽﯩﻠﯩﻖ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻣـﺎﻟﯩﻴﻪ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩـﺪﯨﻤﯘ ﺋﯧﻐﯩـﺮ ﺩەﺭﯨﺠﯩـﺪە ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﻣـﺴﯩﺰﻟﯩﻖ‪ ،‬ﺋـﯚﺯ‬ ‫ﺑﯧﺸﯩﻤﭽﯩﻠﯩﻖ ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﻪﻟﻤﻪﻛﺘﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻗﭽﻪ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺴﯩﺪە ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩـﯔ ھـﯧﭻ ﻳﯧﺮﯨـﺪە ﻛـﯚﺭﯛﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺭەﺳـﯟﺍﻟﯩﻘﻼﺭ‬ ‫ﻣﺎﻧﺎ ﻣﯘﺷﯘ ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﺪە ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻴﻪﺗﺘﯩﻤـﯘ ﺋـﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﻰ ﺋﺎﻗﭽـﺎ ﭼﯩﻘﯩـﺮﯨﺶ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﻨـﻰ‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯩﺸﻠﯩﻤﯩﮕﻪﻥ‪ .‬ھﻪﺭ ﺑﯩـﺮ ۋﯨـﻼﻳﻪﺕ ﺋـﯚﺯ ﺋﺎﻟـﺪﯨﻐﺎ‪ ،‬ﺋـﯚﺯﻯ ﺑﯩﻠﮕﻪﻧـﭽﻪ ﺋﺎﻗﭽـﺎ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ۋﯨﻼﻳﻪﺗـﺘﻪ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ﺋﺎﻗﭽﺎ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽـﻰ ﺑﯩـﺮ ۋﯨﻼﻳﻪﺗـﺘﻪ ﺋـﯚﺗﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﻐـﺎﻥ ﺋﺎﻗﭽﯩﻼﺭﻧﯩـﯔ ﻧﻪ ﻛﺎﭘـﺎﻟﯩﺘﻰ ۋە ﻧﻪ ﻧﻮﻣـﯘﺭ‪-‬‬ ‫ﺋﯚﻟﭽﯩﻤﻰ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻧﻤـﯘ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﻳﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺋﺎﻗﭽـﺎﻻﺭ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩـﭗ ﻛﻪﺗـﻜﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﭘﯘﺭﺳــﻪﺗﺘﯩﻦ ﻓﺎﻳــﺪﯨﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋــﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ﺧﯩﺘــﺎﻱ ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﻰ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐــﺎﻥ ﺋــﺎﻟﺘﯘﻥ‪،‬‬ ‫ﻛﯜﻣﯜﺷــﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﯩﻐﯩﯟﺍﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺭەﺳــﺘﻪ‪ -‬ﺑــﺎﺯﺍﺭﻻﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋــﺎﻟﺘﯘﻥ‪ ،‬ﻛﯜﻣــﯜﺵ ﺑﺎھﺎﺳــﯩﻤﯘ ﺯﻭﺭ ﺩەﺭﯨﺠﯩــﺪە ﺋــﯚﺭﻟﻪپ ﻛﻪﺗﺘــﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺑﻪﻙ ﻗﯩﺴﻠﯩـﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜـﺘﯩﻦ ﺑﯩـﺮ ﺩﺍﻧﻪ ﺋـﻮﻥ ﺳـﻮﻣﻠﯘﻕ ﺭﯗﺱ ﺗﯩﻠﻼﺳـﯩﻨﻰ ﻳـﯜﺯ ﺋﻪﻟﻠﯩـﻚ ﺳـﻪﺭ ﻛﯜﻣﯜﺷـﻜﻪ‬ ‫ﺋﺎﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﺎﻝ ﺑﺎھﺎﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﯚﺭﻟﻪﺵ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻰ ‪ 75%‬ﻛﻪ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻛﺎﺳﯩﺐ‪ ،‬ھﯜﻧﻪﺭۋەﻧﻠﻪﺭ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺋﻪھﯟﺍﻟـﺪﺍ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ 1933‬ۋە ‪ -1932‬ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﺧﻪﻟﻖ ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﺋﺎﻗﭽﯩـﺴﯩﻨﻰ ﺗﯘﺗﯘﺷـﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﻗﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗﺎﻟﻐﺎﭼﻘـﺎ‪ ،‬ﻛﯩﻤﻨﯩـﯔ ﻗﻮﻟﯩـﺪﺍ‬ ‫ﺋــﺎﺯ‪ -‬ﺗــﻮﻻ ﺋﺎﻗﭽــﺎ ﺑﻮﻟــﺴﺎﻻ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﺑــﺎﺯﺍﺭﺩﯨﻦ ﺋﻪﺭﺯﺍﻥ‪ ،‬ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩﻜﯩــﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﺳــﺘﯩﻦ ﭘﯘﻟﻐــﺎ ﻳﺎﺭﺍﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣــﺎﻟﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺳﯧﺘﯩﯟﯦﻠﯩﭗ‪ ،‬ھﻪﺭ ﺋﺎﻣﺎﻟﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﯩﺘﺎﻱ ﺋﺎﻗﭽﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﯘﺷﻘﺎ ﺋﯘﺭﯗﻧﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘ ﺳـﻪۋەﺑﻠﻪﺭﮔﻪ ﻛـﯚﺭە‪ ،‬ﻣـﺎﻝ ﺑﺎھﺎﺳـﻰ‬ ‫ﺋﻪﺳﻠﯩﺪﯨﻜﯩﺪﯨﻦ ‪ 4 -3‬ھﻪﺳﺴﻪ ﺋﯚﺭﻟﻪپ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﺪە ﺑﯩـﺮ ﺳـﻪﺭﻟﯩﻚ ﺧﺎﻓﯩﻴـﺎۋ )ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ ﺗﯩﺰﯨـﺴﻰ( ﺩﯨـﻦ ﺑﺎﺷـﻘﺎ‬ ‫‪59‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺗﯚﺕ ﺗﻪﯕﮕﯩﻠﯩﻚ ﺷﯧﯖﭙﯩﻴﺎۋ ۋە ﺑﻪﺵ ﺳﻪﺭﻟﯩﻚ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﺋﺎﻗﭽﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﯩﻤﻤﯩﺘﻰ ﺷـﯩﺪﺩەﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﭼﯜﺷـﯜپ‪ ،‬ﺋـﯚﺗﻤﻪﺱ‬ ‫ﺑﻮﻟــﯘپ ﻛﻪﺗﺘــﻰ‪ .‬ﺧﻪﻟﻘﻨﯩــﯔ ﻧــﺎﺭﺍﺯﯨﻠﯩﻘﯩﻤﯘ ﻛﯜﭼﯩﻴﯩــﭗ ﺑــﺎﺭﺩﻯ‪ .‬ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﺑﯘﺋﯩــﺸﻼﺭﻧﻰ ﺋﻮﯕــﺸﺎﺷﻨﯩﯔ ﺑﯩــﺮ ﺗﻪﺩﺑﯩــﺮﻯ‬ ‫ﺳــﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺑﯩــﺮ ﻛــﯜﻧﻰ »ﺷــﯧﯖﻔﯩﻴﺎۋ ﺋﯧﻠﯩﻨﻤــﺎﻱ‪ ،‬ﺧﺎﻓﯩﻴــﺎۋ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ« ﺩەپ ﭘﻪﺭﻣــﺎﻥ ﭼﯩﻘﺎﺭﺳــﺎ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽــﻰ ﻛــﯜﻧﻰ‬ ‫»ﺧﺎﻓﯩﻴﺎۋﻧﻰ ﺑﺎﺟﺨﺎﻧﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺧﻪﻟـﻖ ﺋﯧﻠﯩـﺸﻰ ﻛﯧـﺮەﻙ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻤﯩﻐـﺎﻥ ﺋـﺎﺩەﻡ ﺟﺎﺯﺍﻏـﺎ ﺗﺎﺭﺗﯩﻠﯩـﺪﯗ« ﺩﯦـﮕﻪﻥ‬ ‫ﭘﻪﺭﻣﺎﻧﻨﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ ﻳﯜﺭﮔﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺑﻪﺭﯨﺒﯩﺮ ﺑﯘ ﺋﺎﻗﭽﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻨﺎۋﯨﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺗﯜﺭەﻟﻤﻪﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﭘﺎﺭﺗﻠﯩﻐﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﺋـﺎﺯﺍﺩﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﯩﻨﯩـﯔ ﺋﯘﭼﻘـﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺋـﯚﻟﻜﯩﮕﻪ ﺳﯧﭽﯩﻠﯩـﺸﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺯﺍﺩﻟﯩﻖ ﺩەۋﺭﻯ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻳﯧﯖـﻰ ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﺋﺎﻗﭽـﺎ ﭼﯩﻘﯩـﺮﯨﺶ‬ ‫ﻣﺎﻟﯩﻴﻪ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩﻨﯩﯔ ﻧﯚۋەﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻣﯘھﯩﻢ ۋە ﺑﯜﻳﯜﻙ ۋەﺯﯨﭙﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫‪ – 1933‬ﻳﯩﻠــﻰ ‪ - 10‬ﺋﺎﻳﻨﯩــﯔ ‪ - 26‬ﻛــﯜﻧﻰ ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩــﻞ )ﺯﯗﯕﻠــﻰ( ﻣﻪھﻜﯩﻤﯩــﺴﯩﺪە ﺋﯚﺗﻜــﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻥ ھﻪﺭ ﻗﺎﻳــﺴﻰ‬ ‫ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ھﻪﻳﺌﻪﺗﻠﻪﺭ ﻳﯩﻐﯩﻨﯩﺪﺍ ﻳﯧﯖﻰ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﺋﺎﻗﭽﺎ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ ﻗﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨـﺪﻯ‪ .‬ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﺋﺎﻗﭽـﺎ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺗﻪﺩﺍۋﯗﻝ)ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ( ﮔﻪ ﻛﯩﺮﯨﺸﻰ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﯩﯔ ﺗﯚۋەﻧـﺪﯨﻜﻰ ﺑـﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺋﯩـﯧﻼﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻞ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﺒﺎﻗﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻰ‬ ‫ﺑــﺎﺭﭼﻪ ﻳﯘﺭﺗﺪﺍﺷــﻼﺭﻏﺎ‪ ،‬ﭼــﻮڭ‪ -‬ﻛﯩﭽﯩــﻚ ھﻪﻣــﻤﻪ ﭘــﯘﻗﻪﺭﺍ )ﺭەﺋﯩــﻴﻪﺕ( ﻟﻪﺭﮔﻪ ﻣﻪﻟــﯘﻡ ﺑﻮﻟــﺴﯘﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺑﯜﮔــﯜﻧﮕﯩﭽﻪ‬ ‫ﺗﻪﺭﺗﯩـﺐ‪ -‬ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﻣﻠﯩــﻖ ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﭘﻪﻳــﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﭘﺎﺭﺍﻛﻪﻧــﺪﯨﭽﯩﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺘﯩﺰﺍﻣـﺴﯩﺰﻟﯩﻖ‪ ،‬ﺋــﯚﺯ‬ ‫ﺑﯧﺸﯩﻤﭽﯩﻠﯩﻘﻼﺭﻏﺎ ﺋﻪﻣﺪﻯ ﻳﯧﯖﻰ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺧﺎﺗﯩﻤﻪ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﺋــﺎﻟﯩﻤﯩﮕﻪ ﺑﯩﻠﯩــﻢ ۋە ﻣﻪﺩەﻧﯩــﻴﻪﺕ ﺩەﺭﺳــﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯧﺮﯨــﭗ ﺋﯘﺳــﺘﺎﺯﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻧﻼﺭ ﺩەﻝ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜــﻰ‬ ‫ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ھﻪﺭﺟﻪھﻪﺗﺘﻪ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻳﯧﯖﯩﻠﯩﻘﻼﺭﻧﻰ ﺋﯩﺠﺎﺩ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯘﻣﻪۋﯨﻴﻪ‬ ‫ﺧﻪﻟﯩﭙﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻤﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﺒﻨـﻰ ﻣﻪﺭۋﺍﻥ ھﻪﺯﺭەﺗﻠﯩـﺮﻯ ﺳـﻮﺩﯨﮕﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺳـﺎﻧﻠﯩﻖ ﺗﯘﻏـﺪﯗﺭﯗﺵ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻗﻪﻏﻪﺯ‬ ‫ﺋﺎﻗﭽﺎ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﯘﺯﻏﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﻪﺭ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﺋﺎﻗﭽﺎ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺸﻨﻰ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺧﻪﻟﯩﭙﯩﻠﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺋﯜﮔﻪﻧﮕﻪﻧﺪﯗﺭﻟﻪﺭ‪.‬‬ ‫ﺩﯙﻟﻪﺗﻨﯩــﯔ ﺗﻪﻣﯩﻨــﺎﺗﻰ‪ ،‬ﺳــﻮﺩﺍ ﺋﯩــﺸﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺭﺍۋﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷــﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺟﺎﻧــﺎﺑﻰ ﺭەﺋﯩــﺲ ﺟﯘﻣﻬــﯘﺭ ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴــﺎﺯ‬ ‫ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﯩﺠﺎﺯﯨﺘﻰ ھﻪﻣﺪە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺳـﺎﻻھﯩﻴﻪﺗﺪﺍﺭ ۋەﻛﯩﻠﻠﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ‪ ،‬ﺋﻪھﻠـﯘﻟﻬﻪﻟﻠﻰ ۋەﻟﺌﻪﻗـﺪ )ﺋﯩﭽﻜـﻰ ﻛﺎﺋﯩﺒﻨﯩﯧـﺖ(‬ ‫ﺩﯨﻜـــﻰ ﻧـــﺎﺯﯨﺮﻻﺭ ھﻪﻳﺌﯩﺘﯩﻨﯩـــﯔ ﺑﯩـــﺮﺩەﻙ ﻗﻮﺷﯘﻟﯘﺷـــﻰ ۋە ﻗـــﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩـــﺸﻰ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﻳﯘﺭﺗﺘـــﺎ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩـــﺸﻜﻪ ﺋﯩـــﺴﻼﻡ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺳﻪﺭﻟﯩﻚ ﻳﯧﯖﻰ ﺋﺎﻗﭽﯩـﺴﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﺷـﺒﯘ ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﺋﺎﻗﭽﯩﻐـﺎ ﻳـﯘﺭﺕ ﺗﻪۋەﺳـﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﯜﺗـﯜﻥ‬ ‫ﺯﯦﻤﯩــﻦ‪ ،‬ﺋﯩﻤــﺎﺭەﺗﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺩﯗﻛــﺎﻥ‪ -‬ﺳــﺎﺭﺍﻳﻼﺭ ﺋﯧﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺳــﯧﺘﯩﻠﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑــﯘ ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ ﺋﺎﻗﭽــﺎ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩــﯔ ھﻪﺭ ﻗﺎﻳــﺴﻰ‬ ‫ﺋﯩﺪﺍﺭﯨﻠﯩﺮﯨــﺪە‪ ،‬ﺯﺍﻛــﺎﺕ‪ ،‬ﺑــﺎﺝ‪ ،‬ﺧﯩــﺮﺍﺝ ﻳﯩﻐﯩــﺶ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩﺮﯨــﺪﺍ ﺑﯩــﺮﺩەﻙ ﻗﯘﺑــﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ‪ .‬ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩــﯔ ھﻪﺭ ﻗﺎﻳ ـﺴﻰ‬ ‫ﺋﯩــﺪﺍﺭە‪ -‬ﺋﻮﺭﮔــﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺑــﺎﺭﭼﻪ ﻳﯘﺭﺗﺪﺍﺷــﻼﺭ ﺋﯘﺷــﺒﯘ ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ ﺋــﺎﻗﭽﯩﻨﻰ ﻗﯘﺑــﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺋــﯚﺯ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﻠﯩﺮﯨــﺪە ﺋــﯘﻧﻰ‬ ‫ﺋﯧﻬﺘﯩــﺮﺍﻡ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩــﺸﻠﯩﺮﻯ ﻛﯧــﺮەﻙ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑــﯘ ﺟﻪھﻪﺗــﺘﻪ ھﯩــﻴﻠﻪ ﺋﯩــﺸﻠﻪﺗﻜﻪﻥ ﻳــﺎﻛﻰ ﻳﺎﺳــﺎﻣﺎ )ﺳــﺎﺧﺘﺎ( ﺋﺎﻗﭽــﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﺎﺭﻏــﺎﻧﻼﺭ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟــﺴﺎ ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﺋﯘﻧــﺪﺍﻗﻼﺭﻧﻰ ﻛﻪﭼــﯜﺭﻣﻪﺱ‪ ،‬ﻧﺎھــﺎﻳﻪﺕ ﻗــﺎﺗﺘﯩﻖ ۋە ﺋﯧﻐﯩــﺮ ﺟــﺎﺯﺍ ﺑﯧﺮﯨــﺪﯗ‪ .‬ﻳﯧﯖــﻰ‬ ‫ﺋﺎﻗﭽﯩﻨﯩـــﯔ ھـــﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺳـــﺎﻧﻰ ﻣﺎﺗﯧﺮﯨﻴـــﺎﻝ ۋە ﻣﻪﺗـــﺒﻪﺋﻪ ﻛﻪﻣﭽﯩﻠﯩﻜﻠﯩـــﺮﻯ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩـــﺪﯨﻦ ﺗـــﺎﺯﺍ ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩـــﻚ ﺑﻮﻟـــﯘپ‬ ‫ﻛﻪﺗﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜــﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ۋﺍﻗﺘﯩــﻨﭽﻪ ﻗﻪﺩﯨﻤﯩــﻲ ﺋــﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ﺋــﺎﻗﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺧﻪﻟــﻖ ﺋﯩﭽﯩــﺪە ﺋﻮﺧــﺸﺎﺵ ﻗﯩﻤﻤﻪﺗــﺘﻪ‬ ‫ﺋﯚﺗﯜۋﯨﺮﯨﺪﯗﺭ‪) .‬ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻞ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺋﻪﺑﺪﯗﻟﺒﺎﻗﻰ(‬ ‫ﻳﯧﯖﻰ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﺋﺎﻗﭽﺎ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﮔﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‪ ،‬ﻣـﺎﻟﯩﻴﻪ ﻧـﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩﮕﻪ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﺯ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ ﺋـﺎﺭﺍﻡ ﺋﯧﻠﯩـﯟﯦﻠﺶ‬ ‫ﭘﯘﺭﺳﯩﺘﻰ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﭘﯘﺭﺳﻪﺗﺘﯩﻦ ﻓﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﭗ ﻣﺎﻟﯩﻴﻪ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩﺪە »ﺗﻪھﻘﯩﻖ )ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﺵ( ﺋﯩﺪﺍﺭﯨـﺴﻰ« ﺩەﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩـﺮ‬ ‫‪60‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺗﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﻮﺭﮔﺎﻥ ﻗﯘﺭﯗﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﻮﺭﮔـﺎﻥ ﺑـﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩـﯔ ۋﺍﻗﺘﯩـﺪﺍ ھﻪﺭﺑﯩـﻲ ۋە ﻣـﯜﻟﻜﻲ ﺗﺎﺭﻣﺎﻗﻼﺭﻧﯩـﯔ ﻧﺎﻣﯩﻐـﺎ‬ ‫ﺧﻪﻟﻘﺘﯩﻦ ﺯﻭﺭﻟـﯘﻕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯧﻠﯩﯟﯦﻠﯩﻨﻐـﺎﻥ ﺗﯜﺭﻟـﯜﻙ ﻣـﺎﻝ‪ -‬ﻣﺎﺗـﺎﻻﺭ‪ ،‬ﺋﻪﺷـﻴﺎ‪ ،‬ﺋﻪﺳـﺒﺎﺑﻼﺭ‪ ،‬ﺋـﯘﺭﯗﺵ ﭼﯩﻘﯩﻤﻠﯩـﺮﻯ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﯟﯦﻠﯩﻨﻐـــﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳـــﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩـــﺪە ھﯚﻛـــﯜﻣﻪﺕ ﺗـــﯧﺨﯩﭽﻪ ﺋـــﻮﺭﻧﯩﻨﻰ ﺗﻮﻟـــﺪﯗﺭﯗپ ﺑﯩـــﺮﻣﯩﮕﻪﻥ ۋە ﻣﯘۋﺍﭘﯩـــﻖ ﺗـــﯚﻟﻪﻡ‬ ‫ﺑﻪﺭﻣﯩﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻨﯩﻘﻼپ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺭﺍﺯﻯ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﻨـﻰ ﺗـﯘﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻳﯧﯖـﻰ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯﻯ ﻳﻮﺭﯗﻕ‪ ،‬ھﯚﻛﻤﻰ ﻧﺎﻓﯩﺰ )ﺋﯚﺗﻜﯜﺭ( ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻖ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﺎۋﯨﺘﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﺎﺷﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﯩــﯔ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻣــﺎﻟﯩﻴﻪﺩە »ﺗﻪھــﺴﯩﻞ )ﻳﯩﻐﯩــﯟﯨﻠﯩﺶ( ﺋﯩﺪﺍﺭەﺳــﻰ« ﺩەﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩــﺮ ﺗﺎﺭﻣــﺎﻕ‬ ‫ﺋﻮﺭﮔﺎﻥ ﻗﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﻮﺭﮔﺎﻥ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﺋﯩﺶ ﺷـﯘ ﺑﻮﻟـﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ﺋـﯚﺯ ۋﺍﻗﺘﯩـﺪﺍ ﺧﯩﺘـﺎﻱ‬ ‫ﺑﺎﻧﻜﯩــﺴﯩﺪﯨﻦ ھــﯚﺟﺠﻪﺕ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﭘــﯘﻝ ﻗﻪﺭﺯ ﺋﯧﻠﯩــﭗ‪ ،‬ھﯩﻠﯩــﻐﻪﭼﻪ ﻗﻪﺭﺯﻧــﻰ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﻣﯩﻐــﺎﻥ ﺗﯩﺠــﺎﺭەﺗﭽﻰ ۋە ﺑــﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ ‪ 35‬ﻛﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺭﺯ ﺋﺎﻟﻐـﺎﻥ ﭘـﯘﻟﻼﺭ ﺗﻮﻟـﯘﻕ ﺋﯜﻧـﺪﯛﺭﯛۋﯨﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﻗﻪﺭﺯ ھـﯚﺟﺠﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﻗﻮﻟﻠﯩﺮﯨﻐـﺎ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﺯ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﺪﺍ ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺑﺎﻳﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻳـﯘڭ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﺵ ﺋﯜﭼـﯜﻥ )‪ (500.000‬ﻣﯩـﯔ ﺳـﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺋﺎﻗﭽﺎ ﻗﻪﺭﺯ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﺎﻗﭽﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﻐـﺎﻧﻼﺭ ﺗﯩﺨﯩـﭽﻪ ﺋـﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳـﯘﯕﻨﻰ‬ ‫ﺗﺎﭘــﺸﯘﺭﻣﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺋــﺎﻗﭽﯩﻼﺭ ﮔﻪﺭﺩەﻧﻠﯩﺮﯨــﺪە ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﻛﯧﻴﯩﻨﻜــﻰ ﻗﻪﺩەﻣــﺪە ﻣﺎﻧــﺎ ﻣﯘﺷــﯘ ﺋــﺎﻗﭽﯩﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﯜﻧﺪﯛﯛﺭﯛﺵ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﻰ ﻗﻮﻟﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﯧﻐﯩـﺮ ﺋﯩـﺶ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻣـﺎﻟﯩﻴﻪ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨـﺴﯩﺪە ھﻪﺭﻛﯩﭽﯩـﺴﻰ ﺗـﯚﺕ ﺳـﺎﺋﻪﺕ‬ ‫ﻣـــﯘﻧﺘﯩﺰﻡ ﺋﯩـــﺸﻠﻪﺷﻜﻪ ﺗـــﻮﻏﺮﺍ ﻛﻪﻟـــﺪﻯ‪ .‬ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﻳـــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﻪﺑـــﻠﻪﻍ ﻛـــﯚپ‪ ،‬ﻗـــﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ھـــﯚﺟﺠﻪﺕ ﻳـــﺎﻛﻰ ﭘﺎﻛﯩـــﺖ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ھﯩﭽﻜﯩﻤﻨــﻰ ﺋﯩﻘــﺮﺍﺭ ﻗﯩﻠــﺪﯗﺭﻏﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪھــﯟﺍﻟﻨﻰ ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠــﮕﻪ ﺋﯧﻴﺘﯩــﭗ‪» :‬ﻛــﺎﺭﺍﻣﻪﺕ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺑﻪﺭﺳﯩﻠﻪ« ﺩﯦﺴﻪﻡ‪» ،‬ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ‪ ،‬ﭘﺎﺭﺍﺳﻪﺗﻤﯘ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﻛﺎﺭﺍﻣﻪﺕ!« ﺩەپ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﺋـﻮﻥ ﺑﻪﺵ‬ ‫ﻛـﯜﻧﭽﻪ ﺗﻪﻛـﺸﯜﺭﯛپ ‪ -‬ﺗﻪﺗﻘﯩـﻖ ﻗﯩﻠﯩـﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻣﻪﻟـﯘﻡ ﺑﯩـﺮ ﺑﺎﻳﻨﯩـﯔ ھﯩﺴﺎﺑﭽﯩـﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﯘﻟﯩﻘﯩﻤﻐـﺎ ﺷـﯩﯟﯨﺮﻻپ‬ ‫ﻗﻮﻳﯘﺷﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣـﯘھﯩﻢ ﺑﯩـﺮ ﻳﯩـﭗ ﺋﯘﭼﯩﻐـﺎ ﺋﯧﺮﯨـﺸﯩﭗ ﻛـﯚپ ﻣﻪﻣﻨـﯘﻥ ﺑﻮﻟـﺪﯗﻡ‪ .‬ﺋـﯘ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩـﯔ »ﻣﯩﻠﻠﻪﺗـﻜﻪ ﺧﯩـﺰﻣﻪﺕ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ« ﺩﯦﻴﯩﺸﻜﻪ ﺋﻪﺭﺯﯨﻴﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺋﯩـﺸﯩﻐﺎ ﺋـﺎﭘﯩﺮﯨﻨﻠﻪﺭ ﺋﯧﻴﺘـﺘﯩﻢ‪ .‬ﺋﻪﺗﯩـﺴﻰ ﻳﯧـﺮﯨﻢ ﻛﯩـﭽﻪﺩە ﺑﯩـﺮ ﺑـﺎﻱ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﻯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪھﺴﯩﻞ ﺋﯩﺪﺍﺭەﺳﯩﺪە ھﻪﻣﺴﯚھﺒﻪﺕ ﺑﻮﻟـﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋـﺎﺩەﻡ ﺋـﯚﺯﯨﻨﻰ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﻳـﻮﻕ ھﯧـﺴﺎﺑﻼپ ﺑﺎﺷـﻘﺎ‬ ‫ﺗﻮﺕ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻳـﯜﺯ ﻣﯩﯖـﺪﯨﻦ ‪ 400.000‬ﺳـﻪﺭ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻥ ﺋﺎﻗﭽـﺎ ﻗﻪﺭﺯ ﺋﺎﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺑـﯘ ﻗﻪﺭﺯﻟﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺗﯧﺨـﻰ ﻣـﯚھﻠﯩﺘﻰ‬ ‫ﺗﻮﺷــﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ھــﯚﺟﺠﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺋــﯚﺯ ﺋﯩﻤﺰﺍﺳــﯩﻨﻰ ﻗﻮﻳــﯘپ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﺗﯩــﺴﻰ ﻛﯩﭽﯩــﺴﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮەﻳﻠﻪﻥ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺳــﯚھﺒﻪﺕ ﻗــﯘﺭﯗپ ﻗﺎﻟــﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑــﯘ ﻛﯩــﺸﯩﻤﯘ ھﻪﻡ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺗــﯚﺕ ﻛﯩــﺸﯩﻨﯩﯔ ھﻪﺭ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﻳــﯜﺯ ﻣﯩــﯔ ﺳــﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﻪﺭﺯ‬ ‫ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪپ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﯩﻤﺰﺍﺳﯩﻨﻰ ﻗﻮﻳﯘپ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﺋـﯜچ ﺋـﺎﺩەﻡ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﺎﻳﺮﯨﻢ‪ -‬ﺋـﺎﻳﺮﯨﻢ‬ ‫ﺳﯚھﺒﻪﺗﻠﻪﺷﺘﯘﻕ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻣﯘ ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ ﺑﻪﺯﯨـﺪە ﺋﺎﺷـﻜﺎﺭﺍ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨـﺪە ﺋﺎﺳـﺘﯩﺮﺗﯩﻦ ﺋﯧﻴﺘﯩـﭗ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺩﯦـﻤﻪﻙ‪ ،‬ھﯧﻠﯩﻘـﻰ‬ ‫‪ 500.000‬ﺳﻪﺭ ﻣﻪﺑﻠﻪﻏﻨﯩﯔ ﺗﯧﭙﯩﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﯜﻣﯩـﺪ ﺗﯘﻏﯘﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘـﺎ ﺑﯩـﺮ ﻧﻪﭼـﭽﻪ ﻛـﯜﻧﻨﻰ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛۋەﺗﻜﻪﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧــﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﯩــﯔ ﻗﻮﺷﯘﻟﯘﺷــﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻣﻪﺯﻛــﯘﺭ ﺑﻪﺵ ﻛﯩــﺸﯩﻨﻰ ﺑﯩــﺮ ﻛﯩﭽﯩــﺴﻰ ﺑﯩــﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﭼــﺎﻗﯩﺮﺩﯗﻕ‪ ،‬ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﺑﯚﻟﯜﻛﻠﯩﺮﻯ ﺋﯚﺯﻯ ﻛﯩﻠﻪﻟﻤﯩﮕﻪﭼﻜﻪ ۋەﻛﯩﻠﯩﻨﻰ ﺋﻪۋەﺗﺘﻰ‪ .‬ﭼﺎﻱ ﺗﺎﺭﺗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ﭼـﺎﻱ ﺋﯩﭽﯩـﺸﻜﻪچ ﺋﻮﻟﺘـﯘﺭﯗپ ھﯧﻠﯩﻘـﻰ‬ ‫ﺋﺎﻗﭽﯩﻼﺭﻧﯩــﯔ ﮔﯧﭙﯩﻨــﻰ ﭼﻘﯩﺮﯨــﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦــﺪﯨﻢ‪» :‬ﺳــﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩــﺴﻼﻡ ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﻪﺭﺯﻟﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧــﻰ‬ ‫ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻘﭽﻪ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗﭘﻼ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺧـﺎﻟﯩﺲ ﻳـﺎﺭﺩەﻣﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﯩﻤﯘ ﺋﺎﻳﯩﻤﯩـﺴﺎﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺳـﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳـﯩﯖﻼﺭ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯚپ ﻓﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﺋﯩﺶ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ«‪ .‬ﺑﯘ ﮔﻪﭘﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋـﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺋﻪڭ ﺑﺎﺷـﺘﺎ ﻣﯘھﻴﯩـﺪﺩﯨﻦ ﺧـﺎﻥ‬ ‫ﺑﺎﻳﻨﯩــﯔ ﺋــﻮﻏﻠﻰ ﺭەھﯩﻤــﯘﺩﺩﯨﻦ ﺑــﺎﻳﯟەﭼﭽﻪ‪ ،‬ﺋﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺑﺎﺷــﯩﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ھﻪﺭ ﺑﯩــﺮﻯ ‪ 100000‬ﺳــﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﻪﺭﺯﮔﻪ‬ ‫ﺋﻮﻳﻨــﺎپ ﻛﯜﻟــﯜپ ﺋﯩﻘــﺮﺍﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ھﻪﺭ ﺑﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ھﻪﭘﺘﯩــﺴﯩﮕﻪ ‪ 5000‬ﺳــﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﻪﺭﺯ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯨــﺪﯨﻐﺎﻧﻐﺎ‬ ‫ھﯚﺟﺠﻪﺕ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺳﯚھﺒﻪﺗﻨﻰ ﺗﺎﻣﺎﻣﻠﯩﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑﯘ ﺯﺍﺗﻼﺭ‪ :‬ﺋﯚﻣﻪﺭ ﺋﺎﺧﯘﻧﺒـﺎﻱ‪ ،‬ﺋﯩﺒـﺮﺍھﯩﻢ ﺋـﺎﺧﯘﻥ ﻟـﻮﺯﯗڭ‪ ،‬ﻣﯘھﻴﯩـﺪﺩﯨﻨﺠﺎﻥ‬ ‫ﺑﺎﻱ‪ ،‬ھﯩﺴﺎﻣﯩﺪﺩﯨﻦ ﺑﺎﻱ‪ ،‬ﺋﻪﺑﺪﯗﺭﺭەھﯩﻴﻢ ﺑﺎﻳﯟەﭼﭽﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ‪.‬‬

‫‪61‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧــﺪە‪ ،‬ﺋــﯚﺯ ﺩەۋﺭﯨــﺪە ﺟﻪﯕﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩــﯔ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﻪﺗــﺴﯚﻳﻪﺭ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩــﺸﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ھﯘﺷــﻴﺎﺭ ۋە‬ ‫ﺗﯧﺘﯩـﻚ ﺗﯘﺭﯗﺷـﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﺑﯩﺰﻧﯩـﯔ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ ۋە ﺧـﺎﺋﯩﻨﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺋﯧﻨﯩــﻖ ﺗﻮﻧﯘﺗـﯘپ ﻗﻮﻳـﯘﺵ ﻣﻪﻗــﺴﯩﺘﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯧﺰﯨﻠﯩﭗ ﻧﻪﺷﺮ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺑﯚﻟﯜﻙ ﻣﺎﻗـﺎﻟﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﻮﻗـﯘﺭﻣﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺧﻪۋەﺭﺩﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺋﯚﺗـﯜﺵ‬ ‫ﻓﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﻛﯚﺭﯛﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﺎﺋﯩﻦ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺧﯩﺘــﺎﻱ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕــﺎﻥ ھﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﯩــﺴﻰ ﺑﯩــﺮ ﺳــﯚﺯﺩﯗﺭ‪ .‬ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﯘﺗﻘﯘﻧﻠــﯘﻕ ﺩەۋﺭﯨــﺪە ﻳﻪﺭﻟﯩﻜــﻠﻪﺭ‬ ‫ۋەھﺸﯩﻲ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻕ ﺟﻪﺑـﺮ‪ -‬ﺯﯗﻟـﯘﻡ ۋە ﺋﻪﻟﻪﻣﻠﻪﺭﻧـﻰ ﻛـﯚﺭﮔﻪﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﻗﻮﻟﯩـﺪﯨﻤﯘ ھﻪﻡ‬ ‫ﺋﯘﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻗﺮﺍﻕ ﺟﻪﺑﺮ‪ ،‬ﺯﯗﻟـﯘﻡ ۋە ﺋﻪﻟﻪﻣﻠﻪﺭﻧـﻰ ﺗـﺎﺭﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﺎﻧـﺎ ﺑـﯘ ﺧـﯘﺩﺩﻯ ﻗﯘﻳﺎﺷـﺘﻪﻙ ﺋﯧﻨﯩـﻖ ﺗـﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ھﻪﻗﯩـﻘﻪﺕ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﻛﯜﻧﺪە ﻛﯚﺯ ﺋﺎﻟﺪﯨﻤﯩﺰﺩﺍﻻ ﺑﻮﻟﯘۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﻣﯘ ﺑﯘﻧﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼپ ﺗﯘﺭﯗﭘﺘﯘ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻛـﯚﺭە‪،‬‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﯩﺘﺎﻱ ﺑﯩﺮﺳﯚﺯ ﺩﯨﺴﻪﻙ ھﻪﺭﮔﯩﺰﻣﯘ ﺧﺎﺗﺎﻻﺷﻤﺎﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﺋﯚﺯ ۋﺍﻗﺘﯩـﺪﺍ ﺳـﺎھﯩﺒﻘﯩﺮﺍﻥ ﺑﻪﺩەۋﻟﻪﺗـﻜﻪ ﺋـﯜﺭﯛﻣﭽﻰ‬ ‫ﻟﻮﺭﯨﻨﺠﺎﺳــﯩﻨﯔ ﺧﯩﻴــﺎﻧﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻧﻠﯩﺮﻯ‪ -1328 ،‬ﻳﯩﻠــﻰ ﻗﯘﻣﯘﻟــﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘــﺎﻥ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﭽــﻰ ﺑــﺎﺗﯘﺭ ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﺧﻪﻟــﭙﯩﮕﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺧﯩﻴﺎﻧﻪﺕ‪ ،‬ﺗﯘﺭﭘﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﭽﯩﺴﻰ ﺋﻪھﻤﻪﺩ ﺗﺎﻣﺎﻕ ﺑﺎﺗﯘﺭﻏﺎ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺧﯩﻴﺎﻧﻪﺕ‪ ،‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤـﯘ ھـﺎﺯﯨﺮ‬ ‫ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﯩﻨﯩﯔ ﺭەھﺒﯩﺮﻯ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻐﺎ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐـﺎﻥ ۋە ھﯩﻠﯩﻐﯩـﭽﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺧﯩﻴﺎﻧﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻜﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻳﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻘﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰﺩﯨﻦ ﺑﯩـﺮ ﺋـﻮﺗﻼﻡ‪ ،‬ﻳـﺎﻣﻐﯘﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻣﭽﻪﺩﯗﺭ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻥ ﺧﯩﻴﺎﻧﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻜﻰ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻥ ۋەھﺸﯩﻴﻠﯩﻜﻰ ھـﯧﭻ ﻗﺎﭼـﺎﻥ ﻛـﯚﺯ ﺋﺎﻟـﺪﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﻛﻪﺗﻤﻪﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺷـﯘ‬ ‫ﺗﺎﭘﺘــﺎ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻥ ۋەھــﺸﯩﻴﻠﯩﻜﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨــﺪﺍ ﺧﯩﺘــﺎﻱ ۋەھــﺸﯩﻴﻠﯩﻜﻰ ﺋﯘﻧﺘﯘﻟــﯘپ ﻛﯧﺘﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩــﺮ ھﺎﻟﻐــﺎ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﻗﺎﻟﻤﺎﻗﺘــﺎ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨــﺴﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧــﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯩــﺰﮔﻪ ﺧﯩﺘــﺎﻱ ۋەھــﺸﯩﻴﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯘﻧﺘﯘﻟﺪﯗﺭﯨــﺪﯨﻐﯩﻨﻰ ﺩەﻝ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻥ ۋەھــﺸﯩﻴﻠﯩﻜﻰ ﺑﻮﻟــﯘپ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺩﯦﻤﻪﻙ‪ ،‬ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺧﯩﺘﺎﻳﺪﯨﻦ ﻛﯚﺭە ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺋـﺎﺭﺗﯘﻗﺮﺍﻕ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑﯩـﺰﻟﻪﺭ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ ﺯﯗﻟﻤﯩـﺪﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎﻗﻤﯘ ﺗﯧﺨـﻰ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟـﯘپ ﺑﻮﻻﻟﻤﯩـﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑﯩﺰﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋـﯘﻧﭽﻪ ﺑﻪﻙ ﻗﻮﺭﻗـﯘپ ﻛﻪﺗﻤﻪﻳﻤﯩـﺰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤـﺎ‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺗﻪﺷﯟﯨﺸﯩﻤﯩﺰ ﻳﻮﻕ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﺘـﺎ ھﻪﺭﻗﺎﭼـﺎﻥ ﺳـﻪﮔﻪﻙ ﺗـﯘﺭﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯚﺭەﺷﻨﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﯚﺗﻜﯜﺭﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺳﯧﺮﯨﻖ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻧﯩﯔ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ھـﯧﭻ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻕ‬ ‫ھﻪﻗﻘــﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧــﺪەﻙ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ۋە ﻗــﺎﺭﺍ ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭﻧﯩﯖﻤﯘ ﺑــﯘ ﺯﯦﻤﯩﻨــﺪﺍ ﺑﯩــﺮ ﺩﺍﭼﻪﻧﻠﯩــﻚ ھﻪﻗﻘــﻰ ﻳﻮﻗﺘــﯘﺭ‪ .‬ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯖﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺷﻮﺋﺎﺭﯨﻤﯩﺰ ﺋﻪﻧﻪ ﺷـﯘ‪ .‬ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯩﮕﺎﻧﻪ ﺋﺎﺗﯩﻼﺭ ﻛﯧﺮەﻙ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺳﯧﺮﯨﻖ ﺧﯩﺘﺎﻱ ﺑﻮﻻﻣـﺪﯗﺭ‪ ،‬ﻗـﺎﺭﺍ ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﺑﻮﻻﻣـﺪﯗﺭ ﻧﻪﺩﯨـﻦ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺷــﯘﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﺘﯩﺸــﺴﯘﻥ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ﺧــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺑﻪﮔﻠﯩﻜﯩﻨــﻰ‪ ،‬ﺩﻭﺗﻪﻱ‪ -‬ﭘــﻮﺗﻪﻱ‪ ،‬ﺷــﻪﯕﮕﻪﻥ‪ -‬ﭘﻪﻧــﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺩﺍﺭﯨــﻦ‪-‬‬ ‫ﭘــﺎﺭﯨﻨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯧــﻴﺠﯩﯖﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﻛﻪﺗــﺴﯘﻥ‪ .‬ﺑﯩــﺰﮔﻪ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺋﯚﺯﯨﻤــﯘ ﻛﯧــﺮەﻙ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺳــﯚﺯﯨﻤﯘ ﻛﯧــﺮەﻙ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﻧــﺎﻣﻰ‪ ،‬ﺭەﺳــﯩﻢ‪ -‬ﺋــﺎﺩﯨﺘﻰ‪ ،‬ﻗﯩﻠﯩــﻖ‪ ،‬ﺧــﯘﻳﻠﯩﺮﻯ ﺗﺎﻣــﺎﻣﻪﻥ ﻳﻮﻗﺎﻟــﺴﯘﻥ! ﺑﯩــﺰ ﺋﻪﻣــﺪﻯ ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻴﻠﯩــﻚ‬ ‫ھﻪﻳﺪﯨﺪﯗﻕ‪ .‬ﺳﯧﺮﯨﻖ ‪ -‬ﻗـﺎﺭﺍ ﺋﯩﭙﻼﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳـﯘﺭﺗﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺷـﯘﻧﭽﻪ ﻳﯩﻠـﻼﺭ ﭘﺎﺳـﻜﯩﻨﺎ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﻳﯧـﺘﻪﺭ‪ .‬ﺋﺎﻧـﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯘﻧـﺪﺍ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﭼﯘﻡ‪ ،‬ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺋﻮﭼﯘﻡ ﺳﯧﺮﯨﻖ ‪ -‬ﻗﺎﺭﺍ ﭘﺎﺳﻜﯩﻨﯩﻼﺭ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﯩﺪەﻙ ﺋﻪﭘﻴﯘﻥ ﺗﺎﺭﺗﯩـﭗ ﺋﯩﻐﯩﻨـﺎپ ﻳﯧـﺘﯩﺶ‬ ‫ﺧﯘﻣﺎﺭﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ ﺗﻪﺧـﺘﯩﮕﻪ ﺋﻮﻟﺘـﯘﺭﯗﺵ ﺋﯜﻣﯩﺪﯨـﺪە )ﻳﯧﺘﯩـﭗ ﻗـﺎﻟﻐﯘﭼﻪ ﺋﯧﺘﯩـﭗ ﻗـﺎﻝ( ﺩەپ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜـﻰ‬ ‫ﺭەﺯﯨﻠﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧــﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐــﺎ ﭼﯩﻘﺎﺭﻣﺎﻗﺘــﺎ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯖﻤــﯘ ﺋــﯚﻣﺮﻯ ﺋــﺎﺯ ﻗﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻳــﯧﻘﯩﻦ ﺋﺎﺭﯨــﺪﺍ ﺑــﯘ ﺳــﻮﻗﯘﻧﺪﻯ ﻗــﺎﺭﺍ‬ ‫ﭘﺎﺳــﻜﯩﻨﯩﻼﺭﻣﯘ ﭼــﺎﺭ ﻧﺎﭼــﺎﺭ )ﻣﻪﺟﺒــﯘﺭەﻥ( ﺋــﯚﺯ ﻳﯘﺭﺗﻠﯩﺮﯨﻐــﺎ ھﻪﻳﺪﯨﻠﯩــﺪﯗ‪ ...‬ﺑﯘﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﺩﯙﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ھﯚﻛﻤﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺯﺍﻟﯩﻤﻼﺭﻏﺎ ھﻮﻗﯘﻕ ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﻳﺪﯗ‪ .‬ﻳﻮﻗﺎﻟﺴﯘﻥ ﻗﺎﺭﺍ‪ -‬ﺳﯧﺮﯨﻖ ۋەھـﺸﻴﻠﻪﺭ! ﻳﺎﺷﯩـﺴﯘﻥ‬ ‫ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺩﯙﻟﯩﺘﻰ! ﻛﯧﯖﻪﻳﺴﯘﻥ ﺩﯨﻨﯩﻲ‪ ،‬ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ‪ ،‬ﺋﯩﻠﻤﯩـﻲ‪ ،‬ﻣﻪﺩەﻧﯩـﻲ‪ ،‬ﺋﯩﻘﺘﯩـﺴﺎﺩﯨﻲ ﺋﯩـﻨﻘﯩﻼﺏ!‬ ‫‪62‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺑــﺎﺭ ﺑﻮﻟــﺴﯘﻥ ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﺩﺍھﯩﻤﯩــﺰ ﺧﻮﺟــﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ ھــﺎﺟﯩﻢ! ﻳﺎﺷﯩــﺴﯘﻥ ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﭘﯩــﺪﺍﺋﯩﻲ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ!‪..‬‬ ‫‪ -1933‬ﻳﯩﻠﻰ ‪ - 11‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪ - 31‬ﻛﯜﻧﻰ )ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﺳﻰ(‬ ‫ﺯﺍﻟﯩﻢ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ‬ ‫ﻣﯩﻼﺩﻯ ‪ - 1877‬ﻳﯩﻠﯩـﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷـﻼپ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﺗﻪﻛـﺮﺍﺭ ﺋﯩـﺴﺘﯩﻼ ﻳﯜﺭﮔﯜﺯﮔﻪﻧـﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺮﻯ‬ ‫ﻳﻪﺭﻟﯩﻜﻠﻪﺭﮔﻪ ۋەھﺸﯩﻴﺎﻧﻪ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩﺪە ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺩەھﺸﻪﺗﻠﯩﻚ ﺗﯜﺭﺩە ﺋﻪﺯﺩﻯ ۋە ﻛﻪﻣـﺴﯩﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﻳﻪﺭﻟﯩﻜﻠﻪﺭﻧـﻰ‬ ‫ھﺎﻗــﺎﺭەﺗﻠﻪپ »ﭼﻪﻧﺘــﻮ«‪» ،‬ﺳــﯩﯖﻜﻮ« ﺩەپ ﺋﺎﺗــﺎﻳﺘﺘﻰ‪» .‬ﭼﻪﻧﺘــﻮ« ﺩﯦﮕﯩﻨــﻰ ﺳــﻪﻟﻠﻪ ﺋﻮﺭﯨﻐــﺎﻥ‪» ،‬ﺳــﯩﯖﻜﻮ« ﺩﯦﮕﯩﻨــﻰ‬ ‫ھﺎﻳﯟﺍﻥ ﺩﯦﮕﯩﻨﻰ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﻪﺑﯘﺩ‪ ،‬ﺧﻮﺟﺎ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻗـﯘﻝ )ﺑﻪﻧـﺪە( ﺋﻮﺭﻧﯩـﺪﺍ ﻛﯚﺭﯛﺷـﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺩەۋﺍ‪ -‬ﺩەﺳﺘﯘﺭ ﺳﯘﻧﻐﯘﭼﯩﻼﺭﻧﻰ ﺋـﯚﺯﯨﮕﻪ ﭼﻮﻗﯘﻧـﺪﯗﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﻳﻪﺭﻟﯩـﻚ ﺧﻪﻟﻘﻨﯩـﯔ ﺟﯧﻨـﻰ‪،‬‬ ‫ﻣﯧﻠــﻰ‪ ،‬ﺋﯩﭙــﭙﻪﺕ‪ -‬ﻧﻮﻣﯘﺳــﻰ‪ ،‬ﺯﯦﻤﯩﻨــﻰ ﺋﯜﺳــﺘﯩﺪە ﺧﺎﻟﯩﻐــﺎﻧﻠﯩﺮﯨﭽﻪ ﺋﻪﻳــﺶ‪ -‬ﺋﯩــﺸﺮەﺕ‪ ،‬ﻛﻪﻳــﭗ‪ -‬ﺳــﺎﭘﺎ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺑﯩﭽــﺎﺭە‬ ‫ﻳﻪﺭﻟﯩﻜﻠﻪﺭ ھﻪﻣﻤﻪ ھﻮﻗﯘﻗﺘﯩﻦ ﻣﻪھﺮﯗﻡ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ھﯧﭻ ﻛﯩﺸﯩﺪە ھﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻧـﺎھﻪﻗﭽﯩﻠﯩﻜﻜﻪ ﺑﯩـﺮ ﺋﯧﻐﯩـﺰ ﻳﺎﺧـﺸﻰ‪،‬‬ ‫ﻳﺎﻣﺎﻥ ﺩﯦﻴﯩﺸﻜﻪ ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﯩﻤﺪەﻛﯩﻢ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺑﯩـﺮەﺭ ﺗـﯜﺯﯛﻣﯩﮕﻪ ﺧﯩﻼﭘﻠﯩـﻖ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺳـﺎﻟﻐﯘﺩەﻙ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﺳﯧﺰﯨﻠﮕﻪﻥ ھﺎﻣﺎﻥ ﻗﺎﻣﺎﻗﻘﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨـﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗﺎﻣﺎﻗﻘـﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐـﺎﻧﻼﺭ ﺑـﻮﻳﻨﻰ‪ ،‬ﻗـﻮﻟﻰ‪ ،‬ﭘﯘﺗﯩﻐـﺎ ﻳﻮﻏـﺎﻥ ﺗـﺎﺧﺘﯩﻼﺭ‪ ،‬ﻗﯩﻠﯩـﻦ ﺗﯚﻣـﯜﺭ‬ ‫ﻛﯩــﺸﻪﻧﻠﻪﺭ ﺳــﯧﻠﯩﻨﯩﭗ ھﻮﺷــﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﺗﻜــﯜﭼﻪ ﺳــﺎۋﯨﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧــﺪﺍﻗﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﭘﯩﻨﭽﯩــﺴﯩﻨﯩﯔ ﻛﯧﻴﻨﻜــﻰ ﺗﻪﻗــﺪﯨﺮﻯ‬ ‫ﺋﯚﻣﯜﺭﻟــﯜﻙ ﻗﺎﻣــﺎﻕ ﻳــﺎﻛﻰ ﺳــﯜﺭﮔﯜﻧﮕﻪ ھﯚﻛــﯜﻡ ﻗﯩﻠﯩــﻨﯩﺶ ﺑــﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗﺎﻣﺎﻗﺨﺎﻧﺎﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺷــﺎﺭﺍﺋﯩﺘﻰ ﻛــﺎﻻ ﺋﯧﻐﯩﻠﯩــﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﯧﻠﯩﺸﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﺭﯨﺠﻪﺩە ﻧﺎﭼﺎﺭ‪ ،‬ﭘﺎﺳﻜﯩﻨﺎ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﺎﺩەﻡ ﺗﯘﺭﻏﯘﺳـﯩﺰ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴــﺎﺗﻰ‪ ،‬ﻣﺎﺋﺎﺭﯨــﭗ ۋە ﻣﻪﺩەﻧﯩﻴﯩﺘــﻰ‪ ،‬ﺳــﻮﺩﺍ‪ -‬ﺳــﺎﻧﺎﺋﯩﺘﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ھــﯧﭻ ﺋﯩــﺶ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨــﻰ ﻳــﻮﻕ‪ .‬ﺧﯩﺘــﺎﻱ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕــﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟــﺪﺍﺭﻻﺭﺩﺍ ﭘــﺎﺭﯨﺨﻮﺭﻟﯘﻕ ﻗﯩﻠﻤﯩــﺸﻰ ﺋﻮﻣﯘﻣﻴﯜﺯﻟــﯜﻙ ﺋﻪھــﯟﺍﻝ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﻗــﺎﻧﯘﻥ ﻓﻮﺭﻣﯩــﺴﻰ ﻛﯩــﻴﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ﭘﺎﺭﯨﺨﻮﺭﻟﯘﻗﺘــﺎ‬ ‫ﻣﯘﺳــﺎﺑﯩﻘﻪ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﺑﯧﺮﯨــﺸﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩــﯔ ﺋــﺎﻟﺘﯘﻥ‪ ،‬ﻛﯜﻣــﯜﺵ‪ ،‬ﺟــﺎۋﺍھﯩﺮﻟﯩﺮﻯ ۋە ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺗﺎﻣــﺎﻡ ﺑــﺎﻳﻠﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺯﻭﺭﻟــﯘﻕ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻳﯩﻐﯩﯟﺍﻟﻐــﺎﻥ‪ .‬ﺋﯩﻘﺘﯩــﺴﺎﺩﯨﻲ ﺋﯩــﺸﻼﺭ‪ ،‬ﺋﯩﭽﻜــﻰ ۋە ﺗﺎﺷــﻘﻰ ﺳــﻮﺩﺍ ﺋﯩــﺸﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩــﺴﻰ ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻣﺎﻧﺎﭘﻮﻟﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﯩﯟﯦﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﺭﻟﯩﻚ ﺳﻮﺩﯨﮕﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﺋـﯚﺯ ﭘﺎﻳﺪﯨـﺴﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋﯩـﺸﻠﯩﺘﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﻪھﻪﻟﻠﯩــﻲ )ﻳﻪﺭﻟﯩــﻚ( ﺳــﺎﻧﺎﺋﻪﺗﻨﻰ ﺭﺍۋﺍﺟﻼﻧــﺪﯗﺭﯗﺵ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺋﻮﻳﯩﻐــﺎ ﻛﯩﺮﯨــﭗ ﭼﯩﻘﻤــﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨــﭗ ۋە‬ ‫ﻧﻪﺷـــﺮﯨﻴﺎﺕ ﺋﯩـــﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺟـــﺎﻥ‪ -‬ﺟﻪھﻠـــﻰ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﺗﻮﺳـــﻘﯘﻧﻠﯘﻕ ﻗﯩﻼﺗﺘـــﻰ‪ .‬ﺋـــﯘﻻﺭ ﻓﺎھﯩـــﺸﻪۋﺍﺯﻟﯩﻖ‪ ،‬ﺑﯘﺯﯗﻗﭽﯩﻠﯩـــﻖ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﺧﻼﻗـﺴﯩﺰﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﻤﯩــﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋـﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﻗﯩﻠﯩــﭙﻼ ﻗﺎﻟﻤـﺎﻱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜــﻰ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗـﺘﻪ ﺋﯘﺧﯩــﻞ ﻗﯩﻠﻤﯩـﺸﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﻣﺮﯨــﺸﯩﻐﺎ‬ ‫ﻛﻪﯕﺮﻯ ﻳـﻮﻝ ﺋﯧﭽﯩـﭗ ﺑﯩﺮﯨـﺸﻜﻪﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺮ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺷـﺘﯘﺭﯗﺵ ﺳﯩﻴﺎﺳـﯩﺘﯩﻨﻰ ﻛﯜﭼﻪﻳﺘﯩـﭗ‪،‬‬ ‫ﺧﯩﺘﺎﻱ ﻛﯚﭼﻤﻪﻧﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﻪھﺴﯘﻟﺪﺍﺭ ﻳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨـﺸﺘﻰ‪ .‬ﻧﻪ‪ -‬ﻧﻪﻟﻪﺭﺩﯨـﻦ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﻛـﯚﭼﻤﻪﻥ‬ ‫)ﺋﺎﻗﻘﯘﻥ( ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺍﻗﻠﯩﺸـﺸﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺗﯜﺭﻟـﯜﻙ ﺋﺎﺳـﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻘﻼﺭﻧﻰ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩـﭗ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋــﯘﻻﺭ ﻳﻪﺭﻟﯩــﻚ ﺧﻪﻟﻘــﻘﻪ ﺋﯧﻐﯩــﺮ ﺩەﺭﯨﺠﯩــﺪە ﺳــﯩﻠﯩﻖ ﺳــﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﺯﯦﻤﯩﻨــﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺋــﯚﻱ‪ -‬ۋﺍﻗــﺘﯩﻦ ﺯﯨﺮﯨﻜﺘــﯜﺭﮔﻪﭼﻜﻪ‬ ‫ﻧﯘﺭﻏــﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ﻳــﯘﺭﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﺷــﻼپ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺟﺎﻳﻼﺭﻏــﺎ ﻗﯧﭽﯩــﭗ ﻛﯧﺘﻪﺗﺘــﻰ‪ .‬ﺳــﯧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﻰ ﺗــﯚﻟﯩﻴﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺩﯦﻬﻘــﺎﻧﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺳــﯜﺭﮔﯜﻥ ﻗﯩﻼﺗﺘــﻰ ﻳــﺎﻛﻰ ﻗﺎﻣﺎﻗﺘــﺎ ﻳــﺎﺗﻘﯘﺯﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ﻳﻪﻧﻪ ﺗﯧﺨﯩﻤــﯘ ھﻪﺩﺩﯨــﺪﯨﻦ ﺋﯧــﺸﯩﭗ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﺎﻳــﺎﻟﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﻣﻪﺟﺒــﯘﺭﯨﻲ ﻳﻮﺳــﯘﻧﺪﺍ ﺧﻮﺗﯘﻧﻠﯘﻗﻘــﺎ ﺋﯧﻠﯩــﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭ ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻐﺎ ﭘﺎﻳــﺪﯨﻠﯩﻖ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﺩﺍﭼﻪﻧﻠﯩــﻚ ﺋﯩــﺶ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨــﻰ ﻳــﻮﻕ‪ .‬ﺭﯗﺳــﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋــﯚﺯ ۋﺍﻗﺘﯩــﺪﺍ ﻏﻪﺭﺑﯩــﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﻗﻮﻟﻼﻧﻐــﺎﻥ ﺭﯗﺳﻼﺳــﺘﯘﺭﯗﺵ‬ ‫ﺳﯩﻴﺎﺳــﯩﺘﯩﻨﻰ ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭ ﺋــﯚﺯ ﭘﯧﺘــﻰ ﻛﯚﭼــﯜﺭﯛپ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗــﺘﻪ‪ ،‬ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭ ﺑﯘﺯﯦﻤﯩﻨﻐــﺎ ﺋﻪڭ ﺋ ـﺎﭼﻜﯚﺯ‪،‬‬ ‫ﻗﻪﻟﻪﻧﺪەﺭ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﺍﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻪۋەﺗﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﯩﻤﯘ ﺑﯘ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﺍﺭﻻﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺋﻪﺱ‪ -‬ﻳـﺎﺩﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﭘـﯘﻝ‬ ‫‪63‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺗﯧﭙﯩﺶ‪ ،‬ﺑﺎﻱ ﺑﻮﻟـﯘﺵ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﺎۋﺍﺭە ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺧﻪﻟﻘﻨﯩـﯔ ﺋﻪھﯟﺍﻟﯩﻐـﺎ ﻗﯩﻠﭽﯩﻤـﯘ ﻛﯚﯕـﯜﻝ ﺑـﯚﻟﻤﻪﺱ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭﺩﺍ‬ ‫ﻗﺎﻧﯘﻥ ﺩەﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻳﻮﻕ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ھﻪﺭﻛﯩﻢ ﺋﯚﺯﻯ ﺧﺎﻟﯩﻐـﺎﻧﭽﻪ ھﻪﺭﯨـﻜﻪﺕ ﻗﯩﻼﺗﺘـﻰ‪ .‬ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻣﻪﻣﯘﺭﻻﺭ ﺋﻮﻣﯘﻣﻴﯜﺯﻟﯜﻙ ﺋﻪﻓﻴﯘﻧﻐﺎ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻓﻴـﯘﻥ ﭼـﯧﻜﯩﺶ ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﺋﻪﻣﻪﻟـﺪﺍﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﻻھﯩـﺪە‬ ‫ﭼﻮڭ ﺋﯩﺸﻰ ھﯩﺴﺎﺑﻠﯩﻨﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺳـﻮﺯﯗﻟﯘپ ﻳﯧﺘﯩـﭗ ﺋﻪﻓﻴـﯘﻥ ﭼﯧﻜﯩـﺸﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ھـﺎﻟﯩﺘﯩﻨﻰ ھﻪﺭﺩﺍﺋﯩـﻢ ﻛـﯚﺭﮔﯩﻠﻰ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺧﯩﺘﺎﻱ ﻣﻪھﻜﯩﻤﯩﻠﯩﺮﯨﺪە ﺋﻪﺩﻝ ‪ -‬ﺋﯩﻨﺴﺎپ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺩﯨـﻦ ﺯەﺭﺭە ﭼـﺎﻏﻠﯩﻖ ﺋﻪﺳـﻪﺭ ﻳـﻮﻕ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﻛﯩـﻢ ﺭﯨـﺸﯟەﺕ‬ ‫)ﭘــﺎﺭﺍ( ﻧــﻰ ﻛــﯚﭘﺮەﻙ ﺑﯩﺮﺳــﻪ ھﻪﺭ ﻗﺎﻧــﺪﺍﻕ ﺋﯧﻐﯩــﺮ ﺟﯩﻨــﺎﻳﯩﺘﻰ ﺑــﺎﺭ ﺋــﺎﺩەﻡ ﺑﻮﻟــﺴﯩﻤﯘ ﺷــﯘﻧﯩﯔ ﭘﺎﻳﺪﯨــﺴﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ھﯚﻛــﯜﻡ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺭﯨﺸﯟە ﺑﯧﺮﯨﺸﻜﻪ ﻗﺎﺩﯨﺮ ﺑﻮﻻﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻟﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﮔﯧﭙـﻰ ھﻪﺭ ﻗـﺎﻧﭽﻪ ﻳﻮﻟﻠـﯘﻕ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ ﺗﺎﻳـﺎﻕ ﻳﻪپ‬ ‫ﭘﯘﺗﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩــﭗ‪ ،‬ﺋﺎﺯﺍﺑﻼﻧﻐﺎﻧــﺪﯨﻦ ﺳــﯩﺮﺕ ﺋﯚﻣﯜﺭﻟــﯜﻙ ﻗﺎﻣــﺎﻕ ﻳــﺎﻛﻰ ﺳــﯜﺭﮔﯜﻧﮕﻪ ﻣﻪھﻜــﯘﻡ ﺑــﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺩﯦــﻤﻪﻙ‪،‬‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻧﯩــﯔ ھﻪﺭﻗﺎﻧــﺪﯨﻐﯩﻨﯩﯔ ﺩﯨﻨــﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻤــﺎﻧﻰ‪ ،‬ﻏــﺎﻳﻪ‪ -‬ﺋــﺎﺭﻣﯩﻨﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﭘــﯘﻟﻼ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﻛﯧﻴﯩﻨﻜــﻰ‬ ‫ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﭘﯘﻝ ﺗﯧﭙﯩﺶ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺗﯜﺭﻟـﯜﻙ ﻳـﻮﻟﻼﺭﻧﻰ ﺋـﺎﭼﺘﻰ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺑـﯘ ﺯﯦﻤﯩﻨـﺪﺍ ﺑﻮﻟـﺸﯩﯟﯨﻚ ﺑﺎﺳـﻘﯘﻧﭽﯩﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﭘﺮﻭﮔﺮﺍﻣﻤﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﭗ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩﯔ ﻣﯧﻠﻰ‪ ،‬ﺟﯧﻨﻰ‪ ،‬ﺋﺎﺭ‪ -‬ﻧﻮﻣﯘﺳﻰ ۋە ﺋﯩﭙﭙﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ۋەھـﺸﯩﻴﺎﻧﻪ ﺗﺎﺟـﺎۋﯗﺯ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﯘ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ۋەھﺸﻪﺗﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺯﯗﻟﯘﻡ ‪ -‬ﺯﻭﺭﻟﯘﻗﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺏ ﺑﺎﺷـﻼﻧﺪﻯ‪ ،‬ﺧﻪﻟـﻖ ﻗـﻮﺯﻏﯩﻼڭ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺑـﺎﺵ‬ ‫ﻛﯚﺗــﯜﺭﺩﻯ‪) .‬ﺋﯩــﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﺳــﻰ‪ - 42 ،‬ﺑﻪﺗــﺘﯩﻦ ‪ - 45‬ﺑﻪﺗــﻜﻪﭼﻪ( ﺋﯩــﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﺳــﯩﺪﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ‬ ‫ﻛﯚﭼﯜﺭﻣﯩﻠﻪﺭ ﻣﯘﺷﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﺎﻳﺎﻏﻼﺷﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﮔﯚﺭ ﺋﺎﻏﺰﯨﺪﯨﻦ ﻳﺎﻧﻐﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩــﻞ ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﺒﺎﻗﯩﻨﯩﯔ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ ﺳــﻪھﯩﻴﻪ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩﻨﯩــﯔ ﻧــﺎﺯﯨﺮﻯ ﺧــﺎﻧﯩﻲ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﮕﻪ‬ ‫ﻣﯘﺋــﺎۋﯨﻦ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻳﯩــﺮﯨﻢ ﻛــﯜﻥ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨــﺪە ﻛﯩﭽﯩﻠﯩــﺮﻯ ۋەﺯﯨــﭙﻪ ﺋﯩﺠــﺮﺍ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ ﺷــﯘ ﻛــﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺗﯩﻠﻐــﺎ ﺋﯧﻠــﺸﻘﺎ‬ ‫ﺋﻪﺭﺯﯨﻴﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ ﺋﯩﭙﺘﯩﺨﺎﺭ ﻗﯩﻠﻐـﯘﺩەﻙ ﺗﻪﺳـﯩﺮﻟﯩﻚ ﺑﯩـﺮ ﺋﯩـﺶ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺋـﯚﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﯩـﺶ‬ ‫ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﭼﺎﻍ ‪ - 1933‬ﻳﯩﻠﻨﯩﯔ ﻛﯜﺯ ﭘﻪﺳـﻠﻰ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺷـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩـﺪﺍ ﺋﯩـﺪﯨﻢ‪ .‬ﺗﻮﺳـﺎﺗﺘﯩﻦ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺳﯧﺴﺘﯩﺮﺍﻧﯩﯔ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻤﯩﺰ ﺋﺎۋﯗ ﻳﻪﺭﺩە‪ ،‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯﻯ ﻗﯘﻟﯩﻘﯩﻤﻐـﺎ ﻛﯩﺮﯨـﭗ ﻗﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻗﺎﺭﯨـﺴﺎﻡ‪ ،‬ﺋﯩـﺸﺨﺎﻧﯩﻐﺎ ﺋـﯜچ ﻧﻪﭘﻪﺭ‬ ‫ﻳﯩﮕﯩﺖ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﻗـﻮﻟﻠﯩﺮﻯ ﻻﺗـﺎ‪ ،‬ﺑﻪﻟـﯟﺍﻏﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﯧﯖﯩﻠﻐـﺎﻥ‪ ،‬ﺗﯘﺭﯗﻗﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧـﺪﺍ ﻳﯩـﺮﺍﻕ ﺳـﻪﭘﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺸﻜﻪﻧﺪەﻙ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﯘﺷـﯩﭽﻪ‪ ،‬ﭼـﻮڭ ﺑﯩـﺮ ﻛﯧﻠﯩـﺸﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻜﻪ ﻳﻮﻟﯘﻗﻘـﺎﻥ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ .‬ﺩەﺭھـﺎﻝ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﻻﺭﻏـﺎ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯜﺗﯜۋﯦﻠﯩﺸﻨﻰ ﺗﺎﭘﯩﻠﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﻳﺎﺭﯨﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﭘﭙﺎﻕ‪ ،‬ﭘـﺎﻛﯩﺰە ﺩﺍﻛﯩـﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﯧﯖﯩـﭗ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‬ ‫ﭼﯩﻬﺮﯨﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺧﻮﺷﻠﯘﻕ ۋە ﺗﻪﺑﻪﺳﺴﯘﻡ ﻳﯧﻐﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ھﺎﻟﺪﺍ ﺋﺎﻟﺪﯨﻤﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﺸﺘﻰ‪ .‬ﭼـﺎﻱ ﺗﺎﺭﺗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﭼـﺎﻱ ﺋﯩﭽﯩـﺶ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﯘپ ﺑﯘ ﺋﻪھﯟﺍﻟﻐﺎ ﭼﯜﺷـﯜپ ﻗﯧﻠﯩـﺸﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺳـﻪۋەﺑﻠﯩﺮﻯ ﺳـﻮﺭﺍﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯜچ ﻳﯩﮕﯩﺘﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺑﯘ ﺳﻮﺋﺎﻟﻐﺎ ﻧﯚۋەﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺟﺎۋﺍﺑﻠﯩﺮﻯ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ :‬ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺋﻪﻧـﺪﯨﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﭼـﺎﺭ ﮔـﯜﺯەﺭﮔﻪ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍﺷــﻠﯩﻖ ‪ - 2‬ﻗــﯘﻡ ﻛﻮﭼﯩــﺴﯩﺪﯨﻦ ﺯﺍھﯩــﺖ ﺟــﺎﻥ ھﻪﻛﯩﻤﺒــﺎﻱ ﺗﯚﮔﯩﭽﯩﻨــﯔ ﺋــﻮﻏﻠﻰ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ 22 ،‬ﻳﺎﺷــﻨﯩﯔ ﻗﺎﺭﯨــﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺋــﻮۋﭼﻰ ﻳﯩﮕﯩــﺖ ﺋﯩــﻜﻪﻥ‪ .‬ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺋﯩﻜﻜﯩــﺴﯩﻤﯘ ﺋﻪﻧﺪﯨﺠﺎﻧــﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﺑﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﺋﯩــﺴﻤﻰ ﺋﺎﺑﯩــﺪ ﺑﯧــﻚ‪23 ،‬‬ ‫ﻳﺎﺷﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺋﻮﻗﯘﺵ‪ ،‬ﻳﯧﺰﯨﺸﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺭﯗﺳﭽﻪ ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﯩﮕﯩﺖ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﻛﯩﭽﯩـﻚ ﺋﺎﺑﯩـﺪ‪،‬‬ ‫‪ 18‬ﻳﺎﺷﻼﺭ ﭼﺎﻣﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﯩﮕﯩﺖ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﺎﺷﺘﯩﻦ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ھﯧﻜﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ :‬ﺑﯩـﺰ ﺋـﯜﭼﯩﻤﯩﺰ‬ ‫ﺑﯩﺮﻟﯩﺸﯩﭗ ﺑﯩـﺮ ﻗﯩﺮﻏﯩﺰﻧﯩـﯔ ﻳـﻮﻝ ﺑﺎﺷﻠﯩـﺸﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﻪﻧﺪﯨﺠﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻳﻮﻟﻐـﺎ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﺳـﻮﭘﯩﻲ‪ ،‬ﺋـﻮﺵ‪ ،‬ﻛﯩﭽﯩـﻚ ﺋـﺎﻻﻱ‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺟﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯚﺗﯜپ ﻛﺎﺗﺘﺎ ﺋﺎﻻﻳﻨﯩﯔ »ﻗﺎﺭﻳﺎﻏـﺪﻯ‪ -‬ﺋـﺎﺕ ﺗﺎﻳـﺪﻯ« ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﻳﯩـﺮﯨﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪە ﻗـﺎﺭﻟﯩﻖ ﺩﺍۋﺍﻧﻐـﺎ‬ ‫ﺩﯗچ ﻛﻪﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﻗﯩﻠﯩﻦ ﻗﺎﺭ ﻗﺎﭘﻼپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑـﯘ ﺩﺍۋﺍﻧـﺪﯨﻦ ﺑﻪﺯﯨﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺋﯧﺘـﻰ ﺋﯚﺗﻪﻟـﺴﻪ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺋﯚﺗﻪﻟﻤﯩـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯩﺮﻏﯩﺰ ﻳﻮﻟﺒﺎﺷـﭽﻰ ﺑﯩﺰﻧـﻰ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻳﻮﻟﻐـﺎ ‪» -‬ﻗﯩﺮﯨـﻖ ﻛﯧﭽﯩـﻚ« )ﺑـﯘﺭﯗﻥ ﻣﻪﻧﻤـﯘ ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨـﻦ ﺋـﯚﺗﻜﻪﻥ‬ ‫‪64‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯩﺪﯨﻢ( ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﺑﺎﺷﻼپ ﻣﺎﯕﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺑﯘ ﺟﺎﭘﺎﻟﯩﻖ‪ ،‬ﺗﺎﺷﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺯەﻳـﻜﻪﺵ ﻳـﻮﻟﻨﻰ ﻣﯩـﯔ ﻣﯘﺷـﻪﻗﻘﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯧـﺴﯩﭗ‬ ‫ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﺑﯩﺮ ﺟﯩﻠﻐﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﺎﺭﺍ ﺋﯚﻳﮕﻪ ﭼﯜﺷﯜپ‪ ،‬ﺷﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻛﯩﭽﯩﻠﻪپ ﻗﺎﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ﺑـﯘ ﺋﯚﻳـﺪە ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻗﺎپ ﺋﯘﻧﻨﻰ ﻛﯚﺭﯛپ ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺋﯩﺸﻪﻧﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﭼـﯜﻧﻜﻰ ﺋـﯘ ﭼـﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﺋﯘﻧﻨﯩـﯔ ﺋﯩـﺴﻤﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐـﺎﻥ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﻛﯚﺭﻣﻪﻳﺘﺘﯘﻕ‪ .‬ﺋﯘﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﺋﯘﻥ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﻧﯧﻤﻪﺕ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﮔﯩﭙﻮ )ﺳـﺎﻗﭽﻰ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨـﺴﻰ( ﺩﯨـﻼ ﺑـﻮﻻﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯘﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩە ﺗﯧﺨﯩﭽﻪ ﺳﯜﻧﺌﯩﻲ ﺋﺎﭼـﺎﺭﭼﯩﻠﯩﻖ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗـﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﺗﯩـﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـﺪﺍ ﺗـﯚﺕ ﺗﻪﺭەﭘﻨـﻰ ﻛﯚﺯﯨﺘﯩـﭗ‪،‬‬ ‫ﻗﺎﭼــﺎﻕ )ﭼﻪﺕ‪ -‬ﻳﺎﻗــﺎ( ﻳــﻮﻟﻼﺭﺩﯨﻦ ﻳــﯜﺭﯛپ ﻧﺎﻣــﺎﺯ ﺧﯘﭘﺘﻪﻧــﺪﯨﻦ ﺋﺎﺷــﻘﺎﻧﺪﺍ ﻛــﯚﻙ ﺳــﯘ ﺩەﺭﻳــﺎ ﻛــﯚۋﺭﯛﻛﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟــﺪﯗﻕ‪.‬‬ ‫ﻛــﯚۋﺭﯛﻛﻨﻰ ﺭﯗﺱ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭ ﺑﯧﻘﯩــﭗ ﻳﺎﺗﻘــﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘــﺎ ﻳﯩﻘﯩﻨﻼﺷــﻘﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﺑــﯘ ﺩەﻝ ﺩەﺭﻳﺎﻧﯩــﯔ‬ ‫ﺳﯜﻳﻰ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺋﯧﻘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﭼﺎﻍ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ‪ ،‬ﻗﯩﺮﻏﯩﺰﻧﯩﯔ ﻳﻮﻝ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﺍھﯩﺪﺟﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﯜﭼﻠـﯜﻙ ﺋﯧﺘـﻰ ﺩەﺭﻳﺎﻏـﺎ‬ ‫ﺳﯧﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻣﯘ ﺋـﺎﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﻪڭ ﺳـﯘﻏﺎ ﭼﯜﺷـﯜپ‪ ،‬ﺳـﯘﻧﻰ ﮔـﺎھ ﺋـﯜﺯﯛپ‪ ،‬ﮔـﺎھ ﻳﯧﺮﯨـﭗ ﺩەﺭﻳﺎﻧﯩـﯔ ﺋـﯘ ﻗﯧﺘﯩﻐـﺎ‬ ‫ﺋﯚﺗﯜۋﺍﻟــﺪﯗﻕ‪ .‬ﻛــﯧﭽﻪ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﺳــﯩﺪﺍ ﺋﯜﺳــﺘﯟﺍﺵ‪ ،‬ﺑﻮﻗﭽــﺎ‪ ،‬ﺧﻮﺭﺟﯘﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ھﻪﻣﻤﯩــﺴﻰ ھــﯚﻝ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻛﻪﺗــﻜﻪﻥ‪ ،‬ھــﺎۋﺍ‬ ‫ﺳﻮﻏﯘﻕ ﺷﯘ ﺋﻪﺳﻨﺎﺩﺍ ﺋـﺎﺯﺭﺍﻕ ھـﺎﺭﺩﯗﻕ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻣـﯧﯖﯩﺶ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺩەﺭﻳـﺎ ﺑﻮﻳﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩـﺮ ﺋﻮﺗﻼﻗﺘـﺎ ﺗﻮﺧﺘﯩـﺪﯗﻕ ‪ -‬ﺩە‪،‬‬ ‫ﻛﻪﻟـــﮕﻪﻥ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺗﺎﺷـــﻠﯩﻨﯩﭗ ﺋﯘﻳﻘﯘﻏـــﺎ ﻛﯧﺘﯩـــﺸﯩﭙﺘﯘﻕ‪ .‬ﺑﯩﺮﭼﺎﻏـــﺪﺍ ﻳـــﯜﺯﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺗﻪﻛـــﻜﻪﻥ ﺋﯩﺴـــﺴﯩﻖ ﺋﺎﭘﺘـــﺎﭘﺘﯩﻦ‬ ‫ﻛــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺋﺎﭼــﺴﺎﻕ ﺋــﺎﺵ ۋﺍﻗﺘــﻰ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻛﻪﺗــﻜﻪﻥ ﺋﯩــﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺋﺎﺭﻗﯩــﺪﯨﻦ ﻳﻪﻧﻪ »ﺑﯩــﺴﻤﯩﻠﻼھ ﻳــﺎ ﺋــﺎﻟﻼھ ﻣﻪﺩەﺕ‬ ‫ﺋﯚﺯﯛﯕﺪﯨﻦ« ﺩەپ ﻳﻮﻟﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﺭﺍۋﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯘﻕ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺷﯘ ﻣﺎﯕﻐﺎﻧﭽﻪ ﺋﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﮔﺎھ ﻳﻮﺭﻏـﺎ‪ ،‬ﮔـﺎھ ﺯﻭﺭﻏـﺎ ﭼـﺎﭘﺘﯘﺭﯗپ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻐﺎ ﺗﺎﻗﺎﺷﻘﺎﻥ ﺋﯧﮕﯩﺰﺗﺎﻏﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﺗﻪڭ ﺗﯩﻜﯩـﭗ‪ ،‬ﺋـﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﻳﯧـﺘﯩﻠﻪپ ﭘﯩﻴـﺎﺩە‬ ‫ﻛﯧﺘﯩﺸﯩﯟﺍﺗـﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺗﻮﺳــﺎﺗﺘﯩﻦ ﺑﯩـﺮ ﺳــﯘﻳﯘﺭﻯ )ﺩﺍۋﻏــﺎﻥ( ﻏـﺎ ﻛــﯚﺯﯨﻤﯩﺰ ﭼﯜﺷـﯜپ ﻗﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯘ ﺋـﺎﻥ ﺯﺍھﯩــﺪﺟﺎﻥ ﺩەﺭھــﺎﻝ‬ ‫ﻣﯩﻠﺘﯩﻘــﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ھﯧﻠﯩﻘــﻰ ﺳــﯘﻳﯘﺭﯨﻨﻰ ﻗﺎﺭﯨﻐــﺎ ﺋﯧﻠﯩــﺸﻘﺎ ﺗﻪﻣــﺸﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﯩﺪﺍ‪ ،‬ﻗﯩﺮﻏﯩــﺰ ﻳﻮﻟﺒﺎﺷــﭽﻰ ﺋــﯘﻧﻰ ﺗﻮﺳــﯘۋﯦﻠﯩﭗ‪:‬‬ ‫ﺯﺍھﯩﺪﺟﺎﻥ ﺋﺎﻛﺎ‪ ،‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﻮۋ ﻗﯩﻠﺴﯩﯖﯩﺰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ‪ ،‬ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻳﻪﺭﺩە ﭘﻮﺳﺖ )ﮔﺎﺯﺍﺭﻣﺎ( ﺑـﺎﺭ‪ ،‬ﺋـﻮﻕ ﺋـﺎۋﺍﺯﻯ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﻗﺎﻟـﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﺳــﺎﻟﺪﺍﺗﻼﺭ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰﻧــﻰ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﻛﯧﺘﯩــﺪﯗ‪ ،‬ﺩەپ ﻗﺎﻳﺘــﺎ‪ -‬ﻗﺎﻳﺘــﺎ ﻳﺎﻟﯟﯗﺭﯗﺷــﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤــﺎﻱ‪ ،‬ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﺧــﺎﻧﯩﻢ‪-‬‬ ‫ﻗﯩﺰﻟﯩﺮﻯ ﺧﻮﻳﻤﯘ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻛﯚﺭﻛﻪﻡ ﺗﻪﻟـﭙﻪﻙ ‪ -‬ﺗﯘﻣـﺎﻕ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑـﯘ ﺟﺎﻧﯟﺍﺭﻧﯩـﯔ ﺗﯩﺮﯨـﺴﯩﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨـﺸﯩﺶ‬ ‫ﺋﯩــﺴﺘﯩﻜﻰ ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰﻧــﻰ ﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﻟﻐﺎﭼﻘــﺎ ھﯩﭽﻜﯩﻤﻨﯩــﯔ ﺋــﯘﻧﻰ ﺋﺎﺗﻤــﺎﻱ ﻗﻮﻳﯘﺷــﻘﺎ ﻛــﯚﯕﻠﻰ ﻗﻮﻳﻤﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯘﺋﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﺯﺍھﯩــﺪﺟﺎﻥ ﺩەﺭھــﺎﻝ ﺋــﺎﺗﺘﯩﻦ ﭼﯜﺷــﯜپ ﻗﻮﻟﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺋــﻮۋ ﻣﯩﻠﺘﯩﻘﯩﻨــﻰ ﺳــﯘﻳﯘﺭﯨﻐﺎ ﺗــﻮﻏﺮﯨﻼپ ﺋــﻮﻕ ﺋــﯜﺯەﺭ‪ -‬ﺋــﯜﺯﻣﻪﺱ‬ ‫ﻧﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﻳﻮﻏﺎﻥ ﺗﺎﺷﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺳﯘﻳﯘﺭﻯ ﺑﯩﺮ ﻣﯧﺘﯩﺮ ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧﻐﺎ ﺋـﯚﺭﻟﻪپ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﭼﯜﺷـﺘﻰ‪ .‬ﺯﺍھﯩـﺪﺟﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﺑﯩﺪﺟﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑـﯘ ﺟﺎﻧـﺪﺍﺭﻧﯩﯔ ﺗﯩﺮﯨـﺴﯩﻨﻰ ﺳـﻮﻳﯘپ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻗﻪﻧﺠﯩـﺮ )ﻏﺎﻧﺠﯘﻏـﺎ( ﮔﻪ ﺑـﺎﻏﻼپ ﺧﯘﺷـﺎﻝ‬ ‫ھﺎﻟﺪﺍ ﻳﻮﻟﯩﻐﺎ ﺭﺍۋﺍﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﻳﻮﻝ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻗﯩﺮﻏﯩﺰ ﻳﻮﻟﺒﺎﺷـﭽﻰ ﭘـﺎﺕ‪ -‬ﭘـﺎﺕ ﺭﯗﺱ ﺳـﺎﻟﺪﺍﺗﻠﯩﺮﻯ ﻛـﯚﺭﯛپ ﻗﺎﻟـﺴﺎ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻕ‬ ‫ﻗﯩﻼﺭﻣﯩﺰ‪ ،‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﻪﻧﺪﯨﺸﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻘﺎ ﺋﯩﺴﻪﻧﻜﯩﺮەﺷﻠﯩﻚ ﻧﻪﺯەﺭ ﺗﺎﺷـﻼپ ﻗﻮﻳـﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ‪» :‬ﻗﻮﺭﻗﻤـﺎ!‬ ‫ھﻪﺭ ﺋﯩﺶ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺧﯘﺩﺍﺩﯨﻦ ﻛﯚﺭﯨﻤﯩﺰ‪ .‬ﺋﻪﺟﻪﻝ ﻳﻪﺗﺴﻪ ﺋﯚﻟﯜﻣﯩﺰ‪ ،‬ﻧﯩﺠـﺎﺗﻠﯩﻖ ﺑﻪﺭﺳـﻪ ﺋﺎﺳـﺎﺭەﺗﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗـﯘﻟﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ﺳـﯧﻨﻰ‬ ‫ﺩەپ ﻳﻮﻟﻐــﺎ ﭼﯩﻘﻘــﺎﻧﻤﯩﺰ« ﺩەپ ﺗﻪﺳــﻪﻟﻠﻰ ﺑﯧﺮﯨــﭗ ﻗﻮﻳــﺎﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ﺑﯩــﺰ ﺳــﻪﭘﻪﺭﻧﻰ ﺷــﯘ ﺗﻪﺭﺯﺩە ﺩەۋﺍﻣﻼﺷــﺘﯘﺭﯗپ ﺑﯩــﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺗﺎﻍ ﺋﺎﺭﯨﻼپ ﻣﯧﯖﯩﺸﻘﺎ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﻪﻟﮕﻪﭼﻜﻪ ﺋﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ﻳﯧﺘﯩﻠﻪپ ﭘﯩﻴـﺎﺩە ھﺎﻟـﺪﺍ ﺗـﺎﻍ ﺑﺎﻏﺮﯨـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﺴﯩﭗ ﺋﯚﺗـﯜپ‬ ‫ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﻳﯩﺮﺍﻗﺘﯩﻦ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﺗﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﻗﺎﺭﯨﺴﻰ ﻛﯚﺭﯛﻧـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘﻧﻰ ﻛـﯚﺭﯛپ ﺟﯧﻨـﻰ ﭼﯩﻘﻘـﯘﺩەﻙ ﻗﻮﺭﻗـﯘپ ﻛﻪﺗـﻜﻪﻥ‬ ‫ﻗﯩﺮﻏﯩﺰ‪» :‬ﻣﺎﻧﺎ ﺩﯦﻤﯩﺪﯨﻤﻤﯘ؟ ﮔﯘﻟﺸﻪ )ﺟﺎﻱ ﺋﯩﺴﻤﻰ( ﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﻛﯚﺯﭼﯩﻠﻪﺭ )ﺭﺍﺯۋﯨـﺪﭼﯩﻜﻼﺭ( ﻛﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪﻣـﺪﻯ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺩەپ ﺑﻮﻏﯘﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺯﺍھﯩﺪﺟﺎﻥ‪» :‬ﭘﯩﺸﺎﻧﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻨﻰ ﻛﯚﺭﯨﻤﯩﺰ‪ ،،‬ﺋـﯘﻻﺭ ھﯧﻠﯩﻐـﯘ ﺋـﺎﺭﺍﻥ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ‬ ‫ﺋﻮﻥ ﺋﺎﺩەﻡ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺑﻮﺵ ﻛﻪﻟﻤﻪﻳﻤﯩﺰ‪ ،‬ﻳﻮﻟﯘﯕﻐﺎ ﻳﯜﺭﯛۋەﺭ‪ ،‬ﭘﻪﺭۋﺍ ﻗﯩﻠﻤـﺎ« ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺑﯩـﺰﻟﻪﺭ ھـﯧﭻ ﺋﯩـﺶ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﻳﺎ ﻗﺎﭼﻤﺎﻱ ﻳـﺎ ﺋـﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ﺗﯧـﺰﻟﻪﺗﻤﻪﻱ ﻳـﺎﻛﻰ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧـﻰ ﺋـﯚﺯﮔﻪﺭﺗﻤﻪﻱ ﺑﯩـﺮ ﺧﯩـﻞ ﺗﻪﻣﻜﯩﻨﻠﯩـﻚ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺗﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺗﯩﺰﮔﯩﻨﯩﻨـﻰ ﻣﻪھـﻜﻪﻡ ﺗﯘﺗﻘـﺎﻧﭽﻪ ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ ﻗـﺎﺭﺍپ ﺋﯩﻠﮕﯩـﺮﯨﻠﻪۋەﺭﺩﯗﻕ‪ .‬ھﯧﻠﯩﻘـﻰ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺭﻭﺳـﻤﯘ ﺑﯩـﺰ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻛﯧﻠﯩﯟەﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯜﺯ ﻣﯧﺘﯩﺮ ﭼﺎﻣﯩـﺴﻰ ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷـﻘﺎﻧﺪﺍ ﺗﻮﺳـﺎﺗﺘﯩﻦ ﻳـﻮﻟﻨﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩـﭗ‬ ‫‪65‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺗﺎﻍ ﺗﯚﭘﯩﻠﻪپ ﻣﯧﯖﯩﭗ ﺋﯘﺩﯗﻟﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺳﻪﻻﻡ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻗﺎﺭﯨﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺭﻭﺳـﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﺳـﻰ ﺋﻮﻓﯧﺘـﺴﯩﺮ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻳﻪﻟﻜﯩﻠﯩﺮﯨﺪە ﺑﻪﺵ ﺋﺎﺗﺎﺭ ﻣﯩﻠﺘﯩﻖ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺋﻮﻓﯧﺘﺴﯩﺮﻧﯩﯔ ﻳﺎﻧﺒﯩﺸﯩﺪﺍ ﺗﺎﭘﺎﻧﭽـﺎ ﺑـﺎﺭ‬ ‫ھﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﻗﻮﺭﺍﻟﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺳـﺎﻻﻣﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﺎﺑﯩـﺪ ﺑﯧـﻚ ﺭﯗﺱ ﺗﯩﻠﯩـﺪﺍ ﺟـﺎۋﺍﺏ ﻗـﺎﻳﺘﯘﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﻓﯧﺘﺴﯩﺮ ﺑﯩﺰﺩﯨﻦ‪» :‬ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ؟ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻧـﯧﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻳﯜﺭﯨـﺴﯩﻠﻪﺭ؟ ﻧﻪﮔﻪ ﺑﺎﺭﯨـﺴﯩﻠﻪﺭ؟« ﺩەپ ﺳـﻮﺭﯨﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺳﻮﺋﺎﻟﯩﻐﺎ ﺋﺎﺑﯩﺪ ﺑﯧﻚ‪» :‬ﺑﯩﺰﻟﻪﺭ ﺋﯩﻠﯩﻚ ﺑﺎﺷـﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻛﺘﯩـﭗ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﯨﻤﯩـﺰ‪ ،‬ﻗـﯘﻻﻕ)ﻳﻪﺭﻟﯩـﻚ ﭘﻮﻣﯧـﺸﭽﯧﻚ‪ ،‬ﻳﻪﺭ‬ ‫ﺋﯩﮕﻪﺳــﻰ( ﻗــﺎﭼﯘﺭﯗپ ﻗﻮﻳﻐــﺎﻧﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺷــﯘﻧﻰ ﺗﯘﺗــﯘﺵ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺑــﯘ ﺗﻪﺭەﭘــﻠﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟــﺪﯗﻕ« ﺩﯦــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻮﻓﯧﺘــﺴﯩﺮ ﺑــﯘﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ »ﺧﺎﺭﺍﺷﻮ« ﺩەپ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ -‬ﺩە‪ ،‬ھﻪﻣﺮﺍھﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠـﻠﻪ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﺑﯩـﺰﮔﻪ ﻗﯧﺘﯩﻠﯩـﭗ ﻳـﻮﻟﻨﻰ ﺑﯩـﺮﮔﻪ‬ ‫ﺑﺎﺳﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺭﯗﺱ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯚﺯﺋـﺎﺭﺍ ﺳﯚﺯﻟﻪﺷـﻜﻪچ ﺧﯩﻠـﻰ ﺑﯩـﺮ ھـﺎﺯﺍ ﻣﯧﯖﯩـﺸﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺑﯩـﺮ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﺘﯘﻕ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋـﺎﺭﺍﻡ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻣﺎﯕﻤـﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺗﻮﺧﺘﯩـﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺋـﻮﺭﯗﺱ ﺋﻪﺳـﻠﻰ ﺑﯩﺰﻧﯩـﯔ ﻳﯧﻨﯩﻤﯩﺰﻏـﺎ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺶ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻳﯧﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳﺎﺋﻪﺕ‪ ،‬ﺳﻮﻟﻜﺎۋﺍﻱ )ﺗﻪﯕﮕﻪ(‪ ،‬ﭘﯩﭽﺎﻕ‪ ،‬ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻳﻐـﺎ ﺗﺎﺷـﻼپ ﻗﻮﻳـﯘپ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺋﺎﺭﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺋﺎﺑﯩﺪ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﻐﺎ ﻳﯧﻨﯩﭗ ﺋﯘ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻛﻪﻟﮕﯩﻠـﻰ ﻛﻪﺗـﻜﻪﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﭽـﺎﺭە‬ ‫ﻗﯩﺮﻏﯩﺰ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳـﯜﺯ ﻣﯩﺘﯩـﺮﭼﻪ ﻳﯩﺮﺍﻗﻠﯩﻘﺘـﺎ ﺑﯩـﺰﺩﯨﻦ ﺋـﯚﺯﯨﻨﻰ ﻗـﺎﭼﯘﺭﯗپ ﮔـﺎھ ﻛﯚﺭﯛﻧـﯜپ ﮔـﺎھ ﻛـﯚﺭﯛﻧﻤﻪﻱ‪ ،‬ﺋﻪﻱ‬ ‫ﺧﯘﺩﺍﻳﺎ! ﺋﯚﺯﯛڭ ﺋﺎﺳﺮﯨﻐﺎﻳـﺴﻪﻥ‪ ،‬ﺩەپ ﺧﯘﺩﺍﻏـﺎ ﻳﯩﻐـﻼپ‪ ،‬ﻳـﺎﻟﯟﯗﺭﯗپ ﻳـﯜﺭەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺗﺎﻣـﺎﻗﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﯩـﺪﺍ ھﯧﻠﯩﻘـﻰ ﺭﯗﺱ‬ ‫ﺋﻮﻓﯧﺘﺴﯩﺮﻯ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻧﺎﻥ‪ ،‬ﮔـﯚﺵ ۋە ھﯧـﺴﯩﭙﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﯩﺰﻧﯩﻤـﯘ ﺋﯧﻐﯩـﺰ ﺗﻪﮔـﺪﯛﺭﺩﻯ‪ .‬ﺷـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺭﯗﺱ‬ ‫ﺋﻮﻓﯧﺘــﺴﯩﺮ ﺑﯩــﺰﮔﻪ ﺩﯦــﺪﻯ‪» :‬ﺑﯜﮔــﯜﻥ ﺋــﯜچ ﻛــﯜﻥ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺳــﯩﻠﻪﺭ ﺩەۋﺍﺗﻘــﺎﻥ ھﯧﻠﯩﻘــﻰ ﮔﻪۋﺩﯨﻠﯩــﻚ‪ ،‬ﺑــﺎﻱ ﺳــﯩﻨﯩﭙﯩﻐﺎ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﯩﻐﺎﻥ ﺋﯜچ ﻛﯩﺸﻰ ﻣﯘﺷـﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨـﻦ ﺗﯘﺗـﯘپ ﮔﯜﻟـﺸﻪ ﺳـﺎﻗﭽﻰ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨـﺴﯩﮕﻪ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ھـﺎﺯﯨﺮ ﺳـﻮﻻﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩــﺰ ﮔﯜﻟــﺸﻪﮔﻪ ﺑﺎﺭﺳــﺎﻕ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﯩــﻢ ﺳــﯩﻠﻪﺭ ﻗــﺎﭼﯘﺭﯗپ ﻗﻮﻳﻐــﺎﻥ ھﯧﻠﯩﻘــﻰ ﻣﯘﺷــﺘﯘﻣﺰﻭﺭﻻﺭ ﺩەﻝ ﺷــﯘﻻﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷــﻰ‬ ‫ﻣــﯘﻣﻜﯩﻦ‪ .‬ﻗﯧﻨــﻰ ﻳــﯜﺭﯛﯕﻼﺭ‪ ،‬ﮔﯜﻟــﺸﻪﮔﻪ ﺑــﺎﺭﺍﻳﻠﻰ« ﺩﯦــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﺋﺎﺑﯧــﺪﺑﯧﻚ‪» :‬ﺧﻪۋەﺭﭼﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩــﯔ ﺳــﯚﺯﯨﮕﻪ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺰ ﺋﯩﺰﺩﯨﮕﻪﻥ ﻗﯘﻻﻗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻛـﯜﻥ ﺑـﯘﺭﯗﻥ ﻣﯘﺷـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻗﻮﻧﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺑﯜﮔـﯜﻥ ﻛـﯧﭽﻪ ﻳـﺎ ﺋﻪﺗﻪ ﻛـﯧﭽﻪ‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﻳﻮﻟﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﯜﺷﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﻬﺘﯩﻤﺎﻟﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪﯗﻕ‪ ،‬ﺷﯘﯕﺎ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻗﺎﻣﯩﻐﺎﻥ ﺋـﯘ ﻣﯘﺷـﺘﯘﻣﺰﻭﺭﻻﺭ ﺑﺎﺷـﻘﺎ‪ ،‬ﺑﯩـﺰ‬ ‫ﺋﯩﺰﺩﯨﮕﻪﻥ ﺋﯘ ﻣﯘﺷﺘﯘﻣﺰﻭﺭﻻﺭ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪ .‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺑﯩﺰﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋـﯚﺯ ھﺎﻟﯩﻤﯩﺰﻏـﺎ ﻗﻮﻳـﯘپ‪ ،‬ﺋـﯚﺯ ۋەﺯﯨﻴﭙﻪﯕﻼﺭﻧـﻰ‬ ‫ﺋﯩﺠﺮﺍ ﻗﯩﻠﯩـﯟﯨﺮﯨﯖﻼﺭ« ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐـﺎﻥ ﺭﯗﺱ ﭼﯩﺮﺍﻳﯩﻐـﺎ ﺑﯩـﺮ ﺩﯨـﻨﻼ ﻗﻪﺗﺌﯩﻴﻠﯩـﻚ ﻳﯜﮔﯜﺭﺗـﯜپ‪» :‬ﺋﻪﻣـﺪﻯ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﮔﻪپ ﺋﻮﺧــﺸﯩﺘﯩﻤﻪﻥ ﺩﯦﻤﻪﯕــﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺳــﻪﻥ ﺭﻭﺳــﭽﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩــﺴﻪﻥ )ﺋﺎﺑــﺪﺑﯧﻜﻨﻰ ﺩەۋﺍﺗﯩــﺪﯗ(‪ ،‬ﺧﯧﻠــﻰ ﻧــﻮﭼﻰ ﻳﯩﮕﯩﺘــﺘﻪﻙ‬ ‫ﺗﯘﺭﯨــﺴﻪﻥ‪ ،‬ﻗﯧﻨــﻰ ﺋﯧﻴــﺘﯩﯖﻼﺭ‪ ،‬ﺳــﯩﻠﻪﺭ ﺯﺍﺩﻯ ﻧــﯧﻤﻪ ﺋــﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ؟ ﻧﻪﮔﻪ ﺑﺎﺭﯨــﺴﯩﺰﻟﻪﺭ؟ ﺭﺍﺳــﺘﯩﯖﻨﻰ ﺋﯧﻴــﺘﯩﺶ« ﺩﯦــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺯﺍھﯩــﺪﺟﺎﻥ ﺋﺎﺑﯧــﺪﺑﯧﻜﻜﻪ ﻗــﺎﺭﺍپ‪» :‬ﺭﺍﺳــﺘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﯟﯨﺮﯨــﯔ‪ ،‬ﺋﯚﻟــﯜﻡ ھﻪﻕ‪ ،‬ﺧﯘﺩﺍﻧﯩــﯔ ﺋﯩﺮﺍﺩﯨــﺴﻰ ﻧــﯧﻤﻪ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺷــﯘﻧﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﯨﻤﯩﺰ‪ .‬ﺭﺍﺳﺘﭽﯩﻠﻠﯩﻘﺘﺎ ﻧﯩﺠﺎﺕ ﺑﺎﺭ«‪ ،‬ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺑﯧـﺪ ﺑﯧـﻚ ﺭﻭﺳـﻘﺎ ﻗـﺎﺭﺍپ‪» :‬ﺑﯩﺰﻧﯩـﯔ ﺋﺎﺗـﺎ‪ -‬ﺋـﺎﻧﯩﻤﯩﺰ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩە‪ ،‬ﺑﯩـﺰ‬ ‫ﺷﯘﻻﺭﻧﻰ ﻳﻮﻗﻠﯩﻐﯩﻠﻰ ﺑﺎﺭﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺑﯩـﺰﮔﻪ ﻳـﻮﻝ ﺑﯧـﺮﯨﯖﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺑﯩـﺰ ﺳـﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺧﯩـﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠـﯘﺭﻣﯩﺰ« ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﺭﯗﺱ‪» :‬ﺋﯘﻧـﺪﺍﻕ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯜچ ﺋﺎﺩەﻣﮕﻪ ﺋﯜچ ﻣﯩﯔ ﺳـﻮﻡ ﺑﯩﺮﯨـﺴﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺑﯩـﺰ ﺳـﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛـﯚﺭﻣﯩﮕﻪﻥ ﺑـﻮﻟﯩﻤﯩﺰ« ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﺯﺍھﯩـﺪﺟﺎﻥ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ‬ ‫ﺟــﺎۋﺍﺑﻪﻥ ﺩەﺭھــﺎﻝ ﭼﯚﻧﺘﯩﻜﯩــﺪﻯ ﻥ ‪ 3000‬ﺳــﻮﻣﻨﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨــﭗ ﺋﺎﺑﯧــﺪﺑﯧﻜﻜﻪ ﺋــﯘﺯﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﺎﺑﯩــﺪﺑﯧﻚ ﺭﻭﺳــﻘﺎ ﺋــﯘﺯﺍﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﻓﯧﺘــﺴﯩﺮ ﭘــﯘﻟﻨﻰ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﮔﻪ ﺑﯩﺮﯨﯟﯨﺘﯩــﭗ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻕ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪» :‬ﻣﯩﻠﺘﯩﻘﻨــﻰ ھــﺎﺯﯨﺮﻻ‪ ،‬ﻗﻮﻟــﯘﯕﻨﻰ ﺗﻪﭘﻜــﯜﺩﯨﻦ‬ ‫ﻣﯩــﺪﯨﺮﺍﺗﻤﺎ‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﻗﯩﻤﯩﺮﻻﺗﻤﺎﻳــﺴﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻗﯩﻤﯩﺮﻟﯩــﺴﺎ ﺗﻪﭘﻜــﯜﻧﻰ ﺑﺎﺳﯩــﺴﻪﻥ« ﺩﯦــﺪﻯ‪ -‬ﺩە‪ ،‬ﺗﺎﭘﺎﻧﭽﯩــﺴﯩﻨﻰ ﻗﻮﻟﯩﻐــﺎ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻧﯩﺸﺎﻧﻼپ‪» :‬ﺑﯩـﺰﺩﯨﻦ ﺑﻪﺵ ﻣﯧﺘﯩـﺮ ﻧﯩﺮﯨـﺪﺍ ﺗـﯘﺭﯗﯕﻼﺭ« ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺩﯦﮕﯩﻨـﻰ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﺑﻪﺵ‬ ‫ﻣﯧﺘﯩﺮ ﻧﯩﺮﯨﺪﺍ ﺗﯚﺗﯩﻤﯩﺰ ﺗﯚﺕ ﺗﯜۋﺭﯛﻛﻜﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩﺮ‪ -‬ﺑﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﺗﯘﺭﯗﺷﺘﯘﻕ‪ .‬ﺋﻮﻓﯧﺘـﺴﯩﺮﻧﯩﯔ ﺑـﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺯﺍھﯩﺪﺟﺎﻥ ﻳﻪﻟﻜﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯩﻠﺘﯩﻘﻨﻰ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺋﻮﻓﯧﺘـﺴﯩﺮ ﺋﺎﺑﯩـﺪﺑﯧﻜﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳـﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛـﺎﻟﺘﻪ ﭘﻮﺳـﺘﯘﻥ‬ ‫)ﺟﯘۋﺍ( ﻧﻰ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺑﺪﺑﯧﻚ »ﺧﻮپ« ﺩەپ ﭘﻮﺳﺘﯘﻧﻨﻰ ﻳﯧﺸﯩﭗ ﺋﻮﻓﯧﺘـﺴﯩﺮﮔﻪ ﺋـﯘﺯﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻮﻓﯧﺘـﺴﯩﺮ ﻗﻮﻟﯩﻐـﺎ ﺋﺎﻟﻤـﺎﻱ‪:‬‬ ‫ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻗﻮﻱ‪ ،‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘ ﺋﻪﺳـﻨﺎﺩﺍ ﺯﺍھﯩـﺪﺟﺎﻥ ﺋﻮﻓﯧﺘـﺴﯩﺮﻏﺎ ﻳـﺎﻟﯟﯗﺭﯗپ ﻳـﯜﺭﯛپ ﺭﯗﺧـﺴﻪﺕ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺋـﻮﻥ‬ ‫‪66‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻣﯧﺘﯩﺮﭼﻪ ﻳﯩﺮﺍﻗﯩﻠﯩﻘﺘﯩﻜﻰ ﺩەﺭﻳﺎﻏﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺑﯩﺮ ﺋـﺎﺯ ﺳـﯘ ﺋﯩﭽﯩـﭗ ﺋـﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﻮﯕـﺸﺎپ‪ ،‬ﺧﯘﺩﺍﻏـﺎ ﺩﯗﺋـﺎ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺋﺎﻟـﺪﯨﺮﯨﻤﺎﻱ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ -‬ﺩە‪ ،‬ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﮔﻪ ﻳـﯧﻘﯩﻦ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺑﯧﺮﯨـﭗ ﺗـﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺋﺎﺑﯩـﺪﺟﺎﻥ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﻮﻓﯧﺘـﺴﯩﺮ ﺗـﯧﺨﯩﭽﻪ‬ ‫ھﯧﻠﯩﻘــﻰ ﭘﻮﺳــﺘﯘﻧﻨﯩﯔ ﮔﯧﭙــﻰ ﺑﯩ ـﻠﻪﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻮﻓﯧﺘــﺴﯩﺮ ﻗﻮﻟﯩــﺪﺍ ﺗﺎﭘــﺎﻧﭽﯩﻨﻰ ﺗﯘﺗــﯘپ ﺗــﯘﺭﯗپ‪ ،‬ﺑﯩــﺮﺩە ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﮔﻪ‪:‬‬ ‫»ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﺯﻯ ﻗﯩﻤﯩﺮﻟﯩﺴﺎ ﺗﻪﭘﻜﯩﻨﻰ ﺑﺎﺱ« ﺩﯦﺴﻪ‪ ،‬ﺑﯩﺮﺩە ﺋﺎﺑﯩﺪﺑﯧﻜﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍپ‪ :‬ﭘﻮﺳﺘﯘﻧﻨﻰ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻗـﻮﻱ‪ ،‬ﺩەپ ھﻪﻳـﯟە‬ ‫ﻗﯩﻼﺗﺘــﻰ‪ .‬ﺋﺎﺑﯩــﺪﺑﯧﻚ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﭘﻮﺳــﺘﯘﻧﻨﻰ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻳﻪﻟﻜﯩــﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻗــﻮﻟﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﯘﺗــﯘپ ﻣﺎﻧــﺎ ﭘﻮﺳــﺘﯘﻥ‪ ،‬ﺩەپ‬ ‫ﺋﯘﺯﺍﺗﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺯﺍھﯩﺪﺟﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻳﯩﻐﯩﻨﻰ ﻳﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯜﺯﻣﻪﺳﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺳﯜﺭﯛﻟﯜپ‪ -‬ﺳﯜﺭﯛﻟﯜپ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﮔﻪ ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷـﻤﺎﻗﺘﺎ‪ ،‬ﻣﺎﻧـﺎ‬ ‫ﺷــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﺋﺎﺑﯩــﺪﺑﯧﻚ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺯﺍھﯩــﺪﺟﺎﻥ ﺋﯚﺯﺋــﺎﺭﺍ ﻛــﯚﺯ ﺋﯘﭼﺮﺍﺷــﺘﯘﺭﯗۋﺍﻟﺪﻯ‪ -‬ﺩە‪ ،‬ﻛﯚﯕــﯜﻟﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺑﯩــﺮ ﻧﻪﺭﺳــﯩﻨﻰ‬ ‫ﭘﯜﻛﯜﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺷــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﺋﺎﺑﯩــﺪ ﺑﯧــﻚ ﭘﻮﺳــﺘﯘﻧﻨﻰ ﺋﻮﻓﯧﺘــﺴﯩﺮﮔﻪ ﺋــﯘﺯﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻮﻓﯧﺘــﺴﺮ ﭘﻮﺳــﺘﯘﻧﻨﻰ ﻗﻮﻟﯩﻐــﺎ ﺋــﺎﻻﻱ‪ ،‬ﺩەپ‬ ‫ﺗﯘﺭﯗﺷﯩﻐﺎ ﺋﺎﺑﯩﺪ ﺑﯧﻚ ﺋﻮﻓﯧﺘﺴﯩﺮﻧﻰ ﻳـﺎﻥ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ ﻗﯘﭼـﺎﻗﻼپ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻗـﻮﻟﯩﻨﻰ ﭼﯩـﯔ ﺗﯘﺗﯘۋﺍﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺩەﻝ ﺷـﯘﭘﻪﻳﺘﺘﻪ‬ ‫ﺯﺍھﯩﺪﺟﺎﻥ ﺑﯘ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺋﻮﻓﯧﺘﺴﯩﺮﻏﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﻳﻮﻟﺒﺎﺭﺱ ﭘﻪﻳﻠﯩﺪە ھﯘﺟﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﺩﻯ‪ -‬ﺩە‪ ،‬ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩـﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻣﯩﻠﺘﯩﻘﻨﻰ ﺑﯧﻠﯩﺪﯨﻦ ﺗﯘﺗﯘپ ﺋﯘﭼﯩﻨﻰ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﺘﯩـﭗ ﺗـﯘﺭﯗپ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻧﻰ ﮔﯚﺷـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺳـﯚﯕﯩﻜﻰ ﺑﯩـﺮ‪ -‬ﺑﯩـﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﻛﯩﺮﯨﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﯜﺩەﻙ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺑﺎﺭ ﻛﯜﭼﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯩﻘﯩﭗ ﭼﯩﯔ ﻗﯘﭼﺎﻗﻠﯩﯟﺍﻟﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘ ﺗﻪﺭﺯﺩە ﺑﯩـﺮ ﭘﻪﺱ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺯﺍھﯩــﺪﺟﺎﻥ ﻳﺎﻧﺒﯩــﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﺧﻪﻧﺠﻪﺭﻧــﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨــﭗ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻧﯩﯔ ﮔﯩﻠﯩﻐــﺎ ﺑﯩﺮﻧــﻰ ﺋــﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭ ﺑﯘﻧﯩــﯔ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﺷﺎﺷﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﺯەﺭﺑﻪﻧﻰ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ ﭼﺎﻗﻘﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﭼﯩﻜﯩﻨـﺪﯛﺭﮔﻪﭼﻜﻪ ﺧﻪﻧـﺠﻪﺭ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺯﺍھﯩﺪﺟﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﻪﺵ ﺑﺎﺭﻣﺎﻗﯩﻨﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨـﺴﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧـﺴﯩﯟەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﺟـﺎﻥ‪ -‬ﺟﻪھﻠـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ‪ -3‬ﺯەﺭﺑﻪ ﻧﯩﺸﺎﻧﻐﺎ ﺗﻪﮔﺪﻯ‪ .‬ﺯﺍھﯩﺪﺟﺎﻥ ﭼﺎﻻ ﺋﯚﻟﯜﻙ ھﺎﻟﯩﺪﺍ ﻳﺎﺗﻘﺎﻥ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﺗـﯜﺭﯛپ ﺋﺎﭘﯩﺮﯨـﭗ ﺩەﺭﻳﺎﻏـﺎ‬ ‫ﺋﺎﺗﺘﻰ )ﺑﯘ ﺋﻮﺭﯗﺱ ﭘﯩﺮﺋﻪۋﻧﮕﻪ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ ﺑﻮﻟﺪﻯ(‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ھﺎﻟﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺋﻮﻓﯧﺘﺴﯩﺮﻧﯩﯔ ﭼﯩﺮﺍﻳﯩﺪﺍ ﻗـﺎﻥ ﻗﺎﻟﻤﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘ ﺋﻪﺳـﻨﺎﺩﺍ ﻛﯩﭽﯩـﻚ ﺋﺎﺑﯩـﺪﻣﯘ ﻗﺎﻳﺘﯩـﭗ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺑﯩﺪ ﺑﯧﻚ ﺋﻮﻓﯧﺘﺴﯩﺮﻧﻰ ﻗﯘﭼﺎﻗﻠﯩﻐﺎﻥ ﭘﯧﺘﻰ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺋﺎﺑﯩﺪﻗﺎ ﻗـﺎﺭﺍپ‪ :‬ﻗﯩﻨـﻰ ﻛﻪﻝ‪ ،‬ﺋﯚﺗﯜﻛﯜﻣﻨﯩـﯔ ﻗﻮﻧﺠﯩـﺪﯨﻦ ﻛﺎﺗﺘـﺎ‬ ‫ﭘﯩﭽﯩﻘﯩﻤﻨــﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨــﭗ ﺑــﯘ ﻛﺎﭘﯩﺮﻧﯩــﯔ ﺑﯧــﺸﯩﻨﻰ ﻛﻪﺱ‪ ،‬ﺩﯦــﺪﻯ‪ .‬ﻛﯩﭽﯩــﻚ ﺋﺎﺑﯩــﺪ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﺋﯚﺗﯜﻛﻨﯩــﯔ ﻗﻮﻧﺠﯩــﺪﯨﻦ‬ ‫ﭘﯩﭽﺎﻗﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﺸﻰ ھﺎﻣﺎﻥ ﺋﺎﺑﯩﺪ ﺑﯧﻚ ﺋﻮﻓﯧﺘﺴﯩﺮﻧﻰ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﺗﻘﯘﺯﯗپ ﻛﻪﺱ ﺑﯧـﺸﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺩەپ ﺗﻪﻛـﺮﺍﺭ ﺑـﯘﻳﺮﯗﻕ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﯩﭽﯩــﻚ ﺋﺎﺑﯩــﺪ ﺑﻪﻙ ﺋﺎﻟــﺪﯨﺮﺍپ ﻛﻪﺗﺘﯩﻤــﯘ ﻳــﺎﻛﻰ ﻛﯩﭽﯩﻜﻠﯩــﻚ ﻗﯩﻠــﺪﯨﻤﯘ‪ -‬ﺗــﺎڭ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽــﻰ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩــﻖ ﺯەﺭﺑﯩــﺪە ﺋــﯚﺯ‬ ‫ﺑﺎﺭﻣﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯧﺴﯩﭗ ﺳﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽـﻰ ﺯەﺭﺑﯩـﺪﯨﻼ ﭘﯩﭽـﺎﻗﻨﻰ ﻛﺎﭘﯩﺮﻧﯩـﯔ ﺑﻮﻳﻨﯩﻐـﺎ ﺩەﻝ ﻛﻪﻟﺘـﯜﺭﯛپ ﺳـﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩــﺸﻼﺭﻧﻰ ﺋﺎﺑﯩــﺪ ﺑﯧــﻚ ﺋــﯚﺯﻯ ﭘﯜﺗﺘــﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯩــﺰ ﺑــﯘ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻛــﺎﭘﯩﺮﺩﯨﻦ ﺷــﯘ ﺋﯘﺳــﯘﻝ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻗﯘﺗﯘﻟﻐﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺕ ۋە ﺟﺎﺑﺪﯗﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﺑﻪﺵ ﺋﺎﺗﺎﺭﻣﯩﻠﺘﯩﻘﻰ ۋە ﺑﯩﺮ ﺗﺎﭘﺎﻧﭽﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﻮﻟﺠﺎ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻳﻪﻧﻪ ﻳﻮﻟﻐـﺎ ﺭﺍۋﺍﻥ ﺑﻮﻟـﺪﯗﻕ‪.‬‬ ‫ھﯩﻠﯩﻐﺎﭼﻪ ﻧﻪﻟﻪﺭﺩﯨﺪﯗﺭ ﻣﯚﻛﯜپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ھﯧﻠﯩﻘﻰ ﻗﯩﺮﻏﯩﺰ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﻼ ﭘﻪﻳـﺪﺍ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺰﮔﻪ ﻳـﻮﻝ ﺑﺎﺷـﻼپ ﻣﺎﯕـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﻳﯜﺭﮔﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﺎﺑﯩﺪ ﺑﯧﻚ ﺗﻮﺳﺎﺗﺘﯩﻦ ﺗﻮﺧﺘﺎپ‪» :‬ﺗﻮﺧﺘﺎﯕﻼﺭ! ﺟﻪڭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺟﺎﻳـﺪﺍ ﻣﯧﻨﯩـﯔ ﺑﯩـﺮ ﺳـﻮﻣﻜﺎﻡ‬ ‫ﭼﯜﺷﯜپ ﻗﺎﭘﺘﯘ‪ .‬ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﻤﯩﺰﻧﯩـﯔ ﺭەﺳـﯩﻢ‪ ،‬ﺋﺎﺩﺭﯦـﺴﻠﯩﺮﻯ ﺑـﺎﺭ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋـﯘ ﻧﻪﺭﺳـﯩﻠﻪﺭ ﺭﯗﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﻐـﺎ‬ ‫ﭼﯜﺷﯜپ ﻛﻪﺗﺴﻪ‪ ،‬ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻼﺭﻧﯩﯔ ھﻪﻣﻤﻪﺳﻰ ﺧﺎﻧﯩﯟەﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺯﺍھﯩـﺪﺟﺎﻥ ﺋﺎﻛـﺎ! ﻗﯩﻨـﻰ ﺋـﺎﺗﯩﯖﯩﺰﻧﯩﻰ ﭼـﺎﭘﺘﯘﺭﯗپ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺗﯩﺰﺩﯨﻦ ﺳﻮﻣﻜﺎﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﯔ‪ ،‬ﻓﯘﺭﺳﻪﺕ ﻏﻪﻧﯩﻤﻪﺕ« ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺯﺍھﯩﺪﺟﺎﻥ‪» :‬ﻗﻮﻳـﯘڭ ﺋﻪﻣـﺪﻯ‪ ،‬ﻧـﯧﻤﻪ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‬ ‫ﺧﯘﺩﺍﻧﯩــﯔ ﺋــﯚﺯﯨﮕﻪ‪ .‬ﺟــﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺟﺎھــﺎﻥ‪ ،‬ﺋــﺎﺵ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﻗــﺎﺯﺍﻥ«‪ .‬ﺋﺎﺑﯩــﺪ ﺑﯧــﻚ ﻳﻪﻧﻪ ﺯﻭﺭﻟﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺯﺍھﯩــﺪﺟﺎﻥ‪» :‬ﻣﻪﻥ‬ ‫ﺑﺎﺭﺍﻟﻤﺎﻳﻤﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯚﺯﯨﯖﯩﺰ ﺑﺎﺭﺳﺎﯕﯩﺰ ﺑﻮﻟﯘﭘﺘﯩﻜﻪﻥ«‪ .‬ﺋﺎﺑﯩﺪ ﺑﯧﻚ‪» :‬ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯜﭼﯜﻥ؟« ﺯﺍھﯩـﺪﺟﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﺯ ﺋﻮﯕﺎﻳـﺴﯩﺰﻟﯩﻨﯩﭗ‪:‬‬ ‫»ﻗﻮﻟﯘﻣﻨﻰ ﺧﻪﻧﺠﻪﺭ ﻛﯧﺴﯩﯟەﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺷﯘﯕﺎ ﺋﯚﺯﯨﯖﯩﺰ ﺑﺎﺭﺳـﯩﯖﯩﺰ ﻳﺎﺧـﺸﻰ ﺑﻮﻟـﯘﺭ ﺋﯩـﺪﻯ« ﺩەپ ﺗﯧﯖﯩﻘﻠﯩـﻖ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ‬ ‫ﻗـﻮﻟﯩﻨﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨـﭗ ﻛﯚﺭﺳـﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺯﺍھﯩــﺪﺟﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﻮﻏﯘﻣﯩـﺪﯨﻦ ﺋـﺎﺟﺮﺍپ ﻛﯧــﺘﻪﻱ ﺩەپ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺑﻪﺵ ﺑـﺎﺭﻣﯩﻘﻰ ھــﯧﻠﯩﻼ‬ ‫ﻳﻪﺭﮔﻪ ﭼﯜﺷــﯜپ ﻛﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻧــﺪەﻙ ﺟﺎﻧــﺴﯩﺰ ﺳــﺎﯕﮕﯩﻼپ ﺗــﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑــﯘﻧﻰ ﻛــﯚﺭﮔﻪﻥ ﺋﺎﺑﯩــﺪﺟﺎﻥ ﺧﯩﺠــﺎﻟﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻜﻨﻰ‬ ‫ﭼﺎﻧﺪﯗﺭﻣﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯧﺘﯩﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻣﭽﺎ ﺋﯘﺭﺩﻯ‪ -‬ﺩە‪ ،‬ﺋﯘﭼﻘﺎﻧﺪەﻙ ﻛﯧﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﺯﺩﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺳـﻮﻣﻜﺎﻧﯩﻤﯘ‬ ‫‪67‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ھﻪﻣﻤﻪﻳﻠﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﻳﻮﻟﯩﻐﺎ ﺭﺍۋﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﻗﯩﺮﻏﯩﺰ ﻳـﻮﻝ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻐﯘﭼﻰ ﺳـﯚﻳﯜﻧﮕﻪﻧﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻧﯧﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻱ‪ ،‬ﺑﯩﺮﺩە ﻛﯜﻟﺴﻪ‪ ،‬ﺑﯩﺮﺩە ﻳﯩﻐﻼپ‪ ،‬ﺋﻪﺯﯨﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻢ‪ ،‬ﺷﺎۋۋﺍﺯ )ﺑـﺎﺗﯘﺭ( ﻟﯩـﺮﯨﻢ‪ ،‬ﺩەپ ﺋﺎﺳـﻤﺎﻧﻐﺎ ﻗـﺎﺭﺍپ‬ ‫ﺧﯘﺩﺍﻏﺎ ﺷﯜﻛﯜﺭﻟﻪﺭ ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ‪ ،‬ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﻗﻪﺩەﺭ ﺋﯧﺘﯩﻨﻰ ﺗﯧﺰﺭەﻙ ﭼﺎﭘﺘﯘﺭﺍﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺯﺍھﯩﺪﺟﺎﻥ ﺳﯚﺯﯨﻨﻰ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ :‬ﺋﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﮔﺎھ ﻳﻮﺭﻏﺎ‪ ،‬ﮔﺎھ ﺯﻭﺭﻏﺎ ﭼـﺎﭘﺘﯘﺭﯗپ ﻧﺎﻣـﺎﺯ ﺷـﺎﻣﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷـﻘﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﺋﯘﻟﯘﻏﭽﺎﺗﻘــﺎ ﻛﯧﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺋــﯘﻳﻪﺭﺩﯨﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩــﻖ ﻳــﯜﺭﯛپ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﭼﯜﺷــﯜۋﺍﻟﺪﯗﻕ‪ ،‬ﺩﯦــﺪﻯ‪ .‬ﻛﯚﭘﭽﯩﻠﯩــﻚ ﺑــﯘﻧﻰ‬ ‫ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ھﻪﻣﻤﻪﻳــﻠﻪﻥ ھﺎﻳﺎﺟﺎﻧﻐــﺎ ﭼﯜﻣﯜﻟــﯜپ‪» :‬ﻗــﺎﺭﺍڭ ﺑــﯘ ﻛﯩﭽﯩــﻚ ﻏﺎﺯﯨﻼﺭﻏــﺎ! ﻛــﺎﭘﯩﺮﺩﯨﻦ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨــﻰ‬ ‫ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛپ ﺋﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﻟﺠﺎ ﺋﯧﻠﯩﺸﯩﭙﺘﯘ‪ ،‬ﻳﺎﺭﺍﻳﺪﯗﺭ‪ ،‬ﺋﻮﻏﯘﻝ ﺑﺎﻻ ﺋﯩﻜﻪﻥ« ﺩﯦﻴﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜـﻰ ﻗﯩﺮﻏﯩـﺰ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻣﯘ‬ ‫ﻗﻪھﺮﯨﻤﺎﻥ ﻏﺎﺯﯨﻼﺭﻧﯩﯔ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ ﻗﻮﻟﯩـﺪﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟـﯘپ ﭼﯩﻘﻘـﺎﻧﻠﻘﯩﻨﻰ ﺗﻪﺑـﺮﯨﻜﻠﻪپ‪ ،‬ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻳﻪﺗـﻜﻪﻥ ﻗﻪﺩەﻣﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ‬ ‫ﻗﯘﺗﻠﯘﻗﻼپ‪» ،‬ﺧﯘﺵ ﻛﻪﻟـﺪﯨﯖﯩﺰ« ﺋﯧﻴﺘﯩـﭗ ﺋـﯘﻻﺭﻧﻰ ﺑﯧـﺸﯩﺪﺍ ﻛﯚﺗـﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨـﻰ ﺧﻪۋەﺭ ﻗﯩﻠﯩـﺶ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﻰ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ﭼﺎﭘﺎﺭﻣﻪﻥ )ﺧﻪۋەﺭﭼـﻰ( ﻣـﯘ ﻳﯧـﺮﯨﻢ ﻛـﯧﭽﻪ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺋﻮﻓﯧﺘـﺴﯩﺮﻧﯩﯔ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﻗﯩﺮﯨﻖ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻧﻰ ﺑﺎﺷﻼپ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺑﯘ ﻗﻪھﺮﯨﻤﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻗﯩﺰﻏﯩﻦ ﺗﻪﺑـﺮﯨﻜﻠﻪپ‪ ،‬ﺳـﯚﻳﯜپ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﭼﺎﻗﻼپ‪ ،‬ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﻰ ﭘﺎﺷﺎﻧﯩﯔ ﺳﺎﻻﻣﯩﻨﻰ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﺩﻯ‪ .‬ﺷﯘ ﻛﯧﭽﯩﺴﻰ ﺑﯘﻻﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗـﻮﻳﻼﺭ ﺳـﻮﻳﯘﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯘﻳﻘـﯘﺩﯨﻦ‬ ‫ﺗﯘﺭﯗﺷﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯜﻟﮕﯜﺭﯛﺗﯜپ ﺷﻮﺭﭘﺎ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﻧﺎﺷـﺘﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺗﻪﻧـﺘﻪﻧﻪ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﻮﺳـﻤﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﻟﻰ ﭘﺎﺷﺎﻧﯩﯔ ﻗﯧﺸﯩﻐﺎ ﺋﯘﺯﯨﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭ ﺋﻮﺳـﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﯩﻨﯩـﯔ ﻗﯧـﺸﯩﺪﯨﻤﯘ »ﺑﺎﺭﯨﻜـﺎﻟﻼھ ﺋﻪﺯﯨـﻤﻪﺕ ﻳﯩﮕﯩـﺘﻠﻪﺭ!‬ ‫ﺗﯘﻏﻘﺎﻥ ﺋﺎﻧﺎﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺑﺎﻗﻘﺎﻥ ﺋﺎﺗﺎﯕﻼﺭﻏﺎ ﺭەھﻤﻪﺕ‪ ،‬ﻳﺎﺷﺎﯕﻼﺭ! ﺳﺎﻕ ﺑﻮﻟﯘﯕﻼﺭ! ﻳﯩﮕﯩـﺖ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‪ ،‬ﺋـﺎﭘﯩﺮﯨﻦ!«‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻧﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋـﺎﻟﻘﯩﺶ ﺳـﺎﺩﺍﻟﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﻗﯩـﺰﻏﯩﻦ ﻗﺎﺭﺷـﻰ ﺋﯧﻠﯩﻨـﺪﻯ‪ .‬ھـﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﻛﯜﻧـﺪە ﺑـﯘ ﺋـﯜچ ﻳﯩﮕﯩﺘﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺯﺍھﯩﺪﺟﺎﻥ ﻣﻪﻛﻜﻪ ﻣﯘﻛﻪﺭﺭەﻣﻪﻧﯩﯔ ﻓﻪﻳﺴﻪﻝ ﻛﻮﭼﯩﺴﯩﺪﺍ ﺩﯗﻛﺎﻧﺪﺍﺭﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻣﻮﺳﻜﯟﺍ ﺟﺎﺳﯘﺳﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻗﯩﯟﯦﺘﻰ‬ ‫ﺋــﻮﺕ ﺋﯩﭽﯩــﺪە‪ ،‬ﺋــﻮﻕ ﺋﯩﭽﯩــﺪە ﻳــﯜﺭﮔﻪﻥ ﺷــﯘ ﻛــﯜﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩە ﺗﻮﺳــﺎﺗﺘﯩﻦ»ﻧﯩﻜــﻮﻻﻱ ﻧﯩــﯔ ﺋــﻮﻏﻠﻰ ﻛﻪﭘﺘــﯘﺩەﻙ‪،‬‬ ‫ﺧﻮﺗﯘﻧﯩﻤــﯘ ﺑﯩﻠــﻠﻪ ﺋﯩﻤﯩــﺶ« ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﮔﻪﭘــﻠﻪﺭ ﺗﺎﺭﺍﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﺧﻪۋەﺭ ﺋﯩــﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩــﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﯘﻟﯩﻘﯩﻐــﺎ‬ ‫ﻳﻪﺗﺘــﻰ‪ .‬ﺑﯩــﺮ ﺋﻪﺭﻛﻪﻙ ۋە ﺑﯩــﺮ ﺧــﺎﺗﯘﻥ ﺳــﻪﻻھﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑــﯘ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺋﻮﺭﯗﺳــﻨﯩﯔ ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﭘﻪﻳــﺪﺍ ﺑﻮﻟﯘﺷــﯩﻐﺎ‬ ‫ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﯩﻠﻪﺭ ﮔﯘﻣﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﺭﺍﺷﺘﯘﻕ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ‪ -‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋـﺎﺩەﻣﻨﻰ ﺑـﯘ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺋﻮﺭﯗﺳـﻨﯩﯔ ﺋﯩـﺶ‪-‬‬ ‫ھﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺯﯨﺘﯩﺸﻜﻪ ﻗﻮﻳﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ‪ -‬ﺋﯜچ ﻛﯜﻥ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﺘﯩﻦ ﺑـﯘﻻﺭﻧﻰ ﺗﯘﺗـﯘپ ﺗﯩﺮﮔـﺎۋ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺗﯘﻏﺮﺍﺳﯩﺪﺍ ﺑﯘﻳﺮﯗﻕ ﭼﯜﺷﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻘﺎ ﺑﯩﻨﺎﺋﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻗﯩﺮﻏﯩﺰ ﻗﻮﺷﯘﻧﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﭗ‪ ،‬ﻣﻪﺧـﺴﯘﺱ ﺑﯩـﺮ ﺑﯩﻨﺎﻏـﺎ‬ ‫ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﯘﺭﯗپ ﻛﻪﻣﯩﻨﻪ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﭙﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﯩﺮﮔـﺎۋ ﺑﺎﺷـﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺗﺎﺭﮔـﺎۋﺩﺍ ﻣﻪھﻤـﯘﺩ ﻧﻪﺩﯨـﻢ ﺑﯧﻜﻤـﯘ‬ ‫ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺗﯩﺮﮔﺎۋ ھﻪﺭ ﻛـﯧﭽﻪ ﺗـﺎڭ ﺋﺎﺗﻘﺎﻧﻐـﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﺩەۋﺍﻣﻼﺷـﺘﻰ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺋﻪﺭ‪ -‬ﺧﻮﺗـﯘﻥ ﺑﯩـﺮ ‪ -‬ﺑﯩﺮﯨﻨـﻰ ﻛﯚﺭﻣﻪﻳـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺗﯩﺮﮔــﺎۋ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩــﺪﺍ ﺋﻪﺭﻛﯩــﺸﯩﺪﯨﻦ »ﻣﻪﻥ ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﻧﯩﻜﻮﻻﻳﻨﯩــﯔ ﺋــﻮﻏﻠﻰ‪ .‬ﻗﯩﺰﯨــﻞ ﺭﯗﺳــﻼﺭﺩﯨﻦ ﻗﯧﭽﯩــﭗ ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻢ‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻗﯘﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻳﺎﻟـﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟـﺴﺎ »ﻣﻪﻥ ﺭﺍﺳـﺘﻼ ﺷـﯘ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩـﯔ ﺋﺎﻳـﺎﻟﯩﻤﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﻧﯩﻜﻮﻻﻳﻨﯩﯔ ﻛﯩﻠﯩﻨﻰ ﺑﻮﻟﯩﻤﻪﻥ« ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺟﺎۋﺍﺑﻘـﺎ ﺋﯧﺮﯨـﺸﻜﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤـﺎﻱ ھﻪﭘـﺘﯩﻠﻪپ ﺋـﺎۋﺍﺭە ﺑﻮﻟـﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑـﯘﻻﺭ‬ ‫ﺷﯘﻧﭽﻪ ﺗﻪھﺪﯨﺖ ‪ -‬ﻗﻮﺭﻗﯘﺗﯘﺷﻼﺭ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﯨﻤﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯩﻘﺮﺍﺭﻗﯩﻠﻐﯩﻠـﻰ ﺋﯘﻧﯩﻤﺎﻏﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺋـﺎﺧﯩﺮﻯ ﺑـﯘ ﺋﯩﻜﻜﯩـﻴﻠﻪﻥ‬ ‫ھﯚﻝ ﭼﯩﯩﯟﯨﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﺎﺯﺍ ﻗـﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﯘﺭﯗﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﺴﯩﺪە ﺑﺎﺷـﺘﺎ ﺋﺎﻳـﺎﻝ ﺋﯩﻘـﺮﺍﺭ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﭙـﺎﺩە‪ ،‬ﺋﯩﻤﺰﺍﺳـﻰ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﻨﯩــﭗ ﺗﯩﺮﮔــﺎۋ ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﻧــﯚۋەﺕ ﺋﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧــﺪە ﺋــﯘ ﺑــﯘ ﺟﺎﺯﺍﻏــﺎ ﭘﯩــﺴﻪﻧﺖ ﻗﯩﻠﻤﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺋﯩﻘﺮﺍﺭﻧﺎﻣﯩــﺴﻰ ﺋﻮﻗــﯘپ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺭﺍﺳــﺖ ﺳﯚﺯﻟﯩﻤﯩــﺴﻪ‪ ،‬ﺋﯚﺯﯨﮕﯩﻤــﯘ‪ ،‬ﺋﺎﻳــﺎﻟﯩﻐﯩﻤﯘ ﭘﺎﻳﺪﯨــﺴﯩﺰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜــﻰ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ‬ ‫ﺋﯩﻘــﺮﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺳــﯩﺮﻧﯩﻰ ﭘــﺎﺵ ﻗﯩﻠــﺴﺎ‪ ،‬ﺋــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺟﺎﻳﯩﻐــﺎ ﺋﺎﻣــﺎﻥ‪ -‬ﺋﯩــﺴﻪﻥ ﻗﺎﻳﺘﯩــﭗ ﻛﯧﺘﻪﻟﻪﻳــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫‪68‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯘﻗﺘﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﻪﺭﻣﯘ ﺋﯩﻘﺮﺍﺭ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻘﺮﺍﺭﻧﺎﻣﯩﻐـﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧـﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩـﺴﻰ ﺭﯗﺱ ﺑﻮﻟـﯘپ‬ ‫ﺑــﺎﻛﯘﺩﯨﻜﻰ ﭼﺎﻏﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷــﻼپ ﺭﯗﺳــﻼﺭﻧﯩﯔ ﺟﺎﺳﯘﺳــﻠﯘﻕ ﺋﻮﺭﮔﯩﻨﯩــﺪﺍ ﺋﯩــﺸﻠﻪپ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺋﯩــﻜﻪﻥ‪ .‬ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﮔﯩﻤــﯘ‬ ‫ﺭﯗﺳــﻼﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﺩەﻝ ﺷــﯘ ﻧــﺪﺍﻕ ۋەﺯﯨﻴــﭙﻪ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠــﮕﻪﻥ ﺋﯩــﻜﻪﻥ‪ .‬ﺑــﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺗﻮﻟــﯘﻕ ﺗﯩﻠــﺨﻪﺕ‪ ،‬ﺋﯩﻤــﺰﺍﻻﺭ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﯟﯦﻠﯩﻨﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ھﻪﺭﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩﺴﮕﻪ ﺋﯚﻟﯜﻡ ﺟﺎﺯﺍﺳﻰ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺭﻣﯩﻴﻪ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﻐﺎ ﺳﯘﻗﯘﻧﯘپ ﻛﯩﺮﮔﻪﻥ ﺭﯗﺱ ﺟﺎﺳﯘﺳﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪ ،‬ﻳﯜﺳﯜپ ﺟﺎﻥ ﻣﯩﯖﺒﯧﺸﻰ ﺑﺎﺵ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﺭﺑـﺎﻍ ﺩەﺭۋﺍﺯﺍﺳـﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩـﭻ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪە ﺋﯚﺯ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨﺴﻨﻰ ﻗـﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺋﯚﺗﯜﺷـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩـﺪﺍ ﺑﻪﺯﻯ ﺭﯗﺱ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ‬ ‫ﭘﻪﻳﺪﺍ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﻮﭼـﺎ‪ -‬ﻛـﻮﻳﻼﺭﺩﺍ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﯨـﺪە ﺋـﺎﻕ ﺭﯗﺳـﻼﺭﻣﯘ ﺑـﺎﺭ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﮔﻪﭘـﻠﻪﺭ‬ ‫ﺗﺎﺭﺍﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﯩﯔ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯧﺮﯨـﭗ ﺗﻪﻛـﺸﯜﺭﯛپ ﻛﯚﺭﯛﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺩﯦﮕﻪﻧـﺪەﻙ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺑـﺎﺭ ﺑﻮﻟـﯘپ ﭼﯩﻘﺘـﻰ‪.‬‬ ‫ﺳـــﺎﻧﻰ ‪ 12‬ﻧﻪﭘﻪﺭ‪ .‬ھﻪﻣﻤﯩـــﺴﻰ ﺩﯦﮕـــﯜﺩەﻙ ﺑﯩﺰﻧﯩـــﯔ ﺋﻪﺳـــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺋﻮﺧـــﺸﺎﺵ ﻓﻮﺭﻣﯩـــﺪﺍ ﻛﯩﻴﯩﻨﯩﭙﺘـــﯘ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤـــﺎ‬ ‫ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺳﯩﻼۋﻳﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻜﯟﺍ ﺋﻪۋەﺗﻜﻪﻥ ﻗﯩﺰﯨﻞ ﺭﯗﺳـﻼﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜـﻰ ﻣﺎﻧـﺎ ﻣﻪﻥ ﺩەﭘـﻼ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﭗ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺳﯚﺯﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧـﺪﺍ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ﻗﯩﺰﯨـﻞ ھـﺎﻛﯩﻤﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻦ ﺑـﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﻧﯩﻜـﻮﻻﻱ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺋـﺎﻕ‬ ‫ﺭﯗﺳــﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑــﻮﻻﺭﻣﯩﺶ‪ ،‬ﻗﯩﺰﯨــﻞ ﺭﯨﺠﯩــﻢ )ﺗــﯜﺯﯛﻡ( ﺩﯨــﻦ ﺑﯩــﺰﺍﺭ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﻳﯧﯖــﻰ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐــﺎﻥ ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﺳــﯩﻐﯩﻨﯩﭗ ﻛﻪﭘــﺘﯩﻤﯩﺶ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ھﻪﻣﻤﯩــﺴﻰ ﻗﻮﺭﺍﻟﻼﻧﻐــﺎﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﻗﺎﻳــﺴﻰ ﭼﯧﮕــﺮﺍ ۋە‬ ‫ﻳﯘﺭﺗﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯚﺗﯜپ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﺪﯨﯖﻼﺭ؟ ﺩەپ ﺳﻮﺭﯨﻐﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺟﺎۋﺍﺑﻰ‪» :‬ﺋﺎﻓﻐﺎﻧﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ ﻗﯧﭽﯩـﭗ‬ ‫ﭘــﺎﻣﯩﺮ ﺗﺎﻏﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺋﯧــﺸﯩﭗ ﻛﻪﻟــﺪﯗﻕ« ﺩﯦﮕﻪﻧــﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒــﺎﺭەﺕ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ھﻪﻣﻤﯩــﺴﻰ ﺭﯗﺱ ﺗﯩﻠﯩــﺪﺍ ﺳــﯚﺯﻟﻪﻳﺪﯨﻜﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﻧﯜﺷﯩﺪﯨﻦ ﺗﯧﺘﯩﻚ‪ ،‬ھﯘﺷﻴﺎﺭ‪ ،‬ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺳﻪۋﯨﻴﯩﺴﻰ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯜﺳـﺘﯜﻥ ﻛﯚﺭﯛﻧﯩـﺪﯗ‪ ،‬ﻳﺎﺧـﺸﻰ ﺗﻪﺭﺑﯩـﻴﻪ‬ ‫ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﮔﻪپ‪ -‬ﺳﯚﺯﯨﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﯩـﺮ ﻛـﯜﻧﻰ ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩـﻞ ﭼــﺎﻗﯩﺮﺩﻯ‪ .‬ﺑﯧﺮﯨـﭗ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐــﺎ ﻛﯩﺮﯨـﺸﯩﻤﮕﻪ ﺋــﻮﺭﺩﺍ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩـﺪﺍ ھﯧﻠﯩﻘــﻰ ﺋـﺎﻕ ﺭﯗﺳــﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﻛــﯚﺭﺩﯛﻡ‪ .‬ھﻪﻣﻤﯩــﺴﻰ ﻛﻮﻣﺎﻧــﺪﺍ ﻛﯜﺗــﯜپ ﺗﯘﺭﻏــﺎﻥ ﻗﯩﻴــﺎﭘﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﻳﯧﻨﯩــﺪﺍ ﻣﯩﻠﺘﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨــﻰ ﺑﻪﺗــﻠﻪپ ﺗﯘﺭﯗﺷــﻘﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﺎﻻﻣﻼﺷﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ » :‬ﻛﻮﻣﺎﻧﺪﯨﺮ ﻗﯩﻨﻰ؟« ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﻛﻮﻣﺎﻧـﺪﯨﺮ ﺋﺎﻟـﺪﯨﻤﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﺑﯩـﺮ ﺧﯩـﻞ‬ ‫ﺋﯩﻼﺟــﺴﯩﺰﻟﯩﻖ ﺋﺎھﺎﯕﯩــﺪﺍ‪» :‬ﺑﯩــﺰﮔﻪ ﻗــﻮﻝ ﺗﻪﭘﻜﯩــﺪە ﺗﯘﺭﺳــﯘﻥ‪ ،‬ﺋــﺎﺕ ﺩﯦﮕﻪﻧــﺪە ﺋــﻮﻕ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨــﺴﯩﺰﻟﻪﺭ‪ ،‬ﺩەپ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻕ‬ ‫ﺑﯧــﺮﯨﻠﮕﻪﻥ« ﺩﯦــﺪﻯ )ﺋــﯘﻻﺭ ﺋــﺎﺩەﺗﺘﻪ ﺭﯗﺳــﭽﻪ ﺑﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯩ ـﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﺳــﻪ ﺑﯩــﺮﺩﯨﻨﻼ ﺧﯘﺩﯛﻛــﺴﯩﺮەپ‪ ،‬ﻳﺎﺧــﺸﻰ‬ ‫ﻣﯘﺋــﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﺗﯩﺮﯨــﺸﺎﺗﺘﻰ(‪ .‬ﺋﯩﭽﻜﯩــﺮﯨﮕﻪ ﻛﯩــﺮﺩﯨﻢ‪ .‬ﺋﻪﺳــﻠﯩﺪە ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺳﯚھﺒﻪﺗﻠﯩــﺸﯩﺶ ﺋﯜﭼــﯜﻥ‬ ‫ﭼﺎﻗﯩﺮﺗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﻜﻪﻧـﻤﻪﻥ‪ .‬ﺳـﯚھﺒﻪﺕ ﺑﺎﺷـﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺳـﯚھﺒﻪﺗﺘﻪ ﻳﯜﺳـﯜپ ﺟـﺎﻥ ﺑﯩﺰﻧﯩـﯔ ﻧـﯧﻤﻪ ﺩﯦﻴﯩـﺸﻤﯩﺰﮔﻪ ﻗﺎﺭﯨﻤـﺎﻱ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ »ﺑﯘﻻﺭ ﮔﻪپ ﻳـﻮﻕ ﺋـﺎﻕ ﺭﯗﺳـﻼﺭ« ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﮔﯧﭙﯩـﺪە ﭼﯩـﯔ ﺗـﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩـﯔ ﺑﯘﻻﺭﻏـﺎ ﺷـﯜﺑﻬﻪ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐــﺎ ﭘﻪﺭۋﺍ ﻗﯩﻠﻤﯩــﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺗﯧﺨــﻰ ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋــﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ھﻪﺯەﺭ ﺋﻪﻳﻠﯩﻤﻪﻛــﺘﻪ ﻳــﻮﻕ ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋــﯚﺯﯨﻨﻰ‬ ‫ﻗﻮﻏﺪﺍﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﯩــﺪﺍﺋﯩﻴﻼﺭ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨــﺪﺍ ﻛــﯚﺭﯛپ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧــﺪﺍ ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﻳــﯘﻗﯩﺮﻯ ﻛﯚﺭﯛۋﺍﺗﻘــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠــﺪﯗﻕ‪ .‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﻣﯩﯖﺒﯧــﺸﯩﻨﯩﯔ ﺑــﯘ ﺧﺎﺗــﺎ ھﻪﺭﯨﻜﯩــﺘﯩﮕﻪ ﺟﻪﻣﺌﯩــﻴﻪﺕ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ‪ ،‬ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ‬ ‫ھﻪﺭﻗــﺎﻧﭽﻪ ﺋﺎﮔﺎھﻼﻧﺪﯗﺭﯗﺷــﻼﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﯩﻤﯘ ﭘﺎﻳــﺪﺍ ﺑﻪﺭﻣﻪﺳــﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺋــﯘ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ﺟــﺎھﯩﻼﻧﻪ ﭘﯩﻜﺮﯨــﺪە ﭼﯩــﯔ‬ ‫ﺗﯘﺭﯗۋەﺭﺩﻯ‪ .‬ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻐﺎ‪» :‬ﺑﯘ ﺋﺎﻕ ﺭﯗﺱ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﯖﯩﺰ ھﻪﻗﯩﻘﯩﻲ ﺋﺎﻕ ﺭﯗﺱ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ھﺎﻣـﺎﻥ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻛﯜﻧﻰ ﻛﺎﺗﺘﺎ ﺑﺎﻻﻧﯩﯔ ﺑﯧﺸﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯘﻻﺭ ﺧﻪﺗﻪﺭﻟﯩﻚ« ﺩﯦﻴﯩﻠﺴﻪ‪ ،‬ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑـﯘ ﮔﻪﭘـﮕﻪ ﻗـﯘﻻﻕ ﺳـﯧﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳﻤﯩـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﺎﻧﺎ ﻣﯘﺷﯘ ﺋﯩﺨﺘﯩﻼپ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺑـﺎﺭﺍ‪ -‬ﺑـﺎﺭﺍﺭ ﺋـﯚﺯ ﺋـﺎﺭﺍ ﺋﯩـﺸﻪﻧﻤﻪﺳﻠﯩﻚ ﻳـﯜﺯ‬ ‫ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺟﺎﺳﯘﺳـﻠﯘﻕ ﺗـﻮﺭﻯ ﺋـﻮﺭﺩﺍ ﺋﯩﭽﯩﮕﯩﻤـﯘ ﻳﯧﻴﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﯩـﺸﻼﺭ ﺳـﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ‬ ‫‪69‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺟﻪﻣﺌﯩــﻴﻪﺕ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩــﺮﻯ ﺋﻪﻧﺪﯨــﺸﯩﮕﻪ ﭼﯜﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺋــﺎﺧﯩﺮﻯ ﻛﯜﺗــﯜﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺧﻪۋﭘﻨﯩــﯔ ﺋﺎﻟــﺪﯨﻨﻰ ﺋــﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺋــﯘﻻﺭ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﺑﯩــﺮ ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ ھﻪﺭﯨــﻜﻪﺕ ﻻﻳﯩﻬﯩــﺴﻰ ﺗﯜﺯﯛﻟــﯜپ ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﯩــﯔ ھﯘﺯﯗﺭﯨﻐــﺎ ﺳــﯘﻧﯘﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩــﻞ‬ ‫ﻛــﯜﺗﻤﯩﮕﻪﻥ ﻳﻪﺭﺩﯨــﻦ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﻻﻳﻬﯩﻨــﻰ ﺋﯩــﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷﯘﺭﯗﺷــﻘﺎ ﻗﻮﺷــﯘﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺯﯨﻴــﺎﺭەﺗﭽﯩﻠﻪﺭ ﻛﻪﻟــﺴﻪ‪ ،‬ﺩﺍﺋﯩــﻢ ﺩﯦﮕــﯜﺩەﻙ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﻜﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‪ -‬ﺋﯩﭽﻜﯩﺮﯨﻜﻰ ھﯘﺟﺮﯨﺴﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺋﻪﺩﻳﺎﻟﻐﺎ ﻳﯚﮔﯜﻧﯜپ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗۋﯨﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﻧﻪﭼـﭽﻪ ﻛـﯜﻧﻠﻪپ ھـﯧﭻ ﺋـﺎﺩەﻡ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷــﻜﯩﻠﻰ ﺋﯘﻧﯘﻣــﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩــﺸﯩﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺟﻪﻣﺌﯩــﻴﻪﺕ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩــﺮﻯ‪ ،‬ﺯﯨﻴــﺎﻟﯩﻴﻼﺭ ﺑــﯘ ھــﺎﻟﻨﻰ ﻛــﯚﺭﯛپ‬ ‫ﺳﺎﺭﺍﺳﯩﻤﯩﺪە ﻗﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﺯﯛﻣﻨﯩـﯔ ﺑﯩـﺮ ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ ﺧـﺎﺩﯨﻤﻰ ﺑﻮﻟـﯘﺵ ﺳـﯜﭘﯩﺘﯩﻢ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑـﺎﺵ ۋەﻛﯩـﻞ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺧﯩﻠﯟەﺕ ھﯘﺟﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺷﻪﺧﺴﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷﯜپ‪ ،‬ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﯩﻼﻥ‪ -‬ﻻﻳﯩﻬﯩﻨـﻰ ﺋﺎﺭﯨﻐـﺎ ﺳـﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ‬ ‫ﻗﻮﺷﯘﻟﯘﺷﯩﻨﻰ ﻛﯚﭘﭽﯩﻠﯩﻚ ﻧﺎﻣﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﯜﻧﺪﯛﻡ‪ .‬ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩـﻞ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‪» :‬ﺋﯩﻘﯩﻼﺑﻨـﻰ ﻗﯧﺮﯨﻨـﺪﺍﺵ ﻗﯧﻨﯩﻨـﻰ ﺗﯚﻛﻤﻪﺳـﺘﯩﻦ‪،‬‬ ‫ھﯧﭽﻜﯩﻤﻨـﻰ ﺭەﻧﺠﯩﺘﻤﻪﺳـﺘﯩﻦ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﺑﯧـﺮﯨﺶ ﻣﯧﻨﯩــﯔ ﺋﻪڭ ﭼـﻮڭ ﺋـﺎﺭﺯﯗﻳﯘﻡ« ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﺟـﺎۋﺍﺑﻨﻰ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺑــﺎﺵ‬ ‫ۋەﻛﯩﻠﻨﯩﯔ ﭘﯩﻜﺮﯨﮕﻪ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﯨﺶ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﻪﺭﻣﯩﻜﯩﻦ ﺩەپ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ ﺗـﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ھﯧﻜـﺎﻳﯩﻠﻪﺭ ۋە ﺳﯩﻴﺎﺳـﯩﻲ‬ ‫ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﻧﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯚﺗﺘﯜﻡ‪ .‬ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﻗﺎﺗﺎﺭﺩﺍ ﻣﯩـﺮﺯﺍ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻘﺎﺩﯨﺮ ﺑﯩـﺪﯨﻠﻨﯩﯔ ﭘﺎﺩﯨـﺸﺎھ ﺋﻪۋﺭەﯕﺰﯨﺒﻨﯩـﯔ ﻧﺎﻣﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺩﯦــﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻗــﯘﺭﯗﺵ ﻳﻮﻟﯩــﺪﺍ ﺋــﺎﺯ‪ -‬ﺗــﻮﻻ ﻗــﺎﻥ ﺗﯚﻛﯜﻟﻤﯩــﺴﻪ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻣﻪﺯﻣــﯘﻥ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺗﯚۋەﻧــﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺷﯧﺌﯩﺮﯨﻨﯩﻤﯘ ﺋﻮﻗﯘپ ﺋﯚﺗﺘﯜﻡ‪:‬‬ ‫ﺳﻪﻟﺘﻪﻧﻪﺕ ﺑﯩﻨﺎﺳﯩﻨﯩﯔ ھﯘﻟﯩﺪﯗﺭ ﻗﻪھﺮ‪ -‬ﻏﻪﺯەﺏ‪،‬‬ ‫ﻗﺎﻥ ﺗﯚﻛﯜﻟﻤﻪﻱ ﺑﯘ ﺑﯩﻨﺎ ﻗﻪﺩ ﻛﯚﺗﯜﺭﻣﻪﺱ ھﯧﭽﻘﺎﭼﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯖﻤﯘ ﺗﻪﺳﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷـﻤﯩﻐﺎﻥ ﭘﯩﻼﻧﻨﯩـﯔ ﺧﻪۋﯨـﺮﻯ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﻗﯘﻟﯩﻘﯩﻐﯩﻤـﯘ‬ ‫ﻳﻪﺗﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺩەﺭﻏﻪﺯەپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺗـﻮﻧﻨﻰ ﺗﻪﺗـﯜﺭ ﻛﯩﻴـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺋﯩﭙﺎﺩەﺳـﻰ ﺳـﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺑﯩـﺮ ﺩﯨـﻨﻼ‬ ‫ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﭘﺎﺕ‪ -‬ﭘﺎﺕ ﺋﯩﻨﮕﻠﯩﺰ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﺎﺳﯩﻐﺎ ﻗﺎﺗﺮﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘۋﺍﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮ ﺩەﺭﺩ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﯧﺨﯩﻤــﯘ ﺋﯧﭽﯩﻨــﺎﺭﻟﯩﻖ ﻳﯧــﺮﻯ ﺷــﯘ ﺑﻮﻟــﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺭﯗﺱ ﺟﺎﺳﯘﺳــﯩﻨﯩﯔ ﻧﯩﻜﻮﻻﻳﻨﯩــﯔ ﺋــﻮﻏﻠﻰ ۋە ﻛﯩﻠﯩﻨــﻰ ﺑﻮﻟــﯘپ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨــﺪﯨﻦ‪ -‬ﺗــﻮﻏﺮﺍ ھﯘﺩﯗﺩﯨﻤﯩﺰﻏــﺎ ﻛﯩﺮﯨــﭗ ﻛﯧﻠﯩــﺸﻰ‪ 12 ،‬ﻧﻪﭘﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻣــﺪﺍﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩــﻖ ھﺎﻟــﺪﺍ ﺑــﺎﺵ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻥ‬ ‫ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩــﺪﺍ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭ ﺳــﺎﻻھﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﯘﺭﯗﺷــﻰ ۋە ﺋﯘﻧــﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺑﯩــﺰ ﺑﯩﻠﻤﯩــﮕﻪﻥ ﺋﺎﻟﻠﯩﻘﺎﻧــﺪﺍﻕ‬ ‫ﺋﻮﻳﯘﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﻳﻨﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩـﺪﯗﺭ‪ .‬ھﻪﺭ ھﺎﻟـﺪﺍ ﺷـﯘﻧﻰ ﭼﯜﺷـﯩﻨﯩﭗ ﺋـﺎﻟﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗﻛﻰ‪ ،‬ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﻠﻪﺭ ھﻪﺭ ﺧﯩـﻞ ﻳـﻮﻟﻼﺭ‬ ‫ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﻳﯧﯖـــﻰ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐـــﺎﻥ ﺷـــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـــﺴﺘﺎﻥ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨـــﻰ ﻳﺎﺷﺎﺗﻤﺎﺳـــﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺑﯚﺷـــﯜﻛﯩﺪەﻻ ﺑﻮﻏـــﯘپ ﺗﺎﺷﻼﺷـــﻘﺎ‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﻧﯘۋﺍﺗــﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪھﯟﺍﻟﻨﯩــﯔ ﺑــﯘ ﺩەﺭﯨﺠﯩــﮕﻪ ﭼﯜﺷــﯜپ ﻗﯧﻠﯩــﺸﯩﻐﺎ ﻳﻪﻧﻪﻻ ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﻧــﺎﺩﺍﻧﻠﯩﻘﻰ ﺳــﻪۋەﺏ ﺑﻮﻟــﯘپ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ ﻧﺎﺩﺍﻧﻠﯩﻖ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ھﻪﻡ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﯩﻨﯩﯔ ھﺎﻻﻛﯩﺘﯩﮕﻪ ﺳﻪۋەﺏ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ھﻪﺭ ﻛﯩﺸﯩﻜﻰ ﻧﺎﺩﺍﻥ ﺗﯘﺭﯗپ ﻧﺎﺩﺍﻧﻠﯩﻐﯩﻦ ﺑﯩﻠﻤﻪﺳﺘﯘﺭ‪،‬‬ ‫ﺑﯘ ﭼﯩﮕﯩﺶ ﻧﺎﺩﺍﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﻤﺎﻗﻰ ﺑﻪﺳﻰ ﺗﻪﺳﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺯەﻟــﺪﯨﻦ ﺑﯩــﺰ ﻧﯩــﯔ ﺋﻪﺟﻪﻟﻠﯩــﻚ ﺩﯛﺷــﻤﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ﺟﺎھــﺎﻟﻪﺕ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻛﻪﻟــﺪﻯ‪ ،‬ھﻪﻗﯩﻘﯩــﻲ ﺩﯛﺷــﻤﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ﻳﻪﻧﻪ ﺷــﯘ‬ ‫ﺟﺎھــﺎﻟﻪﺕ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻛﻪﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﺟﺎھــﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﯨﺘــﺎ ﺗــﯜﺭﻙ ۋەﺗﻪﻧﭙﻪﺭۋﯨــﺮﻯ ﺋﺎﻛﯩﻔﺒﯧﻜﻨﯩــﯔ ﻣﯘﻧــﯘ ﻣﯩــﺴﺮﺍﻟﯩﺮﻯ ﻧﻪﻗﻪﺩەﺭ‬ ‫ﺟﺎﻳﯩﺪﺍ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻐﺎﻥ‪ -‬ھﻪ!‬ ‫ﺋﻪﻱ ﺟﺎھﺎﻟﻪﺕ‪ ،‬ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺳﯧﻨﻰ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﻣﻪﺳﻪﻙ ﺑﻮﻟﻤﺎﺱ‪،‬‬ ‫ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﺗﯘﺗﯘﻟﻤﺎﻗﻘﺎ ﺑﻮﻟﯘپ ﺑﻪﺭﺩﯨﯔ ﺳﻪﻥ ﺋﺎﺳﺎﺱ‪،‬‬ ‫‪70‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬

‫ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﻰ ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺋﺎﻗﯩﯟﯨﺘﻰ‬ ‫ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭﺩﯨﻦ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﻰ ﺳﯩﺠﺎڭ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐـﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧـﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺮﻯ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩـﯔ ﻏﻪﻳـﺮەﺕ‪ -‬ﺷـﯩﺠﺎﺋﯩﺘﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺗﻮﻧﯘﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩــﺮﺍﻕ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜــﻰ ﻛــﯜﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧــﺪە ﺑــﯘ ﺋــﺎﺩەﻣﻤﯘ ﻧــﯧﻤﻪ ﺳــﻪۋەﺑﺘﯩﻨﺪﯗﺭ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨــﭗ ﺋﻪﻳــﺶ‪ -‬ﺋﯩــﺸﺮەﺕ‪،‬‬ ‫ﻛﻪﻳﭗ‪ -‬ﺳﺎﭘﺎﻏﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺧﻮﺗﯘﻧﺪﯨﻦ ﺋﯚچ‪ -‬ﺗـﯚﺗﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﺋﻮﻳـﯘﻥ ﻛـﯜﻟﻜﻪ ﺋﯩﭽﯩـﺪە‪ ،‬ﮔـﺎھ ﻣﻪﻱ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‪ ،‬ﮔـﺎھ ﻧﻪﻱ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﯕﯜﻝ ﺧﻮﺷﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯚﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯘﻣـﯘ ﻳﻪﺗﻤﯩﮕﻪﻧـﺪەﻙ ﺋﻪﻓﻴـﯘﻧﻨﻰ ﺋﯩـﺴﺘﯧﻤﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩـﭙﻼ‬ ‫ﻗﺎﻟﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺋـﯘﻧﻰ ﭼﯧﻜﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘۋﺍﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋـﺎﺩەﻡ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩـﯔ ﺋﻪﻧﻪ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐـﯘﺭ ﺋﯩـﺸﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺭەھﺒﻪﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﻻﻳﺎﻗﻪﺗﺴﯩﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺋﯩـﺸﻼﺭﺩﯨﻤﯘ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﻪﺗـﺴﯩﺰﻟﯩﻜﻰ ﺋﺎﺷـﻜﺎﺭﺍ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩﯔ ﭘﻪﺭﻣﺎﻧﯩﻐﺎ ﻛﯚﺭە‪ ،‬ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ ﺋﻮﺭﺍﺯﺑﯧﻜﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷـﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ھﻪﺭﻗﺎﻳـﺴﻰ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻼﺭ‬ ‫ﺑــﯘ ﺋﯩــﺸﻨﯩﯔ ﭼﺎﺭﯨــﺴﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﻛﯩﺮﯨــﺸﺘﻰ‪ .‬ﺋﻮﺳــﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟــﻰ ﺳــﯩﺠﺎڭ ﺑــﯘﻧﻰ ﺗﯘﻳــﯘپ ﻗﯧﻠﯩــﭗ ﻗــﻮﻝ ﺋﺎﺳــﺘﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺗﺎﻏﻘﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﻧـﺎﺯﯨﺮﻯ ﺋﻮﺭﺍﺯﺑﯧﻜﻨﯩـﯔ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﯩﻐـﺎ ﺑﯩﻨـﺎﺋﻪﻥ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﯩﻨﻰ ﻗﻮﻏﻼپ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ .‬ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟـﻰ ﺗﺎﻏﻘـﺎ ﭼﯩﻘﯩﯟﺍﻟﻐـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﻮﺷﯘﻧﻰ ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﭼﯩﻘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﯩﻨﯩﯔ ﻗﻮﺷﯘﻧﯩﻐﺎ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺯەﺭﺑﻪ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﻓﻴﯘﻧﻜﻪﺵ ﺋﻮﺳـﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟـﻰ‬ ‫ﺧﯩﻠﻰ ﺗﯩﺮﻛﯩﺸﯩﭗ ﺑﺎﻗﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺟﻪﯕﮕﯩﯟﺍﺭ ﻗﻮﺷﯘﻧﯩﻐﺎ ﻳﯩﯖﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﺋﻪﺳـﯩﺮﮔﻪ ﭼﯜﺷـﺘﻰ‪ .‬ﺷـﯘ‬ ‫ﻗﺎﺗﺎﺭﺩﺍ ﻗﯩﺮﻏﯩﺰ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﻗﻮﺷﻤﻪﺗﻤﯘ ﺋﻪﺳﯩﺮﮔﻪ ﭼﯜﺷﯜپ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﺎﻝ‪ -‬ﻣـﯜﻟﻜﻰ‪ ،‬ﺋـﻮﻕ‪ -‬ﺩﻭﺭﺍ‪ ،‬ﻗـﻮﺭﺍﻝ‪ -‬ﻳـﺎﺭﺍﻗﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﻮﻟﺠﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﻗﺎﻥ ﺗﯚﻛﯜﻟﻤﻪﺳـﺘﯩﻦ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﻟـﯜپ ھﻪﺭﺑﯩـﻲ ﺋﯩـﺸﻼﺭ ﻧﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻘﯩﻐـﺎ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗپ ﺑﯧﺮﯨﻠـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ ﺋﻮﺭﺍﺯﺑﯧﻜﻨﯩﯔ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﯩﮕﻪ ﻛﻮﭼﯩﻐﺎ ﭼﯩﻘﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﺷﻪﺭﺗﻰ ﺋﺎﺳـﺘﯩﺪﺍ ﻳﺎﺭﺑـﺎﻍ‬ ‫ﺳﯩﺮﺗﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﭗ ﺑﯩﺮ ھﻮﻳﻠﯩﺪﺍ ﺋـﺎﺋﯩﻠﻪ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩـﺮﻯ ۋە ﺧـﺎﺩﯨﻤﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮﮔﻪ ﺗﯘﺭﯗﺷـﻘﺎ ﺭﯗﺧـﺴﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﭗ‬ ‫ﻧﻪﺯەﺭﺑﻪﻧــﺪ ﺋﺎﺳــﺘﯩﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨــﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﻧــﺪﺍﻗﭽﻪ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧــﺪﺍ‪ ،‬ﺋﻮﺳــﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟﯩﻨﯩــﯔ ﻗﺎﻧــﺎﺗﻠﯩﺮﻯ ﻳﯘﻟﯘﻧــﯘپ ﺋﯘﭼﺎﻟﻤــﺎﺱ ھﺎﻟﻐــﺎ‬ ‫ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﻗﺎﻥ ﺗﯚﻛﯜﻟﺪﻯ‬ ‫ﻣﯘﺷﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﺯ ﻣﻪﻏﺮﯗﺭﻟﯩﻨﯩـﭗ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ ۋە ھﻪﺭﺑﯩـﻴﻪ ﻧﺎﺯﯨﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺑـﺎﺵ‬ ‫ﻗﻮﺷﯘﺷــﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻗﯩﺮﻏﯩــﺰ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺋﻪﺩﻯ ﭘﺎﻧــﺴﻪﺩ ﺗﯘﺗﯘﻟــﯘپ ﺷــﯘ ﻛﯩﭽﯩــﺴﻰ ھﯧﻴﺘﮕــﺎھ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩــﺪﺍ ﺩﺍﺭﻏــﺎ‬ ‫ﺋﯧﺴﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ‪ 9‬ﻣﺎﺩﺩﺍﻟﯩﻖ ﺋﻪﻳﺒﻨﺎﻣﯩﺴﻰ ﻣﻪﺗﺒﻪﺋﻪﺩە ﺑﯧﺴﯩﻠﯩﭗ ﺧﻪﻟﻖ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯘﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﻗﯩﺮﻏﯩﺰ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﺨﺎﻟﯩﻖ ﭘﺎﻧـﺴﻪﺩﻧﯩﯔ ﺋـﯚﺯ ﺑﯧـﺸﯩﻤﭽﻰ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩـﺮﻯ‪ ،‬ﺋﻪھـﺪە‪-‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻤﺎﻧﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﻗﺎﻳﺘﯩــﭗ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩ ـﯔ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﯩﻐــﺎ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺗــﺴﯩﺰﻟﻚ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺳﯧﺰﯨﻠﯩــﺸﻜﻪ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺧﺎﺗــﺎ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐـــﺎﻥ ھﻪﺭﻛﯩـــﻢ ﺋـــﯚﺯ ﺧﺎﺗـــﺎﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩـــﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﺑـــﺪﯗﻟﺨﺎﻟﯩﻖ ﭘﺎﻧـــﺴﻪﺩﻣﯘ ﺋـــﯚﺯ ﺧﺎﺗـــﺎﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻳﺎﺧـــﺸﻰ ﺑﯩﻠﮕﻪﭼـــﻜﻪ‪،‬‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺟﺎﺯﺍ ﻳﯜﺭﯛﺷﻰ ﻗﯩﻠﯩـﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗـﯘپ ﺑﯩـﺮ ﻛﯩﭽﯩـﺪە ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﻛﯧﺘﯩـﭗ ﻳﯧﯖﯩـﺴﺎﺭﻏﺎ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨــﭗ ﺋﻪﻣﯩــﺮ ﻧ ـﯘﺭ ﺋﻪھــﻤﻪﺩﮔﻪ ﺳــﯩﻐﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﺋﯩــﺶ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩــﻞ ﺋﻪﻣﯩــﺮ ﻧــﯘﺭ ﺋﻪھــﻤﻪﺩﻛﻪ‬ ‫ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﺨﺎﻟﯩﻖ ﭘﺎﻧﺴﻪﺩ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﻣﻪﻛﺘﯘپ ﺋﻪۋەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﻧـﯘﺭ ﺋﻪھـﻤﻪﺩ ﻣﻪﻛﺘـﯘپ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﯩﻐـﺎ ﺑﻨـﺎﺋﻪﻥ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﺨﺎﻟﯩﻖ‬ ‫ﭘﺎﻧــﺴﻪﺩﻧﯩﯔ ‪ 300‬ﺩﯨــﻦ ﺋــﺎﺭﺗﯘﻕ ﺋﻪﺳــﻜﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ھﻪﻣﻤﻪﺳــﯩﻨﻰ ﻗﻮﺭﺍﻟــﺴﯩﺰﻻﻧﺪﯗﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﺨﺎﻟﯩﻖ ﭘﺎﻧــﺴﻪﺩﻧﻰ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‬ ‫ﺗﯘﺗﻘــﯘﻥ ﺳــﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺧــﻮﺗﻪﻧﮕﻪ ﻳﻮﻟﻠﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩــﻞ ﺑﯘﻧــﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩــﺶ ﺋــﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﺨﺎﻟﯩﻘﻨﻰ ﺧــﺎﺋﯩﻦ ﺩەپ‬ ‫ﺟﺎﻛﺎﺭﻻپ‪ ،‬ﺗﯘﺗﻘﯘﻥ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﯩﺘﯩﻨﻰ ﺳﯘﻧﺪﯗﺭﻏﺎﻧﺪەﻙ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﯩﺮﻧـﯘﺭ ﺋﻪھـﻤﻪﺩ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‪،‬‬ ‫‪71‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﺎﻛﯩﺴﻰ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺋﯚﭼﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﻧﺪﺍﻗﭽﻪ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﻨﺘﯩﻘـﺎﻡ ﺋﺎﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﻗﻪﻟﯩﻤﯩﻤﯩـﺰ ﺋـﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻣـﯚھﺘﻪﺭەﻡ ﺋﻮﻗـﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﯩـﺪەﻙ ﺗﻪﺳـﯟﯨﺮﻟﻪپ‬ ‫ﺑﯧــﺮﯨﺶ ﺑﯩﺰﻧﯩــﯔ ﻏــﺎﻳﯩﻤﯩﺰﺩﯗﺭ‪ .‬ﺷــﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻛــﯚﺭە‪ ،‬ﺋﻪﻟــﯟەﺗﺘﻪ ﺋﯘﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭﻣــﯘ ھﺎﺩﯨــﺴﻪ ۋە ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﯨﺘــﺎ ﻳــﺎﺯﻏﯘﭼﻰ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﻮﺧــﺸﺎﺵ ﺗﯘﻳﻐــﯘﺩﺍ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﺧــﯘﺩﺩﻯ ﺟﻪڭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩــﺪﺍ‪ ،‬ﻓﺎﺟﯩﺌﻪﻟﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺋﯜﺳــﺘﯩﺪە ﺗﯘﺭﻏﺎﻧــﺪەﻙ‪ ،‬ﺋــﯚﺯ ﻛــﯚﺯﻯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﺪەﻙ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ھﺎﻳﺎﺟﺎﻧﻐـﺎ ﭼﯜﻣﯜﻟـﺴﻪ ﻛﯧـﺮەﻙ‪ .‬ﺷـﯘ ﻣﯘﻧﺎﺳـﯩﯟەﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯘﻗـﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻛﯧﻠﻪﺭﻛـﻰ‬ ‫ﭘﻪﺳﻠﺪە ﺟﻪڭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩﺪﺍ ﻛﯚﺭﯛﺷﻪﺭﻣﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺟﻪڭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻛﯚﺭﯛﻧﯜﺵ‬ ‫ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟــﯘپ ھﻪﺭﻗﺎﻳــﺴﻰ ﻧــﺎﺯﺍﺭەﺗﻠﻪﺭ ﺋﯩــﺸﻘﺎ ﻛﯩﺮﯨﺸــﺸﻜﻪ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯘ ﻗﺎﺗــﺎﺭﺩﺍ ھﻪﺭﺑﯩــﻴﻪ ﻧــﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩﻤﯘ‬ ‫ﻛﯩﭽﻪﻳﯘ ‪ -‬ﻛﯜﻧﺪﯛﺯ ﺟﻪڭ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻐﯘﻝ ﺑﻮﻟﻤﺎﻗﺘﺎ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻏـﺎ ﻳـﺎ‬ ‫ﺗﻪﺳـــﻠﯩﻢ ﻳـــﺎ ﺋﯚﻟـــﯜﻡ‪ ،‬ﺩەپ ﺗﻪھـــﺪﯨﺖ ﺳـــﯧﻠﯩﭗ ﻳﯧﯖـــﻰ ﺷـــﻪھﻪﺭﻧﻰ ﺗـــﯚﺕ ﺗﻪﺭەﭘـــﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﺷـــﺎپ ﺋﺎﻟﻐـــﺎﻥ ﺋﯩـــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﻗﻮﺷﯘﻧﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭﮔﻪ ﺋﻪڭ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ »ﺧﻪﺗﻪﺭﭼـﻰ« ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ ﺗﻪھـﺪﯨﺖ ﺳـﯧﻠﯩﭗ‬ ‫ﺗــﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ﻛــﯚﺭﯛﻧﮕﻪﻥ ﺧﯩﺘــﺎﻱ‪ ،‬ﻗﯩﻤﯩﺮﻟﯩﻐــﺎﻥ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺋﺎﻣــﺎﻥ ﻗﻮﻳﻤﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯩﺪﺩەﺗﻠﯩﻚ ﻗﺎﻣــﺎﻝ ﺩﺍۋﺍﻡ‬ ‫ﺋﻪﺗﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﮔﺎھﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺑﯚﻟﯜﻙ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺯﯗﻕ‪ -‬ﺗﯜﻟـﯜﻙ ۋە ھﺎﻳﯟﺍﻧﻠﯩﺮﯨﻐـﺎ ﺋـﻮﺕ‪ -‬ﺧﻪﺱ ﺗـﻮﭘﻼﺵ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﺷــﻪھﻪﺭ ﺳــﯩﺮﺗﯩﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘــﺎﻥ ﭼــﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭ ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﺩەھــﺸﻪﺗﻠﯩﻚ ھﯘﺟــﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﻧــﺪﺍﻕ ﭘﻪﻳــﺘﻠﻪﺭﺩە‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﺋﻮﺯﯗﻕ ﺗﻮﭘﻠﯩﺴﺎ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ ھﯘﺟﯘﻣﻐﺎ ﺗﺎﻗﺎﺑﯩﻞ ﺗﯘﺭﺍﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﺯﯨـﺪە ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺗﻪﺭەپ‬ ‫ﺑﯩﺮ ‪ -‬ﺑﯩﺮﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨـﺸﯩﭗ ﻗﯘﭼﺎﻗﻠﯩﻤـﺎ ﺟﻪڭ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻛﯧﺘﯩـﭗ‪ ،‬ﻗﯩﻠﯩﭽـﯟﺍﺯﻟﯩﻘﻼﺭ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗـﺎﻧﻼﺭ ﺗﯚﻛـﯜﻟﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﻓﺎﺟﯩﺌﻪﻟﯩــﻚ ﻛــﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ھﯩــﻼﻝ ﺋﻪھــﻤﻪﺭ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘــﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨــﺪﺍﺭﻻﺭﻧﻰ ﻗﯘﺗﻘــﯘﺯﯗﺵ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺧــﺎﺩﯨﻤﻼﺭ‬ ‫ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﯚﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﻣﯜپ‪ ،‬ﻳﺎﺭﯨﺪﺍﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻛﯩﺴﻪﻟﺨﺎﻧﯩﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯩــﺮ ﻛــﯜﻧﻰ ﻗــﺎﺗﺘﯩﻖ ﺟﻪڭ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺧــﺎﺩﯨﻤﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺟﻪڭ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﯩﻐﺎ ﺑــﺎﺭﺩﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺰﻧﯩــﯔ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﻪﺯﯨــﺴﻰ ﺋﺎﻛﯘﭘﻼﺭﻏــﺎ ﺟﺎﻳﻠﯩــﺸﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨــﺴﻰ ﭼــﻮڭ ﺩەﺭەﺧﺘﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺩﺍﻟﺪﯨــﺴﯩﻐﺎ‬ ‫ﺋﯚﺗﯜۋﺍﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﻣﯩﻠﺘﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﮕﻪ ﺗﻮﻏـﯘﺭﻻپ ﻳﯜﻛـﺴﻪﻙ ھﯘﺷـﻴﺎﺭﻟﯩﻖ ۋە ﺗﯩﺘﯩﻜﻠﯩـﻚ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﯘﺭﯗﺷـﻘﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺗﻮﻟﯩﻤﯘ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻨﻰ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﺋﺎﻛﯘﭘﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﺋـﯚﻟﮕﻪﻥ ۋە ﻳﺎﺭﯨـﺪﺍﺭ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻧﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺗﻮﭘﻼپ ھﺎﺭۋﺍ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯩﺴﻪﻟﺨﺎﻧﯩﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﺸﺘﯘﻕ‪ .‬ﻗﺎﻳﺘﺎﺭ ﭘﻪﻳﺘﯩﻤﯩﺰﺩە »ﺑﺎﺭﯨﻜﺎﻟﻼھ ﻳﯩﮕﯩـﺘﻠﻪﺭ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻧـﮕﻪ ﺧﯩـﺰﻣﻪﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ‪ ،‬ﺋـﺎﻟﻼھ ﻣﺎﻧـﺎ ﻣﯘﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩـﺸﺘﯩﻦ ﺭﺍﺯﻯ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ« ﺩﯦﮕﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻗﯘﺗﻠـﯘﻕ‬ ‫ﺷﻪۋﻗﯩﻴﻨﯩﯔ ﻣﯘﻧﯘ ﻣﯩﺴﺮﺍﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘﺷﺘﯘﻕ‪:‬‬ ‫ﺑﻪﻟﻪﻧﺪ ھﯩﻤﻤﻪﺕ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﻪﺭ ﺯﯨﻨﻨﻪﺗﻰ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻜﻪ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﺘﯘﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻤﻪﺳﺪﯗﺭ ﻣﯘﺋﺘﻪﺑﻪﺭ ۋﯨﺠﺪﺍﻥ ﻗﺎﺷﯩﺪﺍ ﺭﻭﻱ ۋە ﺳﯩﻤﺎﺳﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﯧﺴﻪڭ ھﯩﻤﻤﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯘﺭﺗﯘﯕﻐﺎ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻞ‪،‬‬ ‫ﻣﯘھﻪﺑﺒﻪﺕ ﭘﯩﺸﻪ ﻗﯩﻞ‪ ،‬ﻛﯜﻟﺴﯘﻥ ۋەﺗﻪﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﻏﯘ‪ -‬ﺳﻪھﺮﺍﺳﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﺵ ﺋﻮﺗﻰ ﺋﻪﺳﻜﻰ ﻛﻮﻧﺎ ﺷﻪھﻪﺭﮔﯩﻤﯘ ﺗﯘﺗﯘﺷﯘپ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺯﺑﯧﻚ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ ﻗـﺎﺗﺘﯩﻖ‬ ‫ﺟﻪڭ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺟﻪڭ ﺑﯩــﺮ ھــﺎﺯﺍ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷــﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺋﯚﺯﺑﯧــﻚ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﯩــﺮ ﻗﯩــﺴﻤﻰ ﭼﯩﻜﯩﻨــﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪72‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﻛﻪﻳﻨﯩــﺪﯨﻦ ﻗــﻮﻏﻼپ ﻗــﯘﻡ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨﻐــﺎ ﻳــﯧﻘﯩﻦ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧــﺪە ﺋﯚﺯﺑﯧــﻚ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧـــﺪﺍﻧﻰ ﺋﺎﺑـــﺪﯗﺭﺭەھﻤﺎﻥ ﻗﯘﺭﺑﺎﺷـــﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩـــﯔ ﻳﻮﺗـــﺎ ﻗﯩـــﺴﻤﯩﻐﺎ ﺋـــﻮﻕ ﺗﯧﮕﯩـــﭗ ﻳﯩﻘﯩﻠﯩـــﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﯩﻐـــﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤـــﺎﻱ‬ ‫ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩــﺮﯨﮕﻪ‪ » :‬ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﮔﯩــﭽﻪ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩﻤــﯘ ﺳــﺎﻕ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﻣــﺎﻱ ھﻪﻣﻤﯩــﺴﯩﻨﻰ ﺋﯘﺟﯘﻗﺘــﯘﺭﯗپ‬ ‫ﺗﺎﺷﻼﯕﻼﺭ!« ﺩەپ ﺑﯘﻳﺮﯗﻕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﻗﻮﺷﯘﻧﻨﻰ ﺋـﯜﭼﻜﻪ ﺑﯚﻟـﯜپ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ ﻗﻮﺷـﯘﻧﻨﻰ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣـﯘﺩﺍﭘﯩﺌﻪ‬ ‫ﺟﯧﯖﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﮕﻪ ھﯘﺟﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ‪ ،‬ﺋﯜﭼﯩﻨﭽﻰ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻗﻮﺷﯘﻧﻨﻰ ﺑـﺎﻍ ﺋﯩﭽﯩـﺪﯨﻦ ﻳـﯜﺭﯛپ‬ ‫ﻣﻮﻳﺘﯘﯕﺰﯨﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭ ﻳﻮﻟﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟـﺪﯨﻨﻰ ﺗﻮﺳـﯘﺵ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﭘﯩـﺴﺘﯩﺮﻣﺎ ﺑﻮﻟـﯘپ‬ ‫ﺗﯘﺭﯗﺷــﻘﺎ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯘ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘــﺎ ﺑﯘﻻﺭﻏ ـﺎ ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠــﮕﻪﻥ ﻳــﺎﺭﺩەﻣﭽﻰ ﻗﻮﺷــﯘﻥ ﻛﯧﻠﯩــﭗ‬ ‫ﻗﻮﺷــﯘﻟﯘپ‪ ،‬ﻗﻮﺷــﯘﻧﻨﻰ ﺩﯛﺷــﻤﻪﻧﮕﻪ ﺗﯧﺨﯩﻤــﯘ ﻛﯜﭼﻠــﯜﻙ ﺯەﺭﺑﻪ ﺑﯧــﺮﯨﺶ ﺋﯜﺳــﺘﯜﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺋﯩــﮕﻪ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ۋﺍﻗﯩﺘﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺳﻮﺯﯗﻟﯘﺷــﯩﻐﺎ ﺋﻪﮔﯩــﺸﯩﭗ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﯜﺷــﻤﯘ ﺗــﯜﺵ ﺯەﺭﺑﻪ ﺑﯧﺮﯨــﺸﯩﮕﻪ ﺑﻪﺭﺩﺍﺷــﻠﯩﻖ ﺑﯧــﺮەﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﻗﻮﺷﯘﻧﻰ ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﻜﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮﺍﻕ‪ ،‬ﺑﯘﻻﺭ ﭼﯧﻜﯩﻨﯩﭗ ﻣﻮﻳﺘﯘﯕﺰﯨﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻛﯜﺗﻤﯩﮕﻪﻥ ﻳﻪﺭﺩﯨـﻦ ﺷـﯘ ﻳﻪﺭﺩە‬ ‫ﭘﯩﺴﺘﯩﺮﻣﯩﺪﺍ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻗﻮﺷﯘﻧﻨﯩﯔ ﺩەھـﺸﻪﺗﻠﯩﻚ ھﯘﺟﯘﻣﯩﻐـﺎ ﺋـﯘﭼﺮﺍپ ﻛـﯚپ ﻗﯩـﺴﻤﻰ ﻗﯩﺮﯨـﭗ ﺗﺎﺷـﻼﻧﺪﻯ ۋە ﺋﻪﺳـﯩﺮ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﻗﯧﭽﯩﭗ ﻛﯧﺘﻪﻟﯩﮕﻪﻧﻠﯩﺮﻯ ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﺮﯨﯟﯦﻠﯩﭗ ﻗﯘﺗﯘﻟﺪﻯ‪ .‬ﻛﯧﺴﻪﻟﺨﺎﻧﺎ ﺧﺎﺩﯨﻤﻠﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‪ ،‬ﻣﻪﻳـﺪﺍﻥ‬ ‫ﻛﯧﺰﯨـﭗ ﻳــﯜﺭﯛپ ﺋﯘﭼﺮﯨﻐــﺎﻥ ﺋﯚﻟــﯜﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﻣــﺴﻪ‪ ،‬ﻳﺎﺭﯨــﺪﺍﺭﻻﺭﻧﻰ ﻛﯩــﺴﻪﻟﺨﺎﻧﯩﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﺩﺍۋﺍﻻﺵ ﺋﯩــﺸﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺟﻪڭ ﺩﺍۋﺍﻣﯩﺪﺍ ﺋﺎﻟـﺪﯨﺮﺍﺵ ﺋـﯚﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ھﯩـﻼﻝ ﺋﻪھـﻤﻪﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﺑﯧﺮﯨـﭗ ﺋﺎﺑـﺪﯗﺭﺭەھﻤﺎﻥ ﺋـﺎﻛﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﻮﺭﺍﺯﺑﯧﻜﻨﯩﯔ ﻗﺎﺭﺍﺭﮔﺎھﯩﺪﯨﻦ ﻳـﯚﺗﻜﻪپ ﻛﯩـﺴﻪﻟﺨﺎﻧﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘـﯜﺭﺩﯗﻕ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ ﺗﻪﻛـﻜﻪﻥ ﺋـﻮﻕ ﮔﯚﺷـﺘﯩﻦ ﻛﯩﺮﯨـﭗ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﮔﯚﺷــﺘﯩﻦ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﻛﻪﺗــﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘــﺎ‪ ،‬ﻳﺎﺭﯨــﺴﻰ ﺋــﯘﻧﭽﻪ ﺧﻪﺗﻪﺭﻟﯩــﻚ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﻳﺎﺭﯨــﺴﻰ ﺗﯧﯖﯩﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﻣــﻮﺭﻓﯩﻦ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﭗ ﺋﺎﺭﺍﻣﮕﺎھﻘﺎ ﻳﺎﺗﻘﯘﺯﯗﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮﯨﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‬ ‫ﻣﯘﺟﺎھﯩـــﺪﻻﺭ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﺋﺎﺭﯨـــﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯩﺮﻛﯩـــﺸﯩﺶ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘـــﺎﻥ ﺷـــﯘ ﻛـــﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺗﯘﯕﮕـــﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟــﺪﯨﻐﺎ ﺑﯩــﺮ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﻟــﺪﺍﺭﻧﻰ ﺋﻪۋەﺗﯩــﭗ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺋﺎﺭﯨــﺪﺍ ﺳــﯜﻟﻬ ﺋــﻮﺭﻧﯩﺘﯩﺶ‬ ‫ﻣﯘﺩﺩﯨﺌﺎﺳﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﺰ ﺳﯜﻟﻬﯩﮕﻪ ﻛﯚﻧﮕﻪﻥ ﺗﻪﻗـﺪﯨﺮﺩە‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﺎﺷـﻘﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻧﻪﭘﻪﺭ ﺳـﯚھﺒﻪﺕ ۋەﻛﯩﻠـﻰ‬ ‫ﺋﻪۋەﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﻛﻠﯩـﭙﯩﮕﻪ ﻗﻮﺷـﯘﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺋـﺎﺩەﻡ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﯚھﺒﻪﺕ ﺩﺍۋﺍﻣﯩﺪﺍ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺋﯘﻻﺭ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﻰ ﺳﯜﻟﻬ ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮەﺳﯩﮕﻪ ﺑﯩﺰ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻧﻪﭘﻪﺭ‪ ،‬ﺋـﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ ‪6‬‬ ‫ﻧﻪﭘﻪﺭ ﺋﺎﺩەﻡ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﺘﯘﺭﯗﺵ ﺗﻪﻟﯩﺒﯩﺪە ﭼﯩﯔ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﻟﻐـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﯩـﯔ ﺋﯩﺰﭼﯩـﻞ ﻗﺎﺭﺷـﻰ ﺗﯘﺭﯗﺷـﯩﻤﯩﺰ ﺋﺎﺭﻗﯩـﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ﺳﺎﺋﻪﺗﻠﻪﺭﭼﻪ ﺗﺎﻻﺵ‪ -‬ﺗـﺎﺭﺗﯩﺶ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺋـﺎﺧﯩﺮﻯ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ ﺑـﺎﺭﺍۋەﺭ ھﺎﻟـﺪﺍ ‪ 4‬ﻧﻪﭘﻪﺭﺩﯨـﻦ ۋەﻛﯩـﻞ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺮﯨــﺸﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩــﺸﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺳــﯚھﺒﻪﺕ ﺋــﻮﺭﻧﯩﻨﻰ ﺗﺎﻟﻼﺷــﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧــﺪە ﺋــﯘﻻﺭ ﺋــﯚﺯ ﻛﺎﻧﺘﺮﻭﻟﻠﯩﻘﯩــﺪﺍ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘــﺎﻥ ﻳﯧﯖــﻰ‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭﻧﻰ ﺗﺎﻟﻼﺷـﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ﺋﯘﻧﯘﻣﯩﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻗﻼ ﺑﻮﻟﻤﯩـﺴﯘﻥ ﻳﯧﯖـﻰ ﺷـﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻳﯧﻘﯩﻨـﺮﺍﻕ ﺑﯩـﺮ ﻳﻪﺭ‬ ‫ﺗﺎﻟﻼﻧﻤﯩﺴﺎ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ‪ ،‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﭘﯩﻜﯩﺮﺩە ﺗﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﻧﯘﻣﯩﻐﯩﻨﯩﻐﺎ ﺋﯘﻧﯩﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺑﯘ ﺳـﯚھﺒﻪﺕ ﺋـﻮﺭﻧﯩﻨﻰ‬ ‫ھﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﻪﺭەﭘﻨﯩﯔ ﻛﻮﻧﺘﺮﻭﻟﻠﯘﻗﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﺩەﻙ ﺧـﺎﻟﯩﻲ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺑﯩـﺘﻪﺭەپ ﺑﯩـﺮ ﺟﺎﻳـﺪﺍ ﺋﯚﺗﻜـﯜﺯﯛﺵ ﭘﯩﻜﺮﯨـﺪە ﭼﯩـﯔ‬ ‫ﺗﯘﺭﯗﺷــﺘﯘﻕ‪ .‬ﺑــﯘ ﻣــﯘﺯﺍﻛﯩﺮە ﺋــﺎﺧﯩﺮﻯ ﺑﯩﺰﻧﯩــﯔ ﺩﯦﮕﯩﻨﯩﻤﯩــﺰ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ ﻛﻮﻧــﺎ ﺷــﻪھﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻳﯧﯖــﻰ ﺷــﻪھﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨــﺴﯩﻐﺎ‬ ‫ﺟﺎﻳﻼﺷﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﻏﺪﺍ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﻟﯜﺷﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺗﻪﺭەپ ۋەﻛﯩﻠﻠﯩـﺮﻯ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩـﻚ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﻗﻮﻏــﺪﯨﻨﯩﺶ ﺗﻪﺩﺑﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨــﻰ ﻗﻮﻟﻼﻧﻐــﺎﻥ ھﺎﻟــﺪﺍ ﻛﯧﻠﯩــﺸﯩﭗ ﺳــﯚھﺒﻪﺗﻜﻪ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺳــﯚھﺒﻪﺗﺘﻪ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐــﺎﻥ ﺗﻪﻟﻪﺏ ﻣﯘﻧــﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪» :‬ﺋــﺎﺭﯨﻤﯩﺰﺩﺍ ﺳــﯜﻟﻬ ﺋﻮﺭﻧﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩــﺪﺍﺭە ﻗﯩﻠﯩــﺸﻨﻰ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺗﻪﺭەپ ﺗﻪڭ ﺋﯜﺳــﺘﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﺋــﺎﻟﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖــﺪﺍ ﺑــﺎﺭﻟﯩﻖ ھﻪﺭﺑﯩــﻲ ﺗﻪﻟﯩــﻢ‪ -‬ﺗﻪﺭﺑﯩــﻴﻪ‪ ،‬ﺟﻪڭ‬ ‫‪73‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﻗـﻮﺭﺍﻝ‪-‬ﻳـﺎﺭﺍﻕ ﺋﯩـﺸﻠﯩﺮﻯ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩـﯔ ﻗﻮﻟﯩـﺪﺍ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋﯘﻧـﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺑـﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣـﯜﻟﻜﯩﻲ‬ ‫ﺋﯩﺸﻼﺭ ﻳﻪﺭﻟﯩﻚ ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ«‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑـﯘ ﻳﻮﻟـﺴﯩﺰ ﺗﻪﻟﯩـﭙﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﺘـﺎ ﺑﯩﺰﻧﯩـﯔ ﺭەﺩﺩﯨﻴﯩﻤﯩـﺰ ﻣﯘﻧـﺪﺍﻕ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪» :‬ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨـﻰ ﺋﯩـﺪﺍﺭە ﻗﯩﻠﯩـﺶ ﭘﯜﺗـﯜﻧﻠﻪﻱ ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩـﯔ ﺋﯩـﺸﻰ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻏـﺎ‬ ‫ﻛﻪﻟﺴﻪﻙ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺩﻭﺳﺖ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﻣﯚھﺘﻪﺭەﻡ ﺩﯨﻨﺪﯨﺸﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﻗﻮﺷﻨﯩﻤﯩﺰﺩﯗﺭ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤـﺎ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ھـﺎﺯﯨﺮ ﺑﯩﺰﻧـﻰ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯗﺵ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺟﯧﻨﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺷﻪﺭﺗـﺴﯩﺰ ھﺎﻟـﺪﺍ ﻳـﯘﺭﺗﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺑﯩﻜـﺎﺭﻻپ ﺋـﯚﺯ ﻳـﯘﺭﺗﻰ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﮔﻪﻧـﺴﯘﻏﺎ‬ ‫ﻛﯧﺘﯩــﺸﻠﯩﺮﻯ ﻛﯧــﺮەﻙ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻼﻟﯩــﺴﺎ‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩﻭﺳــﺘﺎﻧﻪ ﺋــﺎﻻﻗﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺋﻮﺧــﺸﺎﺵ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩــﺸﯩﯟﯨﺮﯨﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﻛﯚﻧﻤﻪﻳــﺪﯨﻜﻪﻥ‪ ،‬ﻗﻮﻟﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻜﻰ ﺑــﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗــﻮﺭﺍﻝ‪ -‬ﻳــﺎﺭﺍﻗﻨﻰ ﺑﯩــﺰﮔﻪ‬ ‫ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗپ ﺑﯧﺮﯨﭗ ھﻪﺭﺑﯩـﻲ ﺋﯩـﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ۋﺍﺯ ﻛﯧﭽﯩـﭗ ﺧﻪﻟـﻖ ﺗﻮﭘﯩﻐـﺎ ﻗﻮﺷـﯘﻟﯘپ ﺗﯩـﻨﭻ ﺗﯘﺭﻣـﯘﺵ ﻛﻪﭼﯜﺭﺳـﻪ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ‬ ‫ﺋﯚﺯﺧﻪﻟﻘﯩﻤﯩﺰ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨﺪﺍ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ھﻮﻗـﻮﻗﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﻮﺭﺗـﺎﻕ ﺑﻪھـﺮﯨﻤﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ‬ ‫ﺧــﺎھﻼپ ﻗﺎﻟــﺴﺎ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﻪﺗﻠﯩــﻚ ﻛﯩــﺸﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖــﺪﺍ ھﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﯩــﻼ ﺗﻪﺭەپ ﺋﻪﺭﻛﯩــﻦ‬ ‫ﺗﺎﻟﻼﺵ ھﻮﻗﯘﻗﯩﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ‪«.‬‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﻗﻮﺭﺍﻝ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗﺷﻨﯩﯔ ﮔﯧﭙﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ ﺟﯧﻨﻰ ﭼﯩﻘﻘﯘﺩەﻙ ﺑﻮﻟﯘپ ﺑﯘ ﺗﻪﻟﻪﭘﻨﺎﻣﯩﮕﻪ ﻛﯚﻧﻤﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﺳﯜﻟﻬ ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮﯨﺴﯩﻤﯘ ﻧﻪﺗﯩﺠﻪﺳﯩﺰ ﺋﺎﻳﺎﻏﻼﺷـﺘﻰ‪ .‬ﺧﯘﻻﺳـﻪ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧـﺪﺍ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮﯨﻠﻪﺭ ھﻪﺭﺩﺍﺋﯩﻢ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﯩﺪەﻙ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﺭﺩە ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤـﺎ ﻗﻮﺭﺍﻟﻨﯩـﯔ ﮔﯧﭙـﻰ ﭼﯩﻘـﺴﯩﻼ ﺋﯩﻜﻜـﻰ‬ ‫ﺗﻪﺭەپ ﺑﯩــﺮ‪ -‬ﺑﯩــﺮﯨﮕﻪ ھﻪﺭﮔﯩــﺰ ﻳﯩﻘﯩﻨﻠﯩــﺸﺎﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﺗﻮﻟﯩﻤــﯘ ھﯘﺷــﻴﺎﺭ‪ ،‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤــﯘ ھﻪﺭﺑﯩــﻲ ﺗﻪﻟﯩــﻢ‪ -‬ﺗﻪﺭﺑﯩــﻴﻪ‪،‬‬ ‫ھﻪﺭﺑﯩــﻲ ﺋﯩﻨﺘﯩــﺰﺍﻡ ﺗﻪﺭەﭘــﻠﻪﺭﺩە ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﯩﻜﺘــﯘﺭ‪ .‬ﺷﯘﯕﻼﺷــﻘﯩﻤﯩﻜﯩﻦ‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭ ھﻪﺭﺩﺍﺋﯩــﻢ ﺋــﯚﺯﯨﻨﻰ ﺑﯩــﺰ ﺩﯦــﮕﻪﻥ ھــﺎﻛﯩﻢ‬ ‫ﻣﯩﻠــﻠﻪﺕ‪ ،‬ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﻮﺧــﺸﺎﺵ ﻳــﯘﺭﺕ ﺳــﻮﺭﺍپ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺒﯩــﺰ‪ ،‬ﺩەپ ﺑﯩﻠﻪﺭﻣﻪﻧﻠﯩــﻚ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﺋــﺎﻣﺮﺍﻕ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ‬ ‫ﺧــﯘﺩﺩﻯ ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﯩــﺪە ﺭﯗﺳــﻼﺭﻧﯩﯔ ﻧﻮﻏﺎﻳﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﻗﯘﺗــﯘﻟﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩــﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻟﺘﻪﺷــﻪھﻪﺭﺩە ﺧﯩﺘﺎﻳﻨﯩــﯔ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﯘﺗﯘﻟﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪەﻙ ﺑﯩﺮ ﺋﻪھﯟﺍﻝ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﯜﻟﻬﯩﻜﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺋﻪﻣﻤﺎ‬ ‫ﺋﻪھﻤﻪﺩ ﺗﻪۋﻓﯩﻖ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻳﯧﻘﯩﻨـﺪﯨﻦ ﺋـﺎﻻﻗﻪ ﺷـﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﭗ ﺋﯚﺯﺋـﺎﺭﺍ ﺧﻪﺕ‬ ‫ﻳﻮﻟﻠﯩﺸﯩﺸﻼﺭ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺋﺎﻗﺴﯘﺩﺍ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩﯔ ﻗﯧﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋـﯚچ‪ -‬ﺗـﯚﺕ‬ ‫ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭ ۋە ﻗﻮﻏــﺪﯨﻐﯘﭼﻰ‪ ،‬ﻣﯘﺷــﺎۋﯨﺮﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻪﮔﻪﺷــﺘﯜﺭﯛپ ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﻠﻪﺗﯩﻴﻒ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﻯ ﺋﯩــﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺯﯦــﺮەﻙ ﺑﯩــﺮ ﺋــﺎﺩەﻡ‬ ‫ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻞ ﺋﯘﻧﻰ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻗﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﺎﺩەﻡ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩﯔ ھﻪﻣـﻤﻪ ﺋﯩـﺸﻨﻰ ﺳـﯜﻟﻬ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩــﺮ ﻳــﺎﻗﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩــﺶ ﺗﻮﻏﺮﯨــﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﻪﺭﻣــﺎﻧﯩﻨﻰ ﻛﯚﺗــﯜﺭﯛپ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺋﯩــﻜﻪﻥ‪ .‬ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﯩــﯔ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﻧﺎﺯﯨﺮﻻﺭﻧﯩــﯔ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌــﺎﺩﺩە ﻳﯩﻐﯩﻨــﻰ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﻠــﺪﻯ‪ .‬ﻳﯩﻐﯩﻨﻐــﺎ ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩــﻞ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻖ ھﻪﺭﻗﺎﻳــﺴﻰ ﻧــﺎﺯﯨﺮﻻﺭ‪ ،‬ﭼــﻮڭ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻼﺭ ﻛﯧﻠﯩــﺸﻜﻪﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﺪﯨــﺪﺍ ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩــﻞ ﺳــﯚﺯ ﺋﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯘ ﺳــﯚﺯﯨﺪە ﺭەﺋﯩــﺲ ﺟﯘﻣﻬــﯘﺭ ﺧﻮﺟــﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ‬ ‫ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩــﯔ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺷــﻪھﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺋﻪﻟﭽــﻰ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﻠﻪﺗﯩﻴﻒ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﻨﻰ ﻛــﯚﭘﭽﯩﻠﯩﻜﻜﻪ‬ ‫ﺗﻮﻧﯘﺷﺘﯘﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺋﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻠﻪﺗﯩﻴﻒ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺳﯚﺯ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩﯔ ﺳـﺎﻻﻣﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ‬ ‫ﺧﻪﻟﻘﯩــﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺋــﺎﺭﺯﯗ‪ -‬ﺋﯜﻣﯩــﺪﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯩﻠــﺪﯛﺭﯛپ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦــﺪﻯ‪» :‬ﻏــﺎﺯﻯ ﺋﺎﺗﯩﻤﯩﺰﻧﯩــﯔ‬ ‫ﭘﻪﺭﻣﺎﻧﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‪ :‬ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ ﺋﯘﺯﯗﻧـﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺮﻯ ﺋـﯘﺭﯗﺵ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ‬ ‫ﻳﺎﺧــﺸﻰ ﺋﻪھــﯟﺍﻝ ﺑﻮﻟﻤﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩــﺰ ﺑﻮﻟــﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺳــﯘﻟﻬﭙﻪﺭۋەﺭ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﺒﯩــﺰ‪ .‬ﺳــﯜﻟﻬ ﺑﯩﺰﻧﯩــﯔ ﺷــﯘﺋﺎﺭﯨﻤﯩﺰﺩﯗﺭ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋــﯚﺯ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﻤﺪﯨﻦ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻠﻪﺗﯩﻴﻒ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻨﻰ ﺋﻪۋەﺗﺘﯩﻢ‪ .‬ھﻪﺭ ﺑﯩﺮﻟﯩﺮﻯ ﺑﯘ ﺯﺍﺗﻨﯩﯔ ﻣﻪﺳـﻠﯩﻬﯩﺘﻰ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺑﯩـﺮﻟﯩﻜﻜﻪ ﻛﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫ﻳﯧﯖــﻰ ﺷــﻪھﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺳــﯜﻟﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎﻳﻼ« ﺩەپ ﺳــﯚﺯﯨﻨﻰ ﺗــﯜﮔﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﺟﻠﯩــﺴﺘﻪ ﺑــﯘ ﺗﻮﻏﺮﯨــﺪﺍ‬ ‫‪74‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮە‪ ،‬ﻣﯘھﺎﻛﯩﻤﯩﻠﻪﺭ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ھﻪﺭ ﺋﯧﻐﯩﺰﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺋﺎۋﺍﺯ‪ ،‬ھﻪﺭ ﻛﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺳـﺎﺩﺍ ﭼﯩﻘﯩـﭗ‪ ،‬ھﻪﻣﻤﻪﻳـﻠﻪﻥ ﺳـﯜﻟﻬ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﺟﻠﯩﺲ ﻗﺎﺭﺍﺭﻯ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺗﯚﺕ ﻧﻪﭘﻪﺭ ۋەﻛﯩﻞ ﻳﯧﯖـﻰ ﺷـﻪھﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫ﻗﯧﺸﯩﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯜﻟﻬ ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮﯨـﺴﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻗﺎﻳﺘﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻠﻪﺗﯩﻴﻒ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﻣﯘھﺎﭘﯩﺰەﺗﭽﯩــﺴﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺩﺭەﺗﯘﻟﻼﺧــﺎﻥ ﺗــﯚﺭە‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻥ ﺑﻮﻟــﯘپ ﺗــﯚﺗﻪﻳﻠﻪﻥ ﺳــﯜﻟﻬ ھﻪﻳــﺌﻪﺗﻠﯩﻜﯩﮕﻪ‬ ‫ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻧﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻠﻪﺗﯩﻴﻒ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﻯ ھﻪﻳـﺌﻪﺕ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻘﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺳـﺎﻳﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺧﯩﻠﯩـﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺮﻯ ﺑـﯘ ﺋﯩـﺶ ﺗﻮﻏﺮﯨـﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ﺳﯚﺯ ﻗﯩﺴﺘﯘﺭﯗﺷﻨﻰ ﺋﻮﻳﻼپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻛﻪﻣﯩﻨﯩﮕﻪ ﺋﻪﻣﺪﻯ ﭘﯘﺭﺳﻪﺕ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠـﺪﯨﻦ ﺋﯩﺠـﺎﺯەﺕ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦــﺪﯨﻢ‪» :‬ﺋﻪﺯﯨــﺰ ﻳﯘﺭﺗﺪﺍﺷــﻼﺭ! ﻗﻪھﺮﯨﻤــﺎﻥ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻼﺭ! ﺩﯗﻧﻴــﺎﺩﺍ ھﻪﺭ ﺋﯩــﺸﻨﯩﯔ ﺑﯩــﺮ ﺋﯘﺳــﯘﻟﻰ‪،‬‬ ‫ﻗﺎﺋﯩﺪﯨــﺴﻰ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺟﯜﻣﻠﯩــﺪﯨﻦ ﺳــﯜﻟﻬﻨﯩﯖﻤﯘ ھﻪﻡ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨــﺴﻰ ﺑــﺎﺭﺩﯗﺭ‪ .‬ﺳــﯜﻟﻬﻨﯩﯔ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨــﺴﻰ ﺷــﯘﻟﺪﯗﺭﻛﻰ‪ ،‬ﺳــﯜﻟﻬ‬ ‫ھﻪﻳﺌﯩﺘﻰ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩﯔ ﭘﺎﻳﺪﯨﺴﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﯜﻟﻬ ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮﯨﺴﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﭘﻪﻳﺘﺘﻪ‪ ،‬ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑـﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻣﺎﻗﻠﯩﺮﻯ ﻣﯩﻠﺘﯩﻘﻨﯩﯔ ﺗﻪﭘﻜﯩﺴﯩﺪە‪ ،‬ﻗـﻮﻟﻠﯩﺮﻯ ﻗﯩﻠﯩﭽﻨﯩـﯔ ﺩەﺳﺘﯩـﺴﺪە ﺗﯘﺭﯨـﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗـﺘﻪ ﺳـﯜﻟﻬ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﻪﯕﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﻰ ﻳﯩﯖﻨﯩﻨﯩﯔ ﺋﯘﭼﯩﭽﯩﻠﯩﻜﻼ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ھﻪﺭ ﻗﺎﻳـﺴﻰ ﺗﻪﺭەﭘـﻠﻪﺭ ﺋـﯚﺯ ﺋـﺎﺭﺍ ﻛﯧﻠﯩﺸﻪﻟـﺴﻪ‪ ،‬ﺳـﯜﻟﻬﻰ‬ ‫ﺳﯜﻟﻬﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐـﺎﻥ ﺗﻪﻗـﺪﯨﺮﺩە‪ ،‬ﺷـﯘ ﺳـﺎﺋﻪﺗﺘﻪ ﺟﻪڭ ﺋـﻮﺗﻰ ﻳﺎﻟﻘﯘﻧﺠـﺎپ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺋﯘﭼﻘـﯘﻧﻰ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺗﯧﮕﯩﺪﯗ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺳﯜﻟﻬ ﻣﻪﺟﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙـﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـﺪەﻙ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺧﻪﺗﻪﺭﻟﯩـﻚ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﻤـﯘ ﺑـﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺗﻮﻏﺮﯨﺪﺍ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﯩﻼﺭ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪» :‬ﺳﯜﻟﻬ ﻗﯩﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎﯕﺴﻪﻥ‪ ،‬ﺟﻪﯕـﮕﻪ ﺗﻪﻳﻴـﺎﺭ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺗـﯘﺭ«‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‬ ‫ﻛﯚﺭە‪ ،‬ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ۋە ﭘﻪھﻠﯩﯟﺍﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﺩەپ ﻗﻮﻳﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪپ‪ ،‬ﺳﯜﻟﻬ ھﻪﻳﺌﯩﺘـﻰ ﻳﯧﯖـﻰ ﺷـﻪھﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﻘﯩـﭗ‬ ‫ﺩﯛﺷﻤﻪﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯜﻟﻬ ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮﯨـﺴﯩﻨﻰ ﺗﯜﮔﯩﺘﯩـﭗ ﻛﻪﻟﮕـﯜﭼﻪ ﻛـﯚپ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴـﺎﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ھﯘﺷـﻴﺎﺭ ﺗﯘﺭﯗﺷـﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑـﺎﺵ‬ ‫ۋەﻛﺎﻟﻪﺕ ﻧﺎﻣﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪۋﺳـﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﯩـﻤﻪﻥ‪ ،‬ﺩەپ ﺳـﯚﺯﯛﻣﻨﻰ ﺗـﯜﮔﻪﺗﺘﯩﻢ‪ .‬ﺳـﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻤﻨﻰ ﺋـﺎﯕﻼپ ﺑﺎھـﺎﻧﻪ ﺋﯩـﺰﺩەپ‪ ،‬ﺋـﯚﺯﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﺭﺍﻥ ﺑﯧﺴﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻠﻪﺗﯩﻴﻒ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﻯ ﺋﻮﺭﻧﯩـﺪﯨﻦ ﺗـﯘﺭﯗپ‪» :‬ﻣﯘﺳـﺎ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﯨﻨﯩﯔ ﺳـﯚﺯﻯ ﻗﺎﺋﯩـﺪﯨﮕﻪ ﺗـﻮﻏﺮﺍ‬ ‫ﻛﻪﻟﻤﻪﻳﺪﯗ‪ .‬ﻗﺎﺭﺍﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﯩﻐﯟﺍﮔﻪﺭ ھﯧﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﯨﻨﯩﯔ ﺟﺎﺯﺍﺳـﻰ ﻗﻪﻳﺪﺳـﯩﺰ‪ ،‬ﺷﻪﺭﺗـﺴﯩﺰ‬ ‫ﻗﺎﻣﺎﻗﺘﯘﺭ‪ ،‬ﺩەپ ﺑﯧﺸﯩﻨﻰ ﺋﻮڭ ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺮﻏﯩﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘپ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺩﻯ«‪ .‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩـﻖ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻳـﺎۋەﺭﻯ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯧﻨﯩﻤﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻳﯜﺭﯛڭ‪ ،‬ﺩﯨﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﻮﺭﻧﯘﻣﺪﯨﻦ ﺗﯘﺭﯗپ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻣﯩﺘﯩﺮﭼﻪ ﺋﺎﻟـﺪﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﯩـﺪﯨﻢ‪ ،‬ﮔـﺎﺭﻧﯩﺰﻭﻥ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻰ ﻳﯜﺳﯜپ ﺟـﺎﻥ ﻳـﯘﻗﯩﺮﻯ ﺋـﺎۋﺍﺯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‪» :‬ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﯨﻢ! ﺟـﺎﻳﯧﯖﯩﺰﺩﺍ ﺋﻮﻟﺘـﯘﺭﯗڭ« ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ ﺋﯜﻟﮕـﯜﺭﯛپ‬ ‫ﻗﯘﺩﺭەﺗﯘﻟﻼﺧﺎﻥ ﺗﯚﺭە ﻳﯧﻨﯩﻤـﺪﺍ ﭘﻪﻳـﺪﺍ ﺑﻮﻟـﯘپ‪» :‬ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺋﻮﻟﺘـﯘﺭﯗڭ« ﺩەپ ﻣﯧﻨـﻰ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗۋﯦﻠﯩـﺸﻘﺎ ﺋﯜﻧﺪﯨـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘ‬ ‫ﻣﯩﻨﯘﺗﺘــﺎ ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﯩــﯔ ﺋــﺎۋﺍﺯﻯ ﺋﺎﯕﻼﻧــﺪﻯ‪» :‬ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﻠﻪﺗﯩﻴﻒ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﻯ! ﺑﻪﻙ ﺋﺎﻟــﺪﯨﺮﺍپ ﻛﻪﺗﻤﯩــﺴﯘﻧﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻣﯘﺳــﺎ‬ ‫ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﻳﺎﻣﺎﻥ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟـﺪﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯩﺠـﺎﺯەﺕ ﺳـﻮﺭﺍپ ﮔﻪپ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺳـﯚﺯﯨﺪە ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﻏﻪﭘﻠﻪﺗﺘﻪ ﻗﺎﻟﻤﯩﺴﯘﻥ‪ ،‬ۋەﺯﯨﭙﻪ ﺑﯧﺸﯩﺪﺍ ﺑﯩﺪﺍﺭ ﺗﯘﺭﺳﯘﻥ‪ ،‬ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﮔﻪﭘـﺘﻪ ھﻪﺭﮔﯩـﺰ ﺋﯩﻐﯟﺍﮔﻪﺭﻟﯩـﻚ‬ ‫ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪ ،‬ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻥ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩﯔ ۋەﺩە ﺑـﯘﺯﺍﺭﻟﯩﻘﻰ ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩـﺰﮔﻪ ﻣﻪﻟـﯘﻡ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ۋەﺩﯨـﺴﯩﮕﻪ ۋﺍﭘـﺎ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳـﺪﯗ‪ ،‬ﺑـﯘ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﻰ ﺟﺎﻧﺎﺑﻠﯩﺮﯨﻐﺎﻣﯘ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻛﯧﺮەﻙ« ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻠﻪﺗﯩﻴﻒ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﯨﻤﯘ ﭘﻪﺳـﻜﻮﻳﯩﻐﺎ ﭼﯜﺷـﯜپ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﺟﻠﯩﺲ ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﭽﻪ ﺋﺎﻳﺎﻏﻠﯩﺸﯩﭗ‪ ،‬ھﻪﻣﻤﻪﻳﻠﻪﻥ ﺗﺎﺭﻗﺎﺷﺘﯘﻕ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﺳﯜﻟﻬﻰ ھﻪﻳﺌﯩﺘﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻠﻪﺗﯩﻴﻒ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﻳﯧﯖـﻰ ﺷـﻪھﻪﺭﮔﻪ ﺋﯘﺯﯨﺘﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺑــﯘ ۋەﻛﯩﻠﻠﻪﺭﻧــﻰ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩــﻖ ﻗﺎﺭﺷــﻰ ﺋﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻣــﯘﺯﺍﻛﯩﺮە ﻣﻪﺟﻠﯩــﺴﻰ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯧﺨــﻰ ﺋﺎﻳﺎﻏﻼﺷﻤﺎﺳــﺘﺎ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﻠﻪﺗﯩﻴﻒ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﻨﻰ ﺳــﯩﺮﺗﻘﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨــﭗ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﻛﯧﺘﯩــﭗ‪ ،‬ﺋــﯘﻧﻰ ﺷــﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨــﻼ ﺋﯧﺘﯩــﭗ ﺗﺎﺷــﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﻟﻐــﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‪ ،‬ﺳــﯩﺰﻟﻪﺭ ﺋــﯚﺯ ﺋﯩــﺸﯩﯖﻼﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩــﯟﯨﺮﯨﯖﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺩەپ ﺋﯘﺯﯨﺘﯩــﭗ ﻗﻮﻳــﺪﻯ‪ .‬ﻗﯘﺩﺭەﺗﯘﻟﻼﺧــﺎﻥ ﺳــﺎﻻﻣﻪﺕ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﻛﯚﺭﯛﺷﺘﯘﻕ‪ .‬ﺑﯘ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺗﯧﭙﯩﺸﻤﺎﻗﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺗﺎﭘﺴﯘﻥ‪.‬‬ ‫ﮔﯧﺮﻣﺎﻧﯩﻴﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﻮﺭﺍﻝ ﺳﻮﺩﯨﺴﻰ‬ ‫‪75‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬

‫ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺑﯚﻟﯜﻣﺪە ﺯﯨﻜﺮﻯ ﻛﻪﭼﻜﻪﻥ ﮔﯧﺮﻣﺎﻧﯩﻴﻪﻟﯩﻚ ﺗﯧﻠﯧﻔﯘﻥ ﻣﯘھﻪﻧﺪﯨـﺴﻰ )ﺗﯧﺨﻨﯩﻜـﻰ( ﻧﯩـﯔ ﺗﯘﺭﺍﻟﻐﯘﺳـﻰ‬ ‫ھﯩــﻼﻝ ﺋﻪھــﻤﻪﺭﺩە ﺑﻮﻟﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﭘــﺎﺕ‪ -‬ﭘــﺎﺕ ﻛﯚﺭﯛﺷــﯜپ‪ ،‬ﺳﯚھﺒﻪﺗﻠﯩــﺸﯩﭗ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘــﯘﻕ‪.‬‬ ‫ﺳﯚھﺒﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩە ﻛﯚﭘﺮەﻙ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩﺪﯨﻦ ﺑﻪﻛﺮەﻙ ﻗﻮﺭﺍﻟﻐـﺎ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴـﺎﺟﻠﯩﻖ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜـﻰ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺳﯚﺯ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺳﯚھﺒﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﻪﻣﯩﻤﯩﻲ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺳـﯚھﺒﻪﺗﻠﻪﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﺴﯩﺪە ﮔﯧﺮﻣـﺎﻧﯩﻴﻪ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺳﻮﺩﺍ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻤﻰ ﺋﯩﻤﺰﺍﻻﻧﺪﻯ‪ .‬ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻢ ﻣﻪﺯﻣـﯘﻧﻰ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺩﯙﻟﯩﺘـﻰ ﮔﯧﺮﻣﺎﻧﯩﻴﯩـﺪﯨﻦ ﺑﻪﺵ‬ ‫ﻣﯩﯔ ﺗﺎﻝ ﮔﯧﺮﻣﺎﻥ ﻣﯩﻠﺘﯩﻘﻰ ۋە ﺑﯘﻻﺭﻏﺎ ﻛﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﺋﻮﻕ‪ -‬ﺩﻭﺭﯨﻼﺭﻧـﻰ ﺋﺎﻟﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﺎﺭﯨـﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﺋـﺎﻣﯩﻠﯩﮕﻪ ﻛﺎﺑﯘﻟـﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﮔﯧﺮﻣﺎﻧﯩﻴﻪ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﯩﺴﻰ ۋﺍﺳﯩﺘﯩﭽﯩﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﻗﻮﺭﺍﻟﻼﺭ ﺋﺎﻟـﺪﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻛﺎﺑﯘﻟﻐـﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻧـﺪﯨﻦ ﺑﻪﺩەﺧـﺸﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﭘﺎﻣﯩﺮ ﻳـﻮﻟﻠﯩﺮﻯ ﺋـﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺗﺎﺷـﻘﯘﺭﻏﺎﻧﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻛﯧﻠﯩﻨﯩـﭗ ﺑﯩـﺰﮔﻪ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﭘـﯘﻝ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﺵ ﻧﻪﻕ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‪ 25% ،‬ﭘـﯘﻝ ﺋﺎﻟـﺪﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻛﺎﺑﯘﻟـﺪﯨﻜﻰ ﮔﯧﺮﻣـﺎﻧﯩﻴﻪ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﯩـﺴﯩﻐﺎ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﻗﯩـﺴﻤﻰ‬ ‫ﻗﻮﺭﺍﻝ ﻗﻮﻟﻐﺎ ﺗﻪﮔﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﻮﺩﯨﻐﺎ ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﯩﯔ ﺭﯨﻴﺎﺳـﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻜﯩﺪە ﻣﯘﺳـﺘﻪﻓﺎ‬ ‫ﺋﻪﻟــﻰ ﺑﯧــﻚ ﻛﯩــﻨﻪﺕ‪ ،‬ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﻼھ ﺧــﺎﻧﯩﻲ ۋە ﻛﻪﻣﯩــﻨﻪ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﭙﻨﯩــﯔ ﺋﯩــﺸﺘﯩﺮﺍﻛﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﮔﯧﺮﻣــﺎﻥ ﻣﯘھﻪﻧﺪﯨــﺴﻨﯩﯔ‬ ‫ھﯘﺯﯗﺭﯨﺪﺍ ﺗﻮﺧﺘﺎﻣﻼﺷﺘﯘﻕ‪ .‬ﻛﻪﻣﯩﻨﻪ ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻣﺎﻟﯩﻴﻪ ﻧﺎﺯﯨﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ ﺋـﻮﺭﯗﻥ ﺑﺎﺳـﺎﺭ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺋﯩـﺸﻠﻪپ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻢ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯘ ۋەﺯﯨﻴﭙﯩﻨﯩﯔ ﻳﯜﻛﻰ ﻣﺎﯕﺎ ﭼﯜﺷﺘﻰ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣﻪﻥ ﺩەﺭھـﺎﻝ ﺑﯩـﺮ‪ -‬ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺳـﻪﺭﺭﺍﻑ )ﺋـﺎﻟﺘﯘﻧﭽﻰ( ﻧـﻰ‬ ‫ﺋﯩــﺸﻘﺎ ﺳــﯧﻠﯩﭗ ﻗــﻮﺭﺍﻝ ﺳﻮﺩﯨ ـﺴﯩﻐﺎ ﻛﯧﺘﻪﺭﻟﯩــﻚ ﺋــﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﺗﻪﻗــﻠﻪپ‪ ،‬ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠــﮕﻪ ﺗﺎﭘــﺸﯘﺭﺩﯗﻡ‪ .‬ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩــﻞ‬ ‫ﺋــﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﻣﯘﺳــﺘﻪﻓﺎ ﺋﻪﻟــﻰ ﺑــﯧﻜﻜﻪ ﺗﺎﭘــﺸﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺟﯘﻣﻬﯘﺭﯨﻴﯩﺘﯩﻨﯩــﯔ‬ ‫ﻛﺎﺑﯘﻟﺪﯨﻜﻰ ﺩﺍﺋﯩﻤﯩﻲ ﺋﻪﻟﭽﯩﺴﯩﻠﯩﻚ ۋەﻛﺎﻟﻪﺗﻨﺎﻣﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺩﯨﭙﻠﻮﻣﺎﺗﯩﻴﻪ ﭘﺎﺳﭙﻮﺭﺗﻰ‪ ،‬ﻳﻮﻝ ﭼﯩﻘﯩﻤـﻰ ﻗﺎﺗـﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻗﯩﺶ ﭘﻪﺳﻠﻰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺋﻪﻟﭽﻰ ﻣﯘﺳﺘﻪﻓﺎ ﺋﻪﻟـﻰ ﺑﯧﻜﻨـﻰ ﺧﻪﻳﺮﻟﯩـﻚ ﺩﯗﺋـﺎﻻﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯘﺯﯨﺘﯩـﭗ ﻗﻮﻳـﺪﯗﻕ‪ .‬ﻣﯘﺳـﺘﻪﻓﺎ‬ ‫ﺋﻪﻟﻰ ﺑﯧﻜﻨﯩﯔ ﺑـﯘ ﻗﯧﺘﯩﻤﻘـﻰ ﺋﻪﻟﭽﯩﻠﯩـﻚ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘـﻰ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﻳﻪﻧﻪ ﻛﺎﺑﯘﻟﻐـﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻛﺎﺑﯘﻟـﺪﯨﻜﻰ ﻳـﺎﭘﻮﻧﯩﻴﻪ‬ ‫ﺋﻪﻟﭽﯩـــﺴﻰ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﻳﯧﻘﯩﻨـــﺪﯨﻦ ﺋﺎﻻﻗﯩﻠﯩـ ـﺸﯩﭗ ﺷـــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـــﺴﺘﺎﻥ ﺩﯙﻟﻪﺗﯩﻨﯩـــﯔ ﻣﯘﺳـــﺘﻪھﻜﻪﻣﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼـــﯜﻥ‬ ‫ﻳﺎﭘﯘﻧﯩﻴﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻚ ﻳﺎﺭﺩەﻣﻠﻪﺭﻧﻰ ﺳـﻮﺭﺍﺵ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋـﯘﻻﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩـﻚ ﺩﻭﺳـﺘﺎﻧﻪ ﺋـﺎﻻﻗﻪ‬ ‫ﺷﻪﻛﻠﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺵ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻼﺭﻣﯘ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪھﻤﻪﺩ ﺗﻪۋﻓﯩﻖ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻗﯩﯟﯦﺘﻰ‬ ‫ﺋﻪھﻤﻪﺩ ﺗﻪۋﻓﯩﻖ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﻯ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻳﺎﺭﯨـﺪﺍﺭ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺧﻪﺳـﺘﻪﺧﺎﻧﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨـﭗ ﻗﺎﻟـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳــﺎﻗﯩﻴﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺋــﯚﺯﯨﭽﻪ ﺋﻪﺭﻛﯩــﻦ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺒﺎﺷــﺘﺎﻕ ﻳﺎﺷﺎﺷــﻘﺎ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩــﺰﺩەﻟﮕﻪﻥ ۋﺍﻗﺘﺘ ـﺎ ﺋﻪﺗــﻠﻪﺱ‬ ‫ﺗﯚﺷــﻪﻛﻠﯩﻚ‪ ،‬ﻛﯩﻤﺨــﺎپ ﻛﯚﺭﭘﯩﻠﯩــﻚ‪ ،‬ﭘﻪﺭ ﻳﺎﺳــﺘﯘﻗﻠﯘﻕ ﺋــﯚﻳﻠﻪﺭﺩە ﮔــﯜﺯەﻝ ﺧﺎﻧﯩﻤﻼﺭﻧﯩــﯔ ﻗﻮﻳﻨﯩــﺪﺍ ﻳــﺎﻛﻰ ﺋﻪﻧﮕﻠﯩــﻴﻪ‬ ‫ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﺎﺳــﻰ ﺟﺎﻳﻼﺷــﻘﺎﻥ ﭼﯩﻨﯩﺒﺎﻏــﺪﯨﻦ ﺗﯧﭙﯩﻠﯩ ـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺋــﺎﺩەﺗﺘﻪ ﻗﯩﺮﻏﯩــﺰﻻﺭ ﻗﺎﺭﺍﺭﮔــﺎھﻰ‪ ،‬ھﻪﺭﺑﯩــﻲ‬ ‫ﻧﺎﺯﺍﺭەﺕ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﺪە ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩـﺴﯩﺪە ﻗﯩﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩـﺸﻰ ﺑـﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﮔﺎھﯩـﺪﺍ ﭼﯩﻨـﻰ‬ ‫ﺑﺎﻏﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻛﻪﺗﺴﻪ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻛﯜﻧﻠﻪپ ﻗﺎﺭﯨﺴﻰ ﻛﯚﺭﯛﻧﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ھﯩﻼﻝ ﺋﻪھﻤﻪﺭ ۋە ﺧﻪﺳﺘﻪﺧﺎﻧﺎ ھﻪﻣـﺪە ﺑـﺎﺵ‬ ‫ۋﺍﻛﺎﻟﻪﺕ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﻪﻟﻤﻪﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻐﺎ ﻛﯚپ ﺧﻪﺕ ﺋﻪۋەﺗﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﺋﺎﻗـﺴﯘ‪ ،‬ﻛﯘﭼﺎﺭﻻﺭﻏـﺎ ﺗﻮﺧﺘﯩﻤـﺎﻱ‬ ‫ﺧﻪﺕ ﻳﻮﻟﻼﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺳﯩﺮﻟﯩﻖ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﺶ ﻗﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﻣﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋــﯘ ﺑﯩــﺮ ﻛــﯜﻧﻰ ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨــﻰ ﺯﯨﻴــﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻗﯘﺷــﯩﻤﯩﺰﭼﻪ ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴــﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤــﺪﯨﻦ ﺋﻪھــﻤﻪﺩ ﺗﻪۋﻓﯩــﻖ‬ ‫ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﮕﻪ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻼﺭﻏﺎ ﺑـﺎﺵ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻥ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺳـﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨـﺴﯩﺪﺍ ﭘﻪﺭﻣـﺎﻥ‬ ‫ﻛﻪﭘﺘﯘ‪ .‬ﭘﻪﺭﻣﺎﻧﺪﺍ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﮕﻪ ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﻳـﺎﻗﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩـﺸﺘﺎ‬ ‫‪76‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺑﯘ ﺑﺎﺵ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻨﯩﯔ ﭘﯩﻜﺮﻯ ۋە ﺋﯩﻤﺰﺍﺳﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﯩﭙﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﻪھﻤﻪﺩ ﺗﻪۋﻓﯩﻖ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﮕﻪ ﺑـﯘ ﭘﻪﺭﻣـﺎﻥ‬ ‫ﻧﺎﺯﯨﺮﻻﺭ ﻣﻪﺟﻠﯩﺴﺪە ﻗﺎﺭﺍپ ﭼﯩﻘﯩﻠﯩﭗ ﺑﻮﻟﻐﯘﭼﻪ ﺋﯜچ‪ -‬ﺗﯚﺕ ﻛﯜﻥ ﺳﻪﺑﺮ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﯗﺵ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻜﻰ ﺋﯘﻗﺘﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﯘ ﻛﯜﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﺋﻪھﻤﻪﺩ ﺗﻪۋﻓﯩﻖ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﮕﻪ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﯨﻦ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷـﻠﯩﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻛﯜﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻳﻪﺗـﺘﻪ‪ -‬ﺳـﻪﻛﻜﯩﺰ ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩـﻖ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻳﻮﺷـﯘﺭﯗﻧﭽﻪ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﺋﺎﻗـﺴﯘ ﺗﻪﺭەﭘـﻜﻪ‬ ‫ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜــﻰ ﻣﻪﻟــﯘﻡ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﯩــﯔ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﻪھــﻤﻪﺩ ﺗﻪۋﻓﯩــﻖ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﻨﻰ ﺧﻮﺟــﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ‬ ‫ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩــﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐــﺎ ﺑﺎﺭﻏﯘﺯﻣــﺎﻱ ﻳﻮﻟــﺪﯨﻦ ﻗــﺎﻳﺘﯘﺭﯗپ ﻛــﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻛﺎﻣــﺎﻝ ﻣﻪﺧــﺪﯗﻣﻨﯩﯔ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﻘﯩــﺪﺍ ﺋــﺎﺭﯨﻒ‬ ‫ﺧﻮﺟﯩﻨﯩــﯔ ﺋــﺎﺗﻠﯩﻖ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋــﻮﻥ ﻧﻪﭘﻪﺭ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭ ﻣﺎﯕﺪﯗﺭﯗﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺋﺎﺗﯘﺷــﻠﯘﻕ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳــﻮﻝ‬ ‫ﺑﺎﺷﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﻪﺳﺘﯜﺭﻣﻪ ﻳﻮﻟﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻗﻮﻏﻼپ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﻳﻮﻟـﺪﺍ ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ ﻳﯧﺘﯩـﺸﯩﯟﺍﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﻛـﯧﭽﻪ ۋﺍﻗﺘـﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺋﻪھﻤﻪﺩ ﺗﻪۋﻓﯩﻖ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﻳﺎﺗﻘﺎﻥ ﺟﺎﻳﻨﯩﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻨﻰ ﻗﻮﺭﺷـﯩﯟﯦﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ‪» :‬ﭼﯩـﺮﺍﻳﻠﯩﻘﭽﻪ ﺗﻪﺳـﻠﯩﻢ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎڭ‪ ،‬ﻣﯩﯔ ﺟﯧﻨﯩﯔ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻧﻤﯘ ﻗﯘﺗﯘﻻﻟﻤﺎﻳﺴﻪﻥ« ﺩەپ ﺗﻪھﺪﯨﺖ ﺳـﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪھـﻤﻪﺩ ﺗﻪۋﻓﯩـﻖ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﻯ ﺑـﯘ‬ ‫ﮔﻪﭘﻜﻪ ﻛﯚﻧﻤﻪﻱ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ھـﺎﺯﯨﺮﻻپ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ﺟﺎﻧﻐـﺎ ﺑﯩـﺮ ﺟـﺎﻥ‪ ،‬ﺩەپ ﺋـﻮﻕ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨـﺸﻘﺎ ﺑـﯘﻳﺮﯗﻕ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ‬ ‫ﻳﯩـﺮﺍﻕ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐـﺎﻥ ﺑﯩــﺮ ﺟﺎﻳـﺪﺍ ﻛﺎﻣـﺎﻝ ﻣﻪﺧــﺪﯗﻣﻼﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺋﺎﺗﯘﺷـﻠﯘﻕ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭ ﻳـﯘﻗﯩﺮﻯ ﺋــﺎۋﺍﺯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﺋﺎﺩﺍﺷﻼﺭ! ﺋﺎﺭﻗﯩﺪﺍﺷﻼﺭ! ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﯩﺠﺎﺯەﺕ ﺋﺎﻟﻤﺎﻱ ﻗﯧﭽﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﻰ ﺳﻪھﺮﺍﻣﯘ ﺳـﻪھﺮﺍ ﺋﻮﻳﻨﺎﺗﻘـﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﺳــﯩﺰﻟﻪﺭ‪ ،‬ﺑﯩــﺰﻟﻪﺭ ﺗﻮﻧﯩﻤﺎﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩــﺮ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩــﯔ ﮔﯧــﭙﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨــﭗ ﻗــﺎﻥ ﺗﯚﻛﻪﻣــﺪﯗﻕ؟ ﺑﯩــﺮ ‪ -‬ﺑﯩﺮﯨﻤﯩــﺰﮔﻪ ﺋــﻮﻕ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺮﺍﻣــﺪﯗﻕ؟ ﺑﯩ ـﺰﮔﻪ ﺋﻪھــﻤﻪﺩ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﻨﻰ ﺗﺎﭘــﺸﯘﺭﯗپ ﺑﯧ ـﺮﯨﯖﻼﺭ‪ ،‬ﺳــﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ھــﯧﭻ ﮔﻪپ ﻳــﻮﻕ‪ .‬ﺋــﺎﺕ‪ ،‬ﺧﯘﺭﺟــﯘﻥ‪،‬‬ ‫ﻣﯩﻠﺘﯩﻘﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭ ﺋﯚﺯﯛﯕﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛـﺎﺭﯨﻤﯩﺰ ﻳـﻮﻕ‪ ،‬ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﮔﻪپ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﻪھـﻤﻪﺩ ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺋــﯚﺯ ھﺎﻟﯩﻐــﺎ ﻗﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪھــﻤﻪﺩ ﺗﻪۋﻓﯩــﻖ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﻯ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺋﯩــﺰﺯەﺕ‪ -‬ھــﯚﺭﻣﻪﺕ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋــﯚﺯ ﺋﯧﺘﯩﻐــﺎ‬ ‫ﻣﯩﻨﺪﯛﺭﯛﻟﯜپ ﺳﺎﻕ‪ -‬ﺳﻪﻻﻣﻪﺕ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﻳﯧﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﺭﺧﯩﭗ‪ ،‬ھﯚﺟﺠﻪﺗﻠﻪﺭ ﻣﯘﺳـﺎﺩەﺭە ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﭗ‪،‬‬ ‫ﻻﻳﯩﻘﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﻳﮕﻪ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﯘﺭﯗﻟﯘپ‪ ،‬ﺳﻮﺭﺍﻕ‪ -‬ﺗﯩﺮﮔـﺎۋ ﻗﻠﯩﻨﯩـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻟـﯘﻡ ﺑﻮﻟـﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺋـﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻧﮕﻠﯩـﻴﻪ ﺟﺎﺳﯘﺳـﻰ‬ ‫ﺋﯩــﻜﻪﻥ‪ .‬ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩــﯔ ﭘﻪﺭﻣــﺎﻧﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻳــﯜﻙ‪ -‬ﺗــﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯚﺗﻪﺭﺗﯩــﭗ ﺋﯧﺘﯩﻐــﺎ ﻣﻨــﺪﯛﺭﯛپ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﻳﯧــﺮﻯ —‬ ‫ھﯩﻨﺪﯨــﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﻳﻮﻟﻐــﺎ ﺳ ـﯧﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﭼﯩﻨﯩﺒﺎﻏ ـﺪﯨﻜﻰ ﺑﺮﯨﺘــﺎﻧﯩﻴﻪ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﺎﺳــﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷــﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﺗﻪﺭەپ ﻳﻮﻝ ﻗﻮﻳﻤﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ھﻪﻣﺴﺎﻳﻪ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﻪﺭ‬ ‫ﻳﺎﭘﻮﻧﯩﻴﻪ‪ :‬ﮔﻪﺭﭼﻪ ﻳﺎﭘﻮﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺯﯦﻤﯩﻨﻰ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻳـﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩـﺸﻰ‬ ‫ﺋﯧﻨﯩــﻖ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﺳﯩﻴﺎﺳــﯩﻲ ﻛﯩﻠﯩﻤــﺎﺗﻤﯘ ﻳــﺎﺭ ﺑﯩﺮەﺗﺘــﻰ‪ .‬ﭼــﯜﻧﻜﻰ ﻳﺎﭘﯘﻧﯩﻴﯩﻨﯩــﯔ ﺟﯘﯕﮕــﻮ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯘﻟﻐــﺎﻥ‬ ‫ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺩەﻝ ﻣﯘﺷﯘ ﺳـﻪۋەﺑﻠﯩﻚ ﻳـﺎﭘﻮﻧﯩﻴﻪ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﺎﻻﻗﻪ ﺋـﻮﺭﻧﯩﺘﯩﺶ ﺋﯘﺭﯗﻧﯘﺷـﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ‬ ‫ﺗﺎﺷــﻘﻰ ﻣﻮﯕﻐــﯘﻟﯩﻴﻪ ﺗﻮﺳــﻘﯘﻧﻠﯘﻕ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﻛﺎﺑﯘﻟــﺪﯨﻜﻰ ﻳــﺎﭘﻮﻧﯩﻴﻪ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﯩ ـﺴﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋ ـﺎﻻﻗﻪ‬ ‫ﺋﻮﺭﻧﯩﺘﯩﺶ ﺋﺎﺭﺯﯗﺳﯩﻤﯘ ﺳﯘﻏﺎ ﭼﯩﻼﺷﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻓﻐﺎﻧﯩﺴﺘﺎﻥ‪ :‬ﺋﺎﻓﻐﺎﻥ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﺩﯨﻨﻰ ھﻪﻡ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ﺟﻪھﻪﺗـﺘﻪ ﺷـﻪﺭﻕ ﺋﻪﻟﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﯘﺷـﻰ ۋە ﺑﯩـﺰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﻮﺷﻨﯩﺪﺍﺭﭼﯩﻠﯩﻘﻰ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺩﯙﻟﯩـﺘﯩﮕﻪ ﺩﻭﺳـﺘﺎﻧﻪ ﻣﯘﺋـﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨـﺴﻰ‬ ‫ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺑﯩﺮ ﮔﯧﺮﻣﺎﻥ ﺋﯩﻨﺠﯩﻨﯩﺮﻧﻰ ﺋﻪۋەﺗﯩﺸﻰ‪ ،‬ﻗﻮﺭﺍﻝ ﺳﻮﺩﯨـﺴﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋﯩﻤﻜـﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩـﭗ ﺑﯧﺮﯨـﺸﻰ ۋە ﺑﺎﺷـﻘﺎ‬ ‫ﻳﻮﻟﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﻛﻪڭ ﻳﻮﻝ ﺑﯧﺮﯨﺸﻰ ﻛﺎﺗﺘﺎ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﻮۋﯦﺘﻠﻪﺭ ﺭﻭﺳﯩﻴﯩﺴﻰ‪ :‬ﺭﻭﺳﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺳﻮۋﯦﺖ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟـﺪﺍﺭﻟﯩﺮﻯ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﯩﻤﯩﺰﮔﻪ‬ ‫ﺋﺎﻻﻗﯩﺪﺍﺭ ﺋﯩﺸﻼﺭﻏﺎ ﺑﻪﻙ ﺳﻪﺯﮔﯜﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻰ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﻰ ﺭەھﺒﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﻛﯩﻤـﻠﻪﺭ‬ ‫‪77‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺋـﯘﺭﯗﻕ‪ -‬ﺋﻪۋﻻﺩﯨﻨـﻰ ﺑﯩﻠﯩـﺶ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﮔﺎھﯩـﺪﺍ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧـﺎ ﺧـﺎﺩﯨﻤﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ھﻪﻳﺌﻪﺕ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە ﺋﻮﺭﺩﯨﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺋﻪﺭﺯﯨﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﺳﯜﺭﯛﺷﺘﻪ ﻗﯩﻠﯩـﺸﻨﻰ ﺑﺎھـﺎﻧﻪ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻧـﺎﺯﯨﺮﻻﺭ‪ ،‬ﻣﻪﻣـﯘﺭﻻﺭ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷــﯜپ‪ ،‬ﺗﻮﻧﯘﺷــﯘپ ﻗﺎﻳﺘــﺎﺭ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﻧــﺎ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑــﺎﺭﺩﻯ‪ -‬ﻛﻪﻟــﺪﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﯨــﺪە ﺳــﻮۋﯦﺖ ﺑــﺎﺵ‬ ‫ﺋﻪﻟﭽﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﻧﻮﺗﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻰ‪ :‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩە ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠـﺪﯛﺭﯛپ ﻳﺎﺯﻏـﺎﻥ ﭘـﺎﻻﻥ‬ ‫ﭼﺎﻏﺪﯨﻜﻰ ﺧﯧﺘﯩﯖﯩﺰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺷﯘﻧﻰ ﺋﯘﻗﺘـﯘﺭﯗپ ﻗﻮﻳﻤـﺎﻗﭽﯩﯩﻤﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﻣﻪﺯﻛـﯘﺭ ﺧﻪﺕ ﻣﻮﺳـﻜﯟﺍﺩﯨﻜﻰ ﺳـﻮۋﯦﺖ ﺗﺎﺷـﻘﻰ‬ ‫ﺋﯩﺸﻼﺭ ﻣﯩﻨﯩﺴﺘﯩﺮﻟﯩﻜﯩﮕﻪ ﻳﻮﻟﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺋﯧﻬﺘﯩﺮﺍﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﺋﯩﻤﺰﺍ‪.‬‬ ‫ﺑﯩــﺮ ﻛــﯜﻧﻰ ﺳـﻮۋﯦﺖ ﺋﻪﻟﭽﯩــﺴﻰ ﻗﺎﺳـﯩﻤﻮﻑ ﺑﯩــﺮ ﻣﻪﻣﯘﺭﻧﯩــﯔ ھﻪﻣﺮﺍھﻠﯩﻘﯩــﺪﺍ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐــﺎ ﻛﯩﺮﯨــﭗ ﻛﻪﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺗﺎﺷﻘﻰ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ ﺧﻮﺗﻪﻧﺪە ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺑـﺎﺵ ۋەﻛﯩـﻞ ﻗﯘﺑـﯘﻝ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﺷﯜﺷﺘﻪ ﺋﻪﻟﭽﻰ ﺳﯚﺯﻟﻪﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻼپ‪» :‬ﺳﺎۋﺳﯩﻦ‪ -‬ﺗﺎﺭگ ﻧﯩﯔ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺷﯚﺑﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗـﯚﮔﻪ ﻣﯧﻠـﻰ ﻳﻮﻗـﺎپ‬ ‫ﻛﯧﺘﯩﭙﺘﯘ‪ .‬ﻣﻪﺯﻛﯘﺭ ﻣﺎﻟﻨﻰ ﺗﺎﭘﺘﯘﺭﯗپ ﺑﯧﺮﯨﺸﯩﯖﯩﺰﻧﻰ ﺋﯜﻣﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ« ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻗﺎﭼـﺎﻥ ﻳﻮﻗﯩﻠﯩﭙﺘـﯘﺭ؟ ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﺳـﻮﺋﺎﻟﻐﺎ ‪-‬‬ ‫ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺏ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ‪ ،‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻞ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﻯ‪ :‬ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﺍ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ھﻪﺭ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻕ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺋﯩﻨﻘﻼﺑﺘﺎ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﺗﯜﺯﯛﻣﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ھﻪﻣﻤﯩﮕﻪ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺋﯩﺶ‪ .‬ﺟﺎﻧـﺎﺑﻠﯩﺮﻯ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺋﯩﻜﻜـﻰ‬ ‫ﺗﯚﮔﻪ ﻣﺎﻝ ﺳﺎۋﺳﯩﻦ‪ -‬ﺗﺎﺭﮔﻨﯩﯔ ﺗﯩﺠﺎﺭەﺕ ﻣﯧﻠﻰ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺑـﯘ ﻣﺎﻟﻨﯩـﯔ ﻗﻪﻳﻪﺭﺩە ﻳﻮﻗﺎﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻨﯩـﻖ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪،‬‬ ‫ﺷﯘﯕﺎ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﯩﺶ‪ ،‬ﺳﻮﺩﺍ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﺴﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻣﺎﻝ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﻛـﺎﺭۋﺍﻥ ﺑﯧـﺸﯩﺪﯨﻦ ﺳﯜﺭﯛﺷـﺘﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨـﺴﺎ‪ ،‬ﺋـﯘﻧﻰ ﻛـﺎﺭۋﺍﻥ‬ ‫ﺑﯧﺸﻰ ﺗﯧﭙﯩـﭗ ﺑﻪﺭﺳـﻪ ﻛﯧـﺮەﻙ‪ ،‬ﻗـﻮﻝ ﻗـﻮﻟﻨﻰ ﺗﻮﻧﯘﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﺗﻪﻟﻪپ ﻣﯘﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩـﺮ ﺗﻪﺭەپ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺑﻮﻟـﯘﺭﻣﯩﻜﯩﻦ؟ ﺩەپ‬ ‫ﺟﺎۋﺍﺏ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﻛــﯜﻧﻰ ﺭﯗﺳــﯩﻴﻪ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﯩـﺴﻰ ﺧﺎﺩﯨﻤﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻛﯩــﺸﻰ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﯩﻨﯩــﯔ ﺑﯩــﺮ ﺗﻪﻟﻪﭘﻨﺎﻣﯩـﺴﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺗﯜﺭﯛپ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻰ‪ :‬ﺧﺎﺩﯨﻤﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﭘﺎﻻﻧﻰ‪ ،‬ﭘـﺎﻻﻧﻰ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭ ﺭﯗﺳـﯩﻴﯩﮕﻪ ﺑﺎﺭﻣـﺎﻗﭽﻰ‪ ،‬ﻳـﻮﻝ ۋە ﭼﯧﮕﺮﯨـﺪﺍ‬ ‫ﺑﯩﺨﻪﺗﻪﺭﻟﯩﻜﯩﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻳﻮﻝ ﺧﯧﺘﻰ ﺑﯧﺮﯨﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳـﻮﺭﺍﻳﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺩﯦﮕﻪﻧـﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒـﺎﺭەﺕ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ‬ ‫ﺗﻪﻟﻪﭘﻨﺎﻣﻪ ﭘﺎﺳﭙﯘﺭﺕ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺑﯚﻟﯜﻣﯩﮕﻪ ﻳﻮﻟﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻳﻮﻝ ﺧﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻣﺎﻧـﺎ ﺷـﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ‬ ‫ﺋﻪﺭﺯﯨﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﺑﺎھﺎﻧﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪ -‬ﻛﯧﺘﯩﭗ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺑﺮﯨﺘﺎﻧﯩﻴﻪ‪ :‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩە ﺑﯘﺭﯗﻧﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﺋﻪﻧﮕﻠﯩـﻴﻪ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﯩـﺴﻰ ﻣﻪۋﺟـﯘﺩ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺋـﻮﺭﻧﻰ ﭼﯩﻨﯩﺒﺎﻏـﺪﺍ‬ ‫ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟــﯘپ ﺗــﯘﻧﺠﻰ ﻗﯧــﺘﯩﻢ ﺋﻪﻧﮕﻠﯩــﻴﻪ ﺋﻪﻟﭽﯩــﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻤﺰﺍﺳــﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺮ ﻧﻮﺗــﺎ ﺗﺎﭘــﺸﯘﺭﯗۋﺍﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻰ‪ :‬ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﻗﻮﺭﯗﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠـﺪﯛﺭﯛپ ﺋﻪۋەﺗـﻜﻪﻥ ﺧﯧﺘﯩﯖﯩـﺰﮔﻪ ﺗﻪﺷـﻪﻛﻜﯜﺭ‪ ،‬ﻣـﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‪ ،‬ﻗﯘﺭﯗﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ھﯘﺩﯗﺩ ›ﺗﯩﺮﺭﯨﺘﻮﺭﯨﻴﻪ‹ ﺩﺍﺋﯩﺮەﺳﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﺳﯩﯖﯩﺰ‪ .‬ﻣﻪﻣﻨﯘﻥ ﺑﻮﻟﯘﺭ ﺋﯩﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋﯧﻬﺘﯩـﺮﺍﻡ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‪:‬‬ ‫ﺋﯩﻤﺰﺍ‪.‬‬ ‫ﺑﯩــﺮ ﻧﻪﭼــﭽﻪ ﻛﯜﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺋﻪﻧﮕﻠﯩــﻴﻪ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﯩـﺴﯩﺪﻥ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽــﻰ ﺑﯩــﺮ ﺧﻪﺕ ﺗﺎﭘــﺸﯘﺭﯗۋﺍﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﺯﻣــﯘﻧﻰ‪:‬‬ ‫ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﯖﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﯩﺰﺍﻣﻨﺎﻣﯩﺴﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ؟ ﺑﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﺯﯗﺳﯩﺪﺍ ﺋﯩﺪﯗﻕ‪ .‬ھﯚﺭﻣﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﺋﯩﻤﺰﺍ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﭼﯩﻨﯩﺒﺎﻏﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﻧﮕﻠﯩﻴﻪ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯜﭼﯩﻨﯩﭽﻰ ﻧﻮﺗﯩﺪﺍ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ :‬ﺑﯩﺰﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺧﻮﺗﻪﻧــﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻗــﺴﺎﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﻜﻪﺭﯨﻢ ﺋﺎﻗــﺴﺎﻗﺎﻟﻨﯩﯔ ﺑﺎﻳﺎﻧﯩﻐــﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧــﺪﺍ ﺑﺮﯨﺘــﺎﻧﯩﻴﻪ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨﯩــﯔ ﭘﯘﻗﺮﺍﻟﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭘﺎﻻﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﺕ ﻳﯩﭙﯩﻜﻰ ﻻﺩﺍﺥ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﻏﺎﻳﯩﺐ ﺑﻮﻟﯘﭘﺘﯘ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﯩـﺸﻨﻰ ﺋﯧـﻨﯩﻘﻼپ‪ ،‬ﺋﺎﻗﯩﯟﯨﺘﯩـﺪﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭﺩﺍﺭ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﻮﺭﺍﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ھﯚﺭﻣﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﺋﯩﻤﺰﺍ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻟﭽﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﻣﻪﻛﺘـﯘﺑﻼﺭ‪ ،‬ﺩەﭘﻠﯘﻣﺎﺗﯩـﻚ ﻧﻮﺗﻼﺭﻏـﺎ ۋﺍﻗﺘـﻰ ‪ -‬ۋﺍﻗﺘﯩـﺪﺍ ﺧـﺎﺭﯨﺠﯩﻴﻪ ﻧـﺎﺯﺍﺭﯨﺘﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩــﻚ ﺟـﺎۋﺍﺑﻼﺭ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩــﭗ ﺗــﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯜﻳــﯜﻙ ﺑﺮﯨﺘﺎﻧﯩﻴﯩﻨﯩــﯔ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪﻟﭽﯩــﺴﻰ‪ ،‬ﺗﯩﭙﯩــﻚ ﺋﯩﻨﮕﻠﯩــﺰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺑﯘﺋﺎﺩەﻡ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨـﭗ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻳﯘﻧـﯘﺱ ﺑﻪﮔﻨﯩـﯔ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﺎﻧﻠﯩﻘﯩـﺪﺍ ﺳـﯚھﺒﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ‬ ‫ﺋﯩﻨﮕﻠﯩــﺰ ﺟﯘﯕﮕــﻮﭼﻪ ﺩەﺳــﺘﯜﺭﺧﺎﻥ ﻗﺎﺋﯩــﺪﯨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﺎﺧ ـﺸﻰ ﺑﯩﻠﮕﯩﻨﯩــﺪەﻙ‪ ،‬ﺧﻪﻧــﺰﯗ ﺗﯩﻠﯩﻨﯩﻤــﯘ ﻳﺎﺧــﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﺗﺘــﻰ‪ .‬ﺋــﯘ‬ ‫‪78‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﭼﺎﻳــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋــﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺶ ﺋﺎﻟﺪﯨــﺪﺍ ﺗﯘﺭﻏــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘــﻰ‪ .‬ﺑﯩــﺰﻟﻪﺭ ﺑﯘﻧﯩﯖــﺪﯨﻦ ﻗــﺎﺗﺘﯩﻖ‬ ‫ﺋﻪﭘـﺴﯘﺳﻼﻧﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋﯘﻣــﯘ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺷﻼ ﺋﻪﭘـﺴﯘﺳﻠﯩﻨﯩﭗ‪» :‬ﺷـﻪھﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋــﺎﺏ ‪ -‬ھﺎۋﺍﺳـﯩﻐﺎ‪ ،‬ﺳــﯩﺰ ﺧﻪﻟﻘﻨﯩـﯔ ﮔــﯜﺯەﻝ‬ ‫ﺧﯘﻟــﻖ‪ -‬ﺋــﺎﺩەﺗﻠﯩﺮﯨﯖﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩــﭗ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺋﯩــﺪﯨﻢ‪ .‬ﻧــﯧﻤﻪ ﭼــﺎﺭە‪ ،‬ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻤﻨﯩــﯔ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﯩﻐــﺎ ﺋﯩﺘــﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ‬ ‫ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﻣﻪﻥ‪ .‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﻳﯧﯖﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ۋەﺯﯨﻴﭙﻪﻡ ﺷﺎﯕﺨﻪﻱ ﺋﻪﻟﭽﯩﺨﺎﻧﯩـﺴﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯨﻜﻪﻥ‪ .‬ﺷـﺎﯕﺨﻪﻳﮕﻪ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﭗ ۋەﺯﯨﻴﭙﻪﻣﮕﻪ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﺷﯘﻡ ﻻﺯﯨﻢ« ﺩەپ ﺧﻮﺷﻠﯩﺸﯩﭗ ﻗﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﻰ ‪ -‬ﺋﯜچ ﻛﯜﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﻣﺎﯕﺎﺭ ۋﺍﻗﺘﯩـﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐـﺎ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﯧﯖـﻰ ﺋﻪﻟﭽﯩﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺋﯩـﺴﻤﯩﻨﯩﯔ ﮔﯧﻨﯧـﺮﺍﻝ ﺳـﺎھﯩﺐ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨـﻰ ﺑﯩﻠـﺪﯛﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋــﺎﺯ ﻛﯜﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﮔﯧﻨﯧﺮﺍﻟﺨـﺎﻥ ﺳـﺎھﯩﺐ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﭼﯩﻨﯩﺒﺎﻏﻘﺎ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﻰ‪ .‬ﻳﯧﯖﻰ ﺋﻪﻟﭽﯩﻨﯩـﯔ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﻐـﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪە ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﻗﯘﺭﺑﯧـﺸﯩﻨﯩﯔ ﭼﯩﻨﯩﺒـﺎﻍ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺋﺎﻻﻗﯩ ـﺴﻰ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩــﭗ ﻗﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﻮﻧــﺴﯘﻟﺪﯨﻦ ﺑﯩــﺮ ﻣــﯘﻧﭽﻪ ﺗﺎﭘﺎﻧﭽ ـﺎ ﺋﺎﻟﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨ ـﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻛﻮﻧــﺴﯘﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﺳــﯘﻟﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩــﺮﻯ ﺷــﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭ ﺋــﺎﺩەﺗﺘﻪ ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ ﻛــﯜﺭەﺵ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺷــﯘﻏﯘﻟﻼﻧﻐﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋــﺎﺯ‪ -‬ﺗــﻮﻻ ﻳــﺎﺭﺩەﻡ ﺑﯧﺮﯨــﭗ ﻗﻮﻳﻐــﺎﻥ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﺟﯩــﺪﺩﯨﻲ ﺑﯩــﺮ ﻛــﯜچ ﺳ ـﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻳــﺪﯗ‪،‬‬ ‫ۋەﺯﯨﻴﻪﺗﻜﻪ‪ ،‬ھﺎۋﺍﻏﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﺋﯩﺶ ﻛﯚﺭﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺋﺎﺳﻰ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﯚﺯ ﺑﯧـﺸﯩﻤﭽﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﯘﺯﺍﻕ ﺳـﻪﭘﻪﺭ )ﺋﺎﻓﻐﺎﻧﯩـﺴﺘﺎﻥ( ﮔﻪ ﻣـﯧﯖﯩﺶ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ھﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺑﯚﻟﯜﻙ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻳﯜﻛﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﺷﻘﯘﺭﻏﺎﻧﻐﺎ ﻣﺎﯕﺪﯗﺭﯗﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻳﻨــﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧــﺪﺍ ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﯩــﯔ ﭘﻪﺭﻣــﺎﻧﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﯩﺠــﺎﺭەﺕ ﻧــﺎﺯﯨﺮﻯ ﺋﻪﺑﯘﻟﻬﻪﺳــﻪﻥ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩــﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐــﺎ‬ ‫ﺳﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻥ ﺑـﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ھﻪﺭﺑﯩـﻲ‪ ،‬ﺋﻪﺳـﻜﯩﺮﯨﻲ ۋەﺯﯨﭙﯩـﺴﯩﺪﯨﻦ ﻳﯚﺗﻜﯩﻠﯩـﭗ ﺗﯩﺠـﺎﺭەﺕ ﻧﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻘﯩﻐـﺎ ﺗﻪﻳﯩـﻦ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﺸﻘﺎ ﻛﯩﺮﯨﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻳﯧﯖــﻰ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐــﺎﻥ ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ھﻪﻣــﺴﺎﻳﻪ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﻗﺎﻧــﺪﺍﻕ ﻣﯘﺋــﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨ ـﺴﺪﺍ ﮔﻪپ‬ ‫ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ ﺋﯩــﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺷــﯘﻧﻰ ﺋﯘﻧﺘﯘﻣﺎﺳــﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰ ﻛﯧﺮەﻛﻜــﻰ‪ ،‬ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﻣﯘﺳــﺘﻪﻗﯩﻞ ﺑﯩــﺮ ﺋﯩــﺴﻼﻣﯩﻲ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩــﯔ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷــﯩﻐﺎ ﻧﯧﻤﯩﺪﯨﻨــﺪﯗﺭ ﻗﻮﺷــﻨﺎ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺑﯩــﺮ ﺑﯚﻟــﯜﻛﻠﯩﺮﻯ ﻛﯚﯕــﯜﻝ ﺧﻮﺷــﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺭﺍﺯﻯ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺟﯜﻣﻠﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﻧﮕﻠﯩﻴﯩﻤﯘ ﺑﯘﻧﻰ ﺧﺎھﻠﯩﻤﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺳــﻪۋەﺑﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩــﺮﻯ‪ :‬ھﯩﻨﺪﯨــﺴﺘﺎﻧﺪەﻙ ﺑﯜﻳــﯜﻙ ﺑﯩــﺮ ﺋــﯚﻟﻜﻪ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗــﺎﻡ ﻗﻮﺷــﻨﺎ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﻣﯘﺳــﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﯧﺮﯨــﺸﻜﻪﻥ ﻛــﯜﻧﻰ ھﯩﻨﺪﯨــﺴﺘﺎﻧﻤﯘ ﻗــﺎﺭﺍپ ﺗﯘﺭﻣﺎﻳــﺪﯗ‪ .‬ﻗﻮﺷﻨﯩ ـﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒــﺮەﺕ ﺋﯧﻠﯩــﭗ‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ﻣﯘﺳــﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩــﺴﺘﻪﻳﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﻧــﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﯘﺷــﻰ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩــﻲ ﺭەۋﯨــﺸﺘﻪ ﺋﻪﻧﮕﻠﯩﻴﯩﻨﯩــﯔ ھﯩﻨﺪﯨــﺴﺘﺎﻧﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﺮﺍﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺋﯩﺴﻴﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﺋﯩﻨﮕﻠﯩﺰﻻﺭ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ھﻪﺭﮔﯩﺰ ﺭﺍﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﺭﯗﺳﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﻣﯘﺳﺘﻪﻗﯩﻞ ﺑﯩﺮ ﺗﯜﺭﻙ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﯩـﯔ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩـﺸﯩﻨﻰ ﺧﺎھﻠﯩﻤﺎﻳـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘ‪ ،‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯧﺮﻯ ﺭﯗﺳﻼﺭﻧﯩﯔ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻨﻰ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﯩـﺶ ﭘﯩﻼﻧﯩﻐـﺎ ﺧﯩـﻼپ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﺷــﻪﺭﻕ ﻗﯩــﺴﻤﻰ ﺋــﺎﺯﺍﺩ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺋﯧﻨﯩﻘﺘــﯘﺭﻛﻰ‪ ،‬ﻧــﯚۋەﺕ ﻏﻪﺭﺏ ﻗﯩــﺴﻤﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩــﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖــﺪﺍ‬ ‫ھﯧﭽﻘﺎﻧــﺪﺍﻕ ﺷــﻪﻙ ﻳﻮﻗﺘــﯘﺭ‪ .‬ﺋــﯚﺭﯛﻙ ﺋــﯚﺭﯛﻛﻨﻰ ﻛــﯚﺭﯛپ ﺋــﺎﻻ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺩﯦــﻤﻪﻙ‪ ،‬ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩــﺮ ﺋﯩــﺴﻼﻡ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﯩــــﯔ ﻣﻪۋﺟــــﯘﺩ ﺑﻮﻟــــﯘپ ﺗﯘﺭﯗﺷــــﻰ ﺭﯗﺳــــﯩﻴﻪ ۋە ﺋﻪﻧﮕﻠﯩﻴﯩـــﺪﯨﻦ ﺋﯩﺒــــﺎﺭەﺕ ﺋﯩﻜﻜــــﻰ ﺟﺎھﺎﻧﮕﯩﺮﻧﯩــــﯔ‬ ‫ﺋﯩﻤﭙﯧﺮﻳﺎﻟﯩﺰﻣﻠﯩﻖ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﭼﯜﺷﻤﻪﻳﺪﯗ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻛﯚﺭە‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ھﻪﻣـﺴﺎﻳﻪ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺑـﯘﻳﻪﺭﺩە ﻳﯧﯖـﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺴﻼﻡ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﭼﯩﺶ ﺗﯩﺮﻧﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ .‬ﻳﯧﯖـﻰ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐـﺎﻥ‪ ،‬ﻳﯧﯖـﻰ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐـﺎﻥ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨﻰ ﻳﯚﮔﯩﻜﯩﺪە ﺯەھﻪﺭﻟﻪﺵ ﻛﻮﻳﯩﻐﺎ ﭼﯜﺷـﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻗﻮﻟﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜـﻰ ھﯩـﻴﻠﻪ‪-‬‬ ‫ﻧﻪﻳــﺮەڭ‪ ،‬ﺩﯨﭙﻠﯘﻣﺎﺗﯩــﻚ ﭼــﺎﺭﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﻮﻟﻼﻧــﺪﻯ‪ .‬ﺯﺍﻣــﺎﻧﯩﯟﯨﻲ ﻗــﻮﺭﺍﻟﻼﺭﻧﻰ‪ ،‬ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩــﺸﻠﻪﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ ﻣﻪﻧﯩـﯟﻯ‬ ‫ﻗــﻮﺭﺍﻟﻼﺭ‪ ،‬ﭘﺮﯗﭘﺎﮔﺎﻧــﺪﺍ )ﺗﻪﺷــﯟﯨﻘﺎﺕ( ﻟﯩﺮﯨﻨــﻰ ﺋﺎﻳﯩﻤــﺎﻱ ﺋﯩــﺸﻘﺎ ﺳــﺎﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﺭەﺯﯨــﻞ‬

‫‪79‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ﭼﻪﺭﺧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯘﺳﺘﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﯗﺭﯗپ‪ -‬ﺋﺎﻳﻼﻧـﺪﯗﺭﯗپ‪ ،‬ﺋـﺎﺧﯩﺮﻯ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﻰ ﺑﯚﺷﯜﻛﯩﺪە ﺑﻮﻏﯘپ ﺗﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯚﺯ ﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻧﺪەﻙ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼھ ﺑﯘﻳﺮﯗﺳﺎ ھﺎﻣﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻛـﯜﻧﻰ ﺯﺍﻣـﺎﻥ ﺑـﯘ‬ ‫ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻨﺘﯩﻘﺎﻣﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﻐﯘﭼﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺗﯘﻏﺎﺭ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﻣﻪﻥ ﺳﺎﯕﺎ ۋەﺋﺪە ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﺎﺷﯘ ﻛﯜﻥ‪،‬‬ ‫ﻛﯩﻢ ﺑﯩﻠﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺋﯘ ﺋﻪﺗﻪﺩﯗﺭ ۋە ﻳﺎ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻳﻪﻗﯩﻨﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺭەﺋﯩﺲ ﺟﯘﻣﻬﯘﺭ ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩﯔ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﺋﯘﺷــﺒﯘ ﻛــﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴــﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩــﯔ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﻠﻪﺩﯨﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨــﺴﯩﺪﺍ ﺧﻪۋەﺭﻟﻪﺭ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ھـﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺑــﯘ ﻛـﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴــﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻢ ۋە ﻣﻪھﻤــﯘﺩ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻼﺭ ﺋﺎﻗـﺴﯘ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩــﺪﺍ ﻗﺎﺭﺍﺭﮔـﺎھ ﻗــﯘﺭﯗپ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋـــﯘﺭﯗﺵ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗـــﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑـــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠﻨﯩـــﯔ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩـــﺸﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋـــﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﯜﺗـــﯜۋﯦﻠﯩﺶ‬ ‫ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻛﯩﺮﯨـﺸﺘﻰ‪ .‬ﺋـﺎﺯ ﻛﯜﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺭﺍﻣﯩـﺰﺍﻥ ﺋﯧﻴـﻰ ﻛﯜﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺑﯩﺮﯨـﺪە ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻢ‬ ‫ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﺋﺎﺗﯘﺷﻘﺎ ﭼﯜﺷﯜپ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗﻪﺩەﻡ ﺑﺎﺳﺘﻰ‪ .‬ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻞ ﺑﺎﺷﻠﯩﻖ ھﻪﺭ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﻧـﺎﺯﯨﺮﻻﺭ‪ ،‬ﻣـﯘﻧﻪۋۋەﺭﻟﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﺗﯘﺷﻘﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻼﺭﻧﻰ ﻛﺎﺗﺘﺎ ﺗﻪﻧﺘﻪﻧﻪ ۋە ﺩەﺑﺪەﺑﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻻﻳﯩﻘﯩـﺪﺍ ﻗﺎﺭﺷـﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐﺎ ﭼﯜﺷﯜﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪھﻤﯘﺩ ﺳﯩﺠﺎڭ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻮﺷﯘﻧﯩﻤﯘ ﺭەﺋﯩـﺲ ﺟﯘﻣﻬﯘﺭﻧﯩـﯔ ﺋﯩﺰﯨـﺪﯨﻦ ﻳﯧﺘﯩـﭗ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩە ﺗﻮﭘﻼﻧـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ۋە ﻣﻪھﻤﯘﺩ ﺳﯩﺠﺎڭ ﻗﻮﺷﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺧﻪﻟـﻖ ﺧﯘﺭﺳـﻪﻧﺪﻟﯩﻜﻜﻪ‬ ‫ﭼﯜﻣﯜپ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺗﻜﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﺴﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻮﺭﺩﯨـﺪﺍ ﺗﻪﻛـﺮﺍﺭ‪ -‬ﺗﻪﻛـﺮﺍﺭ ﻣﻪﺟﻠﯩـﺴﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻧﯩﻬـﺎﻳﻪﺕ‪،‬‬ ‫ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﻛﯧﯖﻪﺷﺘﻪ ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭﮔﻪ ھﯘﺟﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩـﺶ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻨﯩـﯔ ﺋـﯘﺭﯗﻏﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﯗﺗـﯘﺵ ﻗـﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪھﻤـﯘﺩ‬ ‫ﺳــﯩﺠﺎڭ ﺑــﺎﺵ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻠﯩﻘﻘﺎ ﺳــﺎﻳﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﻗﯩﺮﻏﯩــﺰﻻﺭ‪ ،‬ﻣﯘھــﺎﺟﯩﺮ ﺋــﯚﺯﺑﯧﻜﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺋﺎﺭﺗﯘﺷــﻠﯘﻗﻼﺭ‪ ،‬ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﻪۋﺟــﯘﺩ‬ ‫ﻛــﯜﭼﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺧﻮﺟــﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ ھــﺎﺟﯩﻢ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭ ۋە ﺑﺎﺷــﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ھﻪﺭ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ھﯘﺟــﯘﻡ ﻧــﻮﻗﺘﯩﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻧــﺪﻯ‪ .‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﻘﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺋﯚﺯﺑﯧــﻚ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻧــﮕﻪﻥ ھﯘﺟــﯘﻡ ﻧﻮﻗﺘﯩــﺴﻰ ﻳﯧﯖــﻰ‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺧﯩﭽﯩﺮﭼﻰ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺟﺎﻱ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺰ ﺗﻪﺭەپ ﺑﺎﺵ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻨﯩﯔ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺳـﻪپ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ھﯘﺟﯘﻣﻐـﺎ ﺋﯚﺗﺘـﯘﻕ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﻣـﯘﺩﺍﭘﯩﺌﻪ‬ ‫ﺟﯧﯖﻰ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺷﻪھﻪﺭ ﻗﻮﺭﺷﺎۋﻏﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﭗ ﺧﯧﻠﻰ ﻛﯜچ ﻛﯚﺭﺳـﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ ﻛـﯚپ ﺋﯜﻧـﯜﻣﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩـﺪﻯ‪ .‬ﮔﺎھﯩـﺪﺍ‬ ‫ﺋﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﻮﺕ‪ -‬ﭼـﯚپ ﻳﯩﻐﻘﯩﻠـﻰ ﻗﻮﺭﻏﺎﻧﻨﯩـﯔ ﺳـﯩﺮﺗﯩﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘـﺎﻥ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺗﯘﺗﯘۋﯦﻠﯩﻨﯩـﭗ ﺳـﻮﺭﺍﻗﻘﺎ ﺗﺎﺭﺗﯩﻠـﺴﺎ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ‬ ‫ھﻪﻗﯩﻘﯩﻲ ﺋﻪھﯟﺍﻟﻨﻰ ﻳﻮﺷﯘﺭﯗپ ﺭﺍﺳﺘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺑﯩﺮﻧـﻰ ﺋـﻮﻥ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻛﯚﺭﺳـﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺧﯧﻠـﻰ ﺑﯩـﺮ ﻣﻪﺯﮔﯩـﻞ ﺋﯚﺗﻜـﯜﭼﻪ‬ ‫ۋەﺯﯨﻴﻪﺕ ﺋﻪﻧﻪ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﻧـﺎ ﺷـﯘ ﭼـﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩە ﻗﯘﺭﯗﻟﻐـﺎﻥ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨـﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻘﻰ‪،‬‬ ‫ﻣﯘھﺎﺟﯩﺮ ﺋﯚﺯﺑﯧﻜﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ ﺑﯧﻚ ﺋﯘﺭﯗﺷـﺘﺎ ﻳﺎﺧـﺸﻰ ﻛـﯜچ ﭼﯩﻘـﺎﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋـﯘ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨـﺴﻰ )ﺧـﻮﺗﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺷﻘﺎﺭﻣﯩﺴﻰ( ﻗﻮﺭﯗﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﭼﻮڭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻳﺎﻏﺎﭼﭽﯩﻼﺭﻧﻰ ﻳﯩﻐﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋـﯘﺯﯗﻥ ﺷـﻮﺗﯩﻼﺭﻧﻰ ﻳﺎﺳـﯩﺘﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺗﻮﭘﻼﺭﻧﻰ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﺘﯩﭗ ﺋﻮﻣﯘﻣﯩﻲ ھﯘﺟﯘﻣﻐـﺎ ھـﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻖ ﻛـﯚﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻼﺭﻣﯘ ﺋـﯚﺯ ﺋﻪھﯟﺍﻟﯩﻐـﺎ ﻛـﯚﺭە‪ ،‬ﺗﯜﺭﻟـﯜﻙ‬ ‫ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯜﻟﮕـﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺟﻪڭ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘـﺎ‪ ،‬ﺧﻪﺳـﺘﻪﺧﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩـﺮ ﺗﻪﺭﯨﭙـﻰ ﻳﺎﺭﯨـﺪﺍﺭﻻﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﺋﺎﻟﺪﯨﺮﺍﺷﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﻥ ھﯩﻼﻝ ﺋﻪھـﻤﻪﺭ ۋە ﺧﻪﺳـﺘﻪﺧﺎﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﺧﺎﺩﯨﻤﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺋـﺎﻳﯩﻐﻰ ﻳﻪﺭ ﺗﻪﮔﻤﻪﻳﺘﺘـﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻝ ‪ -‬ﻳﯘﺭﺗﺘــﺎ ﺋﯜﻣﯩــﺪ ﻛﯜﭼﻠــﯜﻙ‪ ،‬ﺑﯜﮔــﯜﻥ ﻳــﺎ ﺋﻪﺗﻪ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺋﯩــﺸﻰ ﺑﯩــﺮ ﺗﻪﺭەپ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ ،‬ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﻣﯘﺳــﺘﻪھﻜﻪﻡ‬

‫‪80‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯩﺸﻪﻧﭻ ﺑﯩﻠﻪﻥ ھﻪﻣﻤﻪ ﺋﺎﺩەﻡ ھﺎﻳﺎﺟﺎﻧﻐﺎ ﭼﯜﻣﯜﻟﮕﻪﻧﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘھﺎﺳﯩﺮە ﺳـﯧﭙﯩﮕﻪ ﻳـﯧﻘﯩﻦ ﺟـﺎﻳﻼﺭ ﺧﻪﻟـﻖ ﺋﺎﻣﻤﯩـﺴﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺑﯩﺮ ﺳﻪﻳﻠﯩﮕﺎھﻘﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻥ ﻛﻪﻟﺪﻯ!‬ ‫ﻗﯩﺶ ﻓﻪﺳﻠﻰ ‪ - 2‬ﺋﺎﻱ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻗـﺴﯘ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻥ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘـﯘﺩەﻛﻤﯩﺶ‪ ،‬ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﮔﻪﭘـﻠﻪﺭ‬ ‫ﺗﺎﺭﻗﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﮔﻪپ ﺭﺍﺳــﺖ ﺑﻮﻟــﯘپ ﭼﯩﻘﺘــﻰ‪ .‬ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻳﯧﯖــﻰ ﺷــﻪھﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﺍﺷﺘﯘﺭﻣﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻛﯧﻠﻪﺭ ﻳﻮﻟﯩﻨﻰ ﺗﻮﺳﯘپ ﻗﯧﻠﯩﺶ ﻻﺯﯨـﻢ‪ ،‬ﺩەپ ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻢ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻖ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺑﯚﻟﯜﻙ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻼﺭ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ .‬ﺧﻮﺗﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻧﯘﺭ ﺋﻪھﻤﻪﺩﻣﯘ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻗﯧﺘﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤـﺎ ﻣﻪھﻤـﯘﺩ‬ ‫ﺳﯩﺠﺎڭ ﺋﯚﺯ ﭘﻮﺯﯨﺘﺴﯩﻴﯩﺴﯩﻨﻰ ﺳﺎﻗﻼپ ﺷﻪھﻪﺭﻧﻰ ﻣﯘھﺎﺳﯩﺮە ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﯗۋەﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻗــﺴﯘ ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺧﻮﺟــﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ ھــﺎﺟﯩﻢ »ﭼﻮﻛﺎﻧﻴــﺎﺭ« ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﺟﺎﻳــﺪﺍ ﺋﯘﭼﺮﺍﺷــﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﺭﯨﺪﺍ ﺋﯘﺭﯗﺵ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘ ﺋﻪﺳﻨﺎﺩﺍ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﻳﺎﻥ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﻮﺭﺍپ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻗﻮﺭﺷـﺎۋﻏﺎ ﭼﯜﺷـﯜپ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﻪﺯﯨﻠﯩـﺮﻯ ۋەھﯩﻤﯩـﮕﻪ ﭼﯜﺷـﯜپ ﺋﺎﺭﻗﯩﻐـﺎ‬ ‫ﭼﯩﻜﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭﻣﯘ ﭘﺎﺭﺍﻛﻪﻧﺪە ﺑﻮﻟﯘپ‪» ،‬ﻗﺎچ‪-‬ﻗﺎچ« ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻤﻤﯘ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪڭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﺪﯨﻦ ﭼﯧﻜﯩﻨﯩﭗ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩە ھﯧﭻ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﺗﯘﺭﻣﺎﺳﺘﯩﻦ ﺷﻪھﻪﺭﻧﻰ ﺗﺎﺷﻼپ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺸﻜﻪ ﺗﻪﻳﻴـﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛـﯚﺭﺩﻯ‬ ‫ۋە ﺑﺎﺷــﻘﯩﻼﺭﻏﯩﻤﯘ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﻛﯧﺘﯩــﺸﻜﻪ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻕ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﺧــﻮﺗﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻟﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺋﻪﻣﯩــﺮ ﺳــﺎھﯩﺐ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻳﯧﯖﯩﺴﺎﺭﻏﺎ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺧﯩﻠﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺟﺎﺑـﺪﯗﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﻗـﻠﻪپ ﺑـﺎﺭﭼﻪ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭ‪ ،‬ﺋـﺎﺋﯩﻠﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﻓﻐﺎﻧﯩﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﯟﯦﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﺎﺵ ﻗﻮﺭﻏﺎﻧﻐﺎ ﺋﯘﺯﯨﺘﯩﭗ‪ ،‬ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩـﺮﻯ‪ ،‬ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﺕ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻣﭽﺎ ﺑﻮﻟﯘپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﻯ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻪﺳﯩﺮﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺷـﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩـﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷـﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘ‬ ‫ﻛﯜﻧﻰ ﺷﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﺑﯩـﺮ ھـﺎﻟﻪﺕ ﻳـﯜﺯ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩـﺸﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻖ ھﻪﻣـﻤﻪ ﺋـﺎﺩەﻡ ﺋـﺎﻻﻗﺰﺍﺩﯨﻠﯩﻜﻜﻪ‬ ‫ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﺑﺎﻳﻼﺭ‪ ،‬ﭘﯘﻟـﺪﺍﺭ‪ ،‬ﺗﯩﺠـﺎﺭەﺗﭽﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻗﻮﺭﻗـﯘﻧﭻ‪ ،‬ﺋﻪﻧﺪﯨـﺸﻪ‪ ،‬ھﻪﻣﻤﯩـﺪﯨﻦ ﺯﯨﻴـﺎﺩە‪ .‬ﭼـﻮڭ‪ -‬ﻛﯩﭽﯩـﻚ‬ ‫ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭ‪ ،‬ﺋﻮﻓﯧﺘــﺴﯩﺮﻻﺭ ﺷــﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩــﭗ‪ ،‬ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻘــﺎ ﺗــﺎﺭﺍپ ﻛﯧﺘﯩــﺸﻜﻪﻥ‪ .‬ﺷ ـﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩــﺮﮔﻪﻥ ﺑﯩــﺮ ﺟــﺎﻧﻠﯩﻘﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺧــﺸﯩﻤﻰ ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩــﻞ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻖ ھﻪﺭ ﻗﺎﻳــﺴﻰ ﻳﻮﻟﺪﺍﺷــﻼﺭ ھﯩــﻼﻝ ﺋﻪھــﻤﻪﺭﮔﻪ ﻳﯩﻐﯩﻠــﺪﯗﻕ‪ .‬ھﻪﻣﻤﻪﻳــﻠﻪﻥ ﺋــﯚﺯ‬ ‫ﭘﯩﻜﺮﯨﻨــﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐ ـﺎ ﻗﻮﻳــﺪﻯ‪ .‬ﻛــﯚپ ﺳــﺎﻧﻠﯩﻖ ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﭘﯩﻜــﺮﻯ ﺭەﺋﯩــﺲ ﺟﯘﻣﻬﯘﺭﻏــﺎ ﺋﻪﮔﯩــﺸﯩﭗ ﺷــﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﭼﯧﻜﯩﻨﯩﺸﻜﻪ ﻣﺎﻳﯩﻞ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻞ ﻣﺎﯕﺎ ﻗﺎﺭﺍپ‪» :‬ﻣﯘﺳﺎ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺳﯩﺰﻧﯩﯖﭽﻪ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩـﺰ؟« ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﯛﻡ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯩﺰ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﺎﻟﯩﺸﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻨﻰ ﺗﯜپ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﺪﯨﻦ ھﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩـﺰ‬ ‫ﺭەﺋﺲ ﺟﯘﻣﻬﯘﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺑﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋـﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ ﻗﻮﺷـﯘﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎﻻ«‪،‬‬ ‫ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﺑـﺎﺵ ۋەﻛﯩـﻞ ﺳـﯚﺯﯛﻣﻨﻰ ﺋـﺎﯕﻼپ ﺋﻮﺭﻧﯩـﺪﯨﻦ ﺗـﯘﺭﯗپ‪» :‬ﻗﯧﻨـﻰ ﻳـﯜﺭﯛﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴـﺎﺯ ھﺎﺟﻤﻨﯩـﯔ ھﯘﺯﯗﺭﯨـﺪﺍ‬ ‫ﻣﻪﺟﻠﯩــﺴﻨﻰ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠــﺪﯗﺭﯨﻤﯩﺰ«‪ ،‬ﺩەپ ﻳﻮﻟﻐــﺎ ﭼﯜﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺷــﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩــﺰ ﺑﯩــﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺧﻮﺟــﺎ ﻧﯩﻴ ـﺎﺯ ھــﺎﺟﯩﻢ‬ ‫ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺧﻮﺗﻪﻥ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨﺴﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ ﻣﯧﻨﻰ ھﺎﺟﯩﻤﻐﺎ ﻣﯘﺳﺘﻪﺷﺎﺭ )ﻣﻪﺳـﻠﻪھﻪﺗﭽﻰ( ﻟﯩﺮﯨﻤﯩـﺰﺩﯨﻦ‬ ‫ﺑﯩــﺮﻯ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ ،‬ﺩەپ ﺗﻮﻧﯘﺷــﺘﯘﺭﻏﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺋــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻛﻪﻟﯩــﻤﻪ ﺳــﯚﺯﻯ ﺑــﺎﺭ ﺋﯩــﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺩﯦــﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﻪﺷـﻜﻪ ﺑﺎﺷـﻠﯩﺪﯨﻢ‪ :‬ﻏــﺎﺯﻯ ﺋﺎﺗـﺎ! ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺷـﻪھﯩﺮﻯ ﺑﻪﻙ ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻘﺘـﺎ‪ ،‬ﺋــﺎﺯ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐـﺎﻥ ﻗــﺎﻧﻼﺭ ﺗﯚﻛﯜﻟـﯜپ ﻗﻮﻟﻐــﺎ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻣﻪﻟﯘﻣﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺑﯩـﺰﻟﻪﺭ ﺩﯛﺷـﻤﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻣﻪﻏﻠـﯘپ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻧﯩﻤﯩﺰ ﻳـﻮﻕ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﺧﻪﻟﻘﻨﯩــﯔ ۋەھﯩﻤﯩـﮕﻪ ﭼﯜﺷﯜﺷــﻰ ۋە ﺑﯩــﺮ ﺑﯚﻟــﯜﻙ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﭘﻪﺭﯨــﺸﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺳــﻪۋەﺑﻠﯩﻚ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩــﺸﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫‪81‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻜﯩﻨﯩﺸﻰ ﺋﻪﻗﯩﻠﮕﻪ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﺋﻪﻣﻪﺳﺘﯘﺭ‪ .‬ﭘﺎﺩﯨﺸﺎھﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﻪﺧﺘﻰ ﺗﻪﺧﺘﯩـﺪﯗﺭ‪ .‬ﭘﺎﺩﯨـﺸﺎھﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣـﺎﺯﺍﺭﻯ‬ ‫ﺗﻪﺧﺘﯩﺪﯗﺭ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎھﻨﯩﯔ ھﺎﻳـﺎﺗﻰ ﺗﻪﺧﺘﯩـﺪە ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـﺪەﻙ‪ ،‬ﻣﺎﻣـﺎﺗﻰ ھﻪﻡ ﺗﻪﺧﺘﯩﺪﯨـﺪﯗﺭ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋـﯚﺯﻟﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﯩﻠﺘﯩﭙ ـﺎﺕ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐــﺎ ﻛﯩﺮﯨــﭗ ﺋﯚﺯﺟﺎﻳﻠﯩﺮﯨــﺪﺍ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺳــﯩﻼ‪ ،‬ھﻪﻣــﻤﻪ ﺧﻪﻟــﻖ ﻗﺎﻳﺘﯩ ـﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﺳــﻜﯩﺮﻯ )ھﻪﺭﺑﯩــﻲ( ۋە‬ ‫ﻛﯩــﺸﯟەﺭﻯ )ﻣــﯜﻟﻜﯩﻲ( ﺑﻮﻟــﺴﯘﻥ ھﻪﻣــﻤﻪ ﺧﯩــﺰﻣﻪﺗﭽﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻣﻪﻣــﯘﺭﻟﻪﺭ ﺟــﺎﻱ‪ -‬ﺟﺎﻳﯩﻐــﺎ ﻗﺎﻳﺘﯩــﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﻣــﺎﻟﯩﻴﻪ ﻧــﺎﺯﯨﺮﻯ ﺋﻪﻟــﻰ‬ ‫ﺋــﺎﺧﯘﻥ ﺑــﺎﻱ ھــﺎﺯﯨﺮ ﺳــﻪﭘﻪﺭﺩە ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘــﺎ ﺋﻮﺭﻧﯩــﺪﺍ ۋەﺯﯨ ـﭙﻪ ﺋــﯚﺗﻪپ ﺗﯘﺭﻣــﺎﻗﺘﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﻣــﺎﻟﯩﻴﻪ ﻧــﺎﺯﺍﺭﯨﺘﻰ ﻗﺎﺭﻣﯩﻘﯩــﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺧﻪﺯﯨﻨﯩﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺋﺎﭼﻘﯘﺳــﻰ ﻣﻪﻧﺪﯨـﺪﯗﺭ‪ .‬ﭘــﯘﻟﻼﺭ‪ ،‬ﺭﯨــﮓ )ﻛﯩــﭙﻪﻙ( ﺋــﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭ ۋە ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﻧﻪﺭﺳـﯩﻠﻪﺭ ﭘــﻮﻻﺕ ﺳــﺎﻧﺪﯗﻗﻼﺭﺩﺍ‬ ‫ﺳﺎﻗﻼﻧﻤﺎﻗﺘﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺧﻪﺯﯨﻨﯩﻨﻰ ﺗﺎﺷـﻼپ‪ ،‬ﺋـﻮﺭﺩﯨﻨﻰ ﺑﯩﻜـﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﺷـﻪھﻪﺭﻧﻰ ﺑﻮﺷـﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﻣﻪﻣﻠﯩﻜﻪﺗﻨـﻰ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﮕﻪ‬ ‫ﺗﺎﺷﻼپ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻳﯘﺭﺗﺘﯩﻦ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩﺸﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﺧـﺎﻟﯩﻖ ھﻪﻡ ﺭﺍﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﻣﻪﺧﻠـﯘﻕ ھﻪﻡ ﺭﺍﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﯩﻠﺘﯩﭙـﺎﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻕ ﺑﯩﺮﺳ ـﯩﻠﻪ‪ ،‬ھﻪﻣﻤﻪﻳــﻠﻪﻥ ﺷــﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﺮﺳــﻪ‪ ،‬ﺑــﯘ ﻣﻪﺟﻠﯩــﺴﺘﻪ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏــﺎﻧﻼﺭ ﺑــﺎﺵ ﺑﻮﻟــﯘپ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐــﺎ‬ ‫ﻛﯩﺮﺳﻪﻙ‪ ،‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ھﻪﻣﺪە ﺭەﺋﯩـﺲ ﺟﯘﻣﻬـﯘﺭ ﻏـﺎﺯﻯ ﺋﺎﺗﯩـﺪﯨﻦ ﺋﯩﺠـﺎﺯەﺕ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻣﯘﻧـﺪﺍﻕ ﺑﯩـﺮ ھﯧﻜـﺎﻳﻪﺗﻨﻰ‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯚﺗﺘﯜﻡ‪ .‬ﺋﯚﺯ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩـﺪﺍ ﺭﯨـﻢ ﺋﯩﻤﭙﯧﺮﺍﺗﻮﺭﻟﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﻳﻮﺳـﺘﯩﻨﺌﺎﻧﯩﺲ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﻮﺭﺷـﺎۋﯨﻐﺎ ﭼﯜﺷـﯜپ‬ ‫ﻗﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻗﯘﺗﯘﻟﯘپ ﻗﯧﻠﯩﺸﻘﺎ ﻛﯚﺯﻯ ﻳﻪﺗﻤﻪﻱ‪ ،‬ﺗﻪﺧﺘﯩﻨﻰ ﺗﺎﺷﻼپ ﻗﯧﭽﯩـﺸﻘﺎ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻨﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺧﻮﺗـﯘﻧﻰ ﺗﯩﻴـﻮﺩﻭﺭ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪﯗ‪» :‬ﺋﻪﻱ ﭘﺎﺩﯨـﺸﺎھﯩﻢ! ﺑﯩـﺰ ﻗﺎﭼﻤـﺎﻳﻠﻰ‪ ،‬ﺋـﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﺗﯩﻨﯩﻘﯩﻤﯩـﺰ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻐـﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﺷﺎﻳﻠﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺋﯚﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺩﯛﺷﻤﻪﻥ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺷﻪھﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﻟﺴﯘﻥ«‪ .‬ﻳﻮﺳﺘﯩﻨﺌﺎﻧﯩﺲ ﺧﻮﺗﯘﻧﯩﻨﯩﯔ ﺑـﯘ ﮔﯧﭙﯩﻨـﻰ‬ ‫ﻗﯘﺑــﯘﻝ ﻗﯩﻠﻤــﺎﻱ‪» :‬ﺋﯘﻧــﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠــﺴﺎﻕ ﺗﯜﮔﯩـﺸﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺋــﯚﺯﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ھﻪﻻﻛﻪﺗــﻜﻪ ﺗﺎﺷــﻠﯩﻤﺎﻱ ﻗﯧﭽﯩــﭗ ﻗﯘﺗــﯘﻻﻳﻠﻰ« ﺩەﭘﺘــﯘ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻟﯩﻜﻪ ﺗﯩﻴﻮﺩﻭﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪» :‬ﺋﯘﻧﺪﺍﻗﺘﺎ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺳﯩﺰﻻ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﯩﯖﯩﺰﻧﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﭗ ﺷـﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﻛﯧﺘﯩـﯔ‪ ،‬ﺑـﯘﻧﻰ‬ ‫ھﯧﭽﻜﯩﻢ ﺑﯩﻠﻤﯩﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺗﻪﺧﺘﻨـﻰ ﻣﺎﯕـﺎ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗڭ« ﺩەﭘﺘـﯘ‪ .‬ﭘﺎﺩﯨـﺸﺎھ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ ﻛﯚﻧـﯜپ ﻣﻪﻟﯩـﻜﻪ ﺩﯦﮕﻪﻧـﺪەﻙ ﻗﯩﻠﯩﭙﺘـﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻟﯩﻜﻪ ﺗﯩﻴﻮﺩﻭﺭ ﺋﻪﺭﻛﻪﻙ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﯩﺪە ﻳﺎﺳﯩﻨﯩﭗ ﻗﻮﺷﯘﻧﻐﺎ ﺭەھﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪» :‬ﺟﻪﯕﭽﯩﻠﯩـﺮﯨﻢ! ﺑـﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻢ! ﺑﯜﮔـﯜﻥ ﻳـﺎ‬ ‫ﺋﯚﻟﯜﻡ ﻳﺎ ﺯەﭘﻪﺭ ﻛﯜﻧﻰ‪ ،‬ﻗﯧﻨﻰ ﻏﻪﻳﺮەﺕ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ« ﺩەپ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﮕﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺋﻮﻣﯘﻣﯩﻴﯜﺯﻟـﯜﻙ ھﯘﺟﯘﻣﻐـﺎ ﺋﯚﺗﯜﭘﺘـﯘ‪ .‬ﺋـﯚﻟﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﯚﻟــﯜپ‪ ،‬ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﻗﯧﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺋــﺎﺧﯩﺮﻯ ﺩﯛﺷــﻤﻪﻥ ﻗﻮﺷــﯘﻧﻰ ﺋﯜﺳــﺘﯩﺪﯨﻦ ﻏﺎﻟﯩــﺐ ﻛﯧﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﻳــﯘﺭﺗﻨﻰ ﺩﯛﺷــﻤﻪﻧﺪﯨﻦ ﺋــﺎﺯﺍﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭙﺘﯘ‪ .‬ﺑﯘ ﺧﯘﺷﺨﻪۋەﺭﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﻳﻮﺳـﺘﯩﻨﺌﺎﻧﯩﺲ ﻗﺎﭼﻘـﺎﻥ ﻳﯧﺮﯨـﺪﯨﻦ ﻗﺎﻳﺘﯩـﭗ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﺷـﺎھﻠﯩﻖ ﺗﻪﺧـﺘﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘـﺎ‬ ‫ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﭘﺘﯘ‪ .‬ﻏﺎﺯﻯ ﺋﺎﺗﺎ! ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩـﺸﻼﺭ‪ ،‬ۋەﻗﻪﻟﻪﺭ ﻛـﯚپ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧـﺪﯗﺭ‪ .‬ھـﯧﭽﮕﻪپ ﻳـﻮﻕ‪ .‬ﺗﯧﺨـﻰ ھﻪﻣـﻤﻪ ﺋﯩـﺶ‬ ‫ﻗﻮﻟﻠﯩﺮﯨﺪﺍ‪ ،‬ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﺷﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﺮەﻳﻠﻰ‪ ،‬ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﻠﺘﯩﭙﺎﺕ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﺪە‪ ،‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ ﻳﯧﻘﯩﻤﻠﯩـﻖ‪،‬‬ ‫ﻣﯘﻻﻳﯩﻢ ﺋﺎۋﺍﺯﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﯩﻘﯩﺮﻧﯩﯔ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯘۋۋەﺗﻠﻪپ ﺋﯚچ‪ -‬ﺗـﯚﺕ ﺟـﯜﻣﻠﻪ ﻗﯩـﺴﻘﺎ ﺳـﯚﺯ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﮔﻪپ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻢ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻖ ھﻪﻣﻤﻪﻳـﻠﻪﻥ ﺗﻪڭ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺗــﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ھﻪﺭﻛﯩـﻢ ﺋــﯚﺯ ﺋﯧﺘﯩﻐـﺎ ﻣﯩﻨﯩــﭗ ﺷــﻪھﻪﺭﮔﻪ‪،‬‬ ‫ﺋﻮﺭﺩﯨﻐــﺎ ﻗــﺎﺭﺍپ ﺭﺍۋﺍﻥ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺭەﺋﯩــﺲ ﺟﯘﻣﻬــﯘﺭ ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠــﮕﻪ ﻣﺎﻟﯩﻴﯩ ـﺪﯨﻜﻰ ﭘــﯘﻟﻼﺭﻧﻰ‪ ،‬ﺧﻪﺯﯨﻨﯩ ـﺪﯨﻜﻰ ﺋــﺎﻟﺘﯘﻥ‪،‬‬ ‫ھـــﯚﺟﺠﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﺎﭘـــﺸﯘﺭﯗﺷﻘﺎ ﺑـــﯘﻳﺮﯗﻕ ﻗﯩﻠـــﺪﻯ‪ .‬ﺑـــﺎﺵ ۋەﻛﯩـــﻞ ﻣﺎﯕـــﺎ ﺑـــﯘﻳﺮﯗﻕ ﻗﯩﻠـــﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺷـــﯩﻜﺎپ‪ ،‬ﭘـــﻮﻻﺕ‬ ‫ﺳــﺎﻧﺪﯗﻗﻼﺭﻧﻰ ﺋﯧﭽﯩــﭗ‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭﺩﯨﻜﻰ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﭘــﯘﻝ‪ ،‬ﺭﯨــﮓ ﺋــﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭ ۋە ھــﯚﺟﺠﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠــﮕﻪ ﺗﺎﭘــﺸﯘﺭﺩﯗﻡ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺮ‪ -‬ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺳـﺎﺋﻪﺕ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧـﺪە ﺑﯩـﺮ ﺋﯩـﺶ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ھﯩـﻼﻝ ﺋﻪھـﻤﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟـﺪﯨﻢ‪ .‬ﻳـﻮﻝ ﺋﯜﺳـﺘﯩﺪە ﻣﻪھﻤـﯘﺩ‬ ‫ﺳـــﯩﺠﺎڭ ۋە ﺋﯘﻧﯩـــﯔ ﺋﻪﺳـــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﯧﯖـــﻰ ﺷـــﻪھﻪﺭ ﻣﯘھﺎﺳﯩﺮﯨــﺴﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﻳﺘﯩـــﭗ ﺗﯧـــﺰﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐـــﺎ ﻛﯩﺮﯨـــﭗ‬ ‫ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘـــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛـــﯚﺭﺩﯛﻡ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺑـــﯘ ﭼﺎﻏـــﺪﺍ ﺗﻪﻛﻠﯩﭙﯩﻤﻨﯩـــﯔ ﻗﻮﻟﻼﺷـــﻘﺎ ﺋﯧﺮﯨـــﺸﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺳـــﯚﻳﯜﻧﮕﻪﻥ ھﺎﻟـــﺪﺍ‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﺘﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻥ ﻛﻪﻳ ـﭙﯩﻢ ﭼــﺎﻍ ھﺎﻟــﺪﺍ ﺧﻪﺳــﺘﻪﺧﺎﻧﺎ ﺋﯩــﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺭەﺗــﻜﻪ ﺳــﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻪﺗﯩﻜــﻰ ﺋﯩــﺸﻼﺭ ھﻪﻗﻘﯩــﺪە ﺧﺎﺩﯨﻤﻼﺭﻏــﺎ‬ ‫ﻳﻮﻟﻴــﻮﺭﯗﻕ ﺑﯧﺮﯨﯟەﺗﻜﻪﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ‪ ،‬ﻣــﯘﻧﻪۋۋەﺭﻟﻪﺭ‪ ،‬ﺑــﺎﺵ ۋەﻛﯩــﻞ‪ ،‬ﺑﯩــﺮ ﺑﯚﻟــﯜﻙ ﻧــﺎﺯﯨﺮﻻﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ھﯩــﻼﻝ ﺋﻪھــﻤﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺗﻮﭘﻼﻧــﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﺧﻮﺟ ـﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩــﯔ ﻗﻮﺷــﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﺷــﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻜﯩﻨﻤﻪﻛﭽــﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺧﻪۋەﺭ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺳـﻮﻏﯘﻕ ﺧﻪۋەﺭ ھﻪﻣﻤﻪﻳﻠﻪﻧﻨـﻰ ھﻪﻳـﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟـﺪﯗﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑـﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐـﺎﻥ ﺑـﺎﺵ ۋەﻛﯩـﻞ‬ ‫‪82‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺩەﺭھﺎﻝ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷـﻜﯩﻠﻰ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐـﺎ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﺯ ﺋﯚﺗـﯜپ ﻗﺎﻳﺘﯩـﭗ ﻛﻪﻟـﺪﻯ ۋە‬ ‫ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ھﺎﻣﺎﻥ ﺑﯧﺸﯩﻨﻰ ﺋﻮﻳﻨﯩﺘﯩـﭗ‪» :‬ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﻢ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻖ ﺋﯚﺯﺑﯧـﻚ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺗﯘﺭﻣﯩﺴﺎ ﺑﯩﺰﻣـﯘ ﺷـﻪھﻪﺭﺩە ﺗﯘﺭﻣـﺎﻳﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺩەپ ﮔﻪﭘﻨـﻰ ﻛﻪﺳـﺘﻰ ھﻪﻡ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻤـﯘ ﺋـﻮﺭﺩﯨﻨﻰ ﺗﺎﺷـﻼپ‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ« ﺩەپ ﺳﯚﺯﯨﻨﻰ ﺗﯜﮔﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗــﺘﻪ‪ ،‬ﺩﯗﻧﻴــﺎﺩﯨﻜﻰ ﺋﯧﻐﯩــﺮ ﻣﯘﺳــﯩﺒﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩــﺮﻯ ﻗﻮﺷــﯘﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺗــﺴﯩﺰﻟﯩﻜﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑــﯘ ھــﺎﻝ ﺑــﺎﺵ‬ ‫ﻛﯚﺗﯜﺭﺩﯨﻤﯘ‪ ،‬ھﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﺑﻮﻟﯘﺷـﻘﺎ ﻣﻪھﻜﯘﻣـﺪﯗﺭ‪ .‬ﻣﻪﺳـﯩﻠﻪﻥ‪ :‬ﻧﺎﭘـﺎﻟﯩﻴﻮﻥ ﺑﻮﻧﺎﭘـﺎﺭﺕ‪ ،‬ۋﯨﻠﻬـﯧﻠﯩﻢ ‪،II‬‬ ‫ﻣﯘﺭﺍﺩﺧـــﺎﻥ ‪ ،II‬ﻳـــﺎۋﯗﺯ ﺳـــﯘﻟﺘﺎﻥ ﺳـــﻪﻟﯩﻤﺨﺎﻥ‪ ،‬ﻧﯩﻜـــﻮﻻﻱ ‪ II‬ۋە ﺑﺎﺷـــﻘﺎ ﭘﺎﺩﯨـــﺸﺎھﻼﺭ ﺳـــﻪﺭﺩﺍﺭ‪ ،‬ﺋﻪﺳـــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺗـــﺴﯩﺰﻟﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﻓﺎﺟﯩﺌﻪﻟﯩـــﻚ ﺋـــﺎﻗﯩﯟەﺗﻜﻪ ﻳﻮﻟﯘﻗﻘـــﺎﻥ‪ .‬ﺗﺎﺭﯨﺨﺘـــﺎ ﺋﻪﺳـــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩـــﺸﯩﻨﯩﭗ ﺋﺎﻟـــﺪﺍﻧﻐﺎﻥ ۋە‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣــﺪﺍﺭﻟﯩﻘﺘﯩﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻐــﺎﻥ ﺩﯙﻟﻪﺗــﻠﻪﺭ ﻛــﯚپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧــﺪﯗﺭ‪ .‬ﺧﯘﺳﯘﺳــﻪﻥ ﺑﯩﺰﻧﯩــﯔ ﺯﺍﻣــﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩەﻙ ﺋﯩﺸﻪﻧﭽــﺴﯩﺰﻟﯩﻚ‬ ‫ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﺪﺍ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ھﯧﭽﻜﯩﻢ ھﯧﭽﻜﯩﻤﯩﻨﻰ ﺗﯘﺗﻤﯩﺪﻯ‪ ،‬ھﻪﺭﻛﯩﻢ ﺋﯚﺯﻯ ﺧﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻯ ﺑﻪگ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﻗﺎﻻﻳﻤﯩﻘـﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺧﻪﻟﻖ ﺗﻮپ‪ -‬ﺗﻮپ ﺑﻮﻟﯘپ ﺷـﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﺑﯧـﺸﻰ ﭼﯜﺷـﻜﻪﻥ ﺗﻪﺭەﭘـﻜﻪ ﻛﯧﺘﯩـﺸﻤﻪﻛﺘﻪ‪ ،‬ھﻪﻣـﻤﻪ ﻳﻪﺭﺩە‬ ‫ۋەھﯩﻢ‪ ،‬ﻗﻮﺭﻗﯘﻧﭻ‪ ،‬ﺩەﻛﻜﻪ‪ -‬ﺩﯛﻛﻜﻪ ھﯚﻛﯜﻡ ﺳﯜﺭﻣﻪﻛﺘﻪ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺑـﺎﺵ ۋەﻛﯩـﻞ ۋە ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻳـﺎﺭﺩەﻣﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ۋە‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ھﯩﻼﻝ ﺋﻪھﻤﻪﺭﮔﻪ ﺗﻮﭘﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺵ ۋەﻛﯩﻞ‪» :‬ھﻪﻣﻤﻪ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﺪﯗﺭ‪ ،‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺑﺎﺵ ﻛﯧﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻣـﯘ ھﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻨـﺎﻳﻠﻰ« ﺩﯦـﺪﻯ‬ ‫ۋە ﻣﺎﯕــﺎ ﻗـﺎﺭﺍپ‪» :‬ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﻢ! ھﺎﺯﯨﺮﻣﯘﺳــﯩﺰ؟« ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺟـﺎۋﺍﺑﻪﻥ‪» :‬ﻣـﺎﺯﯨﺮﯨﻤﯩﺰ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩە ﻗﺎﻟﯩـﺪﯗ ﺩەپ ﺋــﻮﻳﻼپ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ھﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻖ ﻛﯚﺭﻣﯩﮕﻪﻧﯩﺪﯨﻢ« ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ‪» :‬ﺋﺎﺗﻠﯩﺮﻯ ﻗﻪﻳﻪﺭﺩە؟« ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ»ﺋﯧـﺘﯩﻢ ﻳـﻮﻕ‪،‬‬ ‫ﻗﯧﭽﯩﺸﻘﺎ ھﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻘﻤﯘ ﻳﻮﻕ‪ ،‬ﺗﻪﻗﺴﯩﺮ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ھﯩﻼﻝ ﺋﻪھﻤﻪﺭﺩە ﺋﺎﻏﺮﯨﻘﻼﺭﻏﺎ ﻗـﺎﺭﺍپ ﺗـﯘﺭﯨﻤﻪﻥ« ﺩﯦـﺪﯨﻢ‪ .‬ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ‪:‬‬ ‫»ﻳــﺎﻕ‪ ،‬ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺑــﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﭼــﺎﻏﻼﺭ ﻛﻪﺗﺘــﻰ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩە ﻗﺎﻟــﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﻠﻪﺭﮔﯚﺷــﯩﯖﯩﺰﻧﻰ ﺋــﺎﻣﺒﯘﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﭘـﺎﺭﭼﻪ‪ -‬ﭘــﺎﺭﭼﻪ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺗﺎﺷــﻼپ‪ ،‬ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ ﺋﺎﺯﺍﺑﻼﺭﻏــﺎ ﮔﯩﺮﯨﭙﺘــﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻗﯧﻨــﻰ ﺩەﺭھــﺎﻝ ھــﺎﺯﯨﺮ ﺑﻮﻟــﯘڭ‪ ،‬ﺑﯩــﺰ ﺳــﯩﺰﻧﻰ‬ ‫ﺗﺎﺷــﻼپ ﻛﻪﺗﻤﻪﻳﻤﯩــﺰ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧــﻰ ﻣــﯘﻧﺘﻪﺯﯨﺮ ﻗﯩﻠﻤــﺎڭ‪ ،‬ۋﺍﻗــﺖ ﻗﯩــﺲ« ﺩﯦ ـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪» :‬ﻧــﯧﻤﻪ ﺋﯜﭼــﯜﻥ؟« ﺩﯦ ـﺪﯨﻢ‪ .‬ﺳــﺎﺑﯩﺖ‬ ‫ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ‪» :‬ﺳﯩﻴﺎﺳﻪﺗﻜﻪ ﺋﺎﺭﯨﻼﺷﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﯖﯩﺰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺑﯘﻧﻰ ﺷﯜﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺩﯦـﺴﻪﻡ ﺑـﻮﻻﺭ‪ ،‬ھﯩـﻼﻝ ﺋﻪھﻤﻪﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺑﻮﺯ ﺋﯧﺘﯩﻨﻰ ﺳﯩﺰ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﯔ‪ ،‬ﺧﺎﺩﯨﻤﻠﯩﺮﯨﯖﯩﺰ ﻣﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺗﻨﻰ ﺧﻮﺗﻪﻥ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨﯩﺴﻰ ﺗﻪﻗﻠﻪپ ﺑﻪﺭﺳـﯘﻥ« ﺩەپ ﺑـﯘﻳﺮﯗﻕ‬ ‫ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋــﺎﺗﻠﯩﻖ ﺷــﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩــﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨــﭗ ﻣــﯘھﺘﻪﺭەﻡ ﺋﺎﻧــﺎﻡ‪ ،‬ﺑــﺎﻻ‪ -‬ﭼﺎﻗــﺎﻡ‪ ،‬ﺋــﯘﺭﯗﻕ‪ -‬ﺗﯘﻏﻘــﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻢ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺧﻮﺷﻠﯩــﺸﯩﭗ ﭼﯩﻘــﺘﯩﻢ‪ .‬ﺑــﯘ ﺑﺎﻣــﺪﺍﺗﻘﺎ ﺋﻪﺯﺍﻥ ﺋﻮﻗﯘﻟﻐــﺎﻥ ﭼــﺎﻍ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﺷــﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﺮﯨــﭗ ﭼﯩﻘﻘــﯘﭼﻪ ﺑﯩ ـﺮەﺭ ﺟــﺎﻧﻠﯩﻖ‬ ‫ﮔﻪۋﺩﯨﻨــﻰ ﻛﯚﺭﻣﯩــﺪﯨﻢ‪ .‬ھﯩــﻼﻝ ﺋﻪھــﻤﻪﺭﮔﻪ ﻳﯧﺘﯩــﭗ ﻛﻪﻟــﺴﻪﻡ‪ ،‬ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺭەھﺒﻪﺭﻟﯩــﺮﻯ ﺋــﺎﺕ ﺋﯜﺳــﺘﯩﺪە ﻣﯧﻨــﻰ ﻛﯜﺗــﯜپ‬ ‫ﺗﯘﺭﯗﺷــﻘﺎﻥ ﺋﯩــﻜﻪﻥ‪ .‬ھﻪﻣﻤﻪﻳــﻠﻪﻥ ﺗﻪﯕــﻼ ﺋﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏــﺎ ﻗﺎﻣﭽــﺎ ﺋﯘﺭﯗﺷــﺘﯘﻕ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺷــﻪھﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑﯘ ﻛﯜﻧﻰ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﻣﻪھﺸﻪﺭ ﻛﯜﻧﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﻪڭ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺳﻪھﺮﺍﺩﺍ ھﻪﻣـﻤﻪ ﺋـﺎﺩەﻡ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺧﯩﻞ ﺟﯩﺪﺩﯨﻴﻠﯩﻚ‪ ،‬ﺋﺎﻻﻗﺰﺍﺩﯨﻠﯩﻚ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋﻮﻏـﯘﻝ ﺋﺎﺗﯩﻐـﺎ‪ ،‬ﻗﯩـﺰ ﺋﺎﻧﯩﻐـﺎ ﺑﺎﻗﻤـﺎﺱ ﺋﯩـﺪﻯ‪ ،‬ھﻪﻣﻤﯩﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﺒﯩﺮ ﺋﯩﺴﺘﯩﻜﻰ ﺗﯧـﺰﺭەﻙ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯘﺯﺍﻗﻼﺷـﻤﺎﻕ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ھﻪﺭﮔﯩـﺰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻐـﺎ ﻗﺎﺭﺍﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩـﺶ ﻳـﻮﻕ‪ .‬ﺧﻪﻟـﻖ‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﺧﯧﻠﻰ ﻳﯩﺮﺍﻗﻼپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺗﻠﯩﻖ‪ ،‬ﭘﯩﻴﺎﺩە ھﻪﻣﻤﻪ ﺋـﺎﺩەﻡ ﺋـﯚﺯ ﺩەﺭﺩﯨـﺪە‪ ،‬ﺋـﯚﺯ ھـﺎﻟﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﺎۋﺍﺭە‪،‬‬ ‫ﺑﻪﺯﻯ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﻰ‪ -‬ﺋﯩﻜﻜﯩﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﯘپ ﺩەﺭﺗﻠﻪﺷﻜﻪچ‪ ،‬ﻳﻮﻟﻠﯩﺮﯨﻐـﺎ ﺭﺍۋﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷـﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ‪ ،‬ﻣﻪﻧﻤـﯘ ﺋـﯚﺯﯛﻡ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎۋﺍﺭە ھﺎﻟﺪﺍ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺎﺗﺘﯩﻢ‪ .‬ﺗﻮﺳـﺎﺗﺘﯩﻦ ﻗﯘﻟﯩﻘﯩﻤﻐـﺎ ﻣﯘﯕﻠـﯘﻕ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎۋﺍﺯ ﺋﺎﯕﻼﻧـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﺎۋﺍﺯ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﺗﻪﺭەﭘـﻜﻪ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩــﻨﻼپ ﻛﯧﻠﯩ ـﭗ ﻗﺎﺭﯨ ـﺴﺎﻡ‪ ،‬ﺑﯩــﺮ ﻳــﺎﺵ ﻳﯩﮕــﺖ ﻳﯧﻘﯩﻤﻠﯩــﻖ ﺋــﺎۋﺍﺯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻧﺎﺧــﺸﺎ ﺋﻮﻗــﯘپ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ ﺋﯩــﻜﻪﻥ‪ .‬ﺑﯩــﺰ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷــﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺳﺎﻻﻣﻼﺷــﺘﯘﻕ‪ .‬ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧــﺪﺍ ﺑــﯘ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩــﻖ ﻳﯩﮕﯩــﺖ ﺩﺍﺭﯗﻟﻤــﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﯩﻴﻦ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﯩﺮﯨﺪەﻙ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺑﯩـﺮ ‪ -‬ﺑﯩﺮﯨﻤﯩـﺰﮔﻪ ﻣﻪﻧﯩﻠﯩـﻚ ﻗﺎﺭﯨـﺸﯩﭗ ﻗﻮﻳـﺪﯗﻕ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺑـﯘ ﻳﯩﮕﯩﺘﻨﯩـﯔ ﻛﯚﯕـﯜﻝ ﺋﺎۋﯗﻧـﺪﯗﺭﯗپ‬ ‫‪83‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻥ ﻧﺎﺧﺴﺸﯩـﺴﯩﻐﺎ ﺋـﺎﭘﯩﺮﯨﻦ ﺋﻮﻗـﯘﺩﯗﻡ ۋە ﻳﯩﮕﯩﺘـﺘﯩﻦ ﺑـﺎﻳﯩﻘﻰ ﻧﺎﺧـﺸﯩﻨﻰ ﻗﺎﻳﺘـﺎ ﺋﯘﻗـﯘپ ﺑﯧﺮﯨـﺸﻨﻰ ﺋﯚﺗﯜﻧـﺪﯛﻡ‪ .‬ﺋـﯘ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪:‬‬ ‫ﻣﻪﻥ ﺗﯘﻏﯘﻟﯘپ ﺋﻮﻳﻨﺎپ ﺋﯚﺳﻜﻪﻥ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﺯﯨﺰ ۋەﺗﻪﻥ ﻳﯘﺭﺗﯘﻡ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﺎپ‪ -‬ﻳﯧﺸﯩﻠﻠﯩﻖ‪ ،‬ﻛﯜﻥ ﻛﯚﺭﯛﻧﻤﻪﺱ‪،‬‬ ‫ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ ﻛﻪﺑﻰ ﺑﺎﻏﻼﺭ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﺯﻡ ﺋﻪﻳﻠﻪﺑﺎﻥ ﻣﻪﺷﺮەﺏ ﻗﯘﺭﯗپ‪،‬‬ ‫ﺳﺎﺯﻟﻪﺭ ﭼﺎﻟﯩﺐ ﺩﺍﭘﻠﻪﺭ ﺋﯘﺭﯗپ‪،‬‬ ‫ﺳﯧﻤﯩﺰ‪ -‬ﺳﯧﻤﯩﺰ ﻗﻮﻳﻠﻪﺭ ﺳﻮﻳﯘپ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﺸﺮەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﺎﻏﻼﺭ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﻮﻗﯘپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪» :‬ﺋﯚﺗﻜـﯜﺭ ﺑﯩـﺮ ﺷـﺎﺋﯩﺮﻧﯩﯔ ﺷـﯧﺌﯩﺮﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩـﺪﻯ« ﺩەپ ﻗﻮﻳـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﻪﺷﻪﻛﻜﯜﺭ‪ ،‬ﺗﻪھﺴﯩﻨﻠﻪﺭ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪» ،‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ ،‬ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ ،‬ھﻪﻣـﻤﻪ ﻧﻪﺭﺳـﻪ ﻗﺎﻟـﺪﻯ« ﺩﯦﺪﯨﻤـﺪە‬ ‫ﻧﺎﻣﯩﻖ ﻛﻪﻣﺎﻟﻨﯩﯔ ﻣﯘﻧﯘ ﻣﯩﺴﺮﺍﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﭘﯩﭽﯩﺮﻟﯩﺪﯨﻢ‪:‬‬ ‫ۋەﺗﻪﻧﻨﻰ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﮕﻪ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗپ ﺗﯘﺭﯗپ‪،‬‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻜﻪ ﺯەھﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﭽﯜﺭﯛپ ﺗﯘﺭﯗپ‪،‬‬ ‫ﻧﻮﭼﻰ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﺪﯗﻕ‪ ،‬ﺩەپ ﻳﯜﺭﺩﯗﻕ ﻻپ ﺋﯘﺭﯗپ‪،‬‬ ‫ﺋﻮﻳﻼﻳﻠﻰ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭﺭﺍﻕ‪ ،‬ﻧﯧﻤﻪ ﻗﯩﻠﺪﯗﻕ ﺑﯩﺰ؟‬ ‫ﺋﯩﻤﺎﻧﻐﺎ ﻻﻳﯩﻘﻤﯘ ﺋﯘﺷﺒﯘ ﺋﯩﺸﯩﻤﯩﺰ؟‬ ‫ھﻪﺭﻛﯩﻢ ﺋﯚﺯ ﺋﻪھﯟﺍﻟﻰ‪ ،‬ﺋـﯚﺯ ﭘﯩﻜـﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﻳﻮﻟﯩﻐـﺎ ﻛﯧﺘﯩـﺸﯩﯟﺍﺗﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺑﯩﺰﻣـﯘ ھﻪﻡ ﻳـﯜﺭﯛپ‪ -‬ﻳـﯜﺭﯛپ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺗﻮﺧﺘﺎپ ﺋﺎﺭﺍﻡ ﺋﺎﻟﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑﯘﭼﺎﻏﺪﺍ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ‪ ،‬ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻤﻼﺭ ھﻪﻣﺮﺍھﻠﯩـﺮﻯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻳـﯧﻘﯩﻦ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜـﻰ ﻳـﻮﻝ ﺗﯚﭘﯩـﺪە ﺗـﻮپ‪ -‬ﺗـﻮپ ﺑﻮﻟـﯘپ ﭼـﺎﻱ ﺋﯩﭽﯩـﺸﯩﭗ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﺷـﻘﺎﻥ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ .‬ﺑﯩﺰﻣـﯘ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨـــﭗ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـــﯔ ﺋﺎﺭﯨـــﺴﯩﻐﺎ ﭼﯚﻛﺘـــﯘﻕ‪ .‬ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐـــﺎ ﮔﯜﻟﺨـــﺎﻥ ﻳﯩﻘﯩﻠﯩـــﭗ‪ ،‬ھﻪﻣﻤﻪﻳـــﻠﻪﻥ ﮔﯜﻟﺨـــﺎﻧﻨﻰ ﭼﯚﺭﯨـــﺪەپ‬ ‫ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﺷﺘﯘﻕ‪ .‬ﻗﯩﺸﻼﻕ ﺑﯧﮕﻰ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﻧﺎﻥ ﺗﻪﻛﻜﻪﻧﮕﻪ ﺑﯩﺮ ﺑﯘﺭﺩﯨﺪﯨﻦ ﺗﻪﮔﺪﻯ‪ ،‬ﺗﻪﮔﻤﯩﮕﻪﻧﮕﻪ ﻳـﻮﻕ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘ‬ ‫ﺋﻪﺳﻨﺎﺩﺍ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ ﻣﺎﯕﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪» :‬ﺩﺍﻣﻮﻟﻼ ھﺎﺟﯩﻢ! ﺑﯘﭼﺎﻱ ﺗـﺎﺗﻠﯩﻘﻤﯩﻜﻪﻥ ﻳـﺎﻛﻰ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ‬ ‫ﺋﻮﺭﺩﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳﺎﻣﺎۋەﺭﺩە ﻗﺎﻳﻨﺎپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺗﺎﺷﻜﻪﻧﺘﭽﻪ ﭼﺎﻱ ﺗﺎﺗﻠﯩﻘﻤﯩﻜﻪﻥ؟« ﺩﯦـﺪﯨﻢ‪ .‬ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ ﺑـﯘ ﮔﯧـﭙﯩﻤﮕﻪ ﺟـﺎۋﺍﺑﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ھﺎﺯﯨﺮ ﮔﻪپ ۋﺍﻗﺘﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﻗﯧﻨﻰ ﻣﺎﯕﺎﻳﻠﻰ« ﺩەپ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﭼﯜﺷﺘﻰ‪ .‬ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻜﯩﻨﮕﻪﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺋﻪﮔﻪﺷــﻜﯜﭼﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﺎﺷــﻼپ‪ ،‬ﺋﻪﺭﻛﻪﺷــﺘﺎﻡ ﺗﻪﺭەﭘــﻜﻪ ﻛﻪﺗﺘــﻰ‪ .‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺑﯩــﺮ ﻗﯩــﺸﻼﻗﺘﺎ ﻗﺎﺭﺍﺭﮔــﺎھ‬ ‫ﻗــﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻨﯩــﯔ ﺑﺎﺷــﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﺑﯩــﺮ ﺑﯚﻟــﯜﻙ ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩــﺮﻯ‪ ،‬ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩــﺸﯩﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋﯩــﺴﺘﯩﻘﻼﻝ‬ ‫ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩـﺮﻯ ﻳﯧﯖﯩـﺴﺎﺭﻏﺎ ﺗﻮﭘﻼﻧـﺪﻯ‪ ،‬ﻗﻪﻟـﺌﻪ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﺋﯚﺗﻜـﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩـﺮ ﻳﯩﻐﯩﻨـﺪﺍ ﻣﯘھـﺎﺟﯩﺮ‬ ‫ﺋــﯚﺯﺑﯧﻜﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﻪﺭﯨﻤﺠــﺎﻥ ﻗﯘﺭﺑﯧ ـﺸﻰ ۋە ﺋــﺎﺭﯨﻒ ﺧﻮﺟﯩﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﺩﺍ ﺗﯘﺭﯗﺷــﻰ ﻗــﺎﺭﺍﺭ‬ ‫ﻗﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﻛﻪﻣﯩـﻨﻪ ﺋـﺎﺟﯩﺰ ﺑﻪﻧـﺪە ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻗـﺎﺯﻯ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭ ﻣـﻮﻟﻼ ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩﺟـﺎﻥ ﺋـﺎﺧﯘﻥ ﺋﻮﺷـﯩﻲ ﺋﯩﻜﻜﯩﻤﯩـﺰ ﺳـﺎﺑﯩﺖ‬ ‫ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻨﯩــﯔ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﺎﺧــﺸﺎﻡ ﻧﺎﻣﯩﺰﯨــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺋﺎﺗﻠﯩﻨﯩــﭗ ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﻗﺎﺭﺍﺭﮔﺎھﯩﻐــﺎ ﺑــﺎﺭﺩﯗﻕ‪ .‬ﺑﯩــﺰ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﻛﻪﻧﺠﻰ ﻣﯩﯖﺒﯧﺸﯩﻨﻰ ھﯧﻠﯩﻼ ﺋـﯘ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏـﺎ ﻳـﻮﻟﻼپ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ .‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻐﺎ ﺳـﺎﺑﯩﺖ‬ ‫‪84‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻨﯩــﯔ ﺳــﺎﻟﯩﻤﯩﻨﻰ ﻳﻪﺗﻜــﯜﺯﺩﯗﻕ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ‪ :‬ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣــﻮﻟﻼﻡ ﺑــﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﺳــﻜﯩﺮﯨﻲ ﻛﯜﭼﻨﯩــﯔ ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﺩﺍ‬ ‫ﺗﻮﭘﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﻻﺯﯨﻢ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ھﻪﻣﺪە ھﻪﻣﻤﻪﻳﻠﻪﻥ ﺋﯚﻡ‪ -‬ﺋﯩﻨﺎﻕ ھﺎﻟﺪﺍ ﻣﻪﺳـﻠﯩﻬﻪﺕ‪ -‬ﻛـﯧﯖﻪﺵ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯩـﺶ ﻛﯚﺭﯛﻟـﺴﻪ‬ ‫ﺗﯧﺨﯩﻤــﯘ ﻓﺎﺋﯩــﺪﯨﻠﯩﻚ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨــﻰ ﻧﻪﺯەﺭﺩە ﺗﯘﺗــﯘپ ﺗــﯚﺕ ﻗﯘﺭﺑﯧـﺸﯩﻨﻰ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﻏﺎ ﻛﯧﻠﯩــﺸﻜﻪ‬ ‫ﺗﻪﻛﻠﯩ ـﭗ ﻗﯩﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻟﻪﺭﻧــﻰ ﺋﻪۋەﺗﺘ ـﻰ‪ ،‬ﺩﯦ ـﺪﯗﻕ‪ .‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ‪» :‬ﻣﻪﻥ ﺋﻪﺗﻪ ﺑــﺎﺭﯨﻤﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤــﺎ ﺋــﺎﺭﯨﻒ ﺧﻮﺟــﺎ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﻛﻪﺭﯨﻤﺠــﺎﻧﻼﺭ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻨــﻰ ﺋﯧﻠﯩ ـﭗ ﺳــﯩﺰﻟﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﻪڭ ﻛﯩﭽﯩ ـﻠﻪپ ﻳﻮﻟﻐــﺎ ﭼﯩﻘــﺴﯘﻥ« ﺩﯦ ـﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻳﯧﯖﯩﺴﺎﺭﻏﺎ ﻛﻪﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻤﯘ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﺭﯨـﺪﺍ ﺗـﯚﺕ‬ ‫ﺗﺎﻣﻐﺎ ﭼﯧﭽﯩﻠﯩﭗ ﻛﻪﺗـﻜﻪﻥ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭ ﺑﯩـﺮ‪ -‬ﺑﯩـﺮﻟﻪپ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﻳﯧﯖﯩـﺴﺎﺭﻏﺎ ﺗﻮﭘﻠﯩﻨﯩـﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷـﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﺷـﯘ ﻛـﯜﻧﻠﻪﺭﺩە‬ ‫ﻳﯧﯖﯩﺴﺎﺭ ﻗﻪﻟﺌﯩﺴﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺑﯩﺮ ﻳﯩﻐﯩﻦ ﺋﯧﭽﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻳﯩﻐﯩﻨﻐﺎ ﺋﯚﺯﺑﯧـﻚ‪ ،‬ﻗﯩﺮﻏﯩـﺰ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋـﺎﺭﺗﯘﺵ‪ ،‬ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺗﯧﯖﺠﺎﯕﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺧﻮﺗﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻟﯩﺮﻯ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ ﺧـﺎﺩﯨﻤﻠﯩﺮﻯ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷـﺘﻰ‪ .‬ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ ﻳﯩﻐﯩﻨـﺪﺍ ﺳـﯚﺯ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺋﯚﺯ ﺳﯚﺯﯨﺪە ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﻧﻰ ﺑﯩﻜﺎﺭﺩﯨﻦ‪ -‬ﺑﯩﻜﺎﺭ ﺗﺎﺷـﻼپ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰﻧﯩـﯔ ﺧﺎﺗـﺎ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻛﯩــﺮﮔﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺋــﺎﺯ ﻣﯩﻘــﺪﺍﺭﺩﺍ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨــﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻣــﺪﻯ ﻳﻪﻧﻪ ﻳﯧﯖــﻰ ﺑﺎﺷــﺘﯩﻦ ھﻪﻣــﻤﻪ ﺑﯩــﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺋﻮﻣــﯘﻣﯩﻲ ھﯘﺟــﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩــﺸﯩﻘﺎ ﺗﻪﻳﻴــﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛﯚﺭﯛﺷــﯩﻤﯩﺰ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻜﯩﻨــﻰ ﺑﺎﻳــﺎﻥ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﺋﻪﮔﯩــﺸﭗ ﺑﯩــﺮ ﻗﺎﺗــﺎﺭ‬ ‫ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮﯨﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ھﻪﻣﻤﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﺩەﻙ ﻗﻮﺷﯘﻟﯘﺷﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﺋﻮﻣﯘﻣﯩﻴﯜﺯﻟـﯜﻙ ھﯘﺟـﯘﻡ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻗﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘ ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻏﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ھﯘﺟﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩـﺶ ﻣﻪﻗـﺴﯩﺘﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺭەھﺒﻪﺭﻟﯩـﺮﻯ‬ ‫ۋە ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻼﺭ ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﺩﯨﻦ ﻳﻮﻟﻐــﺎ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗــﺎﺭﺍپ ﻳــﯜﺭﯛپ ﻛﻪﺗﺘــﻰ‪ .‬ﻛﻪﻣﯩــﻨﻪ ﺑــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﺋﺎﻏﺮﯨــﭗ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤــﺪﯨﻦ ﺧﻪﺳــﺘﻪﺧﺎﻧﯩﺪﺍ ﻗﺎﻟــﺪﯨﻢ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﻣﺎﯕــﺎ ﻳﻪﻧﻪ ۋەﺯﯨ ـﭙﻪ ﻳﯜﻛﻠﻪﻧــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯘ ﺑﻮﻟــﺴﯩﻤﯘ ﻣﻪﺟﺪﯨ ـﺪﺩﯨﻦ‬ ‫ﺑﻪﮔﻨــﻰ ﻛﯜﺗــﯜۋﯦﻠﯩﺶ ۋەﺯﯨﭙﯩ ـﺴﻰ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﺟﺪﯨ ـﺪﺩﯨﻦ ﺑﻪگ ﻛﻪﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻓﻐــﺎﻧﭽﻪ ﻛﯩﻴﯩــﻨﮕﻪﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩــﺮ ﺳــﺎﺭﺍﻳﻐﺎ‬ ‫ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﻰ‪ .‬ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﻣﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷﺘﯜﻡ‪ .‬ﻛﯚﺭﯛﺷﯜﺷـﺘﻪ ﺋـﯘ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽـﻰ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻳـﺎﭘﯘﻧﯩﻴﯩﮕﻪ ﺋﻪﻟﭽـﻰ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠـﮕﻪﻥ‪،‬‬ ‫ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﻤﻪﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻤﯩﺰﻧﯩـﯔ ﻗﻮﺷـﻨﺎ ﺩﯙﻟﻪﺗـﻠﻪﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺋﺎﻻﻗﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ‪ ،‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤـﯘ‬ ‫ﺭﯗﺳﯩﻴﻪ‪ ،‬ﺋﻪﻧﮕﻠﯩﻴﻪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺗﯘﺗﻘﺎﻥ ﭘﻮﺯﯨﺘـﺴﯩﻴﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻗﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻓﻐﺎﻧﯩـﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻤﯩـﺰﮔﻪ ﻳـﺎﺭﺩەﻡ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺋﻪھﯟﺍﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺋﯩﭽﻜـﻰ ﺋﯩـﺸﻼﺭ ﺗﻮﻏﺮﯨـﺴﯩﺪﺍ ﺑﯩـﺮ ﻗﺎﺗـﺎﺭ ﺳـﻮﺋﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﺳـﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻏـﺎ ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩـﺮﯨﻢ‬ ‫ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺗﻪﭘـﺴﯩﻠﯩﻲ ﺟـﺎۋﺍﺏ ﺑﻪﺭﺩﯨـﻢ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻼﺭﺩﯨﻤـﯘ ﺧﯧﻠـﻰ ﻛـﯚپ ﺳﯚھﺒﻪﺗﻠﻪﺷـﺘﯘﻕ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻛﯜﺗﯜﻧـﯜﺵ‬ ‫ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺋﯘﺭﯗﻧﻼﺷﺘﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻗﻪﻟﺌﻪ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﺳـﺎھﯩﺒﻨﯩﯔ ھﯘﺯﯗﺭﯨﻐـﺎ ﺑﯩﻠـﻠﻪ ﻛﻪﻟـﺪﯗﻕ‪.‬‬ ‫ﺯﯨﻴﺎﺭەﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻣﻪﺟﺪﯨﺪﺩﯨﻦ ﺑﻪگ ﺋﺎﺭﺍﻣﮕﺎھﯩﻐﺎ ﻗـﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻛﻪﭼﻘـﯘﺭﯗﻥ ﭘﻪﻳﺘﻠﯩﺮﯨـﺪە ﭘـﺎﺕ‪ -‬ﭘـﺎﺕ‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﺷـﯜپ ﺳﯚھﺒﻪﺗﻠﯩـﺸﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺪﯗﻕ‪ .‬ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ھﯘﺟــﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐـﯘﭼﻪ ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﺩﯨﻜﻰ ﺑـﻮﺵ ۋﺍﻗﺘــﺘﯩﻦ‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﻰ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﺶ ﻏﻪﺭﯨﺰﯨﺪە ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻛﯧﺮەﻙ‪ ،‬ﻣﻪﺟﺪﯨﺪﺩﯨﻦ ﺑﻪگ ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻢ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯘﭼﺮﯨـﺸﯩﺶ ﺋﺎﺭﺯﯗﺳـﻰ‬ ‫ﺑــﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩــﭗ ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺭﯨ ـﺪﯨﻦ ﺋــﯜچ‪ -‬ﺗــﯚﺕ ﻛــﯜﻥ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧــﺪە ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣــﻮﻟﻼﻡ‪ ،‬ﺯەﺭﯨــﻒ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻬــﺎﺟﯩﻢ‪ ،‬ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﻼھ ﺧــﺎﻧﯩﻲ‪ ،‬ﻣﻪھﻤــﯘﺩ ﻧﻪﺩﯨــﻢ ﺑﯧــﻚ‪ ،‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ‪ ،‬ﺳــﯘﻟﺘﺎﻧﺒﯧﻚ‪ ،‬ﺯەﻳﻨــﯘﺩﺩﯨﻦ ﻛــﺎﺭۋﺍﻥ ۋە ﺑﺎﺷــﻘﺎ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻼﺭ ھﻪﻣــﺪە ﭘﺎﺗﯩﭙــﺎﺭﺍﻕ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻛﻪﺗــﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺭﻭھــﻰ ﭼﯜﺷــﻜﯜﻥ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭ ﺑﯩــﺮﺩﯨﻦ‪ -‬ﺋﯩﻜﻜﯩــﺪﯨﻦ ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﻏﺎ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺸﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ھﺎﻟﻨﯩﯔ ﺳﻪۋەﺑﻨﯩﻰ ﺑﯩﻠﺪﯗﻗﻜﻰ ﺷﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ھﯘﺟﯘﻡ ﺋﯜﻧﯜﻡ ﺑﻪﺭﻣﻪﭘﺘﯘ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ھﯘﺟﯘﻡ‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨــﺪﺍ ﺩەپ ﺋﯚﺗﯜﻟﮕﻪﻧــﺪەﻙ‪ ،‬ﺩﯙﻟﻪﺕ ﭼــﻮﯕﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻼﺭ ﻗﻮﺷــﯘﻧﻨﻰ ﺑﺎﺷــﻼپ‪ ،‬ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩــﭗ‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻳﯧﻘﯩﻨﻼپ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﭗ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻳﻨﻰ ﺗﺎﻟﻼپ ﻗﺎﺭﺍﺭﮔﺎھ ﻗﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﻗﻮﺷﯘﻥ ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ھـﺎﺭﺩﯗﻕ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩـﭗ‪ ،‬ھﯘﺟﯘﻣﻐــﺎ ﺗﻪﻳﻴــﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛــﯚﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﺗﻪﺳــﻰ ﺳــﻪھﻪﺭ ﭘﻪﻳﺘﯩـﺪە ﭘﯜﺗﻜــﯜﻝ ﻗﻮﺷــﯘﻧﻐﺎ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ھﯘﺟــﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩــﺶ‬ ‫‪85‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‪ .‬ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻖ ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩـﺸﯩﻠﯩﺮﻯ ﻗﺎﺭﺍﺭﮔﺎھﺘـﺎ ﺗـﯘﺭﯗپ ﺟﻪڭ ﺋﻪھـﯟﺍﻟﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯜﺯﯨﺘﯩــﭗ‪ ،‬ﻳﯧﺘﻪﻛﭽﯩﻠﯩــﻚ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺗــﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﻗﯧﺘﯩﻤﻘــﻰ ھﯘﺟﯘﻣﻐــﺎ ﺋﯩــﺸﺘﯩﺮﺍﻙ ﺋﻪﺗﻜﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﻳــﯜﺯﺩە ﺗﻮﻗــﺴﺎﻥ‬ ‫ﭘﯩﺮﺳﻪﻧﺘﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯﺑﯧﻚ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﻯ ﺗﻪﺷﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﻣـﺪﺍﺕ ﻧـﺎﻣﯩﺰﻯ ﭘﻪﻳﺘﯩـﺪە ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻟﻪﺭ ﺗـﯚﺕ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺗﻪﯕﻼ ›ﺋﺎﻟﻼھﯘ ﺋﻪﻛﺒﻪﺭ‹ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺭﺍﻥ ﺗﻮۋﻟﯩﻐﺎﻥ ھﺎﻟﺪﺍ ﺋﺎﺕ ﭼـﺎﭘﺘﯘﺭﯗپ ﺷـﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩـﺮﺩﻯ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﻛـﯚﺯﮔﻪ‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﻧﮕﻪﻧﻼ ﺗﯘﯕﮕﺎﻥ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ۋە ﺳﺎﻗﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛپ ﻣﺎﯕﺪﻯ‪ ،‬ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﻮﺭﺩﺍ ﻗﻮﺭﺷـﺎۋﻏﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﯚﺕ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻰ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭﻧﯩﯔ ﻛﻮﻧﺘﺮﻭﻟﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﻐﺎ ﺋﯚﺗﺘﻰ‪ .‬ﺧﻪﻟﻘﻤـﯘ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭﻧﻰ ﻗﯩـﺰﻏﯩﻦ ﻗﺎﺭﺷـﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻳﺎﻣﯘﻟﺪﺍ ﻗﻮﺭﺷﺎۋﺩﺍ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﺗﯧﻠﯧﻔـﯘﻥ ﺋـﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻳـﺎﺭﺩەﻡ ﺳـﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺩەﻝ‬ ‫ﺷﯘ ﭘﻪﻳﺘﺘﻪ ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕﺎﻥ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺗﯚﺷﯜﻙ ﺩەﺭۋﺍﺯﺍ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﻛﯧﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻛﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺳــﯧﭙﯩﻞ ﺋﯜﺳــﺘﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﺑﯚﻟــﯜﻛﻠﯩﺮﻯ ﺳــﯧﭙﯩﻞ ﺗﺎﺷﻘﯩﺮﯨــﺴﯩﺪﯨﻦ ﻳﺎﺭﺑــﺎﻍ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨﻐــﺎ ﻗــﺎﺭﺍپ ﺳــﯜﺭﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ‬ ‫ﻛﺎﺭﻧﺎﻳﻼﺭﻧﻰ ﭼﯧﻠﯩﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺑﻪﺱ‪ -‬ﺑﻪﺱ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭﻏﺎ ھﯘﺟﯘﻡ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﻛـﯚﺭﮔﻪﻥ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺷـﻪھﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻛﯩﺮﯨــﺸﻨﻰ ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﯩــﭗ ﺳــﯩﭙﯩﻠﻨﯩﯔ ﺗﺎﺷﻘﯩﺮﯨــﺴﯩﺪﺍ ﻣــﯘﺩﺍﭘﯩﺌﻪﺩە ﺗــﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺷــﻪھﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩــﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭ‬ ‫ﺩﯛﺷ ـﻤﻪﻧﮕﻪ ﻳﯧﯖــﻰ ﺷــﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﻳــﺎﺭﺩەﻡ ﻛﻪﻟﮕﯩﻨﯩﻨــﻰ ﺑﯩﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﻳــﺎﻣﯘﻝ ﺋﯩﭽﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﺎﺷــﻘﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻥ ﻗﻮﺷــﯘﻧﻰ ﺋﺎﺭﯨــﺴﯩﺪﺍ ﻗﺎﻟﻤــﺎﻳﻠﻰ ﺩەپ ﺋﺎﺭﻗﯩﻐــﺎ ﭼﯧﻜﯩﻨﯩــﭗ ﻳﺎﺭﺑــﺎﻍ ﺩەﺭۋﺍﺯﺍﺳــﻨﯩﯔ ﺳــﯩﺮﺗﯩﻐﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﯘ ﺋﻪﺳﻨﺎﺩﺍ ﺗﯚﺷﯜﻙ ﺩەﺭۋﺍﺯﺍ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺳـﯩﭙﯩﻠﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳـﺘﯩﺪﯨﻦ ھﻪﻡ ﺋﯜﺳـﺘﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﺩەﻙ ﺋﻮﻕ ﻳﺎﻏﺪﯗﺭﯗﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﺭﺑﺎﻍ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺳﯩﺮﺗﻘﺎ ﭼﯧﻜﯩﻨﮕﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭ ﺗﺎﺷـﻘﯩﺮﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﺟـﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯘﺗﻘـﯘﺯﺩﻯ‪ .‬ﭼﯩﻘﺎﻟﻤـﺎﻱ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻼﺭ ﺳﯩﭙﯩﻠﻐﺎ ﻳﺎﻣﯩﺸﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﺳﯧﭙﯩﻞ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺋﻮﻗﯩﻐـﺎ ﺗﯘﺗﯘﻟـﺪﻯ‪ ،‬ﺑـﯘﻻﺭ ﻧـﺎﺋﯩﻼﺝ ﺳـﯩﭙﯩﻠﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﻮﻟﺪﯨﻦ ﻳﯜﺭﯛپ ﻳﻪﻧﻪ ﺷﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩـﭗ ﻛﯩـﺮﺩﻯ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺷـﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩـﺪﯨﻜﻰ ﻛﺎﺗﺘـﺎ ﺑﯩـﺮ ھﻮﻳﻠﯩﻐـﺎ‬ ‫ﺟﺎﻳﻠﯩﺸﯩﯟﯦﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﯗپ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﻗﺎﺭﺷﯩﻠﯩﻖ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻣﯘ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﭽﻪ ﻗﯩـﺴﺘﺎپ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﺋـﯘﻻﺭ‬ ‫ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ھﻮﻳﻠﯩﻨﻰ ﺗﯚﺕ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﻣﯘھﺎﺳﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﺋـﯚﺗﻜﻪﻥ ﺑﯚﻟـﯜﻣﻠﻪﺭﺩە ﺯﯨﻜـﺮﻯ‬ ‫ﻛﻪﭼﻜﻪﻥ ﺋﺎﺩﯨﻞ ﺑﯧﻜﻤﯘ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺩﯨﻞ ﺑﯧﻜﻨﯩﯔ ﺋﯧﺘﻰ ﻳﻮﻏﺎﻥ‪ ،‬ﺑﻮﻳﻰ ﺋﯧﮕﯩﺰ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ﺗـﺎﺭ ﻛﻮﭼﯩـﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﻜـﯜﭼﻪ‬ ‫ﺋﺎﺗﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﺑﯘﺭﺍپ ﺗﯘﺭﯗپ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺗﺎﻣﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﯟﯦﻠﯩﭗ ﺋﺎﺗﻨﻰ ﺋﯚﺯ ھﺎﻟﯩﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘۋﯦﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻯ ﺗـﺎﻣﻤﯘ‪ -‬ﺗـﺎﻡ ﺋـﺎﺗﻼپ‬ ‫ﻳﯜﺭﯛپ‪ ،‬ﺷﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﻣﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﺝ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯧﭽﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯘھﺎﺳﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﻪﺭ ﻛﯩﭽﻪﻳﯘ ‪ -‬ﻛﯜﻧـﺪﯛﺯ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻥ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯧﺘﯩـﺸﯩﭗ ﺗـﯘﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤـﺎ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﺋـﻮﻕ‪-‬‬ ‫ﺩﻭﺭﯨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴـﺎﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯩـﺸﻠﯩﺘﯩﭗ ﺋﯩـﺴﺮﺍپ ﻗﯩﻠﻤـﺎﻱ ﺳـﺎﻗﻼﺩﻯ‪ .‬ھﯩـﻴﻠﯩﮕﻪﺭ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯘﻻﺭﻏـﺎ ﺋﻪﻟﭽـﻰ‬ ‫ﻛﻪﻟـــﺪﻯ‪ .‬ﺋـــﯘﻻﺭ ﻣﯘﺟﺎھﯩـــﺪﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋـــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ۋەﻛﯩـــﻞ ﭼﯩﻘﺎﺭﺗﯩـــﺸﯩﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪﺏ ﻗﯩﻠـــﺪﻯ‪ .‬ﻗـــﺎﺯﻯ ﺋﻪﺳـــﻜﻪﺭ ﻣـــﻮﻟﻼ‬ ‫ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩﺟﺎﻥ ﺋﺎﺧﯘﻥ ۋەﻛﯩﻞ ﺑﻮﻟﯘپ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣـﯘﺯﺍﻛﯩﺮە ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺑـﺎﺭﺩﻯ‪ .‬ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮﯨـﺪە ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺗﻪﺭەﭘﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺗﯘﺭﯗپ ﺋﯘﺭﯗﺷﻘﯩﻨﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺷﯘﯕﺎ ﺳﯜﻟﻬﻰ ﻗﯩﻼﻳﻠـﻰ‪ ،‬ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﭘﯩﻜـﺮﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩﻨـﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗـﺘﻪ‬ ‫ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋـﯘﺯﯗﻕ‪ -‬ﺗﯜﻟـﯜﻙ‪ ،‬ﺋـﻮﻕ‪ -‬ﺩﻭﺭﯨﻠﯩـﺮﻯ ﺗـﯜﮔﻪپ ﻛﻪﺗـﻜﻪﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﯕﺎ ﭘﺎﻳـﺪﯨﻠﯩﻖ ﺳـﯜﻟﻬﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯘﻻﺭﻣـﯘ ﺳـﯜﻟﻬﯩﻜﻪ ﺭﺍﺯﻯ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺳـﯜﻟﻬﻰ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭ ﻗـﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﺳﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ ﺋﺎﻣـﺎﻧﻠﯩﻖ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﺑﯘ ۋەﺩﯨﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺭﺍﺳﺘﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺳﯚﻳﯜپ ﺗﯘﺭﯗپ ﻗﻪﺳـﻪﻣﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﺎﻣﻐﯘﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﺎﺳﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﭽﺎﺭە ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻻﺭ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺋﯩﭽـﻜﻪﻥ ﻗﻪﺳـﻪﻣﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‪ ،‬ﺗﯘﺗﻘـﺎﻥ ۋە ﺗﺎﻣﻐﯩﻼﻧﻐـﺎﻥ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯩـﺸﯩﻨﯩﭗ ﺗﻪﺳـﻠﯩﻢ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺧـﺎﺋﯩﻦ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﺩەﺭھـﺎﻝ ‪ 75‬ﻛﯩـﺸﯩﻨﯩﯔ ﻗـﻮﺭﺍﻟﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩـﭗ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﻗﻮﺭﺍﻟﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩﯟﯦﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﯚﺗﺘﯩﻦ‪ -‬ﺗﯚﺗﺘﯩﻦ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺧﻪﻟﻘـﻘﻪ ﻛﯚﺭﺳـﯩﺘﯩﭗ‬ ‫ﻳﺎﻣﯘﻟﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯩﺮﯨـﭗ ﺑﯩـﺮ ﺋـﯚﻳﮕﻪ ﻗﺎﻣـﺎپ ﻗﻮﻳـﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﻳﻨﯩـﯔ ﺗﺎﺭﻟﯩﻘﯩـﺪﯨﻦ ﻧﺎﻣـﺎﺯ ﺋﻮﻗـﯘﺵ ﻣـﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩـﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪86‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺳــﯩﺮﺗﻘﺎ ﭼﯩﻘﻘﯩﻠــﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﭼﻘــﺎ ھﻪﻣﻤﯩﻠﯩــﺮﻯ ﺗﻪﻳﻪﻣﻤــﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺑﯩــﺮ‪ -‬ﺑﯩﺮﺳــﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﻗﺎﺳ ـﯩﻐﺎ ﺳــﻪﺟﺪە ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﻧﺎﻣــﺎﺯ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﺷــﺘﻰ‪ .‬ھﻪﻣــﻤﻪ ﺋﯩــﺸﺘﺎ ﺧﯩﻴﺎﻧﻪﺗﻜــﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﺋﯩــﺴﭙﺎﺗﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻥ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻰ ﻗــﺎﺯﻯ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺑﻮﺷﯩﺘﯩﭗ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪» :‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﻟﻤﺎﺷﺘﯘﺭﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺳﯩﺰ ﺑﯧﺮﯨـﭗ ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷـﯜپ‬ ‫ﭘﯩﻜﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﯔ«‪ ،‬ﺩەپ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﺋﻪۋەﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﻳﻪﺗﻤﯩـﺶ ﺑﻪﺵ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻧﻰ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‬ ‫ﺷﯘ ﻛﯩﭽﯩﺴﻰ ﺗﯚﺗﻠﻪپ‪ ،‬ﺑﻪﺷﻠﻪپ ﺳﻮﺭﺍﻗﻘﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﻏﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ھﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛپ ﺗﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫»ﺑﯩﺰ ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩﺪﺍﺭﭼﯩﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﭼﻮﻗـﯘﻡ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩـﯔ ﺩەﺭﮔﺎھﯩﻐـﺎ ﻗـﺎﻳﺘﯩﻤﯩﺰ« )ﺑﻪﻗﻪﺭە ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪،‬‬ ‫‪ - 156‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ(‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩە ﻗﻪﺗﻠﯩﺌﺎﻡ‬ ‫ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ ﺷـﻪھﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽـﻰ ۋە ﺳـﯩﺮﺗﯩﺪﺍ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﻗﻪﺗﻠﯩﺌـﺎﻡ ﻳﯜﺭﮔﯜﺯﯛﻟـﺪﻯ‪ .‬ۋەھـﺸﯩﻲ‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺧﻪﻟﻘﻨﯩـﯔ ﻣـﺎﻝ‪ -‬ﻣﯜﻟـﻚ‪ ،‬ﺋـﯚﻱ‪ -‬ۋﺍﻕ‪ ،‬ﺩﯗﻛﻜـﺎﻥ‪ -‬ﺳـﺎﺭﺍﻳﻠﯩﺮﻯ ﺋﯧﻐﯩـﺮ ﺩەﺭﯨﺠﯩـﺪە ﺗـﺎﻻﻥ‪-‬‬ ‫ﺗــﺎﺭﺍﺝ ﻗﯩﻠﯩﻨــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﺗــﻮپ‪ -‬ﺗــﻮپ ھﺎﻟــﺪﺍ ﺋﯘﭼــﯘپ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﺑﯩــﺮ ﺑﺎﻏﻘــﺎ ﭼﯜﺷــﯜپ‪ ،‬ﺋﯘﻧــﺪﯨﻜﻰ ﺩەﺭەﺧــﺘﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻜﯩﻨﻠﻪﺭﻧــﻰ ﺑﯩــﺮ ﺩەﻣــﺪە ﻳﺎﻟﻤــﺎپ ﻳﯘﺗﻘــﺎﻥ ﺋــﺎچ ﭼﯩﻜﻪﺗــﻜﻪﻟﻪﺭﺩەﻙ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﻧﻰ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧــﺎﺭﺍﺏ ﻗﯩﻠــﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ﻛــﯚﺯﮔﻪ‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﻧﮕﻪﻧﻼ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﺳﺎﻕ ﻗﻮﻳﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻰ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ ﺋﯚﻟﮕﻪﻥ ﻣﻪﺯﻟﯘﻡ ﺑﯩﭽﺎﺭە‪ ،‬ﻳﯧـﺘﯩﻢ ﺋﻮﻏـﯘﻝ‪ ،‬ﺗـﯘﻝ‬ ‫ﺧﻮﺗﯘﻥ ۋە ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻣﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﯧﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﺑـﯘ »ﻗﻪﺗﻠﯩﺌـﺎﻡ« ﻛـﯜﻧﻰ ﺗـﺎﺭﯨﺨﺘﯩﻜﻰ ﻣﻪﺭﺳـﯩﻴﻪ ﻳﯧﺰﯨﻠﯩـﺸﻘﺎ‬ ‫ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻥ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻛﯜﻥ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻥ ﺑﻮﻟﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ھﻪﺭ ﺋﯚﻱ ﺷﯘ ﺋﯚﻱ ﺋﻪھﻠﯩـﮕﻪ ﻗﻪﺑﺮﯨـﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ ،‬ھﻪﺭ ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩـﺮﻯ ﺋـﯚﺯ ﺋﯚﻳﻠﯩﺮﯨـﺪە ﺋـﯚﺯ ﻗﯧﻨﯩﻐـﺎ ﺑﻮﻳﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﻛﯜﻧـﺪە ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﻗﻮﻟﯩـﺪﺍ ﺋﯩـﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷـﻘﺎﻥ‬ ‫ۋەھــﺸﯩﻴﻠﯩﻜﺘﯩﻦ ﮔــﯚﺩەﻛﻠﻪﺭ ﻗﯩﺮﯨــﭗ‪ ،‬ﻗــﺎﺭﺍ ﺳــﺎﻗﺎﻟﻼﺭ ﺋﺎﻗﯩﺮﯨــﭗ ﻛﻪﺗﺘــﻰ‪ .‬ﻗﻪﺗﻠﯩﺌﺎﻣــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻗﻪﻳﯩــﻦ ﺋﯩــﻨﯩﻢ ﺭﻭﺯﻯ‬ ‫ﺋﺎﺧﯘﻥ ﺷﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﺸﺘﺎ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﯚﻟﯜﻙ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﺎﺑﯘﺗﺘﺎ ﻳﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺗﯚﺕ ﺋﺎﺩەﻡ ﺑـﯘ ﺗﯩﺮﯨـﻚ ﺋﯚﻟـﯜﻛﻨﻰ ﻛﯚﺗـﯜﺭﯛپ‬ ‫ﻳﺎﺭﺑﺎﻍ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺗﺎﺑﯘﺗﻨﻰ ﻛﯚﺗﯜﺭﯛپ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻛﯧﻠﯩـﭗ‪ .‬ﻗﺎﻳﺘـﺎﺭﺩﺍ ﺑﻪﺵ ﻛﯩـﺸﻰ ﺑﻮﻟـﯘپ‬ ‫ﻗــﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ھﯧﻠﯩﻤــﯘ ﻳﺎﺧــﺸﻰ ﻗﻪﺑﺮﯨــﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ﻛ ـﻮﻧﺘﺮﻭﻟﻰ ﻳــﻮﻕ ﺋﯩــﻜﻪﻥ‪ .‬ﻣــﺎﺯﺍﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﻏﺎ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻯ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﯩﺴﻰ ﻗﻪﻳﯩﻦ ﺋﯩﻨﯩﻢ ﺭﻭﺯﻯ ﺋﺎﺧﯘﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻨﻰ ﻗﻮﺭﺍﻟﺴﯩﺰﻻﻧﺪﯗﺭﯗﺵ ﻗﺎﺭﺍﺭﻯ‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ھﯘﺟﯘﻡ ﻧﻪﺗﯩﺠﻪ ﺑﯩﺮﻣﯩﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺑـﯘ ھﯘﺟـﯘﻡ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭﻧﻰ ﺯﻭﺭ ﺩەﺭﯨﺠﯩـﺪە ﭼﯩﻘﯩﻤـﺪﺍﺭ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ ،‬ﺧﯧﻠﻰ ﻛـﯚپ ﻗﻪھﺮﯨﻤـﺎﻥ‪ ،‬ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻤﯩـﺰﺩﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠـﺪﯗﻕ‪ .‬ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﺎﻳﺘﻘـﺎﻥ ۋە ﺋﻪﺗـﺮﺍﭘﺘﯩﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﻠﻪﺭ‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﻳﯧﯖﯩـﺴﺎﺭﻏﺎ ﺗﻮﭘﻼﻧـﺪﻯ‪ .‬ﻗﻪﻟــﺌﻪ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣــﻮﻟﻼﻡ ﺑﺎﺷـﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﻣﻪﺧﭙﯩـﻲ ﺑﯩــﺮ ﻳﯩﻐﯩـﻦ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ‬ ‫ﻳﯩﻐﯩﻨﻐــﺎ ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩــﺮﻯ‪ ،‬ﺧﻮﺗﻪﻧﻠﯩــﻚ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻼﺭ‪ ،‬ﺋﯩــﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻨﯩــﯔ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩــﺮﻯ ھــﺎﺯﯨﺮ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺟﻠﯩــﺴﺘﻪ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻏــﺎ ﻳﯩﯖﯩﻠﯩــﭗ ﻗﯧﻠﯩــﺸﻨﯩﯔ ﺳــﻪۋەﺑﻠﯩﺮﻯ ﺗﻪﻛــﺸﯜﺭﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﻳﯩﻐﯩﻨﻐــﺎ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷــﻘﺎﻥ ﻛﯚﭘﭽﯩﻠﯩــﻚ‬ ‫ﻛﯩــﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨــﺴﻰ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺑــﯘ ﻣﻪﻏﻠــﯘﺑﯩﻴﻪﺕ ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺧﯩﻴــﺎﻧﯩﺘﯩﮕﻪ ﺑﯧﺮﯨــﭗ ﺗﺎﻗﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻧﻐﺎ‬ ‫ﺩﯙﯕﮕﻪﻟﮕﻪﻥ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﻼﺭ ﺗﯚۋەﻧﺪەﻛﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﻗﯩﭙﻘﯩﺰﯨــﻞ ﺭﯗﺱ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋــﺎﻕ ﺋــﻮﺭﯗﺱ‪ ،‬ﺩەپ ﺋــﻮﻳﻼپ‪ ،‬ﺋــﻮﻥ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻧﻪﭘﻪﺭ ﻗﯩﺰﯨــﻞ‬ ‫ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺗﯘﺭﻏﯘﺯﻏﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﭼﯩﻨﯩﺒﺎﻏﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯧﻐﯩﺰ‪ -‬ﺑﯘﺭﯗﻥ ﻳﺎﻟﯩﺸﯩﭗ‪ ،‬ﮔﯧﻨﯧﺮﺍﻝ ﺑﺎھﺎﺩﯨﺮﺧﺎﻥ ﺳﺎھﯩﺒﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﺍﻝ ﺳﯧﺘﯩﭗ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪87‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫‪ .3‬ﻳﺎﺭﺩەﻣﭽﯩــﺴﻰ ﻗﯘﺩﺭەﺗﯘﻟﻼﺧــﺎﻥ ﺗــﯚﺭەﻣﻨﻰ ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ﻣــﺎﻝ‪ -‬ﻣﯜﻟــﻚ‪ ،‬ھﻪﺭﺑﯩــﻲ ﺋﻪﺷــﻴﺎﻻﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﺎﻓﻐﺎﻧﯩــﺴﺘﺎﻧﻐﺎ‬ ‫ﺋﻪۋەﺗﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﺎﺷﻠﯩﻖ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯛپ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﯧﯖﯩﺴﺎﺭﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ۋە ھﻪﺭ ھﻪﭘﺘﯩﻨﯩﯔ ﺑـﺎﺯﺍﺭ ﻛـﯜﻧﻰ ﺋﺎﺷـﻠﯩﻖ‬ ‫ﺳﯧﺘﯩﭗ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺗﺎﺷﻘﯘﺭﻏﺎﻧﻐﺎ ﺋﻪۋەﺗﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪ .4‬ﻳﯧﯖــﻰ ﺷــﻪھﻪﺭﻧﻰ ﻣﯘھﺎﺳ ـﯩﺮە ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧــﺪﺍ ﺋــﯚﺯ‪ -‬ﺋــﯚﺯﯨﭽﻪ ﻣﯘھﺎﺳ ـﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﻮﺷ ـﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺧﯩﭽﯩﺮﭼﯩــﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﭘﻮﺯﯨﺘﺴﯩﻴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯧﻜﯩﻨﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫‪ .5‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋـﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ھﯘﺟـﯘﻡ ﭘﻪﻳﺘﯩـﺪە ﺷـﻪھﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩـﮕﻪ ﺋـﯚﺯﻯ ﻛﯩـﺮﻣﻪﻱ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻗـﻮﻝ ﺋﺎﺳـﺘﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺑﺎﺷــﯩﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯩﺮﮔــﯜﺯﯛپ ﻗﻮﻳــﯘپ ھﯘﺟﯘﻣﻐــﺎ ﺳــﻪﻣﯩﻤﯩﻲ ھﺎﻟــﺪﺍ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷــﻤﯩﻐﺎﻥ ۋە ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻻﻗﯩﺴﻰ ﺑﺎﺭﻣﯩﻜﯩﻦ‪ ،‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﮔﯘﻣﺎﻧﻨﻰ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪ .6‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋــﯚﺯﻯ ﺑﯩــﺮ ﺋــﺎﺕ‪ ،‬ﺑﯩــﺮ ﻗﺎﻣﭽــﺎ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﯩــﯔ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﯩﻤﯩﺰﻏــﺎ ﺑﻮﻳــﺴﯘﻧﯘۋﺍﺗﻘﺎﻧﺪەﻙ ﻗﯩﻠــﺴﯩﻤﯘ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗــﺘﻪ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﻣﻪﻗــﺴﺘﻰ ﺋﺎﻓﻐﺎﻧﯩــﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﻛﯧــﺘﯩﺶ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﺧﯧﻠــﻰ ﺑــﯘﺭﯗﻧﻼ ﺋﺎﻓﻐﺎﻧﯩــﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﻳﻮﻟﻐــﺎ‬ ‫ﺳﯧﻠﯩﯟەﺗﻜﻪﻥ ﺑـﺎﻻ‪ -‬ﭼﺎﻗـﺎﻟﯩﺮﻯ ھﻪﻣـﺪە ﻣـﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ﺋـﯘﺯﺍﻕ ﺗـﺎﻍ ﻳﻮﻟﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺧﻪﺗﻪﺭﻟﯩـﻚ ﺩﺍۋﺍﻧﻼﺭﺩﯨـﻦ ﺳـﺎﻻﻣﻪﺕ ﺋﯚﺗـﯜپ‬ ‫ﺋﺎﻓﻐــﺎﻥ ﭼﯧﮕﺮﯨــﺴﯩﻐﺎ ﻳﯧﺘﯩــﭗ ﺑــﺎﺭﻏﯘﭼﻪ ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩــﺴﯩﺪﯨﻦ ﻗــﻮﺭﯗﻗﻼپ ﺗﯘﺭﻏــﺎﻥ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﺋﺎﺷــﻠﯩﻖ ۋە ﺑﺎﺷــﻘﺎ‬ ‫ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﻠﯩﻖ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯘﺩﯗﻟﻠﯘﻕ ﻳﻮﻟﻼپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺩەﻟﯩﻞ‪ -‬ﭘﺎﻛﯩﺘﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﯩﻼﺭﻏــﺎ ﺑﻨــﺎﺋﻪﻥ ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣــﻮﻟﻼﻡ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ﺋــﺎۋۋﺍﻟﻘﻰ »ﻗﯧﺮﯨﻨــﺪﺍﺵ ﻗﯧﻨــﻰ ﺗﯚﻛﯜﻟﻤﯩــﺴﯘﻥ« ﺩﯦــﮕﻪﻥ‬ ‫ﭘﯩﻜﺮﯨﻨـــﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩـــﭗ‪ ،‬ﭘﯜﺗـــﯜﻥ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻜﯩﻠﻪﺭﻧﯩـــﯔ ﭘﯩﻜـــﺮﯨﮕﻪ ﻗﻮﺷﯘﻟﯘﺷـــﻰ ۋە ﺑﺎﺷـــﻘﺎ ﺳـــﻪۋەﺑﻠﻪﺭﮔﻪ ﻛـــﯚﺭە‪،‬‬ ‫ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻨﻰ ﻗﻮﺭﺍﻟﺴﯩﺰﻻﻧﺪﯗﺭﯗپ‪ ،‬ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﻠﯩﻚ ﻗﺎﻣﺎﻗﻘﺎ ﺋﯧﻠﯩﺶ ﻗﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺗﻪﺳــﻰ ﻛﻪﭼــﺘﻪ ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣــﻮﻟﻼﻡ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﻗﻪﻟــﺌﯩﮕﻪ ﭼﺎﻗﯩﺮﺗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﻘﻘــﺎ‬ ‫ﺑﯩﻨــﺎﺋﻪﻥ ﺧــﯘﭘﺘﻪﻥ ﻧﺎﻣﯩﺰﯨــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺋــﻮﻥ ﻧﻪﭘﻪﺭ ﺯەﺭﺑﯩـﺪﺍﺭ ﻳﯩﮕﯩﺘــﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠــﻠﻪ ھــﺎﺯﯨﺮ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﭼــﺎﻱ‪ -‬ﭘــﺎﻱ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﻠﯩﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮە ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣـﯘھﯩﻢ ﺋﯩـﺶ ﺑـﺎﺭ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﺑﺎھـﺎﻧﻪ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﺋﯚﻳﺪﯨﻦ ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ ﺋـﯚﻳﮕﻪ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﻠـﺪﻯ‪ .‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑـﯘ ﺋﯚﻳـﺪﯨﻦ ﺋـﯘ‬ ‫ﺋﯚﻳﮕﻪ ﺋﯚﺗﯜۋﯦﺘﯩﭗ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻠﯩﻘﺘﯩﻜﻰ ﺩەھﻠﯩﺰ )ﻛﺎﺭﯨﺪﻭﺭ( ﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻨﻰ ﺗﯘﺗـﯘﺵ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﺳـﺎھﯩﺐ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﺪﯨﻦ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷـﺘﯘﺭﯗپ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐـﺎﻥ ﻗﺎﺭﺍﻗﺎﺷـﻠﯩﻖ ﺑـﺎﺗﯘﺭ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻥ ﺋﻪﻣﻴـﺮ ﺋﻪھـﻤﻪﺩ ﺋـﺎﺧﯘﻥ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻐﺎ‬ ‫ھﯘﺟﯘﻡ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺋﻪھﻤﻪﺩﻧﯩﯔ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﻗﻮﻟﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ ﻛـﯚﺭﮔﻪﻥ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﯚﻟـﯜﻡ ﻗﻮﺭﻗﯘﻧﭽﯩـﺪﺍ‬ ‫ﺑﺎﺭ ﺋﺎۋﺍﺯﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺭﻣﯘ ﺳﻪﻥ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﻪﺭ! ﺩەپ ﺗﻮۋﻟﯩﺪﻯ‪ .‬ﺩەﻝ ﺷﯘ ﭘﻪﻳﺘﺘﻪ ﺋﯚﻳﺪە ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏـﺎﻥ ﻳﯩﮕﯩـﺘﻠﻪﺭ ﻣﯩﻠﺘﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ‬ ‫ﻛﯚﺗﯜﺭﮔﻪﻥ ھﺎﻟﺪﺍ ﻳﯜﮔﯜﺭﯛپ ﭼﯩﻘﯩﭗ‪ ،‬ﻟﻪﺑﺒﻪﻱ ﺋﺎﻛﺎ‪ ،‬ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯩـﺰ ھـﺎﺯﯨﺮ‪ ،‬ﺩەپ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻨﻰ ﺗـﯚﺕ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ ﺋﻮﺭﯨﯟﺍﻟـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﻳﺎۋەﺭﯨﮕﻪ ﺑـﯘﻳﺮﯗﺩﻯ‪ :‬ﻳﯧﻨﯩﻤـﺪﯨﻜﻰ ﻣـﺎۋﺯﯨﺮ ﺗﺎﭘـﺎﻧﭽﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﻣﺎﯕـﺎ ﺗﻪﮔـﺪﯛﺭﻣﻪﻱ ﺑـﯘﻧﻰ ﻳـﺎﻥ ﺑﯧـﺸﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯧﺘﯩﭗ ﺗﺎﺷﻼپ‪ ،‬ﻣﯧﻨﻰ ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻦ ﺑﻮﺷـﺎﺕ‪ ،‬ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳـﺎۋەﺭ ۋە ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩـﺮﻯ ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﺋﻪھﻤﻪﺩﻧـﻰ ﺗﺎﭘﺎﻧﭽـﺎ‪،‬‬ ‫ﻣﯩﻠﺘﯩﻘﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺭﯗﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺯەﺭﺑﯩﺴﯩﺪە ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺋﻪھـﻤﻪﺩ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻳﯩﻘﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﻪﺯﺭﺍﺋﯩﻠﻨﯩـﯔ‬ ‫ﭼﺎﯕﮕﯩﻠﯩــﺪﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﻐﺎﻧــﺪەﻙ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﺗﺎﭘﺎﻧﭽﯩــﺴﯩﻨﻰ ﻗﻮﻟﯩﻐــﺎ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ھﺎۋﺍﻏــﺎ ﺑﯩــﺮ ﻧﻪﭼــﭽﻪ ﭘــﺎﻱ ﺋــﻮﻕ ﺋــﺎﺗﺘﻰ‪ -‬ﺩە‪،‬‬ ‫ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﻳﺪﯨﻦ ﺳﻪھﻨﻪ )ﺳﻪﻳﻨﺎ( ﮔﻪ ﭼﯩﻘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﻮﻟﻠﯩـﺸﯩﭗ‪ ،‬ﻳﻪﻟﻜﯩﻠﯩـﺸﯩﭗ ﺋﺎﺗﺨﺎﻧﯩﻨﯩـﯔ ﺗﯧﻤﯩﻐـﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺷﯘ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺗﺎﻣﺪﯨﻦ ﺗﺎﻣﻐﺎ ﺋﺎﺗﻼپ‪ ،‬ﻗﻪﻟﺌﯩﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳـﺘﯩﮕﻪ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‪ ،‬ھﻪﻣﻤﯩـﺴﻰ ﺗﻪﯕـﻼ ﻗﻪﻟـﺌﻪ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﻮﻕ ﻳﺎﻏﺪﯗﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﺮ ﭘﻪﺱ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻮﻕ ﻳﺎﻏﺪﯗﺭﯗﺷﻨﻰ ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺳـﯩﭙﯩﻠﺪﯨﻦ ﺋﯧـﺴﻠﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺳﯩﺮﯨﻠﯩﭗ ﭼﺎڭ ‪ -‬ﺗﻮﭘﯩﻼﺭﻏﺎ ﻣﯩﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ھﺎﻟﺪﺍ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﭼﯜﺷﯜپ‪ ،‬ﺳﺎﻻﻣﻪﺕ ھﺎﻟﺪﺍ ﺳﯩﺮﺗﻘﺎ ﭼﯩﻘﯩﯟﺍﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺋـﯘﻻﺭ‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺋﺎۋﺍﺯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻜﻜﻰ‪ ،‬ﺋـﯜچ ﺟﺎﻳـﺪﯨﻦ »ﺗﯘﯕﮕـﺎﻥ ﻛﻪﻟـﺪﻯ!« ﺩەپ ﻳﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺗـﻮۋﻻپ‪ ،‬ﺭەﻗﯩﺒﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ ﺗﻪﺷﯟﯨـﺸﻜﻪ‬ ‫ﺳﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎۋﺍﺯﻧﻰ ﺋﯩـﺸﯩﺘﻜﻪﻧﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﯘﭘﻤـﯘ ﺧﻮﺗﻪﻧﻠﯩـﻚ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭ ۋە ﻛـﺎﺗﺘﯩﻼﺭ ﺋـﺎﻻﻗﺰﺍﺩە ﺑﻮﻟـﯘپ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﺩﯦـﻤﻪﻙ‪،‬‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺳﺎھﯩﺐ ﻣﻪﻗﺴﯩﺘﮕﻪ ﻳﯧﺘﻪﻟﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩـﺸﻪﻧﭽﻠﯩﻚ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﯨﻨﯩﻨﻰ ﻗـﺎﻥ ﺋﯩﭽﯩـﺪە‬ ‫‪88‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻛﯚﺭﯛپ ﺋﻪﻗﻠﻰ ﻻﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺧﻮﺗﻪﻧﻠﯩـﻚ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋـﯚﺯ‪-‬ﺋـﯚﺯﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﺎۋﺍﺭە ﺑﻮﻟـﯘپ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ ﺑـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻥ‬ ‫ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑـﯘ ﺋـﺎۋﺍﺯ ﺑـﺎﺭﭼﻪ ﻗﻪﻟـﺌﻪ ﺋﻪھﻠﯩﻨـﻰ ﺋﻪﻧﺪﯨـﺸﯩﮕﻪ ﺳـﯧﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳـﺪﻯ‪ .‬ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﺪە ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﻗﯘﺗﯘﻟـﯘپ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﺷﺒﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﻢ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﻰ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﺪﺍ ﺋﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻰ ﻛﯩﭽﯩـﺴﻰ ﻗﺎﺯﺍﻧـﺪﺍ ﻗﻮﺭﯗﻟﻐـﺎﻥ ﻗﻮﻣـﺎﭼﺘﻪﻙ‬ ‫ﺗﺎﺭﺳﯩﻠﺪﺍپ ﺋﯧﺘﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﻮﻕ ﺋﺎۋﺍﺯﻟﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺮەﺭ ﺋﯩـﺶ ﭼﯩﻘﻘـﺎﻥ ﺋﻮﺧـﺸﺎﻳﺪﯗﺭ‪ ،‬ﺩەپ ﺋـﻮﻳﻼپ ﺋﻪﺯﺍﻥ ۋﺍﻗﺘـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﻛﻮﭼﯩﻐﺎ ﻳﯜﮔـﯜﺭﺩﯛﻡ‪ .‬ﻛـﻮﭼﯩﻼﺭ ﺟﯩﻤﺠﯩـﺖ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺳـﺎﺭﺍﻱ ﺗﻪﺭﯨـﭙﯩﮕﻪ ﺑﺎﺭﺳـﺎﻡ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﺪﯨـﺸﯩﻢ ﺭﻭﺯﻯ ﺋـﺎﺧﯘﻥ ﺋـﯘﭼﺮﺍپ‬ ‫ﻗﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻣﯧﻨــﻰ ﻛــﯚﺭﯛپ ﺳــﯚﻳﯜﻧﮕﯩﻨﯩﺪﯨﻦ ﻳــﺎﺵ ﺋﻪﻟﻪﯕﮕﯩــﮕﻪﻥ ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺗــﺎﻣﭽﻪ ﻳــﺎﺵ )ﺷــﺎﺩﻟﯩﻖ ﻳﯧـﺸﻰ(‬ ‫ﺳــﯩﺮﻏﯩﭗ ﭼﯜﺷــﺘﻰ ۋە‪» :‬ﺋﻪﻟﻬﻪﻣــﺪﯗﻟﯩﻠﻼھ‪ ،‬ﺳـﺎﻻﻣﻪﺕ ﺋﯩﻜﻪﻧــﺴﯩﺰ‪ ،‬ﻛﯚﺭﯛﺷــﺘﯘﻕ«‪ ،‬ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪» :‬ﻧــﯧﻤﻪ ﺋﯩــﺶ؟ ﻧـﯧﻤﻪ‬ ‫ﮔﻪﭘﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﺪﻯ؟« ﺩﯦﺴﻪﻡ‪ ،‬ﺋﯘ‪» :‬ﻧﺎﻣـﺎﺯ ﺧﯘﭘﺘﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺗﻮﺳـﺎﺗﺘﯩﻦ ﻗﻪﻟـﺌﻪ ﺋﯩﭽﯩـﺪﯨﻦ ﺋـﻮﻕ ﺋـﺎۋﺍﺯﻯ ﺋﺎﯕﻼﻧـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ »ﺗﯘﯕﮕﺎﻥ ﻛﻪﻟﺪﻯ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﮔﻪپ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﻪڭ ھﻪﻣـﻤﻪ ﺋـﺎﺩەﻡ ﺋﯚﺭﯨﺘـﯚﭘﻪ ﺑﻮﻟﯘﺷـﯘپ‪ ،‬ﺋـﯚﺯ‬ ‫ﺟــﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺩﺍﻟــﺪﯨﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩــﺸﻨﯩﯔ ﻛﻮﻳﯩﻐــﺎ ﭼﯜﺷــﯜپ ﻛﻪﺗﺘــﻰ‪ .‬ﻗﺎﭼﻘﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ھﯧ ـﺴﺎﺑﯩﻨﻰ ﺧــﯘﺩﺍ ﺑﯩﻠﯩ ـﺪﯗ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ‬ ‫ھﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻗﺎﭼﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺋﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ﺗﻮﻗﯘپ ﺧﻮﺭﺟﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﺎﺭﺗﯩﭗ ﻣﯧﯖﯩﺸﻘﺎ ﺗﻪﻳﻴـﺎﺭ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺳـﯩﺰﻧﻰ‬ ‫ﻛﯜﺗــﯜپ ﺗــﯘﺭﺩﯗﻡ‪ .‬ﻗﯧﭽﯩــﺸﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭ ﻣﯧﻨــﻰ ﻛــﯚﺭﯛپ‪» :‬ﻧ ـﯧﻤﯩﮕﻪ ﻗــﺎﺭﺍپ ﺗﯘﺭﯨــﺴﻪﻥ؟ ﻣﯧﯖﯩــﯟەﺭ‪ ،‬ﺳــﯘﻟﺘﺎﻧﺒﯧﻜﻤﯘ‬ ‫ﻛﯧﺘﯩﺪﯗ‪ ،‬ﻳﯜﺭ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﻛﯧﺘﻪﻳﻠﻰ!«‪ ،‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪» :‬ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﯨﻤﻨﯩﯔ ﻛﯧﻠﯩـﺸﯩﻨﻰ ﻛﯜﺗـﯜپ ﺗـﯘﺭﯗۋﺍﺗﯩﻤﻪﻥ«‪ ،‬ﺩﯦـﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ‪:‬‬ ‫»ﺟﯧﻨﯩﯖﻨــﻰ ﻗﯘﺗﻘﯘﺯﺳــﺎﯕﭽﯘ‪ ،‬ﺟــﺎﻥ ﻛﯧــﺮەﻙ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺋﺎﺗﻘــﺎ ﻣﯩــﻨﮕﯩﻦ«‪ ،‬ﺩەپ ﻗﻮﻳــﯘپ‪ ،‬ھﯩﭽﻨ ـﯧﻤﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﻤــﺎﻱ ﻛﯧﺘﯩــﭗ‬ ‫ﻗﯧﻠﯩﺸﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯧﭽﻪ ﺋﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ﺗﯘﺗﯘپ ﺷﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﯘﺭﺩﯗﻡ‪ .‬ﺳﻪھﻪﺭ ۋﺍﻗﺘﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـﺪﺍ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﺎﻛﺎﻣﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩــﺮﻯ ﻛﻪﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ﻳــﻮﻟﻼﺭﻧﻰ ﺗﻮﺳــﯘپ‪ ،‬ﺷــﻪھﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯩــﺮﯨﺶ‪ ،‬ﭼﯩﻘﯩــﺶ ﺋﯧﻐﯩﺰﻟﯩﺮﯨﻨــﻰ ﻗﺎﻣــﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩــﭗ‪،‬‬ ‫ﻗﺎﭼﻘﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺗﯘﺗﯘپ ﻳﻮﻟﺪﯨﻦ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺳﺎﺭﺍﻳﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺋﻮﻟﺘـﯘﺭﺩﯗﻡ«‪ ،‬ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪» :‬ﺋـﺎﺗﻼﺭ ﻗﯧﻨـﻰ؟« ﺩﯦـﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﯘ‪» :‬ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﯧﺸﯩﺪﺍ«‪ ،‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﻳـﯜﺯ ﺑﯧـﺸﯩﻨﻰ ﻛـﯚﺭﺩﯛﻡ‪ ،‬ﺑﯩـﺰ ﺋـﺎﺗﻼﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺋﯚﺯ ﺳﺎﺭﯨﻴﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﻛﻪﻟـﺪﯗﻕ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋـﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨـﻦ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﺎﻛﯩﻨﯩـﯔ ﻗﯘﺷﺨﺎﻧﯩـﺴﯩﻐﺎ ﻗـﺎﺭﺍپ ﭼـﺎﭘﺘﯩﻢ‪ .‬ﻳﻮﻟـﺪﺍ ﻣﻪھﻤـﯘﺩ‬ ‫ﻧﻪﺩﯨﻢ ﺑﻪگ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﭼﺮﯨﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ‪» :‬ﻗﯧﻨﻰ‪ ،‬ﻳﯜﺭﯛڭ‪ ،‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﺪﯨﻦ ھـﺎﻝ ﺳـﻮﺭﺍپ ﻛﯧﻠﻪﻳﻠـﻰ!« ﺩﯦـﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﺋــﯘ ﺑــﯘﻧﻰ ﺧﺎﻟﯩﻤﯩـﺪﻯ ۋە ﺧــﻮﺗﻪﻧﮕﻪ ﻛﻪﺗﻤﻪﻛﭽــﻰ ﺑﻮﻟﯘۋﺍﺗﻘــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﺘــﻰ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪» :‬ﺋﯘﻧــﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‪ ،‬ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﺳــﺎھﯩﺐ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷﯜڭ«‪ ،‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯘ ﺑﯘ ﮔﯧﭙﯩﻤﮕﻪ ﺋﯩﻠﻠﯩﻘﻘﯩﻨﻪ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻟﯜپ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﺪﯗﻕ‪.‬‬ ‫ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﭼﺮﯨﺸﯩﺶ‬ ‫ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻧﻨﻰ ﻗﯘﺷﺨﺎﻧﯩ ـﺴﯩﺪﺍ ﺯﯨﻴــﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠــﺪﯨﻢ‪» .‬ﺳ ـﺎﻻﻣﻪﺕ ﺑﻮﻟــﯘڭ‪ ،‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﺎﻛــﺎ‪ ،‬ﻳﺎﺧــﺸﻰ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧــﺴﯩﺰ؟«‬ ‫ﺩﯦــﺪﯨﻢ ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖــﺪﯨﻦ ھــﺎﻝ ﺳــﻮﺭﺍپ‪ .‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﻣﺎﯕــﺎ ﺷــﯜﺑﻬﯩﻠﯩﻚ ﻛــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯩﻜﯩــﭗ ﺗــﯘﺭﯗپ‪» :‬ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﻢ‪،‬‬ ‫ﻛﯩﭽﯩﺴﻰ ﻗﺎﻳﺪﺍ ﺋﯩﺪﯨﯖﯩﺰ؟« ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪» :‬ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﺪﺍ ﺋﯩﺪﯨﻢ«‪ ،‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯘ ﺑﯘ ﺳـﯚﺯﯛﻣﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‪:‬‬ ‫»ﻣﻪﻥ ﺗﯧﺨﻰ ﺳﯩﺰﻧﻰ ﺧﻮﺗﻪﻧﻠﯩﻜﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﻮﺷﯘﻟﯘپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻤﯩﻜﯩﻦ‪ ،‬ﺩەپ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺋﯩـﺪﯨﻢ«‪ ،‬ﺩەپ ﻛﯜﻟﯜﻣـﺴﯩﺮﯨﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ﻛﯩﻤﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﻮﺷـﯘﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻛﯩﻤـﻠﻪﺭﮔﻪ ﺧﯩـﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺋﻪﻟـﯟەﺗﺘﻪ ﺋـﯘﻧﻰ ھﻪﻗﯩـﻘﻪﺕ ﺋﯩـﺴﭙﺎﺗﻼﻳﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘﻻﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﻮﻳﻼپ ﻛﻪﺗﻤﻪڭ‪ .‬ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﺎﻛﺎ! ﺋـﯚﺯ ﺳﺎﻳﯩـﺴﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﯩـﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﻤـﺎڭ‪ ،‬ﺋـﯚﻣﺮﯨﯖﯩﺰ ﺗﯜﮔـﯜﻣﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪،‬‬ ‫ﻗﯩﺮﯨﻖ ﻳﯩﻞ ﻗﯩﺮﺍﻧﮕﻪﺭﭼﯩﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺋﻪﺟﯩﻠﻰ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋـﺎﺩەﻡ ﺋﯚﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺳـﯩﺰ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏـﺎ ﻳﯧﯖﯩـﺪﯨﻦ ﺗﯚﺭەﻟـﺪﯨﯖﯩﺰ‪ .‬ﺑـﯘﻧﻰ‬ ‫»ﺋﯩﺌﺎﺩەﺋﻰ ھﺎﻳﺎﺕ« ﺩەﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺕ ﻗﯩﻠﯩـﯔ‪ ،‬ﺳـﺎﻗﻠﯩﻘﯩﯖﯩﺰ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻗﺮﺍﻕ؟ ﺷـﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠـﺴﻪﻡ«‪ ،‬ﺩﯦـﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ‪» :‬ﺳــﯧﭙﯩﻠﺪﯨﻦ ﺳــﯩﺮﯨﻠﯩﭗ ﭼﯜﺷــﻜﯜﭼﻪ ﺩﯨﻤﺎﻗﻠﺮﯨﻤﻐــﺎ ﻛﯩﺮﯨــﭗ ﻛﻪﺗــﻜﻪﻥ ﺗﻮﭘــﺎ‪ -‬ﭼﺎﯕﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺗﻪﺳــﯩﺮﻯ‬ ‫ھﯩﻠﯩﻐﯩ ـﭽﻪ ﺑــﺎﺭ‪ ،‬ﺷــﯘﻧﭽﻪ ﻏﻪﺭﻏﻪﺭە ﻗﯩﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﻳــﯜﺯ‪ -‬ﻛــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻤﯩﻨﻰ ﻳﯘﻳــﯘپ ﺑﺎﻗﻘــﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎﻣﻤﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﻮﯕــﺸﯩﻼﻟﻤﯩﺪﯨﻢ«‪،‬‬ ‫‪89‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺩﯦــﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪» :‬ﺳــﯩﺰﮔﻪ ﺳــﯜﻳﻰ ‪ 35‬ﮔﺮﺍﺩﯗﺳــﻠﯘﻕ ۋﺍﻧﻨــﺎﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻧــﻰ ﺗﻪﻳﻴــﺎﺭﻻﺵ ﻻﺯﯨــﻢ‪ .‬ﻣﺎﯕــﺎ ﺭﯗﺧــﺴﻪﺕ ﻗﯩﻠــﺴﯖﯩﺰ‪،‬‬ ‫ھــﺎﺯﯨﺮﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷــﻼپ ۋﺍﻧﻨــﺎﻧﻰ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻﺷــﻘﺎ ﻛﯩﺮﯨــﺸﻪﻱ‪ .‬ﻳﯧــﺮﯨﻢ ﺳــﺎﺋﻪﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻣﻪﻥ ﺳــﯩﺰﻧﻰ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩــﺪﺍ‬ ‫ﺳﺎﻗﻼﻳﻤﻪﻥ«‪ ،‬ﺩەپ ﺋﻮﺭﻧﯘﻣﺪﯨﻦ ﻗﻮﺯﻏﺎﻟﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯩﺸﯩﻜﺘﯩﻦ ﭼﯩﻘﻘﯘﭼﻪ ﺋﺎﺑﺪﯗﺭﺭەھﻤﺎﻥ ﺋﺎﻛﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍپ‪» :‬ﺳـﯩﺰ ﻗﺎﺯﺍﻧﻐـﺎ ﺷـﻮﺭﭘﺎ‬ ‫ﺳﺎﻟﺪﯗﺭﯗپ ﻗﻮﻳﯘڭ‪ ،‬ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﺎﻛﺎ ھﺎﻣﻤﺎﻣﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻗﯩﺰﯨﻖ ﺷﻮﺭﭘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭽﯩﭗ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﻟﯩﺴﻪ ﺩﯨﻤﯩﻐﯩـﺪﯨﻜﻰ ﭼـﺎڭ‪-‬‬ ‫ﺗﻮﺯﺍﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ھﯧﭻ ﻧﯧﻤﻪ ﻗﺎﻟﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺋﻮﺑﺪﺍﻧﻼ ﺋﻪﺳﻠﯩﮕﻪ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﯘﺭ«‪ ،‬ﺩﯦﺪﯨﻢ ۋە ﻗﯘﺷـﺨﺎﻧﺎ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨـﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﯟﯦﺘﯩـﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﺑﺪﯗﺭﺭەھﻤﺎﻥ ﺋﺎﻛﯩﻐﺎ‪» :‬ﺷﻮﺭﭘﯩﻐﺎ ﺑﯩﺰﻣﯘ ﺷﯧﺮﯨﻚ‪ ،‬ﺟﯘﻣﯘ‪ ،‬ﺋﯘﻧﺘﯘپ ﻗﺎﻟﻤﺎڭ«‪ ،‬ﺩەپ ﻗﻮﻳﺪﯗﻡ‪ .‬ۋﺍﻧﻨـﺎﻣﯘ ﺗﻪﻳﻴـﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﻥ ﻧﻪﭘﻪﺭ ﻳﯩﮕﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﻪﮔﻪﺷﺘﯜﺭﯛپ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﺎﻛﯩﻤﯘ ﻳﯧﺘﯩـﭗ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯘ ۋﺍﻧﻨﺎﻏـﺎ ﭼﯜﺷـﯜپ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‬ ‫ﻣﯧﻨــﻰ ﺷــﻮﺭﭘﯩﻐﺎ ﺗﻪﻛﻠﯩــﭗ ﻗﯩﻠﯩــﭗ‪» :‬ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺷــﻮﺭﭘﯩﻨﻰ ﺑﯩــﺮﮔﻪ ﺋﯩﭽﯩﻤﯩــﺰ«‪ ،‬ﺩﯦــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧــﺎ‬ ‫ﺩەﺭۋﺍﺯﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘـﺎﺭﺩﺍ ﻣﺎﯕـﺎ ﻗـﺎﺭﺍپ‪» :‬ﻗﯩﻠﯩـﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﮔﻪﭘﻠﯩﺮﯨﻤﯩـﺰ ﺑـﺎﺭ«‪ ،‬ﺩەپ ﻗﻮﻳـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﺯ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﻳﯩﻘﻰ ﮔﯧﭙﻰ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﻗﯘﺷـﺨﺎﻧﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟـﺪﯨﻢ‪ .‬ﺷـﻮﺭﭘﯩﻨﻰ ﺋﯩﭽﺘـﯘﻕ‪ .‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩـﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩـﺸﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺑﺪﯗﺭﺭەھﻤﺎﻥ ﺋﺎﻛﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﻛﯧﻠﯩﺸﻜﻪﻥ ﺗﯚﺕ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻳﻪﺗﺘﻪﻳﻠﻪﻥ ﺋﯩﭽﻜﯩﺮﯨﻜﻰ ﺋﯚﻳﮕﻪ ﺗﻮﭘﻼﻧـﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋﺎﻟـﺪﻯ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﺳــﯚﺯ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦــﺪﻯ‪» :‬ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺷــﯜﻧﭽﻪ ۋﺍﻗــﺘﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩــﺮﻯ ﺋﯩــﺪﺍﺭﯨﻠﻪﺭﺩە ﻳﺎﺧــﺸﻰ‬ ‫ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻛﻪﻟـﺪﯨﯖﯩﺰ‪ ،‬ﻧﯘﺭﻏـﯘﻥ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﻪﺭﻧـﻰ ﻳـﺎﺭﺍﺗﺘﯩﯖﯩﺰ‪ .‬ﺑـﯘﻧﻰ ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩـﺰ ﺑﯩﻠﯩﻤﯩـﺰ‪ .‬ﺑﯘﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺑﯩـﺰ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠــﻠﻪ ﺗــﯘﺭﯗپ‪ ،‬ﺋﯩــﺸﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﻳــﺎﺭ‪ -‬ﻳــﯚﻟﻪﻙ ﺑﻮﻟــﺴﯩﯖﯩﺰ ﻳــﺎﻣﯩﻨﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳــﺪﯗ‪ .‬ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩــﺰ ﺑﯩــﺮ ﻣﯘھــﺎﺟﯩﺮﻣﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﯖﯩﺰﻧــﻰ ﺑﯩﺰﻣــﯘ ﻗﻪﺩﯨﺮﻟﻪﻳﻤﯩــﺰ‪ .‬ﺋﻪﻣــﺪﻯ ﺋﯚﻟــﺴﻪﻙ‪ ،‬ﺑﯩــﺮ ﭼﻮﻗــﯘﺭﺩﺍ‪ .‬ﺗﯩﺮﯨــﻚ ﺑﻮﻟــﺴﺎﻕ ﺑﯩــﺮ ﺗــﯚﭘﻪﺩە ﺑــﻮﻻﻳﻠﻰ«‪،‬‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺑـﺪﯗﺭﺭەھﻤﺎﻥ ﺋﺎﻛـﺎ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳـﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯘۋۋەﺗﻠﯩـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺳـﯚﺯﯨﮕﻪ ﺟـﺎۋﺍﺑﻪﻥ‪» :‬ﻣﯧﻨﯩـﯔ‬ ‫ھﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﯩﻢ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻳﺎﺭ ﺑﯩﺮﯨـﺪﯗ‪ .‬ﺳـﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﺯﯗﻳﯩﯖﯩﺰﻏـﺎ ﻗﻮﺷﯘﻟﯘﺷـﻘﺎ ﺗﻮﺳـﻘﯘﻧﻠﯘﻕ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ھﯧﭽﻘﺎﻧـﺪﺍﻕ‬ ‫ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗۋﯨﺮﯨﯔ‪ ،‬ﻗﯩﻼﻳﻠﯩﻚ«‪ ،‬ﺩﯦﺪﯨﻢ‪ .‬ﺑﯘ ﺧﯘﺳﯘﺳـﯩﻲ ﺳـﯚھﺒﻪﺕ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩـﺪﺍ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﻮﻟﻰ ﺑﺎﺷﺘﯩﻦ‪ -‬ﺋﺎﺧﯩﺮﻏﯩﭽﻪ ﺑﯧﻠﯩﮕﻪ ﻗﯩـﺴﺘﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﺗﺎﭘﺎﻧﭽﯩـﺴﯩﺪﺍ ﺗـﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩـﺮ ﺋﯩـﺸﺎﺭﯨﺘﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﻪﺭ ﺋﯚﻳﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺋﯜﭼﻪﻳﻠﻪﻧﻼ ﻗﺎﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺗـﯚﺕ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐـﺎ ﺑﯩـﺮ ﻗﺎﺭﯨﯟەﺗﻜﻪﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ‪» :‬ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩﺍﻧﻪ ﻣﻪﻛﺘﯘپ ﻳـﺎﺯﯨﻤﯩﺰ«‪ ،‬ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪» :‬ﻗﻪﻟﻪﻡ‪ ،‬ﻗﻪﻏﻪﺯ ﺗﻪﻳﻴـﺎﺭ«‪ ،‬ﺩﯦـﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋـﯘ‪» :‬ﺑﯩﺮﯨﻨـﻰ‬ ‫ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﮕﻠﯩــﺰ ﻛﻮﻧــﺴﯘﻟﯩﻐﺎ ﻳــﺎﺯﯨﻤﯩﺰ«‪ ،‬ﺩﯦــﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪» :‬ﮔﯧﻨﯧ ـﺮﺍﻝ ﺑﺎھﺎﺩﯨﺮﺧــﺎﻥ ﺳــﺎھﯩﺒﻘﯩﻤﯘ؟« ﺩﯦــﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋــﯘ‪:‬‬ ‫»ھﻪﺋﻪ«‪ ،‬ﺩﯦﺪﻯ ۋە ﻣﺎﯕﺎ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﺭﺍپ ﻗﻮﻳﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪» :‬ﺧﻪﺗﻨﯩـﯔ ﺑﯩﺮﯨﻨـﻰ ﻳﯧﯖـﻰ ﺷـﻪھﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻥ ﺯﯨﺨﯘﻳﻐـﺎ‬ ‫ﻳـــﺎﺯﯨﻤﯩﺰ«‪ ،‬ﺩﯦـــﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪» :‬ﻧـــﯧﻤﻪ ﺩەپ ﻳـــﺎﺯﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺋـــﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟـــﮕﻪﻥ ﺧﻪﺕ‪ -‬ﺧﻪۋەﺭ ﺑـــﺎﺭﻣﯘ؟« ﺩﯦـــﺪﯨﻢ‪» .‬ﺑـــﺎﺭ‪،‬‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﺑﯩـﺮ ﺋﻪﺳـﯩﺮ ﺑـﺎﺭ«‪ ،‬ﺩﯦـﺪﻯ ﺋـﯘ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪» :‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻐـﺎ ﺧﻪﺕ ﻳـﺎﺯﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺋﻪﺳـﯩﺮﻧﻰ ﺋـﺎﺯﺍﺕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺧﻪﺗﻨﻰ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻗﻮﻟﯩـﺪﯨﻦ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻐـﺎ ﺋﻪۋەﺗﯩﻤﯩـﺰ«‪ ،‬ﺩﯦـﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜﯩـﻴﻠﻪﻥ ﺑـﯘ ﮔﯧـﭙﯩﻤﮕﻪ ﻗﻮﺷـﯘﻟﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺧﻪﺕ ﻳﯧﺰﯨﻠﯩــﭗ ﺋﻪﺳــﯩﺮﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﻐــﺎ ﺗﺎﭘــﺸﯘﺭﯗﻟﯘپ‪ ،‬ھــﯧﭽﻜﯩﻤﮕﻪ ﺋﯘﻗﺘﯘﺭﻣﺎﺳــﺘﯩﻦ ﻳﻮﻟﻐــﺎ ﺳ ـﯧﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﺧﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ‬ ‫ﻛﯘﭘﯩﻴﯩﺴﻰ ﻗﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﯩﻨﻰ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﯩﭽﻪ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﺪﯗﻕ‪:‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﺎﺩﺍﺭﯨﻦ ﺟﺎﻧﺎﺑﻠﯩﺮﯨﻐﺎ‪:‬‬ ‫ﻣﻪﻛﺘﯘﺑﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻛﯚﯕﻠـﯜﻡ ﺗﯩﻨﭽﯩـﭗ ﻗﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎﻡ ﺋـﺎﺭﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ۋەﺩﯨـﮕﻪ ﺑﯩﻨـﺎﺋﻪﻥ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﺳــﯩﺰ ﺋﻪۋەﺗــﻜﻪﻥ ﺋــﺎﻟﺘﯘﻧﻨﻰ ﺗﺎﭘــﺸﯘﺭﯗپ ﺋﺎﻟــﺪﯨﻢ‪ .‬ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ھﯘﺟــﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﻛــﯜﻧﻰ ﻣﻪﻥ ﻛﻮﻧــﺎ ﺷــﻪھﻪﺭﺩە‬ ‫ﺗﯘﺭﻣﯩﺪﯨﻢ‪ .‬ھﺎﺯﯨﺮ ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﻪﺭﺩە ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﺍ ﺗﺎﺷﻘﻮﺭﻏﺎﻧﻐﺎ ﻣﯧﯖﯩﺶ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤـﺎﻟﯩﻤﯩﺰ ﺑـﺎﺭ‪ .‬ﭼﯩﺮﯨﻜﻠﯩﺮﯨﯖﯩـﺰﺩﯨﻦ‬ ‫ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﺰﺩە ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺧﻪﺕ ﺷﯘﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯧﻬﺘﯩﺮﺍﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﮔﺎﺭﻧﯩﺰﻭﻥ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻰ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ )ﺗﺎﻣﻐﺎ ﺋﻮﺭﻧﻰ(‬ ‫‪ -1934‬ﻳﯩﻞ ‪ - 2‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪ -15‬ﻛﯜﻧﻰ‪ ،‬ﻳﯧﯖﯩﺴﺎﺭ‪.‬‬ ‫‪90‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﺧﻪﺕ‪:‬‬ ‫ﺑﯜﻳـــﯜﻙ ﺑﺮﯨﺘـــﺎﻧﯩﻴﻪ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨﯩـــﯔ ﻛﺎﺷـــﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪﻟﭽﯩـــﺴﻰ ﮔﯧﻨﯧـ ـﺮﺍﻝ ﺑﺎھﺎﺩﯨﺮﺧـــﺎﻥ ﺳـــﺎھﯩﺐ ﻛﯩﺮﺍﻣﻠﯩﺮﯨﻐـــﺎ‪:‬‬ ‫»ﻣﻪﻛﺘــﯜﺑﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﻟــﺪﯨﻢ‪ ،‬ﻳﻮﻟﻴــﻮﺭﯗﻕ ﻛﯚﺭﺳــﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺗﻪﺷــﻪﻛﻜﯜﺭ‪ .‬ۋەﺩەﻣــﮕﻪ ۋﺍﭘــﺎ ﻗﯩﻠــﺪﯨﻢ‪ .‬ﻳﯧﯖــﻰ ﻛﯚﺭﺳــﻪﺗﻤﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﺎﯕﻼﺷﻘﺎ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻣﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯧﻬﺘﯩﺮﺍﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﮔﺎﺭﻧﯩﺰﻭﻥ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻰ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ )ﺗﺎﻣﻐﺎ ﺋﻮﺭﻧﻰ(‬ ‫‪ -1934‬ﻳﯩﻞ ‪ - 2‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪ -15‬ﻛﯜﻧﻰ‪ ،‬ﻳﯧﯖﯩﺴﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ‪ -‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻛـﯜﻥ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧـﺪە ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻨﯩـﯔ ﻳﺎۋەﺭﻟﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑـﺎﺯﺍﺭﺩﺍ ﻛﯚﺭﯛﺷـﯜپ‬ ‫ﻗﯧﻠﯩﭗ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﺪﯨﻢ‪» :‬ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺳﺎھﯩﭗ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻨﻰ ﻳﺎﺭﺍﺷﺘﯘﺭﺳـﯘﻥ‪ ،‬ﻣﺎﯕـﺎ ﻳـﻮﻝ ﺧﯧﺘـﻰ ﭼﯩﻘﺎﺭﺗﯩـﭗ‬ ‫ﺑﯩﺮﺳﯘﻥ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻛﯧﺘﯩﻤﻪﻥ‪«.‬‬ ‫ﺋﻪﺗﻪﺳــﻰ ﻗﻪﻟــﺌﻪﺩﯨﻦ ﺯەﺭﯨـﻒ ﻗﺎﺭﯨﻬــﺎﺟﯩﻢ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﻛﯩــﺸﻰ ﺋﻪﻟﭽــﻰ ﺑﻮﻟــﯘپ ﭼﯩﻘﺘــﻰ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ﺋــﯚﺯ ﺳــﯚﺯﯨﺪە‪:‬‬ ‫»ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﺎﻛﺎ‪ ،‬ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺳﺎﻻۋﺍﺕ‪ ،‬ﺑﻮﻻﺭ ﺋﯩﺶ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺋﯘ ﻗـﺎﺵ‪ ،‬ﺑـﯘ ﻗـﺎﺵ ﺑﻮﻟـﯘپ‬ ‫ﻳﯜﺭﻣﻪﻱ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺎﻕ ﺋﯚﺗﻪﻳﻠﻰ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺳـﯜﻟﻬﯩﭙﻪﺭۋەﺭ ﻛﯩـﺸﻠﻪﺭﻣﯩﺰ‪ ،‬ﺷـﯘﯕﺎ ﺑﯜﮔـﯜﻥ ھﯘﺯﯗﺭﯨﯖﯩﺰﻏـﺎ ﺳـﯜﻟﻬﻰ ﻗﻠﻐﯩﻠـﻰ ﭼﯩﻘﺘـﯘﻕ«‪،‬‬ ‫ﺩﯦ ـﺪﻯ‪ .‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ‪» :‬ﻛﯧﯖﯩ ـﺸﯩﭗ ﺟ ـﺎۋﺍﺏ ﺑﯧﺮﯨﻤﯩــﺰ«‪ ،‬ﺩەپ ﺋﻪﻟﭽﯩﻠﻪﺭﻧــﻰ ﺋــﯘﺯﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑــﯘ ﺋﺎﺭﯨ ـﺪﺍ ﺗــﺎﺵ ﻗﻮﺭﻏﺎﻧــﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻗﯘﺩﺭەﺗﯘﻟﻼﺧﺎﻥ ﺗﯚﺭەﺩﯨﻦ »ﺗﯧﺰﺩﯨﻦ ﺋﺎﺷﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺋﯘﻥ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠـﺴﯘﻥ«‪ ،‬ﺩەپ ﺋﯜﺳـﺖ‪ -‬ﺋﯜﺳـﺘﯩﻠﻪپ ﺧﻪﺕ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﺗـﯘﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﯜﺳـــﯜﻓﺠﺎﻥ ﺷـــﯘ ﻛﯩﭽﯩــﺴﻰ ﺋـــﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﺗﻮﭘﻠﯩﻨﯩــﭗ‪ ،‬ﻣﻪﺳـــﻠﯩﻬﻪﺕ ﻳﯩﻐﯩﻨـــﻰ ﺋﯚﺗﻜـــﯜﺯﺩﻯ‪ .‬ﺋـــﯘﻻﺭ ﺋـــﯘﺯﯗﻥ‬ ‫ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮﯨﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ ﺗﻪﺭەپ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯜﻟﻬﯩﻜﻪ ﻛﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﯩـﺪەﻙ ﺷـﻪﺭﺕ ﻗﻮﻳﯘﺷـﻘﺎ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﺪﯗ‪» :‬ﺳﯜﻟﻬﻰ ﻗﯩﻠﺴﺎﻕ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﻧـﯘﺭ ﺋﻪھـﻤﻪﺩ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﺎﻛﯩﻨﯩـﯔ ﺋﺎﺭﯨـﺴﻰ ﺑﯘﺯﯗﻟـﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﭘﯩﻴﺎﻟﻪ ﺳﯘﻧﺪﻯ‪ .‬ﺳﯘﻧﻐﺎﻥ ﭘﯩﻴﺎﻟﯩﻨﻰ ﻗﺎﺩﺍپ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﻗـﺎﺩﺍﻕ ﻛﯚﺭﯛﻧـﯜپ ﻗﺎﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻳﺎﺧﺸﯩـﺴﻰ ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﺳـﺎھﯩﺐ‬ ‫ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﺑﺎﺭﺳﯘﻥ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﺷﺎھ ﻣﻪﻧﺴﯘﺭ ﻳﯧﯖﯩﺴﺎﺭﻏﺎ ﻛﻪﻟﺴﯘﻥ‪ .‬ﺧﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﻛﯩﻐﺎ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯜﺯ ﺋﯘﻻﻍ ﺋﺎﺷـﻠﯩﻖ ﺑﯧﺮﯨﻠـﺴﯘﻥ‪ .‬ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ھﻪﺭ ﺑﯩـﺮ ﻛﯩـﺸﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩـﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐـﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍپ‪ ،‬ﻛﯚﯕﯜﻝ ﺧﻮﺷﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻪﺵ ﻳـﯜﺯ ﺳـﻪﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣﯩـﯔ ﺳـﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﯩـﺪﺍ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻥ ﺋﯩﻠﺘﯩﭙـﺎﺕ ﻗﻠـﺴﯘﻥ‪ .‬ﺋﻪﻧﻪ ﺷـﯘ‬ ‫ﭼﺎﻏﺪﯨﻼ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﻪﺭەپ ﺑﯩﺮ‪ -‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﻛﺎ‪ -‬ﺋﯘﻛﺎ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ھﻪﻣﻤﻪ ﺋﯩﺸﺘﺎ ﺋـﯚﺯ ﺋـﺎﺭﺍ ھﻪﻣﻜﺎﺭﻟﯩـﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﮕﻪ ﺋﻮﺭﺗـﺎﻕ‬ ‫ﺗﺎﻗﺎﺑﯩﻞ ﺗﯘﺭﻏﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﻟﺌﯩﮕﻪ ﺑﯩﻤـﺎﻻﻝ ﻛﯩﺮﯨـﭗ‪ -‬ﭼﯩﻘﺎﻟﯩـﺸﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﻗﻪﻟﺌﯩﻨﯩﯔ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨﺴﻰ ﺋﯧﭽﯩﯟﯦﺘﯩﻠﺴﯘﻥ‪«.‬‬ ‫ﺳﯜﻟﻬﯩﻨﯩﯔ ﺑـﯘ ﺷـﻪﺭﺗﻠﯩﺮﻯ ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻣﻐـﺎ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﺳـﺎھﯩﺐ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﯩـﯔ ﻧﺎﻣﯩـﺪﺍ‬ ‫ﺑﯘﺷــﻪﺭﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯘﺑــﯘﻝ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﻟــﯧﻜﯩﻦ ﺋــﯘ‪» :‬ﺷــﺎھ ﻣﻪﻧــﺴﯘﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺳ ـﺘﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋــﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ھﻪﻳﺌﻪﺕ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﺑﯧﺮﯨﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻙ«‪ ،‬ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺑـﯘ ﺗﻪﻛﻠﯩﭙـﻰ ﻗﯘﺑـﯘﻝ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﺎﻛـﺎ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺗﯚﺕ ﻛﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺳﺎھﯩﺐ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻛﯩـﺸﻰ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺟﻪﻣﺌـﻰ ﺋـﺎﻟﺘﻪ ﻛﯩـﺸﯩﻠﯩﻚ ﺑﯩـﺮ ھﻪﻳـﺌﻪﺕ ﺧـﯘﭘﺘﻪﻥ‬ ‫ﻧﺎﻣﯩﺰﯨــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻳــﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻗــﺎﺭﺍپ ﻳﻮﻟﻐــﺎ ﭼﯩﻘﺘــﻰ‪ .‬ﻛﻪﻣﯩﻨﯩﻤــﯘ ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻧﻐﺎ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﻣﻪﺳــﺘﯩﻦ ھﻪﻳﺌﻪﺗﻨﯩــﯔ ﻳﻮﻟﻐــﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺶ ۋﺍﻗﺘﯩﻐﺎ ﺋﯜﻟﮕـﯜﺭﯛپ‪ ،‬ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻨﯩـﭗ‪ ،‬ھﻪﻳـﺌﻪﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮﮔﻪ ﺋﺎﺗﻼﻧـﺪﯨﻢ‪ .‬ھﻪﻳـﺌﻪﺕ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩـﺮﻯ ﺋـﺎﺭﯨﻒ ﺧﻮﺟـﺎ‪،‬‬ ‫ﻛﺎﻣﺎﻝ ﻣﻪﺧﺪﯗﻡ‪ ،‬ﺳﺎﺑﯩﺮ ﻗﺎﺭﺍﻗﺎﺵ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺗﻪﺭﻛﯩﺐ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘﻻﺭ ﭘﯩﻘﯩﺮﻧـﻰ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺮﯨـﺪﺍ ﻛـﯚﺭﯛپ‪،‬‬ ‫ھﻪﻳﺮﺍﻧﻠﯩــﻖ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‪» :‬ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺋﯚﺯﯨﯖﯩﺰﻣــﯘ ﺑــﺎﺭﻣﯘ؟«ﺩﯦــﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺑــﯘ ﻳﻮﭼــﯘﻥ ﺳــﻮﺋﺎﻟﯩﻐﺎ ﺟــﺎۋﺍﺑﻪﻥ‪:‬‬ ‫»ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ«‪ ،‬ﺩەپ ﻗﻮﻳﯘپ ﺋﯧﺘﯩﻤﻐﺎ ﻗﺎﻣﭽﺎ ﺋﯘﺭﺩﯗﻡ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ﺷـﯘ ﻳـﯜﺭﮔﻪﻧﭽﻪ ﺋـﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﭼـﺎﭘﺘﯘﺭﯗپ ﺷـﻪھﻪﺭ‬ ‫ﺗﻪۋەەﺳﯩﺪﯨﻦ ﺋﯘﺯﺍپ ﻛﻪﺗﺘﯘﻕ‪ .‬ﭘﯩﻘﯩﺮﻧﯩﯔ ﺑﯘ ھﻪﻳـﺌﻪﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣﯧﯖﯩـﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﻨـﻰ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋـﺎﯕﻼﭘﻼ ﻣﯧﻨـﻰ‬ ‫ﺗﯘﺗــﯘﺵ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺋــﺎﺕ ﭼﺎﭘﺘﯘﺭﻏــﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺑﯩــﺰ ﺋــﺎﻟﻠﯩﺒﯘﺭﯗﻥ ﺷــﻪھﻪﺭ ﭼﯧﮕﯩﺮﯨ ـﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﻛﯧﺘﯩــﭗ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﺪﯗﻕ‪ .‬ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ھﻪﻗـﻘﻪ ﺳﺎﻧـﺴﯩﺰ ﺷـﯜﻛﯜﺭﻟﻪﺭ ﺑﻮﻟـﺴﯘﻧﻜﻰ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﺩﺍﺭ ﺗﯧﮕﯩـﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺟـﺎﻟﻼﺩ ﻗﻮﻟﯩـﺪﯨﻦ ﻗﯧﭽﯩـﭗ ﻗﯘﺗﯘﻟـﺪﯗﻡ‪.‬‬ ‫‪91‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ھﻪﺭﻛﯩﻤﺪﯨﻦ ﮔﯘﻣﺎﻧﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯧﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯘﻧﻰ ﭼﯧﭙﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ھﻪﻳـﺌﻪﺕ‬ ‫ﻗﯩﺰﯨﻠﻐــﺎ ﻳﯧﺘﯩــﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧــﺪﺍ ﺋــﺎﺭﯨﻒ ﺧﻮﺟــﺎ ﻣﻪھﻤــﯘﺩ ﺑﻪگ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﺗﯘﺗﯘﻟــﯘپ‪ ،‬ﺋــﺎﺗﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺧﻮﺭﺟــﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ﺗﺎﺭﺗﯩــﭗ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﻨــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﻳــﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻳﻮﻟﻐــﺎ ﺳــﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎﻡ ﻳــﻮﻟﺨﯧﺘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳــﯩﺘﯩﭗ ﺧﻮﺟﯩﻨﯩــﯔ ﻳﯧﻨﯩــﺪﺍ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪﯨﻢ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺋﯚﺗـﯜپ ﺧﻮﺟـﺎ ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭﻧـﻰ ﺳـﻮﺭﺍپ ﺑﯩﻠﮕﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺋﯧﺘﯩﻤﻨـﻰ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋـﯚﺯﯛﻡ ﺗﻪﻧﻬـﺎ‬ ‫ھﺎﻟــﺪﺍ ﻳــﻮﻟﻨﻰ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷــﺘﯘﺭﺩﯗﻡ‪ .‬ﺑﯩــﺰ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺋﯩﻠﮕﯩــﺮﻯ‪ -‬ﺋــﺎﺧﯩﺮ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﺷــﺎھ ﻣﻪﻧــﺴﯘﺭﻧﯩﯔ ھﯘﺯﯗﺭﯨﻐــﺎ‬ ‫ﺗﻮﭘﻼﻧﺪﯗﻕ‪ .‬ﺷﺎھ ﻣﻪﻧﺴﯘﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﺋـﯘﻗﺘﻰ‪ .‬ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺋﯩـﺸﻼﺭ ﺷـﺎھ ﻣﻪﻧـﺴﯘﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﯨﻐـﺎ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻥ ﺭﯗﺧﺴﻪﺕ ﺳﻮﺭﺍپ ﺷﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﺮﺩﯨﻢ ۋە ﺑﯩﺮ ﺳﺎﺭﺍﻳﺪﯨﻦ ھﯘﺟﺮﺍ ﺗﯘﺗﯘپ ﺩەﻡ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﺩﯗﻡ‪ .‬ﺋﯚﻳـﺪە ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺳـﻮﺩﺍ‬ ‫ﺑﺎﺯﺍﺭﻏــﺎ ﺗــﻮﻏﺮﺍ ﻛﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻧــﺪەﻙ‪ ،‬ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﻟﻪﭘﻠﯩــﺮﻯ ﻳــﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﺧـﻮپ ﻛﯚﺭﯛﻟﻤﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺷــﺎھ ﻣﻪﻧــﺴﯘﺭ ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﻏﺎ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﺸﺘﯩﻦ ﺑﺎﺵ ﺗﺎﺭﺗﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﺋـﺎﺭﯨﻒ ﺧﻮﺟـﺎ ۋە ﻛﺎﻣـﺎﻝ ﻣﻪﺧـﺪﯗﻣﻼﺭﻧﻰ ﺷـﯧﺮﯨﻦ ﺳـﯚﺯ ۋە ﺋـﺎﺯ‪ -‬ﺗـﻮﻻ ﻳـﺎﺭﺩەﻣﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩــﻖ ﺋﯘﺯﯨﺘﯩــﭗ ﻗﻮﻳــﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺋــﯘﺯﯗﻥ ﺋــﯚﺗﻤﻪﻱ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ﻳﯧﯖــﻰ ﺷــﻪھﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻛﯩﺮﮔﻪﻧﻠﯩﻜــﻰ‪ ،‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﺗـﺎﺵ ﻗﻮﺭﻏــﺎﻥ ﺗﻪﺭەﭘــﻜﻪ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜــﻰ‪ ،‬ﻳﻮﻟــﺪﺍ ﺑﯩــﺮ ﻛﯩﭽﯩـﺴﻰ‬ ‫ﻛﺎﻣــﺎﻝ ﻣﻪﺧــﺪﯗﻣﻨﻰ ﺋــﺎﺕ ﺋﯜﺳــﺘﯩﺪە ﺗﯘﺭﻏــﯘﺯﯗپ ﻗﯩﻠﯩــﭻ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﭘــﺎﺭﭼﻪ‪ -‬ﭘــﺎﺭﭼﻪ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﭼﯧﭙﯩــﭗ ﺋﯚﻟﺘــﯜﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﻰ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨــﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﮔﻪﭘــﻠﻪﺭ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺋﯧﻨﯩــﻖ ﺋﯘﻗﯘﺷــﯩﻤﯩﺰﭼﻪ ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﻛﺎﻣــﺎﻝ ﻣﻪﺧــﺪﯗﻡ ۋە ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺑﯩــﺮ ﺑﯚﻟــﯜﻙ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ »ﺧﻮﺗﻪﻧﭽﯩﻠﻪﺭ«‪ ،‬ﺩەپ ﻳﺎﻣﺎﻥ ﻛﯚﺭﯛپ ﻳﯜﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ .‬ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺗـﺎﺵ ﻗﻮﺭﻏـﺎﻥ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﻳﯧﯖﯩـﺴﺎﺭ ﻗﻪﻟﺌﻪﺳـﯩﺪە ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ‪ ،‬ﺯەﺭﯨـﻒ ﻗﺎﺭﯨﻬـﺎﺟﯩﻢ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﺪﺍﺭﻟﯩﺮﻯ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﻰ‪ .‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩە ﺋﯩﺶ ﺑﯧـﺸﯩﺪﺍ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺑﻪﺯﯨﺒﯩـﺮ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭ ﭘـﺎﺕ‪ -‬ﭘـﺎﺕ‬ ‫ﻳﺎﺭﻛﻪﻧــﺖ ﺋﻮﺭﺩﯨـﺴﯩﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﺷــﺎھ ﻣﻪﻧــﺴﯘﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﺟﻠﯩــﺴﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩــﺸﺘﯩﺮﺍﻙ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﻳﯜﺭﯛۋﺍﺗﻘــﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﯩﻤﯘ ﺯﺍﻣــﺎﻥ‬ ‫ﺗﻪﻗﻪﺯﺯﺍﺳﯩﻐﺎ ﻛﯚﺭە‪ ،‬ھﻪﺭﻛﯩﻢ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺋﯚﺯ ﺩەﺭﺩﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎۋﺍﺭە ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﯖﯩﺴﺎﺭﻧﻰ ﺋﯩﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﺑﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﯖﻰ ﺷﻪھﯩﺮﻯ ۋە ﻛﻮﻧـﺎ ﺷـﻪھﯩﺮﯨﻨﻰ ﭘﯜﺗـﯜﻧﻠﻪﻱ ﺋﯩـﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﻳﯧﯖﯩﺴﺎﺭﻧﯩﻤﯘ ﺋﯩﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺧﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣـﯘﺯﺍﻛﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﻟﺘـﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺧـﻮﺗﻪﻥ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﻟﻪﺑﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺭەﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻳﺎۋﯗﺯﻻﺷــﻘﺎﻥ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﻏﺎ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭ ﺗــﯚﻛﺘﻰ‪ .‬ﺋــﯘﺭﯗﺵ ﭘﺎﺭﺗﻠﯩـﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ﺋــﺎﺩەﻡ ﭼﯩﻘﯩــﻢ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭﻧﯩﯔ ﻛــﯜﭼﻰ ﺑﺎﺭﻏــﺎﻧﭽﻪ ﺋﺎﺟﯩﺰﻻﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﻗﻪﻟﺌﻪﻧــﻰ ﻗﻮﺭﺷــﺎۋﻏﺎ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﯩﺮ ﻧﯘﺭ ﺋﻪھﻤﻪﺩ ﻗﻪﻟﺌﻪ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﺗـﯘﺭﯗپ ﻣـﯘﺩﺍﭘﯩﺌﻪ ﺟﯧﯖـﻰ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺷـﺎھ ﻣﻪﻧـﺴﯘﺭ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﯩﻦ‬ ‫ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﺑﻪﺭﮔﯩﻠﻰ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﻗﻪﻟﺌﻪﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺳﺎھﯩﺐ‪ ،‬ﺗﺎﺷـﻘﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺷـﺎھ ﻣﻪﻧـﺴﯘﺭ ﻗﺎﺭﺷـﯩﻠﯩﻖ ﻛﯚﺭﺳـﯩﺘﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺩﯛﺷــﻤﻪﻧﻨﻰ ﻣﻪﻏﻠــﯘپ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﺷــﯜﻧﭽﻪ ﺗﯩﺮﯨــﺸﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﯩﻤﯘ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﻗﻮﺷــﯘﻧﯩﻨﯩﯔ ﻛــﯜچ‪ -‬ﻗــﯘۋۋەﺕ ۋە ﺋﯩﻨﺘﯩــﺰﺍﻡ‬ ‫ﺟﻪھﻪﺗﺘﻪ ﻛﯜﭼﻠﯜﻛﻠﯜﻛﻰ ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ ﭼـﻮڭ ﺗﻮﺳـﻘﯘﻥ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑـﯘ ﺟﻪﯕـﺪە ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﻗﻮﺷـﯘﻧﻰ ﻣﻪﻏﻠـﯘپ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺳﺎھﯩﺐ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﺎھ ﻣﻪﻧﺴﯘﺭﻣﯘ ﻣﺎﻧﺎ ﺷﯘﺟﻪﯕﺪە ﺷﯧﻬﯩﺪ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷﺎھ ﻣﻪﻧﺴﯘﺭ ھﻪﻡ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺳﺎھﯩﺐ ﺋﯩﺪﻯ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﺎﻧﺎﺕ‪،‬‬ ‫ﻳﯧﯖﯩﺴﺎﺭﻧﯩﯔ ﺟﯧﯖﯩﺪە ﺑﻮﻟﺪﻯ ﺷﯧﻬﯩﺪ ﺷﺎھﺰﺍﺩﯨﻤﯩﺰ‪.‬‬

‫‪92‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻗﻪﻟﺌﻪ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺋﯚﻟﮕﻪﻥ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺟﻪﺳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻳﻮﻟﭽﯩﻼﺭ ﻳـﯧﻘﯩﻦ ﺋﯚﺗﻪﻟﻤﻪﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﺭﯨﺠﯩـﺪە ﺳﯧـﺴﯩﻖ‬ ‫ﭘــﯘﺭﺍﻕ ﺗــﺎﺭﺍﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩــﺮەﺭ ﺋــﺎﻱ ﺋﯚﺗﻜﯜﭼﯩﻤــﯘ ﺑــﯘ ﭘــﯘﺭﺍﻗﻼﺭ ﻳﻮﻗﺎﻟﻤﯩﻐــﺎﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪) .‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ﻳــﯘﺭﺕ ﺳﻮﺭﺍﺷــﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﻧﺎﭼﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻣﺎﻧﺎ ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯚﺭﯛۋﺍﻟﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪(.‬‬ ‫ﺑــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﺧﻮﺟــﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ ھــﺎﺟﯩﻢ‪ ،‬ﻣﻪھﻤــﯘﺩ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻼﺭ ﺋﻪﺭﻛﻪﺷــﺘﺎﻣﺪﺍ ﺭﯗﺳــﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﯨﺸﯩﺸﻨﻰ ﺋﺎﻳﺎﻏﻼﺷﺘﯘﺭﯗپ ﻗﻮﺷـﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺳـﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻖ ﺑﯩـﺮ ھﻪﻳـﺌﻪﺕ‬ ‫ﺭەﺋﯩﺲ ﺟﯘﻣﻬﯘﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﻛﯜﺗﯜۋﺍﻟﻐﯩﻠﻰ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ .‬ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ ﺗﯘﺗﻘﯘﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋـﻮﻥ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻧﻪﭘﻪﺭ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩﯔ ﺭﻭﻳﺨﯧﺘﻰ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺳﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣـﻮﻟﻼﻡ‪ ،‬ﺯەﺭﯨـﻒ ﻗـﺎﺭﻯ‪ ،‬ﺳـﯘﻟﺘﺎﻥ ﺑﻪﮔـﻠﻪﺭ ﻗﻮﻟﻐـﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺋﺎﺑــﺪﯗﻟﻼھ ﺧــﺎﻧﯩﻲ‪ ،‬ﻣﯘﺳــﺎ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﻯ‪ ،‬ﺳــﻮﻓﯩﻴﺰﺍﺩە‪ ،‬ﻣــﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺭﯨﺰﺍﺧــﺎﻥ‪ ،‬ﻣــﻮﻟﻼ ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩﺟــﺎﻥ ﺋــﺎﺧﯘﻥ‪،‬‬ ‫ﺳﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻥ‪ ،‬ﻳﯜﺳـﯜپ ﻣـﯘﺯەﭘﭙﻪﺭ ۋە ﺑﺎﺷـﻘﯩﻼﺭﻧﻰ ﺗﺎﭘﻘـﺎﻥ ﻳﻪﺭﺩە ﻗﻮﻟﻐـﺎ ﺋﯧﻠﯩـﺸﻘﺎ ﺑـﯘﻳﺮﯗﻕ ﺑﯧﺮﯨﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺧﻪۋەﺭ ﺷـﯘ‬ ‫ھﺎﻣﺎﻥ ﻳﯧﻴﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ھﻪﺭﻛﯩﻢ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺩﺍﻟﺪﯨﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﺸﻨﯩﯔ ﻛﻮﻳﯩﻐﺎ ﭼﯜﺷﺘﻰ‪ .‬ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻢ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻥ‪ ،‬ﺋﺎﺗﺎﻣـﺎﻧﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺖ ﺋﻮﺭﺩﯨﺴﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯜﺷﺘﻰ‪ .‬ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ ﺑﻪگ ﺋﻮﺭﺩﯨﺪﯨﻦ ﻗﺎﭼﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻛـﯜﻥ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺗﯘﺗﯘﻟــﯘپ ﻗﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺳــﺎﺑﯩﺖ ﺩﺍﻣــﻮﻟﻼﻡ ۋە ﺑﺎﺷــﻘﯩﻼﺭ ﺧﻮﺟــﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻐــﺎ ﺗﯘﺗﻘــﯘﻥ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ‬ ‫ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺟـﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳـﺎﻗﻼپ ﻗـﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺧـﻮﺗﻪﻧﮕﻪ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ ﺧـﺎﺩﯨﻤﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﺘﯩﻦ ﻗﻮﻝ ﺗﺎﺭﺗﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ھﻪﻣﻤﻪ ﺋﯩﺶ ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩـﯔ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﯩﻐـﺎ ﻗﺎﺭﺍﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻳﺎﺭﻛﻪﻧـﺖ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩــﯔ ھﯚﻛﯜﻣﺮﺍﻧﻠﯩﻘﯩﻐــﺎ ﺋــﯚﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗــﻮﺭﺍﻝ‪ -‬ﻳــﺎﺭﺍﻕ ﺋﺎﻣﺒﺎﺭﻟﯩﺮﯨﻐــﺎ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ھﯩﭽﻜﯩﻤﻨــﻰ ﺋﯩــﮕﻪ ﻗﯩﻠﻤﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺭەﺟﻪﺏ ﺋــﺎﺧﯘﻥ‬ ‫ﺳــﺎﻗﻼۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻗــﻮﺭﺍﻝ ﺋــﺎﻣﺒﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﻗــﺎپ‪ ،‬ھــﯧﭽﻜﯩﻢ ﺋﺎﭼﻤﯩـﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺩەپ ﺋﯘﻗﺘــﯘﺭﯗﺵ ﭼﺎﭘﻠﯩـﺪﻯ )ﺋﺎﻣﺒــﺎﺭﺩﺍ ﺧﯧﻠــﻰ ﻛــﯚپ‬ ‫ﻗﻮﺭﺍﻝ‪ -‬ﻳﺎﺭﺍﻕ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ(‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﺧﻮﺗﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﺎﺋﺎﺷﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯚﺳﺘﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯩـﺮ ﭼﻮﻣـﺎﻗﭽﻰ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭ ﺑـﯘﺭﯗﻥ ﺑﻪﺵ‬ ‫ﺳﻪﺭ ﻣﺎﺋﺎﺵ ﺋﺎﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﻳﯧﯖﻰ ﻣﺎﺋﺎﺵ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺳﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﻘﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﭻ ﺗﯘﺗﻘﺎﻥ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭ ﺋﯩﻠﮕﯩـﺮﻯ ﻳﻪﺗـﺘﻪ ﺳـﻪﺭ ﻣﺎﺋـﺎﺵ‬ ‫ﺋﺎﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﺳﻪﺭ ﻣﺎﺋﺎﺵ ﺋﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﺎﺋﺎﺷﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺋـﯚﺯ ﺩەﺭﯨﺠﯩﻠﯩـﺮﻯ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ‬ ‫ﺋﯚﺳﺘﯜﺭﯛﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻢ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻨﻰ ﺋﯩـﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ ﺑـﯘ ﻛـﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﻳﯧﯖـﻰ ﺷـﻪھﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩـﺸﻐﺎﻝ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻛﯚﺯ ﺗﯩﻜﻤﻪﻛﺘﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﺗﯘﻳﻐﺎﻧﻤﯘ ﻳـﺎﻛﻰ ﺋﻪﺭﻛﻪﺷـﺘﺎﻣﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﻳﻮﻟﻴﻮﺭﯗﻕ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﯩـﺶ ﻛﯚﺭﺩﯨﻤـﯘ ﺋﯧﻴﺘـﺎۋﯗﺭ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﻪ ﺋـﯘﺯﯗﻥ ﺗﯘﺭﻣﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﻛﻮﺭﺋﺎﺑـﺎﺕ )ﻛـﯚﻙ‬ ‫ﺭﺍﺑﺎﺕ( ﻗﺎ ﻛﻪﭘﺘﯘ‪ ،‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﮔﻪپ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﻰ ﻛﯩﭽﯩﺴﻰ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻢ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﻣﺎﺭﺍﻟﺒﯧــﺸﻰ ﺋــﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﺎﻗــﺴﯘﻏﺎ ﻛﻪﺗﺘــﻰ‪ .‬ﻳﺎﺭﻛﻪﻧــﺖ ﭘﯜﺗــﯜﻧﻠﻪﻱ ﺑﻮﺷــﺎپ ﻗﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺧﻮﺟــﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ ھــﺎﺟﯩﻢ‬ ‫ﺗﯘﺗﻘﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﻤﯘ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ ﺑﻪگ ﻣﻪﻛﯩﺖ‪ -‬ﺩﻭﻻﻥ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐـﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧـﺪﺍ ﻗﯧﭽﯩـﭗ‬ ‫ﻗﻮﺗﯘﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﺋﺎﻗﺴﯘﻏﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﮔﯧﻨﯧﺮﺍﻝ ﺑﯧﻜﺘﯧﯟ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯘﭼﺮﺍﺷـﺘﻰ‪ .‬ﻳﺎﺭﻛﻪﻧـﺖ ﺷـﻪھﯩﺮﻯ ﺑﻮﺷـﺎپ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻨﯩــﯔ ﺋﻪﺗﯩــﺴﻰ ﻳــﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﯩﻜﻰ ﺋﯩﻨﮕﻠﯩــﺰ ﺭەﺋﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨــﯔ ﺋﺎﻗــﺴﺎﻗﯩﻠﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻬﻪﻣﯩــﺪﺧﺎﻥ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻨﯩــﯔ ﻳــﯘﺭﺕ‬ ‫ﭼﻮﯕﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻛﯜﺗﯜۋﯦﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛـﻮﺭ ﺋﺎﺑـﺎﺗﻘﯩﭽﻪ ﺑﯧﺮﯨـﭗ »ﺧـﻮﺵ ﻛﻪﻟـﺪﯨﯖﯩﺰ«‪» ،‬ﻣﻪﺭھﺎﺑـﺎ«ﻻﺭ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋـﯘﻻﺭﻧﻰ ﻗﺎﺭﺷـﻰ ﺋﺎﻟـﺪﻯ ھﻪﻣـﺪە ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ ﺷـﻪھﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑـﻮﺵ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠـﺪﯛﺭﯛپ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭﻧﻰ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﻪ‬ ‫ﺩﯛﺷــﻤﻪﻧﺪﯨﻦ ﺋﻪﺳــﻪﺭ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐــﺎ ﺋﯩــﺸﻪﻧﺪﯛﺭﺩﻯ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ھﻪھﺮﺍھﻠﯩﻘﯩــﺪﺍ ﺷــﻪھﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩــﺮﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻮﺳﻜﯟﺍ‪ -‬ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻤﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯜپ ﻣﻪﻗﺴﻪﺗﻜﻪ ﻛﯚﺭە‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ‪ ،‬ﺧـﻮﺗﻪﻥ ۋە ﺑﺎﺷـﻘﺎ‬ ‫ﺟــﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭ ﻣﻪﻏﻠــﯘپ ﻗﯩﻠﯩﻨــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣــﺪﻯ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧــﺪﺍ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﻳــﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻨﻰ ﭘﯜﺗــﯜﻧﻠﻪﻱ ﺋﯩــﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻗــﺎﺭﻏﯩﻠﯩﻖ‪ ،‬ﭘﻮﺳــﻜﺎﻣﻼﺭﻧﯩﻤﯘ ﺋﯩــﺸﻐﺎﻝ ﻗﻠــﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﻧــﺎ‬ ‫‪93‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷـﻼپ ﺧﻮﺗﻪﻧﻨﯩـﯔ ﻣﯘﺳـﺘﻪﻗﯩﻞ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﻰ ۋە ﺋﯘﻧـﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﺳـﺘﻪﻗﯩﻞ ھﺎﻳـﺎﺕ ﻛﯜﻧـﺴﯧﺮﻯ ﺩﺍۋﺍﻟﻐﯘﺷـﻘﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺪﻯ ﻧﯚۋەﺕ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﺘﻪ ﺷـﻪھﻪﺭﮔﻪ ﺗﻮﻟﻐـﺎﻥ ﻗﯩﺰﯨـﻞ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭ‪ ،‬ﻗﯩﺰﯨـﻞ ﺭەھـﺒﻪﺭﻟﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﻗﯩﺰﯨﻞ ﻛﯜﭼﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻣﺪﯨﻜﻰ ﻧﯩﺸﺎﻧﻰ ﺗﯘﯕﮕﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻏـﺎ ﻳﻪﺭﺩﯨـﻦ ھـﺎۋﺍﺩﯨﻦ ﺗﻪڭ ھﯘﺟـﯘﻡ‬ ‫ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﻗـﺴﯘﺩﺍ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺟﻪﯕـﺪە ﻣﻪﻏﻠـﯘپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺗﯩﺮﯨﭙﯩـﺮەﻥ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ھﺎﻟـﺪﺍ ھـﺎﺭۋﺍ‪-‬‬ ‫ھﺎﺭۋﯨﻼپ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﯩﻤﯘ ﺗﯘﺭﺍﻟﻤﺎﻱ ﺋﯘﺩﯗﻝ ﺧﻮﺗﻪﻧﮕﻪ ﺭﺍۋﺍﻥ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺑﯧﺮﯨـﭗ ﺧـﻮﺗﻪﻧﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺧﻮﺗﻪﻥ ۋﯨﻼﻳﯩﺘﻰ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ۋﺍﻗﯩﺘﻠﯩﻖ ﭘﺎﻧﺎھﮕﺎھﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﺰﯨﻞ ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ﻗﯘﺗﺮﯨﻤﺎﻗﺘﺎ‬ ‫ﺋـﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ‪ -‬ﻣﻮﺳــﻜﯟﺍ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﯩــﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻣﻮﺳــﻜﯟﺍ ﺗﻪﺭەﭘﻨﯩـﯔ ﻛـﯚﭘﻠﻪپ ﻳــﺎﺭﺩﯨﻤﯩﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨــﺸﻜﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﻗﯩﺰﯨﻞ ﻛﯜﭼﻠﻪﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﻗﯩﻠﯩﻨـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯜﺭﯛﻣﭽﻰ‬ ‫ﭘﯜﺗــﯜﻥ ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﻪﺭﻛﯩــﺰﻯ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻗﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻗﯩﺰﯨــﻞ ﻛﯜﭼﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺑــﯘ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﺩە ﺗــﯘﺭﯗپ ﻛــﯜچ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ھﻪﺭ ﻗﺎﻳﺴﻰ ۋﯨﻼﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﭼﯧﻜﯩﻨﯩﭗ ﺧـﻮﺗﻪﻧﮕﻪ ﺗﻮﭘﻼﻧـﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﺮﻯ ﻣﻮﺳﻜﯟﺍﻏﺎ ﺳـﯩﻐﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﻣﻮﺳـﻜﯟﺍ ﺋـﯚﺯ ﺋـﺎﺩﯨﺘﻰ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﺧﻪﻧﺰﯗﻻﺭﻧـﻰ ﻳـﺎﻏﻼپ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺩﺍﻏﻠﯩـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧــﯘﺩﺩﻯ ﺧﻮﺟــﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ ھــﺎﺟﯩﻤﻨﻰ ﺑﺎﺷــﺘﺎ ﻳﺎﻏﻠﯩﻐــﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﻐــﺎ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﺩﺍﻏﻠﯩﻐــﺎﻥ‪ ،‬ﭘــﯘﺕ ‪ -‬ﻗــﻮﻟﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﺎﻏﻠﯩﻐﺎﻧﺪەﻙ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﺩﯨﻜــﻰ ﺑــﺎﺵ ﺭەھــﺒﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﮔﯧﻨﯧ ـﺮﺍﻝ ﺑﯧﻜﺘﯧﯟﻧﯩ ـﯔ ﻧﺎﻣﯩــﺪﯨﻦ ﻳــﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ‪ 2‬ﺋــﻮﺭﯗﺱ ﻛﻪﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺋ ـﯘﻻﺭ‬ ‫ﺋﯘﭼﯩﺴﯩﻐﺎ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﻛﯚﯕﻠﻪﻙ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﺎﻟﭙﺎﻕ‪ ،‬ﭘﯘﺗﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﭼﻮﺭﯗﻕ ﻛﯩﻴﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻘﺎﻥ‪ ،‬ﻳﻪﻟﻜﯩـﺴﯩﺪە ﻣﯩﻠﺘﯩـﻖ‪ ،‬ﻛﯚﻛﺮﯨﻜﯩـﺪە‬ ‫ﺋﻮﻕ‪ ،‬ﻳﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺗﺎﭘﺎﻧﭽﺎ ﺋﯧﺴﯩﺸﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩـﺴﻤﻰ ﺷـﺎﻛﯩﺮ ﺋـﺎﺧﯘﻥ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺋﯩـﺴﻤﻰ ﺯﺍﻛﯩـﺮ ﺋـﺎﺧﯘﻥ‬ ‫ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺭﯗﺳــﭽﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺗﯩﻠﻨــﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺘﺘــﻰ‪ .‬ﺗﻪﻗﻘــﻰ‪ -‬ﺗﯜﺭﻗﯩــﺪﯨﻦ ﻗﻪﺗﺌﯩﻴــﻨﻪﺯەﺭ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩ ـﯔ ﻗﯩﺰﯨــﻞ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪە ﺷﻪﻙ‪ -‬ﺷﯜﺑﻬﻪ ﻳﻮﻕ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤـﺎ ﺋـﯘﻻﺭ ﻛﯚﺭﯛﻧﯜﺷـﺘﻪ ﮔﯧﻨﯧﺮﺍﻻﺭﻏـﺎ ﻣـﺎﻝ ﻳﻪﺗﻜـﯜﺯﯛپ ﺑﯧﺮﯨـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳـﻮﺩﺍ‬ ‫ۋەﻛﯩﻠﻰ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨﯟﯦﻠﯩﺸﻘﺎﻧﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻛﯧﻠﯩـﺸﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﻪڭ ﭘـﻮﻻﺕ ﺗﯧﯖﺠـﺎڭ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﺎﺷـﻼپ‪،‬‬ ‫ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺋﻮﺭﺩﯨﻐﺎ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﻰ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﻗﺎﺯﺍﻕ ﺷﻪﺭﯨﭙﻘﺎﻧﻤﯘ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺧﯘﻻﺳﻪ ﻛﺎﻻﻡ‪ :‬ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ﻧﺎﻣﯩـﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ‪ ،‬ﻳﯘﻗﯩﺮﯨـﺪﺍ ﺗﯩﻠﻐـﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐـﺎﻥ ﺯﺍﺗـﻼﺭ ھﻪﺭﺗﻪﺭەﭘﻨـﻰ ﺋـﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‪،‬‬ ‫ﻳﯘﺭﺗﻨﻰ ﺋﯩﺪﺍﺭە ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﻮﻟﻐﺎ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﻱ ﺋﺎﺧﯘﻥ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﺎﺩەﻣﻨﻰ ھﺎﻛﯩﻤﻠﯩﻘﻘﺎ ﺳﺎﻳﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘ ﻛـﯜﻧﻠﻪﺭﺩە‬ ‫ﺋﯚﺭﯛﻣﭽﯩﺪﯨﻦ ﺑﯧﻜﺘﯧﯟﻧﯩﯔ ﻧﺎﻣﯩﺪﺍ ﺋﯜﺳﺘﻰ ‪ -‬ﺋﯜﺳﺘﯩﻠﻪپ ﺋﯘﻗﺘـﯘﺭﯗﺵ‪ ،‬ﺑـﯘﻳﺮﯗﻗﻼﺭ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﺗـﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺑﯩﺮﯨـﺪە‪:‬‬ ‫»ﺋﻪﺗﻪ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﺋﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻥ ﺑﺎﺭﯨﺪﯗ«‪ ،‬ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺩﯦﮕﻪﻧـﺪەﻙ ﺋﻪﺗﯩـﺴﻰ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻥ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧـﺖ‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﯩﻨﯩﻨﻰ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ﻛﻪﻳﻨﯩـﺪﯨﻦ ﻣﯘﻧـﺪﺍﻕ ﺑـﯘﻳﺮﯗﻕ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪» :‬ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﻪ ﺗﯧـﺰﺩﯨﻦ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻥ‬ ‫ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻰ ﻳﺎﺳﺎﻟﺴﯘﻥ«‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯧﺰﻟﯩﻜﺘﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻥ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻰ ﻳﺎﺳﺎپ ﭘﯜﺗﻜﯜﺯﯛﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﻪﺭﻟﯩﻚ ﻣﯘﺟﺎھﯩـﺪﻻﺭ ﺗﯚﻣﯜﺭﻏﺎﺯﯨﻨﯩـﯔ ﺋﯚﻟﯜﻣﯩـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﭘـﯘﺕ ﺗﯩـﺮەپ ﺗﯘﺭﺍﻟﻤﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ‬ ‫ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭ ﺋﺎﺭﺗﯘﺷــﻠﯘﻕ ﺑﯩــﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ ﭘﯩــﺪﺍﺋﯩﻴﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷــﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟــﺴﯩﻤﯘ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﯩﻠﻠﯩــﻲ ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ‬ ‫ﻳﯩﻘﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﺑﺎﺵ ﻛﯚﺗﯜﺭەﻟﻤﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻛﯜﻥ‪ :‬ﺋﺎﻣﻪﺕ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ .‬ھﻪﺭﻛﯩﻢ ﻏﻪﻣﻜﯩﻦ‪ -‬ﭘﻪﺭﯨﺸﺎﻥ ھﺎﻟﺪﺍ ﺋﯚﺯ ﺟﯧﻨﯩﻨﻰ ﻗﯘﺗﻘﯘﺯﯗﺷـﻨﯩﯔ ﻛﻮﻳﯩﻐـﺎ ﭼﯜﺷـﺘﻰ‪ .‬ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﺋﯚﺭﯛﻣﭽﯩــﺪە ﻗﯩﺰﯨ ـﻞ ھﯚﻛ ـﯜﻣﻪﺕ ﺑــﺎﺵ ﻛﯚﺗ ـﯜﺭﯛپ ﭼﯩﻘﯩــﭗ‪ ،‬ﺳﯩﻴﺎﺳــﯩﻲ ﺋﻮﺭﮔــﺎﻧﻼﺭ‪ -‬ﺳــﺎﻗﭽﻰ ﺋﯩــﺪﺍﺭﯨﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺟﯩــﺪﺩﯨﻲ ﺋﯩــﺸﻠﻪﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷــﻼپ‪ ،‬ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐــﺎﻥ ﺋﯩﻠﻐــﺎﺭ ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭ ﺗــﯘﺭﻣﯩﮕﻪ ﺗﺎﺷــﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻘــﺎ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷــﻘﺎﻧﻼﺭ‪،‬‬ ‫‪94‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺳﯩﻴﺎﺳـــﻪﺗﻜﻪ‪ ،‬ﺋﻪﺳـــﻜﻪﺭﻟﯩﻜﻜﻪ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩـــﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐـــﺎﻧﻼﺭ ﻗﺎﻣﺎﻟـــﺪﻯ‪ .‬ﻗﺎﻣﺎﻗﺨـــﺎﻧﯩﻼﺭ ﻣﻪھﺒﯘﺳـــﻼﺭ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟـــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﻧﻰ ﺋﯚﺭﯛﻣﭽﯩﻤﯘ ﺑﯩﻠﻤﯩﮕﯜﺩەﻙ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﻛﯚپ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏـﺎ ﺋﺎﺗـﺎپ ﻣﻪﺧـﺴﯘﺱ ﺗـﯜﺭﻣﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺳﯧﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ﻧﺎﻣﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺠﺮﺍ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯘ ﺳﯩﻴﺎﺳـﻪﺕ ﺷـﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺷـﯩﺪﺩەﺗﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟـﯘﺵ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮﮔﻪ‬ ‫ﺷــﯘ ﻗﻪﺩەﺭ ﺳــﯜﺭﺋﻪﺕ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘــﺎ ﺋﯩــﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ﺋﻮﻛﺮﺍﺋﯩﻨــﺎﺩﺍ‪ ،‬ﻗﺎﺯﺍﻧــﺪﺍ‪ ،‬ﻗﯩﺮﯨﻤــﺪﺍ‪ ،‬ﻛﺎۋﻛــﺎﺯﺩﺍ‪ ،‬ﻓﻪﺭﻏﺎﻧﯩــﺪە‪،‬‬ ‫ﺳــﯩﺮﺩەﺭﻳﺎﺩﺍ‪ ،‬ﺳـﻪﻣﻪﺭﻗﻪﻧﺘﺘﻪ‪ ،‬ﻳﻪﺗــﺘﻪ ﺳـﯘ ۋﯨﻼﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨــﺪە ﻳﯩﮕﯩــﺮﻣﻪ ﻳﯩﻠــﺪﺍ ﺋﯩــﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷـﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﻗﯩﺰﯨــﻞ ﺗـﯜﺯﯛﻡ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﻳﯩﮕﯩﺮﻣﻪ‪ -‬ﺋﻮﺗﺘﯘﺯ ﻛﯜﻥ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻼ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷﺘﻰ‪ .‬ﺗﯚۋەﻧﺪە ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺳﻪۋەﺑﻠﯩﺮﻯ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﻮﺧﺘﯩﻠﯩﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫‪ -1917‬ﻳﯩﻠﻰ ﺭﯗﺳﯩﻴﯩﺪە ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺏ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﺴﯩﺰ‪ ،‬ﺋﯩﭙﺘﯩﺪﺍﺋﯩﻲ ھـﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ ﺑـﯘ ﺋﯩـﻨﻘﯩﻼﺑﭽﯩﻼﺭ ﺑـﺎﺭﺍ‪-‬‬ ‫ﺑــﺎﺭ ﻛﯜﭼﻪﻳــﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺟــﺎﻱ‪ -‬ﺟــﺎﻳﻼﺭﺩﺍ ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩــﺴﺘﯩﻚ ﭘــﺎﺭﺗﯩﻴﻪ ﺗﻪﺷــﻜﯩﻼﺗﻠﯩﺮﻯ ﻛﯚﭘﻪﻳــﺪﻯ‪ .‬ﺷــﻪﺭﻕ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯟﯦﺮﺳــﯩﺘﯧﺘﻰ ۋە ﺋﯩــﺸﭽﯩﻼﺭ ﭘــﺎﻛﯘﻟﺘﯧﺘﻰ ھﻪﻣــﺪە ﺋﯘﻳﻐ ـﯘﺭﻻﺭ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﯩ ـﺪﺍ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﯩﻨﯩــﭗ ﭼﯩﻘﻘــﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘﻏ ـﯘﭼﯩﻼﺭ‪،‬‬ ‫ھﻪﺭﺧﯩﻞ ﺋﯘﺳﯘﻝ‪ -‬ﭼﺎﺭﯨﻠﻪﺭ‪ ،‬ﭘﺎﺭﺗﯩﻴﯩﻨﯩﯔ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﺩﯨﺮﯨﻜﺘﯩﭗ )ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻤﻪ‪ ،‬ﻧﯩﺰﺍﻣﻨﺎﻣﻪ( ﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﯜﻧـﺴﯧﺮﻯ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩـﺸﻰ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩــﺴﺘﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗــﺎﻧﯘﻥ‪ ،‬ﺗ ـﯜﺯﯛﻣﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩــﺮ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩــﻖ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻠﯩ ـﺸﯩﺶ ۋە ﺳــﯩﻨﺎﻕ ﺑﺎﺳــﻘﯘﭼﯩﻨﻰ ﺑﺎﺷــﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﺩﻯ‪ .‬ﺭﯗﺳﯩﻴﯩﺪە ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺏ ﻏﻪﻟﯩﺒﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩﺴﺘﻼﺭ ۋەﻳﺮﺍﻧﻪ ﺧـﺎﺭﺍﺑﯩﮕﻪ ﺋﯩـﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ‪،‬‬ ‫ھﻪﺭ ﺟﻪھﻪﺗﺘﯩﻦ ﺗﻮﻟﯩﻤﯘ ﺋﺎﺟﯩﺰ ھﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ھﻪﺭ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺩﯛﺷﻤﻪﻥ ﺑﺎﺭ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﺎﺭﺍ‪ -‬ﺑـﺎﺭﺍ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻣــﺎﻝ‪ -‬ﻣﯜﻟــﻚ‪ ،‬ﺯﺍۋﯗﺩ‪ -‬ﻓــﺎﺑﺮﯨﻜﯩﻠﯩﺮﻯ ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩــﺴﺘﻼﺭ ﻗﻮﻟﯩﻐــﺎ ﺋﯚﺗـﯜپ‪ ،‬ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺧﻪﻟــﻖ ﺋﯩﻼﺟــﺴﯩﺰ ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﺑﻮﻳـﺴﯘﻧﯘﺷﻘﺎ‬ ‫ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﻗﯩﺰﯨـﻞ ﻛـﯜﭼﻠﻪﺭ ﺋﻪﻧﻪ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﻣـﺎﺩﺩﯨﻲ ۋە ﻣﻪﻧﯩـﯟﻯ ﻛـﯜچ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﺑﯧـﺴﯩﭗ‬ ‫ﻛﯩﺮﯨﭗ ‪ 20‬ﻳﯩﻠﺪﺍ ﺗﻮﭘﻠﯩﻐﺎﻥ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ‪ 20‬ﻛﯜﻧﺪە ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷـﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﻗﯩﺰﯨﻠﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﺋـﺎﺕ‬ ‫ۋە ﻣﺎﺷﯩﻨﯩﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺗﻮپ ۋە ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﺎ )ﺗﻮپ ﻳﺎﺳﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﯗﻟﻤـﺎ( ﻟﯩـﺮﻯ‪ ،‬ﻣﯧﺘﯩﺮﺍﻟﻴـﯘﺯ )ﺋـﻮﻕ ﺳـﺎﭼﺎﺭ ﭘﯩﻠﯩﻤـﻮﺕ(‪ ،‬ﺗﺎﻧﻜـﺎ‪،‬‬ ‫ﺋــﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻧﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ ﺳــﺎھﻪﻟﻪﺭ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳــﺴﯩﺲ‪ ،‬ﺗﯧﺨﻨﯩــﻚ‪ ،‬ﭘﺮﻭﻓﯧﺴــﺴﻮﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩــﭗ ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ‬ ‫ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﻣﻮﺳﻜﯟﺍﻧﻰ ﺋﯚﺭﯛﻣﭽﯩﮕﻪ ﻛﯚﭼﯜﺭﯛپ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪەﻙ ﺋﯩﺶ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺋﯜﺳـــﺘﯩﮕﻪ ھﻪﺭ ﺧﯩـــﻞ ﻳـــﻮﻟﻼ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﺧﻪﻟﻘﻨـــﻰ ﺋﯧــﺰﯨﺶ‪ ،‬ﺋــﯘﺭﯗﻏﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﯗﺗــﯘﺵ ﺳﯩﻴﺎﺳــﯩﺘﻰ‪ ،‬ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩـــﺴﺘﻼﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷــﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﺷــﺎﺵ ھﻪﻗﻘــﻰ ﻳــﻮﻕ‪ ،‬ﺩﯦ ـﮕﻪﻥ ﺷ ـﻮﺋﺎﺭ‪ ،‬ھﺎﻳــﺎﺕ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩــﺴﺘﻼﺭﻧﯩﯔ ھﺎﻳﺎﺗﯩــﺪﯗﺭ‪ ،‬ﺩﯦ ـﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩــﺪﯨﻴﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺟــﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﯩــﺴﭙﺎﺗﻰ ﺳــﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺯﯗﻟﯘﻣﻨﯩــﯔ ﺋﻪڭ ﮔﻪۋﺩﯨﻠﯩــﻚ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨــﺴﻰ ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻤﯘ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛﯜچ ۋە ﺭﻭﻟﯩﻨﻰ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﺯﻭﺭﻟﯘﻕ‪ -‬ﺯﻭﺭﺍۋﺍﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯜﭼﻪﻳﺘﺘﻰ‪.‬‬ ‫ھﻨﺪﯨﺴﺘﺎﻥ ﻳﻮﻟﻠﯩﺮﯨﺪﺍ‬ ‫ﻛﯜﻥ ﺋﯚﺗﯜپ‪ ،‬ﺋﺎﻱ ﺋﯚﺗـﯜپ ﭘـﺎﻻﻛﻪﺕ ﻛﻪﻳﻨﯩـﺪﯨﻦ ﭘـﺎﻻﻛﻪﺕ ﻛﯧﻠﯩـﯟەﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻨﯩـﯔ ﺩەﺳـﺘﻠﯩﭙﯩﺪە ﺧﯩﺘـﺎﻱ ۋە‬ ‫ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻏــﺎ ﻏﺎﻟﯩــﺐ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎﻗﻤﯘ‪ ،‬ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺳــﺎﻧﺎﻗﻠﯩﻖ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻨﯩــﯔ ﻗــﻮﻟﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻗﯩﺰﯨــﻞ ﺭﯗﺳــﻠﻪﺭ ھﻪﻣﻤﯩﻨــﻰ‬ ‫ﻣﻪﻏﻠﯘپ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺟﺎھﺎﻥ ﻗﯩﺰﯨـﻞ ﺭﯗﺳـﻘﺎ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﻣﺎﻧـﺎ ﺷـﯘ ﺧﻪﺗﻪﺭﻟﯩـﻚ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺑﻪﺧﺘﯩﻤﯩـﺰﮔﻪ ﻗـﺎﻧﺨﻮﺭ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﯘﺗﯘﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ‪ ،‬ﺋﻮﺭﯗﺳﻼﺭﻏﺎ ﺗﯘﺗﯘپ ﺑﯩﺮﮔﯩﻠﻰ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﺋﯩﺰﺩەپ ﻳﯜﺭﮔﻪﻥ ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﺪﯨﻨﻤﯘ ﻗﯘﺗﯘﻟﺪﯗﻕ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺪﯨﻜﻰ ﻧﯚۋەﺕ ﻗﯩﺰﯨﻞ ﻳﻪﺟﯘﺟﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩﺰﻡ ﻣﻪﺟﯘﺟﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺑـﺎﻻ ﺋـﯚﺗﻜﻪﻧﻜﻰ ﺑﺎﻻﻻﺭﻧﯩـﯔ ھﻪﺭ‬ ‫ﻗﺎﻧﺪﯨﻐﯩــﺪﯨﻦ ﺩەھــﺸﻪﺗﻠﯩﻚ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﺋــﯚﺯﻯ ﺳﺎﻗﻠﯩﻤﯩ ـﺴﺎ ﺑــﯘ ﺑــﺎﻻﺩﯨﻦ ﺳــﺎﻗﻠﯩﻨﯩﺶ ﻣــﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣــﺪﻯ ﺑﯩــﺰﮔﻪ ھﯩﻤﺎﻻﻳــﺎ ﺗﺎﻏﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺋﯧــﺸﯩﭗ ﺟــﺎﻧﻨﻰ ﭼﻪﺗــﻜﻪ ﺋﯧﻠﯩــﺸﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﭼــﺎﺭە ﻳــﻮﻕ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﺩەﺧــﺸﺎﻥ‬ ‫ﻳﻮﻟﯩﻨﯩــﯔ ﻗﺎﭼــﺎﻗﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﭘﯜﺗﯜﺷــﻪﻟﻤﻪﻱ‪ ،‬ھﻪﺭ ﺗﻪﺭەﭘــﻜﻪ ﺑــﺎﺵ ﺋــﯘﺭﯗپ ﺑــﺎﻗﺘﯘﻕ‪ .‬ﻧﯩﻬــﺎﻳﻪﺕ‪ ،‬ھﯩﻨﺪﯨــﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ﻛﺎﺭۋﺍﻧﺒﺎﺷﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪﺳﻠﻰ ﺋﺎﻓﻐﺎﻥ ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﯚﻣﻪﺭﺧـﺎﻥ ﺑـﺎﻱ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷـﯜپ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖـﺪﯨﻦ ﻛﻪﺷـﻤﯩﺮﮔﻪ‬ ‫ﺑﺎﺭﯨــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰﻧﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧــﻰ ﺑﯩــﺮ ﺋﯩــﻼﺝ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺋــﺎﺋﯩﻠﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑــﺎﺵ ﻛﺎﺭۋﺍﻧﻐــﺎ ﻗﻮﺷــﯘپ ﻳﻮﻟﻐــﺎ ﺳﯧﻠﯩﯟﯨﺘﯩــﺸﯩﻨﻰ‬ ‫‪95‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯚﺗﯜﻧﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑﯘ ﺑﺎﻱ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﻨـﻰ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺋـﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﯩﺰﻧـﻰ ﺑﯩﻠﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﺋـﯘ‪» :‬ﺋﻪﭘﻪﻧـﺪﯨﻢ‪،‬‬ ‫ﺳﻪﭘﻪﺭ ﭼﯩﻘﯩﻤﯩﻐﺎ ﺧﯧﻠﻰ ﭘﯘﻝ ﻻﺯﯨﻢ« ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ﺋﻪﭘﺴﯘﺳﻼﻧﻐﺎﻥ ھﺎﻟﺪﺍ‪ ،‬ﻗﻮﻟﯘﻣﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺋـﺎﺕ ۋە ﺑﯩـﺮ ﺧﯩﭽﯩـﺮﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷـﻘﺎ‬ ‫ھﯧﭽﻘﺎﻧــﺪﺍﻕ ﺳــﻪﭘﻪﺭ ﺗﻪﻳﻴــﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﻳــﻮﻗﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘــﺘﯩﻢ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﺋﯘﻧﯩﯖــﺪﯨﻦ ﻗــﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺩﺍﻧﻪ ﺗﺎﭘﺎﻧﭽــﺎ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﻳﻮﺷﯘﺭﻣﺎﻱ‪» :‬ﺳﻮﻓﯩﻲ ﺑﯧﻚ ھﺎﺟﯩﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯩﺰﮔﻪ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻣـﺎﻧﻪﺗﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﻟﻮﻧـﺪﻭﻥ‬ ‫ﻣﺎﺭﻛﯩﻠﯩﻖ‪ 31950 ،‬ﻧﻮﻣﯘﺭﻟﯘﻕ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻥ ﺗﺎﭘﺎﻧﭽـﺎ ھـﺎﺯﯨﺮ ﻳﯧﻨﯩﻤـﺪﺍ« ﺩﯦـﺪﯨﻢ ﻣﻪﻥ‪ .‬ﺋـﯚﻣﻪﺭ ﺑـﺎﻱ ﺑـﯘﻧﻰ ﺋـﺎﯕﻼپ‪» :‬ﺑـﯘ‬ ‫ﻗــﻮﺭﺍﻟﻼﺭﻧﻰ ﻧــﯧﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩــﺴﯩﺰ؟ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﻢ«‪ ،‬ﺩﯦــﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ‪»:‬ﭼﯜﻳ ـﯜﻥ ﺗﺎﭘــﺎﻧﭽﯩﻨﻰ ﺧﯧﺮﯨــﺪﺍﺭ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺳــﺎﺗﯩﻤﻪﻥ‪ ،‬ﺑﻮﻟﻤﯩ ـﺴﺎ‬ ‫ﺗﺎﺷﻼپ ﻛﯧﺘﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺗﺎﭘـﺎﻧﭽﯩﻨﻰ ‪ 35‬ﺩﺍﻧﻪ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻥ ﺋـﻮﻗﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺳـﺎﻗﻼپ‪ ،‬ﺋﯩﻨﮕﻠﯩـﺰ ھﯘﺩﯗﺩﯨﻐـﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧـﺪﺍ‬ ‫ﺋــﻮﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯚﻣــﯜپ ﺗﺎﺷــﻼپ‪ ،‬ﺗﺎﭘــﺎﻧﭽﯩﻨﻰ ﺳــﯘﻧﺪﯗﺭﯗپ ﺋــﺎﻟﺘﯘﻧﻨﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨــﭗ‪ ،‬ﺯەﺭﮔﻪﺭﮔﻪ ﺳــﯧﺘﯩﭗ ﻳــﻮﻝ ﭼﯩﻘﯩﻤــﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ« ﺩﯦﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﻣـﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋـﯚﻣﻪﺭ ﺑــﺎﻱ‪» :‬ﺩﯙﻟﻪﺗـﻜﻪ ﺳـﺎﺩﺍﻗﻪﺕ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺧﯩـﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻧﻼﺭ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗـﯘﺭﯗﻕ ﻗـﻮﻝ ﭼﯩﻘﯩــﺪﯗﺭ«‪،‬‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺷﯘ ھﺎﻣﺎﻥ ﺯﯨﻴﺎ ﭘﺎﺷﺎﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﻣﯩﺴﺮﺍﻟﯩﺮﻯ ﺋﯧﺴﯩﻤﮕﻪ ﻳﻪﺗﺘﻰ‪:‬‬ ‫ﺩەﺭﺩە ﺋﻮﻏﺮﺍﺭ ﻛﯩﻢ ﺳﺎﺩﺍﻗﻪﺕ ﺋﻪﺗﺴﻪ ﺋﻪﻟﺒﻪﺕ ﺩﯙﻟﻪﺗﻪ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﺎﻣﻪﺕ ﻣﻪھﺰﻯ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﯘﺭ ﺑﯘ ﻣﯜﻟﻜﯜ‪ -‬ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻪ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﺭﺟﻪﻣﻪﺳﻰ‪:‬‬ ‫ﻛﯩﻢ ﺩﯙﻟﻪﺗﻜﻪ ﺳﺎﺩﯨﻖ ﺑﻮﻟﯘﺭ ﺩەﺭﺩ ﺗﺎﭘﻘﯘﺳﻰ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ‪،‬‬ ‫ﭘﯘﻗﻪﺭﺍﻟﯩﻘﺘﺎ ﻳﺎﺷﯩﻤﺎﻕ ﻛﯩﺮﻣﻪﻙ ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ ﺋﯚﻳﯩﮕﻪ‪.‬‬ ‫ﺋــﯘ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻛﯜﻟﯜﻣــﺴﯩﺮەپ ﺗــﯘﺭﯗپ‪» :‬ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﻢ! ﺋــﺎﻟﺘﯘﻥ ﺗﺎﭘــﺎﻧﭽﯩﻨﻰ ﻣﺎﯕــﺎ ﻛﯩــﺮﺍ ھﻪﻗﻘــﻰ‬ ‫ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮﺳﯘﻧﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺋﺎﺗﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻢ ﺳﯩﺰﻧﻰ ﻛﻪﺷﻤﯩﺮﮔﻪ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯛپ ﻗﻮﻳﺴﯘﻧﻠﻪﺭ‪ .‬ﺑﯩﺮ ھﻪﭘﺘﻪ ﺋﯩﭽﯩﺪە‪ ،‬ﺋﺎۋﻏﯘﺳـﺖ ﺋﯧﻴﯩﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺑﺎﺷﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺟﯚﺭە ﺑﺎﻱ ﻛﺎﺭۋﺍﻧﺒﯧﺸﻰ ﺑﻮﻟﯘپ‪ 46 ،‬ﺋﺎﺕ ﻳﯜﻙ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﺭﻏﯩﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋـﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺷـﯘﻻﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩــﺮﮔﻪ ﻣﯧﯖﯩــﺸﻘﺎ ھﺎﺯﯨﺮﻻﻧــﺴﯘﻧﻠﻪﺭ« ﺩﯦــﺪﻯ‪ .‬ﻣــﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋــﯚﻣﻪﺭ ﺑﺎﻳــﺪﯨﻦ ﺑــﯘ ﮔﻪﭘﻨــﻰ ﺋــﺎﯕﻼپ ﺧﻮﺷــﺎﻟﻠﯩﻘﯩﻤﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﯘﻻﻗﻠﯩﺮﯨﻤﻐــﺎ ﺋﯩــﺸﻪﻧﮕﯜﻡ ﻛﻪﻟــﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟــﺪﻯ‪» .‬ﺧــﺎﻥ ﺳــﺎھﯩﺐ! ﻣﻪﻥ ﻣﯘﺷــﯘ ﺩەﻗﯩﻘﯩ ـﺪە ھــﺎﺯﯨﺮﻣﻪﻥ‪ ،‬ﺋــﺎﻟﺘﯘﻥ ﺗﺎﭘﺎﻧﭽــﺎ‬ ‫ﺟﺎﻧﺎﺑﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻣﯘﺑﺎﺭەﻙ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺳـﻪﭘﻪﺭ ﺑﯩـﺰﮔﻪ ﻣﯘﺑـﺎﺭەﻙ ﺑﻮﻟـﺴﯘﻥ«ﺩﯦـﺪﯨﻢ ﻣﻪﻥ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‬ ‫ﻳﻮﻟﻐﺎ ﭼﯩﻘﺘﯘﻕ‪ .‬ﺷﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘـﯘﭼﻪ ﻗﻪﻟـﺌﻪ ﺩەﺭۋﺍﺯﯨـﯟەﻧﻠﯩﺮﻯ ﺗﻮﺳـﻘﺎﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ ،‬ﻳـﻮﻝ ﺧﻪﺗﻨـﻰ ﻛﯚﺭﺳـﯩﺘﯩﭗ ﺋﯚﺗﺘـﯘﻕ‪.‬‬ ‫ﺩەﺭﻳﺎ ﺑﻮﻳﯩﻐﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﭼﯧﮕﺮﺍ ﺳﺎﻗﻼۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭ‪» :‬ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨـﻦ ﻗـﯘﺵ ﺋﯘﭼـﯘپ‪ ،‬ﺋـﺎﺩەﻡ ﻣﯧﯖﯩـﭗ ﺋﯚﺗﻪﻟﻤﻪﻳـﺪﯗﺭ«‪،‬‬ ‫ﺩەپ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯗۋەﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯧﺴﯩﻤﮕﻪ ﺷﺎﻛﯩﺮ ﺋﺎﺧﯘﻧﻨﯩﯔ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﻪ ﺧﯧﺘـﻰ ﻛﯧﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﺩەﺭھـﺎﻝ‬ ‫ﺋﺎﺕ ﭼﺎﭘﺘﯘﺭﯗپ ﭘﻮﻻﺕ ﺗﯧﯖﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﻗﯧﺸﯩﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﻪۋﺳﯩﻴﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﺘﯩﻢ‪ .‬ﺋﯘ ﻛﺎﺗﯩﺒﯩﻐـﺎ ﺑـﯘﻳﺮﯗﻕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻳﻮﻝ ﺧﯧﺘﻰ ﻗﯩﻠﺪﯗﺭﯗپ‪ ،‬ﺑﺎﺩﺍﻣﭽﻪ ﺗﺎﻣﻐﯘﺳـﯩﻨﻰ ﺑﯧـﺴﯩﭗ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ﺩەﺭﻳـﺎ ﺑﻮﻳﯩﻐـﺎ ﻛﻪﻟـﺪﯗﻕ‪ .‬ﻗﯩﺰﯨـﻞ ﺳـﺎﻗﭽﯩﻼﺭ‬ ‫ﺗﺎﻣﻐﯘﻏﺎ ﺳﺎﻻﻡ ﺑﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﯩﺠﺎﺯەﺕ ﺑﯧﺮﯨـﺸﺘﻰ‪ .‬ﺩەﺭﻳﺎﻧﯩـﯔ ﺋـﯘ ﻗﯧﺘﯩﻐـﺎ ﻗﯧﻴﯩـﻖ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯚﺗﺘـﯘﻕ‪ .‬ﻗﯩﺮﻏﺎﻗﻘـﺎ ﭼﯩﻘﯩـﭗ‬ ‫ﺗﯘﺭﯗﺷﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺗﯘﺗﯘﻟﯘپ ﻗﺎﻟـﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺑﯩﺰﻧـﻰ ﻗـﺎﺭﻏﯩﻠﯩﻘﺘﯩﻜﻰ ﺑـﺎﺵ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟـﺪﯨﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺑﺎﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻛـﯚﺭﯛپ‪» :‬ﻛﯩـﻢ ﺳـﯩﻠﻪﺭ؟ ﻧـﯧﻤﻪ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻛﻪﻟـﺪﯨﯖﻼﺭ؟ ﻧﻪﮔﻪ ﺑﺎﺭﯨـﺴﯩﻠﻪﺭ؟« ﺩەپ ﺳﻮﺭﺍﺷـﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺰﻧﯩــﯔ ﺳــﻮﺩﯨﮕﻪﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﯩﺰﻧــﻰ‪ ،‬ﺑﺎﻳﻨﯩــﯔ ﺋــﺎﺗﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ھﻪﺟــﮕﻪ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺋﯧﻴﺘ ـﺘﯩﻢ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ‬ ‫ﮔﯧﭙﯩﻤﮕﻪ ﺋﯩﺸﻪﻧﻤﻪﻱ ﻛـﺎﺭۋﺍﻥ ﺑﯧـﺸﯩﻨﻰ ﭼﺎﻗﯩﺮﺗﯩـﭗ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ ،‬ﺟـﯚﺭە ﻣﯧﻨﯩـﯔ ﺳـﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻤﻨﻰ ﺗﻪﺳـﺘﯩﻘﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‬ ‫ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﯩﺸﻪﻧﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﺰﮔﻪ‪» :‬ﺑﯘ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ ﺳﻮﺩﯨﮕﻪﺭﻟﻪﺭ‪ ،‬ﺋﺎﺕ ۋە ﻣﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻐﺎ‪ ،‬ﺧﻮﺭﺟﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻐـﺎ ﺩەﺧﻠـﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﯩـﺴﯘﻥ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﻳﺘﯘﻟﻼھﻘﺎ ﺑﺎﺭﯨﺪﯗ« ﺩەپ ﻳـﻮﻝ ﺧﯧﺘـﻰ ﻳﯧﺰﯨـﭗ ﺑﯧﺮﯨـﭗ ﺑﯩﺰﻧـﻰ ﺟـﯚﺭە ﺑﺎﻳﻐـﺎ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑﯩـﺮ‪ -‬ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻛـﯜﻥ ﺳـﻪﭘﻪﺭ‬ ‫‪96‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﯩﭙﻪﻙ‪ ،‬ﻛﯩﮕﯩﺰ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﻣﺎﻟﻼﺭ ﻳﯜﻛﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ‪ 46‬ﺋﺎﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻳﻮﻟﻐـﺎ ﭼﯩﻘﯩـﭗ‪ ،‬ﻗـﺎﺭﻏﯩﻠﯩﻘﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﺎﻳﺮﯨﻠــﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋــﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩــﺮﻯ ﺋــﺎﺭﺯﯗ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ‪ ،‬ﺟﺎﻧــﺎﺑﻰ ھﻪﻗــﺘﯩﻦ ھﻪﻣﯩــﺸﻪ ﻧــﺎﻟﻪ ۋە ﺯﺍﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﯩﻠﯩ ـﮕﻪﻥ ﻣﯘﺑــﺎﺭەﻙ‬ ‫ﺳﻪﭘﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺗﻼﻧﺪﯗﻕ‪.‬‬ ‫‪ -1934‬ﻳﯩﻠﻰ ‪ -8‬ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ‪ - 8‬ﻛﯜﻧﻰ ﻗﺎﺭﻏﯩﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﻳﻮﻟﻐـﺎ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﻛـﺎﺭۋﺍﻥ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﻪڭ ﺑﻪﺯﻯ ﺩﺍۋﺍﻧﻼﺭﻧـﻰ ﻗﻮﺗـﺎﺯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻗﯧﭽﯩﺮ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺳﺘﯘﻕ‪ .‬ھﯩﻤﺎﻻﻳﺎ ﺗﺎﻏﻠﯩﺮﻯ ﻛﻪﺑﻰ ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩـﯔ ﺋﻪڭ ﺋﯧﮕﯩـﺰ ﺗـﺎﻏﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋـﺎﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﺎﺳﺘﯘﻕ‪ .‬ﮔﺎھ ﻗﺎﺭ ﺗﻪﻛﺘﯩﺪە ﻗﺎﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﮔﺎھ ﺳﯘﺳﯩﺰ ﻗﺎﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﺩەﭘﺴﯩﻦ ﺩﺍۋﺍﻧﺪﺍ ھﺎۋﺍﻧﯩـﯔ ﻳﻮﻗﻠﯘﻗﯩـﺪﯨﻦ ﮔـﯜﺭﯛچ ﭘﯩـﺸﻤﺎﻱ‬ ‫ﻏﯩﺰﺍﺳﯩﺰ ﻗﺎﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﺳﻪﺳﻰ ﺩﺍۋﺍﻧﺪﺍ ﻳﻮﻟﻨﻰ ﻣـﯘﺯ ﻗـﺎﭘﻼپ ﻛﻪﺗﻜﻪﭼـﻜﻪ ﻣﺎﯕﺎﻟﻤـﺎﻱ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ‪ -‬ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻛـﯜﻥ ﻳـﻮﻝ ﺋﯧﭽﯩﻠﯩـﺸﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯜﺗﺘﯘﻕ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﻣﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺷﻪﻗﻘﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ »ﭘﺎﻧﺎﻣﯘﻍ« ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻳﻐﺎ ﻛﻪﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻧﯧﻤﯩﺘﯩﮕﻪ ﻧﺎﺋﯩﻞ ﺑﻮﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋﯘ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﻲ ﺋﯩﺴﺴﯩﻖ ﺑﯘﻻﻕ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺑﯘﻻﻗﻨﯩـﯔ ﺳـﯜﻳﯩﺪە ﺑـﺎﺵ‪-‬‬ ‫ﺋﺎﻳــﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﭼﺎﻳﻘــﺎپ‪ ،‬ﭘﺎﻛﯩﺰﯨﻠﯩﻨﯩﯟﺍﻟــﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼھﻘــﺎ ﺋﺎﻟﻘﯩــﺸﻼﺭ ﺋﯧﻴﺘﯩﻤﯩﺰﻛــﻰ‪ ،‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺭﺍھﻪﺗﻠﻪﻧــﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑﯩــﺰ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﻳﻮﻟﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﺭﺍۋﺍﻥ ﺑﻮﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﻳﻪﺗﺘﯩﺪەﻙ ﺋﺎﺕ ﻳـﻮﻝ ﺋﯜﺳـﺘﯩﺪە ﺋﯚﻟـﯜپ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﻳـﯜﻛﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﭼﯚﻟـﺪە ﻗﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻧﯩﻬـﺎﻳﻪﺕ ‪66‬‬ ‫ﻛﯜﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﻛﻪﺷﻤﯩﺮﮔﻪ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﻗﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺑﯩﺮﻻ ﺋـﺎﺕ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺋﯩـﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺋـﯘ ﺋـﺎﺗﻨﻰ ‪ 35‬ﺭﯗﭘﯩـﻴﯩﮕﻪ ﺳـﯧﺘﯩﭗ‬ ‫ﺧﻪﺟﻠﯩﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑﯩﺰﺩﯨﻦ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﻛﻪﺷﻤﯩﺮﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯚﺯ ﺩەۋﺭﯨﺪە ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﻛﺘﯩـﭗ ھﻪﺭﯨـﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﭽﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻣﯘﻧﻪۋۋەﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺋﯘﻻﺭ ﻛﻪﺷـﻤﯩﺮﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ھـﯧﭻ ﻗـﺎﻧﭽﻪ ۋﺍﻗـﺖ ﺋﯚﺗﻤﻪﺳـﺘﻪ ھﯩﻨﺪﯨـﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﺗﯘﺗﯘپ ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗپ ﺑﯧﺮﯨﭙﺘـﯘﺭ‪ .‬ﺷـﯘ ﺟﯜﻣﻠﯩـﺪﯨﻦ ﺳـﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﻯ ﺟـﺎﻧﻨﻰ ﮔﯩﻠﮕﯩﺘـﺘﯩﻦ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯗپ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﻳﻮﻟﻐـﺎ ﺳـﯧﻠﯩﭙﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋـﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﻰ ﻟﻴﯘﺑﯩـﯔ ﺳـﯩﻠﯧﯔ ﺳـﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻧﻨﻰ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ ﻳﯧﯖـﻰ‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭﺩە ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﺋﯧﺘﯩـﭗ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﭘﺘـﯘ‪ .‬ﺑـﯘ ﺳـﻮﻏﯘﻕ ﺧﻪۋەﺭﻧﯩـﯔ ﺋـﺎۋﺍﺯﻯ ﻛﻪﺷـﻤﯩﺮﮔﯩﻤﯘ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘﻧﻰ ﺋﯩـﺸﯩﺘﻜﻪﻥ‬ ‫ھﺎﻣﺎﻥ ھﯧﻠﯩﻐﯩﭽﻪ ﻛﻪﺷﻤﯩﺮﺩە ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ ﺑﯧﻚ ﺋـﯚﺯﻯ ﻳـﺎﻟﻐﯘﺯ ﺑﯩـﺮ ﻛﯩﭽﯩـﺪﯨﻼ ﻛﻪﺷـﻤﯩﺮﺩﯨﻦ ﻏﺎﻳﯩـﺐ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﯕﻠﯩﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺑﻮﻣﺒﺎﻱ ﻳﻮﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ھﯩﺠﺎﺯﻏﺎ ﻛﯧﺘﯩﭙﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯧﭽﯩﻨﯩـﺸﻠﯩﻖ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭ ھﻪﻣﻤﯩﻨـﻰ ھﯜﺭﻛﯜﺗـﯜپ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ﭼﻮﻗـﯘپ‬ ‫ﺋــﻮﻥ ﻗﺎﺭﺍﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﻗﻮﻳــﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺰﻟﻪﺭﻣــﯘ ﺋﯩــﺸﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻧﻨﯩــﯔ ﺋــﯚﺯﯨﮕﻪ ﺗﺎﭘــﺸﯘﺭﯗپ‪ ،‬ﺷــﯘ ﺯەھﻤﻪﺗﻠﯩــﻚ‪،‬‬ ‫ﻣﯘﺷــﻪﻗﻘﻪﺗﻠﯩﻚ ﺳــﻪﭘﻪﺭﻧﻰ ﻗﺎﻳﺘــﺎ ﻛــﯚﺯﮔﻪ ﻛﯚﺭﺳــﻪﺗﻤﯩﮕﯩﻦ ﻳــﺎﺭەﺏ ﺩەپ ﻳﯩﻐــﺎ‪ -‬ﺯﺍﺭە ﻗﯩﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺗﻪﻗــﺪﯨﺮﻧﯩﯔ ﻳﺎﺧــﺸﻰ‬ ‫ﻛﯜﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯜﺗﯜپ ﻛﻪﺷﻤﯩﺮﺩە ﺋﯩﺠﺎﺭﯨﮕﻪ ﺋﯚﻱ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﺩﯗﻕ‪.‬‬ ‫ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻗﯩﯟﯦﺘﻰ‬ ‫ﻧﯚۋەﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﻣﯘﺧﺘـﺎﺭﯨﻴﻪﺕ )ﺋـﺎﭘﺘﻮﻧﻮﻣﯩﻴﻪ( ﺷـﻪﻛﻠﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﻐـﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯩﭽﻜـﻰ ﺋﯩـﺸﻼﺭﺩﺍ‬ ‫ﺋﺎﻧﭽﻪ‪ -‬ﻣﯘﻧﭽﻪ ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﺎﺷـﻘﻰ ﺋﯩـﺸﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﺎﻻﻗﯩـﺴﻰ ﻳـﻮﻕ‪ ،‬ﺋـﯚﻣﺮﻯ ﻗﯩـﺴﻘﺎ ﻗﻮﺭﭼـﺎﻕ ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ‬ ‫ﺩەۋﺭﻯ ﺑﺎﺷــﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩــﯔ ﻧــﺎﻣﻰ ﺧﯩﺘــﺎﻱ ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤــﺎ ﻣــﺎھﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺭﯗﺱ ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﻰ ﺋﯩــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺭەھــﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺭﯗﺳــﻼﺭﺩﯨﻦ‪ ،‬ﺗﯧﺨﻨﯩــﻚ‪ ،‬ﺋﯩﻨﮋﯨﻨﯩــﺮﻻﺭ ﺭﯗﺱ‪ ،‬ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭ‪ ،‬ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻼﺭ‪ ،‬ﮔﯧﻨﯧ ـﺮﺍﻟﻼﺭ ﺭﯗﺱ‪ ،‬ﻣــﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﻠﻪﺭ‬ ‫ﺭﯗﺱ‪ ،‬ﺑﺎﺭﭼﻪ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ۋە ﻏﻪﻳﺮﯨﻲ ھﻪﺭﺑﯩـﻲ ﻛـﯜﭼﻠﻪﺭ ﺭﻭﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩـﺪﺍ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﺋﯚﺭﯛﻣﭽﯩـﺪە ﺧـﯘﺩﺩﻯ‬ ‫ﻗﻮﺭﭼﺎﻗﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ ﺭەﺋﺲ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺗـﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋﻪﻣﻤـﺎ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﭼﯘﻟـﯟﯗﺭﻯ ﺭﯗﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩـﺪﺍ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺭەﺋﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﭘﻮﺗﻮﻛﻮﻓﯩﻴﯩﺴﻰ )ﺋﻪﻳﻨـﻰ ھـﺎﻟﯩﺘﻰ( ﺷـﺎﺋﯩﺮﻧﯩﯔ ﺗﯚۋەﻧـﺪە ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐـﺎ ﺗﻮﻟﯩﻤـﯘ ﻣـﺎﺱ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪:‬‬ ‫ﻣﻪﻥ ﺩﯨﻠﺪﯨﻦ ﺳﻮﺭﯨﺪﯨﻢ ھﺎﻟﯩﯔ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ؟ ﺩەپ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﭽﺎﺭە‪ ،‬ﻗﺎﻥ ﻳﯩﻐﻼپ ﻗﺎﻟﺪﻯ ﺋﯜﻣﭽﻪﺭەپ‪.‬‬ ‫‪97‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﺋﯧﻴﺘﺘﯩﻜﻰ‪ ،‬ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﻤﺎﻗﭽﻰ؟‬ ‫ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﻣﻪﻧﺪەﻛﻠﻪﺭ ﺋﯚﺯﮔﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺩەپ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ﻏﺎﺯﻯ ﺋﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻕ ﺗﯜﺯﯛﺷﻰ‬ ‫ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﺮ‪ -‬ﺑﯩﺮﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ھﻪﺭﻗﺎﭼﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩـﯔ ﻳـﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ۋە ﻧﯘﺳـﺮﯨﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﻧﺎﺋﯩﻞ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺑﯩﺮﻟﯩﻚ ﻛﯜﭼﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻤـﺎﻥ ﻛـﯜﭼﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻏﻪﻟﯩﺒﯩـﺪﯨﻦ ﻏﻪﻟﯩـﺒﯩﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨـﺸﯩﭗ‪ ،‬ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭﻧﻰ ﺋﻮﺳـﺎﻝ ھﺎﻟﻐـﺎ‬ ‫ﭼﯜﺷــﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻣﯘﺳــﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨــﺴﯩﻐﺎ ﺋﯩﺨــﺘﯩﻼپ ﭼﯜﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖــﺪﯨﻦ ﭘﺎﻳـﺪﯨﻼﻧﻐﺎﻥ ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭ ﺩﯦﻤﯩﻨــﻰ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪-‬ﺩە‪ ،‬ﺭﯗﺳﻼﺭﻏﺎ ﻳﺎﻥ ﺑﯧﺮﯨـﭗ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙـﺎﻕ ﺗـﯜﺯﺩﻯ‪ .‬ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ ﺑـﯘ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙـﺎﻗﺘﯩﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‬ ‫ﺭﯗﺳــﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﻟﻐــﺎﻥ ﻳــﺎﺭﺩەﻣﻠﻪﺭ ﺗﯜﺭﺗﻜﻪﺳــﯩﺪە ﺗﯧﺨﯩﻤــﯘ ﻛﯜﭼﻪﻳــﺪﻯ‪ .‬ﺭﯗﺳــﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﻣــﺎﺩﺩﯨﻲ ۋە ﻣﻪﻧﯩــﯟﯨﻲ‬ ‫ﺟﻪھﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗـﻮﻟﻼپ‪ ،‬ﻗﻮۋۋەﺗﻠﯩـﺸﻰ ۋە ﻳـﻮﻝ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩـﺸﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩـﺴﯩﺪﺍ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﯜﺭﻛﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨــﺴﯩﻨﻰ ﺑﯘﺯﯗﺷــﻘﺎ ﻣــﯘۋەﭘﭙﻪﻕ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﻧــﺎ ﺷــﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴــﺎﺯ ھــﺎﺟﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺋﺎﺭﯨــﺴﻰ‬ ‫ﺑﯘﺯﯗﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﻳﺎﺭﯨﺸﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪﯨﻜﻰ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﺑﯩـﺮ‪ -‬ﺋﯩﻜﻜـﻰ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩــﻖ ﺋــﯘﺭﯗﺵ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩــﺪﺍ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﻏﺎﻟﯩــﺐ‪ ،‬ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴــﺎﺯ ھــﺎﺟﯩﻢ ﻣﻪﻏﻠــﯘپ ﺑﻮﻟــﯘپ ﺧﯩﻠﯩــﻼ ھﺎﻟﯩــﺪﯨﻦ ﻛﻪﺗﺘــﻰ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩـﺮ ﭘﯘﺭﺳـﻪﺗﻨﻰ ﻛﯜﺗـﯜپ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻢ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺩﻭﺳـﺘﻠﯘﻕ ﺋﺎﻻﻗﯩـﺴﻰ ﺋﻮﺭﻧﯩﺘﯩـﺸﻘﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺯﺍﻣﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﻪﻗﻪﺯﺯﺍﺳـﯩﭽﻪ ﻣـﯘﺯﺍﻛﯩﺮﯨﻠﻪﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﺴﯩﺪە ﺧﯩﺘـﺎﻳﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻏـﺎﺯﻯ ﺋﺎﺗـﺎ ﺑﯩـﺮ ﻛﯧﻠﯩـﺸﯩﻤﮕﻪ ﺋﯩﻤـﺰﺍ‬ ‫ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻤﻨﯩﯔ ﺗﯩﻜﯩﺴﺘﻰ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﯩﭽﻪ‪:‬‬ ‫ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻏﺎﺯﻯ ﺋﺎﺗﯩﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﺎﺭﺩەﻣﻠﻪﺭ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ﻣﯩﯔ ﺩﺍﻧﻪ ﻣﯩﻠﺘﯩﻖ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻛﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﺋﻮﻕ‪،‬‬ ‫‪ .2‬ﺑﯩﺮ ﻣﯩﻠﻴﻮﻥ ﺳﻪﺭ ﭘﯘﻝ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ‪ 35%‬ﻧﻪﻕ‪ ،‬ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺳـﻪﺭﺩﺍﺭﻯ ﻣـﺎﺟﯘﯕﻴﯩﯖﻨﻰ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻗﻮﻏﻼپ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗﻻﺩﯗﺭ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﺧﻮﺟﺎ ﻧﻴﺎﺯ ھﺎﺟﻰ ﭼﯩـﻦ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﯩـﯔ ﺟﻪﻧـﯘﺑﯩﻲ ﺭﺍﻳـﻮﻥ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻠﯩﻖ ﺳـﯜﭘﯩﺘﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻗﯘﻣـﯘﻝ‪ ،‬ﺗﯘﺭﭘـﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﺘﻪ ﺷﻪھﻪﺭ ۋﯨﻼﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﺟﯜﻣﻠﯩﺪﯨﻦ ﺟﯘﯕﮕﻮﻧﯩﯔ ﺟﻪﻧﯘﺏ‪ ،‬ﻏﻪﺭﺑﯩﻲ ﺷﯩﻤﺎﻝ ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪ .4‬ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺟﻪڭ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻢ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻏـﺎ ﺋﻪﺳـﻜﯩﺮﯨﻲ ﻳـﺎﺭﺩەﻡ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﯩﺘﻪﺭەپ ﻗﺎﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻛﯧﻠﯩﺸﻤﮕﻪ ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩﯔ ﻳﯩﻘﯩﻨﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﺑﻪﺯﯨـﻠﻪﺭ ﻗﻮﺷـﯘﻟﻤﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩـﭗ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﻪﺭﻣـﯘ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪) .‬ﻳﻮﻟﯟﺍﺱ ﺑﻪگ ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﯨﺪﯗ‪(.‬‬ ‫ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﻰ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﺪﯨﻦ ﺳـﯜﺭﯛپ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨـﺸﻘﺎ ﻣـﯘۋەﭘﭙﻪﻕ ﺑﻮﻻﻟﻤﺎﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘﻧﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﻳﺎﺭﺩەﻣﻨﯩﯔ ﻳﯩﭙﯩﻨﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﺭﯨﺪﺍ ﺗﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻥ ﺋﺎﺗـﺎﻟﻤﯩﺶ ﻛﯧﻠﯩـﺸﯩﻤﻤﯘ ﺋﻪﻣـﺪﻯ ﻗـﯘﺭﯗﻕ‬ ‫ﻗﻪﻏﻪﺯﮔﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻓﯘﻛﺎڭ ﺑﯩﺘﯩﻤﻰ‬ ‫ﻗﺎﭼﺎﻧﺪﯗﺭ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﻐﺎ ﺋﯩﺨـﺘﯩﻼپ ﭼﯜﺷـﺘﻰ‪ ،‬ﺷـﯘﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷـﻼپ ﺧﻮﺟـﺎ‬ ‫ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺩﯛﺷﻤﯩﻨﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺧﯩﺘﺎﻱ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺮ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻥ ﮔﻮﻳـﺎ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﻗﺎﺩﺍﻟﻐﺎﻥ ﺧﻪﻧﺠﻪﺭ ﺑﻮﻟﯘپ ﺋﺎﺭﯨﻐﺎ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪98‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﻰ ﺑـﯘ ﻗﯩـﻴﯩﻦ ﺋﻪھﯟﺍﻟـﺪﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟـﯘﺵ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﻣﯘﺷـﺎۋﯨﺮﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﻪﺳـﻠﯩﻬﻪﺕ ﺑﯧﺮﯨـﺸﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺭﯗﺳﯩﻴﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻢ ﺗﯜﺯﯛﺷﻜﻪ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ﻏﺎﺯﻯ ﺋﺎﺗﯩﻨﯩـﯔ ﺳـﻮۋﯦﺘﻠﻪﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻛﯧﻠﯩـﺸﯩﻢ‬ ‫ﺗﯜﺯﯛﺷــﻰ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻗﻘــﺎ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺯﯨﻴﺎﻧﻨﯩـﯔ ﻳﻪﯕﮕﯩﻠﺮەﻛﯩﻨــﻰ ﺗﺎﻟﻼﺷــﺘﻪﻙ ﺑﯩﻠﯩﻨــﺴﯩﻤﯘ ﺑــﯘ ﺋﯩــﺸﻨﯩﯔ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﺴﻰ ﺋــﺎﻗﯩﯟەﺗﺘﻪ‬ ‫ﺋــﺎﻳﺮﯨﻢ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧــﺪﺍ ﺋﯩــﺴﺘﯩﻘﻼﻟﭽﯩﻼﺭﻧﻰ‪ ،‬ﺑﯩــﺮ ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧــﺪﺍ ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨــﻰ ﭘــﺎﻻﻛﻪﺗﻜﻪ ﺋﺎﺯﮔﺎﻟﯩﻐــﺎ‬ ‫ﺳﯚﺭﯨﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ -1932‬ﻳﯩﻠﻰ ﺋﺎﭘﺮﯦﻞ ﺋﯧﻴﯩﺪﺍ ﻓﯘﻛﺎڭ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺟﺎﻳﺪﺍ ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺳـﻮۋﯦﺘﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ ﻣﯘﺋﺎھﯩـﺪە‬ ‫)ﺑﯩﺘﯩﻢ( ﺋﯩﻤﺰﺍﻻﻧﺪﻯ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻧﻤﯘ ﺑﯘ ﺑﯩﺘﯩﻢ »ﻓﯘﻛـﺎڭ ﺑﯩﺘﯩﻤـﻰ« ﺩەپ ﺋﺎﺗﺎﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺘﯩﻤﻨﯩـﯔ ﻗﯩـﺴﻘﯩﭽﻪ ﻣﻪﺯﻣـﯘﻧﻰ‬ ‫ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﯩﭽﻪ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﭼﻪﺕ ﺋﻪﻟــﻠﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﺑﺎﺭﯨــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳــﻮﺩﺍ ۋە ﺳــﺎﻧﺎﺋﻪﺕ ﺋــﺎﻻﻗﯩﻠﯩﺮﻯ ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﺳﻮۋﯦﺘﻠﻪﺭ ﺭﻭﺳﯩﻴﯩﺴﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻨﯩﯔ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﺮﻯ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺳﻮۋﯦﺘﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻧﻼ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺩﯙﻟﻪﺗـﻠﻪﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ﺋﺎﻻﻗﻪ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﺷــﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ھﻪﺭﺑﯩــﻲ ﺗﻪﻟﯩــﻢ‪ -‬ﺗﻪﺭﺑﯩــﻴﻪ‪ ،‬ﭘﻪﻥ‪ -‬ﺗﯧﺨﻨﯩﻜــﺎ ﺋﯩــﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩــﻚ ﻣــﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧـــﺪﺍﻥ‪ -‬ﻳﯧــﺘﻪﻛﭽﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻣﺎﺋﺎﺭﯨـــﭗ ۋە ﺋﺎﻗـــﺎﺭﺗﯩﺶ ﺋﯩـــﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩـــﭗ ﺑﯧﺮﯨـــﺸﻘﺎ ﻳﯧﺘﻪﻛﭽﯩﻠﯩـــﻚ ﻗﯩﻠﯩـــﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ‪،‬‬ ‫ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﻻﺭ‪ ،‬ﻣﯧﺘﺎﻝ ﺋﺎﻳﺮﯨﺶ‪ ،‬ﻛﺎﻥ ﺋﯧﭽﯩﺶ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺗﯧﺨﻨﯩﻚ‪ -‬ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﺴﯩﺴﻠﻪﺭ ۋە ﺷـﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ ﺑـﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺋﯩــﺸﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﻤﯩــﻲ ﻳﯧـﺘﻪﻛﭽﯩﻠﻪﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺳـﻮۋﯦﺘﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺑــﯘﻻﺭﻧﻰ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨــﻦ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻨﯩﯔ ھﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﻟﯩﭙﻰ ﺳﻮۋﯦﺘﻠﻪﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﻧﺪﯗﺭﯗﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﺷـﻪﺭﺗﻠﻪﺭ ﺋﺎﺳـﺘﯩﺪﺍ ﺳـﻮۋﯦﺘﻠﻪﺭ ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻐـﺎ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴـﺎﺟﻠﯩﻖ ﻗـﻮﺭﺍﻟﻼﺭﻧﻰ ﺑﯧﺮﯨـﺪﯗ‪ ،‬ﻣـﺎﺩﺩﯨﻲ ۋە‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﯟﯨﻲ ﺟﻪھﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩﯔ ﺩﻭﺳـﺘﯩﻐﺎ ﺩﻭﺳـﺖ‪ ،‬ﺩﯛﺷـﻤﯩﻨﯩﮕﻪ ﺩﯛﺷـﻤﻪﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ‪،‬‬ ‫ھﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﺸﺘﺎ ﺯﯨﭻ ھﻪﻣﻜﺎﺭﻟﯩﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﻛﯧﺮەﻙ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﻳـﺎﺭﺩەﻣﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﻳﯩﻤﺎﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﺑﯩـﺘﯩﻢ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ‬ ‫ﺳﻮۋﯦﺘﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻣﯩـﯔ )‪ (1000‬ﺩﺍﻧﻪﺩﯨـﻦ ﺋـﺎﺭﺗﯘﻕ ﻣﯩﻠﺘﯩـﻖ ۋە ﺋـﻮﻕ‪ ،‬ﻧﻪﭼـﭽﻪ ﻣﯩـﯔ ﺗـﺎﻝ‬ ‫ﻗﻮﻝ ﺑﻮﻣﺒﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻳﯜﺯ ﺗﺎﻝ ﺗﺎﭘﺎﻧﭽﺎ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻗﻮﺭﺍﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺳﺎۋﯦﺖ ﻣﺎﺭﻛﯩﻠﯩﻖ‪ ،‬ﻛﯧﯟ ﻗﻮﺭﺍﻝ ﺯﺍۋﯗﺩﯨﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﻗﻮﺭﺍﻟﻼﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺭﻛﻪﺷﺘﺎﻡ ﺯﯨﻴﺎﺭﯨﺘﻰ‬ ‫ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻜﯩﻨﻜﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺋـﯘﺩﯗﻝ ﺋﻪﺭﻛﻪﺷـﺘﺎﻣﻐﺎ ﺑﺎﺭﯨـﺪﯗ‪ .‬ﺋـﯘ ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺭﯗﺳـﻼﺭ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﯜﺯﯛﺷــﻜﻪﻥ ﻳــﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﺑﯩــﺘﯩﻤﮕﻪ ﻛــﯚﺭە‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﻳــﺎﺭﺩەﻡ ﺗﻪﻟﻪﺏ ﻗﯩﻠﯩ ـﺪﯗ‪ .‬ﺭﯗﺳــﻼﺭ ﺧﻮﺟــﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻐــﺎ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ۋە ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﻮﺭﺍﻟﻼﺭ ﺑﻪﺩﯨﻠﯩﮕﻪ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻥ ﺋﺎﻗﭽـﺎ ﺗﻪﻟﻪﺏ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻢ ﺧﻪﺯﯨﻨﯩﭽﯩـﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻜﻰ ھﻪﻣﺪە ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﻣﺎﻟﯩﻴﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭﻧﻰ‪ ،‬ﺧﻮﺗﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻟﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﻪ ﺋﺎﻟﻐـﺎﻥ ﻧﻪﭼـﭽﻪ‬ ‫ﻣﯩﯔ ﺳﻪﺭ ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﻨﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﻪﺭﻛﻪﺷﺘﺎﻣﺪﺍ ﺭﻭﺳـﻼﺭﻏﺎ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯨﺪﯗ )ﺑﯩـﺮ ﺳـﻪﺭ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻥ ﺋـﯜچ ﻳﯧـﺮﯨﻢ ﺩﺍﻧﻪ ﻣﻮﺳـﻜﯟﺍ‬ ‫ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﯩﻐﺎ ﺗﻪڭ ﻛﯧﻠﻪﺗﺘﻰ(‪ .‬ﺭﻭﺳﻼﺭ ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗپ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻐـﺎ ﻗـﻮﺭﺍﻟﻼﺭ ﻣﻮﺳـﻜﯟﺍﺩﯨﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕــﯜﭼﻪ ﻛﯜﺗــﯜپ ﺗﯘﺭﯛﺷــﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩ ـﺪﯗ‪ ،‬ﺑــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﺧﻮﺟــﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ‪» :‬ﺋــﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﺗﺎﭘــﺸﯘﺭﯗپ ﺑﻮﻟــﺴﺎﻗﻤﯘ ﻗــﻮﺭﺍﻟﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﻧﯧﻤﯩــﺸﻘﺎ ﺑﻪﺭﻣﻪﻳــﺴﯩﻠﻪﺭ؟« ﺩەﻳــﺪﯗ‪ ،‬ﺭﯗﺳــﻼﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ‪» :‬ﺳــﯩﺰﻟﻪﺭ ﻓﯘﻛــﺎڭ ﺑﯩــﺘﯩﻤﯩﮕﻪ ﺧﯩﻼﭘﻠﯩــﻖ ﻗﯩﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩە‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﺩﯗﯕﻼﺭ« ﺩەﻳﺪﯗﺭ‪ .‬ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﻰ‪» :‬ﺋﯘﻧﻰ ﻣﻪﻥ ﻗﯘﺭﻣﯩﺪﯨﻢ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺋـﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﻗـﯘﺭﺩﻯ«‬ ‫ﺩەﻳــﺪﯗ‪ .‬ﺭﯗﺳــﻼﺭ‪» :‬ﺋﯘﻧــﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯩــﺴﺘﯩﻘﻼﻟﭽﻰ ۋە ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﭽﯩﻠﻪﺭﻧــﻰ‪ ،‬ﺧــﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﻛﯩــﺸﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳــﻮﻗﯩﺘﯩﺶ‬ ‫‪99‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺑﯩﺘﯩﻢ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺳﯩﺰﻧﯩﯔ ۋەﺯﯨﭙﯩﯖﯩﺰ« ﺩەپ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﻮﻟﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩـﺸﻰ ﻛﯧـﺮەﻙ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺋـﻮﻥ ﺑﯩـﺮ )‪ (11‬ﻧﻪﭘﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩﯔ ﺭﻭﻳﺨﯧﺘﯩﻨﻰ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﺭﻛﻪﺷﺘﺎﻡ ﺯﯨﻴﺎﺭﯨﺘﻰ ﻣﺎﻧﺎ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﻳﺎﻏﻠﯩﺸﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﺗﯩﺠﻪ ﺷﯘ ﺑﻮﻟﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ﻓﯘﻛﺎڭ ﺑﯩﺘﯩﻤﯩﮕﻪ ﻛﯜﺭە‪ ،‬ﻗﻮﺭﺍﻝ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺭﻭﺳـﻼﺭﻏﺎ ﺑﯧـﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭ ﺋـﯘﺩﯗﻝ ﻣﻮﺳـﻜﯟﺍﻏﺎ‬ ‫ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭ ﺑﻪﺩﯨﻠﯩـﮕﻪ ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴـﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻐـﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗـﻮﺭﺍﻝ‪ -‬ﻳـﺎﺭﺍﻕ‪ ،‬ﺋـﻮﻕ‪ -‬ﺩﻭﺭﺍﻻﺭ ﻣﻮﺳـﻜﯟﺍﺩﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺧﻮﺟــﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩــﯔ ﺋﯜﻣﯩــﺪﻯ ﺳــﯘﻏﺎ ﭼﯩﻼﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺋــﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭ ﻣﻮﺳــﻜﯟﺍ‬ ‫ﺧﻪﺯﯨﻨﯩﺴﯩﮕﻪ ﭼﯜﺷﯜپ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﻐـﺎ ﺋﺎﺋﯩـﺖ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺮ ۋەﻗﻪ ﻣﯩﻠﻠﯩـﻲ ﻣﯘﺧﺘـﺎﺭﯨﻴﻪﺕ ﺩەۋﺭﯨـﺪە ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩە ﻣﻪھﻤـﯘﺩ‬ ‫ﺳﯩﺠﺎڭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﻧﭽﻪ ﺯﯨﺦ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺗﻮﭘﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭ ﺗـﯚﺕ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻧﯩﯔ ھﯩﻤﺎﻳﯩـﺴﯩﺪە ﺋﻪھـﻤﻪﺩ ﭘﺎﺧﺘـﺎ‬ ‫ۋە ﻗﺎﺳﯩﻢ ﺋﺎﺧﯘﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﺎﺷﻜﻪﻧﺘﻜﻪ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭ ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺋﻪﺭﻛﻪﺷـﺘﺎﻡ‪ ،‬ﺋـﻮﺵ‪ ،‬ﺋﻪﻧـﺪﯨﺠﺎﻥ‬ ‫ﻳﻮﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﺎﺷـﻜﻪﻧﺘﻜﻪ ﺑـﺎﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺷـﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜـﻰ ﺳـﻮۋﯦﺖ ۋﺍﻛﺎﻟﻪﺗﺨﺎﻧﺎﺳـﯩﻐﺎ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺭﻭﺳـﻼﺭ‬ ‫ﺋــﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ھــﯚﺟﺠﻪﺕ ﻳﯧﺰﯨــﭗ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪھــﻤﻪﺩ ﭘﺎﺧﺘــﺎ ۋە ﻗﺎﺳــﯩﻢ ﺋــﺎﺧﯘﻧﻼﺭ ۋەﺯﯨﭙﯩﻨــﻰ‬ ‫ﺋﯘﺗﯘﻗﻠﯘﻕ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﻳﺘﺘﻰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤﺎ ھﯧﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐـﺎ ھﯩﻠﯩﻐـﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻗﻮﺭﺍﻝ ۋە ﻳﺎ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺋﻪﺳـﻜﯩﺮﯨﻲ ﻻﺯﯨﻤﻪﺗﻠﯩﻜﻠﻪﺭﺩﯨـﻦ ھـﯧﭻ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻕ ﻧﻪﺭﺳـﻪ ﻛﻪﻟﮕﯩﻨـﻰ ﻳـﻮﻕ‪ .‬ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ‬ ‫ھﻪﻗﯩﻘﯩﻲ ۋﺍﺭﯨﺴﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻥ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ ﺑﯩﺮﻛـﯜﻥ ﻗﺎﻳﺘـﺎ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘـﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺋﻪﻧﻪ ﺷـﯘ ﺳﻮﺭﺍﻗﯩـﺴﺰ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﻲ ھﻪﻕ )ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ( ﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯜﺭﯛﺷﺘﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﻗﻮﻟﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗـﺎﻳﺘﯘﺭﯗپ ﺋﺎﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ھـﺎﺯﯨﺮﭼﻪ ﺗﺎﺭﯨﺨﻘـﺎ ﻳﯧـﺰﯨﺶ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﻪﻛﻠﯩﻨﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺧﺎﻻﺱ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺭﻭﺳﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑـﯘ ﺧﯩﻠـﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﻳـﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩـﺪﺍ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺋﯩـﺸﻼﺭﺩﯨﻨﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﻣﯩﺴﺎﻟﻐﺎ ﺋﺎﻟﺴﺎﻕ‪ -1937 - 1935 ،‬ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﺴﭙﺎﻧﯩﻴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﭽﻜﻰ ﺋﯘﺭﯗﺵ ﺩەۋﺭﯨـﺪە ﺟﯘﻣﻬـﯘﺭﯨﻴﻪﺗﭽﯩﻠﻪﺭ ﻣﻮﺳـﻜﯟﺍﻏﺎ‬ ‫ﺑﻪﺵ ﻳﯜﺯ ﻣﯩﻠﻴﻮﻥ ‪ 500،000000‬ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﺎ ﺩﻭﻟﻠﯩﺮﻯ ﻗﯩﻤﻤﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﻨﻰ ﺋﺎﻣـﺎﻧﻪﺕ ﻗﻮﻳﻐـﺎﻥ )ﺧـﯘﺩﺩﻯ ﻣﯜﺷـﯜﻛﻜﻪ‬ ‫ﺟﯩﮕﻪﺭ ﺋﺎﻣﺎﻧﻪﺕ ﻗﻮﻳﻐﺎﻧﺪەﻙ(‪ .‬ﻣﻮﺳﻜﯟﺍ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﺮﻯ ﺯﻭﺭ ﺧﯘﺷـﻬﺎﻟﻠﯩﻖ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑـﯘ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﻗﯘﺑـﯘﻝ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺋﯩــﺴﭙﺎﻧﯩﻴﯩﺪە ﺋﯩﭽﻜــﻰ ﺋــﯘﺭﯗﺵ ﺋﺎﻳﺎﻏﻠﯩــﺸﯩﭗ‪ ،‬ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺋﯩــﺴﭙﺎﻧﯩﻴﻪ ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﻰ‬ ‫ﺭﻭﺳﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﻣﺎﻧﻪﺕ ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯗﺷﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪﺏ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ‪ ،‬ﺑﯩـﺮﺍﻕ ﺭﯗﺳـﻼﺭ ﻛـﯜﺗﻤﯩﮕﻪﻥ ﻳﻪﺭﺩﯨـﻦ ﺋـﯘ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯗپ ﺑﯧﺮﯨﺸﻜﻪ ﺋﯘﻧﯩﻤﯩﻐـﺎﻥ‪ .‬ﻳﯧﻘﯩﻨﻘـﻰ ﺑﯩـﺮ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠـﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪە ﺋﯩـﺴﭙﺎﻧﯩﻴﻪ ﻣﻮﺳـﻜﯟﺍﺩﯨﻦ ھﯧﻠﯩﻘـﻰ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺗﻪﻟﻪﺏ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯘ ﻗﯧﺘﯩﻤﻤﯘ ﺭﯗﺳﯩﻴﻪ ﻣﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺑﺎھـﺎﻧﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﺳـﯩﺘﯩﭗ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﺑﯩـﺮﻣﯩﮕﻪﻥ‪ .‬ﺭﯗﺳـﻼﺭ‬ ‫ھﻪﺭ ﻣﺎﻛﺎﻥ ۋە ھﻪﺭ ﺯەﻣﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﻻ ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﯜﻙ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ! ﺋﻪﻱ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ! ﻛﯚﺯﯛﯕﻨﻰ ﺋﺎچ! ﺭﻭﺳﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﻳﯘﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﮔﺎھ ﺑﻮﻝ! ﺋﺎﻟﺪﺍﻧﻤﺎ!‬ ‫ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﺋﻪﺭﻛﻪﺷـﺘﺎﻣﺪﯨﻦ ﻗﺎﻳﺘﻘﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺋـﯘﺩﯗﻝ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯘ ﻳـﺎﺭﻛﻪﻧﺘﻜﻪ ﻛﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺧــﯘﺩﺩﻯ ﺋﯩﻠﮕﯩــﺮﯨﻜﯩﮕﻪ ﺋﻮﺧــﺸﺎﺷﻼ ﻣﺎﻟﯩﻤــﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﭘﻪﻳــﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘــﺎﻥ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺋﯩــﺴﺘﯩﻘﻼﻝ‬ ‫ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﻣﻪﻧــﺴﯘﺏ ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﯘﺗﻘــﯘﻥ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺗﯘﺗﯘﻟﻐــﺎﻥ ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯘﺩﯗﻟﻠــﯘﻕ ﺋــﯜﺭﯛﻣﭽﻰ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ﺋﯘﻧﻰ ﺑﯘ ﺗﯚھﭙﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﻪﺩﯨﻠﯩﮕﻪ ﺑﺎﺷﺘﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺑﺎﻗﺘﻰ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﺎﻗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺟــﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ ھــﺎﺟﯩﻢ ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗــﯜﺯﮔﻪﻥ ﺑﯩﺘﯩﻤــﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻳﯩﯖﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻧــﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯘ ﺑﯩﺘﯩﻢ ﻛﯜﭼﺘﯩﻦ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﻳﯧـﺘﯩﻢ ھـﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻢ ﺭﯗﺳـﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙـﺎﻕ ﺗـﯜﺯﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺭﻭﺳــﻼﺭﻧﯩﯔ ﺩﻭﺳــﺘﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺟﯩــﯔ ﺷــﯘﺭﯨﻨﻨﯩﯔ ﺋﻮﺑــﺪﺍﻥ ﺧﻪۋﯨــﺮﻯ ﺑــﺎﺭ‪ ،‬ﭘﯘﺧﺘــﺎ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷــﺘﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﺑــﯘ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙ ـﺎﻕ‬ ‫ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﭼﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩﻨﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧﺎ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ۋەﺯﯨﻴﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﺭﻭﺳﻼﺭﻧﯩﯔ ھﻪﺭﺑﯩـﻲ ۋە ﺗﯧﺨﻨﯩﻜـﺎ ﻛﯜﭼﯩﻨﯩـﯔ ﻗﯩﺰﯨﻘﺘﯘﺭﯗﺷـﻰ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭ ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ ﻛﯜﭼﻠــﯜﻙ ﺧــﺮﯨﺲ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ﻣﻪﺷــﻬﯘﺭ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻰ ﮔﺎﺳــﯩﻠﯩﯔ‬ ‫)ﻣﺎﺟﯘﯕﻴﯩــﯔ( ﻧــﻰ ﺭﯗﺳــﯩﻴﯩﮕﻪ ﺟﻪﻟــﭗ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﮔﺎﺳــﯩﻠﯩﯔ ﺩەﺭھــﺎﻝ ھــﺎۋﺍ ﻳــﻮﻟﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﺎﺷــﻜﻪﻧﺘﻜﻪ ﭼﯜﺷــﺘﻰ‪.‬‬ ‫‪100‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﮔﺎﺳﯩﻠﯩﯖﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﯩﺴﻰ ﻣﺎﺧﯘﺳﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺧﻮﺗﻪﻧﻨﻰ ﺋﯩﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺧـﻮﺗﻪﻧﻨﻰ ﺋـﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﯩـﯔ ﻧﺎﻣﯩـﺪﺍ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻠﭽﻪ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﺳـﺘﺎ ‪ -‬ﺋﺎﺳـﺘﺎ ۋﺍﻟﯩﻼﺭﻧـﻰ ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩـﺴﺘﻼﺭﺩﯨﻦ ﺳـﺎﻳﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣـﯘھﯩﻢ ﺋﯩـﺶ‬ ‫ﻧﯘﻗﺘﯩﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩﺴﺘﻼﺭ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺭﻭﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩـﺴﺘﯩﻼﭼﯩﻠﯩﻖ ﻏﻪﺭﯨـﺰﻯ ﺋﺎﺷـﻜﺎﺭﺍ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﺘــﻰ‪ .‬ﺑــﯘ ﭼﺎﻏﻘــﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧــﺪە ﺗﯘﯕﮕــﺎﻧﻼﺭ ﺋــﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﭘﻪﻳــﺪﺍ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ۋﻭﻟﻘﺎﻧﻐــﺎ ﺋــﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﻳﯩﻘﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﻼپ ﺟﺎﻧﯩﺠﺎﻥ ۋەﺗﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ﺷـﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺭﻭﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗـﻮﻟﻰ ۋە ﻛـﯜﭼﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺗﯚﻣـﯜﺭ‬ ‫ﺗﺎﭘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻳﯧﯖﻰ ھﺎﻛﯩﻤﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ھﻪﺭﺧﯩﻞ ﻳﻮﻟﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﯘﻳـﺪﯗﺭﻣﺎﻱ ﺯەﺭﺑﻪ ﺑﯧﺮﯨـﺸﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩـﺴﯩﺪﺍ ﻣﻪھﻤـﯘﺩ ﺳـﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ‬ ‫ﻛﺎﺷ ـﻐﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻗﻮﺭﭼــﺎﻕ ﻣﯘﺧﺘــﺎﺭﯨﻴﻪﺕ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﯩــﯔ ﺋﯚﻣﺮﯨﻤــﯘ ﺋــﺎﻧﭽﻪ ﺋﯘﺯﯗﻧﻐــﺎ ﺑﺎﺭﺍﻟﻤﯩ ـﺪﻯ‪ .‬ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﭽــﻰ ﻛــﯜﭼﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﭽﯩﻼﺭ‪ ،‬ھـﯚﺭﯨﻴﻪﺗﭽﯩﻠﻪﺭ ھﻪﺭﺧﯩـﻞ ﺯﯨﻴـﺎﭘﻪﺕ ۋ ﻳﯩﻐﯩﻨﻐـﺎ ﭼـﺎﻗﯩﺮﯨﺶ ﺑﺎھـﺎﻧﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﯚﺭﯛﻣﭽﯩﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﻨﯩﭗ ھﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺟﯧﻨﯩـﺪﯨﻦ ﺟـﯘﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩﻨـﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧـﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﻤـﺎﻱ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧـﺪﯨﻤﯘ ﺳـﯜﺭﮔﯜﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻳـﺪﺍﻥ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺧﯩﺘﺎﻳﻐﺎ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﮔﻪﺭﭼﻪ ﻳﯘﺭﺗﻨﻰ ﺳﻮﺭﺍۋﺍﺗﻘﯩﻨﻰ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺋـﯘﻻﺭﻧﻰ ﭘﻪﺭﺩە ﺋﺎﺭﻗﯩـﺴﯩﺪﺍ ﺑﺎﺷـﻘﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘﺎﻧﻼﺭ ﺭﯗﺳـﻼﺭ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﺭﺍ‪ -‬ﺑﺎﺭﺍ ﭘﻪﺭﺩە ﻛﯚﺗﯜﺭﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﺭﯗﺳﻼﺭ ﺋﯚﺯ ﻣﻪﻗﺴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻮﺑﺪﺍﻧﻼ ﺋﯩـﺸﻘﺎ ﺋﯧـﺸﯩﯟﺍﺗﻘﯩﻨﯩﻨﻰ ﻛـﯚﺭﯛپ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﺯ‬ ‫ﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﺧﯩﺘﺎﻳﻐﺎ ﻗﺎﺭﺷـﻰ ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻤﯘ‬ ‫ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﭽﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻤﻤﯘ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐـﺎﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ھﻪﻣـﻤﻪ ﻳﻪﺭﻧـﻰ ﺋـﯚﺯ ﺋﯩﺘﻠﯩـﺮﻯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮۋﻻپ‪ ،‬ﻟﯩﻤﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯩﻘﯩﭗ ﺳـﯜﻳﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟـﺪﻯ‪ ،‬ﭘﯘﭼـﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋـﺎﺗﺘﻰ‪ ،‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻧـﺪﺍ‪ -‬ﺳـﺎﻧﺪﺍ ﻳﯩﺮﺍﻗﻨـﻰ ﻛـﯚﺭەﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐـــﺎﻧﻼﺭ ﺋـــﯚﺯﯨﻨﻰ ﺳـــﯩﺮﺗﻘﺎ ﺋﺎﻻﻟﯩـــﺪﻯ‪ .‬ﺩﻭﺧﺘـــﯘﺭ ﻣﻪﺟﺪﯨـــﺪﺩﯨﻦ ﺑﯧـــﻚ‪ ،‬ﻣﻪھﻤـــﯘﺩ ﺳـــﯩﺠﺎﯕﻠﻪﺭ ﺋﻪﻧﻪ ﺷـــﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻨﺪﯗﺭ‪ -1937 .‬ﻳﯩﻠﻰ ﻣﻪھﻤﯘﺩ ﺳﯩﺠﺎڭ ھﯩﺠﺎﺯﻏﺎ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻮﻳﻐﯩﻨﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ‪ -1931‬ﻳﯩﻠﻰ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻨﯩـﯔ ﻣﯧﯟﯨـﺴﻰ‬ ‫ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺋﯩﮕﯩـﻠﻪپ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ ﻣـﺎﺩﺩﯨﻲ ۋە‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﯟﻯ ﻛﯜﭼﻨﻰ ﻻﻳﯩﻘﯩﺪﺍ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﻪﻟﻤﯩﺪﻯ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺸﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺧﻪﻟـﻖ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﻣﯧﻠـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‪ ،‬ﻗﯧﻨـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﭘﯩــﺪﺍﻛﺎﺭ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﻐﺎ ﭼﯜﺷــﺘﻰ‪ .‬ﻳﻮﻟﺒﺎﺷــﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺟــﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﻗــﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﭘﯩــﺪﺍ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤــﺎ ﻳﻮﻟﺒﺎﺷــﭽﯩﻼﺭ‬ ‫ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﺋﯩﻘﺘﯩﺪﺍﺭﺳــﯩﺰﻟﯩﻘﯩﺪﯨﻨﻤﯘ ﻳــﺎﻛﻰ ﺩﯛﺷــﻤﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ھﻪﺭ ﺟﻪھﻪﺗــﺘﻪ ﻛﯜﭼﻠــﯜﻙ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩــﺪﯨﻨﻤﯘ ۋە‬ ‫ﻳﺎﻛﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺳﻪۋەﺑﻠﻪﺭﺩﯨﻨﻤﯘ ﺋﯧﻴﺘﺎۋﯗﺭ ﺋﺎﻟﻼھ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯚﻟﺴﻪﻙ ﺷﯧﻬﯩﺪ‪ ،‬ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﺳـﻪﻙ ﻏـﺎﺯﻯ ﺩەپ ﺑـﺎﻳﺮﺍﻕ‬ ‫ﻛﯚﺗــﯜﺭﮔﻪﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩــﯔ ۋﯗﺟﯘﺩﯨــﺪﯨﻦ‪ ،‬ﻗﯧﻨﯩــﺪﯨﻦ ﻻﻳﯩﻘﯩــﺪﺍ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﺎﻟﻤﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺷــﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻧﻤــﯘ ﺗﯧـﺰ ﭘﺎﺭﻟﯩﻐــﺎﻥ ﺑــﯘ‬ ‫ﻳﯘﻟﺘــﯘﺯ ﻳﻪﻧﻪ ﺗﯧـﺰ ﺋــﯚﭼﺘﻰ‪ .‬ھــﺎﻛﯩﻤﻠﻪﺭ ﺋﻪﺳــﯩﺮ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ ،‬ﺋﻪﺳــﯩﺮﻟﻪﺭ ھــﺎﻛﯩﻢ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻧــﯧﻤﻪ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺩﯦﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﺴﻰ ﺷﯘ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳﯩﻴﺎﺳــﻪﺕ ﺋﻮﻳﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﺗــﯜﺭﻯ ﺷــﺎﺧﻤﺎﺕ ﺋﻮﻳﯘﻧﯩــﺪﯨﻨﻤﯘ ﻛــﯚپ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺑــﯘ ﺋﻮﻳﯘﻧــﺪﺍ ﺑﯩــﺮ ﺋﻮﻳــﯘﻧﭽﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﺋﻮﻳﯘﻧﭽﯩﻨﯩـــﯔ ﻧـــﯧﻤﻪ ﺋﻮﻳـ ـﯘﻥ ﺋﻮﻳﻨﺎۋﺍﺗﻘـــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠـــﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟﯩـ ـﺪﯗ‪ .‬ﺷـــﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧـــﺸﺎﺵ ﻣﻮﺳـــﻜﯟﺍ‪ -‬ﺋـــﯜﺭﯛﻣﭽﻰ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﯩﻠﯩﻤﺎﺕ ﺑﯩﺮﺍﻗﻼ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﭗ‪ ،‬ﻣﻮﺳـﻜﯟﺍ ﺧﯩﺘﺎﻳﻐـﺎ ﺑﯧﺮﯨـﭗ ﻛﯧﻠﯩﯟﺍﺗﻘـﺎﻥ ﻳـﺎﺭﺩەﻣﻨﻰ ﺗﻮﺧﺘـﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﯚﺭﯛﻣﭽﯩﻨﯩــﯔ ﻛــﯜﭼﻰ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩ ـﺪﻯ‪-‬ﺩە‪ ،‬ﺩەﺭھــﺎﻝ ﺋﯩﭽﻜــﻰ ﺳﯩﻴﺎﺳــﻪﺗﻨﻰ ﺑﻮﺷــﺎﺗﺘﻰ‪ ،‬ﺋــﺎﻟﺘﻪ ﺷــﻪھﻪﺭﻧﻰ ﺋــﺎﻟﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﺗﻪﻗــﺴﯩﻤﻠﻪپ‪ ،‬ھﻪﻣﻤﯩــﺴﯩﻨﻰ ﺋﯩﭽﻜــﻰ ﻣﯘﺳــﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﯩــﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩــﭗ‪ ،‬ﺋــﯚﺯﻯ ﺧﺎھﻠﯩﻐــﺎﻧﭽﻪ ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﻗــﯘﺭﯗﺵ‬ ‫ﺋﯩﻤﺘﯩﻴــﺎﺯﯨﻨﻰ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﻣﯘﻧــﺪﺍﻗﭽﻪ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧــﺪﺍ ﻣﯘﺧﺘــﺎﺭﯨﻴﻪﺕ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﻳﯧﯖــﻰ ۋەﺯﯨﻴﻪﺗﺘﯩﻜــﻰ ﻣﻪﻣــﯘﺭﻯ ﺗﻪﻗــﺴﯩﻤﺎﺕ‬ ‫ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪:‬‬ ‫‪ . 1‬ﺧﻮﺗﻪﻧﻨﯩﯔ ۋﺍﻟﯩﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻣﺎﺧﻮﺳﻪﻥ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻧﺪﻯ‪ .‬ﭼﯩﻦ )ﺟﯘﯕﮕـﻮ(‪ ،‬ﺗﯩـﺒﻪﺕ ﭼﯧﮕﺮﯨﻠﯩﺮﯨﻐـﺎﭼﻪ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺯﯦﻤﯩـﻦ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯗﺵ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺴﯩﺪە ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ . 2‬ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺖ ۋﯨﻼﻳﯩﺘﯩﮕﻪ ﭘﻮﻻﺕ ﺗﯧﯖﺠﺎڭ ۋﺍﻟﻰ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ ،‬ﻳﯧﯖﯩﺴﺎﺭﻏﺎ ﻏﺎﻓﯩﺮ ﺗﯧﯖﺠﺎڭ ھﺎﻛﯩﻢ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪101‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫‪ . 3‬ﺋﺎﻗﺴﯘ‪ ،‬ﻗﺎﺭﺍ ﺷﻪھﻪﺭ ۋﯨﻼﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺳﺎﻟﯩﻬ ﻟﯜﻳﺠﺎڭ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ . 4‬ﻗﯘﻣﯘﻟﻐﺎ ﻳﻮﻟﯟﺍﺱ ﺑﻪگ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻧﺪﻯ‪،‬‬ ‫‪ . 5‬ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ‪ ،‬ﺗﺎﺷــﻘﻮﺭﻏﺎﻥ‪ ،‬ﺭﯗﺳــﯩﻴﻪ ﭼﯧﮕﯩﺮﯨــﺴﯩﻐﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﻨــﻰ ﺋﯩــﺪﺍﺭە ﻗﯩﻠﯩــﺶ ھﻮﻗــﯘﻗﻰ ﻣﻪھﻤــﯘﺩ‬ ‫ﺳﯩﺠﺎﯕﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ .6‬ﺋﺎﻟﺘﺎﻳﻐﺎ ﻗﺎﺯﺍﻗﻼﺭﺩﯨﻦ ﺷﻪﺭﯨﭙﺨﺎﻥ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯚﺭﯛﻣﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺧﯩﺘﺎﻱ ﺭەﺋﯩﺲ )ﺷﯧﯔ ﺷﯩﺴﻪﻱ( ﮔﻪ ﻣﯘﺋـﺎۋﯨﻦ ﺭەﺋﯩـﺴﻠﯩﻚ ﺗﻪﺧـﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﮔﺎھ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻢ ﻧﺎﻣﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﮔﺎھ ﺧﯩﺘﺎﻱ ﺭەﺋﯩﺲ ﻧﺎﻣﯩـﺪﯨﻦ ﭘﻪﺭﻣـﺎﻧﻼﺭ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﺗﯘﺭﯨـﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﯘﻻﺳﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﻣﯘﺧﺘﺎﺭﯨﻴﻪﺕ ھﻮﻗﯘﻗﻰ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ھﻪﺭ ﻗﺎﻳﺴﻰ ۋﯨﻼﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ ۋﯨﻼﻳﯩﺘـﻰ‬ ‫ﺋﯩﭽﻜﻰ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﺍ ﺧﯩﻠﻰ ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺋﯚﺭﯛﻣﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺧﯩﺘﺎﻳﻼﺭ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋـﯚﺯ ﻳﻮﻟﯩﻐـﺎ ﻗﻮﻳـﯘپ ﻏﻪﭘﻠﻪﺗـﺘﻪ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗﺵ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺪﺍﺭە ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﻪھﯟﺍﻝ ﺧﯩﻠﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺯﮔﯩـﻞ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺗﯚۋەﻧـﺪە‬ ‫ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﻣﯘﺧﺘﺎﺭﯨﻴﻪﺕ ﺩەۋﺭﯨـﺪە ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ ﻣﻪﺗﺒﯘﺋﺎﺗﻠﯩﺮﯨـﺪﺍ ﺑﯧـﺴﯩﻠﻐﺎﻥ ﻗﻪھﺮﯨﻤـﺎﻧﻠﯩﻖ ﺷـﯧﺌﯩﺮﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﻮﻗـﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻧﻪﻣﯘﻧﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫ﺗﺎﺷﻜﻪﻧﺖ ﺋﻪﺩەﺑﯩﻴﺎﺗﯩﺪﯨﻦ‪:‬‬ ‫ﻳﺎﺭ ﺋﯩﺸﻜﯩﯖﺪە ﻛﯩﻢ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯖﻤﯘ؟‬ ‫ﭼﯩﺮﺗﺎﺭ ﺋﯩﺸﯩﻚ ۋﺍﭘﺎﺩﺍﺭ ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯖﻤﯘ؟‬ ‫ۋەﺳﻠﯩﯔ ﺗﯩﻠﻪپ ﺗﯘﺭﺍﺭ ﻳﺎﺭ ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯖﻤﯘ‬ ‫ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭ ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ ﺑﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯖﻤﯘ؟‬ ‫ﻳﺎﺭ ﺋﯩﺸﯩﻜﺘﻪ ﻣﯘﺋﻪﺗﺘﻪﻝ ﺗﯘﺭ ﺩﯨﻠﺒﻪﺭﯨﻢ ﺧﻪۋەﺭ ﺋﺎﻝ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﺷﯩﻘﻨﯩﯔ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﯗ‪ -‬ﺋﯩﺨﻼﺳﯩﮕﻪ ﻧﻪﺯەﺭ ﺳﺎﻝ‪،‬‬ ‫ﺳﻮﻏﺎ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﯩﺘﯘﺭﻣﯩﺶ ﺑﺎﺷﯩﯖﮕﻪ ﺷﺎھﻰ ﺭﯗﻣﻤﺎﻝ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻝ ﺋﯩﻠﻜﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺋﻮﺭﺍپ ﺋﺎﻝ ﺑﯘ ﺳﺎﯕﺎ ﺑﻪﺧﺘﯘ‪ -‬ﺋﯩﻘﺒﺎﻝ‪،‬‬ ‫ﺋﯧﻴﺘﯩﺸﻜﻪ ﻛﻪﻟﺪﻯ »ﻳﺎﺭ‪-‬ﻳﺎﺭ« ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯩﻠﻤﻪﺩﯨﯖﻤﯘ؟‬ ‫ﺧﺎﻟﯩﯖﻨﻰ ﻧﯘﻗﺘﻪ ﻗﯩﻠﻐﯩﻞ ﺋﯩﺸﻘﯩﻢ ﺭﯨﺴﺎﻟﻪﺳﯩﮕﻪ‪،‬‬ ‫ﺋﻪھﺪﯨﯖﻨﯩﯔ ﺩەﻓﺘﻪﺭﯨﻦ ﺋﺎچ ھﯚﺳﻨﯜﯕﻨﯩﯔ ۋﺍﻟﻪﺳﯩﮕﻪ‪،‬‬ ‫ﺑﯘﻟﺒﯘﻟﮕﻪ ﺋﯘﺭﮔﻪﺕ ھﯧﭻ ﻗﻮﻳﻤﺎ ﻧﺎﻟﻪﺳﯩﮕﻪ‪،‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺷﻪﺭﺍﺑﯩﺪﯨﻦ ﻗﯘﻱ ﭼﯘﺳﺘﻰ)ﭼﯩﯔ( ﭘﯩﻴﺎﻟﻪﺳﯩﮕﻪ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﯗﻡ ﺑﯘ ﻣﻪﻳﮕﻪ ﺧﯘﻣﻤﺎﺭ ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯖﻤﯘ؟‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﻣﻪﺗﺒﯘﺋﺎﺗﯩﺪﺍ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﻳﺎﻧﺪﯗﺭﻣﺎ‪:‬‬ ‫ﺗﯘﺭﻣﺎ ﺋﯩﺸﯩﻜﺘﻪ ﺋﻪﻱ ﻣﺎﺭ! ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯖﻤﯘ؟‬ ‫ﺳﻪﻥ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺧﻪۋﻓﻠﻰ ﺋﻪﻏﻴﺎﺭ‪ ،‬ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯖﻤﯘ؟‬ ‫ﺳﯜﺭﺗﯜﻧﻤﻪ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺧﯘﻧﺨﯘﺍﺭ‪ ،‬ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯖﻤﯘ؟‬ ‫‪102‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﭼﯩﺮﺗﯩﭗ)ﭼﯧﻜﯩﭗ( ﺋﯩﺸﯩﻚ‪ ،‬ﻧﯩﻤﻪڭ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯖﻤﯘ؟‬ ‫ۋەﺳﻠﻰ ﺳﺎﯕﺎ ﻧﻪﺩەﺭﻛﺎﺭ‪ ،‬ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯖﻤﯘ؟‬ ‫ﻛﯚﻛﺴﯩﯖﮕﻪ ﺩﺍﻍ ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﮔﯩﺘﻠﯩﺮ ﺷﺘﺎﺏ)ھﯘﺟﯘﻡ( ﯨﻦ ﺋﻮﻳﻼ‪،‬‬ ‫ﺯﯗﻟﻤﯩﯖﺪﺍ ﺋﺎﺭﻗﺎﺩﺍﺷﯩﻢ ﺗﺎﺭﺗﻘﺎﻥ ﺋﺎﺯﺍﺋﯩﺒﻨﻰ ﺋﻮﻳﻼ‪،‬‬ ‫ﭼﯩﻘﻤﺎﻗﻘﺎ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﻼﺟﻰ‪ ،‬ﺑﺎﻏﺮﻯ ﻛﻪﺑﺎﺑﯩﻦ ﺋﻮﻳﻼ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﻧﺪ ﺋﻮﻟﺴﻪ ﻗﻪﻳﺴﻰ ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ھﺎﻟﻰ ﺧﻪﺭﺍﺑﯩﻦ ﺋﻮﻳﻼ‪،‬‬ ‫ﻗﻪﻳﺪﯨﯖﮕﻪ ﻛﯩﻢ ﮔﯩﺮﯨﭙﺘﺎﺭ ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯖﻤﯘ؟‬ ‫ﺳﺎﻟﻤﻪ ﻧﻪﺯەﺭ ﺑﻪﺩﯨﯖﻨﻰ ﺑﯘ ﺗﯜﺭﻙ ﺋﯚﻟﻜﻪﺳﯩﻐﻪ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻗﻤﻪﻳﺪﻯ ﺋﯩﻤﺪﻯ ھﯧﭽﻜﯩﻢ ﻣﻮﺳﻜﯟﺍ ﺭﯨﺴﺎﻟﻪﺳﯩﮕﻪ‪،‬‬ ‫ﻗﻮﻧﻤﺎﻗﭽﯩﺴﻪﻧﻤﯘ ﺷﯘﻡ ﺯﺍﻍ ﺑﺎﻏﯩﻤﻨﯩﯔ ﻻﻟﻪﺳﯩﮕﻪ‪،‬‬ ‫ﺗﻮﻟﺴﯘﻥ ﺋﻪﺟﻪﻝ ﺷﺎﺭﺍﺑﻰ ﺋﯚﻣﺮﯛڭ ﭘﯩﻴﺎﻟﻪﺳﯩﮕﻪ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﭻ‪ ،‬ﻗﺎﻳﺘﺎ ﺑﻮﻟﻤﺎ ﺧﯘﻣﻤﺎﺭ‪ ،‬ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯖﻤﯘ؟‬ ‫ﺑﺎﻗﻤﻪﻳﺪﻯ ﺋﯩﻤﺪﻯ ﺧﻪﻟﻘﯩﻢ ﺋﺎﻏﺰﯨﯖﻨﻰ ﺷﺎﻟﻪﺳﯩﮕﻪ‪،‬‬ ‫ﺗﯩﻜﻤﻪ ﻛﯚﺯﯛﯕﻨﻰ ھﺎﺳﯩﺪ ﺳﺎﻗﯩﻨﻰ ﻛﺎﺳﻪﺳﯩﮕﻪ‪،‬‬ ‫ﺯەھﺮﯨﯖﻨﻰ ﺳﺎﭼﻤﻪ ﺋﯩﻤﺪﻯ ﺋﯚﻟﻜﻪﻣﻨﻰ ﻻﻟﻪﺳﯩﮕﻪ‪،‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺷﻪﺭﺍﺑﻰ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ ﭼﯘﺳﺘﻰ ﭘﯩﻴﺎﻟﻪﺳﯩﮕﻪ‪،‬‬ ‫ﻳﻮﻕ ﺑﯩﺰﺩە ﺳﻪﻧﮕﻪ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯩﻠﻤﻪﺩﯨﯖﻤﯘ؟‬ ‫ﺋﻪﻱ ﻛﯚﺯ ﺑﻮﻳﺎۋﭼﻰ ﻣﻪﻛﻜﺎﺭ ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯖﻤﯘ؟‬ ‫ﻣﻪﻛﺮﯨﯔ ھﻪﻣﯩﺸﻪ ﺑﯩﻜﺎﺭ‪ ،‬ﺳﻪﻧﺪﯨﻦ ھﻪﻣﯩﺸﻪ ﺑﯩﺰﺍﺭ‪،‬‬ ‫ﺳﻪﻥ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﻪﺳﻜﻰ ﺋﻪﻏﻴﺎﺭ‪ ،‬ﺑﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟ ﺑﯩﻠﻤﯩﺪﯨﯖﻤﯘ؟‬ ‫ﻣﻮﺳﻜﯟﺍ ‪ -‬ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﻰ‬ ‫ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ﻣﻮﺳﻜﯟﺍ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯜﺯﯛﺷﻜﻪﻥ ﺑﯩﺘﯩﻤﺪە ﺭﯗﺳﻼﺭ ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺋﯩﻤﺘﯩﻴـﺎﺯ‪ ،‬ﺷـﻪﺭﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻮﻟـﯘﻕ‬ ‫ﻗﯘﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺭﯗﺳﻼﺭ ﻛـﯜﺗﻜﻪﻧﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯧﺮﯨـﺸﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻳﯧﯖـﻰ ﻛﯧﻠﯩـﺸﯩﻢ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋـﺎﻟﺘﻪ ﺷـﻪھﻪﺭﮔﻪ ﺗﻪﺭەپ ‪-‬‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘــﺘﯩﻦ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭ ﺗــﯚﻛﺘﻰ‪ .‬ھﻪﺭ ﺗﻪﺭەپ ﺭﻭﺳــﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋــﺎﻕ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻗﯩﺰﯨــﻞ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﺑﯘ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﻗﻮﻟﭽﻮﻣﺎﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯩـﺸﻘﺎ ﺳـﯧﻠﯩﭗ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ۋە ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻳـﯘﺭﺗﻼﺭﻧﻰ ﺗﯘﯕﮕﺎﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺗﺎﺯﯨﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﻣﻪھﻤﯘﺩ ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﻰ ﺳﯩﻘﯩﭗ ﭼﯩﻘﺎﺭﺩﻯ‪ .‬ﻗﯘﻣﯘﻟﺪﯨﻜﻰ ﻳﻮﻟﯟﺍﺱ ﺑﻪگ ﻗﯘﻣﯘﻟﻨﻰ ﺗﺎﺷـﻼپ ﻗـﺎﭼﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺷــﻘﯩﻼﺭ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺋﻪﻧﻪ ﺷــﯘ ﻗﯩﺰﯨــﻞ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺷــﺎﻣﯩﻠﯩﺪﺍ ﺋﯘﭼــﯘپ ﺗﯜﮔﯩ ـﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﻰ ﺑــﯘﺭﯗﻧﻘﻰ‬ ‫ۋﺍﻟﯩﻼﺭﻧﯩــﯔ‪ ،‬ھﺎﻛﯩﻤﻼﺭﻧﯩــﯔ‪ ،‬ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐــﺎ ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩــﺴﺖ ﺧﯩﺘــﺎﻳﻼﺭﻧﻰ ﻗﻮﻳــﺪﻯ‪ .‬ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﺪە ﺭﻭﺳــﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻛﯜﭼﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﯩﻦ)ﺟﯘﯕﮕﻮ( ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩﺴﺘﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﺶ ﺑﯧﺸﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺮ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ ﻛﻪڭ ﻛﯚﻟﻪﻣـﺪە ﺗـﺎﺯﯨﻼﺵ‬ ‫ﺑﺎﺷــﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪڭ ﺑﺎﺷــﺘﺎ ﺧﻮﺟــﺎ ﻧﯩﻴــﺎﺯ ھــﺎﺟﯩﻢ ﻛـﯚﺯﺩﯨﻦ ﻳﻮﻗﯩﺘﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺋﻪﮔﻪﺷــﻜﯜﭼﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﻤﯘ ﺑﯩــﺮ ‪ -‬ﺑﯩــﺮﻟﻪپ‬ ‫ﻧﺎﺑﯘﺕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ھﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﯩـﺶ ۋە ھﻪﺭ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨـﺪە ﻛـﯚﺯﮔﻪ ﭼﯩﻠﯩﻘﯩـﺪﯨﻐﯩﻨﻰ ﺧﯩﺘـﺎﻱ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ ﺋﻪﻣﻤـﺎ ﭘﻪﺭﺩە ﺋﺎﺭﻗﯩـﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯨﺪﯨﻐﯩﻨﻰ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﺭﯗﺳﻼﺭ ﺑﻮﻻﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫‪103‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻗﯩﯟﯨﺘﻰ‬ ‫ﺋﯚﺯ ۋﺍﻗﺘﯩﺪﺍ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯩﺠﺎڭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺗـﻮﺧﺘﻰ ﻟﯜﻳﺠﺎﯕﻐـﺎ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﺋﯩـﺸﺘﺎ ﻳـﺎﺭﺩەﻡ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺳـﯩﻘﯩﻠﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﻠﯩﺮﯨـﺪﺍ ﺗـﻮﺧﺘﻰ ﻟﯜﻳﺠـﺎڭ ﺑﯩـﺮ ﻛـﯜﻧﻰ‪» :‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﺎﻛـﺎ‪ ،‬ﺳـﯩﺰ ﻣﺎﯕـﺎ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﻳﺎﺧــﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﯖﯩﺰﻧﻰ ﺋﯘﻧﺘﯘﻣﯩ ـﺪﯨﻢ‪ .‬ﺳ ـﯩﺰﮔﻪ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﺎﺧــﺸﯩﻠﯩﻘﯩﻢ ﺷــﯘﻛﻰ ﺋــﯚﺯﯨﯖﯩﺰﻧﻰ ﺩﺍﻟ ـﺪﯨﻐﺎ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﯔ« ﺩەﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗـﺘﻪ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑﺎﺷـﺘﯩﻼ ﺗﻪﻳﻴـﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛـﯚﺭﯛپ ﻗﻮﻳﻐـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﻗﯘﺩﺭەﺗﯘﻟﻼﺧـﺎﻥ ﺗﯚﺭەﻧﯩـﯔ‬ ‫ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩــﺪە ﺋــﺎﺗﻠﯩﻖ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ۋە ﺋﯧﻐﯩــﺮ ﺋﻪﺷــﻴﺎﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﺷــﻘﻮﺭﻏﺎﻧﻐﺎ ﻳﻮﻟﻐــﺎ ﺳــﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣــﺪﻯ ﺋــﯘ ﺗــﻮﺧﺘﻰ‬ ‫ﻟﯜﻳﺠﺎﯕﻨﯩــﯔ ﺋﺎﮔﺎھﻼﻧﺪﯗﺭﯗﺷــﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟــﺪﻯ‪ -‬ﺋﺎﺭﻗﯩﻐــﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤــﺎﻱ‪ ،‬ﻳﯧﯖﯩــﺴﺎﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩــﭗ‪ ،‬ﺗﺎﺷــﻤﯩﻠﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﻪﺭ ۋە ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻳـﯜﻛﻠﻪﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻗﯘﺩﺭەﺗﯘﻟﻼﺧـﺎﻥ ﺗـﯚﺭە ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩﯨﻦ ﻣـﺎﯕﻐﯩﻨﯩﭽﻪ ﺋـﯘﺩﯗﻝ ﺗﺎﺷـﻘﻮﺭﻏﺎﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﺷﻘﻮﺭﻏﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﺪە ﺑـﯘ ﺟﺎﻳـﺪﯨﻜﻰ ﻳﻪﺭﻟﯩـﻚ ﺗـﺎﺟﯩﻜﻼﺭ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﻳـﻮﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﺳـﺘﻰ‪ .‬ﻳـﻮﻝ ﺗﻮﺳـﻘﺎﻥ ﺗـﺎﺟﯩﻜﻼﺭ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﻗـﻮﺭﺍﻝ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﺷﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪپ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺑـﯘﻻﺭ ﻗـﻮﺭﺍﻝ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﯗﺷﻘﺎ ﺋﯘﻧﯩﻤﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ھـﯧﭻ ﺋﯩـﺶ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪەﻙ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯜﺯەﺷـﺘﯜﺭﯛپ‪ ،‬ھـﺎﺭﺩﯗﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩـﺸﯩﭗ ﺋﺎﺳـﺘﺎ ‪ -‬ﺋﺎﺳـﺘﺎ ﺋﺎﻓﻐﺎﻧﯩـﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﻗـﺎﺭﺍپ ﺳـﯜﺭﯛﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﻮﻝ ﺑﻮﻳﻰ ﭘﺎﺕ‪ -‬ﭘﺎﺕ ﺗﺎﺟﯩﻜﻼﺭ ھﯘﺟﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻛﻪﻟـﺴﻪ ﻗﻮﺭﺍﻟﻐـﺎ ﻗـﻮﺭﺍﻝ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺟـﺎۋﺍﺏ ﻗـﺎﻳﺘﯘﺭﯗپ‪ ،‬ﺳـﺎﻕ‪ -‬ﺳـﻪﻻﻣﻪﺕ‬ ‫ﭼﯧﮕﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﯜپ ﺋﺎﻓﻐﺎﻧﯩﺴﺘﺎﻥ ﺗﯘﭘﺮﯨﻘﯩﻐﺎ ﻗﻪﺩەﻡ ﺑﺎﺳﺘﻰ‪ .‬ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺗﺎﺷـﻤﯩﻠﯩﻘﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﺋـﯘﻳﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺟﻪﯕــﮕﻪۋﺍﺭ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻨــﻰ ﺋﻪﮔﻪﺷــﺘﯜﺭﯛپ ﺋــﯘﺩﯗﻝ ﺗﺎﺷــﻘﻮﺭﻏﺎﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻛــﯚﺭﺩﯨﻜﻰ ھﻪﻣــﻤﻪ ﺋﺎﻓﻐﺎﻧﯩــﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﻛﯧﺘﯩــﭗ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯘ ھﺎﺭﺩﯗﻗﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋـﯚﺯﯨﻨﻰ ﺗـﯜﺯەپ ﺋﺎﻓﻐﺎﻧﯩـﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘﯩﻨﯩـﺪﺍ ﺗـﺎﺟﯩﻜﻼﺭ )ﺑﯩـﺮ ﺭﯨـﯟﺍﻳﻪﺗﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻘﯩﻼﺭ(‬ ‫ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻧﻐﺎ ﻳــﻮﻝ ﺑﻪﺭﻣﻪﻱ ﺋــﯘﻻﺭﻧﻰ ﺗــﺎﻍ ﺗﯚﭘﯩ ـﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﻮﻗﻘــﺎ ﺗﯘﺗﯩ ـﺪﯗ‪ .‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﻣــﯘﺩﺍﭘﯩﺌﻪﺩﯨﻦ ﺋــﺎﺟﯩﺰ ﻛﯧﻠﯩــﭗ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺭﻗﯩﻐﺎ ﭼﯩﻜﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﯘ ﺷﯘ ﻣﺎﯕﻐﯩﻨﯩﭽﻪ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭ ﺗﺎﺷـﻤﯩﻠﯩﻘﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﻟﻪﯕـﮕﻪﺭ ﺗﺎﺷـﻼﻳﺪﯗ‪ .‬ﺗـﻮﺧﺘﻰ‬ ‫ﻟﯜﻳﺠـــﺎڭ ﻳﯜﺳـــﯜﻓﺠﺎﻧﻨﻰ ﺗﻪﻛـــﺮﺍﺭ ﻗﯧﭽﯩـــﺸﻘﺎ ﺋﯜﻧﺪەﻳـــﺪﯗ‪ .‬ﻳﯜﺳـــﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐـــﺎ ﭼﯧﮕﺮﯨـ ـﺪﯨﻦ ﺋـــﯚﺗﻪﻟﻤﻪﻱ ﻗﺎﻳﺘﯩـــﭗ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨـــﻰ‪ ،‬ﺗﺎﺷـــﻘﻮﺭﻏﺎﻥ ﺗﺎﺟﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻨﯩـــﯔ ﺋـــﻮﺭﯗﺱ ﺗﻪﺭەﭘـــﺪﺍﺭﻯ ﺑﻮﻟـــﯘپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨـــﻰ‪ ،‬ﺗﯘﯕﮕـــﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯖﻤﯘ‬ ‫ﺋﻮﺭﯗﺳﻼﺷــﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻘﻰ ﮔﺎﺳــﯩﻠﯩﯖﻨﯩﯔ ﻣﻮﺳــﻜﯟﺍﺩﺍ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ﺧﻮﺟﺎﻧﯩﻴــﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻤﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺭﻭﺳــﻼﺭﻏﺎ ﺋﺎﻟــﺪﺍﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪ ،‬ھﻪﻣــﻤﻪ ﺗﻪﺭەﭘﻨــﻰ ﺭﯗﺱ ﻗــﺎﭘﻼپ ﻛﻪﺗــﻜﻪﻥ ﺑﯘﻧــﺪﺍﻕ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﻧﻪﮔﻪ ﻗﯧﭽﯩــﺸﻨﻰ ﺑﯩﻠــﻤﻪﻱ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﺪﯗ‪ .‬ﺗﻮﺧﺘﻰ ﻟﯜﻳﺠـﺎڭ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ‪» :‬ﺋﯘﻧـﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯧﻬﺘﯩﻴـﺎﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗـﯘﺭﯗڭ ﺋﺎﻛـﺎ« ﺩەپ ﻗﻮﻳﯩـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑـﯘ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﻧـﯧﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩـﺸﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠـﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ‪ ،‬ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩە ﺗﯘﯕﮕـﺎﻧﻼﺭ ھـﺎﻛﯩﻤﯩﻴﯩﺘﻰ ﻳﯩﻘﯩﻠﯩـﭗ ﻳﯧﯖـﻰ‬ ‫ﻣﯘﺧﺘﺎﺭﯨﻴﻪﺕ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﭼﺎﻍ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﻪھﯟﺍﻟﯩـﺪﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭ ﺗﺎﭘﻘـﺎﻥ ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ ﻛﯩـﺸﯩﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻐﺎ ﺋﻪﻟﭽﻰ ﺋﻪۋەﺗﯩـﭗ ﺑﯩـﺮ ﻣـﯘﻧﭽﻪ ۋەﺩﯨﻠﻪﺭﻧـﻰ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﺯەﻟـﺪﯨﻦ ﺳـﯜﻟﻬﻰ ﺩﯦـﺴﻪ ﺧﻮﺷـﻰ ﻳـﻮﻕ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ‬ ‫ﺳــﯜﻟﻬﯩﮕﻪ ﻛﯚﻧــﯜپ ﺋﻪﺳــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﺮﯨــﺪﯗ‪ .‬ﺋــﯘ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩە ﻣﯘﺧﺘــﺎﺭﯨﻴﻪﺕ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺭەھﺒﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻗﯩﺰﻏﯩﻦ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺳﺎﺭﺍﻳﺪﺍ ﺋـﯜچ‪ -‬ﺗـﯚﺕ ھﻪﭘـﺘﯩﻠﻪپ ﺋﯧـﺴﯩﻞ ﺗﺎﻣـﺎﻗﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﻳﻪپ‪ ،‬ﻗﯩﺰﯨــﻖ ﺋﻮﻳــﯘﻧﻼﺭﻧﻰ ﻛــﯚﺭﯛپ‪ ،‬ﺟﻪﻣــﺸﯩﺘﭽﻪ ﺑﻪﺯﻣﯩﻠﻪﺭﻧــﻰ ﻗــﯘﺭﯗپ ﻛﯚﯕــﯜﻝ ﺋﺎﭼﯩ ـﺪﯗ‪ .‬ﺑﯩــﺮ ﻛــﯜﻧﻰ ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺗﺘﯩﻦ‬ ‫ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻗﺴﯘﻏﺎ ﺑﯧﺮﯨـﺸﻰ ﺗﻮﻏﺮﯗﻟـﯘﻕ ﭘﻪﺭﻣـﺎﻥ ﭼﯩﻘﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﭘﻪﺭﻣﺎﻧﻐـﺎ ﻛـﯚﺭە‪ ،‬ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫ﺋﺎﻗﺴﯘﻏﺎ ﺑﺎﺭﯨـﺪﯗ‪ .‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻗﻮﺷـﯘﻧﻨﻰ ﺭەﺗـﻜﻪ ﺳـﯧﻠﯩﺶ‪ ،‬ﻣﻪﺷـﯩﻖ ﻗﯩﻠـﺪﯗﺭﯗﺵ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ھﻪﺭﺑﯩـﻲ‬ ‫ﻣﻪﺷﻘﺘﻪ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﻗﻮﺷـﯘﻧﯩﻐﺎ ﻳﯧﺘﻪﻛﭽﯩﻠﯩـﻚ ﻗﯩﻠﻐـﯘﭼﯩﻼﺭ ﺋـﯚﺯ ﺩەۋﺭﯨـﺪە ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﺩە ﮔـﺎﺭﻧﯩﺰﻭﻥ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ھﯧﻠﯩﻘـﻰ ﺋـﺎﻕ ﺋﻮﺭﯗﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋـﯚﺯﻯ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑـﯘﻧﻰ ﻛـﯚﺭﯛپ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻧﺎﺩﺍﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﻮﻧﯘپ ﻳﯧﺘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ ﭼﺎﭘـﺎﻥ ﻳﺎﭘﻘـﺎﻥ ﻗﯩﻠﻤﯩـﺸﯩﻐﺎ ﻗـﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﯚﻛﯜﻧﯩـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮﺍﻕ‪ ،‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﭘﺎﻳﺪﯨﺴﻰ ﻳـﻮﻕ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩـﺮ ﻛـﯜﻧﻰ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﻛﯜﻧـﺪﯨﻠﯩﻚ ﺋـﺎﺩﯨﺘﻰ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﻣﻪﺷﻘﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯛپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧـﺪﺍ ﺋـﯘﻻﺭ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘـﺎﻥ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻨﯩﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻨـﻰ ﻗـﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﻪﺗﻠﻪﺷـﻜﻪﻥ ﺋـﺎﻕ ﺋﻮﺭﯗﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫‪104‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻗﻮﺭﺷــﺎپ ﺋﺎﻟﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﯨ ـﺪﯗ‪ .‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﭼﺎﻗﻘــﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻗﻮﻟﯩﻐــﺎ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻳﯧﻨﯩــﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺗﺎﭘﺎﻧﭽﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯧﺘﯩﺸﺎ‪ -‬ﺋﯧﺘﯩﺸﺎ ﻣﯘھﺎﺳﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯚﺳﯜپ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺑﯩـﺮ ﺩەﺭﻳﺎﻏـﺎ ﺋـﯚﺯﯨﻨﻰ‬ ‫ﺗﺎﺷﻼپ ﻗﯘﺗﯘﻟﯘپ ﻗﺎﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋـﯘ ﺑـﯘ ﻗﯧـﺘﯩﻢ ﻗﯘﺗﯘﻟـﯘپ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ ﻗـﺸﻼﻗﺘﺎ ﻳﻮﺷـﯘﺭﯗﻧﯘپ ﻳـﯜﺭﮔﻪﻥ ﻳﯧﺮﯨـﺪﯨﻦ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺗﯘﺗﯘﻟﯘپ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﻣﻮﻟﻼ ﺋﺎﺑﺪﯗﺭﺭەھﻤﺎﻥ‪ ،‬ﻣﯘﺭﺍﺩ ﺋﻪﻟﻰ‪ ،‬ﺋﺎﺳﺘﺎﻧﯩﻠﯩﻚ ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩﺟﺎﻥ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﺗﯘﺗﻘـﯘﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯩﺮﯨﻚ ﻛﯚﻣﯜﻟﯜپ‪ ،‬ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ھﺎﻙ ﺗﯚﻛﯜپ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﯨﻦ ﻧﻪﻳﭽـﻰ ﺋﺎﺑـﺪﯗﻟﻔﻪﺗﺘﺎھ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺑﺎھﺎﻧﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯧﭽﯩﭗ ﻗﯘﺗﯘﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﺧﻪۋەﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧــﺪﺍ ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﻣﯘﺧﺘــﺎﺭﯨﻴﻪﺕ ھﯚﻛــﯜﻣﯩﺘﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻳﺎﺭﺍﺷــﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻳﺎﺭﺑــﺎﻍ‬ ‫ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩــﺮ ﺳــﺎﺭﺍﻳﻐﺎ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩــﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺭەﻗﯩﺒــﻰ ﺋﻮﺳــﻤﺎﻥ ﺋﻪﻟــﻰ ﻗﯩﺮﻏﯩﺰﻣــﯘ ﺗﺎﭘﻘــﺎﻥ‪ ،‬ﺗﯘﺗﻘــﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩﺰﻏﯩﺰﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﭘﻼپ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﻣﯘﺧﺘﺎﺭﯨﻴﻪﺕ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﯜﺗﯜﺷﯜپ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ‬ ‫ﺳﺎﺭﺍﻳﻨﯩﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺋﯚﺯ ﺳﺎﺭﯨﻴﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﯨﺪﯗﺭ )ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﯩﭻ ﻳﯜﺯﯨﻨﻰ ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ﺑﯩﻠﻪﺩﯗﺭ‪(.‬‬ ‫ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑﯘ ﺳﺎﺭﺍﻳﺪﺍ ﺧـﯘﺩﺩﻯ ﻗﯩﺰﯨـﻞ ﻣﯘﺧﺘﺎﺭﯨﻴﻪﺗﻨﯩـﯔ ﻗﯩﺰﯨـﻞ ﺟﻪﻧﻨﯩـﺘﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﮔﻪﻧـﺪەﻙ‪ ،‬ﺋـﯚﺯ ﺑﯧـﺸﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺋـﯚﺯ‬ ‫ھﺎﻟﯩﭽﻪ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﻱ ﺋﻪﻳﺶ‪ -‬ﺋﯩـﺸﺮەﺕ‪ ،‬ﺭﺍھﻪﺕ‪ -‬ﭘـﺎﺭﺍﻏﻪﺕ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﻳﺎﺷـﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﺑﯩـﺮ ﻛـﯜﻧﻰ ﻣﻪھﻤـﯘﺩ ﺳـﯩﺠﺎڭ ﻧﺎﻣﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺭەھــﺒﻪﺭ ﺑﺎﮔﺪﺍﺳــﺎﺭﻭۋ ﺋﯚﺭﯛﻣﭽﯩﻨﯩــﯔ ﺑــﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﻣﺎﺭﺍﻟﺒﯧــﺸﯩﻐﺎ ﺑﺎﺭﺳــﯘﻥ‪ ،‬ﺋﻪﺗﯩ ـﻼ ﻳﻮﻟﻐــﺎ ﭼﯩﻘــﺴﯘﻥ‪،‬‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻨﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺪﯗ‪ .‬ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑﯘﻳﺮﯗﻕ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﻣﺎﺭﺍﻟﺒﯧـﺸﯩﻐﺎ ﻗـﺎﺭﺍپ ﻳﻮﻟﻐـﺎ ﭼﯩﻘﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺳـﯧﺮﯨﻘﺒﯘﻳﯩﻐﺎ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ‪ 22‬ﺋﺎﺩەﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﻧﻪﺭﺳﻪ‪ -‬ﻛﯧـﺮەﻙ ﺋﯧﻠﯩـﯟﯦﻠﯩﺶ ﺑﺎھﺎﻧﯩـﺴﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺗــﻮﭘﺘﯩﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﯟﺍﻟﯩ ـﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺋﺎﺑــﺪﯗﺭﺭەھﻤﺎﻥ ﺋﺎﻛــﺎ‪ ،‬ﻣــﯘﺋﻤﯩﻦ ﻗــﺎﺭﻯ ﻗﯘﺭﺑﯧ ـﺸﻰ ۋە ﺑﺎﺷــﻘﯩﻼﺭ ﻣﺎﺭﺍﻟﺒﯧــﺸﯩﻐﺎ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﭗ ﺑﺎﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﯜﺗﯜپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺭﯗﺱ ﮔﯧﻨﯧﺮﺍﻟﻰ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﯧﺮﯨﻘﺒﯘﻳﺎﺩﺍ ﻗﯧﻠﯩـﭗ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺩەﺭھﺎﻝ ﺭﯗﺱ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﺎﺷـﻼپ ﻛﯩﭽﯩـﻠﻪپ ﻳـﻮﻝ ﻳـﯜﺭﯛپ ﺳـﯧﺮﯨﻘﺒﯘﻳﯩﻐﺎ ﻳﯧﺘﯩـﭗ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﺟﺎﻳﻨﻰ ﺗﯚﺕ ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﻗﻮﺭﺷﯩﯟﺍﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﺭﯨﺪﺍ ﺟﻪڭ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻛـﯧﭽﻪ‪ -‬ﻛﯜﻧـﺪﯛﺯ‬ ‫ﺋﯧﺘﯩﺸﯟﺍﺯﻟﯩﻖ‪ ،‬ﺟﺎﻧﺒﺎﺯﻟﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩـﺮﯨﮕﻪ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳـﺪﯗﺭ‪» :‬ھـﺎﻟﯩﻤﯩﺰ ﻳـﺎ ھﺎﻳـﺎﺕ‪ ،‬ﻳـﺎ‬ ‫ﻣﺎﻣــﺎﺕ‪ ،‬ﺳــﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻧﻼﺭﻏــﺎ ﺩەﻳــﺪﯨﻐﯩﻨﯩﻢ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻗﺎﻟﯩ ـﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ھــﺎﺯﯨﺮ ﺑﻮﻟــﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺋــﺎﺕ ۋە ﻗــﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮﯨﻨﭽــﻰ ﺧﯩﻠﯩــﺪﯨﻦ ﺗــﺎﻟﻼپ ﺋﺎﻟــﺴﯘﻥ«‪ .‬ﺑــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﻳﺎﺧــﺸﻰ ﺋــﺎﺕ ۋە ﻳﺎﺧــﺸﻰ ﻗــﻮﺭﺍﻝ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺟﺎﺑــﺪﯗﻧﻐﺎﻥ ‪ 7‬ﻳﯩﮕﯩــﺖ‬ ‫ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻐﺎ ﭘﯩﺪﺍﺋﯩﻲ ﺑﻮﻟـﯘپ ﭼﯩﻘـﺪﯗ‪ .‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺑـﯘ ‪ 7‬ﺋـﺎﺩەﻡ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺭﯗﺱ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﻮﺭﺷـﺎۋﯨﻨﻰ ﺑﯚﺳـﯜپ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﯧﺘﯧﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﺩەﻡ ﻗﺎﻳﺎﻗﻘﺎ ﻣﯧﯖﯩﺸﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻱ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﻼ ﺋﺎﺩەﻣـﺪﯨﻦ ﻳـﻮﻝ ﺳـﻮﺭﺍپ ﻳـﯜﺭﯛپ ھﯩﻨﺪﯨـﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ﻳﻮﻟﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺷﯘ ﻳﺎﻗﻘﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﻳﻮﻝ ﺋﺎﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻳﯜﺭە‪ -‬ﻳﯜﺭە ﺑﯩـﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪە ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ ﺋـﯚﺯﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠـﻠﻪ ﻣـﯧﯖﯩﺶ‪-‬‬ ‫ﻣﺎﯕﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﺗﻮﻏﺮﯨﯩﺴﺪﺍ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭ ﺗﺎﺷﻼﻳﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﭼﺎﻏـﺪﺍ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﺪﯨﻦ ﺯﯨـﺮﯨﻜﻜﻪﻥ ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ ﻳﯩﮕﯩـﺘﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﭗ ﻛﯧﺘﻪﺩﯗ‪ .‬ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﻗﯧﺸﯩﺪﺍ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﺎﻏﺎ‪ -‬ﺟﯩـﻴﻪﻥ ﺗﯘﻏﻘـﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻘﻰ ﺑـﺎﺭ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻳﯩﮕﯩـﺘﻼ‬ ‫ﻗﺎﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺋـﯘﻻﺭ ﺋـﯜﭼﻪﻳﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻳـﻮﻟﻨﻰ ﺩەۋﺍﻣﻼﺷـﺘﯘﺭﯨﺪﯗﻯ‪ .‬ﻳـﻮﻝ ﺑـﻮﻳﻰ ﻧﻪ ﺋـﺎﺗﭽﻰ ۋە ﻧﻪ ﻳﻮﻟﺒﺎﺷـﭽﻰ ﻳـﻮﻕ‪،‬‬ ‫ﭘﺎﻻﻛﻪﺕ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﭘﺎﻻﻛﻪﺕ ﺗﻪﻳﻴـﺎﺭ ﺗﯘﺭﯨـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑـﯘ ﻗﯩـﻴﯩﻦ ﺳـﻪﭘﻪﺭﺩﯨﻦ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ھﯧﻠﯩﻘـﻰ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ھﻪﻣﺮﺍھـﻰ‬ ‫ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺯﯨﺮﯨﻜﯩﺪﯗ ‪ -‬ﺩە‪ ،‬ﺋﻮﻳﻠﯩﻤﺎﻏﺎﻥ ﻳﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻧﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﯘﺯﯗﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭ ﮔﯧﭙﯩﻨـﻰ ﺑﯩـﺮ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻨﻰ‬ ‫ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛپ ﺋﯚﻟﯜﻛﯩﻨﻰ ﺗﺎﻍ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﻪﻛﯩﺮﯨﭗ ﻛﯚﻣـﯜپ ﺗﺎﺷـﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﺋــﯘﺩﯗﻝ ﺧــﻮﺗﻪﻧﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩــﭗ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ﺧﻮﺗﻪﻧــﺪە ﻳﻪﺭﻟﯩـﺸﯩﭗ ﺑﯩــﺮ ﻣﻪﺯﮔﯩــﻞ ﺑــﺎﻳﯟەﭼﭽﯩﻠﻪﺭﺩەﻙ ﺗﯘﺭﻣــﯘﺵ‬ ‫ﻛﻪﭼﯜﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺗﯜﺷـﯩﮕﻪ ﺋﻪﮔﯩـﺸﭗ ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﮔﯘﻣـﺎﻥ ﻧﻪﺯﯨـﺮﻯ ﺗﯩﻜﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘﻻﺭ ﺋﯚﺯﯨـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﻪﻧﺴﯩﺮەپ ﻗﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺩەﺭھﺎﻝ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺗﭽﯩﻐـﺎ ﻳـﻮﻝ ﺑﺎﺷـﻼﺗﻘﯘﺯﯗپ ھﯩﻨﺪﯨـﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﺑﺎﺭﻣـﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻳﻮﻟﻐـﺎ ﭼﯩﻘﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻳﻮﻟـﺪﺍ‬ ‫ﺑﯘﻻﺭﻏﺎ ﻳﻮﻝ ﺑﺎﺷﻼپ ﻣﺎﯕﻐﺎﻥ ﺋـﺎﺗﭽﻰ ﺑـﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﮔﯘﻣﺎﻧﻠﯩﻨﯩـﭗ ﻗﺎﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ ﻳـﯜﺭﯛپ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﯚﻟﺘـﯜﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﺗـﺎﻍ‬ ‫‪105‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺋﺎﺗﭽﯩﻼﺭ ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﯩﻴﻠﻪﻧﻨﻰ ﺗﯘﺗﯘپ‪ ،‬ﺑﺎﻏﻼپ‪ ،‬ﭘﯩﭽﺎﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ ﺑـﯘﻻﺭﻧﻰ ﺭﺍﺳـﺘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩـﺸﻘﺎ‬ ‫ﻗﯩــﺴﺘﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ ﺋــﺎﺧﯩﺮﻯ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐــﺎ ﺋﯩﻘــﺮﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩ ـﺪﯗ‪ .‬ﺋ ـﺎﺗﭽﯩﻼﺭ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺋﯩﻘﺮﺍﺭﯨﻨــﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﻳﯧﻨﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻟﻤــﺎﺱ‪ ،‬ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﻼﺭﻏــﺎ ﺋﯧﺮﯨــﺸﯩﺶ ﺋﯩــﺴﺘﯩﻜﯩﺪﯨﻨﻤﯘ ﻳــﺎﻛﻰ ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﻗﯩــﺴﺎﺳﻰ ﺋﯜﭼﯜﻧﻤــﯘ‬ ‫ﺋﯧﻴﺘﺎۋﯗﺭ ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﯩﻴﻠﻪﻧﻨﻰ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺑﯩﺮﺩﯨﻦ ﻳﺎﺗﻘﯘﺯﯗپ ﺗﯩﺮﯨـﻚ ﻛﯚﻣـﯜپ ﺗﺎﺷـﻼﻳﺪﯗﺭ )ﺑـﯘﻻﺭ ﺗﻮﻗـﺎ‬ ‫ھﺎﺟﯩﻢ ﺋﺎﻏﺰﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ھﯧﻜﺎﻳﻪﺕ(‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ھﻪﺯﺭﯨﺘـﻰ ﺋﯩﻴـﺴﺎﻧﯩﯔ‪» :‬ﻗﯩﻠﯩـﭻ ﺋﯘﺭﻏـﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩـﭻ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﻟﯩﺪﯗ«‪ ،‬ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳـﯚﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩـﻲ ﺋﯩـﺴﭙﺎﺗﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻧﻨﻰ ﺑﺎﺷـﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﯧﻨـﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩـﭗ ﻛﻪﺗﺘـﻰ‪ .‬ﺧﯘﻻﺳـﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﺍ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﻣﻪﻳﻠﻰ ﻛﯩﻤﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﯩﺪﺍ‪ ،‬ﻗﻪﻳﻪﺭﺩە ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﯘﻥ ﺑﻪﺭﯨﺒﯩـﺮ ﺋﯩﻨﺘﯩﻘـﺎﻡ ﺋﯧﻠﯩﻨـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺯﻟﯘﻣﻼﺭﻧﯔ ﺋﺎھﻰ‪ ،‬ﻧﺎھﻪﻕ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﯧﻨﻰ ﺑﯩﺮﻟﯩﺸﯩﭗ ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻧﻨﻰ ﺗﯘﺗﺘﻰ‪ .‬ﮔﻪﺭﭼﻪ ﻳﯜﺳـﯜﻓﺠﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏـﯘﻥ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﺋﯚﻟـﯜﻣﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺳـﺎﻗﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ‪ ،‬ﻛﻪﻧﺠـﻰ ﻣﯩـﯔ ﺑﯧـﺸﯩﻨﯩﯔ ﻗﯩـﺴﺎﺳﯩﻐﺎ ﻛﻪﺗﻜﯩﻠـﻰ ﺗـﺎﺱ ﻗﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫ﻗﯘﺗﯘﻟــﯘپ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ‪ ،‬ﻛﺎﻣــﺎﻝ ﻣﻪﺧــﺪﯗﻡ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺑﯩــﺮ ﻗﯧــﺘﯩﻢ ﻗﯩﻠﯩــﭻ ﻳﻪپ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺋــﯚﻟﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ‪ ،‬ﺋﻮﻣــﯘﻣﻪﻥ ﺋــﯚﺯﻯ‬ ‫ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ھﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻤﺪﯨﻦ ﺋﯚﻟﯜﻡ ﻗﯩﺴﻤﯩﺘﯩﮕﻪ ﺩﯗچ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪە ﺗﻪﻛـﺮﺍﺭ ﻗﯘﺗﯘﻟـﯘپ ﻗﯧﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﻳـﯜﺯ‬ ‫ﺋﯚﻟﯜپ‪ ،‬ﻳـﯜﺯ ﺗﯩـﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ ﺋـﺎﺧﯩﺮﻯ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩـﯔ ھﯧﻜﻤﯩﺘـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ھﻪﻣـﻤﻪ ﻣﻪﺭھﯘﻣﻼﺭﻧﯩـﯔ ﻗﯩـﺴﺎﺳﻰ ﺑﯩـﺮﺍﻗﻼ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺗﻪﺭﺯﺩە ﻗﺎﻧﻐﺎ ﻗﺎﻥ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫ﺑــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﻣــﺎﺩﻭﺗﻪﻱ »ﻗﯩﻠﻤﯩــﺶ‪ ،‬ﻗﯩــﺪﯨﺮﻣﯩﺶ« ﺩﯦﮕﻪﻧ ـﺪەﻙ‪ ،‬ﻗﯩــﺰﯨﻠﻼﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐــﺎﻥ ﭘﯩــﺴﺘﯩﺮﻣﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ھﯘﺟﯘﻣﯩــﺪﺍ ﺋﯚﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻣﯘﻧــﺪﺍﻗﭽﻪ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧــﺪﺍ ﺋــﯚﺯﻯ ﻗﺎﺯﻏــﺎﻥ ﺋﻮﺭﯨﻐــﺎ ﺋــﯚﺯﻯ ﭼﯜﺷــﺘﻰ‪ .‬ﺋﯩﺒــﺮﺍھﯩﻢ ﻟــﻮﺯﯗڭ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﻳﯩﻘﯩﻨﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯜچ ﻧﻪﭘﻪﺭ ﺋﺎﺩەﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮﮔﻪ ﺗﯘﺗﯘﻟـﯘپ ﺋـﯚﺭﯛﻣﭽﯩﮕﻪ ﺋﻪۋەﺗﯩـﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﻗﯩﺰﯨـﻞ ﺟـﺎﻟﻼﺩﻻﺭ ﻗﻮﻟﯩـﺪﺍ‬ ‫ﺟﯧﻨﯩﺪﯨﻦ ﺟﯘﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﺯﺑﯧﻚ ﻣﯘھﺎﺟﯩﺮﻟﯩﺮﻯ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﺭﻭﺳﻼﺭﻧﯩﯔ ﺟﻪۋﺭ‪ -‬ﺯﯗﻟﯘﻣﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺰﺍﺭ ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ۋەﺗﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﺷﻼپ‪ ،‬ﺑﺎﺷﭙﺎﻧﺎھ ﺋﯩـﺰﺩەپ ﻳﻮﻟﻐـﺎ ﭼﯩﻘﯩـﭗ‪ ،‬ﻣﯩـﯔ‬ ‫ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﻣﯘﺷﻪﻗﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﭼﯧﻜﯩﭗ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﯩﻠﯩﻜﻠﻪﺭ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﮔـﯜﻝ‪ -‬ﮔﯜﻟﯩـﺴﺘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﺑـﺎﻏﯘ‪-‬‬ ‫ﺑﻮﺳــﺘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‪ ،‬ﻗﯧﺮﯨﻨــﺪﺍﺵ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩــﯔ ﻗﯘﭼــﺎﻕ ﺋﯧﭽﯩــﭗ ﻗﺎﺭﺷــﻰ ﺋﯧﻠﯩــﺸﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛــﯚﺭﯛپ ﺷــﺎﺩﻻﻧﺪﻯ‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭ‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﯘ‪ -‬ھﺎۋﺍﺳﯩﻨﻰ ﺧﻮﻳﻤﯘ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﯗپ ﻗﯧﻠﯩﺸﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﻟﯩﻜﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‪ ،‬ھﻪﺭ ﻗﺎﭼــﺎﻥ ﻣﯘھــﺎﺟﯩﺮ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷــﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛــﯚﯕﻠﯩﻨﻰ ﺋﯩــﺰﺩەپ‪ ،‬ﺋــﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺑﻪھــﺮﯨﻤﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻘﻼﺭﻏﺎ‪ ،‬ﺧﯩﻠﻤـﯘ ﺧﯩـﻞ ﻧـﯧﻤﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ‪ ،‬ﻣـﺎﺩﺩﯨﻲ ۋە ﻣﻪﻧﯩـﯟﯨﻲ ﻟﻪﺯﺯەﺗـﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋـﯘﻻﺭﻧﻰ ﺷـﯧﺮﯨﻚ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ‪ ،‬ھﯧﭻ ﺋﯩـﺸﺘﺎ ﺋـﯘﻻﺭﻧﻰ ﻳـﺎﺕ ﻛﯚﺭﻣﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺗـﺎ ﺑﯩـﺮ ﺋﺎﻧـﺎ ﺑﯩـﺮ ﺑـﯘ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻗﯧﺮﯨﻨـﺪﺍﺵ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺩﻭﺳـﺘﻠﯘﻕ‬ ‫ﺋﯘﻧﺘﯘﻟﻤﺎﺱ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺧﺎﺗﯩﺮە ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﻪ ﻣﯘھـﺎﺟﯩﺮﻟﯩﺮﻯ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭﮔﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺋﯩـﺴﻼﻡ‬ ‫ﻳﯘﺭﺗﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ھﯩﺠﺮەﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻳﻪﺭﻟﯩﻚ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺖ‪ ،‬ﺋـﯚﺭپ‪ -‬ﺋـﺎﺩەﺕ‪ ،‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤـﯘ ﺗﯩـﻞ ﺟﻪھﻪﺗـﺘﻪ‬ ‫ھﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻖ ﺗﺎﺭﺗﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﯘﺭﺳﻪﺕ‪ -‬ﺯﺍﻣﺎﻧﻰ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻳﯘﺭﺕ ﺧﻪﻟﻘﻰ ﺋﻪﺭﻛﯩﻨﻠﯩـﻚ ۋە ﻣﯘﺳـﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ ﺩەۋﺍﺳـﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﭼﯜﺷـﺘﻰ‪ .‬ﻣﯘھـﺎﺟﯩﺮ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷـﻼﺭ ﺑـﯘ ﮔـﯜﺯەﻝ ﭘﯘﺭﺳـﻪﺗﺘﯩﻦ ﭘﺎﻳـﺪﯨﻠﯩﻨﯩﭗ‪» ،‬ﺋـﺎﺩەﻣﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻣﯩﻨﻨﻪﺗـﺪﺍﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﻐــﺎﻥ ﺋــﺎﺩەﻡ ﺧﯘﺩﺍﺩﯨﻨﻤــﯘ ﻣﯩﻨﻨﻪﺗــﺪﺍﺭ ﺑﻮﻻﻟﻤﺎﻳــﺪﯗ« ﺩﯦــﮕﻪﻥ ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗــﻜﻪ ﺳــﺎﺩﯨﻖ ھﺎﻟــﺪﺍ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﻐﺎ ﭼﯜﺷــﯜپ‬ ‫ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺳﻪﭘﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﻮﺷـﯘﻟﯘپ‪ ،‬ﻗـﺎﻥ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩـﺪﺍ ﺋـﯘﻻﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻳـﺎﻧﻤﯘ‪ -‬ﻳـﺎﻥ ﺗـﯘﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﻪﺯﯨـﺰ ۋەﺗﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ‬ ‫ﻗﻮﻏﺪﺍﺵ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﺟـﺎﻥ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ ،‬ﻣـﺎﻝ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋـﯚﺯﻯ ﺋﯩـﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺑـﺎﺭﭼﻪ ﺋﯩﻤﻜـﺎﻥ‪ -‬ﻗـﯘﺩﺭەﺗﻨﻰ ﺋﯩـﺸﻘﺎ ﺳـﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯚﺯ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘــﺎﻥ ﺑﯩــﺌﻪﺩەﺏ‪ ،‬ﺋﻮﺳــﺎﻝ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺗﯧﮕﯩــﺸﻠﯩﻚ ﺩەﻛﻜﯩ ـﺴﯩﻨﻰ ﺑﻪﺭﺩﻯ )ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗــﺘﻪ ﺋﯘﻧــﺪﺍﻕ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ ھﻪﺭ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻕ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗـﺘﻪ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ‪ ،‬ﺋﯘﻧـﺪﺍﻗﻼﺭﻧﻰ ﺗﯩﻠﻐـﺎ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﺷـﻨﯩﯖﻤﯘ ھـﺎﺟﯩﺘﻰ ﻳﻮﻗﺘـﯘﺭ(‪ .‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤـﯘ‪،‬‬ ‫‪106‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩە ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐــﺎﻥ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﻣﯘھــﺎﺟﯩﺮﻻﺭ ﻛﯚﺭﺳــﻪﺗﻜﻪﻥ ﭘﯩــﺪﺍﻛﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ۋە ﺗــﯚھﭙﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻛــﯚﺯ ﻳﯘﻣــﯘپ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﻧﻰ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷـﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﻧﯘﺭﻏـﯘﻧﻰ‪ ،‬ﺟﯜﻣﻠﯩـﺪﯨﻦ ﺋﻪھﻠـﻰ ﻗﻪﻟﻪﻣـﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻣـﯘﻧﻪۋۋەﺭ )ﺯﯨﻴـﺎﻟﯩﻲ( ﻟﻪﺭ‪ ،‬ﺋـﯚﺯﯨﻨﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺩﯗﻧﻴﺎ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ ۋە ﺋـﺎﭘﯩﺮﯨﻨﻠﻪﺭ ﺋﯧﻴﺘﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻟـﯧﻜﯩﻦ ﺑﯩـﺮ ﺑﯚﻟـﯜﻙ ﺑﯩﻠﯩﻤـﻰ ﻛﻪﻣﭽﯩـﻞ‪،‬‬ ‫ﺳﺎﭘﺎﺳﯩﺰ ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺩەﻟﯩﻠﺴﯩﺰ‪ ،‬ﭘﺎﻛﯩﺘﺴﯩﺰ ھﺎﻟﺪﺍ ﻣﯘھﺎﺟﯩﺮﻻﺭﻏﺎ ﺗﻪﺋﻪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺋﻮﻻﺭﻏﺎ ﺗﯜﺭﻟـﯜﻙ ﻟﻪﻗﻪﻣﻠﻪﺭﻧـﻰ ﺗﯧﭙﯩـﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﺯﺑﯧﻜﻠﻪﺭ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‪ ،‬ﺋﯚﺯﺑﯧﻜﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ‪ ،‬ﺩەپ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻗﯧﺮﯨﻨـﺪﺍﺵ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﻐﺎ ﺳـﻮﻏﯘﻗﭽﯩﻠﯩﻖ ﺳﯧﻠﯩـﺸﻠﯩﺮﻯ ﻛﯩـﺸﯩﻠﯩﻚ‬ ‫ﺋﻪﺩەپ‪ -‬ﺋﻪﺧﻼﻗﻘــﺎ ﺋﯘﻳﻐــﯘﻥ ﺋﻪﻣﻪﺳــﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯩــﺰ ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺷــﯘ ﻣﯘھــﺎﺟﯩﺮﻻﺭﻧﻰ ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﺋﺎﺭﺗﯩﻠﻐــﺎﻥ ھﻪﺭﻗﺎﻧــﺪﺍﻕ ﻳﺎﻟﻐـﺎﻥ‪-‬‬ ‫ﺑﻮھﺘﺎﻧــﺪﯨﻦ ﺧــﺎﻟﻰ‪ ،‬ﺩەﻳﻪﻟﻪﻳﻤﯩــﺰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤــﺎ ﺭﯗﺱ ﺋﯩــﺸﻐﺎﻟﯩﻴﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻜﻰ ﺩەۋﺭﯨــﺪە ﺭﯗﺳــﻼﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﺋﯩــﺸﻘﺎ ﺳـﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﺩەﻣﻠﻪﺭ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺩەﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﮔﯧﭙﯩﻤﯩﺰ ﻳﻮﻕ‪ .‬ﺋﯘﻧﺪﺍﻗﻼﺭﻧﻰ ﻣﯘھﺎﺟﯩﺮ ﺩﯦﮕﯩﻠـﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﺎﺷـﯘ ﻗﻪﺩﯨـﺮﺩﺍﻥ‬ ‫ﻣﯘھﺎﺟﯩﺮﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺳــﺎﺩﺍﻗﻪﺕ‪ -‬ﺳــﻪﻣﯩﻤﯩﻴﯩﺘﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨــﺴﯩﺪﺍ ﺑﯩــﺮ ‪ -‬ﺋﯩﻜﻜــﻰ ۋەﻗﻪﻧــﻰ ﻛﻪﻟﺘــﯜﺭﯛپ ﺋﯚﺗــﯜﺵ ﭘﺎﻳــﺪﯨﻠﯩﻖ‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﻠﯩﻘﻰ ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍپ ﺑﯩﻠﯩﯟﯦﻠﯩﻨﻐﺎﻱ‪.‬‬ ‫ﺩﻭﺧﺘﯘﺭ ﻣﻪﺟﺪﯨﺪﺩﯨﻦ ﺑﻪگ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺑﯚﻟﯜﻣﯩﺪە ﺩﻭﺧﺘﯘﺭ ﻣﻪﺟﺪﯨـﺪﺩﯨﻦ ﺑﻪﮔﻨﯩـﯔ ﺋﺎﻧـﺎ ﻳﯘﺭﺗﯩـﺪﺍ ﻗـﻮﺯﻏﯩﻼڭ ﭼﯩﻘﻘـﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻤﭙﯧﺮﻳﺎﻟﯩﺰﻣﻐﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺏ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼپ‪ ،‬ﺋﻪﻝ‪ -‬ۋەﺗﻪﻧـﮕﻪ ﺧﯩـﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩـﺶ ﭘﯘﺭﺳـﯩﺘﻰ ﻛﯧﻠﯩﭙﺘـﯘﺭ‪ ،‬ﺩەپ‬ ‫ﻳﺎۋﺭﯗﭘﺎﺩﯨﻦ ﺋﺎﻓﻐﺎﻧﯩﺴﺘﺎﻥ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻓﻐﺎﻥ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﯩﺪە ﻳﯧﯖﯩﺴﺎﺭﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨـﻰ‪ ،‬ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺧﻮﺟـﺎ ﻧﯩﻴـﺎﺯ ھـﺎﺟﯩﻢ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷـﻜﯩﻠﻰ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨـﻰ ﺗﯩﻠﻐـﺎ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺋـﯚﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩـﺪﯗﻕ‪ .‬ﻛﯧﻴﯩﻨﻜـﻰ ﻛـﯜﻧﻠﻪﺭﺩە ﺳﯩﻴﺎﺳـﻪﺕ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨـﭗ‬ ‫ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﺴﯧﺮﻯ ﻣﻪﻏﻠﯘﺑﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﻳﯜﺯ ﺗﯘﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﺷـﯘ ﭼـﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﻣﻪﺟﺪﯨـﺪﺩﯨﻦ ﺑﻪگ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨـﭗ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩـﺪە‬ ‫ﻧﺎﺯﺍﺭەﺕ ﻗﺎﺭﻣﯩﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ھﻪﺭﻗﺎﻳﺴﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﺑﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﺭﺗﯩﺒﻜﻪ ﺳﯧﻠﯩﺶ‪ ،‬ﻳﯧﯖﯩﭽﻪ ﻣﺎﺋـﺎﺭﯨﭙﻨﻰ ﻳﻮﻟﻐـﺎ ﻗﻮﻳـﯘﺵ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﯩـﺮﻯ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﯘﻏﯘﻟﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪھﻤﯘﺩ ﺳﯩﺠﺎڭ ﺩەۋﺭﯨﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﺑﯩﺮ ﻗﺎﺗﺎﺭ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻠﻪﺭﻧـﻰ ﺋﯩـﺸﻠﻪپ ﺯﻭﺭ ﺋﯘﺗﯘﻗﻼﺭﻏـﺎ‬ ‫ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﻰ‪ .‬ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻘﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﭗ‪ ،‬ھﯚﺭﻣﻪﺕ‪ -‬ﺋﯩﻨﺎۋﯨﺘﻰ ﻛﯚﺗﯜﺭﯛﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺧﻪﻟﻘﯩﮕﻪ‪ ،‬ۋەﺗﯩﻨﯩﮕﻪ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺳـﺎﺩﯨﻖ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺗـﯚﺕ ﻛﯩـﺸﻰ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺑﯩـﺮﻯ‬ ‫ﭼﻮﻗﯘﻡ ﻣﻪﺟﺪﯨﺪﺩﯨﻦ ﺑﻪگ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯩﺮﻯ ﺷﯘ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩـﺮ ﻛﯩـﺸﻰ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩـﺪﺍ ﺷـﯘ ﻛﯩـﺸﻰ ﺩەﻝ ﺋـﯚﺯﻯ ﺷـﯘﺩﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺘﺘﻪ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻛﺘﯘﺑﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﻢ‪ .‬ﻣﻪﻛﺘﯘپ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪:‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﺑﯘﻟﺒﯘﻝ! ﺑﯩﺰﻟﻪﺭﮔﻪ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯ ﺷﯘ ﺑﺎھﺎﺭﺩﯨﻦ ﺧﯘﺷﺨﻪۋەﺭ‪،‬‬ ‫ﺷﯘﻣﺨﻪۋەﺭ ھﯘۋﻗﯘﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪڭ ﺋﺎﺭﺍﺩﯨﻦ ﻛﻪﺗﺴﯘﻥ ﺑﻪﺩەﺭ‪.‬‬ ‫ﺑــﯘ ﺋﺎﻟﯩﻴﺠﺎﻧــﺎﺏ ﺩﻭﺧﺘــﯘﺭ ﻳﯩﮕﯩــﺖ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭﺩە ﺋــﯜچ‪ -‬ﺗــﯚﺕ ﻳﯩﻠــﭽﻪ ﺧﯩــﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯘ ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻣﺎﺋﺎﺭﯨــﭗ‬ ‫ﺳﺎھﻪﺳﯩﺪە ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﻼ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻻﻗﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺗﯜﺯﯨﺘﯩـﭗ‪ ،‬ﺗﯜﺭﻟـﯜﻙ ﻳﯧﯖﯩﻠﯩﻘﻼﺭﻧـﻰ ﻳﻮﻟﻐـﺎ ﻗﻮﻳـﺪﻯ‪ .‬ھـﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﺋﯚﺭﯛﻣﭽﯩﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻳﻪﺭﻟﯩﻜــﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ھﻮﻗــﯘﻗﻰ ﭼﻪﻛﻠﯩــﻚ ﺑــﻮﻻﺗﺘﻰ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯩﭽﻜــﻰ ﺋﯩــﺸﻼﺭﺩﯨﻼ ﺋــﺎﺯﺭﺍﻕ ﺋﻪﺭﻛﯩﻨﻠﯩــﻚ ﺑﯧــﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﻳﻪﻧﯩﻼ ھﯧﺴﺎﺑﻠﯩﻖ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻧـﺎﺯﯗﻙ ﺑﯩـﺮ ﺯﺍﻣﺎﻧـﺪﺍ ﻣﻪﺟﺪﯨـﺪﺩﯨﻦ ﺑﻪگ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗـﻜﻪ ﺋﯩﻠﯩﻤـﺪﯨﻦ ﺋـﺎﺑﻰ‬ ‫ھﺎﻳــﺎﺕ ﺋﯩﭽــﯜﺭﯛﺵ‪ ،‬ﻳﯧﯖــﻰ ﺋــﺎڭ ﺋﯩﭽــﯜﺭﯛﺵ ﻳﻮﻟﯩــﺪﺍ ﭘﯩــﺪﺍﻛﺎﺭﺍﻧﻪ ﻛﯜﺭەﺷــﻜﻪﻥ ﻛﯩــﺸﯩﻤﯩﺰﺩﯗﺭ‪ ،‬ﺋﯚﺯﺑﯧﻜﺘــﯘﺭ‪ .‬ﻣﻪھﻤــﯘﺩ‬ ‫ﺳﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﻣﻪﻛﺘﯩﭙﯩﺪە ﺋﻮﻗﯘﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﺎﻟﯩﺴﻰ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩـﯔ ﺳﻮﻣﻜﯩـﺴﻰ ﻗﯘﻟﯘﭘﻠـﯘﻕ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺑـﯘ‬ ‫ﻗﯘﻟﻪﯗﭘﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﭼﻘﯘﭼﻰ ﻣﻪﺟﺪﯨﺪﺩﯨﻦ ﺑﻪﮔﺪە‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﭼﻘﯘﭼﻰ ﻣﻪھﻤـﯘﺩ ﺳـﯩﺠﺎﯕﺪﺍ ﺗـﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﻗﺎﭼـﺎﻧﻼ ﻣﻪھﻤـﯘﺩ‬ ‫ﺳــﯩﺠﺎﯕﻐﺎ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯨـﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﻪﻟﯘﻣــﺎﺕ‪ ،‬ﺧﻪﺕ‪ -‬ﺧﻪۋەﺭ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻗﺎﻟــﺴﺎ‪ ،‬ﻣﻪﺟﺪﯨـﺪﺩﯨﻦ ﺑﻪگ ﺋــﯘﻧﻰ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩــﯔ ﺳﻮﻣﻜﯩـﺴﯩﻐﺎ‬ ‫ﺳﯧﻠﯩﭗ ﻗﯘﻟﭙﯩﻼپ ﻗﻮﻳﺎﺗﺘﻰ‪ .‬ﺑﺎﻻ ﺋﯚﻳﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺩﺍﺩﯨـﺴﻰ ﺳـﻮﻣﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩـﭗ ﺋﯩﭽﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠـﮕﻪﻥ‬ ‫‪107‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻗﺎﻻﺗﺘﻰ ۋە ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﺑﺎﻻ ﻣﻪﻛﺘﻪﺑﻜﻪ ﻣﺎﯕﺎﺭ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺩﺍﺩﯨـﺴﻰ ﺋﺎﻟﻠﯩﻘﺎﻧـﺪﺍﻕ ﺑﯩـﺮ ﺷـﯩﻔﯩﺮﻻﺭ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐـﺎﻥ‬ ‫ﻗﻪﻏﻪﺯﻧــﻰ ﺳــﻮﻣﻜﯩﻐﺎ ﺳــﯧﻠﯩﭗ ﺳــﻮﻣﻜﯩﻨﻰ ﻗﯘﻟ ـﯘﭘﻼپ ﻗﻮﻳﯩ ـﺪﯗ‪ .‬ﺑــﺎﻻ ﺳــﻮﻣﻜﯩﻨﻰ ﻳــﯜﺩﯛپ ﻣﻪﻛــﺘﻪﭘﻜﻪ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ھﺎﻣــﺎﻥ‬ ‫ﻣﻪﺟﺪﯨﺪﺩﯨﻦ ﺑﻪگ ﺳـﻮﻣﻜﯩﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩـﭗ ﺷـﯩﻔﯩﺮﻟﯩﻚ ﻗﻪﻏﻪﺯﻟﻪﺭﻧـﻰ ﺋﺎﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﺎﻻ ﺩەﺭﺳـﺘﯩﻦ ﭼﯜﺷـﻜﯩﭽﻪ ﺳـﻮﻣﻜﺎ ﺋـﺎﻏﺰﻯ‬ ‫ﺋﻮﭼــﯘﻕ ھﺎﻟــﺪﺍ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩــﯔ ﻳﯧﻨﯩــﺪﺍ ﺗﯘﺭﯨــﺪﯗ‪ .‬ﺩەﺭﺳــﺘﯩﻦ ﭼﯜﺷــﻜﻪﻧﺪە ﺳــﻮﻣﻜﯩﻐﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﻳﯧﯖــﻰ ﺋﺎﺧﺒــﺎﺭﺍﺗﻼﺭ ﺳــﯧﻠﯩﻨﯩﭗ‬ ‫ﻗﯘﻟﭙﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﯚﻳﮕﻪ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﺋﯧﭽﯩﭗ‪ ،‬ﻧﻪﺭﺳـﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﯟﺍﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻣﺎﻧـﺎ ﺷـﯘ ﻳـﻮﻝ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﻣﻪھﻤــﯘﺩ ﺳــﯩﺠﺎڭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻣﻪﺟﺪﯨــﺪﺩﯨﻦ ﺑﻪگ ﺋﺎﺭﯨــﺴﯩﺪﺍ ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ﻗﯧــﺘﯩﻢ ﻣﻪﺧﭙﯩــﻲ ﺋــﺎﻻﻗﻪ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺳــﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ‬ ‫ﺳﯩﺮﺗﺘﯩﻜﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﯘ ﺩەﺭﯨﺠﯩﺪە ﺳـﯩﺮﻟﯩﻖ ﺋـﺎﻻﻗﻪ ﻗﯩﻠﯩـﺸﯩﻨﯩﯔ ﺳـﻪۋەﺑﻰ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺋـﺎﺩەﻣﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﺋﻪﻟـﻰ‬ ‫ﺭﻭﺯﻯ ﺧﻮﺗﻪﻧﯩﻴﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﺩﯦﮕﯜﺩەﻙ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻛﯚﺯ‪ -‬ﻗﯘﻻﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐـﺎﻥ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺋﯜﺳـﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﻣﻪھﻤــﯘﺩ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩــﺪﺍ ﺋﯚﺭﯛﻣﭽﯩــﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺭﯗﺱ ﺭەھــﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺑــﺎﺭ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻣــﯘ ﺳــﯩﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ھﻪﺭ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﺋﯩﺸﯩﻨﻰ ﻛﯚﺯﯨﺘﯩﭗ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ‪ .‬ﻣﻪﺟﺪﯨﺪﺩﯨﻦ ﺑﻪﮔﻨﯩﯔ ﺗﯚھﭙﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﻳﺎﺯﻏـﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷـﻰ‬ ‫ﻛﯧﺮەﻙ‪ ،‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﻣﻪﺟﺪﯨﺪﺩﯨﻦ ﺑﻪﮔﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﻤـﯘ ﺑﯩـﺮ ۋەﻗﻪﺷـﯘﻧﺎﺱ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺑﻪﻟﻜﯩـﻢ ﺋـﯚﺯﻯ ﺗﻮﻏﺮﯨـﺴﯩﺪﺍ‬ ‫ﻗﻪﻟﻪﻡ ﺗﻪۋﺭﯨﺘﯩﭗ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﺧﺎﺗﯩﺮﯨﻠﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧـﺎﺗﯩﺮﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﺳـﺎﻗﻼۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺷﯘ ﺧﺎﺗﯩﺮﯨﻠﯩﺮﻧﻰ ﻳﻮﺭﯗﻗﻠﯘﻗﻘﺎ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺸﯩﻨﻰ ﺋﯜﻣﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ھﯧﻜﺎﻳﻪ‬ ‫ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﯩــﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﻣﯘھــﺎﺟﯩﺮﻻﺭ ﺋﯩﭽﯩــﺪە ﺋﻪﺳــﻐﻪﺭﺟﺎﻥ ﺋﯩــﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺑﯩــﺮەﻳﻠﻪﻥ ﺑــﺎﺭ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﻗﺎﺳــﺴﺎﭘﻠﯩﻖ‬ ‫ھﯜﻧﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﯩـﺪﺍ ﺋﻪﺳـﻐﻪﺭﺟﺎﻥ ﭘﯩـﺪﺍﺋﯩﻲ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﻜﻜﻪ ﻳﯧﺰﯨﻠﯩـﭗ‪ ،‬ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﯩﻜﻨﯩﯔ‬ ‫ھﯚﺩﺩﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﭼﯩﻘﯩﭗ‪ ،‬ﺑﺎﺭﺍ‪ -‬ﺑﺎﺭﺍ ﻳﯜﺯ ﺑﯧـﺸﯩﻠﯩﻖ ﺩەﺭﯨﺠﯩـﺴﯩﮕﻪ ﻛﯚﺗﯜﺭﯛﻟـﯜپ‪ ،‬ﺋﻪﻟﻠﯩـﻚ ‪ -‬ﺋـﺎﺗﻤﯩﺶ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻥ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ ھﻪﺭﻗﺎﻳـﺴﻰ ﺟﻪڭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻠﯩﺮﯨـﺪﺍ ﻛﯚﺭﺳـﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑـﺎﺗﯘﺭﻟﯘﻗﻠﯩﺮﻯ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛـﯜﻣﯩﺘﻰ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﻘﯩﺸﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ھﯚﺭﻣﻪﺗﻜﻪ ﺳﺎﺯﺍۋەﺭ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩـﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻧـﯧﻤﻪ ﺳـﻪۋەﺑﺘﯩﻨﺪﯗﺭ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻛــﯜﻧﻰ ﺧــﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛــﯜﻣﻪﺕ ﻛﯩــﺸﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﻪﺳــﻐﻪﺭﺟﺎﻧﻨﻰ ﻗﻮﺭﺍﻟــﺴﯩﺰﻻﻧﺪﯗﺭﻣﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﯘﺷــﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤــﺎ ﺑــﯘﻧﻰ ﺋﯩــﺸﻘﺎ‬ ‫ﺋﺎﺷﯘﺭﯗﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﺳﻐﻪﺭﺟﺎﻧﻐﺎ ﻗﻮﻝ ﺳـﺎﻻﻟﯩﻐﯘﺩەﻙ ﻳﯜﺭەﻛﻠﯩـﻚ‪ ،‬ﻛﯜﭼﻠـﯜﻙ ﺑﯩﺮەﺭﺳـﯩﻨﻰ ﺗﺎﭘﺎﻟﻤـﺎﻱ ﺋـﯜچ‪ -‬ﺗـﯚﺕ ﻛـﯜﻥ‬ ‫ﺋﯚﺗﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘﺎ ﺑﯘ ﺋﯩﺶ ﺋﻪﺳﻐﻪﺭﺟﺎﻧﻨﯩﯔ ﻗﯘﻟﯩﻘﯩﻐﺎ ﻳﯧﺘﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﻛـﯜﺗﻤﯩﮕﻪﻥ ﻳﻪﺭﺩﯨـﻦ ﺋﻪﺳـﻐﻪﺭﺟﺎﻥ ﺋـﺎﺗﻤﯩﺶ‬ ‫ﻧﻪﭘﻪﺭ ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩﻖ ﺯەﺑﻪﺭﺩەﺱ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻪﮔﻪﺷﺘﯜﺭﯛپ ﺧﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺕ ﻛﯩـﺸﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟـﺪﯨﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨـﺪﯗ‪ .‬ھﻪﻣـﻤﻪ‬ ‫ھﻪﻳــﺮﺍﻥ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﻧــﯧﻤﻪ ﺩﯦﻴﯩــﺸﻨﻰ ﺑﯩﻠــﻤﻪﻱ ﻗﯧﻠﯩــﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﺳــﻐﻪﺭﺟﺎﻥ ﺭەھــﺒﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺗﯚۋەﻧﭽﯩﻠﯩــﻚ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺳــﻪﻻﻡ‬ ‫ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ‪» :‬ﻗﻮﺭﻗﻤـﺎﯕﻼﺭ! ﺋـﯜچ‪ -‬ﺗـﯜﺕ ﺋﯧﻐﯩـﺰ ﺋﻪﺭﺯﯨـﻢ ﺑـﺎﺭ‪ ،‬ﺷـﯘﻧﻰ ﺩەۋﺍﻟﻐﯩﻠـﻰ ﻛﯩـﺮﺩﯨﻢ«‪ .‬ﺩەﻳـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻧﻼﺭ ھـﺎڭ‪ -‬ﺗـﺎڭ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ھﺎﻟـﺪﺍ‪» :‬ﻗﯧﻨـﻰ ﺳـﯚﺯﻟﻪڭ‪ ،‬ﺋـﺎﯕﻼﻳﻠﻰ« ﺩﯦﻴﯩـﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﺳـﻐﻪﺭﺟﺎﻥ ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳـﺪﯗﺭ‪:‬‬ ‫»ﺗﻪﻗﺴﯩﺮﻟﻪﺭ‪ ،‬ھﻪﺭ ﺑﯩﺮﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﻣﻪﻟﯘﻣﺪﯗﺭﻛﻰ‪ ،‬ﻛﻪﻣﯩﻨﻪ ﺑﯩﺮ ﻣﯘھﺎﺟﯩﺮ ﻗﺎﺳﺴﺎپ ﺋﯩـﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﯩـﺴﻼﻡ ﺋﯧﭽﯩﻠـﺪﻯ‪ .‬ﺧـﯘﺩﺍ ﻳﻮﻟﯩـﺪﺍ‬ ‫ﭘﯩﺪﺍﺋﯩﻲ ﺑﻮﻟﯘپ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﻜﻜﻪ ﻳﯧﺰﯨﻠﺪﯨﻢ‪ .‬ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﻢ ﻳﺎﺭﺍپ ﺋﻮﻥ ﺑﯧـﺸﻰ ﺑﻮﻟـﺪﯗﻡ‪ .‬ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻳـﯜﺯ ﺑﯧـﺸﻰ ﺑﻮﻟـﺪﯗﻡ‪ .‬ھـﺎﺯﯨﺮ‬ ‫ﻣﺎﻧﺎ ﺋﯩﺴﻼﻡ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﯩﺘـﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺗـﯘﺭﯗﭘﺘﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﻳﯧﻘﯩﻨـﺪﯨﻦ ﺑﯩـﺮﻯ‪» :‬ﺋﯚﺯﺑﯧـﻚ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗـﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﺋﯧﻠﯩﻨﺎﺭﻣﯩﺶ‪ ،‬ﺋﻪﺳﻐﻪﺭﺟﺎﻥ ﻳﯜﺯ ﺑﺎﺷﯩﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗﻻﺭﻣﯩﺶ‪ ،‬ﺋﯘ ﺋﯩﻤﯩﺶ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺋﯩﻤﯩـﺶ« ﺩﯦﮕﻪﻧـﺪەﻙ ﺷـﯩﯟﯨﺮ‪-‬‬ ‫ﺷــﯩﯟﯨﺮ‪ ،‬ۋﯨــﺴﯩﺮ‪ -‬ۋﯨــﺴﯩﺮ ﮔﻪﭘــﻠﻪﺭ ﻗﯘﻟﯩﻘﯩﻤﻐــﺎ ﻛﯩﺮﯨــﭗ ﻗﺎﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧــﺪﺍﻕ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺗﺎﺭﻗــﺎﻟﻐﯩﻨﻰ ﺗــﺎﺯﺍ ﻳﺎﺧــﺸﻰ ﺋﯩــﺶ‬ ‫ﺑﻮﻟﻤﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﯩﺶ ﺑﯩﺰ ﻣﯘھﺎﺟﯩﺮﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩـﺰﺯەﺕ ‪ -‬ﻧﻪﭘـﺴﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﺗﻪﮔـﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﻥ ھﻪﺭ ﺑﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺋﺎﻟـﺪﯨﻐﺎ ﺑﯘﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﯩﺮﺍﻕ‪ ،‬ﺋﯩﺠﺮﺍﺳﻰ ﺋﺎﺳﺎﻧﺮﺍﻕ ﺋﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﻪﻟﺪﯨﻢ‪ .‬ﺋﻪﺭﺯﯨﻤﯩﻨـﻰ ﻗﯘﺑـﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸـﺴﺎﻻﺭ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺗﻪﺭەپ ﺭﺍﺯﻯ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ھﺎﻟـــﺪﺍ ۋەﺯﯨﭙﯩـ ـﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠـــﺴﺎﻡ«‪ ،‬ﺩﯨـــﺪﻯ‪-‬ﺩە‪ ،‬ﻳﯧﻨﯩـــﺪﯨﻜﻰ ﺋـــﺎﺗﻤﯩﺶ ﻳﯩﮕﯩـــﺘﻜﻪ‪» :‬ﻗـــﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨـــﭗ‪،‬‬ ‫‪108‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯘﻟﯘﻏﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺑﯜﮔـﯜﻥ ۋەﺯﯨﭙﯩﻤﯩـﺰ ﺗﯜﮔﯩـﺪﻯ« ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﺋـﯘ ﺑﺎﺷـﻼﻣﭽﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯚﺯﯨـﺪﯨﻜﻰ ھﻪﻣـﻤﻪ‬ ‫ﻗﻮﺭﺍﻟﻨﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﺗﺎﺷـﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺋـﺎﺗﻤﯩﺶ ﻳﯩﮕﯩﺘﯩﻤـﯘ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ ﺋﻪﮔﯩـﺸﯩﭗ ﻗـﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﺷﻼﺷـﺘﻰ‪.‬‬ ‫ﻳﯜﺳــﯜﻓﺠﺎﻥ ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦــﺪﻯ‪» :‬ﻣﺎﻧــﺎ ﺋﻪﻣﻪﻝ‪ -‬ﺭﯗﺗﺒﯩﻠﯩــﺮﯨﯖﻼﺭ‪ ،‬ﻣﺎﻧــﺎ ﻗــﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭ‪ ،‬ﺑﯩــﺰﮔﻪ ﺭﯗﺧــﺴﻪﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﺴﺎﯕﻼﺭ‪ ،‬ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺋﯚﺯ ﺗﯩﺮﯨﻜﭽﯩﻠﯩﻜﯩﻤﻨﻰ ﻗﯩﻠﺴﺎﻡ«‪ .‬ﺑـﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐـﺎﻥ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩـﺸﯩﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ھﻪﻳﺮﺍﻧﯘ‪ -‬ھﻪﺱ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ھﺎﻟﺪﺍ‪ ،‬ﺑﯩﺮ‪ -‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﺍپ ﻗﯧﻠﯩـﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﻛﯩـﻢ ﻧـﯧﻤﻪ ﺩﯦﻴﯩـﺸﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻟـﻤﻪﻱ ﺑﯩـﺮ ھـﺎﺯﺍ ﺳـﯜﻛﯜﺕ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻡ ﺳﯜﺭﮔﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯘ ﻗﯩـﻴﯩﻦ ۋەﺯﯨﻴﻪﺗـﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟـﯘﺵ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﻛﯩـﺸﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﻪﺳـﻐﻪﺭﺟﺎﻧﻐﺎ‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩەﻳﺪﯗﺭ‪» :‬ﺋﻪﺳﻐﻪﺭﺟﺎﻥ ﺋﯘﻛﺎ! ﺑﯩﺰ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑـﯘﻧﭽﻪ ﺳـﺎﺩﺍﻗﻪﺗﻠﯩﻚ‪ ،‬ﻣﻪﺭﺩ ﻳﯩﮕﯩـﺘﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﯖﻼﺭﻧـﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻤﯩ ـﮕﻪﻥ ﺋﯩﻜﻪﻧﻤﯩــﺰ‪ .‬ﺑــﻮﻻﺭ ﺋﯩــﺶ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﻛﯧــﺮەﻙ ﻳــﻮﻕ‪ .‬ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺳــﯩﺰﺩﯨﻦ ﺑــﯘﺭﯗﻧﺮﺍﻕ ﻗــﻮﺭﺍﻟﻼﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﯟﯦﻠﯩــﺸﻨﻰ‬ ‫ﺋﻮﻳﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎﻗﻤﯘ ﺋﻪﻣـﺪﻯ ﺋـﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﺎﻟﻤـﺎﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑـﯘ ﻗـﻮﺭﺍﻟﻼﺭ ﺳـﯩﺰﻧﯩﯔ ۋە ﻣﯘﺷـﯘ ﻗـﺎﺭﺍ ﻛـﯚﺯ ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﻪﺭﻧﯩﯖـﺪﯗﺭ‪ .‬ﺳـﯩﺰ‬ ‫ﺋﻪﺳـــﻠﻰ ﺑﯘﻧـــﺪﯨﻦ ﻳـــﯘﻗﯩﺮﯨﺮﺍﻕ ﻣﻪﺭﺗــﯟﯨﮕﻪ ﻻﻳﯩـــﻖ ﺋﯩﻜﻪﻧـــﺴﯩﺰ‪ .‬ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﯖﯩـــﺰﮔﻪ ﺑـــﯘﻳﺮﯗڭ‪ ،‬ﻗـــﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﻟـــﺴﯘﻥ‪.‬‬ ‫ھﻪﻣﻤﯩﻠﯩﺮﯨﯖﯩــﺰ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﯩــﺪەﻙ ﺋﯩــﺴﻼﻡ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻨﯩــﯔ ﺋﻪﻣــﺮﻯ ﺋﺎﺳــﺘﯩﺪﺍ ۋەﺯﯨﭙﯩــﺪﺍﺭﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻳــﺴﯩﺰﻟﻪﺭ‪ ،‬ﺩەپ‬ ‫ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﯕﺎﻳﺴﯩﺰ ﺋﻪھﯟﺍﻟﺪﯨﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﺪﯗﺭﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﻗﻮﺷﯘﻣﭽﻪ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯨﻐﯩﻨﯩﻢ‪ ،‬ﺋﯚﺯﺑﯧـﻚ ﻣﯘھﺎﺟﯩﺮﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺩەۋﺭﯨـﺪە ﺋـﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ﺋﺎھﺎﻟﯩـﺴﯩﮕﻪ ﻳـﺎﻛﻰ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﺑﯩﺮەﺭ ﺯﯨﻴﺎﻥ ﻳﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠـﮕﻪﻥ ﺋـﺎﺩەﻡ ﻳـﻮﻕ‪ .‬ﺋﻪﻣﻤـﺎ ﺧـﻮﺗﻪﻥ ۋﯨﻼﻳﯩﺘـﻰ ﺭﻭﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﻮﻧﺘﺮﻭﻟﻠﯘﻗﯩﻐـﺎ‬ ‫ﺋــﯚﺗﻜﻪﻥ ﺩەۋﺭ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺩەۋﺭﺩﯗﺭ‪ .‬ﺭﯗﺳــﻼﺭ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﺋﯩــﺸﻠﯩﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ﻣﻪﻳﻠــﻰ ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﯩــﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟــﺴﯘﻥ‪ ،‬ﻣﻪﻳﻠــﻰ ﺋــﺎﻟﺘﻪ‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺩەﺳﺘﯩﺪﯨﻦ ﺯﯨﻴﺎﻥ ﻛﯚﺭﻣﯩﮕﻪﻥ ﻧﻪ ﻛﺎﺷـﻐﻪﺭ‪ ،‬ﻧﻪ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧـﺖ ۋە ﻧﻪ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻳـﯘﺭﺕ ﻗﺎﻟـﺪﻯ‬ ‫ﺩەﻳﺴﯩﺰ؟ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻓﺎﺟﯩﺌﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯘ ﻣﯘھﺎﺟﯩﺮﻻﺭ ﻳﯩﺮﺍﻗﺘﯩﻦ ‪ -‬ﻳﯩﺮﺍﻗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﻛﻪﻣﯩﻨﯩﻨﯩﯔ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩﺮﻯ ﺷﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺷﯘ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﺪﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﻞ ﺳﻪﺧﺎۋەﺕ ﭘﯘﻟﯘ‪ -‬ﻣﺎﻟﯩﯖﻨﻰ‪ ،‬ﺑﺎﻻﯕﻐﺎ ﺗﻮﭘﻼﻣﺎﻱ‪،‬‬ ‫ﮔﻪﺭ ﺩﯦﺴﻪڭ‪ ،‬ﮔﯚﺭﯛڭ ﺋﺎﺭﺍ ﺟﺎﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﯘﺗﯘﺭﯗﻕ ﺑﻮﻟﻤﺎﻏﺎﻱ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﻪ ﻣﯘھﺎﺟﯩﺮﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺷﻪﺭﻗﻰ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﯩﻐـﺎ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷـﻘﺎﻥ ۋە ھﯚﻛـﯜﻣﻪﺕ ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﯩـﺪە ﺋﯩـﺸﻠﻪﮔﻪﻥ‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺭﻭﻳﺨﯧﺘﻰ‪:‬‬ ‫ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﻳﯘﺭﺗﻰ ﺋﯚﺗﻪﮔﻪﻥ ۋەﺯﯨﻴﻔﻪﺳﻰ‬ ‫ﺋﯩﺴﻤﻰ ۋە ﺩﺍﯕﻘﻰ‬ ‫ﺩﻭﺧﺘﯘﺭ ﻣﻪﺟﺪﯨﺪﺩﯨﻦ ﺑﻪگ ﺗﺎﺷﻜﻪﻧﺖ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩﺪە ﺭەھﺒﻪﺭ‬ ‫ﺋﻪﺩﻟﯩﻴﻪ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ‬ ‫ﺯەﺭﯨﻒ ﻗﺎﺭﯨﻬﺎﺟﻰ‬ ‫ﺳﻪھﯩﻴﻪ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ‬ ‫ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼھ ﺧﺎﻧﯩﻲ‬ ‫ھﯩﻼﻝ ﺋﻪھﻤﻪﺭﺩە ﺩﻭﺧﺘﯘﺭ‬ ‫ﻣﻪﺭﻏﯩﻼﻥ‬ ‫ﺗﯘﺭﻏﯘﻥ ھﻪﻛﯩﻢ‬ ‫ﻣﯘھﻴﯩﺪﺩﯨﻦ ﻣﻪﺧﺪﯗﻡ ﺗﺎﺷﻜﻪﻧﺖ ﺗﻪﺑﯩﺐ‬ ‫ﺑﺎﺷﺘﺎ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﻨﯩﯔ ﻧﺎﺯﯨﺮﻯ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺗﯩﺠـﺎﺭەﺕ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩﻨﯩـﯔ ﻧـﺎﺯﯨﺮﻯ‬ ‫ﺳﯧﺘﯩﯟﺍﻟﺪﯨﺠﺎﻥ ﻣﻪﺭﻏﯩﻼﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺳﯘﻟﺘﺎﻧﺒﯧﻚ ﺑﻪﺧﺘﯩﻴﺎﺭ ﺯﺍﺩە ﺗﺎﺷﻜﻪﻧﺖ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﺘﻪ ﻻۋﺍﺯﯨﻤـﺎﺕ ﻣـﯘﺩﯨﺮﻯ‪ ،‬ﺋﯩـﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﻣﻪھﻜﯩﻤﻪﺳـﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺭەﺋﯩﺴﻰ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﯩﻘﻼﻝ ﻣﻪھﻜﯩﻤﯩﺴﯩﺪە ﺑﺎﺵ ﻛﺎﺗﯩﺐ‬ ‫ﻏﯘﻻﻣﺠﺎﻥ‬

‫‪109‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻣﻪﺭﻏﯩﻼﻥ ﺩﺍﺭﯗﻟﻤﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﯩﻨﻨﯩــــــــــﯔ‬

‫ﺗﯘﺭﻏﯘﻥ ﺑﺎﻳﺒﻪﭼﭽﻪ ﺭەھﯩﻤﯩﻲ)ﺗﻮﻏﺮﯗﻝ(‪ ،‬ﻛﯩﻴﻨﻜﻰ ﺗﻪﺧﻪﻟﻠﯘﺳﻰ ﺗﯘﻟﯘﺋﯩﻲ‬ ‫ﻣﯘﺩﯨﺮﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻣﯩﻦ ﻗﺎﺭﻯ ﺳﻮﻓﯩﻴﺰﺍﺩە ﻧﻪﻣﻪﻧﮕﺎﻥ ﺋﯩــﺴﺘﯩﻘﺎﻻﻝ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩــﺪە ﺋﺎﻛﺘﯩــﭗ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﭽــﻰ‪» ،‬ﺋﯩــﺴﺘﯩﻘﻼﻝ«‬ ‫ﻣﻪﺟﻤﯘﺋﻪﺳﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺵ ﻣﯘھﻪﺭﺭﯨﺮﻯ‪ ،‬ﺋﻪۋﻗﺎﻑ ﻧﺎﺯﯨﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﯘﺋﺎۋﯨﻨﻰ‪.‬‬ ‫ھﯩــــﻼﻝ ﺋﻪھــــﻤﻪﺭ ۋە ﺧﻪﺳــــﺘﻪﺧﺎﻧﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﻏــــﯘﭼﯩﻼﺭﺩﯨﻦ‪ ،‬ﺑــــﺎﺵ ۋەﻛﯩﻠــــﮕﻪ‬ ‫ﻣﯘﺳﺎ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺋﻪﻧﺪﯨﺠﺎﻥ‬ ‫ﻣﻪﺳﻠﻪھﻪﺗﭽﻰ‪ ،‬ﻣﺎﻟﯩﻴﻪ ﻧﺎﺯﯨﺮﯨﻐﺎ ﺋﻮﺭﯗﻧﺒﺎﺳﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺷﻪھﺮﯨﺨﺎﻥ ﺑﺎﺵ ۋەﻛﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺳﻪﺭﻣﯘﻧﺸﻰ )ﺑﺎﺵ ﻛﺎﺗﯩﺐ(‬ ‫ﻣﯘﺳﺎ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼﻡ‬ ‫ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺭﯨﺰﺍﺧﺎﻥ ﻧﻪﻣﻪﻧﮕﺎﻥ ‪ xxx‬ﺋﯩﺸﻼﺭ ﻣﯘﺩﯨﺮﻯ‬ ‫ﺋﻮﻣﯘﻣﯩﻲ ﺗﻪﺷﯟﯨﻘﺎﺗﭽﻰ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﺳﻮﺗﭽﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﻮﻟﻼ ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺟﺎﻥ ﺋﺎﺧﯘﻥ ﺋﻮﺵ‬ ‫ﻣﻮﻟﻼ ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﯩﺒﺮﺍھﯩﻢ ﻧﻪﻣﻪﻧﮕﺎﻥ ﻗﻮﺷﯘﻥ ﺗﻪﺷﯟﯨﻘﺎﺗﭽﯩﺴﻰ‬ ‫ﮔـــﺎﺭﻧﯩﺰﻭﻥ ﻗﻮﻣﺎﻧـــﺪﺍﻧﻰ‪ ،‬ﺋﻪﺳـــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩـــﺴﻰ ﺋﯚﺯﺑﯧـــﻚ‬ ‫ﻳﯜﺳﯜﻓﺠﺎﻥ ﻣﯩﯖﺒﺎﺷﻰ ﺷﻪھﺮﯨﺨﺎﻥ‬ ‫ﻣﯘھﺎﺟﯩﺮﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺳﺎﻧﻰ ‪ 1500‬ﮔﻪ ﻳﻪﺗﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺋﺎﺗﻠﯩﻖ‪ ،‬ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩﻖ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺳﻪﻛﻪ )ﺋﻪﻧﺪﯨﺠﺎﻥ( ﻣﯘﺋﺎۋﯨﻦ ﮔﺎﺭﻧﯩﺰﻭﻥ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻰ‬ ‫ﻗﯘﺩﺭەﺗﯘﻟﻼﺧﺎﻥ ﺗﯚﺭە‬ ‫ﻣﻮﻟﻼ ﺋﺎﺑﺪﯗﺭﺭەھﻤﺎﻥ ﺧﺎﻥ ﺋﺎﺑﺎﺩ ﭘﺎﻧﺴﻪﺩ‪ ،‬ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﺋﯚﺯﺑﯧﻚ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﻒ ﺋﯩﺸﺎﻥ ﻧﻪﻣﻪﻧﮕﺎﻥ ﭘﺎﻧﺴﻪﺩ‬ ‫ﻛﻪﺭﯨﻤﺠﺎﻥ ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﻪ ﭘﺎﻧﺴﻪﺩ‬ ‫ﺋﻪﺳﻐﻪﺭﺟﺎﻥ ﺗﺎﺷﻜﻪﻧﺖ ﺧﻮﺗﻪﻥ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﯩﺪە ﻳﯜﺯ ﺑﯧﺸﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﻯ ﺋﯚﺯﺑﯧﻚ‬ ‫ﺩﻭﺗﻪﻱ ﻳﺎﻣﯘﻟﯩﺪﺍ ﻣﯘﺷﺎۋﯨﺮ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻤﺎﻳﯩﻠﺠﺎﻥ ﻗﯘﺭﺑﺎﻥ ﺋﻪﻧﺪﯨﺠﺎﻥ‬ ‫ﻣﯘﺷﺎۋﯨﺮ‬ ‫ﺳﻮﻓﯩﻲ ﺑﯧﻚ ھﺎﺟﻰ‬ ‫ۋەﺗﻪﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﭗ‪ ،‬ﻳﺎﻗﺎ ﻳﯘﺭﺗﻼﺭﺩﺍ ﺳﻪﺭﺳﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘپ ﻳﯜﺭﮔﻪﻥ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﺗﯩﻠﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯘﺳﺘﺎﺯ ﻣﯩﺮﺳﺎﻟﯩﻬ ﻣﻪﺧﺪﯗﻡ ﺋﻮﺷﻰ‬ ‫ﺋﺎﺗﯩﺐ ﺩەﺳﺘﻰ ﻗﻪﺯﺍ ھﻪﺭﻳﺎﻧﻪ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﺋﻮﻝ ۋﯨﻼﻳﻪﺗﺘﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﺗﺎﺭﺍﺗﺘﻰ ﺋﺎﻧﭽﯩﻨﺎﻧﻜﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﻧﯩﺸﺎﻥ ﻳﻮﻕ ﺋﻮﻝ ﺟﻪﻣﺎﺋﻪﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﻗﻪﺩﺭ ﺑﺎﺩﻯ ﺧﻪﺯﺍﻧﻰ ﺗﻮﻛﺘﻰ ﺑﻪﺭﮔﯜ‪ -‬ﺑﺎﺭﯨﻤﯩﺰ ﺋﺎﺧﯩﺮ‪،‬‬ ‫ﺳﺎﭼﯩﻠﺪﯨﻚ ھﻪﺭ ﺗﻪﺭەﭘﻜﻪ ﺩﯨﻞ ﭘﯘﺭ ﺋﻪﺯ ﻳﻪﺋﺴﻰ‪ -‬ﻣﻪﻻﻟﻪﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﻓﯩﻐﺎﻧﻜﯩﻢ ﻓﯘﺭﻗﻪﺗﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﻪﻱ ۋەﺗﻪﻥ ﺩﯨﻠﻠﻪﺭ ﺗﻮﻟﻪ ھﻪﺳﺮەﺕ‪،‬‬ ‫ۋە ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺷﻪﺭﻣﯩﺴﺎﺭﯨﺰ ھﻪﻗﻘﯩﯖﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻗﻪﺑﺎھﻪﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﻛﯩﭽﯩﺮﺩﯨﻚ ﺩەۋﺭﻯ ﺩەۋﺭﺍﻧﻼﺭﻧﻰ ﭼﻪﻧﺪﺍﻥ ﺋﻪﻱ ۋەﺗﻪﻥ ﺳﻪﻧﺪە‪،‬‬ ‫ۋەﻟﻰ ﻗﻪﺩﺭﯨﯔ ﺑﯩﻠﯩﭗ ﻛﯚﺯ ﺋﺎﭼﻤﺎﺩﯗﻙ ﺑﯩﺮ ﻟﻪھﺰە ﻏﻪﻓﻠﻪﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﻧﻪ ﺧﻮﺵ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭ ﺋﯩﺪﯨﻜﯩﻢ ﺋﻮﻝ ﺯەﻣﺎﻧﻠﻪﺭ ﺑﯩﺰ ﻗﯘﭼﺎﻏﯩﯖﺪە‪،‬‬ ‫ﻳﺎﺷﺎﺭﺩﯨﻚ ﺋﯩﺰﺯەﺗﯘ ‪ -‬ﺭﺍھﻪﺗﺘﻪ ﻣﻪﻣﻨﯘﻥ ﺋﻪﻳﺸﻰ‪ -‬ﺋﯩﺸﺮەﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﯩﺴﺘﯩﺴﻨﺎﺩە ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻰ ﺋﯩﺮﺩﯨﯔ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﺑﺎﻣﯩﺰﺩﯨﻚ ﭼﯩﻘﺎﺭﺩﯨﯔ ﺑﯩﻠﻤﻪﺩﯨﻚ ﻗﺎﻱ ﺑﯩﺮ ﺟﯩﻨﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫‪110‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ۋەﺗﻪﻥ ﻓﻪﺧﺮﯗ‪ -‬ﺷﻪﺭەﻑ ھﻪﺭ ﻳﻪﺭﺩە ھﻪﺭ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﻰ ﻗﺎﺷﯩﺪە‪،‬‬ ‫ﻛﻰ ﺳﻪﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﭗ ﺋﺎﻟﻪﻣﺪە ﺗﯘﺷﺪﯨﻚ ﻗﻪﺩﺭﯗ‪ -‬ﻗﯩﻴﻤﻪﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﻛﯧﺮەﻛﻜﯩﻢ ﻳﯩﻐﻼﺳﯘﻥ ﻛﯚﺯ‪ ،‬ﺩﯨﻞ ﺋﯩﺰﯨﻠﺴﯘﻥ ﺋﯩﻤﺪﻯ ھﻪﺟﺮﯨﯖﺪە‪،‬‬ ‫ﻧﯩﭽﯘﻧﻜﯩﻢ ﻏﺎﭘﯩﻞ ﺋﻮﻟﺪﯨﻚ ﺩﺍﺋﯩﻤﺎ ﺑﯩﺰ ﺷﯘﻛﺮ ﻧﯩﺌﻤﻪﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺮﺩﻯ ﺑﯩﺰﺩە ھﻪﻡ ھﻪﺭ ﻧﻪۋﺉ ﺋﻪﺳﺒﺎﺑﻰ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺩەﺭﯨﻐﺎ ﺋﯩﺴﺘﯩﻔﺎﺩە ﻗﯩﻠﻤﺎﺩﯗﻙ ﺋﻪﻳﻴﺎﻣﻰ ﻓﯘﺭﺳﻪﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﺩﯨﻴﺎﺭﻯ ﻏﯘﺭﺑﻪﺗﻪ ﺗﯘﺷﺪﯨﻚ ﭘﻪﺭﯨﺸﺎﻥ ﺭﻭﺯﯨﮕﺎﺭ ﺋﻮﻟﺪﯨﻚ‪،‬‬ ‫ﻳﯩﺘﻪﺭ ھﻪﺭ ﻳﻪﺭﺩە ﺑﯩﺰﻏﻪ ﺗﻪﺋﻨﯘ ﺩەﺷﻨﻪﻡ ﺋﻮﺯﮔﻪ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﺷﺎپ ﺭﺍھﻪﺗﺘﻪ ﺋﻪﻏﻴﺎﺭ ﺋﻪﻱ ۋەﺗﻪﻥ ﺋﻪۋﻻﺩﯨﯔ ﺋﻮﻟﺴﯘﻥ ﺧﺎﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻧﺎﻟﯩﻚ ﻣﯧﻬﺮﻯ ﺷﻮﻟﻤﻰ؟ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺳﻪﺭ ﻳﻮﻕ ﻣﯩﻬﺮ‪ -‬ﺷﻪﭘﻘﻪﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﺟﺎھﺎﻧﺪﺍ ﺳﻪﺭۋەﺗﯘ‪ -‬ﻗﯘۋۋەﺗﻜﻪ ﻣﺎﻟﯩﻚ ﻗﻪۋﻡ ﺋﯩﺪﯨﻚ ﺑﯩﺰ ھﻪﻡ‪،‬‬ ‫ﭼﯩﻘﺎﺭﻣﯩﺸﺪﯨﻚ ﺟﺎھﺎﻧﮕﯩﺮ‪ ،‬ﻗﻪھﺮﯨﻤﺎﻧﻠﻪﺭ ﺑﯘ ﺋﻪﺷﯩﻴﺮەﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺋﺎﻟﻪﻣﻐﻪ ﺑﯩﺰﺩﯨﻦ ھﻪﻡ ﺭﯨﺠﺎﻟﯘ ﺩﯨﻨﻰ‪ -‬ﺩﯗﻧﻴﺎﻟﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺟﺎھﺎﻧﺪﺍ ﻛﯩﻢ ﺋﯩﻤﻪﺳﺪﯨﻚ ﻓﻪﺧﺮ ﺋﯩﺘﺎﺭﻟﻰ ﺷﺎﻧﯘ‪ -‬ﺷﻪۋﻛﻪﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮﻭۋﺩﯨﯔ ﻣﻪﺭﺩﻟﯩﻚ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪﺳﯩﻦ ﺋﻪﻱ ﺧﺎﻛﻰ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﺑﯜﮔﯜﻥ ﻣﻪھﺮﯗﻡ ﺑﯩﺰﻟﻪﺭ‪ ،‬ھﻪﻳﻔﻜﯩﻢ ﺋﯩﺮﺳﻰ ﺷﻪﺟﺎﺋﻪﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﭼﺎﻧﻜﯩﻢ ﻗﯩﺴﻤﻪﺗﯩﻤﯩﺰ ﺑﻮﻟﺪﻯ ﺑﯘ ﺑﻪﺧﺘﻰ ﻗﺎﺭﺍﻟﯩﻜﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺟﺎھﺎﻧﺪﺍ ﻗﺎﻟﻤﺎﺩﻯ ﺑﯩﺰ ﻛﻮﺭﻣﻪﮔﻪﻥ ﻧﻪھﺴﯘ‪ -‬ﻓﻪﻻﻛﻪﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﺱ ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺋﻪﻟﯟﯨﺪﺍ ﺋﻪﻱ ﺟﻪھﻠﻰ‪ ،‬ﻏﻪﻓﻠﻪﺕ ﺳﯩﺰﻟﻪﺭە ﺭﯗﺧﺴﻪﺕ‪،‬‬ ‫ﺩﯗ ﺑﺎﺭە ﻛﯩﻠﻤﺎﻏﯩﻞ ﺯﯨﻨﻬﺎﺭ ﺋﯘﺯﺍﻕ ﺋﻮﻟﻐﯩﻞ ﺑﯘ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﺗﯘﺗﯘپ ﺩﺍﻣﺎﻧﻰ ﺗﻪﺳﻠﯩﻴﻤﯘ ‪ -‬ﺭﯨﺰﺍ ﺧﺎﻣﯘﺵ ﺑﻮﻝ ﺳﺎﻟﯩﻬ‪،‬‬ ‫ﺑﯘ ھﯚﻛﻤﻰ ﻣﺎﻟﯩﻜﯘﻟﻤﯘﻟﻚ‪ ،‬ﺳﯘﺩ ﻳﻮﻕ ﺑﯘﻳﻠﻪ ھﻪﺳﺮەﺗﺘﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺳﻠﻪﺗﻤﻪ‬ ‫ﺑﯘ ﺧﺎﺗﯩﺮﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﯧﺰﯨﺸﺘﯩﻦ ﻣﻪﻗﺴﻪﺕ‪ ،‬ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﻗـﺎﻧﻠﯩﻖ ﻓـﺎﺟﯩﺌﻪﻟﻪﺭﻧﻰ ﺗﺎﺭﯨﺨﻘـﺎ ﻗﺎﻟـﺪﯗﺭﯗﺵ‪،‬‬ ‫ﺗــﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺩﯛﺷــﻤﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺋﻮﺭﯗﺳــﻼﺭ ۋە ﭼﯩﻨﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﻣﯘﺳــﯘﻟﻤﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺯﯗﻟــﯘﻡ ‪-‬‬ ‫ﺯﻭﺭﻟﯘﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺩەﻟﯩﻞ‪ -‬ﭘﺎﻛﯩﺘﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺸﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺷـﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻳﺎﺭﯨـﺸﺎ ﺋﯩـﺶ ﻗﯩﻼﻟﯩﻐـﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎﻕ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﻗﺴﻪﺗﮕﻪ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ھﻪﻣﻤﯩﻤﯩﺰ ﺑﻪﺧﺘﯩﻴـﺎﺭﻣﯩﺰ‪ .‬ﻣﯘﺑـﺎﺩﺍ ﻏـﺎﻳﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻳﯩﻘﯩﻨﻠﯩـﺸﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﺴﺎﻕ‪،‬‬ ‫ﺑﯘ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﻛﻪﻣﭽﯩﻠﯩﻜﯩﻤﯩﺰﺩﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﺯ ﻛﻪﻣﭽﯩﻠﯩﻜﯩﻢ ﺋﯚﺯﯛﻣﮕﻪ ﺋﻪﻳﺎﻥ‬ ‫ﻧﯘﻗﺴﺎﻧﻼﺭﯨﻤﻐﺎ ﺋﯩﻘﺮﺍﺭﻣﻪﻥ ھﺎﻣﺎﻥ‬

‫‪111‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋــﺎﺩەﻡ ﺑﺎﻟﯩـﺴﻰ ﻗﻮﻟﯩــﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﯩـﻨﯩﭽﻪ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩــﺸﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗﻟﻐــﺎﻥ‪ .‬ﻗﻮﻟﯩــﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﻤﯩـﮕﻪﻥ ۋە ﺧﺎﺗﺎﻻﺷــﻘﺎﻥ ﺋﯩــﺸﻼﺭﺩﺍ‬ ‫ﻛﻪﭼﯜﺭﯛﺷﻜﻪ ﺗﯧﮕﯩﺸﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺑﻪﺷﻪﺭ‪ -‬ﺷﺎھﻰ ﺷﻪﺭ )ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻖ ﺷـﺎھﻰ(‪ ،‬ﺩەﻳـﺪﯗﺭ ﺋﻪﻣﻪﺳـﻤﯘ؟ ﺧﺎﺗﺎﺳـﯩﺰﻟﯩﻖ ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼھﻘﺎ ﺧﺎﺳﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﺎﺯﻏﺎﻧﻰ ﻏﻪﻟﻪﺗﺴﯩﺰ ﺑﻮﻟﻤﺎﺱ‪،‬‬ ‫ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﮔﻪ ﻳﺎﺯﻣﯩﺸﺘﯩﻦ ﻏﻪﻟﻪﺕ ﺗﺎﭘﯩﻠﻤﺎﺱ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﻪﺳﻪﺭﻧﻰ ﻳﯧﺰﯨـﭗ ﭘﯜﺗﺘـﯜﺭەﻟﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻢ ﺟﺎﻧـﺎﺑﻰ ھﻪﻗﻨﯩـﯔ ﻣﺎﯕـﺎ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺯﻭﺭ ﺋﯩﻠﺘﯩﭙـﺎﺕ‪ -‬ﺋﯧﻬـﺴﺎﻧﻰ‪ ،‬ﻣﺎﯕـﺎ ﺋﺎﺗـﺎ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﻛﺎﺗﺘــﺎ ﻧﯧﻤﺘﯩــﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺋــﺎﻟﻼھﺘﯩﻦ ھﻪﺭﻗــﺎﻧﭽﻪ ﺷــﯜﻛﯜﺭ ﮔــﯜﺯﺍﺭ)ﻣﯩﻨﻨﻪﺗــﺪﺍﺭ( ﺑﻮﻟــﺴﺎﻡ ﻳﻪﻧﻪ ﺋــﺎﺯﻟﯩﻖ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪﻧﺪﯨﻠﻪﺭ ﺋﺎﻟﻼھﻘﺎ ﺗﯧﮕﯩـﺸﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﻣﯩﻨﻨﻪﺗـﺪﺍﺭﻟﯩﻘﻨﻰ ﻻﻳﯩﻘﯩـﺪﺍ ﺋـﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩـﺸﺘﯩﻦ ﺋـﺎﺟﯩﺰﺩﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺷــﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ‪ ،‬ﺑــﯘ ﻧــﺎﺗﯩﯟﺍﻥ ﺑﻪﻧــﺪﯨﻨﯩﯖﻤﯘ ﺋ ـﯚﺯﻯ ﺋﯧﺮﯨــﺸﻜﻪﻥ ﻧ ـﯧﻤﻪﺗﻜﻪ ﻻﻳﯩﻘﯩــﺪﺍ ﻣﯩﻨﻨﻪﺗــﺪﺍﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﺷــﺘﯩﻦ ﺗﯩﻠــﻰ‬ ‫ﺋﺎﺟﯩﺰﺩﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺋﯩﮕﻪﻡ! ﺋﯚﺯﯛڭ ھﺎﺯﯨﺮ‪ ،‬ﺋﯚﺯﯛڭ ﻧﺎﺯﯨﺮ )ﻛﯚﺭﯛپ ﺗﯘﺭﻏﯘﭼﻰ(‪ ،‬ھﻪﻣﻤﻪ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺋﯚﺯﯛڭ ﻗﺎﺩﯨﺮﺳﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﺋـــﺎﻟﻼھ! ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﭙﻨﯩـــﯔ‪ ،‬ﺋﺎﺗـــﺎ‪ -‬ﺋﺎﻧﯩـــﺴﯩﻨﯩﯔ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﯩـــﯔ ۋە ﺑـــﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﯘﺋﯩﻤﯩﻨﻠﻪﺭﻧﯩـــﯔ ﮔﯘﻧـــﺎھﻠﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﻛﻪﭼﯜﺭﮔﻪﻳﺴﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻼۋە‬ ‫ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﻓﺎﺟﯩﺌﻪﺳـﻰ ﻧـﺎﻣﻠﯩﻖ ﺑـﯘ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﯩـﯔ ‪ -1‬ﺑﯚﻟـﯜﻡ ۋە ‪ -2‬ﺑﯚﻟﯜﻣﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻜﻰ ھﻪﺭ ﻗﺎﻳـﺴﻰ ﻣـﺎۋﺯﯗﻻﺭ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻼﺭﻏﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺭەﺳﯩﻤﻠﻪﺭ ﻗﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺗﻪﻝ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯩﺘﺎﺑﻘﺎ ﺑﯧﺴﯩﻠﻤﺎﻱ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﺯﯗﻥ ﺯﺍﻣﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺋﻪﺯﯨﺰ ﻳﯘﺭﺗﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ‪ ،‬ﻣـﯚھﺘﻪﺭەﻡ ﺋﯘﻗـﯘﺭﻣﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﺗﻪﻗـﺪﯨﻢ ﺋﯧـﺘﯩﺶ ﻧﯩﻴﯩﺘﯩـﺪە‬ ‫ﺳﺎﻗﻼپ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺭەﺳﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯩﺘﺎﺑﻘـﺎ ﺟـﺎﻳﻰ‪ -‬ﺟﺎﻳﯩـﺪﺍ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷـﺘﯘﺭﯗﺵ ﻣـﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﺋﻪﭘﺴﯘﺳﻠﯩﻨﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺑﯧـﺴﯩﻠﻤﺎﻱ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺭەﺳـﯩﻤﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩـﺴﯩﻢ‪ ،‬ﺭﻭﻳﺨﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ ﻛﯚﺭﺳـﯩﺘﯩﭗ ﺋﯚﺗـﯜﺵ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺳﺴﯘﺯﻟﯘﻗﻨﻰ ﺑﺎﺳﻤﺎﻗﭽﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﻪ ﻗﯘﺭﺑﺎﺷﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺭەﺳﯩﻤﻠﯩﺮﻯ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﺭﻏﺎﻧﻪ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺭەﺳﯩﻤﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻣﻪﺭھﯘﻡ ﻣﯘﻧﻪۋۋەﺭ ﻗﺎﺭﻯ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻣﯘﻧﻪۋۋەﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺭەﺳﯩﻤﻠﯩﺮﻯ‪.‬‬ ‫ﺧﻮﻗﻪﻧﺪە ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﺧﺘﺎﺭﯨﻴﻪﺕ ھﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﺋﻪﺋﺰﺍﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺭەﺳﯩﻤﻠﯩﺮﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻧﯟەﺭ ﭘﺎﺷﺎﻧﯩﯔ ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺑﯘﺧﺎﺭﺍﺩﺍ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﻪﺕ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﯨﻜﻰ ھﻪﺭﺑﯩﻲ ﭘﻮﺭﻣﯩﺪﺍ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﺭەﺳﯩﻤﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﺟﺪﺍﺩ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺑﻪﺩەۋﻟﻪﺗﻨﯩـﯔ ﺑﯧـﺸﯩﺪﺍ ﺳـﻪﻟﻠﻪ‪ ،‬ﻗﻮﻟﯩـﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩـﭻ ﺗﯘﺗﻘـﺎﻥ ھﺎﻟـﺪﺍ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ‬ ‫ﺭەﺳﯩﻤﻰ‪،‬‬ ‫ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩﻖ ﺗﻮپ ھﺎﻟﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺭەﺳﯩﻤﻰ‪،‬‬ ‫ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺟﯘﻣﻬﯘﺭﯨﻴﯩﺘﻰ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﻰ ﺗﺎﺭﺗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻛﺎﺑﯩﻨﻪ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺭەﺳﯩﻤﻠﯩﺮﻯ‪،‬‬ ‫ﺟﯘﻣﻬﯘﺭﯨﻴﻪﺕ ﺭەﺋﯩﺴﻰ ﺧﻮﺟﺎ ﻧﯩﻴﺎﺯ ھﺎﺟﯩﻨﯩﯔ ﺭەﺳﯩﻤﻰ‪،‬‬ ‫ﺑﯘﺧﺎﺭﺍﺩﺍ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ھﯚﻛﯜﻣﻪﺗﻨﯩﯔ ﻛﺎﺑﻨﯩﻪ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺭەﺳﯩﻤﻠﯩﺮﻯ‪،‬‬ ‫ﻣﯚھﺘﻪﺭەﻡ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯜﻣﯩﺪﯨﻤﯩﺰ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋﻪﺳﻪﺭﻧﯩﯔ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯜﺯەپ ﺋﻮﻗﯘﺳﺎ ﻣﯩﻨﻨﻪﺗﺪﺍﺭ ﺑﻮﻟﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬

‫‪112‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯧﺴﯩﻞ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻳﯩﺐ ﻛﯚﺭﺳﻪ ﻳﻮﺷﯘﺭﻏﺎﻱ‬ ‫ﺭەﺯﯨﻞ ﺋﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻳﯩﺐ ﻛﯚﺭﯛﻧﺴﻪ ﺋﺎﭼﻘﺎﻱ‬ ‫ﻳﯧﺸﯩﻤﻨﻰ ﻳﺎﺷﺎپ‪ ،‬ﺋﯧﺸﯩﻤﻨﻰ ﺋﺎﺷﺎپ‪ ،‬ﻳﯩﻐﻰ ﺗﯜﮔﻪپ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﭼﯩﺮﺍﻏﻘـﺎ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ ﺋـﯚﻣﺮﯛﻡ ﺗـﯜﮔﻪپ‪ ،‬ھﻪﺭﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ‬ ‫ﺯەﺋﯩﭙﻠﯩﻚ ﻛﯚﺭﯛﻟﯜپ‪ ،‬ﺋﯚﻟﯜﻡ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﻛﯜﺗـﯜپ‪ ،‬ﺧﯘﺩﺍﻏـﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﺸﯩـﺸﻨﯩﯔ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻘﯩـﺪﺍ ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﻘـﺎﻥ‬ ‫ﺑــﯘ ﻳﯧــﺸﯩﻤﺪﺍ‪ ،‬ﺗﯩﻠﯩﻤﯩــﺰﺩﯨﻦ ﺑﯩــﺮ ﻛﻪﻟﯩــﻤﻪ ﺑﯩﻠﻤﯩــﮕﻪﻥ ﻣﻪﺗــﺒﻪ ﺋﯩــﺸﭽﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﻘــﺎﻥ ﻣﯩــﯔ ﺑﯩــﺮ ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ ﺑــﺎﺵ‬ ‫ﺋﺎﻏﺮﯨﻘﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺑﻪﺭﺩﺍﺷﻠﯩﻖ ﺑﯧﺮﯨـﭗ‪ ،‬ﺧﯘﺩﺍﻏـﺎ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺩﯗﺋـﺎﻟﯩﺮﯨﻢ ﺋﯩﺠـﺎۋەﺕ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺟﺎﻧـﺎﺑﻰ ھﻪﻗﻨﯩـﯔ ﻳـﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﻰ ﺑﯧﺴﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺸﻘﺎ ﻣﯘۋەﭘﭙﻪﻕ ﺑﻮﻟﺪﯗﻡ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋﯘﻟـﯘﻍ ﺋﺎﻟﻼھﻘـﺎ ﺳﺎﻧﺎﻗـﺴﯩﺰ ﻣﻪﺩھﯩـﻴﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ!‬ ‫ﺷــﯘ ﻣﯘﻧﺎﺳــﯩﯟەﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ ﻳﯘﺭﺗﺪﺍﺷــﻠﯩﺮﯨﻤﻐﺎ ﺷــﯘﻧﻰ ﺋﯧﻴﺘﻤــﺎﻗﭽﯩﻤﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﺘــﺎﻱ ﺗــﺎﻏﻠﯩﺮﻯ‪،‬‬ ‫ﺋـــﺎﻟﺘﯘﻥ ﺗـــﺎﻏﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﺰﻧﯩـــﯔ ﺋﻪﻣﻪﺳـــﻤﯩﺪﻯ؟ ﺋـــﺎﻟﺘﯘﻥ ﺋـــﻮﺭﺩﺍ ﺑﯩﺰﻧﯩـــﯔ ﺋﻪﻣﻪﺳـــﻤﯩﺪﻯ؟ ﺋﯩـــﯟﺍﻧﻼﺭﻧﻰ ﺋﯘۋﯨـــﺴﯩﻐﺎ‬ ‫ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯛۋەﺗﻜﻪﻥ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻜﯟﺍﻏﺎ ﺋﯜچ ﻳﯜﺯ ﻳﯩﻞ ھﺎﻛﯩﻢ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺑﯩﺰﻧﯩـﯔ ﺋﻪﺟـﺪﺍﺩﯨﻤﯩﺰ ﺋﻪﻣﻪﺳـﻤﯩﺪﻯ؟ ‪-1225‬‬ ‫ﻳﯩﻠــﻰ ﭘﯩﻜﯩــﻦ )ﺑﯧﻴﺠﯩــﯔ( ﻧــﻰ ﺋﯩــﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﻗﻮﻣﺎﻧــﺪﺍﻥ ﭼﯩﯖﮕﯩﺰﺧــﺎﻥ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﺳــﻤﯩﺪﻯ؟ ﻳﺎﺭﺍﺳــﻼۋ‬ ‫ﺑﺎﺷـــﻠﯩﻖ ﺭﯗﺱ ﻛﯩﻨﻪﺯﻟﯩـــﺮﻯ‪ ،‬ﻣﯩﺨـــﺎﻳﯩﻠﻼﺭ‪ ،‬ﺩﺍﻧﯩﻴـــﺎﻝ ﺭﻭﻣـــﺎﻧﻮۋﯨﭽﻼﺭ‪ ،‬ﺋﯩـــﯟﺍﻧﻼﺭ ۋە ﺑﺎﺷـــﻘﯩﻼﺭ ﻗـــﺎﺭﺍﻗﯘﺭﯗﻡ )ﻣﻮﯕﻐـــﯘﻝ‬ ‫ﺧﺎﻧﯩﺪﺍﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﻯ( ﺩﯨﻦ ﻳﻮﻝ‪ -‬ﻳﻮﺭﯗﻕ ﺳﻮﺭﯨﻤﯩﻐﯘﭼﻪ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻼﻟﻤﺎﺱ ﺋﯩﺪﻯ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ؟ ﺋﯘ ﻛﯩـﻨﻪﺯﻟﻪﺭ ﺋـﺎﻟﺘﯘﻥ‬ ‫ﺋﻮﺭﺩﯨﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺗﯜﺭﻙ ﺧﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻳﻪﺭ ﺳﯚﻳﻤﯩﺪﯨﻤﯘ؟ ﺋﯚﺯ ۋﺍﻗﺘﯩﺪﺍ ﺗﯩﻤـﯘﭼﯩﻦ ﺋﺎﻟﺪﯨـﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻗﻮﻳﻐـﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﺧﺎﺗـﺎ‬ ‫ﺋﯩــﺸﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻛﯩــﻨﻪﺯ ﻳﺎﺭﺍﺳــﻼۋ ﻗﺎﺭﺍﻗﯘﺭﯗﻣﻐــﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﺗﯩﻠﯩــﭗ ﺳــﻮﺕ‪ -‬ﺳــﻮﺭﺍﻗﻘﺎ ﺗﺎﺭﺗﯩﻠﻤﯩـﺪﯨﻤﯘ؟ ﻣﺎﻧــﺎ ﺑــﯘﻻﺭ ﺗــﺎﺭﯨﺨﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﯚﭼﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻨﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﺗــﯜﺭﻙ ﺋــﻮﻏﻠﻰ! ﺋﻪﻱ ﺑــﯘﺭﺍﺩەﺭﻟﻪﺭ! ﺑﯩﺰﻧﯩــﯔ ﺩﯛﺷــﻤﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﭘﯩــﺮﺋﻪۋﻥ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺗﻪﻗــﺪﯨﺮﺩﯨﻤﯘ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻧﯩــﯔ‬ ‫ﻗﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﻛﺎﻻﻣﻰ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺧﻪﺳﻤﯩﻤﯩﺰ ﭘﯩﺮﺋﻪۋﻥ ﺋﯩﺴﻪ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭە ﻳﻮﻕ ﻧﺎﻣﯩﻖ ﻣﻪﺟﺎﻝ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﺰ ﻗﯘﻟﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﻓﻪﻳﺰﻯ ﺑﺎﺭﯨﺪﯗﺭ ﻛﺎﻻﻣﻰ ﭘﺎﻛﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﻧﺎﻣﯩﻖ! ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺩﯛﺷﻤﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ﭘﯩﺮﺋﻪۋﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺗﻪﻗـﺪﯨﺮﺩﯨﻤﯘ ھـﯧﭻ ۋەﻗﻪﺳـﻰ ﻳـﻮﻕ‪ .‬ﭼـﯜﻧﻜﻰ‬ ‫ﺑﯩﺰ ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ ﺧﯘﺩﺍﻧﯩﯔ ﻗﯘﻟﻰ‪ ،‬ﻗﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﻛﺎﻻﻣﻰ ﺑﺎﺭ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﯘ؟‬ ‫ﺋﻪﻱ ﻗﻪھﺮﯨﻤﺎﻥ ﺋﺎﺗﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﻮﻏﻼﻧﻠﯩﺮﻯ! ﭘﻪھﻠﯩﯟﺍﻥ ﺑﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﻪۋﻻﺩﻯ!‬ ‫ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺳـﯩﺰﻟﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﺒﺮەﺗﻠﯩــﻚ ۋە ھﻪﻳـﺮﺍﻥ ﻗـﺎﻻﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩــﺮ ﺳﯩﻴﺎﺳـﯩﻲ ﺧﯩﺘـﺎﺏ )ﻧﻮﺗــﺎ( ﻧـﻰ ﺋﻪﺳـﻠﯩﺘﯩﭗ ﺋﯚﺗــﯜﺵ‬ ‫ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﻛﯚﺭﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﺋﯚﺯ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩـﺪﺍ ﺧـﯘﺩﺩﻯ ﮔﯩﺘﻠﯩـﺮﮔﻪ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ ﺟﺎھﺎﻧﻐـﺎ ﭘﺎﺗﻤـﺎﻱ ﻛﻪﺗـﻜﻪﻥ ﻣﻮﺳـﻜﯟﺍ‬ ‫ﻛﯩــﻨﻪﺯﻯ ۋﺍﺳــﯩﻠﯩﮕﻪ ﺧﺎﻗــﺎﻥ ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﯩــﯔ ﻣﻪﺷــﻬﯘﺭ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺑﯩــﺮﻯ ﺋﯩــﺪﯨﮕﻮ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ﺧﯩﺘﺎﺑﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺧﯩﺘﺎﺏ »ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﻓﺎﺟﯩﺌﻪﺳـﻰ« ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻨﯩﯩـﯔ ‪ -1‬ﺑﯚﻟـﯜﻡ ‪ -72 ،71 ،70‬ﺑﻪﺗﻠﯩﺮﯨـﺪە‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﺧﯩﺘـﺎﺑﻨﻰ ﺋﻮﻗـﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﻮﻗـﯘپ‪ ،‬ﻣـﯘﻻھﯩﺰە ﻗﯩﻠـﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖـﺪﯨﻜﻰ ﺑﯜﮔـﯜﻧﻜﻰ ﻛﯜﻧﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺳﯩﻴﺎﺳﻪﺗﺪﺍﻥ ﺩﺍھﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﯕﻠﯩﺴﯩﻤﯘ ھﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺟﯜﻣﻠﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺧﯩﺘﺎﺑﯘ‪ -‬ﭘﻪﺭﻣﺎﻧﻼﺭﻏـﺎ ﻣﻪﭘﺘـﯘﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗﺎﻟﯩـﺪﯗ‪...‬‬ ‫ﺑﯩــﺰ ﺑــﯘ ﺧﯩﺘــﺎﺑﺘﯩﻦ ﺋﺎﺑ ـﺎ ۋە ﺋﻪﺟــﺪﺍﺩﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺩﯛﺷــﻤﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩــﻚ ﻛﻪﺳــﻜﯩﻦ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﯩ ـﺪە ﺑﻮﻟﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﯛۋﺍﻻﻻﻳﻤﯩﺰ‪ .‬ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﻤﯩﺰ ﺑﯘ ﺧﯩﺘﺎﺑﺘﯩﻦ ﺋﻮﻳﻐﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﻛـﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﺎﭼـﺴﺎ‪ ،‬ﺋﻪﺳـﻠﯩﻤﯩﺰ ۋە ﻧﻪﺳـﻠﯩﻤﯩﺰ ھﻪﻣـﺪە ﺗـﺎﺭﯨﺨﯩﻤﯩﺰﻧﻰ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧــﺴﻪ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺗﯜﺭﺗﻜﯩ ـﺴﯩﺪە ﺋﺎﻟﺘــﺎﻱ ﺗﺎﻏﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﺋــﺎﻟﺘﯘﻥ ﺗﻪﺧــﺘﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘــﺎ ﺋﻮﻟﺘــﯘﺭﯗﺵ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻏﻪﻳــﺮەﺕ ۋە‬ ‫ھﯩﻤﻤﻪﺕ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﻪﺭ‪ ،‬ﺩەپ ﺋﻮﻳﻼﻳﻤﻪﻥ‪.‬‬

‫‪113‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬

‫ﺗﺎﺭﯨﺨﻘﺎ ﺑﺎﻕ‪ ،‬ﺑﯩﻠﯘﺭﺳﻪﻥ ﺷﯘ ﺷﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﯚﺗﻤﯜﺷﯜﯕﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﺭﯗﺱ ۋە ﺧﯩﺘﺎﻱ ﺑﯩﺰﻟﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﺎﻧﭽﻪﻟﻪپ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﺭﺍﺩەﺭﻟﻪﺭ! ﺋﺎﻟﻼھﻘﺎ ﻣﻪﺩھﯩﻴﯩﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﯘﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯨﻨﯩﺪﯨﻤﯩﺰ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﻪھﻜـﺎﻣﻰ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﺑﯩـﺰ ﺋﺎﻟـﺪﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﭼﯩﻦ ﺩﯨﻠـﺪﯨﻦ ﺗﻪۋﺑﻪ ﻗﯩﻼﻳﻠـﻰ! ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﯩـﺴﻰ‪ ،‬ﺷـﻪﺭﯨﺌﯩﺘﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻠﯩﺮﯨﻐـﺎ ﺋﻪﻣﻪﻝ ﻗﯩﻼﻳﻠـﻰ! ﻧﺎﻣـﺎﺯﻧﻰ ۋﺍﻗﺘﯩـﺪﺍ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﻳﻠﻰ! ﺯﺍﻛﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺋﺎﻳﺮﯨﭗ ﭘﯩﻘﯩﺮﻟﻪﺭﮔﻪ ﺑﯧﺮەﻳﻠﻰ! ﺋﯩﺸﭽﻰ‪ ،‬ﻣﻪﺩﯨﻜﺎﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺶ ھﻪﻗﻘﯩﻠﯩﺮﯨﻨـﻰ ﭘﯧـﺸﺎﻧﻪ‬ ‫ﺗﻪﺭﻯ ﻗﯘﺭﯗﻣﺎﺳﺘﺎ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻼﻳﻠﻰ! ھﻪﻗﺪﺍﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺋﯜﺳﺘﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻣـﺎﺩﺩﯨﻲ ۋە ﻣﻪﻧﯩـﯟﯨﻲ ھﻪﻗﻠﻪﺭﻧـﻰ ﺗﺎﭘـﺸﯘﺭﺍﻳﻠﻰ!‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﻤﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ھﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﭼﺎﻳﻠﻰ! ﭘﯘﻟﺪﺍﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ھﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻦ ﺳـﺎﻗﻠﯩﻨﺎﻳﻠﻰ! ﺭﯨﻴـﺎﺩﯨﻦ‪ ،‬ﺭﯨﺒـﺎﺩﯨﻦ‪ ،‬ﺯﯨﻨـﺎﺩﯨﻦ ﺧـﯘﺩﺩﻯ‬ ‫ﻳﯩﻼﻧﺪﯨﻦ ﻗﺎﭼﻘﺎﻧﺪەﻙ ﻗﺎﭼﺎﻳﻠﻰ!‬ ‫ﻳﻪﻛﯜﻥ ﺳﯚﺯ‪ :‬ﺋﯩﻼھﯩﻲ ﻗﺎﻧﯘﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤـﮕﻪ ﺋﻪﻣﻪﻝ ﻗﯩﻼﻳﻠـﻰ! ﺳـﯜﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﺋﯘﻳﻐـﯘﻥ ﺋﯩـﺶ ﻗﯩﻼﻳﻠـﻰ!‬ ‫ھﻪﺭ ھــﺎﻝ ۋە ھﻪﺭ ﺋﯩــﺸﺘﺎ ﺋﺎﺩﯨــﻞ ﺑــﻮﻻﻳﻠﻰ! ﺑﯩــﺰ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻼﻟﯩــﺴﺎﻗﻼ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﻳــﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ۋە ﺷــﻪﭘﻘﯩﺘﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﻘﺘﯩ ـﺴﺎﺩﯨﻲ ۋە ﺳﯩﻴﺎﺳــﯩﻲ ﺋﻪھــﯟﺍﻟﯩﻤﯩﺰ ﺗﯜﺯﯨﻠﯩ ـﭗ‪ ،‬ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﯩــﺪەﻙ ﺗﯩﻨﭽﻠﯩــﻖ ۋە ﺭﺍھﻪﺗــﺘﻪ ﻳﺎﺷــﺎﺵ ﻧﯧ ـﺴﯩﺐ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‬ ‫ﺋﻪﺟﻪﺏ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺑــﯘ ﺋﯩــﺸﻼﺭ ﺧﯘﺩﺍﻏــﺎ ﺋﺎﺳــﺎﻧﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑــﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛــﯜچ ‪ -‬ﻗــﯘﺩﺭەﺕ ۋە ﺑــﺎﻳﻠﯩﻖ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺋﯩﻠﻜﯩــﺪە‪ ،‬ﺋــﯘ ﺗــﯜﮔﻪﻝ‬ ‫ﺳﻪۋەﺑﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺵ ﺳﻪۋەﺑﻜﺎﺭﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﺭﻣﻪﻥ‪ ،‬ﺩﺍﻧﯩﺸﻤﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﺷﺒﯘ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﯧﻴﺘﯩـﭗ ﺋﯚﺗﻪﺭﻟﯩـﻚ ﮔـﯜﺯەﻝ ﺋﯜﮔﯜﺗﺘـﯘﺭ‪ :‬ﺟﻪڭ — ﻛـﯜﺭەﺵ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﺋﻮﻥ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻻﺯﯨﻢ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻯ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭ‪ ،‬ﺗﻮﻗﻘﯘﺯﻯ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﺴﯚﻳﻪﺭﻟﯩﻚ ۋە ۋەﺗﻪﻧﭙﻪﺭۋەﺭﻟﯩﻜﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺗﯘﻏﺎﺭ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﻣﻪﻥ ﺳﺎﯕﺎ ۋەﺋﺪە ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﺎﺷﯘ ﻛﯜﻥ‪،‬‬ ‫ﻛﯩﻢ ﺑﯩﻠﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺋﯘ ﺋﻪﺗﻪﺩﯗﺭ ۋە ﻳﺎ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻳﯩﻘﯩﻨﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ھﺎﺩﯨﺴﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻗﺘﯘﺭ ﺯەﻣﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺴﻪﻥ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻧﯧﻤﻪ ﻛﯚﺭەﺩﯗﺭ ﺟﺎھﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺯﯨﺰ ﺑﯘﺭﺍﺩەﺭﻟﻪﺭ!‬ ‫ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﺗﻪﯕﺪﺍﺷــﺴﯩﺰ ﻗــﯘﺩﺭﯨﺘﻰ ۋە ﻳــﺎﺭﻗﯩﻦ ھﯧﻜﻤﯩﺘــﻰ‪ ،‬ﺗﻪﺩﺑﯩــﺮﻯ‪ ،‬ﺗﻪﻗــﺪﯨﺮﻯ ﺋﺎﻟﺪﯨــﺪﺍ ﺭﯗﺱ‪ ،‬ﭼﯩــﻦ‪،‬‬ ‫ﻳﻪھﯘﺩ‪ ،‬ﻣﻪﺟﯘﺱ ﻛﺎﭘﯩﺮﻻﺭﻧﯩﯔ ﻧﯧﻤﻪ ﻗﯩﻤﻤﯩﺘﻰ‪ ،‬ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻛـﯜﭼﻰ ﺑﻮﻟـﺴﯘﻥ؟ ﺑﯜﻳـﯜﻙ ﺩەﺳـﺘﯘﺭﯨﻤﯩﺰ ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤـﺪە‬ ‫ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﻛﯧﻠﯩــﺪﯗ‪)» :‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧــﻰ ﺋﯩﻨﻜــﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ( ﺷــﻪھﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎھﺎﻟﯩــﺴﻰ ﺑﯩﺰﻧﯩــﯔ ﺋﺎﺯﺍﺑﯩﻤﯩﺰﻧﯩــﯔ‬ ‫ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﻛﯧﭽﯩﺴﻰ )ﻏﻪﭘﻠﻪﺗﺘﻪ( ﺋﯘﺧﻼۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﻤﺎﻣﺪﯗ؟« )ﺋﻪﺭﺍﻑ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ‪ -96‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫‪ -1905‬ﻳﯩﻠﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺭﯗﺳـﯩﻴﻪ‪ -‬ﻳــﺎﭘﻮﻧﯩﻴﻪ ﺋﯘﺭﯗﺷــﻰ ﻣـﯚھﺘﻪﺭەﻡ ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺧﺎﺗﯩﺮﯨـﺴﯩﺪە ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﻛﯧــﺮەﻙ‪ .‬ﺑــﯘ‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﺷﺘﺎ ﺭﯗﺳﯩﻴﯩﻨﯩﯔ ﭘﻮﺭﺕ‪-‬ﺋﺎﺭﺗﻮﺭ ﺳﯩﭙﯩﻠﯩﻨﻰ ﻗﻮﻟﺪﯨﻦ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻗﻮﻳﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺭﯗﺳـﯩﻴﻪ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﭼﯩﺪﯨﻐﯘﺳـﯩﺰ ﺋﺎھـﺎﻧﻪﺕ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪ -2 .‬ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺋﯘﺭﯗﺷﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻳﺎﭘﻮﻧﯩﻴﻪ ﺳﻮۋﯦﺖ ﻣﺎﻧﺠﯘﺭﯨﻴﯩﺴﻰ )ﺷـﻪﻥ ﻛـﯘﻓﻪﻥ( ﻧـﻰ ﺑﯧـﺴﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﺭﯗﺳﯩﻴﻪ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺗﻪڭ ﻛﯧﻠﻪﻟﻤﻪﻱ ﺋﯘۋﯨﺴﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺋﯘﺭﯗﺷﯩﺪﺍ ﮔﯩﺘﻠﯩﺮ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻣﻮﺳـﻜﯟﺍﻏﺎ ﻳﺎﻏـﺪﯗﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﺑﯧـﺮﻟﯩﻦ ﺑـﻮﻣﺒﯩﻠﯩﺮﻯ ﺭﻭﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛـﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﻰ‬ ‫ﺋﺎﭼﯘﺭﻣـــﺎﻱ‪» ،‬ۋﺍﻱ ﺩﺍﺕ!« ﺩﯦﮕـــﯜﺯﯛﯛپ‪ ،‬ﻟﯩﻨﯩﻨﻨﯩـــﯔ ﻣﻮﻣﻴـــﺎ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﻗﺎﺗﯘﺭﯗﻟﻐـــﺎﻥ ﺟﻪﺳــﯩﺘﯩﻨﻰ ﻗﯩﺰﯨـــﻞ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧـــﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯚﭼﯜﺭﯛپ ﺭﻭﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻧـﺎ ﺷـﻪھﯩﺮﻯ ﺳـﺎﻣﺎﺭﺍﻏﺎ ﻛﯚﭼﯜﺭﯛﺷـﻜﻪ ﻣﻪﺟﺒـﯘﺭ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺋﯩـﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻕ‪ ،‬ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩـﻚ‬ ‫‪114‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ﺳﯚﺯﻟﯩﺴﯘﻥ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﺷﯘ ﺋﻪھـﯟﺍﻟﻼﺭﻧﻰ ﻛـﯚﺭﮔﻪﻧﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ھـﺎﺟﻰ ﺗﻪﺧﻪﻟﻠﯘﺳـﻠﯘﻕ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻣﯘھﺎﺟﯩﺮﻧﯩﯔ ﻗﻪﺳﯩﺪﯨﺴﯩﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻣﯩﺴﺮﺍﻻﺭﻧﻰ ﺋﯘﭼﺮﯨﺘﯩﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﺪﺍﺭ ﺋﻪﻳﻠﻪﺩﻯ ﺑﯩﺰﻟﻪﺭﮔﻪ ﺷﻮﻝ ﺳﺎﺋﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﻟﻤﺎﻧﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﺟﺎھﺎﻧﮕﯩﺮﻟﯩﻜﻜﻪ ﻻﻳﯩﻖ ﺋﻪﻳﻠﻪﺩﯨﯖﻤﯘ ﺷﺎھﻰ ﮔﯩﺮﻣﺎﻧﻨﻰ؟‬ ‫ﻳﺎﺯﯨﭗ ھﺎﺟﻰ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﺪﻯ ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﻪﺭ ﺋﯩﭽﺮە ﺋﺎﺭﻣﺎﻧﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﻣﯘﺳﻪﻟﻠﻪﺕ ﺋﻪﻳﻠﻪﺩﻯ ﺭﻭﺳﻠﻪﺭ ﺑﺎﺷﯩﮕﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﻪۋﯨﻲ ﺩﯨﺸﯟﺍﺭ‪.‬‬ ‫ﻛﯚﺯﯛڭ ﺋﺎچ‪» ،‬ﻳﻮﻕ« ﺩەپ ﺋﯩﺮﺩﯨﯔ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﺋﯩﺮﯗﺭﻣﻪﻥ ۋﺍھﯩﺪﯗﻟﻘﻪھﻬﺎﺭ‪،‬‬ ‫ﺩﯗﺋﺎ ﺋﻪﻳﻠﻪڭ ﺑﯘﺭﺍﺩەﺭﻟﻪﺭ‪ ،‬ﻳﻮﻗﺎﻟﺴﯘﻥ ﺑﺎﻟﺸﯩﯟﯨﻚ ﻛﯘﻓﻔﺎﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ! ﺋﻪﻱ ﺋﺎﻏﯩﻠﻪﺭ! ﺋﯩﻨﯩﻠﻪﺭ!‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﺑﻮﻟﯘپ ﺋـﯚﺗﻜﻪﻥ ﮔﯩﺘﻠﯩـﺮ ﺩەھـﺸﯩﺘﻰ‪ ،‬ﮔﯧﺮﻣـﺎﻧﯩﻴﻪ ﺋﺎﺭﻣﯩﻴﯩـﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﺎﺗـﺎﺭ ھﯘﺟـﯘﻣﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻛـﯧﭽﻪ ﺑﻮﻟـﺴﯘﻥ‪،‬‬ ‫ﻛﯜﻧﺪﯛﺯ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﻳﻪﺭﺩﯨﻦ‪ ،‬ﻛﯚﻛﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺳﯘﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﯘپ ﺗـﯚﺕ ﺗﻪﺭەﭘـﺘﯩﻦ ﻣﻮﺳـﻜﯟﺍ ۋە ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺷـﻪھﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﻳﺎﻏـﺪﯗﺭﯗﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﻮﻕ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻟﯩﺮﻯ ﻛﯩﻤﻨﯩﯔ ﺧﯩﻴﺎﻟﯩـﺪﺍ‪ ،‬ﻛﯩﻤﻨﯩـﯔ ﭼﯜﺷـﯩﺪە ﺑـﺎﺭ ﺋﯩـﺪﻯ؟ ﺑـﯘ ﺋـﺎﺯﺍﺏ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺑـﺎﻻ ﭘﻪﻗﻪﺕ ھﻪﻕ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﮕﻪﻥ‪ ،‬ﻛﯚﻛﺘﯩﻦ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﺋﺎﭘﻪﺕ‪ ،‬ﻳﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﭘﺎﻻﻛﻪﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﻣﯚھﺘﻪﺭەﻡ ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﺪﻟﻪﺭ!‬ ‫ﺋﻪﻗﻠﯩﻤﯩــﺰ‪ ،‬ﭘﯩﻜﺮﯨﻤﯩﺰﻧــﻰ ﻳﯩﻐﯩــﭗ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﻗــﯘﺩﺭﯨﺘﯩﮕﻪ‪ ،‬ھﯧﻜﻤﯩــﺘﯩﮕﻪ ﺩﯨﻘــﻘﻪﺕ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻧﻪﺯەﺭ ﺗﺎﺷــﻼﻳﻠﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜﻰ ۋە ﻳﯧﻘﯩﻨﯩﻘﻰ ﺗـﺎﺭﯨﺦ ﺑﻪﺗﻠﯩـﺮﯨﮕﻪ ﻛـﯚﺯ ﺗﺎﺷـﻼﻳﻠﻰ‪ .‬ﻗـﺎﺭﯗﻧﻨﻰ ﻳﻪﺭ ﻳـﯘﺗﺘﻰ‪ ،‬ﭘﯩـﺮﺋﻪۋﻧﻠﻪﺭ ﺳـﯘﻏﺎ ﻏﻪﺭﻕ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﻧﻪﻣﺮﯗﺩ ﻣﻪﺭﺩﯗﺩ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﻪﺗﺘﻰ‪ ،‬ﻧﺎﺗﺴﯧﺴﺘﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛـﯜﻟﻰ ﻛـﯚﻛﻜﻪ ﺳـﻮﺭﯗﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋـﺎﻟﻼھ ھﻪﺭ ﺑﯩـﺮ ﻗﻪۋﻡ ۋە ھﻪﺭ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗـﻜﻪ‬ ‫ھﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺋﺎﭘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯘﻳﺮﯗپ ﻗﻮﻳـﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼھﻘـﺎ ﻣﯘﻧﺎﺟـﺎﺕ ﻗﯩﻼﻳﻠـﻰ‪ ،‬ﻳﯩﻠﯩﻨـﺎﻳﻠﻰ‪ ،‬ﻳـﺎﻟﯟﯗﺭﺍﻳﻠﻰ‪ ،‬ﻳﯩﻐﻼﻳﻠـﻰ‪ ،‬ﺗﻪۋﺑﻪ‬ ‫ﻗﯩﻼﻳﻠﻰ‪ .‬ﻛﯩﻢ ﺑﯩﻠﺴﯘﻥ‪ ،‬ﺋـﺎﻟﻼھ ﺑﻮﻟـﺸﯩﯟﯨﻜﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩـﺴﺘﻠﻪﺭﮔﯩﻤﯘ ﻛـﯚﺯ ﻛـﯚﺭﻣﯩﮕﻪﻥ‪ ،‬ﻗـﯘﻻﻕ ﺋﺎﯕﻠﯩﻤﯩﻐـﺎﻥ‪ ،‬ﺗﺎﺭﯨﺨﺘـﺎ‬ ‫ﻛــﯚﺭﯛﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺯﺍﻣــﺎﻧﯩﯟﯨﻲ‪ ،‬ﻳــﯧﯖﯩﭽﻪ ﭘــﺎﻻﻛﻪﺕ ۋە ھــﺎﻻﻛﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﻪۋەﺗــﺴﻪ ﺋﻪﺟﻪﺏ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺟﺎھﺎﻧﻨﯩــﯔ ﺋﯩﮕﯩــﺴﻰ‬ ‫ﺋﯚﺯﯨﺪﯗﺭ‪ ،‬ﻛﯜچ‪ -‬ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﺋﯚﺯﯨﺪﯨﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋﯚﺯﯛڭ ﻗﺎﺩﯨﺮ ﺳﻪﻥ ﻳﺎﺭەﺏ‪ ،‬ﺋﯚﺯﯛڭ ھﺎﺯﯨﺮ ﺳﻪﻥ ﻳﺎﺭەﺏ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﻟﻜﯩﻨﺪە ھﻪﻕ ﺗﻪﺳﻪﺭﺭﯗﻑ ﺋﯩﺪەﺭ ﻛﻪﻳﻔﻪ ﻳﻪﺷﺎﺋﯘ‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﻪﺭﺳﻪ ﻛﻪۋﻧﻰ ۋﺍﺭ ﺋﯩﺪەﺭ ﺋﯩﺴﺘﻪﺭﺳﻪ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪەﺭ‬ ‫ﺗﻪﺭﺟﻪﻣﻪﺳﻰ‪:‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼھ ﺋﯚﺯ ﻣﯜﻟﻜﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺟﺎھﺎﻧﻨﻰ ﺧﺎﻟﻐﺎﻧﭽﻪ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﺋﯘ ﺧﺎﻟﯩﺴﺎ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﻰ ﺑـﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ ،‬ﺧﺎﻟﯩـﺴﺎ‬ ‫ﻳﻮﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﺎﺷﻼﻳﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺯﯨﺰ ﺋﻮﻗـﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭ ﺩﯨﻘﻘﯩـﺘﯩﮕﻪ ﺷـﯘﻧﻰ ﺋﻪﺳـﻜﻪﺭﺗﻤﻪﻛﭽﯩﻤﻪﻧﻜﻰ‪» ،‬ﺋﯘﻟـﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﻓﺎﺟﯩﺌﻪﺳـﻰ« ﻧـﺎﻣﻠﯩﻖ ﺑـﯘ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﺑﯚﻟـﯜﻣﻰ ﺑﯧـﺴﯩﭗ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﯩـﺸﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺳـﻪﺋﯘﺩﻯ ﺋﻪﺭەﺑﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻖ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﻨﯩـﯔ ھﻪﺭ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺗﻪﺷــﻪﻛﻜﯜﺭ‪ ،‬ﺗﻪﺑــﺮﯨﻜﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺧﻪﻳﺮﻟﯩــﻚ ﺩﯗﺋــﺎﻻﺭﻧﻰ ﻣﻪﺯﻣــﯘﻥ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﻣﻪﻛﺘــﯘﺑﻼﺭﻧﻰ ﻛــﯚﭘﻠﻪپ‬ ‫ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗۋﺍﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ھﻪﻣﻤﯩـﺴﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳـﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩـﺸﺘﯩﻦ ﺋـﺎﺟﯩﺰﻣﯩﺰ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ ﻛﻪﻣﯩﻨﯩﻨﯩـﯔ ﺑـﯘ‬ ‫ﺋﻪﺭﺯﯨﻤﻪﺱ ﺋﻪﺳﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﻟﻘﯩﺸﻼپ ﻳﯧﺰﯨﻘﭽﻪ ۋە ﺋﯧﻐﯩﺰﭼﻪ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﺗﻪھـﺴﻨﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋـﺎﻳﺮﯨﻢ ‪ -‬ﺋـﺎﻳﺮﯨﻢ ﺭەھـﻤﻪﺕ‬ ‫ ﺗﻪﺷــﻪﻛﻜﯘﺭﯗﻣﻨﻰ ﺑﯩﻠــﺪﯛﺭﯛﺵ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺮﮔﻪ ﺋــﯘﻻﺭ ﺋﯩﭽﯩــﺪﯨﻦ ﺗﯚۋەﻧــﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪۋﻟﯩــﯟﯨﻲ ﺳــﺎھﯩﺐ ھﻪﺯﺭەﺗﻨﯩــﯔ‬‫ﺗﻪﺷﻪﻛﻜﯜﺭ ﻣﻪﻛﺘﯘﺑﯩﻨﻰ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺋﯚﺯ ﺋﻪﻳﻨـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻛﻪﻟﺘـﯜﺭﻣﻪﻛﭽﯩﻤﻪﻥ‪ .‬ﺑـﯘ ﻣﻪﻛﺘـﯘﺑﺘﯩﻦ ﻳﯧﯖـﻰ ﻧﻪﺳـﯩﻠﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﺳﻤﯜﺭ ﻳﺎﺷﻼﺭ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩﻚ ﭘﺎﻳﺪﯨﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﯜﺳﻰ‪.‬‬ ‫‪115‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬

‫ﺗﻪھﺴﯩﻨﻨﺎﻣﻪ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﻧﯧﻤﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﺗﺎ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋـﯘﻧﻰ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺑـﺎﺭﻟﯩﻖ ﺟﺎﻧـﺪﺍﺭﻻﺭﺩﯨﻦ ﺋﯘﻟـﯘﻍ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﻓﻪﻳﻴـﺎﺯﻯ‬ ‫ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ )ﺗﻪﯕﺪﺍﺷﺴﯩﺰ ﺳﺎﺧﺎۋەﺕ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ( ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼھﻘـﺎ ﭼﻪﻛـﺴﯩﺰ ھﻪﻣـﺪﯗ ﺳـﺎﻧﺎﻻﺭ ﺑﻮﻟـﺴﯘﻥ‪ .‬ﺋـﯘ ﺋﯜﺳـﺘﯜﻧﻜﻰ ۋە‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﯩﻨﻘﻰ ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻜﻰ ﻛﺎﺗﺘﺎ ﺟﯩﺴﻤﻼﺭﻧﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﺪﯗﺭﯗپ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ۋە ﻣـﯘﺋﻤﯩﻨﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺑـﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﮔــﯘﻣﺮﺍھ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩــﺴﻼﻡ ۋە ﺋﯩﻤــﺎﻥ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﯜﺳــﺘﯜﻥ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯘﻣﻤﯩﺘﻰ ﻣــﯘھﻪﻣﻤﻪﺩﯨﻴﻪﻧﻰ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﻣﯘﺳــﯘﻟﻤﺎﻥ‬ ‫ﺋﯜﻣﻤﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺩﯗﻧﻴــﺎ ﺧﻪﻟﻘﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﻳﯧﺘﻪﻛﭽﯩــﺴﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺩﯗﻧﻴــﺎﻟﯩﻖ ﺑﻪﺧﺘــﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺟﯩﻬــﺎﺩ ۋە ﺗﻪﺑﻠﯩــﻎ‬ ‫ﺋــﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻨﯩـﯔ ﻳــﻮﻟﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺳﯩﺮﺍﺗﯘﻟﻤﯘﺳــﺘﻪﻗﯩﻴﻢ — ﺗــﻮﻏﺮﺍ ﻳــﻮﻟﻨﻰ ﺋﻮﭼــﯘﻕ ﻛﯚﺭﺳــﯩﺘﯩﭗ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺳﺎﻧﺴﯩﺰ ﺩﯗﺭﯗﺩ ۋە ﺳﺎﻻﻣﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼھﻘـــﺎ ھﻪﻣـــﺪﯗ ﺳـــﻪﻧﺎ‪ ،‬ﭘﻪﯨﻐﻪﻣﺒﻪﺭﯨﻤﯩـــﺰﮔﻪ ﺩﯗﺭﯗﺩ ‪ -‬ﺳـــﺎﻻﺕ ﻳـــﻮﻟﻼپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـــﺪﯨﻦ ﻛﯧـــﻴﯩﻦ‪ ،‬ﻣـــﯚھﺘﻪﺭەﻡ‬ ‫ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨ ـﺸﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪ ۋەﺗﻪﻧﺪﯨ ـﺸﯩﻤﯩﺰ ﻣﯘﺳــﺎ ﺋﻪﭘﻪﻧــﺪﯨﻤﮕﻪ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﻗﺎﻳﯩﻠﻠﯩﻘﯩﻤــﺪﯨﻦ ﻗﺎﻳﻨــﺎپ ﭼﯩﻘﻘــﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﺩەﺑﺴﯩﺰ ﺗﻪﺷﻪﻛﻜﯜﺭ ۋە ﺭەھﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﻨﻰ ﺗﻪﻗﺪﯨﻢ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺳﯚﺯﯛﻣﻨﻰ ﺑﺎﺷﻼﻳﻤﻪﻥ‪:‬‬ ‫ﻣﺎﯕﺎ ھﻪﺩﯨﻴﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﻓﺎﺟﯩﺌﻪﺳﻰ ﻛﯩﺘـﺎﺑﯩﻨﻰ ﺋﯩﺨـﻼﺱ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﻮﻗـﯘپ ﭼﯩﻘـﺘﯩﻢ‪ .‬ﺋﻪﺳـﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﺵ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ ﺷﯘ ﺋﺎﻳﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﯨﻜﻰ‪ ،‬ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﭗ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩـﺮ ﺋﻪﺳـﻪﺭﻧﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘـﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔـﯜﭼﻪ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧـﺪﺍ‬ ‫ﺋﺎﺯ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺟﺎﭘﺎ ‪ -‬ﻣﯘﺷﻪﻗﻘﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﭼﯧﻜﯩـﭗ‪ ،‬ﺯﻭﺭ ﺩەﺭﯨﺠﯩـﺪە ﺗﯩﺮﯨـﺸﻘﺎﻥ‪ .‬ھﻪﺭ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻕ ﺑﯩـﺮ ﺗﯩﺮﯨـﺸﯩﺶ ھﯩﻤﻤﻪﺗـﻜﻪ‬ ‫ﻗــﺎﺭﺍپ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺩﯦــﻤﻪﻙ‪ ،‬ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﭙﻨﯩــﯔ ھﯩﻤﻤﯩﺘــﻰ ھﻪﺭﻗﺎﻧــﺪﺍﻕ ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻘــﺘﯩﻦ ﺋﯜﺳــﺘﯜﻥ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ‪ .‬ھﯩﻤــﻤﻪﺕ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ھﯩﻨﺪﯨﺴﺘﺎﻥ‪ -‬ﭘﺎﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺳﯚﺯﻯ ﺑﺎﺭ‪:‬‬ ‫ھﯩﻤﻤﻪﺗﻰ ﻣﻪﺭﺩﺍﻧﻰ ﻣﻪﺩەﺩﻯ ﺧﯘﺩﺍ‬ ‫ﺩﯗﺋﺎﺋﻰ ﺩەﺭۋﯨﻴﺸﺎﻥ ﺭەھﻤﻪﺗﻰ ﺧﯘﺩﺍ‬ ‫ﺗﻪﺭﺟﻪﻣﻪﺳﻰ‪:‬‬ ‫ﻛﯩﻠﺴﻪ ھﯩﻤﻤﻪﺕ ﻣﻪﺭﺩ ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺑﯩﻞ‪ ،‬ﺋﯘ‪ ،‬ﺧﯘﺩﺍ ﻣﻪﺩەﺩﻯ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﺭﺩﻟﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺩﯗﺋﺎ ﻗﯩﻠﺴﺎڭ‪ ،‬ﻳﺎﻏﺎﺭ ﺧﯘﺩﺍ ﺭەھﻤﻪﺗﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩــﭗ ﻗﻮﻟﯩــﺪﺍ ﺋﯩــﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷــﻘﺎﻥ ﺑــﯘ ﻛﺎﺗﺘــﺎ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻨــﻰ ﭘﯜﺗﯜﻧــﺴﯜﺭﯛﻙ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﻣﻪﺩﯨـﺪﻯ ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﺗــﯜﺯﯛﻙ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﭙﻨﯩــﯔ ﺑــﯘ ﺋﻪﻣﮕﯩﻜﯩﻨﯩــﯔ ﻣــﯘھﯩﻢ ﺭﻭﻟــﻰ ﺷــﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨـﺪﯗﺭﻛﻰ‪ ،‬ﺋــﯘ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳــﻰ ﺗــﯜﺭﻙ ﺋﻪۋﻻﺩﻟﯩﺮﯨﻨــﻰ ﻛﯜﺭەﺷــﻜﻪ‬ ‫ﭼــﺎﻗﯩﺮﻏﯘﭼﻰ ﺑﯜﻳــﯜﻙ ﭼــﺎﻗﯩﺮﯨﻖ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﻗﻮﺯﻏــﺎﺗﻘﯘﭼﻰ ﻛﯜﭼﻠــﯜﻙ ﻗﻮﺯﻏــﺎﺗﻘﯘﺩﯗﺭ‪ .‬ﭼــﯜﻧﻜﻰ ﺋﻪﺳــﻪﺭﻧﻰ ﻳﺎﺧــﺸﻰ‬ ‫ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﭗ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻥ ھﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩـﯔ ۋﯨﺠـﺪﺍﻧﻰ ﻗﺎﻳﻨـﺎپ ﺗﺎﺷـﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺩﯛﺷـﻤﻪﻧﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺋـﺎﺩﺍۋەﺕ ۋە‬ ‫ﻏﻪﺯەﺏ ﺋﻮﺗﻰ ﻛﯜﭼﯩﻴﯩﭗ ﺑﯩﺮﻯ ﻳﯜﺯ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺧﺎﻗﺎﻥ ﺋﻪﻣﯩﺮ ﺗﯚﻣﯜﺭ ۋە ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺑﯜﻳـﯜﻙ ﻗﻮﻣﺎﻧـﺪﺍﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘـﺎ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﺗﯜﺭﻛﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺗﯘﭘﺮﯨﻘﯩـﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﯜﺳـﻰ‬ ‫ﺋﻪﺳــﺮﻟﻪﺭﺩە ﻳﻪﻧﻪ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯜﻳــﯜﻙ ﻏﺎﺯﯨﻼﺭﻧﯩــﯔ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩــﺸﻰ ﺧﯘﺩﺍﻧﯩــﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩــﺪﯨﻦ ﻳﯩــﺮﺍﻕ ﺋﻪﻣﻪﺳــﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩﺴﺖ ﺋﻮﺭﯗﺳﻘﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺟﯩﻬﺎﺩ‪ -‬ﻛﯜﺭەﺵ ھﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩﻨـﻰ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘـﯜﺭﯛپ ﺯﻭﺭ ﻛـﯜچ ‪ -‬ﻗـﯘﺩﺭەﺗﻜﻪ ﺋﯩـﮕﻪ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﭼــﻮڭ ﺩﯙﻟﻪﺗﻨــﻰ ﺳــﯜﻟﻬﯩﻜﻪ ﻣﻪﺟﺒــﯘﺭ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻘﻰ ﺷـﯧﻬﯩﺪ ﻣــﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻣﯩــﻦ ﺑﯧــﻚ ﻏــﺎﺯﻯ)ﻣﯘﺷــﯘ‬ ‫ﺋﻪﺳﻪﺭﻧﯩﯔ ‪ -1‬ﺑﯚﻟﯜﻣﯩﺪە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻏﻪﺭﺑﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﻪﺭﻏﯩـﻼﻥ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻠﯩﺮﯨـﺪە ﺭﯗﺱ ﻗﯩﺰﯨـﻞ ﺑﺎﺳـﻘﯘﻧﭽﻰ‬ ‫‪116‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﻛﯜﭼﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻛﯜﺭەﺷﻜﻪﻥ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪ ﺑﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻯ( ﻣـﯘ ﺋﻪﻧﻪ ﺷـﯘ ﺋﻪﻣﯩـﺮ ﺗﯚﻣـﯜﺭﺩﯨﻦ ﺗـﯚﺕ‪ -‬ﺑﻪﺵ ﻳـﯜﺯ‬ ‫ﻳﯩﻞ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺗﯘﭘﺮﯨﻘﯩﺪﺍ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯗﺭ‪ .‬ﻏﺎﺯﻯ ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻣﯩﻦ ﺑﯧﻜﻨﯩـﯔ ﺷـﯧﻬﻴﺪ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﻐـﺎ‬ ‫ﺗﯧﺨﻰ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﻰ ﻳﻮﻕ‪ ،‬ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ ﺯﺍﺗﻨﯩﯔ ھﺎﻳﺎﺕ ﻛﻪﭼﻤﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﻳﯧﯖﻰ ﺋﻪۋﻻﺩﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﺋﯩﺒﺮەﺕ ﺩەﺭﺳﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﺪﯨﻦ ﺋﯩﻨﺘﯩﻘﺎﻡ ﺋﯧﻠﯩﺸﻘﺎ ﭘﯘﺭﺳـﻪﺕ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪە ﻳﺎﺷـﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪ ،‬ﻳﯩﮕﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩـﯔ ھﻪﺭ ﺑﯩـﺮﻯ ﺑﯩـﺮ ﺋﺎﺭﺳـﻼﻥ‬ ‫ﻛﻪﺑــﻰ ﻏﻪﺯەﺏ ﺋــﻮﺗﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺩﯛﺷــﻤﻪﻥ ﻗﺎﺭﺷﯩــﺴﯩﺪﺍ ھــﯚﺭﻛﯩﺮﯨﮕﻪﻥ ﺷــﯩﺮ ﺑﻮﻟــﯘ پ‪ ،‬ﺩﯛﺷــﻤﻪﻧﻨﯩﯔ ﺗﻪﺧﺘﯩﻨــﻰ ۋەﻳــﺮﺍﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺐ‪ ،‬ﻛﯚﻳﺪﯛﺭﯛپ ﻛﯜﻟﯩﻨﻰ ﻛﯚﻛﻜﻪ ﺳﻮﺭﯗﺭ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺸﺎﺋﺎﻟﻼھ‪ .‬ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﯨﻼ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺩﯗﻧﻴـﺎﺩﯨﻦ ﻏﻪﺯەﺏ ﺋـﻮﺗﯩﻨﻰ ﻳﯘﺗـﯘپ‪،‬‬ ‫ﺋــﺎﭼﭽﯩﻖ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺭﻭھــﻰ ﺷــﺎﺩﻟﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﻣﯘﺟﺎھﯩــﺪﻻﺭ ﺑﯧ ـﺸﻰ ﻣــﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻣﯩــﻦ ﺑﯧﻜــﺪەﻙ ﺑﯜﺗــﯜﻥ‬ ‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ۋە ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺋﻪھﻠﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎﺋﺎﺩﯨﺘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺷﯧﺮﯨﻦ ﺟﯧﻨﯩﻨﻰ ۋە ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩﻚ ﺋﯚﻣﺮﯨﻨﻰ ﻗﯘﺭﺑـﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺟﺎھﯩﺪﻯ ﺋﻪﺯﯨﻤﻨﯩﯔ ﺷﺎھﺎﺩﺍﺗﻰ ھﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩـﺮ ۋﯨﺠـﺪﺍﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪﺭﺩ ﻣﯘﺳـﯘﻟﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﺩﯨﻠﯩﻐـﺎ ھﻪﺳـﺮەﺕ ﺳـﺎﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮﺍﻕ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﮔﻪ ﺋﯩﻤـﺎﻥ ﻛﻪﻟﺘـﯜﺭﯛﺵ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑـﯘ ھﻪﺳـﺮەﺗﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟـﯘﺵ ﺋـﯘ ﻣﯘﺳـﯘﻟﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳـﺎﺋﺎﺩﯨﺘﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋﯘﻟـﯘﻏﻼﺭ‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ :‬ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﮔﻪ ﺋﯩﺸﻪﻧﮕﻪﻥ ھﻪﺳﺮەﺗﺘﯩﻦ ﺋﯧﺴﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑــﯘ ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﻓﺎﺟﯩﺌﻪﺳــﯩﻨﯩﯔ ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩــﺴﺖ ﺋﻮﺭﯗﺳــﻼﺭﻧﯩﯔ ﺯﯗﻟــﯘﻡ ‪ -‬ﺯﻭﺭﻟــﯘﻗﻠﯩﺮﻯ ﺗﻮﻏﺮﯨــﺴﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻣﻪﺯﻣــﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺗﯩﻠﻼﺭﻏــﺎ ﺗﻪﺭﺟﯩـﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻣــﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺩﯙﻟﻪﺗــﻠﻪﺭﮔﻪ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠــﺴﺎ ﺑﻪﻛﻤــﯘ ﻳﺎﺧــﺸﻰ ﺑﻮﻟــﯘﺭ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ - 1401‬ﻳﯩﻠﻰ ﺳﻪﭘﻪﺭ ﺋﯧﻴﯩﻨﯩﯔ ‪ - 9‬ﻛﯜﻧﻰ‬ ‫ﻣﻪﺩﯨﻨﻪ ﻣﯘﻧﻪۋۋەﺭەﺩە ﺗﯘﺭﯗﺷﻠﯘﻕ ھﻪﻗﯩﺮ ﺩﻭﺳﺘﯩﯖﯩﺰ ﻣﻪۋﻟﯩﯟﯨﻲ ﺋﺎﺑﺪﯗﺭﺭەھﯩﻴﻢ ﻳﺎﺭﻛﻪﻧﺪﯨﻲ‬

‫ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﻣﯘھﺎﺟﯩﺮﻻﺭ ﺋﻪﺩەﺑﯩﻴﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﻧﻪﻣﯘﻧﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﺎﺭﭼﻪ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺋﯩﻠﻰ ﻣﻪﺯﻟﯘﻡ‪ ،‬ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪،‬‬ ‫ﺋﺎۋﭼﻰ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﺍ ﻳﯘﺭﺗﻰ ﺑﯚﻟﯜﻧﮕﻪﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪،‬‬ ‫ﺋﻮﻳﻼﻏﯩﻞ ﺑﺎﺑﺎﻟﯩﺮﯨﯔ ﺧﯘﺳﺮﺍۋ ھﯘﺟﯘﻣﯩﻨﻰ ﺗﻮﺳﯘپ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﻯ ﺋﯩﺮﺍﻧﻨﻰ ﭼﯚﻟﺪە ﺳﻪﺭﺧﯘﻥ ﺋﻪﺗﻜﻪﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﺳﻪۋﺗﻰ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻧﻪﺋﺮەﺳﯩﮕﻪ ﺋﻪﺗﺘﻰ ﻟﻪﺑﺒﻪﻳﻚ ﺋﻮﻝ ﺯەﻣﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﻣﯩﯖﭽﻪ ﻣﯩﯖﻠﻪﺭ ﻣﺎﻟﯘ ﺟﺎﻧﯩﻦ ﻧﻪﺯﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪،‬‬ ‫ﺟﻪﻳﺸﻰ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﻗﻪﻳﺪە ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺩﺍﺋﯩﻤﺎ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩﭗ‪،‬‬ ‫ﺩﯨﻦ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺟﯩﻬﺎﺩﺩە ﻳﯜﺯﺩە ﺗﻮﻗﺴﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻠﻤﯘ‪ -‬ﺗﻪﻓﯩﺴﯩﺮﯗ‪ -‬ھﻪﺩﯨﻴﺴﯘ‪ -‬ﻓﯩﻘﻬﯩﺪە ﺋﻪﻟﻼﻣﻪﻟﻪﺭ‪،‬‬ ‫ھﻪﻡ ﺑﯘﺧﺎﺭﯨﻲ ھﻪﻡ ﺳﻪﺭەﺧﺴﯩﻲ ﺋﻪھﻠﻰ ﺟﯘﺭﺟﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪،‬‬ ‫ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﯨﻲ‪ ،‬ﺳﻪﻛﻜﺎﻛﻰ‪ -‬ﻳﯘ ﺋﻪﻟﻼﻣﻪ ﺗﻪﻓﺘﺎﺯﺍﻥ ﻛﻪﺑﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻧﻨﻪﺳﻪﺋﯩﻲ ھﻪﻡ ﺯەﻣﻪﺧﺸﻪﺭ ﻛﻮﻳﺪە ﺑﯘﺭھﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻠﻤﯘ ﺋﻪﺷﺌﺎﺭﯗ ﻣﻪﺋﺎﻧﻰ ھﻪﻡ ﺋﻪﻗﺎﺋﯩﺪ ﺑﻪھﺮﯨﺪە‪،‬‬ ‫ﻣﺎﺗﯘﺭﯨﻴﺪﻯ ﺑﯩﺮﻟﻪ ﺋﻮﺷﯩﻲ ﺋﻪھﻠﻰ ﺑﻮﺳﺘﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﻝ ﺳﻪﻣﻪﺭﻗﻪﻧﺪﯗ ﺑﯘﺧﺎﺭﺍ ﺗﯩﻜﻠﻪﮔﻪﻥ ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺗﻮﭘﻼﺷﻜﻪ ﺋﺎﺟﯩﺰ ھﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪.‬‬ ‫‪117‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﯩﺒﻨﻰ ﺳﯩﻴﻨﺎ ﺗﯩﺐ ﺋﯘﻟﯘﻣﯩﺪە ﻳﺎﺯﯨﺐ ﻗﺎﻧﯘﻧﭽﻪﻧﻰ‪،‬‬ ‫ھﻪﻧﺪەﺳﻪ ﺟﻪﺑﺮﯗ ھﯩﺴﺎﺑﺪە ﻳﺎﺯﺩﻯ ﺋﯩﺨﯟﺍﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪،‬‬ ‫ﻣﯩﺮ ﺋﻪﻟﻰ ھﻪﻡ ﻛﻮﺭەﮔﺎﻥ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻐﯩﺘﯘ ﺳﺎﻣﺎﻧﯩﻴﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﻛﻪﭼﺘﻰ ﺷﺎھﯘ‪ -‬ﺧﺎﻧﯘ‪ -‬ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻗﺎﺋﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﻳﯘﺭﺗﯩﻤﯩﺰﺩە ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪﺕ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ﺋﻪﻓﺎﺯﯨﻠﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ‪،‬‬ ‫ﺯﯨﻜﺮﯨﻤﯩﺰ ﺗﻪﻧﺒﯩﻬ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﺎﺩ ﺋﻪﺗﺴﻪ ﺋﺎﺭﺳﻼﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﯩﯖﺪە ﺑﺎﺭ ﺋﯜﻧﯜﻣﻨﯩﯔ ﻗﺎﻳﺴﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻡ ﻳﺎﺯﺍﻱ‪،‬‬ ‫ﻣﻪﻧﺒﻪﺋﻰ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ‪ ،‬ﻛﯜﻣﯜﺵ ﺋﻪﺳﻬﺎﺑﻰ ﻟﻪﻙ ﻛﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﭼﯚﻟﻠﯩﺮﯨﯖﻨﯩﯔ ﺋﺎﺗﯩﻨﻰ ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺑﯩﻬﯩﺸﺘﻰ ﻗﻮﻳﺪﯨﻠﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﻳﻪﺗﺘﻪ ﻧﻪھﺮﯗ ﻣﯩﯔ ﺑﯘﻻﻗﻘﺎ ھﻪﻗﻠﻰ ﺩﯦﻬﻘﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻣﻤﺎﻏﯩﻞ ﺧﻪﻟﻘﯩﻢ ﻛﯚﺯﯛﯕﻨﻰ‪ ،‬ﺋﻮﻳﻼ‪ ،‬ﻛﯩﻢ ﺋﻪۋﻻﺩﯨﺴﻪﻥ؟‬ ‫ﺑﯘ ﻣﻪﺯەﻟﻠﻪﺕ‪ ،‬ﺑﯘﻧﭽﻪ ﺧﺎﺭﻟﯩﻜﺪە ﺋﻪﺯﯨﻠﮕﻪﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺗﯘﻟﯘﺵ ﺩەۋﺭﻯ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﯗﺭ ﺋﯘﺭﮔﻪﻧﯩﯔ ﺋﯩﻠﻤﯘ‪ -‬ھﯜﻧﻪﺭ‪،‬‬ ‫ﺗﻪﯕﺮﯨﮕﻪ ﻳﺎﻟﯟﺍﺭ ﺗﯜﺯەپ ﺋﻪﺧﻼﻗﯘ‪ -‬ﺋﯩﻤﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﺷﺒﯘ ﺗﻪۋﺳﯩﻔﻰ ﺳﻪﻟﯩﻤﻰ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯘ‪ -‬ﻳﯘﺭﺗﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﺯﮔﯩﻨﻪ ﺷﻪﺭھﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﺋﻪﻱ ﺋﻪھﻠﻰ ﺋﯩﻬﺴﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﯩﻢ‪.‬‬ ‫)ﻗﺎﺭﻯ ﺋﻪﺑﺪﯗﺳﺴﻪﻻﻡ ﺷﯩﺮ ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﻗﻪﻟﻪﻣﯩﺪﯨﻦ(‬ ‫ﺗﯜﮔﻪﻧﭻ ﺳﯚﺯ‬ ‫ﺷﻪﻧﻰ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺋﺎﻟﻼھﻘـﺎ ھﻪﻣـﺪﯗ ‪ -‬ﺳـﺎﻧﺎ‪ ،‬ﺭەﺳـﯘﻝ ﺋﻪﻛـﺮەﻣﮕﻪ ﭼﻪﻛﯩـﺴﯩﺰ ﺩﯗﺭﯗﺩﻻﺭ ﺑﻮﻟـﺴﯘﻧﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻟـﯘﻍ ﺋـﺎﻟﻼھ ﺋـﯚﺯ‬ ‫ﭘﻪﺯﻟــﻰ ۋە ﻛﻪﺭەﻣــﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻣﻪﺗﺒﻪﻧﯩــﯔ ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻐــﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤــﺎﻱ‪ ،‬ﻣﯘھــﺎﺟﯩﺮﻟﯩﻖ ھﺎﻳــﺎﺗﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺑﯩﺰﻧــﻰ ﺑــﯘ‬ ‫ﻛﯩﺘــﺎﺑﻨﻰ ھﺎﺯﯨﺮﻻﺷــﻘﺎ ﻣــﯘۋەﭘﭙﻪﻕ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺟﺎﻧــﺎﺑﻰ ھﻪﻗﻨﯩــﯔ ﺑــﯘ ﺋــﺎﺟﯩﺰ ﺑﻪﻧﺪﯨــﺴﯩﮕﻪ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﻣﻪﻧـﺪەﻙ ﺯەﺋﯩـﭗ‪ ،‬ﺑﺎھـﺎﺭﻯ ﺧـﺎﺯﺍﻥ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﻣﯘھـﺎﺟﯩﺮ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋﯘﻟـﯘﻍ ﻧـﯧﻤﻪﺕ‪ ،‬ﺑﯜﻳـﯜﻙ‬ ‫ﺩﯙﻟﻪﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺎﻳﻪﺕ ھﻪﺭﻛﯩﻤﻪ ﻳﯜﺯ ﺗﯘﺗﺴﻪ ﺋﯩﺴﻴﺎﻧﻰ ھﯩﺠﺎﺏ ﺋﻮﻟﻤﻪﺯ‬ ‫ﮔﯜﻧﻪﺵ ﺩﯗﻏﺪﯨﻘﭽﻪ ﺯﯨﺮﺍ ﭘﻪﺭﺩەﺋﻰ ﺯﯗﻟﻤﻪﺕ ﻧﯩﻘﺎﺏ ﺋﻮﻟﻤﻪﺯ‬ ‫ﺗﻪﺭﺟﻪﻣﻪﺳﻰ‪:‬‬ ‫ﺧﯘﺩﺍ ﻛﯩﻤﻨﻰ ﻳﯚﻟﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﮔﯘﻧﺎھﻰ ﻛﯚﺯﮔﻪ ﻛﯚﺭﯛﻧﻤﻪﺱ‬ ‫ﺯﯨﺮﺍ ﻛﯜﻥ ﺗﯘﻏﺴﺎ‪ ،‬ﺯﯗﻟﻤﻪﺕ ﭘﻪﺭﺩەﺳﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻛﺎﺭ ﺋﻪﺗﻤﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﻣﯚھﺘﻪﺭەﻡ ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﭗ ھﻪﻗﻘﯩﮕﻪ ﻳﺎﺧـﺸﻰ ﺗﯩـﻠﻪﻙ ‪ -‬ﺩﯗﺋـﺎﻻﺭﺩﺍ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗﻮﻳﯘﺷـﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳـﻮﺭﺍﻳﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺋﯩﮕﻪﻡ ﺑﯘ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ۋە ﺋﻪﺩەﺑﯩﻲ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﺩەﺭﮔﺎھﯩـﺪﺍ ﻗﯘﺑـﯘﻝ ﻗﯩﻠـﺴﯘﻥ‪ .‬ﺳـﻪﺩﯨﻘﻪ ﺟـﺎﺭﯨﻴﻪ ﻛﻪﺑـﻰ ﺋـﺎﺧﯩﺮەﺕ‬ ‫ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﻰ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ‪ .‬ﺋﺎﻣﯩﻴﻦ‪.‬‬ ‫‪118‬‬

‫‪www.uyghurweb.net‬‬ ‫ﺋﻪﻱ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋـﺎﻟﻼھ‪ ،‬ﻣـﯘﺋﻪﻟﻠﯩﭙﻨﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺋﺎﺗـﺎ‪ -‬ﺋﺎﻧﯩـﺴﻰ ۋە ﺑـﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣـﯘﺋﻤﯩﻨﻠﻪﺭﻧﻰ‬ ‫ﻛﻪﭼﯜﺭﯛﻡ ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ!‬ ‫ﺑﯩــﺰ ﻳﺎﺷــﺎۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﯩﻠﯩــﻢ‪ -‬ﭘﻪﻥ ﺋﻪﺳــﺮﯨﺪە‪ ،‬ﻣﯘھــﺎﺟﯩﺮﻟﯩﻖ ﺩەۋﺭﯨﻤﯩــﺰﺩە‪ ،‬ﺳــﻪﺋﯘﺩﻯ ﻣﻪﻣﻠﯩﻜﯩﺘﯩــﺪە ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﺩەﺑﯩﻴﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﻧﻪﻣﯘﻧﻪ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺋﻮﺯ ﺗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺋﯚﺯ ﺷﯩﯟﯨﻤﯩﺰﺩە ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﯩﯔ ﺋﯩـﺴﻼﻡ ﺋﯚﻣﻠـﯜﻛﻰ ﭼـﺎﻗﯩﺮﯨﻘﻰ‬ ‫ﭘﯜﺗﻜــﯜﻝ ﺋﯩــﺴﻼﻡ ﺋﻪﻟﻠﯩــﺮﻯ ﺑــﻮﻳﻼپ ﻗﺎﺭﺷــﻰ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ ﺑﯩــﺮ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠــﺪە ھﻪﻣــﺪە ﭘﺎﺩﯨــﺸﺎھﯩﻤﯩﺰ ﺧﺎﻟﯩــﺪ ﺋﯩﺒﻨــﻰ‬ ‫ﺋﻪﺑﺪﯗﻟﺌﻪﺯﯨﺰ ﺋﺎﻟﯩﻴﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﯘﺗﻠﯘﻕ ﺩەۋﺭﯨـﺪە ﺑﯧـﺴﯩﭗ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﯩـﺸﻰ ﺑﯩـﺰ ﻣﯘھـﺎﺟﯩﺮﻻﺭ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺑﯜﻳـﯜﻙ ﺑﻪﺧﺘﺘـﯘﺭ‪ .‬ﺑـﯘ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﯩﺰ ﻣﯘھﺎﺟﯩﺮﻻﺭﻧﯩـﯔ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨـﭗ ﺳﺎھﻪﺳـﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﻤﯩـﻲ ۋە ﺋﻪﺩەﺑﯩـﻲ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﻻﻳﯩﻘﯩـﺪﺍ ﺑﻪھـﺮﯨﻤﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﯩﺰﻧﯩــﯔ ﺋﺎﺷــﻜﺎﺭﺍ ﺩەﻟﯩﻠﯩــﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋﯩﻼھــﺎ ﭘﺎﺩﯨــﺸﺎھﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺗﻪﺧﺘــﻰ‪ ،‬ﺑﻪﺧﺘــﻰ ﺑﻪﺭ ﻗــﺎﺭﺍﺭ ﺑﻮﻟــﺴﯘﻥ‪ .‬ﺋﻪﺩﻟــﻰ‪-‬‬ ‫ﺋــﺎﺩﺍﻟﯩﺘﻰ ﻳﻮﻗﯩﻤﯩــﺴﯘﻥ‪ .‬ﺋﻪﺳـــﻜﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﻏﺎﻟﯩـــﺐ‪ ،‬ﺩﯛﺷـــﻤﻪﻧﻠﯩﺮﻯ ﻣﻪﻏﻠـــﯘپ‪ ،‬ﺋﻮﺭﺩﯨــﺴﻰ ﺯەﭘﻪﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﻟـــﺴﯘﻥ‪ .‬ﺋﯩﻼھـــﺎ‬ ‫ﻣﻪﻣﻠﯩﻜﻪﺕ ﺗﯩﻨﭻ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ‪ .‬ﺧﻪﻟﻖ ﺧﻮﺷﻠﯘﻕ‪ ،‬ﻛﻪﯕﺮﯨﭽﯩﻠﯩﻜﺘﻪ ﻳﺎﺷﺎﺳﯘﻥ‪ .‬ﺋﺎﻣﯩﻴﻦ!‬ ‫ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﻓﺎﺟﯩﺌﻪﺳﻰ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻨﯩﯩﯔ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽـﻰ ﺑﯚﻟـﯜﻣﻰ ﭼﺎﺭﺭﻭﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ ۋە ﻗﯩﺰﯨـﻞ ﺭﻭﺳـﻼﺭﻧﯩﯔ ﺯﯗﻟـﯘﻡ ‪-‬‬ ‫ﺯﻭﺭﻟﯘﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻣﻪﺯﻣﯘﻥ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ۋەﻗﻪﻟﻪﺭ‪ ،‬ﻛـﯚﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩـﺮﯨﻢ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣﻪﺯﻣـﯘﻥ ﺗـﺎﭘﺘﻰ‪ .‬ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺯﺍﻣـﺎﻥ ۋە ﻣﺎﻛﺎﻧـﺪﺍ‬ ‫ﺋﯘﻟــﯘﻍ ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩــﯔ ﺑﯧ ـﺸﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ھﺎﺩﯨــﺴﯩﻠﻪﺭ ﻛﯚﭘﺘــﯜﺭ‪ .‬ﺑﯩــﺰﺩﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧــﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠــﮕﻪﻥ ۋە‬ ‫ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﺑﯘ ﻳﺎﺯﻏﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏﺎ ﻗﻮﺷﯘﻣﭽﻪ ﻗﯩﻠﺴﺎ ﺋﯚﺯ ﺑﯘﺭﭼﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﺭﯗﻧﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﯘﺭ‪ .‬ﺋﯘﺷـﺒﯘ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽـﻰ‬ ‫ﺑﯚﻟﯜﻣــﺪە ﺗﯜﺭﻛﯩــﺴﺘﺎﻥ ﻓﺎﺟﯩﺌﻪﺳــﯩﻨﯩﯔ ﻛﺎﺷــﻐﻪﺭ ﺳﻪھﻨﯩ ـﺴﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩــﺮ ﻛﯚﺭﯛﻧــﯜﺵ ﻧﺎﻣﯩــﺪﺍ ﻗــﺎﺭﺍ ﺧﯩﺘﺎﻳﻨﯩــﯔ ﺯﯗﻟ ـﯘﻡ ‪-‬‬ ‫ﺳــﯩﺘﻪﻣﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻗﯩﺰﯨــﻞ ﺧﯩﺘﺎﻳﻨﯩــﯔ ﻳــﺎۋﯗﺯﻟﯘﻗﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻣــﯘﺩھﯩﺶ ﺳﯩﻴﺎﺳــﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﻳــﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨــﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﻟﻜــﻰ ﺑــﯘﻻﺭ ﻳﯧﯖــﻰ‬ ‫‪ -1981‬ﻳﯩﻞ‬ ‫ﺋﻪۋﻻﺩﻻﺭﮔﻪ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﺶ ﻣﻪﻧﺒﯩﺌﻰ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﺎﻟﯘﺭ‪ .‬ﺋﯩﻨﺸﺎﺋﺎﻟﻼھ‪.‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﺌﻪﺯﯨﺰ ﭼﯩﯖﮕﯩﺰﺧﺎﻥ‪» :‬ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎﻧﯩﯔ ﻳﯜﺭﯨﻜﻰ«‪ ،‬ﻣﯩﺴﯩﺮ‪ - 1945 ،‬ﻳﯩﻞ‪.‬‬ ‫ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﺎﺗﯩﻒ‪» :‬ﻛﺎﺷﻐﻪﺭ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ«‪ - 1882 ،‬ﻳﯩﻞ‪.‬‬ ‫ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻣﯩﻴﻦ ﺑﯘﻏﺮﺍ‪» :‬ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺏ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ«‪.‬‬ ‫ﻣﯩﺮ ﺳﺎﻟﯩﻬ ﻣﻪﺧﺪﯗﻡ ﺋﻮﺷﯩﻲ‪» :‬ﺩەﺭﺩﻟﯩﻚ ﺧﺎﺗﯩﺮﯨﻠﻪﺭ«‬ ‫ﺋﯩﻴﺴﺎ ﺋﺎﻟﭙﺘﯩﻜﯩﻦ‪» :‬ﺩﻭﻏﯘ ﺗﯜﺭﻛﯩﺴﺘﺎﻥ«‪.‬‬

‫‪119‬‬