Abdi İpekçi Cad. Milli Reasürans Han E Blok Kat:6 Harbiye-İstanbul Tel: (212) www.turkishyatirim.com.tr www.turkborsa.net
Analiz
Salim Kasap
22 Mart 2011 Salı
Varantlar ile ilgili olarak geçtiğimiz günlerde bir Excel dosyası ve açıklamalarını yayınlamıştık. İlgili dosyaları www.turkborsa.net adresinde özel raporlar ve yorumlar bölümlerinde bulabilirsiniz. Bugün, volatilite analizi yapabileceğimiz ve varant işlemlerinde yardımcı olacağını düşündüğümüz bir dosyayı paylaşacağız. ( Buradan indirebilirsiniz )
Teoride, geometrik Brown hareketine uygun menkul fiyatlarının lognormal, logaritmik getirilerin ise normal olarak dağıldığı varsayılır ve modellemede getiriler kullanılır. Varantlar ile ilgili modellemelerde de bu çerçevede hareket edilir. Daha önce gönderdiğimiz dosyadaki fiyatlamalar, Black Scholes denklemi ile hesaplanıyordu, BS argümanlarından biri de geometrik Brown hareketidir.
Volatilite, basit olarak menkul kıymetin logaritmik getirilerinin standart sapmasıdır. Bu standart sapma 10, 20,30…n gün için hesaplanabilir. n gün için hesaplanan volatiliteyi yıllığa çevirmek için bir yıldaki işlem günü sayısının karekökü ile çarpmamız gerekir. Biz bir yılda 256 işlem günü olduğunu varsayarsak, n gün için hesaplanan standart sapmayı 16 ile çarpabiliriz. 20 günlük hesapladığımız volatilite %1 ise, yıllık hali %16 olacaktır.
20 günlük tarihsel volatilite genelde menkullerde referans olarak alınır. (Dosyada grafik olarak gösteriliyor).
Volatilite risk ölçümünden, menkul kıymet fiyat modellemesine, opsiyon formüllerine kadar pek çok konuda kullanılır. Fazla detaya girmeden opsiyon veya varantları analiz ederken volatiliteden nasıl faydalandığımızı açıklamak istiyoruz.
Volatiliteyi analiz ederken kullandığımız metotlardan bir tanesi “volatilite konisi” olarak adlandırılır. Basit olarak çeşitli vadeler için hesaplanan değerler persentil eğrileri olarak çizilir.
Bu rapordaki bilgi ve fikirler Turkish Yatırım tarafından güvenilir olduğuna inanilan kaynaklardan derlenerek hazırlanmıştır. Turkish Yatırım bu bilgilerin doğruluğu veya bütünlüğü konusunda bir garanti veremez. Raporda yer alan yatırım, bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Bu rapordaki görüşler,tahmin ve prejeksiyonlar raporu hazırlayan analistlerin fikirlerini yansıtmaktadır. Analist / ler görüş ve tahminlerini haber vermeksizin değiştirme hakkına sahiptirler. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır. Turkish Yatırım ve personeli bu rapordaki bilgilerin eksikliğinden veya yanlışlığından dolayı hiçbir şart altında sorumlu tutulamaz. “
Abdi İpekçi Cad. Milli Reasürans Han E Blok Kat:6 Harbiye-İstanbul Tel: (212) www.turkishyatirim.com.tr www.turkborsa.net
Analiz
Salim Kasap
22 Mart 2011 Salı
Yukarıdaki grafikte persentil eğrilerini gösterdik. %75 persentil eğrisini anlamı şudur: Bu eğrinin üstünde, eldeki verinin %25’i bulunur başka bir deyişle veri setinin %75’i bu değerden düşüktür. Persentil eğrileri kavramını çocuğu olanlar bilirler, küçük çocuğunuzu doktora götürdüğünüzde boyu kilosu ölçüldükten sonra normal miymiş sorusuna doktorlar Amerikan çocukları için hazırlanmış persentil eğrilerine bakarak cevap verirler. 50 persentil normaldir, 75 persentil yüksek, üstü aşırıdır. Aynı kavramları volatiliteye uyarladığınızı düşünürsek sanırım hata yapmamış oluruz. Varantlardaki volatilitenin gerçek volatilite olduğunu kimse iddia edemez, ama bir yaklaşımda bulunabiliriz. Piyasada gözlemlediğimiz değer, örtük volatilite (implied volatility) olarak adlandırılır ve piyasa arz talep koşulları ile birlikte, varant ihraççısının durumuna bağlı olarak değişebilir. 60 günlük bir varant olduğunu ve piyasada gözlemlediğimiz volatilitenin %35 olduğunu varsayalım. Volatiliteyi ben veya bir başka birisi piyasadaki gözlemleri ve tecrübelerine dayanarak şöyle hesaplamayı tercih edebilir:
%40 x Örtük Volatilite + %60 Tarihsel Volatilite Tarihsel volatiliteyi de şöyle ağırlıklandırabiliriz:
Bu rapordaki bilgi ve fikirler Turkish Yatırım tarafından güvenilir olduğuna inanilan kaynaklardan derlenerek hazırlanmıştır. Turkish Yatırım bu bilgilerin doğruluğu veya bütünlüğü konusunda bir garanti veremez. Raporda yer alan yatırım, bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Bu rapordaki görüşler,tahmin ve prejeksiyonlar raporu hazırlayan analistlerin fikirlerini yansıtmaktadır. Analist / ler görüş ve tahminlerini haber vermeksizin değiştirme hakkına sahiptirler. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır. Turkish Yatırım ve personeli bu rapordaki bilgilerin eksikliğinden veya yanlışlığından dolayı hiçbir şart altında sorumlu tutulamaz. “
Abdi İpekçi Cad. Milli Reasürans Han E Blok Kat:6 Harbiye-İstanbul Tel: (212) www.turkishyatirim.com.tr www.turkborsa.net
Analiz
Salim Kasap
22 Mart 2011 Salı
%20 x 10 Gün + %20 x 20 gün + %20 x 30 gün + %40 x 60 gün
Bir başka yatırımcı ise örtük ve tarihsel volatilitiyi %50 - %50 olarak kullanıp ona göre hesap yapabilir. Şu yöntem doğrudur veya bu yöntem yanlıştır demek çok kolay değil. Ağırlıklandırma yapıp yapılmayacağı, hangi ağırlıkların kullanılacağı ise tamamıyla sübjektif seçimlere ve tercihlere bağlı.
Elde ettiğimiz değeri hesaplamalarımızda “gerçek” volatilite olarak kullanıp işlemlerimizi ona göre alabiliriz. Eğer opsiyon volatilitesi hesapladığımız değerin altında ise alım yönünde değilse satım yönünde pozisyon alıp delta koruması yapabiliriz. Varant işlemlerinde açığa satım yapılamadığı için sadece alım tarafını düşünmek gerekir. Volatilitenin genel olarak nerede olduğunu yine koni yardımı ile inceleyebiliriz, koni’de bugün için hesaplanan değerler genelde düşük persentillere yakınsa, o zaman varant alımı uygun olabilir, yukarıda ise biraz beklemek gerekir.
Menkullerde volatilite ile ilgili olarak aşağıdaki paragraftan bir fikir edinebilirsiniz. Volatilite yükselişi genelde menkul fiyatlarının düşeceği, volatilite düşüşü ise menkul fiyatlarının artacağı şeklinde yorumlanabilir. Hisse Senetlerinin Fiyatları Düşerken Volatilite Neden Artar?
Hisse senetleri (daha genelinde menkul fiyatları) fiyatları düşmeye başladığında örtük volatilite (implied) neden artar? Problemi iki bölüme ayırarak inceleyebiliriz: •
Örtük volatilitedeki değişimler
•
Menkul getirilerindeki değişimler.
Bahsettiğimiz iki kavram birbirinden oldukça farklıdır, bununla birlikte biz, düşen hisse senedi fiyatları ve volatilite hakkında genel olarak konuşacağız. Birinci kısım-örtük volatilite- opsiyon piyasası ve opsiyon satıcılarının psikolojileri üzerinde yoğunlaşmaktadır (banka / fonlardaki piyasa yapıcısı olarak tanımlayabileceğimiz profesyoneller).
Bu rapordaki bilgi ve fikirler Turkish Yatırım tarafından güvenilir olduğuna inanilan kaynaklardan derlenerek hazırlanmıştır. Turkish Yatırım bu bilgilerin doğruluğu veya bütünlüğü konusunda bir garanti veremez. Raporda yer alan yatırım, bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Bu rapordaki görüşler,tahmin ve prejeksiyonlar raporu hazırlayan analistlerin fikirlerini yansıtmaktadır. Analist / ler görüş ve tahminlerini haber vermeksizin değiştirme hakkına sahiptirler. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır. Turkish Yatırım ve personeli bu rapordaki bilgilerin eksikliğinden veya yanlışlığından dolayı hiçbir şart altında sorumlu tutulamaz. “
Abdi İpekçi Cad. Milli Reasürans Han E Blok Kat:6 Harbiye-İstanbul Tel: (212) www.turkishyatirim.com.tr www.turkborsa.net
Analiz
Salim Kasap
22 Mart 2011 Salı
Piyasada menkul fiyatları düşmeye başladığında satım (Put) opsiyonlarının fiyatları artmaya başlar. Yatırımcılar portföylerindeki uzun pozisyonlarını korumak amacı ile daha çok satım opsiyonu almaya başlarlar. İlave olarak piyasada spekülatif veya yatırım amaçlı satım opsiyonu alımları artar. Tüm bunlar sonuç olarak satım opsiyonlarının fiyatlarının artmasına yol açar. Herhangi bir opsiyonun fiyatı örtük volatilitenin bir fonksiyonudur; diğer tüm koşullar sabit kalmak kaydıyla örtük volatilitedeki artış opsiyonun fiyatını doğrusal olarak arttıracaktır. Başka bir deyişle: opsiyonun fiyatı, fiyatı etkileyen tüm unsurlar sabit kaldığı halde artmışsa örtük volatilite artmış demektir. (bariyer opsiyonlarında ilişki doğrusal değildir) Örtük volatilite, opsiyon fiyatını en iyi açıklayan unsurdur. Menkul fiyatlarının düşmesi (güneye giderken –bulutsuzluk özlemi) satım opsiyonları fiyatının ve talebinin artmasına, sonuç olarak örtük volatilitenin yükselmesine yol açar. Opsiyon satan profesyoneller piyasaların çakılması veya çok sert düşüşler yaşaması olasılığının her zaman farkındadırlar. Bu bilinçle hareket ederek örtük volatilite kotasyonlarını yüksek tutarlar. (volatilite gülümsemesi) Sorunumuzun ikinci kısmına gelince, hisse senedinin fiyatı düştükçe kaldıraç etkisinin artması volatilitenin artmasına sebep olur. (Black modelindeki kaldıraç etkisi olarak da bilinir.) Düşen hisse fiyatı firmanın kaldıraç etkisini arttırır (borçların piyasa değeri olarak firma menkullerine olan oranı) ve firmanın yükümlülüklerini karşılayamama olasılığı artar (default) . Daha fazla yatırımcı, firmanın ortadan kalkma olasılığı arttığı için satışlarını hızlandırır, ve hisse getiri volatilitesi hiç umulmadık seviyelere çıkar.
Bu rapordaki bilgi ve fikirler Turkish Yatırım tarafından güvenilir olduğuna inanilan kaynaklardan derlenerek hazırlanmıştır. Turkish Yatırım bu bilgilerin doğruluğu veya bütünlüğü konusunda bir garanti veremez. Raporda yer alan yatırım, bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Bu rapordaki görüşler,tahmin ve prejeksiyonlar raporu hazırlayan analistlerin fikirlerini yansıtmaktadır. Analist / ler görüş ve tahminlerini haber vermeksizin değiştirme hakkına sahiptirler. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır. Turkish Yatırım ve personeli bu rapordaki bilgilerin eksikliğinden veya yanlışlığından dolayı hiçbir şart altında sorumlu tutulamaz. “