Paweł Przeździecki str

Bezzałogowy nawodny pojazd hydrograficzny DriX

Tomasz Grotnik

Pojazdy bezzałogowe to kategoria sprzętu, w której Marynarka Wojenna RP konsekwentnie zmierza do światowej czołówki. Nasze siły morskie eksploatują bezzałogowce podwodne zarówno zdalnie sterowane, jak i autonomiczne. Są to głównie roboty mające zastosowanie w obronie przeciwminowej, inspekcjach związanych z ratownictwem lub innymi pracami podwodnymi i hydrografii. W tej ostatniej kategorii pojawił się niedawno nowy bezzałogowiec, tym razem jednak nie podwodny. Pod koniec ubiegłego roku MW RP otrzymała awangardowy nawodny pojazd pomiarowy do pozyskiwania informacji batymetrycznych.

Fotografie wartykule: iXblue, UniqueGroup, kmdr por. Janusz Janik/BHMW, kpt. mar. Sylwia Wróblewska/dZH MW.

Bezzałogowy nawodny pojazd hydrograficzny DriX w rejonie La Ciotat koło Marsylii w trakcie szkolenia operatorów z dZH MW. Egzemplarz testowy jest wyposażony w radar nawigacyjny firmy Simrad. Polski DriX nie ma takiego urządzenia.

Zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi na morzu wymaga m.in. znajomości tego, co dzieje się na dnie interesujących nas akwenów. Wiedzy tej nie można jednak posiąść raz na zawsze. Struktura dna zmienia się, a po okresach sztormów czy też pracach refulacyjnych lub innych, może wyglądać inaczej niż wykazały to wcześniejsze badania. Co więcej, polskie akweny nie są w pełni sprawdzone, więc odpowiedzialne za to instytucje prowadzą prace stale, szczególnie w rejonach torów wodnych i wód płytkich, na których ruch jednostek pływających jest największy, aby wykryć zawczasu potencjalne zagrożenia. Z podanych wyżej przyczyn działania te są prowadzone cyklicznie. Z ramienia Sił Zbrojnych RP zadania hydrograficzne realizuje Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej (BHMW) i dywizjon Zabezpieczenia Hydrograficznego Marynarki Wojennej (dZH MW), wchodzący w skład 3. Flotylli Okrętów w Gdyni. Ze względu na ogrom prac koniecznych do wykonania w strefie odpowiedzialności ww. jednostek, BHWM rozpoczęło analizy rynkowe i techniczne możliwości zastosowania w nich pojazdów bezzałogowych.

W ich wyniku pod koniec 2018 r. w dZH MW rozpoczęto eksploatację autonomicznego, z opcją zdalnego sterowania, pojazdu nawodnego Teledyne Oceanscience Z-Boat 1800. Jego głównym zadaniem jest zbieranie danych na akwenach zamkniętych o małym falowaniu. To niewielki bezzałogowiec (długość 1,8 m, masa całkowita w wodzie ok. 68 kg, czas działania do 4 h), mający konstrukcję łodziową, o niskiej dzielności morskiej. Jego eksploatacja pozwoliła jednak zdobyć niezbędne doświadczenia, które utwierdziły BHMW w przekonaniu, że użycie pojazdów bezzałogowych w badaniach hydrograficznych stanowi dobry krok w rozwoju zdolności. Kolejnym było opracowanie założeń taktyczno-technicznych do pozyskania pełnomorskiego ASV (Autonomous surface vehicle/vessel, autonomiczny pojazd/jednostka nawodna) o możliwościach przewyższających Z-Boat 1800 i wolnego od jego wad, jak też mogącego uzupełniać okręty i kutry załogowe eksploatowane przez dZH MW. 27 sierpnia 2021 r. Komenda Portu Wojennego w Gdyni opublikowała ogłoszenie o zamówieniu Autonomicznego Bezzałogowego Hydrograficznego Nawodnego Pojazdu Pomiarowego. Przeprowadzono procedurę otwartą, przyspieszoną, dzięki czemu wybór mógł nastąpić szybko. Nie był zresztą trudny, ponieważ wpłynęła tylko jedna oferta. Złożyła ją szczecińska firma Thesta Sp. z o.o. sp.k. Umowę zawarto 11 października (termin składania ofert upływał 30 listopada). Jej całkowita końcowa wartość wyniosła 9,999 mln PLN netto. Spółka, będąca przedstawicielem francuskiej firmy iXblue, zaoferowała pojazd DriX, który zresztą był preferowany przez zamawiającego, przy czym wskazano na możliwość dostawy jednostki równoważnej. Oprócz pojazdu, zlecenie obejmowało: szkolenie obsługi, części zamienne i eksploatacyjne, jak też oprogramowanie