Badanie czytelności mapy linii tramwajowych

Badanie mapy kominikacji lini tramwajowych GOP

Autorka: Magdalena Szumigaj Kierunek: Wzornictwo Rokakademicki: 2014/2015 Podstawy Badań Wizualnych Prowadzący: dr Marta Więckowska Zakład Badań Wizualnych Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach

Wprowadzenie oraz schemat badanej mapy Wyodrębnienie poszczególnych elementów mapy.

Wybór metody badawczej–opracowanie procedur i scenariusza badania.

Analiza wyników badania: • charakterystyka respondentów, • analiza sposobu realizacji poleceń, • podsumowanie ankiet oceny realizacji poleceń oraz czytelności poszczególnych elementów schematu.

Wyodrębnienie elementów graficznych mapy

nazwy miast

numery lini

linie wyznaczające trasę

legenda

oznaczenia przystanków łączących linie tramwajowe

oznaczenia przystanków

Cel badania

Pytania badawcze

Badanie czytelności mapy sieci lini tramwajowych GOP. Weryfikacja czytelności oraz sposobu korzystania przez użytkowników z mapy w różnych aspektach.

1. Jak elementy graficzne zastosowane w mapie wpływają na odczytywanie znajdujących się na niej informacji?

2. Czy zastosowany zestaw kolorystyczny wpływa na odczytywanie informacji?

3. Czy komunikaty i legendy znajdujące się na mapie są zrozumiałe oraz czytelne dla odbiorcy?

4. Czy wielkość typograficzna i wielkość napisów zastosowana w schemacie jest dobrze czytelna przez użytkowników?

Przedmiot badania

Osoby badane

Obserwacja zachowania użytkowników w trakcie wyszukiwania informacji, weryfikacja opini respondentów orza zapis prcepcji użytkoników ( elementy dotrzegane i pomijane).

Wybrana mapa została przebadana na 10 ososbowej grupie, podzielona na: • osoby do 55 roku życia • osoby powyżej 55 roku życia.

Opis procedury Etap I Zapis sposobu korzystania przez użytownika z mapy (sposób trzymania, wskazywania) i ocena mapy przez respondentów.

Charakterystyka respondentów–ankieta zawierająca pytania dotyczące: wieku, płci, częstotliwości i miejsca korzystania z komunikacji miejskiej.

Etap II Nagrywanie respondentów: • pomiar czasowy wykonanych zadań • zapis sposobu korzystania z mapy oraz komentarzy wypowiedzianych przez respondentów • weryfikacja sposobu i etapu wykonania poleceń

Etap III

Zapis oceny elementów graficznych mapy oraz zabranie opini dotyczącej sposobu korzystania z niej przez respondentów za pomocą ankiet przeprowadzonych po badaniu.

Warunki badania: • miejsce wykonania badania będzie zbliżone do warunków domowych (warunki kontrolowane), gdzie osoby badane będą się czuły komfortowo, • badanie zostanie przeprowadzone w oświetleniu naturalnym, dziennym, • czas wykonania badania jest nieograniczony i dostosowany do potrzeb badanych,

Scenariusz badania Etap I Prezentacja mapy respondentowi w czasie 1 minuty. Osoba badana zapoznaje się z mapą (legendą, elementami graficznymi, z zawartymi informacjami). Po odłożeniu mapy respondentowi zostaje wręczona papierowa akieta przed badaniem zawierająca 4 pytania. Pozwala ona wyrazić opinię badanych na temat pierwczego wrażenia i ocenić cechy wizualne badanego schematu. Aniekta przed badanie dostarcza informacji o doświadczeniu i grupie wiekowej respondenta.

Etap II Respondenci wykonują 6 poleceń, podzielonych na 4 grupy: I Podróż z punktu A do punktu B. II Wskazywanie lini jedno i wielomiastowych.

III Sprawdzanie kierunku jazdy i celu podróży danej linij tramwajowej.

IV Odnajdywanie przystanków w mieście.

Czas wykonania poleceń jest nieograniczony. Badani w trakcie wykonywania poleceń mogą wypowiadać swoje uwagi i komentować przebieg poleceń, poruszać mapą oraz w dowolny sposób wskazywać elemnty znajdujące się na mapie.

Etap III

W ostatnim etapie badania respondent otrzymuje aniekte w wersji papierowej po badaniu. Umożliwia ona badanym ocenić elementy wizualne mapy oraz określić stopień trudności wykonywanych poleceń. Badacz może wyrazić swoją opinię i stwierdzić jakie elementy schematu utrudniły mu zadanie, a jakie ułatwiły.

Treść poleceń I grupa Podróż z punktu A do punktu B : • Pokaż na mapie trasę przejazdu z przystanku Osiedle Zamkowa (Będzin) do przystanku Konstantynów Fabryczna (Sosnowiec).

• Pokaż na mapie trasę przejazdu z przystanku Bytom Olimpijska (Bytom) do przystanku Dworzec PKP (Myłowice).

II grupa Wskazywanie lini jedno i wielomiastowych: • Wskaż jakie linie jednomiastowe (poruszające się tylko w jednym mieściew Katowicach) wyruszają z przystanku Katowice Rynek.

III grupa

Sprawdzanie kierunku jazdy i celu podróży danej linij tramwajowej. Znalezienie/ wybór opcji podróży:

• Proszę o pokazanie na mapie przystanku Ruda Śląska Chebzie Pętla.

Proszę o podanie i wskazanie na mapie do jakich miast i jakimi liniami tramwajowymi możemy dojechać z tego przystanku.

• Proszę o pokazanie na mapie przystanku Świętochłowice Kościół. Proszę o podanie i wskazanie na mapie do jakich miast i jakimi liniami tramwajowymi możemy dojechać z tego przystanku.

IV grupa

Odnajdywanie przystanków w mieście:

• Dla osób mieszkających w obrębie GOP, korzystających z komunikacji tramwajowej: Znajdź miasto, w kórym mieszkasz ora przystanek, który znajduje się najbliżej twojego miejsca zamieszkania.

Sposób pomiaru zachowań użytkowników podczas korzystania z mapy–wykonywanie poleceń • zapis komentarzy użytkownika, • pomiar czasu wykonywania polcecenia(od momentu podania mapy po uwczesnym przeczytaniu polecenia, aż do momentu kiedy osoba badana poinformuje, że skończyła wykonywanie polecenie), • obserwacja sposobu wskazywania prze osoby badane punktów/ miejsc na mapie, • obserwacja w jaki sposób osoby udzielają odpowiedzi, • ankieta po badaniu sprawdzająca stopień zrozumienia informacji zawartych w mapie przez osoby badane, • nagrywanie filmu podczas wykonywania poleceń.

Wyróżnienie osób badanych na grupy określenie grupy wiekowych 9

Sosnowiec

10

8

jednostkowo

Dąbrowa Górnicz

7 6 osoby badane

Gliwice

kilka razy w roku

5

Mysłowice

Będzin

kilka razy w miesiącu

4

czas wykonywania zadania w sekundach

częstotliwość korzystania z komunikacji tramwajowej

10

Czeladź

kobiety

3 2

Bytom

1 0 osoby w wieku

25-34

35-44

osoby w wieku

45-54

miejsca korzystania z komunikacji tramwajowej

Sosnowiec Dąbrowa Górnicz Gliwice Mysłowice

Będzin Czeladź

osoby

osoby w wieku

+55

Bytom

70 60

50 40

30 20

Świętochłowice Chrzów

2

3

ilość osób

4

5

ania zadania w ndach

Katowice

1

2

3

4

5

240 Wnioski: 0 1 2 3 4 5 W badaniu wzieło udział ilość10 osóbosób, po przeanalizowaniu wyników 180 ankiety i zmiennych dotyczących wieku i częstotliwości korzystania z komunikacji miejskiej badani zostali podzieleni na 2 grupy wiekowe: • I 5 osób do 55 roku życia • II 5 osób powyżej 55 roku zycia.

Ruda Śląska

0

1

20

Chrzów

1 lat osoby w wieku do 55

Zabrze

Ruda Śląska

Świętochłowice mężczyźni

30

Katowice

10 powyżej osoby w wieku 55 lat 0

Siemianowice Śląskie

0

40

czas wykonywania zadania w sekundach

15-24

osoby w wieku

czas wykonywania zadania w sekundach

osoby w wieku

50

1powyżej osoby wieku do 55 lat osobyw w wieku 55 lat

Zabrze

codziennie

60

10wieku osoby wieku powyżej osobyw w do 55 lat 55 lat 0

Siemianowice Śląskie

kilka razy w tygidniu

70

240 180

Wszyscy badani poruszali się komunikacją tramwajową w obrębie miasta Katowice i Bytom. Żadna z pośród osób badanych nie podróżowała w Sosnowcu, Mysłowicach, Czeladzi.

Osoby w wieku powyżej 55 roku życia zaznaczyły mniejszą ilość miast niż druga grupa wiekowa.

Tylko jedna osoba z II grupy z pośród wszystkich badanych podróżuje codziennie, 3 osoby podróżóją kilka razy w tygodniu (2 osoby z grupy I i 1 z grupy II). Jednostkowo, kilka razy w miesiącu i kilka razy w tygodniu podróżuje jedna osoba z każdej grupy wiekowej.

Wrażenia osób badanych w odniesieniu do mapy

Wnioski: Na prezentowanym niżej schemacie respondenci zaznzaczali swoje wrażenia w stosunku do mapy. Większość badanych odebrała ją pozytywnie (natężenie kolorystyczne lini wzrasta przy ocenach 3–5), oceny negatywne wystawiły 2 osoby. Jenda z osób zaznaczyła ocenę -3 dla kategorii „mapa zachęca/nie zachęca do korzystania) pozostałe jej oceny są neutralne. Żadna z osób badanych nie wystawiła oceny -5.

Po wykonaniu pierwszej ankiety badani mieli 1 minutę, aby zapoznać się ze schematem mapy. Większość osób oddawała ją wcześniej (po 30 sekundach), tylko dwie osoby wykorzystały maksymalny czas. Badani raczej nie komentowali mapy, zadawali tylko pytania na czym powinni się skupić i co powinno zwrócić ich uwagę. Podczas zapoznawania się ze schematem osoby badane podnosiły mapę ze stołu i obracały ją w rękach.

Po obejrzeniu mapy badani dokonali oceny cech wizualnych schematu.

nieprzejrzysta nieczytelna nieuporządkowana nie zachęca do korzystania

-5 -5 -5 -5

-4 -4 -4 -4

-3 -3 -3 -3

-2 -2 -2 -2

-1 -1 -1 -1

0 0 0 0

1 1 1 1

2 2 2 2

3 3 3 3

4 4 4 4

5 5 5 5

przejrzysta czytelna uporządkowana zachęca do korzystania

średni czas wykonywania poleceń

sekunda

wykony wania zadania

Analiza wykonanych poleceń–porównanie czasów Polecenia I grupa Podróż z punktu A do punktu B

{

II grupa Wskazanie lini jedno i wielomiastowych III grupa Znalezienie/wybór opcji podróży

6 1.

5

{4

{

IV grupa Odnajdywanie przystankóww mieście

2.

3.

osoby do 55 lat

3 4.

osoby powyżej 55 lat

2 5.

{1

6.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

czas wykonywania poleceń w sekundach

Wnioski: • Polecenie 5 zajęło respondentą najwięcej czasu. Grupa I wykonała je średnio w 123 sekundy, a grupa II średnio 178 sekund (ok. 4 minut). Różnica pomiędy grupami wynosi 45 sekund.

• Polecenie 6 badani wykonali najszybciej. Grupie I zajęło to 13 sekund, a grupie II 29 sekund. Różnica pomiędzy grupami wynosi 16 sekund.

• Grupa I, osoby w wieku do 55 lat wykonała polecenia w krótszym czasie niż grupa II. Jednak polecenie 1 i 3 wykonała szybciej (1 o 4 sekundy, a 3 polecenie o 9 sekund. Wynika to z doświadczenia osób w wieku powyżej 55 lat i pominięciu w podawaniu lini tramwajowych w 3 poleceniu.

150

160

170

180

I grupa poleceń Wnioski:

Podróż z punktu A do B

Polecenie 1. Pokaż na mapie trasę przejazdu z przystanku Osiedle Zamkowa (Będzin) do przystanku Konstantynów Fabryczna (Sosnowiec).

czas wykonania 1 polecenia czas [s]

70

50 40 30 20

10

1 osoby 2 w wieku 3 do 554 lat 5 osoby w wieku do 55 lat

1 3 455 lat 5 osoby w2wieku powyżej

osoby w wieku powyżej 55 lat

Plecenie 2. Pokaż na mapie trasę przejazdu z przystanku Bytom Olimpijska (Bytom) do przystanku Dworzec PKP (Myłowice).

czas [s]

czas wykonania 2 polecenia 50

40

45 35

20

30

10

25

0

20

osoby w wieku do 55 lat

15

10 5

1 osoby 2 w wieku 3 do 554 lat osoby w wieku do 55 lat

5

Zadanie 1: • 1 osoba miała problem ze wskazaniem przstanku Osiedle Zamkowa, ponieważ odnalazła dwa przystanki o tej samej nazwie (Osiedle Zamkowa Jasielska i Osiedle Zamowa Pętla).

Zadanie 2: • Osoba wykonująca najdłużej zadanie w grupie I (do 55 lat) miała trudności z odnalezieniem nazwy przystanku.

• Badani dość szybko i sprawnie wykonali zadanie ponieważ znali miejscowość i rozmieszczenia przystanku. Wszystkie 2 grupy wiekowe ( 10 osób) w ankiecie przed badanie zaznaczały, że podróżowały w Bytomiu i w Katowicach.

• Treść zadania odnosi się do tego samego zagadnienia co zadanie 1 (określenie trasy, bez podania numeru linii z punktu A do punktu B), jednak wyniki z drugiego zadania są lepsze, ponieważ badani zdążyli już zapoznać się z ogólnym wyglądem mapy.

Czas wykonania zadania:

30

40

0

• Wszystkie osoby badane poprawnie wykonały pierwsze zadanie.

Nie popełniły błędów.

Efektywność:

60

0

Wykonanie zadania:

1osoby w2wieku powyżej 3 455 lat 5 osoby w wieku powyżej 55 lat

Zadanie 1: • Maksymalny czas wykonania zadania to 63 sekundy, a najkrótszy 17 sekund. Najkrótszy czas należy do osoby która na codzień podróżuje komunikacją miejską. 2 osoby z grupy powyżej 55 lat wykonały to zadanie szybciej niż osoba z najkrótszym czasem w grupie do 55 lat.

Zadanie 2: • Maksymalny czas wykonania zadania to 48 sekundy, a najkrótszy 15 sekund. Grupa wiekowa do 55 roku życia wykonała zadanie szybciej niż druga grupa, średnio o 5 sekund.

Schemat wykonywania I grupy poleceń Wyszukiwanie miasta A

Odnalezienie przystanku A

Wyszukiwanie miasta B

dnalezienie przystanku B

1 polecenie: osoby do 55 lat: osoby powyżej 55 lat:

3 sekundy 5 sekund

8 sekund 8 sekund

9 sekund 5 sekund

18 sekund 7 sekund

2 polecenie: osoby do 55 lat: osoby powyżej 55 lat:

2 sekundy 3 sekundy

4 sekundy 13 sekund

7 sekund 11sekund

10 sekund 4 sekundy

użyte palce podczas korzystania z mapy:

popełnione błędy:

komentarze:

brak

nie jeżdżę tam, nie znam miasta osoby doświadczone: to proste

wskazanie nieprawidłowego przystanku nie byłem/łam tam nigdy, osoby doświadczone: znam to, bywam tam

brak

nie byłem/łam tam nigdy tuż obok, zaraz znajdę

brak

nie widzę, proszę o pomoc, nie umiem znaleźć osoby doświadczone: to łatwe, bywam tam

II grupa poleceń 3 Polecenie Funkcja oznaczeń kolorów lini tramwajowych-wskazywanie lini jednomiastowych

30 20

Błędy:

czas wykonywania zadania 80

50

50 70 45 60 40 50 35

40

10

czas [s]

25 30 20 20 15 10 10

0 osoby w wieku do 55 lat

50

1 osoby 2 w wieku 3 do 55 4 lat 5 osoby w wieku do 55 lat

0

osoby w wieku do 55 lat

1osoby w 2 wieku 3powyżej455 lat 5 osoby w wieku powyżej 55 lat osoby w wieku powyżej 55 lat

wskazanie lini przez określoną liczbę osób ilość osób

5

4

2

wykonanie polecenia prze 1 osoby do 55 lat

2

0 wykonanie liniapolecenia numer 13przez linia numer 14 osoby powyżej 55 lat

1

osoby

3

3

0 linia numer 13

Wykonanie zadania: • Zadanie 3 miało na celu sprawdzenie, czy użute w legędzie kolory lini (oznaczające linie jednomiastowe, dwumiastowe i wielomiastowe) są wykorzystywane podczas korzystania z mapy oraz czy badani potrafią dopasowywać kolory do odpowiednich numerów lini.

• Jedna z osóba (w grupie wiekowej +55) nie wykonała tego zadania.

Wskaż jakie linie jednomiastowe (poruszające się tylko w jednym mieście–w Katowicach) wyruszają z przystanku Katowice Rynek.

40 30

Wnioski:

linia numer 14

linia numer 16

• 3 osoby w grupie 55 + podawały nieprawidłowe linie tramwajów, a pozostali respondenci nie wskazały wszystkich 3 numerów lini ( w I grupie 3 osoby, a w II grupie 4 osoby).

Efektywność: • Tylko 3 osoby podały wszystkie trzy linie tramwajowe.

• W grupie wiekowej do 55 roku życia najmniej osób podało linie numer 14 ( 3 osoby), a pozostałe linie ( 13 i 16 ) podały 4 osoby.

• Jedna osoba w tej grupie korzystała z legendy i tylko ona podała prawidłowo wszystkie trzy linie. W grupie wiekowej powyżej 55 roku życia zadanie prawidłowo wykonała tylko jedna osoba, która korzystała z legendy i podała wszystkie trzy linie tramwajowe.

Czas wykonania zadania: • Grupa I wykonała zadanie od 24 do 79 sekund, a grupa II od 20 do 49 sekund.

Schemat wykonywania II grupy poleceń Wyszukiwanie linii tramwajowych 3 polecenie osoby, które :

wykonały zadanie: 33 sekundy

nie wykonały zadania: 42 sekundy

ruch ręki/sposób wskazywania:

obie donie popełnione błędy:

nie korzystanie z legendy, podawanie dodatkowych numerów lini

brak podjęcia próby, podawanie nieprawidłowych numerów lini tramwajowych, błędna interpretacja zadania,

komentarze:

nie jestem pewna/pewny odpowiedzi, ile numerów linii mam podać

nie mam takiej wiedzy, nie rozumiem, nie widzę, tylko tyle, nie potrafię znaleźć

III grupa poleceń Sprawdzanie kierunku jazdy i ilości możliwych podróży Polecenie 4. Proszę o pokazanie na mapie przystanku Ruda Śląska Chebzie Pętla. Proszę o podanie i wskazanie na mapie do jakich miast i jakimi liniami tramwajowymi możemy dojechać z tego przystanku

czas [s]

czas wykonania 1 polecenia

240 220 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0

50 40

Efektywność:

30

Polecenie 4 • Osoby w grupie młodszej wymieniły więcej miejscowości. Osoby w drugiej grupie skupiły sie na wymienianiu numerów linii.

• Linia numer 9 była najrzadziej podawana i najmniejsza grupa osób określała miejscowości z których startuje. Na badanej mapie jest ona (jako jednyna na przystanku Chebzie Pętla) zaznaczona kolorem pomarańczowy, pozostałe linie są fioletowe i niebieskie.

Polecenie 5 • Respondenci mieli problem z odnalezieniem miasta Świętochłowice, ponieważ nie bylo ono zaznaczone na mapie, dlatego czas wykonywania tego polecenia znacznie się wydłużył. Wynika to z tego, że opisy miejscowości i umieszczenie ich na mapie pomaga użytkownikowi odnaleźć daną miejscowość.

• Prawidłowo numery lini podało 5 osób dla tramwaju nr 7 i tyle samo osób dla tramwaju nr 17.

20

Czas wykonania zadania:

30 20

10 0

1osoby2 w wieku 3 do 554lat 5 osoby w wieku 1 wdowieku 255 latpowyżej 3 455 lat5 osoby w wieku powyżej 55 lat osoby osoby w wieku do 55 lat osoby w wieku powyżej 55 lat

o podanie i wskazanie na mapie do jakich miast i jakimi liniami tramwajowymi możemy dojechać z tego przystanku.

czas [s]

180 czas wykonania 2 polecenia 50

0

Polecenie 4: Jedna z osób nie wykonała tego zadania, gdyż nie odnalazła przystanku.

Polecenie 5: Wszystkie osoby wykonały to zadanie.

• Respondenci nie wymienili wszystkich numerów lini oraz przystanków startowych i końcowych danej lini tramwajowej.

60

160 140 120 100 80 60 40 20 0

Wykonanie zadania:

Błędy dla polecenia 4 i 5

70

Polecenie 5. Proszę o pokazanie na mapie przystanku Świętochłowice Kościół. Proszę

240 80 220 50 70 200 45 180 60 40 160 50 35 140 120 40 30 100 25 30 80 20 60 20 1540 10 1020 500

Wnioski:

40

10 0 osoby w wieku do 55 lat

1osoby 3 do 4 latlat 5 osoby2w w wieku wieku do55 55 osoby w wieku do 55 lat osoby w wieku do 55 lat

osoby w wieku osoby do w wieku 55 lat powyżej 55 lat

1 3powyżej 4 5555 5 osoby osoby w w2wieku wiekupowyżej latlat osoby w wieku powyżej 55 lat

osoby w wieku powyżej 55 lat

Polecenie 4 • Najkrótszy czas wykonania zadania to 47 sekund, a najdłuższy to 4 minuty (240). Większości osób do 55 roku życia wykonało zadanie szybciej ( średnio o 55 sekund) niż osoby w II grupie.

Polecenie 5 • Najkrótszy czas to 30 sekund (osoba z I grupy), a najdłuzszy 190 sekund (ponad 3 minuty, osoba z II grupy). Osoby powyżej 55 roku życia wykonały to zadanie średnio o 56 sekund dłużej.

Schemat wykonywania III grupy poleceń Wyszukiwanie miasta A

Odnalezienie przystanku A

Wskazanie lini tramwajowych

4 polecenei: osoby do 55 lat: osoby powyżej 55 lat:

6 sekund 20 sekund

4 sekundy 12 sekund

47 sekundy 98 sekund

5 polecenie osoby do 55 lat: osoby powyżej 55 lat:

49 sekund 56 sekund

5 sekund 13 sekund

27 sekund 94 sekundy

ruch ręki/sposób wskazywania:

obie donie popełnione błędy:

komentarze:

kilkukrotne, błędne wskazanie miasta

nie jestem pewna/pewny, może to, nie widzę,

brak odnalezienia przystanku

podawanie nieprawidłowych numerów lini tramwajowych pominięcie numerów lini, sugerowanie się kolorami lini

nie wiedzę Świętochłowic nie umiem znaleźć, w życiu tam nie byłam,

to już mówiłam, tu chyba nie ma, nie znam tej lini,

IV grupa poleceń Odnajdywanie przystanków w mieście

Wnioski:

Wykonanie zadania:

Polecenie 6. Dla osób mieszkających w obrębie GOP, korzystających z komunikacji tramwajowej: Znajdź miasto, w kórym mieszkasz ora przystanek, który znajduje się najbliżej twojego miejsca zamieszkania.

czas wykonania polecenia 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0

50 40

0

1

10

Czas wykonania poleceń:

0 osoby w wieku do 55 lat

2 3 4 5 osoby w osoby w wieku wiekudo do55 55lat lat

komentarze:

ruch ręki/sposób wskazywania:

• Jedna z osób badanych podała nieprawidłową nazwę przystanku, która nieznajduje się na badanym schemacie.

• Przeszkodą w wykonywaniu polecenia był brak synchronizacj przez osoby badane nazw ulic z nazwami przystanków.

• Podczas doboru przystanku wybierali oni te, które zawierały nazwę ulicy.

20

osoby osoby osobywwwwieku wieku wieku dodo do 5555 55 latlat lat

Błędy:

Efektywność:

30

osoby w wieku osoby do w wieku 55 lat powyżej 55 lat

czas [s]

240 40 80 220 50 70 35 200 45 180 60 30 40 160 50 25 35 140 120 40 20 30 100 25 30 15 80 20 60 20 10 1540 10 5 1020 500

• Zadanie zostało wykonanedość sprawnie przez wszystkich respondentów

osoby osoby osobyww wwieku wieku wiekupowyżej powyżej powyżej 5555 55 latlat lat

1

2

3

4

5

osoby ww wieku powyżej 55 lat osoby wieku powyżej 55 lat

nie widzę ulic, nie ma mojego tramwaju, to jest proste

• Najdłuższy czas wykonania zadania to 38 sekund (1 osoba z I grupy i 1 z II grupy), a najkrótszy 5 sekund (osoba z I grupy).

• Dużo szybciej z odnalezieniem przystanku radziły sobie osoby w grupie do 55 lat. Średni ich czas wynosi 14 sekund, a grupy II 29 sekund (ponad dwukrotnie większy czas).

Ocena czytelności mapy– Ankieta 2 Czy korzystanie ze schematu linii tramwajowych w trakcie wykonywania poleceń było dla Pana/-i łatwe?

Czy opisy, nazwy przystanków są dla Pana/-i czytelne?

zdecydowanie nie

Wnioski:

NIE

raczej nie

Korzystanie z mapy:

nie mam zdania

raczej tak

TAK

zdecydowanie tak

osoby 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

zdecydowanie nie

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Oznaczenia lini tramwajowych:

• Pozytywnie na pytanie dotyczące przydatności kolorów linii odpowiedziało 9 osób, a 1 osoba nie miała zdania.

• W pytaniu odnoszącym się do rozmieszczenia numerów lini, aż 4 osoby nie mają zdania.

zdecydowanie nie

NIE

raczej nie

nie mam zdania

raczej nie

nie mam zdania

raczej tak

TAK

raczej tak

Legenda:

zdecydowanie tak

zdecydowanie tak

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Czy rozmieszczenie numerów linii sieci tramwajowych ułatwia wyszukiwanie właściwej trasy podróży?

0 osoby 1 02 zdecydowanie nie

1 3 2

43

54

56

6 7

7 8 8

99

10

• 6 osób oświadczyło, że korzystało z legendy, jednak podczas trzeciego polecenie wykorzystały ją tylko 3 osoby.

Oznaczenia przystanków:

• 3 respondentów zaznaczyło, że nazyw przystanków były dla nich nieczytelne, jedną z nich była osoba, która nie wykonała 4 polecenia.

zdecydowanie nie

raczej nie

nie mam zdania

raczej tak

zdecydowanie tak

osoby

1

Czy przy planowaniu podróży tramwajem skorzysta Pan/-i z badanego schematu?

Czy zastosowanie kolorów w liniach oznaczjących trasę pomogły Panu(-i) w korzystaniu z mapy?

osoby

osoby 0

• Połowa badanych osób stwierdziła, że korzystanie ze schematu mapy było dla nich trudne, jednak w późniejszych pytaniach ich odpowiedzi nie potwierdziły się.

• 6 osób zdeklarowało, że skorzystałoby ponownie ze schematu.

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Ocena schematu mapy przez respondentów

1

Wnioski: • 6 osób było zaciekawionych i cieszyło się z dobrze wykonanych poleceń.

• Żadna z osób nie zaznaczyła odpowiedzi “nie potrafiłem się skupić” • Jednak 4 osoby zaznaczyły, że zbyt duża ilośc informacji ich rozpraszała.

• Większość z opini jest pozytywnych, wynika to z odczucia satysfakcji i ogólnym zainteresowaniem całym badaniem.

podanie miasta startowego i końcowego

korzystanie z mapy było irytujące mapa była zbyt skomplikowana

0

korzystanie z mapy było nieprzyjemne linia numer 17 linia numer 7 zadanie było nudne

rozpraszała mnie zbyt duża ilość informacji nie potrafiłem się skupić neutralne

korzystanie z mapy było przyjemne cieszyłem się z dobrze wykonanego zadania

byłem zaciekawiony, zainteresowany 0

1

2

3

4

ilość osób zanaczających daną odpowiedź

5

6

Podsumowanie badań oraz wnioski Podsumowanie: W badaniu wzieło udział 10 osób ( I grupa do 55 lat–5 osób, II grupa powyżej 55 lat–5osób).

Każda z osób wypełniła 2 ankiety i wyraziła swoją opinię.

Respondenci wykonali 5 poleceń, w których: • wszystkie osoby rozpoznały elementy graficzne na mapie i były w stanie je odczytać, • 3 osoby wykorzystywały legendę zmieszczoną w lewym dolnym rogu mapy, • 2 osoby nie udzieliły odpowiedzi na 2 zadania, ale podjeły próbę, • podczas wykonywanych poleceń osoby miały truności z odnalezieniem nazw miejscowości (Świętochłowice), nazw przystanków (Chebzie Pętla), czy numerów lini.

Wnioski: Podczas II Etapu badania respondenci otrzymali mapę wraz z treścią poleceń.

Największe trudności sprawiło im wskazywanie lini tramwajowych i ich numerów. Badani nie wskazali wszystkich wymaganych lini tramwajowych lub mylili je ze sobą. Dwie osoby w ankiecie po badaniu zaznaczyły, że numery linii nie ułatwiały im wyszukiwania tras.

Respondenci nie mieli trudności z odnalezieniem nazw miast (jedynym wyjątkiem były Świętochłowice,które nie były oznaczone na mapie), jest to dodatkowy element, który w szybki i łatwy sposób pomagał odnaleźć dane miasto.

Kolejnym elementem są nazwy przystanków. Jedna osoba nie wykonała polecenia, ponieważ nie odnalazła przystanku, dwie osoby miały trudności ze wskazaniem przystanków w pozostałych zadaniach. Dlatego trzech respondentów w ankiecie po badaniu zaznaczyły, że nazwy przystanków są nieczytelne.

Ogólnie połowa osób zdeklarowała się, że wykonywanie poleceń było łatwym zadaniem, w trakcie obserwacji respondentów nie zostały zanotowane krytyczne uwagi co do wyglądu mapy, czy jej czytelności. Jedynie zostały wyszczególnione pojedyńcze elementy, takie jak brak nazwy miasta, czy zbyt duże natężenie nazw w okolicy jednego z przystanków.

Wnioski–elementy mapy Elementy graficzne:

1.

2.

• Zdjęcie 1: W prezentowanym schemacie zostały zastosowane 3 kolory lini tramwajowych, w celu oznaczenia lini jednomiastowej, dwumiastowej oraz wielomiastowej. Analiza polecenia 3 wykazała, że tylko 2 osoby skorzystały z legendy i prawidłowo umiały odczytać wskazane kolory. Podczas wykonywania innych zadań kolory myliły respondentów, np. w poleceniu 5 osób rzadko podawało numer linii 9 (zdjęcie 4) ponieważ była ona zaznaczona innym kolorem (pomarańczowym) niż pozostałe, których jest więcej (fiolotowe–2 linie, niebieskie–3 linie).

• Zdjęcie 2: Linie tramwajowe są ułożone zbyt blisko siebie, ponieważ badani gubili się w podawaniu odpowiednich numerów tramwajów do wybranej trasy (kolorowej lini). Badani często wracali do punktu startu i kilkakrotnie wodzili palcem po mapie.

• Zdjęcie 3: Prostokąty oznaczające przystanki w znacznym stopniu ułatwiły odnajdywanie i wskazywanie przystanków. Badani wskazywali je i trzymali na nich palce podczas poszukiwania.

3.

4.

5.

6.

Typografia: • Zdjęcie 5: Nazwy przystanków zostały prawidłowo odczytane przez badanych nie były zbyt małe.

• Numery lini tramwajowych są zbyt małe, badani nie odróżniali ich, często mylili z innym numerami. Zbyt gęste ułożenie utrudniało badanym wskazywanie właściwej lini tramwajowej i wodzenie palcem.

• Zdjęcie 6: Kolor napisów nazwy miast jest szary. Badani mimo tego nie mieli trudności w odnajdywaniu ich na mapie.

Legenda: • Zdjęcie 7: Badani rzadko korzystali z legendy. Dwie osoby często wracały do niej i sprawdzały zawarte w niej informacje w celu wykonania polecenia.

7.

Podsumowanie–I grupa pytań Wyszukiwanie miasta A

Odnalezienie przystanku A

Wyszukiwanie miasta B

Odnalezienie przystanku B

10 osób

10 osób

10 osób

10 osób

1 zad.– 3s. 2 zad.–2s 1 zad.– 5s. 2 zad.–3s

1 zad.– 8s. 2 zad.–4s 1 zad.– 8s. 2 zad.–15s

1 zad.– 9s. 2 zad.–7s 1 zad.– 5s. 2 zad.–11s

1 zad.– 18s. 2 zad.–10s 1 zad.– 7s. 2 zad.–4s

0

0

0

Efektywność: użyte elementy mapy

1 wskazanie nieprawidłowego przystanku

nazwy miejscowości

opisy i oznaczenia nazw przystanków

nazwa miejscowości

opisy i oznaczenia nazw przystanków

sposób trzymania

wodzenie palcem nad mapą

wodzenie palcem nad mapą

Komentarze:

nie jeżdżę tam, nie znam miasta osoby doświadczone: to proste

trzymanie palca wskazującego na oznaczeniu nazwyprzystanku nie byłem/łam tam nigdy, osoby doświadczone: znam to, bywam tam

trzymanie palca wskazującego na oznaczeniu nazwy przystanku nie potrafię znależć, chyba nie ma tego przystanku osoby doświadczone: proste

czytelne nazwy przystanków, wielkość typograficzna dostosowana do dwóch grup wiekowych

brak określonego miejsca rozmieszczenia nawzy miasta

czytelne nazwy przystanków, wielkość typograficzna dostosowana do dwóch grup wiekowych

3 osoby 4 osoby

3 osoby 4 osoby

3 osoby 4 osoby

3 osoby 4 osoby

1 osoby 2 osoby

1 osoby 2 osoby

1 osoby 2 osoby

1 osoby 2 osoby

Wynonanie zadania: Prawidłowe Częściowe Nieukończenie Czas wykonania: I grupa do 55 lat II grupa +55 Błędy: ilość osób popełniony błąd

Opinie: cechy wizualne

powtórne skorzystanie: I grupa do 55 lat II grupa +55 Doświadczenie: I grupa do 55 lat II grupa +55

nie byłem/łam tam nigdy tuż obok, zaraz znajdę

Podsumowanie–II grupa pytań Wskazanie miasta A oraz podanie 3 numerów lini Wynonanie zadania: Prawidłowe Częściowe Nieukończenie Czas wykonania: wykonane częściowo Błędy: ilość osób popełniony błąd Efektywność: użyte elementy mapy

3 osoby 6 osób 1 osoba 33 sekundy 42 sekundy 7 brak wskazania odpowiednich numerów linii tramwajowych, wskazanie błędnych numerów legenda, kolory linii tramwajowych, numery linii, oznaczenia nazw przystanków

sposób trzymania

wodzenie palcem po liniach tramwajowych, trzymanie palca w miejscu nazwy przastanku

Komentarze:

nie mam takiej wiedzy, nie potrafię znaleźć, nie widzę, nie jestem w stanie tego zrobić

Opinie: cechy wizualne

korzystanie z legendy: powtórne skorzystanie: I grupa do 55 lat II grupa +55 Doświadczenie: I grupa do 55 lat II grupa +55

kolor lini: I grupa, pozytywnie: 5 osób II grupa, pozytywnie: 5 osób rozmieszczenie numerów lini: I grupa, pozytywnie: 5 osób IIgrupa, pozytywnie: 3 osoby, negatywnie: 2 osoby 2 osoby 3 osoby 4 osoby 1 osoby 2 osoby

Podsumowanie–III grupa pytań Wynonanie zadania: Prawidłowe Częściowe Nieukończenie Czas wykonania: I grupa do 55 lat II grupa +55 Błędy: ilość osób popełniony błąd

Wyszukiwanie miasta A

Odnalezienie przystanku A

Wskazanie linie tramwajowych

10 osób

9 osób

10 osób

1 osoba 1 zad.– 6s. 2 zad.–49s 1 zad.– 20s. 2 zad.–56s

1 zad.– 4s. 2 zad.–5s 1 zad.– 12s. 2 zad.–13s

1 zad.– 47s. 2 zad.–27s 1 zad.– 98s. 2 zad.–94s

4 kilkukrotne, błędne w skazywanie miasta

1 brak odnalezienia przystanku

nazwy miejscowości

opisy i oznaczenia nazw przystanków

9 podawnie zbyt małej liczby lini tramwajowych, nie podawanie numeru lini 9, brak wyznaczenia przystanków dla danej lini oznaczenia numerów lini, kolorów lini, nazw przystanków, legenda

sposób trzymania

wodzenie palcem nad mapą

Komentarze:

nie potrafię znaleźć, nie wiem gdzie to jest, nie widzę

wodzenie palcem nad mapą, wodzenie palcem po trzymanie palca wskazul jącego na punkcie oznaczjącym przys- iniach tramwajowych, wskazywanie numerów lini i przystanków palcem wskazującym oraz kciukiem tanek i małym palcem nie byłem/łam tam nigdy nie jestem pewna/ny, nie znam tuż obok, zaraz znajdę osoby doświadczone: znam to,

Efektywność: użyte elementy mapy

Opinie: cechy wizualne

powtórne skorzystanie: I grupa do 55 lat II grupa +55 Doświadczenie: I grupa do 55 lat II grupa +55

brak oznaczenia “Świętochłowic” niewidoczna nazwa

czytelne nazwy przystanków I grupa: 2 osoby II grupa: 4 osoby nieczytelne: I grupa: 3 osoby IIgrupa: 1 osoba

kolory wprowadzają w błąd–brak podania przez badanych numeru lini 9

3 osoby 4 osoby

3 osoby 4 osoby

3 osoby 4 osoby

1 osoby 2 osoby

1 osoby 2 osoby

1 osoby 2 osoby

Podsumowanie–IV grupa pytań Wyszukiwanie miasta A i przystanku A Wynonanie zadania: Prawidłowe Częściowe Nieukończenie Czas wykonania: I grupa do 55 lat II grupa +55 Błędy: ilość osób popełniony błąd Efektywność: użyte elementy mapy

10 osób

14 sekund 29 sekund 1 podanie nieprawidłowej nazwy przystanku, brak zdecydownia nazwy miejscowości, oznaczenia przystanków

sposób trzymania

wodzenie palcem nad mapą, pokazywanie palcem wskazującym

Komentarze:

to proste, już mam, codziennie tam jestem, gdzie ta ulica

Opinie: cechy wizualne

powtórne skorzystanie: I grupa do 55 lat II grupa +55 Doświadczenie: I grupa do 55 lat II grupa +55

czytelne nazwy przystanków I grupa: 2 osoby II grupa: 4 osoby nieczytelne: I grupa: 3 osoby IIgrupa: 1 osoba 3 osoby 4 osoby 1 osoby 2 osoby

załączniki: Badanie rozpoczyna się wprowadzenia respondenta w charakter badania: • Badanie będzie dotyczyć oceny czytelności schematu komunikacji miejskiej.

• Badanie będzie składać się z 3 części. W trakcie badania otrzymasz ankiety oraz listę poleceń do wykonania.

• Oceniana będzie czytelność mapy nie szybkość wykonywania poleceń.

• W trakcie wykonywania poleceń możesz komentować co robisz, • co ułatwia ci wykonanie polecenia a co utrudnia.

• W celu zebrania pełnych informacji przebieg badania będzie nagrywany telefonem komórkowym. (podczas badania badany siedzi przy stole, może swobodnie manipulować schematem.)

I część badania

Proszę o zapoznanie się z mapą przez 1 minutę. (badacz wręcza osobie badanej schemat i odbiera po 1 minucie) Proszę o wypełnienie ankiety: (badacz wręcza wydrukowaną ankietę osobie badanej)

II część badania

W drugiej części badania zostaniesz poproszony o wykonanie kilku poleceń. Polecenia otrzymasz wydrukowane na kartce - każde polecenie na osobnej. Polecenia będą związane odnajdywaniem informacji na przedstawionym schemacie. Proszę o informacje, po przeczytaniu polecenia czy jest zrozumiałe i czy jesteś gotowy do jego wykonania.

Ankieta dotycząca badania map sieci komunikacyjnej tramwajów

Ankieta wykonywana przed badaniem, zawierająca pytania odnoszące się do uczestnika i sposobu korzystania przez niego z komunikacji miejskiej.

Drogi Uczestniku, Ankieta zawiera 11 pytań, 10 zamkniętych i 1 otwarte. Poprawne odpowiedzi weź w kółko, gdy się pomylisz skreśl x. W pytaniach wielokrotnej odpowiedzi możesz zaznaczać więcej niż jedną odpowiedź. W pytaniach otwartych odpowiedź wisz w wykropkowane miejsce. Ankieta jest anonimowa, a jej celem jest uzupełnienie informacji pozwalających na poprawne przeprowadzenie badania.

1.Proszę wybrać płeć • kobieta • mężczyzna 2.Proszę wybrać przedział wiekowy • 15-24 • 25-34 • 35-44 • 45-54 • 55+ 3. Czego dotyczy zaprezentowany schemat? ………………………………………………

4. Proszę oceń na skali czytelność prezentowanego schematu? nieprzejrzysta -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 przejrzysta nieczytelna -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 czytelna nieuporządkowana -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 uporządkowana nie zachęca do korzystania -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 zachęca do korzystania 5.. Czy podróżował/-a Pan/Pani kiedykolwiek komunikacją tramwajową, autobusową: • TAK • NIE Jeśli została zanaczona odpowiedź TAK 1a. Proszę podać częstotliwość korzystania z transportu publicznego: a) codziennie b) kilka razy w tygodniu c) kilka razy w miesiącu d) kilka razy w roku e) jednostkowo 1b. W jakich miastach/ gminach/ dzielnicach przemieszczał/-a się Pan/Pani tramwajem. (Można zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź): a) Katowice g) Siemianowice Śląskie b) Chorzów h) Czeladź c) Świętochłowice i) Będzin d) Ruda Śląska j) Mysłowice e) Zabrze k) Gliwice f) Bytom l) Dąbrowa Górnicza ł) Sosnowiec

(Badacz wręcza osobie badanej pierwsze polecenie. Czeka aż zostanie przeczytane oraz badany potwierdzi, że jego treść jest dla niego zrozumiała.

Następnie wręcza schemat i rozpoczyna odmierzanie czasu oraz nagrywanie przebiegu badania. Po wykonaniu polecenia badacz zabiera mapę i przekazuje wydrukowane kolejne polecenie i powtarza procedurę.)

Polecenia:

1. Pokaż na mapie trasę przejazdu z przystanku Osiedle Zamkowa (Będzin) do przystanku Konstantynów Fabryczna (Sosnowiec) 2. Pokaż na mapie trasę przejazdu z przystanku Bytom Olimpijska/ lub Odrzańska (Bytom) do przystanku Dworzec PKP (Mysłowice).

3. Wskaż jakie linie jednomiastowe (poruszają się tylko w jednym mieście–Katowice ) wyruszają z przystanku Katowice Rynek.

4. Wskaż przez jakie miasta przejeżdza linia tramwajowa nr 7.Proszę o pokazanie na mapie przystanku Ruda Śląska Chebzie PętlaProszę o podanie i wskazanie na mapie do jakich miast i jakimi liniami tramwajowymi możemy dojechać z tego przystanku 5. Proszę o pokazanie na mapie przystanku Świętochłowice Kościół.

Proszę o podanie i wskazanie na mapie do jakich miast i jakimi liniami tramwajowymi możemy dojechać z tego przystanku 6. Dla osób mieszkających w obrębie GOP, korzystających z komunikacji tramwajowej: Znajdź miasto, w którym mieszkasz oraz przystanek, który znajduje się najbliżej twojego miejsca zamieszkania.

2. Czy zastosowanie kolorów. (oznaczenie trasy linii tramwajowych, numery linii ) pomogły Panu(-i) w korzystaniu z mapy?

• zdecydowanie tak • raczej tak • nie mam zdania • raczej nie • zdecydowanie nie

II część badania Proszę o wypełnienie ankiety oceny użyteczności prezentowanego schematu.

3. Czy rozmieszczenie numerów linii sieci tramwajowych ułatwia wyszukiwanie właściwej trasy podróży?

• zdecydowanie tak • raczej tak • nie mam zdania • raczej nie • zdecydowanie nie 4. Czy opisy, nazwy przystanków są dla Pana/-i czytelne?

• tak • nie 5. Czy przy planowaniu podróży tramwajem skorzysta Pan/-i z badanego schematu?

• zdecydowanie tak • raczej tak • nie mam zdania • raczej nie • zdecydowanie nie

Ankieta dotycząca badania map sieci komunikacyjnej tramwajów

Ankieta wykonywana po badaniu, zawierająca pytania odnoszące się sposobu przeprowadzonego badania i do reakcji uczestnika.

Drogi Uczestniku, Ankieta zawiera 8 zamkniętych pytań. Poprawne odpowiedzi zanacz w kółko, gdy się pomylisz przekreśl x. W pytaniach wielokrotnej odpowiedzi możesz zaznaczać więcej niż jedną odpowiedź. W pytaniach otwartych odpowiedź wisz w wykropkowane miejsce. Ankieta jest anonimowa, a jej celem jest uzupełnienie informacji pozwalających na poprawne przeprowadzenie badania.

1.Czy korzystanie ze schematu linii tramwajowych w trakcie wykonywania poleceń było dla Pana/-i łatwe?

• zdecydowanie tak • raczej tak • nie mam zdania • raczej nie • zdecydowanie nie 1a. Które elementy budowy schematu utrudniały wykonanie poleceń ……………………..

1b. Które elementy budowy schematu ułatwiały wykonanie poleceń …………………….

2. Czy zastosowanie kolorów. (oznaczenie trasy linii tramwajowych, numery linii ) pomogły Panu(-i) w korzystaniu z mapy?

• zdecydowanie tak • raczej tak • nie mam zdania • raczej nie • zdecydowanie nie 3. Czy rozmieszczenie numerów linii sieci tramwajowych ułatwia wyszukiwanie właściwej trasy podróży?

• zdecydowanie tak • raczej tak • nie mam zdania • raczej nie • zdecydowanie nie 4. Czy opisy, nazwy przystanków są dla Pana/-i czytelne?

• tak • nie 5. Czy przy planowaniu podróży tramwajem skorzysta Pan/-i z badanego schematu?

• zdecydowanie tak • raczej tak • nie mam zdania

6. Zaznacz w jakim stopniu legenda mapy okazała się użyteczna • nie korzystałem/-am z legendy • korzystałem/-am z legendy /dla odpowiedzi korzystałem z legendy/ • wszystkie symbole zawarte w legendzie są dla mnie zrozumiałe • nie które symbole zawarte w legendzie są dla mnie zrozumiałe • symbole zawarte w legendzie są dla mnie nie zrozumiałe 7. Jakie były twoje odczucia w trakcie korzystania z mapy? /pytanie wielokrotnego wyboru/: a) byłem zaciekawiony, zainteresowany b) cieszyłem się z dobrze wykonanego zadania c) korzystanie z mapy było przyjemne d) neutralne e) nie potrafiłem się skupić f) rozpraszała mnie zbyt duża ilość informacji g) zadanie było nudne h) Korzystanie z mapy było nieprzyjemne i) mapa była zbyt skomplikowana j) korzystanie z mapy było irytujące