Z
ilt
MAGAZINE VOOR ZEILERS
34
- 28 januari 2009
foto:© Ruud Kattenberg
nummer
Doorzeilers! Zeilen in en op het ijs - Hollandse jachten in Sydney-Hobart Werf falliet, en dan? - Boten gesloopt in Vendée en Volvo Ocean Zeezwaluw vlucht voor raketten... - Meteo: meer over zyGrib -
reflectie...
Extreem
Zilt
34/2009
Het zou een ruige winterse etappe worden, van Singapore naar Qingdao. En ruig, dat past perfect bij het imago van de Volvo Ocean Race. De e-mail waarin Puma, Green Dragon en Delta Lloyd aankondigden dat ze tijdelijk uit de race stapten om te schuilen voor slecht weer, moesten we daarom twee keer lezen. Maar het klopte. De schippers verkozen een veilige baai boven de open oceaan met 50 knopen wind op kop. Bouwe Bekking beukte door. Was hij onverantwoord bezig of paste zijn keuzes in de sfeer van de race? Vanaf de Telefonica Blue mailde hij dat het moeilijk was om keuzes te maken. 'Are we doing the right thing?' Als een half etmaal later voor drie boten een voortijdig einde aan de etappe komt, ontstaan overal op internet discussies. Op het forum van Team Delta Lloyd zijn de meningen ongezouten: Erik: ' Team DL is het zoveelste slachtoffer van deze bizarre beukpartij. De boten zijn hier niet voor gemaakt. Het is een blamage voor het Race Committee die deze etappe heeft verzonnen.' Daan: 'Ik ben het niet eens met Erik. De race gaat alle jaargangen al over de wereldzeeĂŤn met moeilijke en zware omstandigheden, daar moet je op anticiperen als je de boot bouwt. Niet achteraf gaan roepen dat de route te moeilijk is.' Erik is niet overtuigd: 'Deze etappe is gewoon dwaas, ze roepen het onheil over zich af'. 'Volvo heeft het een en ander uit te leggen over deze route..', voegt Lisa er aan toe. 2
De gebeurtenissen zetten ook ons aan het denken. Natuurlijk, de gekozen route is in dit seizoen niet de meest logische. Evenmin als dat het schaatsen van Leeuwarden naar Leeuwarden via elf steden dat is. Ook midden in de winter trouwens. Moet je een organisatie verwijten zoiets te bedenken? Of deugen de boten niet? Sturen ontwerpers de teams met gympen op pad om de Mount Everest te beklimmen? Lastig, een boot ontwerpen die onder alle omstandigheden heel blijft en ook in licht weer vooraan vaart, is nu eenmaal onmogelijk. Blijven de zeilers over. Trappen zij het gaspedaal van hun Ferrari niet te diep in op een zandpad vol kuilen? Ook dat zou een vreemd verwijt zijn. Je kunt sporters toch moeilijk kwalijk nemen dat ze in hun prestatiedrang tot het uiterste gaan. De Volvo Ocean Race gaat over het verleggen van grenzen. Zowel die van de techniek als die van de mens. Waar die grens precies getrokken is, weet niemand tot hij er overheen gaat. 'Life at the extreme' noemt Volvo dat terecht.
Zilt
34/2009
3
foto: © Carlo Borlenghi/Rolex
Terwijl wij uitkijken naar het voorjaar, is in Australië het zeilseizoen in volle gang. Met de race van Sydney naar Hobart op Tasmanië als hoogtepunt. En waar ambitieus geracet wordt, staat natuurlijk ook fotograaf Carlo Borlenghi weer garant voor prachtige impressies. De komende maand mag deze fraaie tegenlichtopname jouw venster op het komende seizoen zijn.
4
BUREAUBLAD
5
in deze Zilt... Z
ilt
2
Reflectie
4
Bureaublad
8
Sydney-Hobart - Twee Nederlandse jachten speciaal ver-
Een overpeinzing van de Zilt-bemanning.
Je zilte scherm voor de komende vier weken.
scheept voor deze klassieker...
16
Malen in het Molengat
18
Gesloopt
24
Werf failliet, kopersverdriet
32
Drama duurt voort
40
Agenda
42
zyGrib - Weer op bestelling. De volgende stap.
48
Doorzeilers
Vast op het Wad....
VOR-etappe verloopt dramatisch.
Advies voor het kopen van een boot.
De VendĂŠe kent opnieuw uitvallers.
Weer of geen weer, genoeg te doen.
Reacties van Zilt-lezers: weg met het seizoendenken...
34/2009
6
56
Vlucht voor raketten
60
IJs! - Eenhoorn ontwijkt ijsvelden...
66
In de wind - Zeilnieuws.
72
Coville mist 1 Zilt... terug van een rondje aardbol.
74
Zilte Spullen - Nieuws van de handel.
78
De Zeezwaluw verlaat IsraĂŤl...
IJszeilen! - Hogesnelheidsgein als vanouds.
88
Zilte Wereld - Over verwegzeilers.
92
Weer en wind - Zilts zeilersweerbericht.
94
Bemanning - Zij maken Zilt.
Plus: de Zilte Wereldkaart: nu online!
Zilt
34/2009
7
12.000 mijl in 35 dagen Nederlandse jachten in Sydney-Hobart Race Tussen al het polyester en carbon van de moderne vloot racers trekken de donkerblauwe rompen van de aluminium Pinta-M en de Winsome voortdurend de aandacht. Klassiekers zijn het misschien nog niet, maar ze zijn hard op weg dat te worden. Pinta-M is gebouwd in 1972 bij Royal Huisman in opdracht van de Duitse keukenmagnaat Willi Illbruck. Al ruim 20 jaar is de door Sparkmans & Stephens getekende 41-voeter in handen van de familie Blei. Sinds zoon Atse de oude racer in 2003 van zijn vader overnam, staat er elk jaar een druk wedstrijdprogramma op de agenda. Huisman bouwde in 1972 ook de Winsome, een vergelijkbaar S&S-ontwerp. De laatste 12 jaar wordt deze beauty in topconditie gehouden door schipper Harry Heist.
foto:© Pinta-M
De twee boten van dezelfde bouwer, dezelfde ontwerper en bijna dezelfde lengte komen elkaar regelmatig tegen bij wedstrijden op zee. Na een Cowes Week of North Sea Race trekken de bemanningen als vanzelfsprekend naar elkaar toe. Aan de bar wordt de wedstrijd geanalyseerd en komen nieuwe plannen op tafel. “De Fastnet Race was geweldig, zijn jullie daar volgend jaar ook bij?” “Misschien, we zijn wel klaar voor een ruige lange race.” “Eigenlijk zouden we ooit eens mee moeten doen aan de Sydney-Hobart Race...” “Nog een biertje allemaal?” 8
TEKST SJORS VAN DER WOERD
9
‘Naar Australië zeilen is geen reële optie...’ 10
De Sydney-Hobart blijft jarenlang een prettig onderwerp aan de toog, totdat Atse Blei van de Pinta-M voorjaar 2008 met een concreet plan komt. “Ik wil die klassieker ooit een keer varen en er niet alleen over blijven praten. De boot naar Australië zeilen is geen reële optie. Van jachttransporteur Sevenstar heb ik een offerte om de boot als deklast naar Sydney te verschepen. Doen jullie mee?” De beslissing is snel gemaakt. In september varen Pinta-M en Winsome naar Antwerpen en worden daar op de Sampogracht gehesen, een containerschip van Rederij Spliethoff. Vijf weken later legt de Sampogracht aan in Brisbane, Australië. Agent Sevenstar lost de twee S&S schoonheden en loodst ze door de douane. Pinta-M en Winsome liggen al afgemeerd in een marina als de eerste bemanningsleden per vliegtuig arriveren.
Wat kost het? Beladers van Sevenstar Yacht Transport zetten de twee Huisman 41-voeters aan boord van de Sampogracht. De Pinta-M met staande mast aan dek, de Winsome met de mast plat onderdeks. Een enkele reis van Antwerpen naar Brisbane voor een boot van ruim 12 meter kost tussen de 35.000 en 40.000 dollar. Dit is inclusief bok, belading en transportverzekering. Een retour ligt tussen de 65.000 en 70.000 dollar. 11
foto:© Pinta-M
De 550 zeemijl van Brisbane naar Sydney varen de boten op eigen kiel.
foto:© Pieter Köhne
‘In Bass Strait moet het ruig gaan worden...’
12
Perfect eerste etmaal Al weken beheerst de race de Australische kranten. Even zijn zeilers grotere helden dan de rugbytoppers. Bookmakers doen goede zaken. Tweede Kerstdag heet hier Boxing Day. De blauwe lucht en de zomerse temperatuur doen de Nederlandse kerst nog verder weg lijken dan het al is. Duizenden boten zoeken in de baai van Sydney een plek om de start van de 64ste ‘SydHob’ te kunnen zien. Winsome en Pinta-M komen uit in de IRC-4. Er is één startschot voor twee startlijnen die een paar honderd meter achter elkaar liggen. De maxiracers hebben weinig ruimte tussen de twee lijnen en stuiven met 15 knopen door de botenchaos. De twee NED-teams komen goed weg. De bemanningen van de Pinta-M en de Winsome zijn vrienden, maar op het water is de strijd fel. De twee boten houden elkaar constant in de gaten. Het eerste etmaal zijn de condities perfect. Bij 20 tot 25 knopen wind maken ze ruim 175 zeemijl in de eerste 24 uur. In Bass Strait moet het ruig worden. Aan dit stuk zee dankt de Hobart Race zijn reputatie. Bijna alle edities van de wedstrijd zijn verzeild in stormachtige condities. 'The most gruelling long ocean race in the world', belooft de organisatie De heftige 628 mijl aan 13
de wind in steile zee is waar de zeilers het voor doen. Vijf dagen in een wasmachine, dat is de uitdaging volgens Pinta-M bemanningslid en Withbreadveteraan Hein Roemers. “Pijn is fijn”, voegt hij daar nog aan toe. Maar de pijn blijft uit. In Bass Strait staat nauwelijks wind. Op een gladde zee persen de bemanningen elke mijl uit de boten. De twee Nederlanders teams zijn zich constant bewust van elkaars positie. Steeds opnieuw berekenen ze elkaars kansen op handicap. De Pinta-M is iets zwaarder en heeft een iets gunstigere correctiefactor. Harry Heist ligt met zijn Winsome op kop, maar nog lang lijkt de strijd onbeslist. De wind blijft zwak tot matig. Als de Winsome bij Hobart over de finish gaat heeft de Pinta-M nog 12 zenuwslopende mijlen voor de boeg. Het kan bijna niet meer, maar ze geven zich niet makkelijk gewonnen. Dan valt de wind helemaal weg. Uren duren die laatste mijlen, en het kost de Pinta-M zelfs de tweede plaats op handicap. Winsome pakt de beker, het zusterschip wordt derde. Atse Blei: “Mijn grootste nachtmerrie is uitgekomen. Voor mij zit de uitdaging van deze wedstrijd in het ruige weer. Daarvoor doen we mee, daarvoor verschepen we onze boot naar de andere kant van de wereld. Dit is een prachtevenement, maar ruig was het niet. Volgend jaar schrijven we de Pinta-M weer in. Hopelijk maakt de Sydney-Hobart dan zijn reputatie waar.”
14
15
foto:© Pieter Köhne
‘We persen elke mijl uit de boot...’
16
Malen in het Molengat Oud-IF zeiler en luchtfotograaf Henk de Jong vliegt voor een fotoklus over het Wad. In het Molengat ziet hij een boot in moeilijkheden en herkent direct dat het hier om een IF gaat. Henk maakt deze bijzondere foto en spoort via de Marieholmvereniging de onfortuinlijke zeiler op. Arjan Pouw van de Armare vertelt zijn verhaal. Met een stevige 4 Beaufort geniet ik van de tocht buitenom van Vlieland naar Den Helder. Plotseling loopt de boot vast. De ebstroom is sterker dan ik dacht. Het is snel duidelijk dat ik niet zelfstandig van de plaat af zal komen. Ik roep de kustwacht op, trek m'n zwemvest aan en sluit de kajuitingang af. Al na een half uur verschijnt de KNRM-boot. Het overbrengen van de sleeplijn gaat moeizaam, door de ondiepte kan de reddingboot niet dichtbij komen. Uiteindelijk lukt het en krijgt de Armare een sleep naar Den Helder. Aan de kade wordt nazorg verleend. Anders dan de ANWB vraagt de KNRM pas na afloop of je (vrijwillig) lid wilt worden...
Met dank aan Henk de Jong en de redactie van Mariteam, het blad van de Marieholmvereniging. 17
foto:Š Gabriele Olivo/Telefonica Blue/Volvo Ocean Race
Gesloopt 4e etappe Volvo Ocean Race verandert in slagveld Je kunt veel zeggen van de nieuwe route van de Volvo Ocean Race, maar niet dat de organisatie het de deelnemers makkelijk maakt. De vierde etappe die op 18 januari van start ging en in de komende dagen finisht, vergt het uiterste van boten en bemanningen. De etappe begint in Singapore, net iets boven de evenaar, en voert naar het Chinese Qingdao, 2200 mijl noordelijker en dertig graden koeler. De race begint rustig. De koers is weliswaar hoog aandewind, maar de eerste dagen is de zee kalm en de temperatuur aangenaam. 18
TEKST RUUD KATTENBERG
video
Als op de zesde dag de windmeters niet meer onder de 35 knopen komen, ligt de vloot nog dicht bij elkaar onder de relatieve beschutting van de Filippijnse kust. Iedereen vreest de zeestraat tussen de Filippijnen en Taiwan die de boten moeten oversteken. De wind haalt daar nog eens extra uit en er staat een stroming van 3 knopen recht op de windrichting die de zorgt voor een hoge, verwarde zee. Het zal nog veel erger worden dan de grootste pessimist voorzag...
19
foto:Š Gabriele Olivo/Telefonica Blue/Volvo Ocean Race
Als leider in de wedstrijd gaat Puma als eerste de strijd met met de omstandigheden aan. Maar al na enkele uren toont de koerslijn van de schoenenboot aan, dat het eerste slachtoffer is gevallen. Puma heeft zijn giek gebroken en zoekt beschutting in een Filippijnse baai. Ook Green Dragon gaat voor anker. De Ieren hebben een paar dagen eerder hun voorstag verloren en zijn onder deze omstandigheden te kwetsbaar. In dezelfde baai krijgen ze gezelschap van Team Delta Lloyd. Het grootzeil van de boot van de Nederlandse sponsor is flink beschadigd. Bovendien is 20
bij het strijken, de giek op dek gevallen en heeft een van de stuurwielen verpletterd. Als ook Telefonica Black terugkeert met een scheur in de romp en de beide Ericcsons bij de noordpunt van de Filippijnen de situatie nog even aanzien, is feitelijk alleen Bouwe Bekkings Telefonica Blue nog echt aan het racen. Na een verschrikkelijk oversteek bereikt Telefonica Blue relatief ongeschonden de oostkust van Taiwan. Vierentwintig uur later zijn ook de anderen weer onderweg. De beide Ericcsons volgen op zo'n 65 mijl. Green 21
foto:Š Gustav Morin/Ericsson 3/Volvo Ocean Race
Dragon, Puma en Delta Lloyd hebben hun wonden gelikt, verbonden en bepleisterd en gaan eveneens op weg naar China. Alleen Telefonica Black blijft achter, de boot is niet meer zeewaardig genoeg voor de resterende 1000 mijl. Net als de anderen denken in rustiger vaarwater terecht te zijn gekomen, escaleert de weersituatie opnieuw. Ten noorden van Taiwan, ontdekt de bemanning van Ericcson 3 een aantal scheuren en een gat in het voorschip. De bemanning kan de boot ternauwernood drijvend houden, maar komt uiteindelijk toch veilig aan in Taiwan. Een half etmaal later, constateert ook de Delta Lloyd-bemanning grote structurele schade rond de boeg. Ook voor hen is alleen omkeren naar Taiwan de enige veilige optie. Ook Telefonica Blue en Green Dragon hebben ernstige schade aan de boeg opgelopen, maar zij hopen de finishplaats op eigen kiel te kunnen bereiken. Welk effect deze ontwikkeling op het vervolg van de Volvo Ocean Race heeft, is nog moeilijk te zeggen. Of alle logistieke en technische problemen nog voor de herstart op 14 februari kunnen worden opgelost, is maar zeer de vraag. Net als de uitslag van deze dramatisch verlopen 4e etappe. Die haalde net niet de deadline van deze Zilt.
ADVERTENTIE
VORMGEGEVEN KRACHT
TECHNAUTIC 17 verschillende modellen Waterdichte motorbehuizing (IP67) Kettingschijven ook geschikt voor ankerlijn Verkrijgbaar in sterktes van 300 tot 3000Watt ‘s Werelds grootste fabrikant van elektrische ankerlieren 200 verschillende configuraties, met of zonder kaapstander
Hoge prestaties en compacte afmetingen. Door innovatieve overbrenging: lager stroomverbruik. Gebalanceerde materiaalkeuzes geven de Quick lieren hun grote sterkte en levensduur. Kettingschijven ook geschikt voor ankerlijn. Voorzien van sensor voor toepassing van een kettingteller. Alle lieren worden geleverd compleet met relais voor op en neer bediening. Een uitgebreide keuze aan optionele bedieningsschakelaars.
VOOR MEER DEALERINFORMATIE:
ONDERDEEL VAN UW SCHIP 23
foto:Š Istockphoto
TEKST HANS MARTENS
Werf failliet, kopersverdriet De economische malaise laat ook botenbouwers niet ongemoeid. En de slachtoffers zijn niet de minste. Gerenommeerde namen als Dehler en Etap konden het zware weer niet meer ontwijken en ook de Nederlandse Hanse importeur moest zijn meerdere erkennen. Dat het economische klimaat niet zonder gevolgen blijft voor hun nietsvermoedende klanten, is wel duidelijk. Sommigen zagen hun droom al vervliegen en zijn hun geld kwijt. Boten en aanbetalingen staan op het spel. Is zoiets te voorkomen en hoe? Zilt zoekt het uit... Mr. Frits Hommersom, van Hommersom advocatuur (www.hommersomadvocatuur.nl) is gespecialiseerd in watersportzaken en heeft een aantal duidelijke adviezen voor kopers van nieuwe en gebruikte schepen. Zoek een werf die bouwt volgens redelijke algemene voorwaarden (HISWA-voorwaarden, zie kader) of die deze voorwaarden als model wil hanteren. Vraag de jaarstukken op van de werf bij de Kamer van Koophandel. Die geven een beeld van de financiĂŤle situatie van de werf. Heb je twijfels, overleg dan met de bank van het bedrijf over een bankgarantie (zie kader). Zodra de bank daar moeilijk over doet, is het verstandig om de keus voor deze werf nog eens te overwegen. Laat het casco registreren bij het Kadaster. Door een nadere overeenkomst van levering met de bouwer en de registratie word je eigenaar van het casco en van alle onderdelen die voor de bouw van het casco worden gebruikt. Na montage horen alle onderdelen juridisch tot het schip. Het maakt dan ook niet uit of er onderaannemers in het spel zijn. Na een
faillissement kunnen schuldeisers geen aanspraak maken op jouw geregistreerde casco. Merk, registreer en fotografeer alle onderdelen die op werf zijn opgeslagen voor je schip. Bij eventuele geschillen heb je dan bewijs dat deze onderdelen bij het schip horen en dus van jou zijn. Na montage horen de onderdelen juridisch tot het schip. Schuldeisers kunnen daar geen aanspraak op maken.
Kopen bij een importeur Veel importeurs hanteren de volgende constructie: de aanbetaling van bijvoorbeeld 10 % van de koopsom storten ze op een ‘Stichting Derden Geld’ rekening. De bank die deze rekening beheert, zorgt ervoor dat het geld alleen wordt gebruikt voor de aankoop van het bestelde schip. Bij aflevering betaalt de klant bijvoorbeeld nog eens 75 % en de resterende 15 na geslaagde proefvaart. Het is denkbaar dat de importeur bij faillissement de ‘Derden’ rekening toch nog leeghaalt en je de aanbetaling kwijt bent. Daartegen kun je jezelf indekken door de aanbetaling in depot te storten bij een notaris, of door een bankgarantie te nemen.
Kopen van een gebruikt schip Nu wordt het volgens Frits Hommersom pas echt leuk. Er zijn volgens hem vijf zaken waarmee je rekening moet houden: Eerst (laten) keuren dan kopen. Het is niet zo slim om 100.000 euro uit te geven voor een schip waarvan je niet weet, of het ook wel blijft drijven. Dat is wat gechargeerd, maar heel veel kopers worden verliefd op de lijn, de perfecte indeling en tekenen. Met een expertiserapport kun je ook onderhandelen over de prijs. Tekenen staat gelijk aan kopen en een mondelinge toezegging staat gelijk aan tekenen. Dus nooit iets toezeggen, of tekenen voordat de expert het schip heeft bekeken en er een prijsindicatie is. Is de verkoper ook de eigenaar? Wettelijk ben je verplicht dit na te gaan. Gewoonlijk zoekt de jachtmakelaar of handelaar het uit en controleert daarvoor aankoopfacturen, verzekeringspapieren of trekt het na.
26
27
foto:Š Sjors van der Woerd
Bijvoorbeeld bij het scheepsregister. Mocht na verkoop blijken dat de verkoper de eigenaar niet is, dan heb je een groot probleem. Is de BTW betaald en rust er geen beslag op? Op schepen die buiten de EU zijn geregistreerd, of schepen van buitenlandse eigenaren is soms geen BTW betaald. Om te voorkomen dat je de BTW alsnog moet betalen kun je een verklaring daarover in het koopcontract laten opnemen. Als je van een particulier koopt, vraag dan naar de aankoopnota met de BTW of een verklaring van de douane. Wat koop je? Bij het koopcontract hoort een specificatie van alle onderdelen die met de boot worden verkocht om te voorkomen da de verkoper zich bedenkt en alsnog de kaartplotter uit het schip haalt. Een modelkoopcontract kun je downloaden van ‘Maar misschien wel de allerbeste garantie tegen veel ellende’, besluit Mr. Frits Hommersom zijn aanbevelingen: ‘Is in alle gevallen een portie gezond wantrouwen...’.
Aanbetalingen voor nieuwe Dehlers weg Door het faillissement van de Dehler werf in Duitsland zijn een aantal potentiële eigenaren mogelijk de aanbetaling voor hun nieuwe schip kwijt. Voor een aantal mensen gaat het om aanzienlijke bedragen, volgens Sjaak Haakman , directeur Dehler Benelux. De kopers bestelden hun Dehler in Nederland bij Dehler Benelux die de aanbetalingen overmaakte naar de werf. Constructies met bankgaranties of ‘Stichting Derden Geld’ werden niet gehanteerd. Het geld voor de aanbetalingen zit nu in het faillissement en de curator zal daarover beslissen. De kans is dan groot dat er maar weinig van het geld overblijft. Maar er bestaat volgens Sjaak Haakman een kans dat de werf een doorstart maakt en dan zal de werf ‘deze kopers zeker niet willen verliezen’.
HISWA-voorwaarden In samenwerking met de ANWB en de Consumentenbond heeft de HISWA-vereniging een aantal Algemene Voorwaarden opgesteld. Hierin worden de rechten en de plichten van de consument en ondernemers omschreven. Zij kunnen de koper veel last besparen. Echter alleen HISWA-leden mogen deze voorwaarden hanteren, want er rust auteursrecht op. Maar je kunt met een niet-aangesloten werf overleggen om soortgelijke voorwaarden op te stellen en te hanteren. Voor kopers gelden de Algemene Aannemings-, Verkoop- en Leveringsvoorwaarden. Deze zijn van toepassing op elke overeenkomst van koop, verkoop, bouw van nieuwe boten, casco’s of onderdelen daarvan. De voorwaarden regelen onder andere de garantie, levering, levertijd, koopprijs, betalingsvoorwaarden en aansprakelijkheid. Ze zijn te downloaden van: www.hiswa.nl. Dit geldt ook voor de Algemene Voorwaarden Bemiddeling Jachtmakelaars. Ook weer exclusief voor makelaars die lid zijn van de HISWA Vereniging. Bij geschillen tussen een consument en een HISWA –lid, kan de consument uitspraak vragen van de Geschillencommissie Waterrecreatie: www.degeschillencommissie.nl. Het advies van de commissie is bindend, maar doet geen uitspraak over zaken waarvan het belang groter is dan 14.000 euro; tot dat bedrag staat de HISWA garant.
29
Bankgarantie en registreren bij het Kadaster Met een bankgarantie kun je jezelf indekken tegen het failliet gaan van een importeur, of werf die jouw boot in aanbouw heeft. Met deze garantie staat de bank garant voor de koopsom. Gaat het bedrijf failliet, dan krijg je het resterende deel van het geld in ieder geval terug. Zodra een bank die garantie geeft, mag je verwachten dat de werf of importeur solide is, want ze kennen de financiĂŤle positie van het bedrijf of doen daar onderzoek naar. Banken lopen liever geen risico. Bovendien betaalt de bank pas als aan de garantievoorwaarden is voldaan en verhaalt dat op de contra-garantie die de opdrachtgever heeft moeten stellen. Banken doen dat overigens niet gratis, ze berekenen kosten en die kunnen aardig oplopen, zeker als het over dure schepen gaat. Je kunt de kosten beperken met de volgende constructie: neem bankgarantie voor bijvoorbeeld alleen het casco van 75.000 euro. Zodra er een begin van een casco/schip is, laat je, om het juridisch waterdicht te maken, het schip registreren bij het Kadaster. Zodra het casco klaar is, ben je daar eigenaar van en blijft het bedrag van de bankgarantie staan voor het volgende deel: de technische installaties. Herhaal deze constructie tot het schip klaar is.
30
ADVERTENTIE
31
32
foto: Š Chileense Marine/VendÊe Globe
TEKST RUUD KATTENBERG
Drama duurt voort VendĂŠe Globe nadert ontknoping Als we de vloot na ons vorige samenvatting verlaten, is de kopgroep ten zuiden van AustraliĂŤ, de Stille Oceaan binnengevaren. De gebeurtenissen rond Yann Elies hebben veel indruk gemaakt en iedereen is extra voorzichtig. En daar is ook alle reden toe, want ook tijdens de tweede maand van de race rond de wereld ontbreekt het niet aan dramatiek.
33
Nog meer uitvallers Ook in de achterhoede dunnen zwaar weer en domme pech de deelnemerslijst verder uit. Derek Hatfields Aligimouss gaat plat en verliest daarbij twee zalings. Hij wijkt uit naar Tasmanië. Op Jonny Malbon's Artemis is het grootzeil het probleem. Het zeil delamineert zo ernstig dat doorvaren onverantwoord is. Dee Caffari's grootzeil (foto) ziet er al even gehavend uit, maar zij vaart wel door. 34
foto:© Dee Caffari
foto:© Jean-Pierre Dick
Terwijl de Indische Oceaan zich lang niet van zijn slechtste kant liet zien, heeft de Pacific het heel wat minder goed voor met de vloot. Kort nadat het ‘halverwege-punt’ is gepasseerd, raast de zwaarste storm van de race over de voorhoede van de vloot. Koploper Michel Desjoyeaux ontloopt het ergste weer en ook Roland Jourdain ontsnapt zonder problemen. Heel anders vergaat het Sebastien Josse die op de derde plaats ligt. Zijn BT wordt platgeslagen en loopt onherstelbare schade op aan de roeren (foto). Josse moet opgeven en wijkt uit naar Nieuw-Zeeland. Het tweede slachtoffer is Jean-Pierre Dick. Na de knappe eerdere reparatie aan een van de roeren van Virbac Paprec, begeeft nu het andere roer het. Dit keer is het echt niet meer te repareren en verdwijnt de voormalige koploper definitief uit de rangschikking.
35
foto:© Jean Marie Liot/DPPI/Vendée Globe
Kaap Hoorn
Na enkele uren wordt de boot vanuit de lucht gevonden. Op zijn kop. De bulb van de kiel is verdwenen. Over Le Cams lot is niets bekend. Vincent Riou en Armel Le Cléac'h liggen zo'n 150 mijl achter Le Cam en spoeden zich naar de onheilsplek. Terwijl zij bij toerbeurt rond de omgekeerde romp cirkelen, maken de mannen schreeuwend hun aanwezigheid kenbaar. Tevergeefs lijkt het. Tot Vincent Riou plotseling duidelijk antwoord hoort. Jean Le Cam leeft nog.
foto:© Vincent Riou
Gered In zijn overlevingspak duikt Jean door de kajuitingang om bij de spiegel boven water te komen. Vincent merkt hem vrijwel onmiddellijk op, maar het manoeuvreren in de hoge zee is moeilijk. De derde poging wordt er een van buigen of barsten. Riou stuurt PRB noodgedwongen nog dichter langs de gekapseisde romp dan hij zou willen. Even later staat Le Cam aan dek.
36
foto:© Chileense Marine
Michel Desjoyeaux bereikt Kaap Hoorn op 4 januari (foto vorige pagina). Roland Jourdain passeert het legendarische landpunt ruim een dag later. Jean le Cam wordt de derde die de Stille Oceaan voor de Atlantische oceaan verruilt. Althans daar lijkt het op, tot precies ten zuiden van de Rots, het noodbaken van VM Matériaux afgaat.
Maar daarmee is het gevaar nog allerminst geweken. Bij het langsvaren is de uithouder van PRB achter de kielvin van VM Matériaux gehaakt waarbij de verstaging ernstig beschadigd is. De mast staat onder 30 graden en kan elk moment overboord gaan. Maar Le Cam is opmerkelijk bij zijn positieven en helpt zijn redder snel overstag te gaan. Het lukt de mannen om de mast te redden en koers te zetten naar de Zuid-Amerikaanse kust om daar Le Cam af te zetten en een oplossing te vinden voor de kreupele tuigage. Maar het drama is nog niet ten einde. Al binnen de relatieve beschutting van de Patagonische wateren, gaat de mast van PRB alsnog overboord. De boot wordt door de Chileense marine naar Puerto Williams gesleept waar Vincent Riou en Jean Le Cam veilig aan land stappen. De deelnemerslijst van de Vendeé Globe telt weer twee boten minder. Nog maar twaalf boten zijn op weg naar Les Sables d'Olonne.
foto:© Roland Jourdain
Het laatste rechte eind Eenmaal terug in de Atlantische oceaan komt de strijd tussen Michel Desjoyeaux en Roland Jourdain (foto) in een cruciale fase. De schipper die de snelste route door de verradellijke lichtweerpatronen van de Zuid-Atlantic weet te vinden, kan een beslissende slag slaan. Michel Desjoyeaux doet zijn reputatie eer aan. Zijn routeringsbeslissingen pakken telkens net iets gunstiger uit dan die van zijn directe tegenstander. Hij bouwt zijn 37
foto:© Chileense Marine
Mast overboord
foto:© Vincent Curutchet/DPPI
voorsprong geleidelijk uit. Op de evenaar is het verschil een kleine 500 mijl, zo´n twee dagen varen onder gemiddelde condities. Zonder technische tegenslag zou het ruim voldoende moeten zijn voor de overwinning.
Laatste loodjes Als deze Zilt verschijnt zeilt Michel Desjoyeaux (foto) in de buurt van de Azoren, op zo´n 1200 mijl van de finish. Afgaande op de laatste weerprognoses zou Foncia rond 1 februari, 84 dagen na de start, in Les Sables d´Olonne kunnen aankomen. Roland Jourdain en Armel Le Cléac'h consolideren hun tweede en derde positie, maar lijken met respectievelijk 750 en 11000 mijl achterstand uitgeschakeld voor de eindoverwinning. Toch zullen de koplopers in de race met enige regelmaat terugdenken aan wat Mike Golding vier jaar geleden overkwam. Letterlijk in het zicht van de eindstreep, verloor Golding zijn kiel. Ook in de Vendée Globe worden de prijzen pas na de finish verdeeld.
38
T /M 16 JAAR G R A T IS TOEGANG!
3 T/M 8 MAART
AMSTERDAM RAI
WWW.HISWA.NL
WATERSPORTERS GAAN NAAR DE HISWA NIEUW: VRIJ REIZEN MET NS EN GVB BIJ AANKOOP TOEGANGSKAART VÓÓR 27 FEBRUARI VIA HISWA.NL* * LEES DE VOORWAARDEN OP HISWA.NL
39
Februari 2009
1 februari
Winterwedstrijden, WV Almere Enkhuizen, wv-almere.nl
1 februari
IJspegel, Scheveningen. www.ijspegel.com
2 februari
Winterwedstrijden, Drimmelen, www. wsvbiesbosch.nl
8 februari
Winterwedstrijd, Hoorn, scherpe jachten. www. wsvhoorn.nl
8 februari
Grevelingen Cup, Port Zelande Ouddorp, ORC, Toerklasse, First 31.7, J/80, X-35. www. Grevelingencup.nl
8 februari
Winterwedstrijd, WSV Viking, Den Bosch, www. Wsvviking.nl
14 februari
Start VOR etappe 5. Qingdao-Rio. www. Volvooceanrace.com
15 februari
Winterwedstrijd, Braassem, J22 - J24 ORC - Maxfun www. braassemermeer.nl
15 februari
IJspegel, Scheveningen, www.ijspegel.com
40
ZEILAGENDA
15 februari
Winterwedstrijden, WV Almere Enkhuizen, wv-almere.nl
22 februari
Inhaal-winterwedstrijd, Braassem, www.braassemermeer.nl
28 februari
Coldhanded Cup, Lelstad, www. coldhandedcup.com
Beurzen 6-11 februari
Boot Holland, Leeuwarden. www. boot-holland.nl
9-15 februari
Belgian Boatshow. www. belgianboatshow.com
3-8 maart
Hiswa, Rai Amsterdam. www. hiswa.nl
Evenement opgeven? Mail naar agenda@ziltmagazine.nl
41
Weer op bestelling zyGrib, de volgende stap in gribfiles - deel 2 In de vorige editie van Zilt maakten we voor het eerst kennis met zyGrib en leerden de meest elementaire functies van het programma kennen. Dit keer verdiept Henk Huizinga zich in de meer geavanceerde meteorologische opties van de nieuwe gribfileviewer zyGrib.
foto:Š Istockphoto
video
42
TEKST HENK HUIZINGA
Voor veel zeilers blijft interesse in het weer beperkt tot het gedrag van de wind. Dat is niet zo vreemd. Want hoe vervelend neerslag, kou of gebrek aan zonneschijn ook zijn, ze zijn ondergeschikt aan het effect dat de snelheid en de richting van de wind hebben op het comfort en de veiligheid aan boord. De gribfiles die we meestal aan boord gebruiken, spelen daar perfect op in. Uit het enorme pakket complexe weersinformatie filteren ze alleen de winddata waar we zo in ge誰nteresseerd zijn. Vertaald naar eenvoudig te begrijpen symbolen en ontdaan van alle ballast, lijkt het de ideale oplossing voor de meteoleek. Helaas bedriegt ook hier de schijn. Het weer wordt nu eenmaal niet minder complex door belangrijke parameters buiten beschouwing te laten. Ook niet als het alleen om wind gaat. Een windprognose is pas echt waardevol als we ook zijn betrouwbaarheid kunnen beoordelen en daarvoor is veel meer informatie nodig dan windveren alleen. Doordat zyGrib veel grotere gribfiles binnenhaalt met talloze informatielagen, helpt het programma je om vat te krijgen op de samenhang van fenomenen. Natuurlijk is er voor het op zijn waarde schatten van die extra parameters wel een beetje kennis en vooral veel interesse in de mechanismen achter het weer nodig. Maar de modale zeiler die deze moeite wil nemen, wordt ruimschoots gecompenseerd. Door slim gebruik te maken van het programma zal hij een weerbericht kunnen samenstellen dat helemaal op zijn situatie is toegespitst.
43
Temperatuur en vochtigheid De vorige keer beperkten we ons tot wind en luchtdruk, de meer gebruikelijke parameters in elk gribfile-programma. zyGrib kan echter nog veel meer waarden uit het GFS-model zichtbaar maken. Daarvan nemen we dit keer temperatuur en vochtigheid onder de loep. De twee elementen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hoe warmer de lucht, des te meer vocht (waterdamp) deze lucht kan bevatten. Als de hoeveelheid vocht gelijk blijft, maar de temperatuur daalt, raakt de lucht verzadigd en kan er geen waterdamp meer worden opgenomen. Uit de resterende damp ontstaat dan mist of nevel. Ook het ontstaan van bewolking is zo te beschrijven. Omdat temperatuur daalt met het toenemen van de hoogte, raakt de opstijgende lucht verzadigd en vormen zich wolken.
Dauwpunt De temperatuur en de vochtigheid van de lucht is met instrumenten eenvoudig te meten. Uit de gevonden waarden kun je vervolgens het dauwpunt van de lucht berekenen. De uitkomst is de temperatuur waarbij verzadiging optreedt. 's Ochtends kan dat dauw zijn, het fenomeen waaraan de waarde zijn naam ontleent. Maar evengoed kan de overtollige waterdamp zich als mist of nevel manifesteren. Anders dan het grote publiek, zijn meteorologen meer geïnteresseerd in het dauwpunt van de lucht dan in de omgevingstemperatuur. Het dauwpunt vertelt ze immers veel meer over de kenmerken van een de luchtsoort. Verschillen in dauwpunttemperatuur zijn zelfs een belangrijke indicator voor fronten.
Potentiële waarden In de legenda is in de nieuwste versie van zyGrib meer ruimte beschikbaar gekomen voor deze grootheden. Naast de verwachte temperatuur wordt zowel de verwachte minimum- als maximumtemperatuur aangegeven. Leuk om te weten, maar verder niet echt nuttig aan boord. Daarnaast wordt de potentiële temperatuur (Temp. potential) aangegeven. Daarmee kan een uitspraak over de stabiliteit van de lucht worden gedaan. Kort door de bocht: als deze waarde lager is dan de omgevingstemperatuur, is de lucht onstabiel. Maar ook dat is geen parameter waar een zeiler veel extra informatie uit kan distilleren.
44
Mistverwachting Anders is het met de relatieve vochtigheid. Door de temperatuur van de lucht te vergelijken met die van het dauwpunt, kan een uitspraak worden gedaan over die vochtigheid. Hoe dichter de twee bij elkaar liggen, hoe hoger de vochtigheidsgraad van de lucht. Bij gelijke waarden staat de kolom Relative Humidity dan op 100%. Door in ‘GRIB-data’ het vinkje Gab temperature-dew point aan te zetten wordt in de kaart met een donkere kleur aangeven waar het verschil gering is. Dat zijn de gebieden waar je rekening moet houden met mist of ten minste matig zicht. Door in het programma de instelling Smooth colors uit te zetten, zijn de kleurverschillen het best te zien. Mist is misschien wel het meest verraderlijke weerelement voor zeilers. Anders dan zijn concurrent, harde wind, is het fenomeen niet uit een weerkaart te halen. Door de vochtigheid van de lucht via zyGrib te monitoren, lijkt het erop dat we ook aan boord voor het eerst een eenvoudig instrument in handen hebben om het zicht op langere termijn in te kunnen schatten.
Satellietfoto werkelijke situatie
zyGrib 72 uurs prognose
De functie in zyGrib is zo nieuw dat we hem nog niet volledig konden toetsen aan de praktijk. De eerste indrukken zijn echter veelbelovend. In het voorbeeld zien we op de satellietfoto van 10 januari 2009 een uitgestrekt mistveld over het oosten van Duitsland en Denemarken liggen. In zyGrib was 3 dagen (!) daarvoor al te zien, dat in dat gebied geen verschil tussen de verwachte temperatuur en het dauwpunt zou optreden. 45
ADVERTENTIE
Movares
Zeilrace & Rally Zeilrace & Rally organiseert i.s.m. Jachtclub Scheveningen
Scheveningen - Zuid Bretagne start op 11 juli 2009
Een unieke race en toertocht van ca. 550 nm, die u en uw bemanning in ĂŠĂŠn keer naar Le Crouesty in de baai van Quiberon brengt. Dit is het zeilwalhalla aan de Zuid Bretonse kust, een vakantiebestemming met onbegrensde mogelijkheden. Zoals gebruikelijk zullen verschillende evenementen worden georganiseerd. Van lezingen over een goede voorbereiding tot en met festiviteiten in Le Crouesty.
Inschrijving is geopend! 13 februari is er een gratis informatie avond in Muiden. 20:00 uur bij de societeit van de Koninklijke. 14 maart is er in Nieuwegein een workshop met onderwerpen zoals veiligheid, meteo, communicatie en uitrusting.
www.zeilrace-rally.nl
46
ZILTE KLIKS
Marine Communication Specialists
Wonen met privĂŠhaven aan open vaarwater?
www.hamptoncourt.nl
NAZ
NAZ
HARLINGEN
van de bouwersHARLINGEN Wanderer 34-37 bouwers van de Wanderer 34-37 KLIK EN VERGROOT JE VAARGEBIED
Solent Run Lange afstand Zeezeiltraining 9-daagse training 27 maart t/m 4 april 2009
OCEAN PEOPLE
K L I K v o o r m e e47 r i n f o r m a t i e
Doorzeilers Het zeilseizoen duurt 12 maanden
Het begon als een vraag in onze donderdagse Meteo Editie. Op een grauwe ochtend ergens achterin november vroegen we ons openlijk af, of zo’n weerbericht midden in de winter nog wel zin heeft. Staan al die boten niet gewoon op de kant te huiveren onder een klapperende wintertent? Zitten al die zeilers niet gewoon lekker voor de kachel? Gebruiken ze de weekenden uitsluitend om dat te doen waar een zeiler in het warme seizoen weinig aan toekomt? Anderzijds, zo twijfelden we verder, zijn de steigers van jachthavens duidelijk minder leeg dan een decennium geleden. En wie op koude zondagmiddag over de dijk naar Lelystad rijdt, ziet altijd wel een paar zeiltjes in de verte. Hebben goede zeilkleding, bootverwarming en warme douches het seizoenendenken dan toch tot een ouderwets dogma gedegradeerd? De antwoordenstroom kwam nog diezelfde dag op gang. Met een duidelijke rode draad: ‘Natuurlijk zeilen we door...’ Op deze pagina’s vind je een selectie uit die mails.
48
Meer tekst dan de titel ‘Obelix op Terschelling’ stuurde Theo Hin niet mee. Maar misschien is deze foto ook wel veelzeggend genoeg. ‘Kerst op Terschelling’ kwam in veel reacties terug. Dit keer moest een aantal diehards echter zijn meerdere erkennen in de ijsgang op de Waddenzee. 49
Na drie seizoen laten we de Libertas dit jaar een winter droog staan, schrijft Jan Immink met enige spijt. Ook Jan is een van de Terschellinggangers zoals de besneeuwde boot uit een vorige winter laat zien.
50
DOORZEILERS
‘'s Winters zeilen, wij zijn er gek op...’
Er is niets zo mooi en rustgevend als op een stille winterse dag met de boot het water opgaan, een verlaten eilandje opzoeken (zie foto), een stuk zeilen of gewoon ergens ankeren waar het uitzicht groots en verstild is. Zo beginnen Paul en Greet van Ginneke hun pleidooi voor winterzeilen. In 1993 vroegen vrienden of wij ook eens meegingen een weekend naar een eilandje in het Gooimeer; maar het was wel winter. ‘Moet je doen joh, lekker rustig...’ En gelijk hadden ze, sindsdien halen wij de boot niet meer elke winter uit het water. Als het nodig is, doen we dat in het latere voorjaar als alle andere schepen net weer in het water liggen. Verleden weekend nog gingen wij naar een verlaten vluchthaventje. Heerlijk zonnetje, klein lopend windje, de dag kon niet mooier. Dat we onderweg toch nog even een bui over ons heen kregen met een dikke 6 erin mocht de pret niet drukken. Die zondag op de terugweg hebben we de zeiltjes weer kunnen droogzeilen. De ruimte, de stilte, de rust, die weidse blikken zonder een medezeiler in zicht. Ik kan het niet al teveel mensen aanraden, want dan is het weer druk op het water...
51
Net voor het water stolde, zeilde Paul van Driel nog een weekend op het IJsselmeer. Oost 6 en min 2. Koud? Ja. Vooral als midden in de nacht je stroomtegoed op is en de kachel dus afslaat. Dan op op zoek naar muntjes om je SEP-Key op te laden is geen pretje… Kerst op Terschelling is een vaak terugkerend thema in de reacties.
Ook dit jaar zeilen Tinie Erven en John de Ruiter de winter door, ‘ijs en weder dienende’. Misschien wel daarom noemden ze hun Bénéteau Oceanis 423 Drie Seizoenen. Op de foto's is mooi het gevolg te zien van zeilen aan de wind. 52
DOORZEILERS De Optimistentraining op de Braassem gaat tot 10 december gewoon door, mailt Luc van Gerrevink. Een stuk of tien kinderen hebben steeds de weergoden getrotseerd door op zondag en woensdagmiddag lekker te trainen. Een mooie, late novemberzondag. Het IJsselmeer bij het Vrouwezand van Lemmer naar de thuishaven Den Oever. Een aangename 5 graden bij een heerlijk zonnetje en een zuidelijk zuchtje wind. De automaat vindt het wel. Tijd voor een goed boek. Alleen de bladzijden omslaan gaat wat moeilijk. Jelle en Hiekje Hofstra a/b Gaia (Dehler Optima 101)
53
Op de een-na-laatste dag van het jaar weten Nardi Eshuis en Harco de Hilster met moeite hun thuishaven Enkhuizen te bereiken. Net op tijd, is de aanhef van hun mail. Een dag later wordt voor het IJsselmeer een vaarverbod van kracht.
Op 24 januari is het overgrote deel van Nederland de ijsperiode alweer vergeten. Maar de haven van Makkum wordt dan nog geblokkeerd door wat Rob Heimerink van de Zeerover ‘waai-ijs’ noemt. Het kost wat antifouling, besluit Rob zijn mail. 54
DOORZEILERS
Ook Peter Voorwinden is geen koukleum. Als het even meezit ligt Bull's Eye met de kerst weer op Terschelling, schrijft hij. Vervolgens is het in januari vanwege de altijd aanwezige familieverplichtingen een of twee weekenden rustig, maar daarna weer lekker het water op. Business as usual, al sinds 2000. Heerlijk! De foto van de pegels is het resultaat van een lekker tochtje ophakken met noordoost 6 en min 4 graden...
55
Vlucht voor raketten In Zilt 32 vertelden Riens en Ineke van de Zeezwaluw hoe ze alle onheilsverhalen negeerden en kozen voor een overwinteringsplek in Israel. Twee maanden hebben ze het enorm naar hun zin in de gastvrije marina van Ashkelon. Maar dan verandert de situatie dramatisch...
56
TEKST EN FOTO’S RIENS EN INEKE ELSWIJK
Wanneer we eind oktober in de marina sirenes horen loeien, denken we eerst nog dat het om een test gaat. Maar al snel blijkt dat het om ongeleide raketten gaat die vanuit de nabijgelegen Gaza-strook worden afgeschoten. Gedurende de maand november neemt het aantal keren dat de sirene loeit gestaag toe. De raketten komen neer in de zuidelijke buitenwijken van Ashkelon en niet in de buurt van de marina. Begin december gaan de sirenes al meerdere malen per dag, maar we beginnen te wennen aan de situatie en relativeren de kans om geraakt te worden. Tijdens de Kerstdagen nemen de beschietingen verder toe. Op 27 december zien we 's morgens veel helikopters en gevechtsvliegtuigen overvliegen. Langzaam ontwikkelen zich enorme rookwolken boven de Gaza-strook ,terwijl continu de dreunen van inslagen te horen zijn. Tijdens de luchtaanval waarschuwt de sirene in de marina weer voor raketten.
57
De grens van ons aanpassingsvermogen raakt in zicht. We bekijken de weersverwachtingen voor een mooie gelegenheid om te vertrekken. Maar de eerstkomende dagen zal dat niet lukken. Op maandagmorgen zitten we op de fiets om boodschappen te halen als de sirenes tweemaal loeien. Ook in de supermarkt gaat het alarm drie keer af. We gaan snel terug naar de boot en lezen in de internetversie van de Jeruzalem Post dat die morgen de eerste dode in Ashkelon is gevallen. Die middag horen we inslagen links en rechts van de jachthaven. Ook een flatgebouw vlak achter de marina wordt getroffen. We prepareren de de boot voor de 500 mijl lange tocht naar Rhodos en willen uiteindelijk naar het 100 mijl verder gelegen Kreta. Maar het duurt tot 5 januari voor er een redelijk weatherwindow ontstaat. We krijgen alle medewerking en mogen een direct een koers naar Rhodos gaan voorliggen zonder de verplichte corridor te hoeven volgen. Met elke mijl vervaagt het geluid van de aanvallende vliegtuigen en de dreunende inslagen, maar pas in de nacht horen we niets meer en worden we wat rustiger. Zelfs als de Navtex voor de volgende dag een onverwachte ZO-ZW 6-7 Bft met ‘rough seas’ aangekondigt, zijn we nog steeds blij dat we vertrokken zijn. Ruig weer kunnen we beter hanteren dan raketten. Op 10 januari meren we af in de Mandraki-haven op Rhodos. In een vriendelijk ochtendzonnetje kijken we terug op een enerverende winterzeiltocht van bijna 500 mijl in het oostelijkste deel van de Middellandse zee. Onze gevoelens zijn erg dubbel. We zijn blij dat we veilig op Rhodos zijn aangekomen, maar aan de andere kant vinden we het jammer dat we onder deze omstandigheden Ashkelon moesten verlaten. We waren op het verkeerde moment op de verkeerde plek! 58
ADVERTENTIE
VERHUISBERICHT In enkele jaren is SHIPTRON uitgegroeid tot de specialist in AIS en maritieme radio communicatie in Nederland. U blijft van harte welkom om, net als de KNRM, Rijkswaterstaat en de offshore gebruik te maken van onze service, of het nu gaat om reparaties, keuringen of nieuwe producten.Vanuit onze nieuwe locatie in Enkhuizen op industrieterrein Schepenwijk kunnen wij u nog veel beter van dienst zijn. www.shiptron.nl, e-mail info@shiptron.nl, telefoon: 0228-317437
NIEUW ADRES ! De Dolfijn 24, 1601 MG Enkhuizen
Crew-findingsystems ~ EPIRBs ~ marifoons ~ SSB zend-ontvangers ~ SSB e-mail ~AIS ~ radiokeuringen
IJS
Donderdag 22 januari vertrekken Michiel Scholtes en Crispijn Verkade uit Naarden naar Terschelling. Ze willen naar Terschelling waar reddingbootschipper Ane Ruijg op zaterdag zijn afscheid viert. Maar in hoeken van het IJsselmeer ligt nog ijs, genoeg om een jacht te stoppen.
60
FOTO’S CRISPIJN VERKADE TEKST MICHIEL SCHOLTES
61
Eenhoorn, vrijdagochtend 23 januari, Lelystad. Marifoongesprek met Centrale Meldpost IJsselmeer: “Goedemorgen meneer, zeiljacht Eenhoorn, ik wil naar Terschelling, kunt u wat meer zeggen over de ijstoestand voor de sluis van Kornwerderzand, over?” “Zeiljacht, het zat gisterenavond nog dicht… momentje… Zeiljacht? De situatie is verbeterd, er is al een jacht door gegaan, over.” Ik ril, mis de warmte van mijn slaapzak. De thermometer bij de navigatietafel staat op 1°, dan is het nul aan de vloer terwijl de warmte van de net aangestoken olielamp nutteloos tegen het plafond blijft hangen. Kachel aan? Nee, anders is straks de kou buiten niet te harden. “Kom Crispijn, tijd om uit die slaapzak te kruipen. Koffie?” We ontbijten met muts op en shawls om, gebakken ei met gesmolten kaas. Condens drupt van de lichtranden. We verbazen ons over de verbeterde situatie bij Kornwerd, maar zijn er blij om. Gisteren, toen we vertrokken uit Naarden, dachten we nog via Den Oever naar het Wad te moeten schutten. Even later zetten we zeil, als astronauten ingepakt, pulken met verkleumde vingers aan stijve lijnen, terwijl ijskoude regen roffelt op onze gele capuchons. De wereld is grijs en druipt. Geen schip te zien. We wisselen
62
elkaar af aan het roer, telkens een uur sturen, dan snel naar binnen uit de wind. Voor de gezelligheid steek ik mijn hoofd uit het schuifluik en blijf zo op de kajuittrap staan. De lauwe walm van de olielamp ontsnapt en strijkt behaaglijk langs mijn oren, terwijl aan het roer Crispijn glimt van de regen. Oostzuidoost 4. Toch staat tussen grootzeil en kluiver de stormfok, voor de zekerheid. Want aan de Noordzeekust waait het westzuidwest 7 tot 8, bij Texel noordwest. De kern van een randstoring trekt net ten zuiden van ons langs. De barometer valt en valt tot de wijzer helemaal buiten de schaal valt. Het KNMI meldt een historisch lage druk. Wanneer krijgen wij die harde wind?
Vlak water met zwanen? Nee, een ijsveld! Onder Stavoren waait het slechts oost 3 Beaufort. Er hangt een vreemde sfeer. Ik klim op de kajuit en kijk rond. Het is nevelig en nog kouder. In het noorden zie ik ineens witte kopjes op de golven. Wind? Vlak water met zwanen? Nee, een ijsveld! De oostenwind blaast het laatste ijs van de Mokkenbank naar het westen, precies op onze koers. We naderen de rand. Het is drijfijs. Ontelbare schotsen en schotsjes verdringen elkaar, botsen opeen, kantelen, klimmen op elkaar, opeen gepakt door de wind. Dit ijsveld tinkelt niet, zoals losse klontjes doen, het raast als een trein in de verte, het kwettert als miljoenen spreeuwen in een boom. Ge誰ntimideerd vallen we af en volgen de buitenkant tot het veld smaller wordt.
63
“Kijk, daar is het dunner...” Crispijn loeft en met killende zeilen en weinig vaart glijden we tussen de schotsen. Dikke, gestapelde, scherpe. Het bonkt en knalt tegen de romp. Mijn hart klopt. Arme boot. Stel dat er ergens een dunne plek… dat de punt van een grote schots… Vieren dat grootzeil, minder vaart, langzamer. Ik sta op het voordek en wijs naar bak- of stuurboord, waar de schotsen kleiner zijn. Wantrouwend kijk ik naar het noordwesten. Nog tien meter… nog vijf… Vrij! Nog een kwartier blijf ik op het voordek staan wijzen naar brokken ijs. Dan klaart het wat op en zeilen we in mooi winterweer naar het noorden. Hindeloopen glijdt voorbij, de loods van De Vries Makkum komt in zicht. Op de horizon verschijnen de roemruchte bunkers van Kornwerderzand tegen een achtergrond van buien. Geen ijs. In mijn verbeelding zit ik al op het Wad, in de Boontjes, op weg naar Harlingen. Morgenochtend met de eb naar Terschelling. Nog steeds geen ijs. Maar als we de rode en groene strepen op de lichtopstanden kunnen tellen, zien we een op het water voor de haveningang een vaste witte streep. IJs. Hoe meer we naderen, hoe compacter het schotspakket lijkt. Het ligt er onbeweeglijk, nog wat waterig aan de rand, maar droog en wit tussen de pieren en in de voorhaven massief. Als het gisteren al was los gewaaid, dan heeft de oostenwind het weer op elkaar geblazen, precies in deze hoek. De sluiswachter windt er over de marifoon geen doekjes om: “Geen doorkomen aan, ik zou het niet proberen.” De oostenwind valt weg tot een zuchtje en draait naar het noorden. Een slecht teken. Vertwijfeld kijken we uit over de kille vlakte, die zich uitstrekt van de geul naar Makkum tot aan de Afsluitdijk. We slaan onszelf met onze armen. De kou knijpt onze handen en neuzen stijf. Naar Makkum? Nee, als het straks uit het westen gaat waaien, loopt al dat ijs bij Makkum tegen de oever, als een stop op een fles. Hindeloopen? Een vervelende lagerwal mocht het zo meteen hard gaan waaien. Stavoren? Zul je zien dat je daar in het donker weer in ijs loopt, maar dan met harde wind.
64
Liever Hindeloopen Met de schemering op de hielen motoren we naar het zuiden. De motor gromt. Het is zeven mijl en we hebben haast. Het geultje naar Hindeloopen is maar net diep genoeg, de haveningang is smal en ik weet niet eens of er nog betonning ligt of lichten branden. Eerst is het nog windstil. Maar voor Gaast waait het al noordwest 6, voor Workum 7. De havenlichten van Hindeloopen prikken ineens glashelder door het halfdonker. Bij de scheidingsboei – een miezerig blind steekbakentje dat nauwelijks te zien is – zet Crispijn de stormfok, voor als de motor onverhoopt mocht stoppen. Er komt een rood tonnetje langs; er ligt betonning, gelukkig. Ineens zitten we tussen voor dit water onwaarschijnlijke brekers, diepe holtes, rollende koppen. Eenhoorn wringt en snijdt alsof hij wil ontsnappen aan een hand die zich vastgrijpt aan zijn kiel. Even knijpt mijn maag samen, dit is niet de plek of het moment om de grond te raken. Het is ook niet de plek om terug te gaan, aan weerszijde is het wit van de rollers, aan bakboord breekt het op de stortstenen dam van de jachthaven, aan stuurboort op de droogte. Houd het geleidelicht net binnen het groene havenlicht! Niet de dicht bij die stenen… “Crispijn, fokkeval!” De stormfok gaat neer, precies tussen de hoofden. Ik zet de schroef in de vrijloop en we deinen uit in het kleine haventje. Een half uur later liggen we afgemeerd aan drie voortrossen en twee achterspringen, terwijl de wind door de masten in de jachthaven giert en soms de rook van het iele kacheltje de kajuit in blaast.
65
Eendracht weer als nieuw De driemastschoener Eendracht is dit jaar 20 jaar oud. Tijd voor een grondige opknapbeurt. Het schip werd daartoe in december gedokt in de Schelde Poort. De buitenkant werd gestraald, het kurkdek werd verwijderd en de deuken uit de foto:Š stichting Het Zeilend Zeeschip romp gehaald. Of zoals voorzitter Bert Jaski het formuleert: 'Het werd tijd dat de rimpels werden opgetrokken.' Behalve de romp zijn de tuigage, de navigatieapparatuur, de voortstuwing en het interieur onderhanden genomen. Het groot onderhoud gebeurt onder leiding van de nieuwe Eendrachtdirecteur Rob Krootjes die op 1 januari van dit jaar Tom Petersen is opgevolgd.
Site voor maritieme schrijvers Wie zijn de hedendaagse Nederlandse maritieme schrijvers? Ellen Meijn en Ron de Vos waren daar nieuwsgierig naar en hebben er een site voor opgezet. 'Wij denken dat er veel meer maritieme schrijvers onder ons zijn dan de bekende namen,' stellen Elly en Ron, 'maar ze moeten nog worden ontdekt. Waar zijn de echte verhalenschrijvers die hun verhalen onderdompelen in zout- of zoetwater?' Wie zich aangesproken voelt, surft naar
66
INDEWIND Long Tall Sally: vertrekkersschip in deel-eigendom Edo Ankum is vertrekker van de lichting 2002. Met zijn gezin zeilde hij een bijzondere route: langs Oost-Afrika. Hij is inmiddels weer landrot en broedt op een nieuw project: Long Tall Sally. Het moet een 110-voets Dijkstra-ontwerp (zie illustratie) worden dat in fractioneel eigendom in de vaart komt. Het betekent dat een aantal zeilers -zeg vier- voor een deel eigenaar van het schip wordt. Zij kunnen voor een bepaalde tijd of op een speciale tocht met het schip varen. Want de Long Tall Sally gaat ver buiten de bebouwde kom zeilen. Pakweg vijf jaar koerst het schip rond de wereld en bezoekt oorden die de doorsnee-verwegzeiler niet allemaal kan aandoen. Zoals Groenland, Antarctica, Alaska en Madagaskar. Edo Ankum licht toe: “Tijdens onze eigen reis kwamen we regelmatig zeilers tegen die hun schip niet volledig benutten; zeg maar 'deeltijd-vertrekkers'. Ze wijken ook niet van gebaande paden af, hetzij door tijdgebrek, hetzij uit aarzeling voor het onbekende. Dus blijven ze veelal in de Med of de Carieb. Juist voor deze groep zeilers kan het aantrekkelijk zijn om gezamenlijk iets te ondernemen en op een groot schip met een schipper mooie expedities te maken.� Ankum is van huis uit jurist met ervaring in de bankwereld en het verbaast dan ook niet dat hij een doortimmerd plan heeft gemaakt, waarin alle mogelijkheden van fractioneel eigendom aan bod komen, compleet met fiscale voordelen.
67
Blauwfonds is ‘geen vaarbelasting’ Watersporters moeten meebetalen aan de verbetering van vaarwegen. Althans, dat is de kern van het advies van een werkgroep (officieel Taskforce Versterking Recreatietoervaart) aan Landbouwminister Verburg. Het gaat niet om een vaarbelasting, zo benadrukt de werkgroep. De eigen bijdrage levert naar verwachting tientallen miljoenen per jaar op. Dat geld komt in een speciale pot, het zogenaamde Blauwfonds. Het fonds betaalt mee aan investeringen om knelpunten in het toervaartnet op te lossen en een veilige vaart te bevorderen. Ook draagt het fonds bij aan milieumaatregelen. De bootgrootte (lengte x breedte) bepaalt hoeveel een watersporter gaat betalen. De eigen bijdrage kan liggen tussen de 300 en 800 euro per jaar. Volgens de werkgroep gaat het om ongeveer 300.000 schepen. Voor circa 210.000 kleinere boten hoeft niet te worden betaald. De werkgroep acht het Blauwfonds haalbaar, maar onder voorwaarden. Het geld moet alleen ten goede komen aan de watersportsector. De rijksoverheid moet blijven zorgen voor het Basis Recreatie Toervaartnet Nederland (BRTN) en vaarwegbeheerders blijven verantwoordelijk voor onderhoud en beheer van de vaarwegen. Bovendien moeten lokale heffingen als brug-, sluis- en tolgelden vervallen. De werkgroep noemt drie opties om een bijdrage te innen: een vaarpas (op persoon), een vaarsticker (op boot) of een vaartuigkenteken (op persoon en boot). Een sticker volstaat volgens de werkgroep.
68
INDEWIND
Maar zij voegt er aan toe: 'als andere beleidsoverwegingen om te komen tot een registratie van vaartuigen ook een rol spelen, dan gaat de voorkeur uit naar een vaartuigkenteken.' In een reactie op het advies heeft het Watersportverbond gesteld geen voorstander te zijn van een eigen bijdrage, tenzij wordt voldaan aan een aantal 'eisen': Ÿ álle watergebruikers moeten bijdragen Ÿ de problematiek rond kruisingen met snel- en spoorwegen wordt duurzaam opgelost Ÿ lokale en regionale heffingen vervallen Ÿ de regeling zelf moet betaalbaar en beheersbaar zijn, zowel voor gebruiker als voor innende instantie Ÿ de bijdrage wordt besteed aan het verbeteren van het toervaarnet. Verder plaatst de bond de kanttekening dat de beroepsvaart geen bijdrage hoeft te betalen. In de watersportwereld zijn de plannen met kritiek ontvangen. Zo is de gehanteerde rekenmethode (lengte x breedte) op voorhand ongunstig voor multihullbezitters. En wie een seizoen weinig vaart, spaart voortaan geen brug- en sluisgeld uit, maar betaalt gewoon de volle mep. De minister wil voor de zomer een besluit nemen.
Petitie Waar belangenbehartigers als Watersportverbond, ANWB en Hiswa wat aarzelend reageren op de Blauwfondsplannen ('nee, mits'; 'ja, tenzij'), gooit zeiler Gerben Vet van de Zoute Droom resoluut zijn kont tegen de krib. Omdat, zoals hij zelf zegt: 'vele bootbezitters vrezen dat de kosten de pan uit gaan stijgen met het huidige voorstel. Daarom ben ik een petitie gestart tegen het voorstel in zijn huidige vorm. Er zijn 40.000 stemmen nodig voor een vraag in de kamer.' Je vindt de petitie op:
69
Teken voor een open IJmeer De plannen om buitendijks te bouwen in het IJsselmeer worden niet door iedereen gedeeld. Een aantal verontruste waterliefhebbers heeft zich verenigd in de stichting De Kwade Zwaan en is een handtekeningenactie gestart. 'Houd het IJmeer open' is de boodschap van dit burgerinitiatief. De stichting ziet een open Markermeer en IJmeer bedreigd door de grootscheepse bouwplannen van Almere en een verbinding tussen Amsterdam en Almere. 'Bouwen tot aan de dijk en niet verder' is het motto. De stichting wil minstens 40.000 handtekeningen verzamelen en die met een petitie aanbieden aan de Tweede Kamer. Op de website kun je de petitie ondertekenen.
Noordkapervereniging Kennis, informatie en enthousiasme delen. Dat willen Noordkaper-eigenaren Bart Wolles en Wim Kok bereiken met de Noordkapervereniging, die zij zijn gestart. Op 14 maart is de oprichtingsvergadering van deze vereniging van eigenaren. De Noordkapers zijn ontworpen door Martin Bekebrede. Hij nam robuuste visserschepen als uitgangspunt. 'Instapmodel' is de 22 gaffelsloep en daarna volgt een hele reeks maten en varianten, gebouwd in staal of polyester. De vereniging is ook open voor eigenaren van Zuidkapers en Wanderers.
70
INDEWIND Denk mee over de vaarweg Rijkswaterstaat probeert 'publieksgericht' te werken. Een weerslag van die aanpak is onder andere het Spiegelnet. Op deze site vertelt Rijkswaterstaat wat het doet voor de vaarweggebruikers (beroepsschippers en watersporters). Aan bod komen onderwerpen als: wacht- en overnachtingsplaatsen, veiligheid, passagetijd van bruggen en sluizen, baggerwerk en informatievoorziening over stremmingen. Het aardige is dat je als watersporter ideeën kunt aandragen. 'Meedenken over de vaarweg', noemt Rijkswaterstaat dat. Rijkswaterstaat heeft ook een nieuwe voorlichtingsfilm gemaakt: ‘Veilig Varen doen we samen’. In 20 minuten komen de veiligheidsrisico’s op het water aan bod en de geldende vaarregels. Ook krijgt de kijker tips voor veilig varen. Belangrijke onderwerpen zijn: reisvoorbereiding, de positie op de vaarweg, sluispassages, marifoongebruik en de dode hoek.. Vanaf 1 februari kun je een gratis dvd met de film opvragen bij de Landelijke Informatielijn van Rijkswaterstaat, 0800-8002. De film staat ook op internet:
Knooppuntenboekjes vernieuwd De Knooppuntenboekjes zijn vernieuwd. De inhoud is geactualiseerd en de editie 2009 is vanaf maart te downloaden. In de Knooppuntenboekjes staan per regio drukke punten op de vaarroutes beschreven en de watersporter krijgt advies hoe hij knooppunten het best kan passeren. Erg handig bij het voorbereiden van je tocht. Kaartfragmenten ondersteunen de tekst. De serie omvat negen boekjes: Waddenzee, IJsselmeer en Randmeren, Friesland-Groningen-Drenthe, Noord-Holland, Zuid-Holland, Amsterdam-Rijnkanaal, de Maas, de Geldersche IJssel, de Deltawateren en de Noordzee. De boekjes verschijnen ook in druk en zijn onder meer op beurzen verkrijgbaar. Gratis!
71
72
foto: Š Francois van Malleghem/DPPI?Sodebo
Thomas Coville slaat maar een Zilt over... Niet meer dan één nummer van Zilt moest Thomas Coville ongelezen laten. In nummer 32 meldden we zijn vertrek en ruim op tijd voor deze 34e editie meerde de Franse solozeiler zijn enorme trimaran weer af in Brest. In de tussenliggende negenvijftig dagen rondde Sodebo de aarde. Ondanks die onwaarschijnlijk snelle tijd, was het niet voldoende om het record van Francis Joyon over te nemen. Daarvoor duurde Coville’s tocht toch nog ruim twee dagen te lang. Volgens onbevestigde berichten heeft Thomas Zilt 33 inmiddels gedownload.
video
73
Steun gevraagd Guus Beerdsen en Marjon Mailly charteren vanuit Hoorn met de Diogenes, een 17, 5 meter lange kits. Dit jaar willen zij met hun schip sociaal zwakkeren een fijne dag op het water bezorgen, zoals mensen met een lichte lichamelijk of verstandelijke handicap, chronisch zieken en pleegkinderen. Daarvoor vragen zij steun van bedrijven en particulieren. Wil je helpen? Ga dan naar:
Made in Holland Het was keihard werken voor Winner om hun nieuwe model op tijd klaar te krijgen voor de Boot D端sseldorf. De Winner 12.20 trok veel belangstelling op de Duitse beurs. Als de boot eenmaal in Nederland drijft laten we er graag meer van zien.
Cursus wadvaren Voor het derde jaar geeft wadvaarder Wim Geradts een dagcursus wadvaren. Dat gebeurt op 4 en 18 april in Utrecht. Geradts wijst binnenwatervaarders op de bijzonder eisen die het wadvaren, met banken, tij en stroom, vraagt.
74
ZILTE SPULLEN
Open kantelkieler Op VOR-racers en Vendée 60-voeters zijn kantelkielen niks bijzonders meer. Van een 6 meter open boot met zo'n kiel kijken we wél op. Linq Boats brengt met de introductie van de CQ-6 spectaculair hightech zeilen binnen het bereik van meer zeilers. De open racer kan door de kantelkiel ontzettend veel zeil voeren. Het is duidelijk dat het bij deze driemansboot draait om snelheid. Volgens initiatiefnemer Jurian Rademaker springt de racemachine bij een briesje van 8 knopen met gemak in plané en worden snelheden van 15 knopen heel gewoon. Jurian was als technicus betrokken bij het VOR-team van ABN Amro en heeft veel van zijn ervaring met geavanceerde techniek in deze boot kunnen stoppen. Zo is de CQ-6 ook uitgerust met een roterende mast. Door de ophaalbare kiel is de boot gemakkelijk te vervoeren. Aan een compleet uitgeruste CVQ-6 hangt een prijs 34.990 euro. Om verdere kosten laag te houden wordt de klasse aan strikte regels gebonden.
75
Deense deksalonzeiler De Deense bouwer Nordship wordt sinds kort weer vertegenwoordigd in Nederland. Voor de stevig gebouwde deksalonboten kun je terecht bij Nordship Nederland in Vught. De toerboten zijn getekend om door een kleine bemanning te worden gevaren. De deksalon geeft onderdeks ruimte en licht. Nordship heeft modellen van 35 tot 43 voet.
Kleiner en goedkoper Zodiac komt voor seizoen 2009 met een nieuw reddingsvlot. De Open Sea is gemaakt van een polyurethaan/ nylon-triplexmateriaal, met een licht gewicht, grote zichtbaarheid en duurzaamheid als belangrijkste eigenschappen. Daardoor is het vlot lichter en compacter dan het vorige model. Het geheel is vacu端m verpakt in een container met een nieuw strak design. Wij zagen het vlot op Boot D端sseldorf en vonden het pakket van de Open Sea inderdaad opvallend klein. Door het nieuwe materiaal is het vlot ook goedkoper geworden dan zijn voorganger. Het Zodiac reddingsvlot voldoet aan de 2007/08 ISAF Offshore voorschriften. Prijs vanaf 1750 euro.
76
ZILTE SPULLEN Toerder van X slaat aan Nog voordat bouwnummer 1 de werf in Denemarken verliet, waren er al twintig stuks van de Xc 42 verkocht. Blijkbaar hebben niet alleen sportieve zeilers vertrouwen in de producten van X. Bij toerzeilers is de vorig jaar ge誰ntroduceerde Xc 45 goed aangeslagen en de kleinere versie van deze op langeafstandszeilen toegesneden boot lijkt dit succes te gaan overtreffen. De cruiser heeft een diepere en bredere romp dan we van X gewend zijn. Hierdoor is er meer ruimte voor grote wateren dieseltanks en berging. Het accent ligt meer op comfortabel gedrag op zee dan op snelheid. De Xc 42 is ontworpen om door een kleine bemanning te worden gevaren. De overloop op het kajuitdak, de grote kuiptafel en de zitjes in de achterpreekstoel zijn zaken die we niet tegenkomen op de snellere X-en. Een tweede voorstag en boegspriet zijn opties bij het robuuste zeilplan. Voor het interieur zijn er verschillende indelingen mogelijk, waarbij de versie met een aparte werkbank de echte wereldzeiler ongetwijfeld zal aanspreken. Voor 382.000 euro is deze boot klaar voor een trip naar de overkant.
77
Als vanouds...
foto:Š Ruud Kattenberg
Het moeten prima ijszeilcondities zijn geweest, begin 17e eeuw. Ten minste als we afgaan op de kopergravure die de beroemde graveur Christoffel van Sichem in 1605 maakte. Daarop zien we een dwarsgetuigde schuit op ijzers. Met een tiental passagiers aan boord, want ijszeilen deed je toen voor vervoer en handel. De afbeelding toont aan dat ijszeilen in Nederland al eeuwen oud is. Begin januari 2009 herleefden oude tijden...
78
FOTO’S RUUD KATTENBERG TEKST LAURENS VAN ZIJP TEKST LAURENS VAN ZIJP
En begin januari van dit jaar bleek maar weer dat ijszeilen nog altijd oerhollands is. Uit alle hoeken en gaten verscheen een bonte verzameling ijszeilers. Van eigen bouwsel en ijssurfplanken tot de klassieke ijssschuitjes en de rappe DN. De ijszeilkoorts liep hoog op, maar had een helende werking: jaren opgespaarde hunkering vond een uitweg. Opwinding, verbroedering en vooral een hoop lol. Want ijszeilen heeft een bindende factor: hogesnelheidsgein...
79
foto:Š Ruud Kattenberg
Juweeltjes IJszeilen was van oorsprong een noodzaak. De handel moest doorgaan, dus als de boel dichtvroor, dan moest je boten wel op ijzers zetten. Met de opkomende welvaart kon de gegoede klasse zich 'speeljachten' veroorloven en die tendens bracht ook juweeltjes van ijszeilschuiten voort. 80
Maar evengoed vinden we in deze categorie ook schitterende staaltjes van low-budget bouwen. De Gouwzee bij Monnickendam is steevast een epicentrum van klassieke ijsschuiten. Geen wonder, de stichting IJsschuiten Gouwzee beheert een bijzondere collectie die Wim van Acker uit Landsmeer afstond. 81
foto:Š Ruud Kattenberg
Dubbele voldoening Niet iedereen koopt een kant en klare ijszeiler. Veel te makkelijk. Zelfbouwers beleven dubbel plezier aan ijszeilen. Ze bedenken een ontwerp, scharrelen materiaal bij elkaar en slaan aan het knutselen. Wie wat bewaart, heeft wat. Een oud surfzeil komt altijd van pas, verwarmingsbuis, hout en T-ijzers ook. 82
Het in elkaar schroeven van zo'n eigen creatie geeft al veel plezier. De allergrootste lol komt natuurlijk wanneer je eindelijk het spul op echt ijs kunt proberen. ‘Jongens! Kijk! Hij doet het!' Voldoening in het kwadraat...
83
foto:Š Ruud Kattenberg
Zandvlo op het ijs De vaderlandse ijszeilerij beleefde een primeur: de Blokart verscheen in wintervacht op het ijs en hield wedstrijden op de Gouwzee. Het strandzeilertje is enkele jaren terug overgewaaid vanuit Nieuw-Zeeland en is door slimme promotie in korte tijd razendpopulair geworden. De totale opvouwbaarheid is een sterk verkoopargument. 84
Een schaatsenset vergroot de gebruiksmogelijkheid, want daarmee kan de zandvlo ook op ijs uit de voeten. Een speciaal windscherm met drukknopen houdt de piloot uit de wind, maar geeft de kar wel een nogal koddig uiterlijk. En wat een windvaantje op een ijszeiler doet, is ons niet helemaal duidelijk... 85
foto:Š westeinder ijszeilvereniging
Snelle eenvoud De meest bekende ijszeiler is de DN, wat staat voor Detroit News. De gelijknamige krant schreef in 1937 een ontwerpwedstrijd uit, die de DN als winnaar opleverde. De eenheidsklasse verzeilde in het Groningse Oldambt het NK, gewonnen door Tornado-zeiler Johan Tolsma. Tegelijkertijd waren er ook DN clubkampioenschappen, zoals die op de Westeinder, waar Peter van Klink met de 461 won. 86
De eenvoud van het ontwerp is tevens de kracht: romp, loperplank, doorgelat zeil. De achteroverhellende mast zorgt voor druk op de stuurschaats vooraan. Al is de DN een antiek ontwerp, hij is met z'n tijd meegegaan. Klasseregels voorkomen al te veel extravaganza, maar bieden wel speelruimte om de boot op jezelf af te stemmen. Een bak voor sleutelaars die eindeloos pielen om nog een tandje sneller te kunnen. 87
foto:© Bemanning Lotus
Loodrecht uit zee De 3000 mijl van de Galapagos naar de Marquesas zeilt de Lotus 20 dagenlang over dezelfde boeg. Dan laten Carla en Co hun anker vallen in de Bay of Virgins op Fatu Hiva. Carla: “Na zoveel dagen op zee ben je verheugd als alles goed is gegaan en is het weer heerlijk om voet aan de wal te zetten.” Op een plek als deze kunnen we ons dat heel goed voorstellen...
ZILTE WERELD
Pas halverwege Voor veel wereldzeilers bestaat het contact met het land van bestemming en de bevolking uit een wandeling over een locale markt, een bezoek aan een havenplaats en een avond in de populairste zeilersbar in de baai. Onder tijdsdruk van een ambitieus vaarschema moet dan weer worden doorgezeild naar het volgende doel. Maar zo werkt het niet voor Carla en Co Zwetsloot. Al zeven jaar zijn zij met hun Lotus, een Van de Stadt Carribean, onderweg. En ze zijn pas halverwege hun wereldomzeiling. Het reizen zonder tijdsdruk benutten ze op een bijzondere manier. Regelmatig laten ze hun boot langere tijd op een mooie plek liggen en trekken ze het land in. Eenmaal in Zuid-Amerika krijgen ze de smaak van het reizen over land goed te pakken. In Brazilië zitten ze regelmatig een volle dag in een rammelige bus op weg naar een waterval of natuurpark. Onderweg komen ze steevast aardige mensen tegen waarmee een bijzonder contact ontstaat. Na vier maanden Brazilië overwinteren ze in Uruguay. Ze leren Spaans, beklimmen bergen, varen in Argentinië over rivieren diep het binnenland in en maken een lange busreis door de Andes. In Tierra del Fuego doen ze hun wasjes bij indianen thuis, ze ronden Kaap Hoorn en eten oesters bij plaatselijke vissers in Chili. Ze zien de Inca bouwwerken in Peru en kanoën door de jungle in Ecuador. Dan zeilen ze de Pacific in. Op elk eiland waar de Lotus het anker laat vallen maken Carla en Co snel contact met locals. Dat pakt vaak zo leuk uit, dat ze langer op een plek blijven dan hun medezeilers. Deze manier van reizen kan alleen met een open plan. En het plan van Carla en Co is zo open, dat we de Lotus voorlopig nog niet in Nederland terug verwachten.
ZILTE WERELD Zilte Wereldkaart nu online Nieuwe ankerplaats voor thuisblijvers, dromers en zeilers onderweg.
De wereldkaart met posities van Nederlandse en Belgische langeafstandszeilers was het hart van de rubriek Zilte Wereld. Tot nu toe opende de kaart in Google Earth en was de update maandelijks. Maar zeilers blijven zelden een maand lang op een plek. Meer tussentijdse updates waren wenselijk, en daarom heeft de Zilte Wereldkaart nu een eigen plek online. Op de nieuwe website volgen we op dit moment maar liefst 130 boten, en dat aantal groeit nog steeds. In een oogopslag zie je waar de zeilers voor anker liggen en met een muisklik ga je door naar de website van de vertrekkers om de laatste logboekbijdragen te lezen en de jaloersmakende foto's te zien.
www.ziltewereld.nl
Wekelijks vertelt Zilt huismeteoroloog Henk Huizinga hoe het zeilweer voor het komende weekend wordt. Kijk en luister naar zijn verhaal en klik daarna op je eigen vaarwater in de kaart hieronder.
Waddenzee
IJsselmeer Noordzee kust
Zeeuwse Delta
Vrijdag
Klik op een zeilgebied voor een gedetailleerde 3-daagse prognose...
Zaterdag
Zondag
WEER&WIND Weerbericht voor 30 en 31 januari en 1 februari 2009
Dun windje Het ijs is nog maar net uit de sloten of er wordt alweer een nieuw vloertje gelegd. Op de laatste dagen van januari probeert de winter het nog een keer met droog maar ook schraal weer. Vrijdagmiddag +36: fronten trachten op te rukken vanaf de oceaan maar komen niet verder de Britse Eilanden. Een hoog ver in het noorden blokkeert de toegang en voert droge, koude lucht aan. De wind komt met 10-15 knopen uit het oost-zuidoosten. Zaterdagmiddag +60: het hoog ligt nu boven Finland maar verder verandert er weinig. De zon schijnt volop, maar de 20-25 knopen wind maakt het flink koud. Zondagmiddag +84: iets meer bewolking en een oostnoordoostelijke wind van 20-25 knopen. Een kleine kans op lichte neerslag. Na het weekend komt lagedruk opzetten vanuit het zuiden dat zorgt voor wisselvalliger weer. Het Zilt weerbericht wordt verzorgd door NIMOS Meteotraining www. nimosmeteo.nl
bemanning
De bemanning van Zilt Magazine bestaat uit:
Zilt
34/2009
Ruud Kattenberg
Sjors van der Woerd
Laurens van Zijp
Michiel Scholtes
Henk Huizinga
Jimmy Lengkeek
Pieter Nijdeken
van der Weerdt
Hans Martens
en vele opstappers
Robert
Aan de kajuittafel Onze manier van werken is even onconventioneel als Zilt zelf. Verwacht ons daarom niet in een spectaculair kantoor. We zijn het liefst aan boord, op het water of onderweg naar een goed verhaal. De redactievergadering houden we aan wisselende kajuit- en keukentafels en verder zijn we uitgerust met e-mail, chat en Skype. De beste manier om ons te bereiken, is een e-mail te sturen aan: redactie@ziltmagazine.nl
De inhoud van Zilt Magazine mag op geen enkele wijze worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de makers. De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor fouten in deze publicatie.
Zilt Zoekt Zeilers
foto:Š Sjors van der Woerd
Abonneer je nu en ontvang gratis: -elke week het zeilersweerbericht -elke maand Zilt Magazine
Surf naar www.ziltmagazine.nl en vul je e-mailadres in of klik hier om Zilt naar een zeilvriend te sturen