28 minute read
DEMENTIE
Dat medicijn is een gezonde leefstijl. Psychologe Irene Heger onderzoekt hoe een gezonde leefstijl dementie buiten de deur kan houden. Ze is in maart gepromoveerd en werkt nu als postdoctoraal onderzoeker bij het Alzheimer Centrum
Limburg van Universiteit Maastricht.
Heger onderzoekt dementie op basis van een zogeheten risico index (de lifestyle for brain health index) die bestaat uit twaalf beïnvloedbare risico- en beschermende factoren voor dementie. Tegelijk onderzoekt ze hoe mensen bewuster kunnen worden van mogelijkheden om de kans op dementie te verminderen.
Een belangrijke troef hierbij is een bewustwordingscampagne. “Wetenschappers weten inmiddels best goed hoe je het risico op dementie kunt verminderen. En nu is het belangrijk dat iedereen die kennis krijgt”, vertelt Heger. “Het medicijn tegen dementie is dus geen pilletje dat je geneest. Maar een gezonde leefstijl kan wel het risico verkleinen dat je dementie krijgt of het ziekteproces afremmen. De sleutel ben je zelf. Daarom heet onze bewustwordingscampagne ‘We zijn zelf het medicijn’. Hoe dat werkt? Op de eerste plaats is alles wat goed is om hart- en vaatziekten te voorkomen ook belangrijk om dementie te voorkomen. Wat goed voor je hart is, is goed voor je hersenen. Dat betekent dus niet roken, weinig alcohol drinken, veel bewegen en een Mediterraan dieet.”
Maar daar blijft het niet bij. Vergeleken met het hart hebben de hersenen nog een extra stimulans nodig. “Voldoende uitdaging. Daarmee bedoel ik niet alleen regelmatig een Sudoku- of kruiswoordpuzzel. Al is puzzelen zeker goed voor je brein. Maar je moet je hersenen je hele leven echt blijven uitdagen. Ga bijvoorbeeld een nieuwe taal leren, een nieuwe stad bezoeken of word lid van een nieuwe vereniging of organisatie. Zo blijf je sociaal actief en worden je hersenen steeds weer op een andere manier geprikkeld. Dus denk out of the box en zorg ervoor dat je telkens nieuwe mensen blijft ontmoeten”, vertelt Heger.
Ze merkt dat met name sociale contacten van onschatbare waarde zijn. En dat is juist waar tijdens de coronapandemie zo’n groot tekort aan
Deelnemen aan ons leefstijlprogramma?
Dit onderzoek richt zich op onderwerpen die belangrijk zijn voor de hersengezondheid.
Stuur een mail naar fingernl-np@maastrichtuniversity.nl om te kijken of u in aanmerking komt.
was. Gelukkig kan het brein wel tegen een stootje. “Dat komt door je cognitieve reserve. Dat is eigenlijk een heel netwerk van snelwegen tussen je hersencellen dat je voor een groot deel opbouwt tijdens je jeugd. Hoe meer ‘snelwegen’ je hebt, hoe langer je klachtenvrij kunt leven terwijl je toch al breinschade hebt. Het mooie is dat je die snelwegen niet alleen tijdens je jeugd kunt aanleggen, maar ook tijdens de rest van je leven.” En dat biedt hoop om bij het begin van de ziekte het proces af te remmen. Wandelen of fietsen naar nieuwe plekken waar je niet eerder bent geweest, is ook een ideale manier om extra snelwegen aan te leggen. Terwijl bijvoorbeeld een depressie juist weer een risicofactor is.
Heger ziet dat de kans om dementie af te weren door gezonder te gaan leven het grootst is bij mensen van 40 tot 75 jaar. Dat betekent helaas niet dat de ziekte steeds minder mensen treft. Integendeel. In de toekomst verwacht Heger juist dat meer personen dementie zullen krijgen om de simpele reden dat de mens gemiddeld steeds ouder wordt. En een hoge leeftijd is nu eenmaal de grootste risicofactor voor dementie. Maar een goede hersengezondheid biedt dus een ijzersterke bescherming.
Naam: Irene Heger
Werkt: als postdoctoraal onderzoeker bij het Alzheimer Centrum Limburg van Universiteit Maastricht
Motivatie: "Ik vind het belangrijk om na te denken over hoe we onze samenleving hersengezonder kunnen inrichten en hoe we mensen iets in handen kunnen geven waarmee ze zelf aan de slag kunnen om hun risico te verkleinen."
Thuis: woont in Maastricht met vriend Rob en dochter Sophia van 13 maanden oud.
Boek: 'Als je het licht niet kunt zien' van Anthony Doerr.
Hobby: Yoga, hiken, en Scandinavische detective series kijken.
Geluk: Sophia’s lach, zwemmen in de zee, buiten zijn, muziek luisteren.
Jelle en zijn vrouw Gerda, met individueel begeleider Youri Burkard
JELLE EN GERDA: SAMEN GELUKKIG THUIS
Een goed leven voor mensen met dementie
Bij Envida vinden we het belangrijk om mensen met dementie te ondersteunen en in hun waarde te laten. We helpen hen om zoveel mogelijk hun eigen leven te leiden. Een goed leven! Het liefst thuis en als dat niet meer kan in een ander huis.
In elke fase van de dementie bieden we de passende zorg en ondersteuning. Belangrijke uitgangspunten daarbij zijn zelfstandigheid, eigen keuzes kunnen maken, zoveel mogelijk jezelf zijn en van betekenis blijven. Jelle is een opgewekte tachtiger bij wie de ziekte dementie is vastgesteld. “Ik vergeet veel maar ik kom altijd thuis”, vertelt hij. “Nog hiel gère.” Samen met zijn vrouw Gerda woont Jelle in een fijne groene wijk aan de rand van Maastricht. Sinds een klein jaar krijgen ze begeleiding van Youri Burkard van Envida.
Als machinist reed Jelle meer dan 40 jaar met de trein van Maastricht naar Zandvoort en terug. Zo’n gewoonte vlak je niet zomaar uit. Nog altijd is hij graag onderweg, tegenwoordig vooral op de fiets en te voet. “Ik ga er elke dag op uit, dat is mijn grote hobby.”
Toen de geheugenproblemen bij Jelle toenamen, groeiden de zorgen bij zijn echtgenote. “Elke keer als hij langer wegbleef, was ik bang dat hij zou verdwalen. Ik vroeg me zelfs af of we hier wel konden blijven wonen.” Via de casemanager dementie kwam het echtpaar in contact met individueel begeleider Youri van de wijkzorg van Envida. Hij komt sinds een klein jaar elke week bij hen op bezoek, om te bekijken hoe het gaat en samen oplossingen te bedenken als dat nodig is. Youri zag dat het echtpaar zich nog best redde. “Op dit moment hebben ze nog niet meer zorg nodig, maar als dat nodig is, kunnen we dat regelen. Het contact is er.” Jelle en Gerda doen zelf het huishouden en werken graag samen in de tuin, die er prachtig bijligt. “We hebben ons vaste ritme”, vertelt Gerda. “Op maandag stofzuigt Jelle het hele huis en ga ik er met de stofdoek achteraan. Ik doe de boodschappen,
Jelle haalt soms nog een kleinigheid. De tuin is onze hobby, die houdt Jelle helemaal zelf bij.”
Bij het vaste ritme hoort ook de dagelijkse wandeling of fietstocht van Jelle. “We hebben samen bekeken hoe dat nog wél zou kunnen”, vertelt Youri. “Het is belangrijk voor Jelle, het hoort bij hem.” Een horloge met GPS tracker biedt sinds kort uitkomst. “Als Jelle lang weg blijft, kan ik op de iPad kijken waar hij is. Youri heeft me uitgelegd hoe dat moet.” Aan verhuizen denkt Gerda niet meer. “We hebben hier een goed leventje gehad; nog steeds. Hier verdwaalt Jelle niet en iedereen in de buurt kent hem.” Precies, beaamt Jelle. “Ze groeten me allemaal en ik maak graag een praatje.” Als er zorgen of problemen zijn, bespreken ze die met Youri. “We hebben veel vertrouwen in hem. Youri is een leuke jongen”, beaamt Jelle.
LEO: NOG ALTIJD EEN EIGEN MENING
Bewoner Leo van Tilburg en teamleider Diana Kil.
Sinds Leo weer zelf in het dorp een boodschapje kan doen, voelt hij zich een stuk meer thuis in woonzorgcentrum De Appelgaard in Margraten. “Ik heb geheugenklachten, maar ik heb nog altijd een eigen mening.”
De ondernemende Leo van Tilburg is in De Appelgaard de eerste bewoner met dementie die er af en toe zelfstandig op uitgaat. Voorzien van een GPS tracker, die hij voor elke wandeling ophaalt bij de medewerkers. “Daar hebben we afspraken over gemaakt en dat gaat prima. De eerste keer liep ik ergens waar die zender niet werkte. Dat was grappig, toen kwamen ze ineens achter me aan gerend. Nu loop ik een route waar hij het wel doet.”
Toen de vrouw van Leo overleed, was zelfstandig wonen voor hem geen optie meer. “Toen Roosje wegviel, wist ik het niet meer. Zij was mijn alles. Ik was echt de kluts kwijt, vertrouwde mezelf niet meer.” De verhuizing naar De Appelgaard viel hem in eerste instantie niet mee. “Ik was verdrietig en boos. En dan mocht ik ook nog niet naar buiten.”
Vroeger leidde Leo als ingenieur grote projecten. “Ik had vijfhonderd man personeel en reisde met Roosje heel de wereld rond. Dan begrijp je wel dat ik me door niemand laat commanderen. Eerlijk gezegd was ik om te verrekken.” Teamleider Diana Kil – tevens bestuurslid bij Alzheimer Nederland, afdeling Zuid-Limburg – zag de boosheid en het verdriet en ging samen met collega's en de familie op zoek naar een oplossing. “Het is zo belangrijk dat de mensen met dementie voelen dat hun mening nog telt en dat ze eigen keuzes mogen maken. We hebben overlegd over de voors en tegens en vrijheid verkozen boven absolute veiligheid. De big smile waarmee meneer nu terugkomt van het boodschappen doen maakt ook ons gelukkig.”
Ook Leo vaart er zichtbaar wel bij. Tegenwoordig trakteert hij zijn medebewoners regelmatig op een mooi pianoconcert. “Pianospelen is heerlijk, dat doe ik al van jongs af aan.” Hij verheugt zich op zijn komende vakantie naar Griekenland. “Daar ben ik nog nooit geweest, daarom wil ik dat graag. Ik ga samen met mijn zoon.”
Het is niet dat Leo er elke dag op uit wil. “Nee, alleen wanneer ik daar behoefte aan heb. Ik vind het ook fijn om hier de krant te lezen en een portje te drinken; dat doe ik elke avond. Dit is nu mijn plekje, met mijn piano, boeken en de schilderijen van Roosje.”
MEER LEZEN OVER DEMENTIE? KIJK OP WWW.ENVIDA.NL/ DEMENTIE
Dieren spelen een enorme rol in het vergroten van de levenskwaliteit en eigen regie van bewoners Mensen met dementie kunnen nog zoveel, zolang je hen maar inspireert
Zorg en welbevinden zijn twee begrippen die niet los van elkaar kunnen worden gezien. Een zinvolle dagbesteding is minstens zo belangrijk als goede zorg en begeleiding. Op steeds meer locaties binnen MeanderGroep spelen dieren een grote rol in die dagbesteding. De twee en viervoeters zijn meer dan een stukje gezelligheid, ze kunnen écht het verschil maken. Zo ook voor mensen met dementie en andere ziektebeelden.
Herten, geiten, varkens, kippen, pony’s, honden, poezen en ga zo maar door… al deze dieren worden actief ingezet om mensen meer zingeving en verantwoordelijkheid te geven. Social worker Ruth Eussen, die het dierenverblijf in Lückerheide coördineert, vertelt: “Dieren kunnen een enorme rol spelen in het leven van onze bewoners. Zo is er een jonge man met dementie die moeilijk te motiveren is om uit bed te komen. Maar als ik zeg dat de dieren hem nodig hebben, staat hij zo op. Of een meneer van 91 die vroeger zijn eigen boerderij had. Nu neemt hij hier de rol van boer op zich. Iedereen kent zijn of haar taak en vervult deze heel serieus. We hoeven ons geen zorgen te maken of de dieren wel goed verzorgd worden, want de liefde voor hen is zo groot. Naast structuur geven de werkzaamheden ook veel voldoening en een stukje verantwoordelijkheid. Als begeleiders zijn wij er vervolgens voor één op één aandacht tijdens de werkzaamheden.”
Het ziektebeeld van de bewoners kan variëren van het syndroom van Korsakov tot dementie. En binnen de ziektebeelden zijn ook grote verschillen. Activiteitenbegeleidster Kim Brouns werkt met mensen met vergevorderde dementie. “Zij vertonen vaak onbegrepen gedrag en door hun vergevorderde ziektebeeld is deze groep het minst actief”, legt ze uit. “Een mevrouw kwam hier binnen en zei niets, ze leefde echt in haar eigen wereld en contact krijgen was erg moeilijk. Toen we haar introduceerden bij het dierenverblijf leefde ze helemaal op. Ze verzorgt de dieren en maakt ook de stallen schoon waardoor ze veel meer taken op zich neemt dan van haar wordt verwacht. Ze praat zelfs honderduit!”
Per bewoner wordt gekeken wat mogelijk is. Ruth: “Bij elke bewoner die bij ons komt wonen kijken we naar wat hem of haar meerwaarde kan bieden. Sommige mensen hebben helemaal niets met dieren en dat is ook prima. Voor iedereen die meedoet geldt dat ze het gevoel hebben dat ze er zijn. Mensen met dementie kunnen nog zoveel, zolang je hen maar inspireert.”
Meer weten over MeanderGroep?
Bezoek onze website:
www.meandergroep.com
MeanderGroep
is de meest complete zorgaanbieder in de regio Parkstad. Meer dan 5000 medewerkers verlenen dagelijks de zorg die nodig is. Meander stelt klanten en bewoners in staat hun eigen leven te leiden. Of dat nu thuis is of in één van de locaties. Hoe sluit het leven zo goed mogelijk aan bij hoe het was en bij de dingen die voor de bewoner belangrijk zijn? Dit verruimde blikveld van zorg naar welbevinden noemen we de ‘Meander Benadering’.
Josje Vestjens over haar werk als zorgcoördinator en werkplekbegeleider “Op de locatie waar ik werk, wonen jonge mensen met dementie”
Bij Josje heeft het altijd gekriebeld om ‘iets in de zorg’ te doen. Dat deed ze eerst als activiteitenbegeleider, later als verzorgende IG, na haar omscholing via De Zorggroep. Nu is ze naast verzorgende IG ook zorgcoördinator, waar ze ook haar diploma voor haalde, en is ze werkplekbegeleider voor studenten die het vak leren.
Impact op het leven van jonge bewoners
en familie | “Op de locatie waar ik werk, wonen jonge mensen met dementie. Wat veel verdriet geeft voor henzelf en hun familie. Ik heb oog en oor voor hun verdriet. En neem tegelijk een grote zorg uit handen, zodat partners weer ‘gewoon’ geliefden zijn, geen verzorgers. Daarbij probeer ik altijd te kijken naar hoe het leven van deze bewoners er voorheen uitzag en hoe we dat zoveel mogelijk terugbrengen. Want vaak hadden zij een rijk sociaal leven. Daarom breng ik bijvoorbeeld het verenigingsleven hierheen, daarvoor spreek ik ook gerust mijn eigen netwerk aan. Ik vind het mooi om mensen een mooie dag te bezorgen, dat kan al door ergens een ijsje te eten.”
Ontdek wat jouw plek kan zijn | Josje
werkt al ruim dertig jaar bij De Zorggroep en heeft haar plek gevonden. Nieuwe collega’s zijn van harte welkom, Josje heeft je er graag bij. “Ik ben heel erg van het doorontwikkelen en dat heb ik hier al die jaren kunnen doen, op verschillende plekken.”
Josje Vestjens
Ontdek wat jouw plek kan zijn en bekijk de vacatures op
www.werkenbijdezorggroep.nl
S amen begint met jou
Hannelore en Michael Hamers
Zorg Groep Beek opende tien jaar geleden eerste locatie in Sittard
KLEINSCHALIGE, PERSOONLIJKE ZORG EN AANDACHT BIJ ELSRESIDENTIE
Hannelore en Michael Hamers besloten tien jaar geleden in Sittard te starten met de Elsresidentie, kleinschalig wonen voor mensen met Alzheimer en andere vormen van dementie. Ze waren daarmee een van de eersten die deze vorm van zorg aanboden. In 2018 kwam Elsresidentie Margraten erbij.
“Nog altijd is onze kracht dat we kleinschalige en persoonlijke zorg aanbieden. We focussen ons 100% op de doelgroep en dat zijn mensen met een of andere vorm van dementie”, vertelt Hannelore Hamers-Roesink. “Je ziet dat andere zorgaanbieders mikken op een brede doelgroep. Niet alleen mensen met dementie, maar bijvoorbeeld ook mensen die een hersenbloeding hebben gehad worden bij elkaar geplaatst. Dat zijn echter twee totaal verschillende ziektebeelden waarvan wij zeggen dat we deze mensen niet de juiste zorg kunnen bieden als ze op een plek samenwonen. Al vanaf de start tien jaar geleden hebben we gekozen voor focus en kleinschaligheid”, aldus Hannelore. Alzheimer en dementie komen steeds vaker voor en ook op steeds jongere leeftijd. Deze mensen goede 24-uurszorg bieden, vormde de aanleiding om te starten met de Elsresidenties, genoemd naar de overleden moeder van Hannelore. Vanaf de start in Sittard was duidelijk dat de Elsresidentie in een behoefte voorzag. Michael: “We hebben 16 appartementen waar bewoners een eigen woon- slaap- en badkamer hebben. Er is 24 uur per dag zorg en begeleiding en die zorg wordt aangepast aan de wensen en behoeften van bewoners. In sommige appartementen is het ook mogelijk met de partner samen te wonen, maar in de praktijk komt dat weinig voor”, zegt Michael. Hannelore vult
aan: “We hebben een uitstekende samenwerking met huisarts en ziekenhuizen. De huisarts is altijd beschikbaar en de specialist ouderenzorg is enkele dagen per maand in huis aanwezig. Deze korte lijnen maken het mogelijk de persoonlijke aandacht te geven die wij zo belangrijk vinden.”
De kracht van Zorg Groep Beek is een team van bijna 100 gemotiveerde medewerkers die vaak al jaren bij de zorgorganisatie werken. Michael: “We leiden mensen zelf op als ze bijvoorbeeld uit het buitenland komen. Die volgen op onze kosten een taalcursus en kunnen zo snel instromen. De krapte op de arbeidsmarkt is dusdanig dat we in Limburg er niet aan ontkomen om goed personeel uit het buitenland te halen. We merken in de praktijk dat hun kennis en opleiding soms zelfs op een hoger niveau liggen dan in Nederland, dus we mogen blij zijn dat deze mensen uit bijvoorbeeld Portugal hier aan de slag kunnen.” Michael zette zelf de organisatie HiNurse op waarbij hij samenwerkt met Portugese verpleegkundigen. “In Portugal is een overschot aan hoogopgeleid personeel, ze spreken goed Engels en zijn na een korte taalcursus snel inzetbaar.”
Na de opening van Elsresidentie Sittard, volgde vier jaar geleden Elsresidentie Margraten. Een eeuwenoude vervallen boerderij werd daar volledig opgeknapt en verbouwd tot zorglocatie voor mensen uit het Heuvelland en omgeving Maastricht. Ook in Margraten werd gekozen voor kleinschalige zorg. Hannelore: “Er zijn genoeg grotere organisaties die mensen met een of andere vorm van dementie een plek bieden, maar het persoonlijke contact vinden wij juist belangrijk. Omdat we zo kleinschalig zijn is iedere medewerker zodanig opgeleid dat ze overal kunnen bijspringen. We hebben korte lijnen en geen onnodige managementlagen. Er heerst hier een mentaliteit om samen de beste zorg te bieden.”
Over Zorg Groep Beek
Zorg Groep Beek is sinds 2005 actief in de gemeente Beek, Geleen en Stein en daar begonnen als een thuiszorgorganisatie. Nog steeds is de thuiszorg een belangrijke pijler van het bedrijf. Tien jaar geleden werd uitgebreid met de eerste Elsresidentie in Sittard en vier jaar geleden kwam daar de Elsresidentie Margraten bij. Inmiddels werken bijna 100 mensen bij Zorg Groep Beek, maar geldt nog steeds dat het bedrijf kleinschalig is en veel waarde hecht aan persoonlijke aandacht. Er zijn dan ook geen plannen om fors uit te breiden. Zorg Groep Beek wordt gerund door Hannelore en Michael Hamers uit Beek.
Meer informatie, ook over werken bij Zorg Groep Beek: www.zorggroep-beek.nl
Heeft u belangstelling voor Elsresidentie, neem dan contact met ons op. Sittard 046 46 000 40 of Margraten 043 71 150 92 of kijk op www.elsresidentie.nl
Magische rode neus van Delphinium
Bij Delphinium kan zelfs op de meest grauwe en regenachtige dag van het jaar de zon gaan schijnen. Zodra clown JelKe naar binnen huppelt, veert iedereen letterlijk en figuurlijk op. Over de kracht van een contactclown in de levens van de bewoners met dementie.
Als lachen het beste medicijn is, dan is clown JelKe een toparts. In een fleurige jurk komt ze Huize Coriovallum van Dephinium in Heerlen binnen.
“Hoe vind je mijn jurk”, vraagt ze glunderend aan een bewoonster met dementie en draait een pirouette.
Zonder rode neus heet JelKe Mariëlle Braad (54). Ze is activiteitbegeleidster in dit zorgcentrum. Zowel JelKe als Mariëlle kunnen voor geen goud gemist worden zegt Heidi Konsten, manager marketing van Delphinium. “Mariëlle denkt in zonnetjes en proactieve mogelijkheden. Daardoor is ze in staat bewoners en medewerkers te enthousiasmeren.” En dat is precies wat Konsten de bewoners in het staartje van hun leven gunt: “Om bij Delphinium te wonen heb je geen dikke portemonnee nodig. Wij geven onze bewoners graag warmte en gezelligheid.”
Na een tussentijdse switch in zorgland is Mariëlle weer terug op haar vertrouwde nest bij Delphinium. Zij durft nu oprecht te concluderen dat Delphinium perfect bij haar past. “Hier word je als werknemer gezien, gehoord en zeer gewaardeerd. Dat is een fijne ervaring. Van ieders kwaliteit wordt echt gebruikgemaakt. Voor onze bewoners geldt dit ook. Eigenlijk zijn we één grote familie en mogen we zijn wie we zijn. Ieder met zijn eigen normen, waarden en gewoonten. En dat onder één dak. Hoe mooi is dat?! Wij bieden onze bewoners warme zorg. Dat betekent een veilige leefomgeving en ze krijgen begeleiding om de tevredenheid en levenskwaliteit in de laatste fase van hun leven te vergroten.”
JelKe is het mooiste cadeautje in het leven van Mariëlle. Het levert haar veel inzichten op over levensvragen, ook voor haar werk in de zorg. “De rode neus heeft me geleerd dat ik niet alle ballen in het leven hoef te vangen. Je mag soms je schouders ophalen en vrolijk verder lopen. Dat is ook de visie van Delphinium. Bewoners houden hier zelf de regie. Ze zijn niet verplicht iets te doen waar ze geen zin in hebben.”
JelKe hoeft niet per se anderen te laten lachen. Ze speelt met wat er gebeurt. “Aansluiten bij een boze bewoner en even samen schelden lucht heerlijk op. JelKe is geen circusclown maar een contactclown. Er is ruimte voor elke emotie. Ze kijkt verder dan de dementie, en dat is binnen Delphinium een groot goed. De mens achter de dementie. JelKes manier van contact maken van hart tot hart draagt bij aan een ontspannen sfeer die uren na haar vertrek nog merkbaar is.
“Als clown maak ik contact van hart tot hart”
Voor meer informatie:
www.delphinium-zorg.nl
Jo Haagmans
Welzijn voor bewoners vinden we bij Sevagram ontzettend belangrijk. Natuurlijk is de fysieke verzorging noodzakelijk, maar het gaat er juist om hoe de bewoner zich voelt, hoe de daginvulling wordt beleefd en uiteraard, of deze invulling aansluit bij de wensen en behoeften van de individuele bewoner. Daar draait het om bij Sevagram…
Bewoners met dementie kunnen zich vaak niet meer uiten, vertellen wat ze fijn vinden of waar ze behoefte aan hebben. Dat kan soms leiden tot onbegrepen gedrag. De bewoner uit zich dan op een andere manier.
Een psycholoog van het behandelteam kan uitkomst bieden. Deze bekijkt de rapportages van de bewoner, praat met familie en anderen die nauw betrokken zijn bij het zorgproces (multidisciplinaire samenwerking noemen we dat).
Binnen het cluster Maastricht hebben we daarnaast ook nog een professionele MiMakker Resie Heugen is in 2011 gestart met de opleiding tot MiMakker (afgerond in 2012).
Resie is veelal werkzaam geweest op afdelingen voor bewoners met dementie. Tijdens activiteiten zag ze dat niet alle bewoners behoefte hadden aan groepsactiviteiten of zich zelfs afzonderden. Resie vond het juist belangrijk om te begrijpen waarom deze bewoners op een bepaalde manier reageren en wat het onderliggende probleem was. “Als je niet kunt vertellen wat er aan de hand is en iemand probeert steeds leuk tegen je te doen, kan dat heel vervelend zijn voor de bewoner.
Medewerkers weten zich geen raad (onbegrepen gedrag) omdat iedereen altijd anders reageert”, vertelt Resie inlevend. “Als MiMakker heb je geleerd te luisteren naar de woorden die niet worden gezegd. Op basis van emoties probeer ik ‘dieper’ contact te maken met de bewoner. Ik noem dit ook wel het kijken achter de sluier van dementie.”
“Ook ondersteun ik medewerkers tijdens het zorgproces als er sprake is van onbegrepen gedrag. Waarom reageert iemand zoals deze reageert en wat doet de zorgmedewerker dat leidt tot ander gedrag. Een bewoner met dementie kan vaak niet aangeven als deze ergens pijn heeft. Wordt de bewoner dan juist op die plek vastgepakt voor het reguliere zorgmoment dan kan dat leiden tot een ander gedrag.”
Bewoner Jo Haagmans (wordt door iedereen aangesproken als Joopie) is een bekende Maastrichtenaar en woont in Campagne in Maastricht.
Hij is altijd werkzaam geweest bij de ENCI en had daarnaast een rijschool en later een taxibedrijf. Jo is een gezelschapsmens maar heeft ook zijn moeilijke momenten oftewel acceptatiemomenten. Onmacht was het antwoord. Resie heeft regelmatig contact met hem. Ze geeft hem het gevoel erbij te horen en probeert zijn verdriet en onmacht te plaatsen. Samen leuke momenten te hebben, samen een potje janken of een lekkere wandeling te maken. Met expressie van haar lichaam en gezicht maakt ze dingen los, krijgt ze vertrouwen. Een van hart tot hart conversatie, noemt Resie dit.
Mevrouw Pirson is een ‘sjieke’ dame en kan bij tijd en wijlen boos zijn. Die boosheid kan zich ook uiten in een intense huilbui. “Ze heeft mij geaccepteerd als haar vriendin”, vertelt Resie. “Hierdoor ben ik haar maatje en ‘zielzorger’. We begrijpen elkaar als we bij elkaar zijn. We maken lol, kammen elkaars haren en ik mag haar lippen stiften. Lol maken doen we liefst.
We trekken gezichten naar elkaar en lachen ons een hoedje. Je moet je voorstellen dat je met niemand kunt communiceren, dan is het toch fantastisch als je samen met een maatje lol kunt maken”, vertelt Resie nog steeds onder de indruk van haar intens contactmoment. “Het aanvoelen van emoties en het hierop reageren, vergt veel energie. Ik moet me er steeds van bewust zijn welk gedrag de bewoner aan mij teruggeeft. Als ik niet of onjuist zou reageren op een prikkel of emotie, dan zal dat direct leiden tot ander gedrag.” MiMakker is vaak het individuele begeleiden van bewoners. Toch verschijnt de MiMakker ook vaak als clown omdat deze verschijningsvorm bewoners met dementie op een andere manier prikkelt.
“Een van de bewoners zat alleen maar voor zich uit te kijken. Geen lachje, geen emotie en geen beweging. Door mijn verschijning als clown heb ik zijn aandacht kunnen krijgen. In het begin was hij afwijzend. In de trant ‘wat moet je van mij’, dit heeft ongeveer een half uur geduurd. Het leek wel alsof hij op een geven moment ‘ontdooide’. Er was contact en we hebben heel wat afgelachen. Persoonlijk contact en de bewoner zien als mens, dat is voor mij de belangrijkste drijfveer.”
“Mijn voorkeur en werkmethode is met name gericht op het individu. Maar nog niet zo lang geleden heb ik contact met een vrijwilliger die de opleiding contactclown heeft gevolgd. Samen met Jack Chorus plannen we ‘speelmomenten’ voor meerdere bewoners. Het voordeel van dit samenspel is de interactie die je krijgt met meerdere bewoners.”
“Er zijn ook huiskamers waar jezelf geraakt wordt door de onmacht of verdriet… De bewoners die vanuit Valkenheim tijdelijk in Campagne zijn komen wonen, zijn we samen gaan bezoeken zodra ze een maand bij ons woonden. We voelden direct de emoties, de onmacht of zelfs de boosheid bij deze bewoners. Iets wat ons allemaal raakte. De kunst is dan om deze emotie een plekje te geven en ‘warmte’ te bieden. Een lach, een warme hand, een omhelzing, een handkus of zelfs een dansje. Het evacueren met een legertruck heeft bij sommige bewoners heel veel losgemaakt.
Een heel bijzondere ervaring en wij zijn ontzettend blij dat we deze mensen uiteindelijk een vreugdevolle dag hebben geboden.”
Mevrouw Pirson
“Ik ben een ‘vloermens’. Iemand die de medewerkers én bewoners helpt in de omgang”, vertelt Resie.
“Bewoners help ik om ondanks hun ziekte vreugde te beleven en medewerkers help ik om te gaan met het verschillend gedrag dat bewoners kunnen vertonen. Vaak uit onmacht of angst maar soms ook vanuit vervelende levenservaringen.”
* MiMakker: is opgeleid om contact te maken met mensen met dementie of een ernstig verstandelijke beperking.
Meer voor mantelzorgers
Mantelzorgers, je hebt ze in alle soorten en maten. Van af en toe boodschappen doen voor de buurvrouw tot meerdere uren per dag zorg verlenen aan een demente ouder en alles daar tussenin. Maar één ding hebben ze allemaal met elkaar gemeen; ze zorgen met alle liefde voor iemand anders.
Dat mantelzorgers zichzelf daarbij soms op de tweede plaats zetten of zelfs vergeten is ook een gegeven. Daarom biedt Groene Kruis Ledenorganisatie ondersteuning voor mantelzorgers. Dat doen we omdat we hun werk zo ontzettend belangrijk en waardevol vinden. Er is altijd wel hulp die aansluit bij uw vraag!
• Collectieve verzekering VGZ en CZ
Als lid van Groene Kruis Ledenorganisatie profiteert u van collectiviteitskorting op uw zorgverzekering bij VGZ of CZ. Deze verzekeringen bieden vele waardevolle extra’s voor mantelzorgers zoals ruime vergoedingen voor vervangende mantelzorg of de hulp van een mantelzorgmakelaar!
• Diensten van Groene Kruis Ledenorganisatie
Groene Kruis Ledenorganisatie heeft diverse diensten in haar pakket die het leven van mantelzorgers kunnen vergemakkelijken. Denk bijvoorbeeld aan maaltijdservice, personenalarmering of huishoudelijke hulp.
• ZorgMies en UWassistent
Vaste partners van Groene Kruis Ledenorganisatie zijn ZorgMies en UWassistent. Deze organisaties nemen taken van mantelzorgers zoals koken, huishoudelijke hulp, een ritje naar het ziekenhuis of boodschappen doen over. Persoonlijk contact en een vaste hulp staan daarbij centraal.
Lid worden van Groene Kruis Ledenorganisatie
Voor slechts € 14,95 per huishouden per jaar bent u al lid van Groene Kruis Ledenorganisatie.
Zet een mantelzorger in het zonnetje!
Naast het aanbieden van diensten, informatie en interessante vergoedingen vinden wij ook dat mantelzorgers zich gezien en gesteund moeten voelen. Daarom hebben wij ‘Verborgen Verlangens – de mantelzorgeditie’ in het leven geroepen. Leden van Groene Kruis ledenorganisatie kunnen via onze website een aanvraag indienen om een mantelzorger in het zonnetje te zetten. Wil je iemand verrassen, een avondje
uit aanbieden of laten zien dat je zo blij bent met zijn of haar hulp? Geef hem of haar dan op voor Verborgen Verlangens!
Kijk voor meer informatie, aanmelden of actievoorwaarden op onze website: www.groenekruisleden.nl/mantelzorgeditie
Als lid ontvangt u regelmatig gezondheidstips en profiteert u van vele voordelen zoals korting op dagjes uit, hulp in en om huis, online cursussen of uw zorgverzekering.
Meer informatie of lid worden?
Ga naar www.groenekruisleden.nl/ lid-worden
Waarom een levenstestament een goed idee is
Om gedoe over nalatenschap te voorkomen, is het verstandig om een testament te hebben. Daarin staat wat er met ons geld, huis, bezittingen en schulden moet gebeuren na overlijden. Zo voorkomen we dat nabestaanden na onze dood rollebollend over straat gaan. Maar voor onszelf is een levenstestament misschien wel nóg belangrijker. Waar een gewoon testament pas ingaat bij overlijden, bepaalt het levenstestament wat er gebeurt op het moment dat we nog leven, maar niet in staat zijn om beslissingen te nemen. Bijvoorbeeld door een verkeersongeluk, een hersenbloeding of dementie.
Een levenstestament is meer is van kwaliteit van leven of als een volmacht: het legt ik mensen niet meer herken, heeft vast wie namens ons be- het leven voor mij geen toegevoegde slissingen mag nemen. waarde meer. lk wil niet dat familie
Dat kan tijdelijk zijn, bijvoorbeeld en vrienden alleen nog langskomen tijdens een ziekenhuisopname, of vanuit plichtsbesef. Dan heb ik liever permanent, zoals bij ouderdom of de ziekte van Alzheimer. Iemand dat ze zich mij herinneren van de goede momenten. bepaalt zelf wanneer het levenstestament ingaat. Vanaf het moment van ondertekenen of pas als hij wilsonbekwaam is en geen beslis- “Als alleenstaande moeder heb ik heel sterk het gevoel dat ik zelf singen meer kan nemen. alles moet regelen”, vertelt Mariëtte. “lk wil mijn dochter en anderen niet opzadelen met moeilijke keuzes. Dat levenstestament is er
Het begint allemaal met het aanwijzen van een vertrouwenspersoon. vooral om hen te ontlasten. lk vond het ook niet moeilijk om ermee
Dat kan één persoon zijn, maar ook meerdere. Zo kan bijvoorbeeld aan de slag te gaan. Het geeft rust en voelt juist prettig dat ik zelf de partner de vertrouwenspersoon zijn bij medische beslissingen, keuzes kan maken, nu ik nog gezond ben van lijf en geest iemand terwijl de kinderen de geldzaken overnemen. Houd er wel rekening aan te stellen die voor mij overlegt met een arts en bevoegd is om mee dat banken en artsen vaak maar één contactpersoon willen. beslissingen te nemen.” In een zogeheten wilsverklaring, die bij het
Mensen die getrouwd zijn of samenwonen, wijzen elkaar meestal levenstestament wordt gevoegd, kunnen we wensen vastleggen over aan of hun kinderen. Maar soms is dat niet mogelijk, bijvoorbeeld reanimatie of euthanasie. Het is belangrijk dat de huisarts ook op als er niemand is die deze taak op zich kan of wil nemen, of als de de hoogte is van deze wilsverklaring. verhoudingen binnen de familie gevoelig liggen. Je kunt dan ook een professionele levensexecuteur benoemen. Welke beslissingen de In een levenstestament kunnen ook heel alledaagse zaken staan. Ook vertrouwenspersoon mag nemen, bepaalt iemand zelf. Dat kan gaan fijn als er iets over de huisdieren is vastgelegd. Waar gaat het dier over geld, bezittingen, persoonlijke of medische zaken. Veel dingen wonen, wat heeft het nodig en staat er ergens een spaarpot klaar kunnen we al vastleggen, zodat de vertrouwenspersoon onze keuzes voor de verzorging van het beest? En wie wekelijks naar de kapper alleen nog hoeft uit te voeren. gaat, kan vastleggen dat die bezoeken ook doorgaan bij dementie.
Wilsverklaring
Een levenstestament draait echter niet alleen om materiële zaken. We kunnen ook bepalen welke vormen van medische zorg we wel en niet willen in geval van coma of dementie. Leg bijvoorbeeld iets vast over alternatieve geneeswijzen. Als er voor mij geen sprake Vrijblijvend praten over uw wensen en mogelijkheden, ik maak graag tijd voor u.
Parkstad Adviesgroep
Kim Cremers | Dorpstraat 22, Nuth | +31 (0)45 850 15 42
