Agribusiness editie 39 by Zeeman Reclamegroep

VOOR AGRARIËRS IN WEST-FRIESLAND, HOLLANDS KROON, HEERHUGOWAARD, SCHAGEN, DEN HELDER EN TEXEL JAARGANG 6 SEPT. NR.202239 NOORD-HOLLAND NOORD DE LANDBOUWOPLOSSINGENINNOVATIEVEVAN CAV Agrotheek

Barsinger weg 39 T 0224 221207 E info@wibabanden.nl1766 GE Wieringer waard i w w w.wibabanden.nl WIBA BAND E N SE R V IC E WWW.AGRATYRE.NL Al eenBanden-45danmeerjaarisWibaservicebegripinNoord-Holland direct een Band! Repareren en vulkaniseren Met ons heeft u Uitlijnen van landbouwvoertuigen ook op locatie Alle merken landbouwbanden, nieuw en Monterengebruikten demonteren van de kleinste tot de grootste banden Verkoop • Service • Reparatie - LAS- EN SNIJAPPARATUUR - REPARATIE EN ONDERHOUD - KEUREN NEN 3140 / NEN-EN-IEC 60974-4 - LASTOEVOEGMATERIAAL - LASBENODIGDHEDEN - PERSOONLIJKE BESCHERMINGSMIDDELEN - SLIJP- EN SCHUURMATERIALEN WWW.WELDTRADE.NL Witte paal 177│1742 NX Schagen 0224 42 21 20 │ info@weldtrade.nl │ www.weldtrade.nl WELDTRADE LASTECHNIEK

In deze nieuwe editie van Agribusiness lees je er alles over.

mag op welke wijze dan ook worden ge kopieerd of verveelvuldigd zonder schriftelijk toestemming van de uitgever. Zeeman Reclamegroep aanvaardt geen aansprake lijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. Op de advertentietarieven wordt geen burokorting gegeven.

colofon 24

LANDBOUW EN KLIMAATVERANDERING Land- en tuinbouw zorgen voor ongeveer 16% van de totale broeikasgas-uitstoot in Nederland. Dit vormt een belangrijk deel van onze klimaatverandering. Aan de andere kant kunnen bomen, gewassen en bodem CO2 opnemen en opslaan en zo de klimaatverandering tegengaan. Landbouw beslaat de meeste ruimte in Nederland en is daarmee ook een belang rijke leverancier van maatschappelijke en ecologische diensten, zoals landschaps kwaliteit, recreatie en biodiversiteit. Door duurzame oplossingen en milieubewuste keuzes te maken, zorgen agrariërs samen voor onze aarde. Voorbeelden van die goede keuzes zijn: duurzame kringlooplandbouw, biogasinstallaties, regeneratieve biologische landbouw, agroforestry en diverse adaptie-strategieën.

26161504VERSCHIJNING 6 x per jaar OPLAGE 6.500 ex. UITGEVER, VORMGEVING & DRUK Zeeman Reclamegroep BV Industrieweg 27 - 1785 AG Den Helder www.zrgbv.nl - t. (0223) 523 006 ADVERTENTIE VERKOOP Sabine v. Berkum, sabine@zrgbv.nl, Randi0614238410Peters, randi@zrgbv.nl, Niets0614238413uitdezeuitgave

SABINE & RANDI

Het dilemma waar de agrarische sector dagelijks mee te maken heeft is dat men graag naar die duurzame transitie wil, maar dat dit geld en tijd kost. Beiden een schaars goed in de agrarische wereld. Hoe gaan de agrariërs hiermee om, welke financiële middelen en samenwerkingen zijn er om de transitie te kunnen doen, hoe gaan zij om met de steeds strenger wordende eisen en wetten en hoe zien zij de toekomst voor de agrarische sector?

Voorwoord

Een van de projecten waar op dit moment bij CAV Agrotheek aan gewerkt wordt, is Digital Farming. Voor dit project werken ze samen met o.a. Vertify en Loonbedrijf Sturm-Jacobs. ‘In dat project zijn we bezig om te kijken of de tech nieken die in de markt staan prak tijkrijp zijn. Oftewel, kunnen we met deze technieken overweg in de praktijk? Hoe werken ze pre cies? En hoe kunnen we ze in de toekomst ook beter gaan inzet ten?’, legt teeltadviseur Sander Dekker uit. Dit gaat dus over een stukje preci sielandbouw voor het plaatsspeci fiek bemesten en spuiten en over het toedienen van gewasbescher mingsmiddelen en onkruidbestrij ding. Het doel is om het gebruik van deze middelen te reduceren om op die manier de milieu-im pact te verlagen en ook effectief bemesting en gewasbescherming toe te passen.

Het zal iedereen de laatste jaren wel opgevallen zijn dat het weer steeds extremer wordt. In het voorjaar zie je extreme droogte afgewisseld met de meest extreme regenbuien. En ook de temperaturen worden steeds extremer. Voor telers is het dus belangrijk om te anticiperen op deze nieuwe weersomstandigheden. Daarvoor is precisielandbouw de perfecte oplossing. CAV Agrotheek, dé toeleverancier voor land- en tuinbouw, werkt aan verschillende projecten omtrent precisielandbouw. ‘Als bedrijf probeer je de boeren te ondersteunen met innovaties. Wij zijn altijd op zoek naar oplossingen voor telers.’ CAV Agrotheek

DE LANDBOUWOPLOSSINGENINNOVATIEVEVAN

4 AGRIBUSINESS

CAV Agrotheek levert onder ande re maken.briekHeyboerbedrijftussendestaatenbloembollenteelt,akkerbouw,zijdeagrarischemeststoffen,gewasbeschermingsmiddelen,zaaizadenenanderebenodigdhedenvoorland-entuinbouw.Ditleverenaantelersuitonderanderedevollegrondsgroenten,glastuinbouwveehouderij.DecoöperatiebealsindsdedroogleggingvanWieringermeerin1933.OnderhebbenzeookeenanderindeFlevopolder,genaamdBV,enhebbenzeeenfawaarzebloembollennetten

DIGITAL FARMING

DATAGEDREVEN TELERPROJECT Daarnaast is CAV Agrotheek bezig om met 23 telers in de Wieringer meer data te verzamelen in de teelt. Deze data gaat bijvoorbeeld over onkruid en ziektebeelden in combinatie met de groei van de gewassen en teeltomstandighe den. Daarbij zetten ze de data via een scoutingapp door het gebruik van algoritmes ook om in een stuk advisering. Hierbij worden ook de Farm21 sensoren gebruikt. Deze sensoren zeggen voornamelijk iets over het bodemvocht op drie dieptes, de bodemtemperatuur en de luchtvochtigheid tussen het ge was. Om vervolgens tot een advies te komen wordt deze data gecom bineerd met data van andere bron

nen, zoals weerstations of satel ‘Watlietbeelden.daarook positief aan is, is dat je met je adviseurs ook aan het scouten bent in het gewas. Wat zie ik nu onder welke omstandighe den? Door in een database al deze data te verzamelen, kun je op een gegeven moment algoritmes ont wikkelen voor een voorspellende waarde. Zo kun je de teler of advi seur ondersteunen op een digitale manier,’ vertelt commercieel di recteur André van der Weijde.

BUSINESS 5

FARM21 In de basis waren ze bij Farm21 bezig om vochtsensoren te ma ken. ‘Met deze datasensoren zijn we dus bezig om een platform te maken en data te verzamelen. Een belangrijke vorm van die data is het scouten van percelen, wat wij als Agrotheek en de telers doen, en dit te combineren met allerlei andere informatiebronnen zoals satellietbeelden. We kijken in het veld om te kijken wat er groeit, hoe het groeit, hoeveel onkruid er staat en of we aantastingen van schim mels of insecten zien. Waar moe ten we telers precies op wijzen?’ Normaal werd dit eigenlijk niet vastgelegd, maar met de speciaal ontwikkelde app voor je computer of telefoon kun je alles van afgelo pen jaren terugzoeken. Met deze app kun je daarnaast ook bijvoor beeld je adviseurs machtigen om mee te kijken naar de gegevens, zodat je er samen over kunt spar

Opren.dit moment zijn er twee vari anten van Farm21 sensoren. De eerste variant is in vergelijking met andere bodemsensoren erg goed geprijsd. Hier staan op dit moment al zo’n 1500 sensoren van verspreid door heel Nederland in verschillende soorten teelt. Je AGRI

Niet alleen particuliere huishoudens profiteren van een waterontharder, ook voor ondernemers is een ontharder een slimme investering. Denk aan toepassingen voor o.a. bedrijfskantines, agrarische bedrijven, plekken waar arbeidsmigranten verblijven en kassenbedrijven. Op deze locaties worden immers veelvuldig gebruik gemaakt van vaatwassers, douches, koffiezetapparaten, etc. Door het gebruik van een waterontharder gaan uw apparaten veel langer mee en geeft u aanzienlijk minder uit aan schoonmaakkosten!

De aanschafkosten heeft

Onze waterontharders verwijderen calcium en magnesium uit het water waardoor hard water wordt omgezet in zacht water. Kalkvrij, zacht water biedt tal van voordelen. We zetten er een paar voor u op een rijtje: Geen kalkaanslag meer Bestaande kalkaanslag verdwijnt Minder was- en schoonmaakmiddelen nodig Minder energieverbruik Geen schade door kalk aan huishoudelijke apparaten (wasmachine, vaatwasser, ect) Bestek, servies en glaswerk blijven langdurig mooi Oppervlakken drogen streeploos Gezond en aangenaam voor de huid U snapt het al... een waterontharder is goed voor mens, milieu en portemonnee!

•

e waterontharderslektronische

•

De waterontharder ook voor ondernemers

•

u dan ook snel weer terugverdiend. B&S Watering Systems B.V. Agriport 40 | 1775 TB Middenmeer (N-H) | T: 0227 656166 M: 06 21716322 | www.bswateringsystems.nl | info@bswater.nl Goed voor mens, milieu portemonneeen Specialisten van AB Vakwerk staan klaar om u van uw ongedierteprobleem te verlossen. Daarnaast krijgt u altijd professioneel advies waarmee u een knaagdierenplaag in de toekomst kunt voorkomen. Bel 088-7301870 of kijk op abvakwerk.nl TIP: gebruik uw ledenbonus om u te vanverlossenlatenongedierte! goed voor elkaar ongedierteBestrijdingofkijkopabvakwerk.nlomutelatenverlossenvanongedierte!

•

De beste deuroplossingenindustriële technologythroughAccess SALCO. NL Ruim veertig jaar werken we iedere dag aan de beste industriële, agrarische en koeltechnische deuroplossingen voor klanten over de hele wereld. Gaat u binnenkort renoveren of nieuw bouwen? En bent u benieuwd hoe onze oplossingen bijdragen aan uw bedrijfsdoelstellingen? Vraag het Salco. Levering en onderhoud van alle soorten deuren Kosteloos inmeten en snel een maatwerkofferte • 24/7 bereikbaar voor storingen of schade Vraag het Salco. Bel +31 (0)228 564 200 of mail naar info@salco.nl Hoe kunnen we u helpen?verder de specialist in watertechniek en beregeningssystemen uit west-Friesland

BIJDRAGE AAN DE KLIMAATVER ANDERING Met Farm21 is het mogelijk om de nieuwe extreme weersomstan digheden te meten en om daar als teler zo goed mogelijk op te anticiperen. In sommige delen van Nederland wordt vocht door de klimaatverandering steeds schaarser. ‘Met de vochtsensoren is het dan mogelijk om te bepalen of de grond nog vocht afgeeft aan de plant. Op die manier kun je je waterafgifte nog efficiënter ma ken met dripirrigatie. In Limburg wordt bij de aspergeteelt bijvoor beeld al heel veel met dripirrigatie gedaan Daar heb je natuurlijk ook dat soort sensoren voor nodig om te bepalen wanneer je water moet geven. En ook in de tulpenteelt kun je door het meten van de vochttoe stand in de grond kijken of je water moet geven of niet. Dan bespaar je ook brandstof, want als je een keer minder moet beregenen, bespaart dat aanzienlijk wat brandstofkos ten van je Bodemvochttrekker.’meten op drie dieptes De Farm21 sensoren meten bo demvocht, hetzichberegenen.neervocht,vraagtuur.luchtvochtigheidbodemtemperatuur,enluchttemperaIndemarktisechtervooralnaareenmetervoorbodemomzotewetenwaarenwandetelerzijngewassenmoetFarm21onderscheidtvananderesensorendoordatbodemvochtopdriedieptes meet: op 10, 20 en 30 centimeter in de grond. Soms zie je bijvoorbeeld dat er op een bepaalde hoogte meer vocht wordt onttrokken. Wat daarnaast uniek is aan Farm21, is dat de sensor vrij laag in het veld zit. Hierdoor wordt de luchtvoch tigheid tussen in plaats van boven het gewas gemeten.

kunt de sensoren los kopen, maar om verschillen in je perceel te kunnen detecteren, is het handig om meerdere Farm21 sensoren te plaatsen. De tweede variant sen sor is iets duurder, omdat er een antenne op zit die beter werkt wan neer het netwerk niet goed werkt. ‘In de toekomst hopen we aan deze variant ook andere instrumenten te kunnen koppelen, bijvoorbeeld een regenmeter of een bladnat sensor,’ vertelt Sander.

AGRIBUSINESS 7

De Lange Ring 1 • 1761 AS Anna Paulowna • Telefoon: 0223-531494 • Fax: 0223-533894 Email: info@fxhuiberts.nl • Internet: www.fxhuiberts.nl Van stolpboerderijtotserre Van koelceltotkantoor Westrak 35 | 1771 SR Wieringerwerf Tel. (0227) 50 20 93 E-mail: info@harmsenheftrucks.nl www.harmsenheftrucks.nlkwaliteitenservice Mekos Schagerbrug BV Nijverheidsweg 5 1751 HG Schagerbrug Tel.(0224)571555 info@mekos.nl www.mekos.nl Omkastingen Keukens en meubels Medische apparatuur Mekos precisie egaliseermachines Metaalbewerking en afhaalmagazijn Leuningwerk Trappen Inmeet en tekenwerk Luifels en beplating Zelfrijdende machines Reparatie landbouwmachines Revisie grijpers en graafbakken Hydrauliek/besturingen Zeef-spoeltrommels Werk olie-gas industrie draaien freeswerk Plaatwerk Constructiewerk Werk aan sluizen en bruggen GROETWEG 1 | 1775 PL MIDDENMEER | BEL 0227 60 80 32 | COENKNOOK.NL Doorlopend advies + Continue vraag & aanbod van agrarische productierechten

BOERENERFLINGENKLIMAATDOELSTEL-OPHET

DUURZAME DATA

1. OpBelangenafweginggrondvandewet (artikel 7:370 lid 1 sub c van het Burgerlijk Wetboek) moet de Pachtka mer bij opzegging van de overeenkomst door de verpachter een redelijkheidstoets uitvoe ren. Daarbij moet de rechter beoordelen welk belang zwaarder weegt: het belang van de verpachter bij beëindiging van de pachtover eenkomst of het belang van de pachter bij het voortzetten van de pachtovereenkomst. Daar bij kan de leeftijd van de pachter een rol spe len als een van de afwegingsfactoren.

De maatregelen die genomen kunnen worden hebben verschillende effecten op de thema’s; Klimaat, Bodem en lucht, Water, Landschap en Biodiversiteit. Op dit moment worden er 24 maatregelen voorgesteld die variëren van het telen van extra rustgewassen tot het aanleggen van een Haag of Struweel. Het programma van de eco-regelingen werkt met een puntensy steem en een waardebepaling per maatregelen. Uiteindelijk bepaald de mate van toepassing van maatregelen of het bedrijf in de categorie brons, zilver of goud komt, met de daaraan ge koppelde hectare vergoeding. In feite komt deze regeling in de plaats van de huidige vergroeningspremie. Echter deze maat regelen zijn hierbij ontwikkeld vanuit de Euro pese klimaatopgave en gaan dan ook een stap Ondanksverder. dat de regeling nog niet helemaal de finitief is hebben wij afgelopen weken verschil lende bedrijven doorgerekend en samen met enkele ondernemers gekeken wat er aan maat regelen op het bedrijf mogelijk is. De uitkom sten hiervan zijn zeer divers. Er zijn bedrijven die met hun huidige bedrijfsinvulling al prima kunnen voldoen aan het puntensysteem, terwijl andere, en vaak meer gespecialiseerde bedrij ven, forse aanpassingen binnen de bedrijfsvoe ring moet nemen om de minimale vergoedings drempel en dus klimaatmaatregel te behalen. Zoals gezegd is de regeling nog niet definitief. De komende maanden moet er nog veel ge beuren. De regeling moet in wetgeving wor den opgenomen en vervolgens is het onze taak om de werking hiervan aan onze klanten uit te leggen en in te passen in het bouwplan. Vanaf 1 december dient elke agrariër bij de overheid aan te geven of, en hoe hij mee gaat doen aan de eco-regelingen en zo een extra bijdrage te leveren aan de klimaat doelstellingen.

COLUMNS AGRIBUSINESS 9

Afgelopen weken zijn wij intensief bezig ge weest om de zo genaamde eco-regelingen die vanaf 1 januari 2023 van toepassing zijn te ver talen naar het boerenerf.

Wat hierdoor naar de achtergrond is verdrongen, maar zeker niet weg is, zijn de duurzaamheidsplannen waar de landbouw richting 2030 naar toe aan het bewegen is. Kringloopland bouw met minder gewasbescher mingsmiddelen en minerale mest stoffen. Diverse programma’s waren hiervoor opgestart en krijgen lang zaam maar zeker weer de aandacht Eenterug.centraal

PACHTER PACHT?AOW-LEEFTIJD:BEREIKTEINDE

In de oude pachtwetgeving was het bereiken van de 65-jarige leeftijd door de pachter een zelfstandige opzeggingsgrond voor de pacht overeenkomst. Deze opzeggingsgrond is met ingang van 1 september 2007 geschrapt. Be tekent dit dat de leeftijd van de pachter geen enkele rol meer speelt bij het opzeggen van de pachtovereenkomst? Die vraag moet ontken nend worden beantwoord. Hoewel de verpachter niet meer kan aanstu ren op beëindiging van de pacht met het enke le argument dat de pachter de AOW-gerech tigde leeftijd heeft bereikt, kan het bereiken van deze leeftijd op twee manieren meespelen bij de beëindiging van de pachtovereenkomst.

Deze eco-regelingen zijn een extra betaling vanuit Europa aan de agrariër als financiële on dersteuning van maatregelen die hij kan nemen om de klimaatdoelstellingen te behalen.

2. Bedrijfsmatige exploitatie? Daarnaast is een pachter verplicht om het gepachte bedrijfsmatig ter uitoefening van de landbouw te gebruiken. Daarbij moet er sprake zijn van een complex van economi sche landbouwkundige activiteiten gericht op winst. Ook moeten hiervoor investeringen worden gedaan en moet de pachter voor zijn inkomen afhankelijk zijn van het gepachte. Is hiervan geen sprake (meer)? Dan kan de Pachtkamer de pacht voortijdig beëindigen. In principe lopen alle pachters dit risico, maar bij een pachter op leeftijd zal het sneller aan de orde zijn. De pachter die zijn bedrijfsac tiviteiten op een lager pitje zet en voorname lijk leeft van een AOW-uitkering of pensioen, loopt daarmee het risico dat de verpachter de pachtovereenkomst opzegt (artikel 7:376 lid 1 sub a van het Burgerlijk Wetboek).

We zijn in een wereld terechtgekomen met fors stijgende (grondstof)prijzen en onzekere tijden van beschikbaar heid van producten. Met deze factoren trachten we onze functie als toeleve rancier zo goed mogelijk uit te voe ren, wat inhoudt dat iedereen (tijdig) zijn producten ontvangt, tegen een zo concurrerend mogelijke prijs. Qua aandacht en energie voert dit nu da gelijks de boventoon.

Heeft u vragen over dit onderwerp of andere vragen die gaan over pacht of agrarisch recht? Neemt u dan gerust contact met ons op.

thema hierin is de dataregistratie en collectie van diverse teelten, die ons gaat leren wat voor opbrengst en kwaliteit er gereali seerd wordt met welke input aan mid delen en methoden.

Een groot project met 23 telers is hiervoor opgestart met focus op uien en aardappelen. Als straks de op brengstcijfers bekend zijn van deze percelen, kunnen we deze laten ana lyseren om de oorzaken te achterha len waarom de opbrengst en/of kwali teit bij de ene teler hoger is dan bij de andere teler. De opgedane kennis zal dan weer het uitgangspunt zijn voor het volgende seizoen. Een neven-doelstelling hier bij is om een plan te maken welke middelen we kunnen afbouwen met behoud van opbrengst en kwaliteit. Uiteraard is er de factor klimaat, die niet altijd te sturen is, maar de duur zaamheidsgedachten spelen zeker een rol, al is het niet omdat bij bespa ring van producten ook de kostprijs beheersbaar blijft.

Coen Knook, Coen Knook Advies & Bemiddeling

Stefan Jansen, Advocaat Schenkeveld Advocaten Jeroen de Schutter, Algemeen Directeur CAV Agrotheek

‘ONDERNEMEN MET TOEKOMST’ AFLEVERING 1 Mike

4. EENS OF NIET EENS: HET ONT BREEKT VEEL JONGE BOEREN EN TUINDERS AAN EEN DUIDE LIJK TOEKOMSTPERSPECTIEF. “Eens. De alsmaar complexer wordende weten regelgeving dwingt ons juist nu om nog meer te gaan ondernemen. Maar om dit te kunnen doen, is beleid nodig dat voldoende perspectief biedt. Het overheidsbeleid van de laat ste jaren berust in mijn ogen veel te vaak op emotie en modellen in plaats van op feiten en weten schappelijke onderbouwing. Hier door krijgen veel bedrijven niet de tijd of de juiste middelen om te on dernemen en te innoveren.”

Jaarcongres Gitzels

5. WAT IS DE BELANGRIJKSTE BOODSCHAP DIE JE WILT VER TELLEN AAN OVERHEID, BESTUURDERS EN POLITIEK? “Ga het veld in en ga in gesprek met jonge ondernemers die hun brood verdienen in de agrarische sector. En betrek ook het MKB bij besluitvorming en voorstellen. Dat gezegd hebbende: de agra rische sector kan natuurlijk zelf ook veel meer doen om het juis te verhaal te vertellen. Iedereen moet zich bijvoorbeeld realiseren dat we over 20 jaar ook nog altijd voldoende voedsel nodig hebben. Met de huidige toekomstplannen gaat gezond, vers voedsel echt schaars worden. Met als gevolg dat voedsel in toenemende mate een machtsinstrument gaat wor den.”

Het GreenportNHN jaarcongres op 6 oktober staat in het teken van de ‘toekomst van de agri business’. In de aanloop naar het event vragen we jonge agrarisch ondernemers naar hun toekomstplannen, ambities en twijfels.

2. IN RANKING THE GROWER, DE JAARLIJKSE TELERSVERKIEZING VAN KAS MAGAZINE, WERD JE ONLANGS UITVERKOZEN ALS WINNAAR IN DE CATEGORIE ‘MEEST ONDERNEMENDE JONGE TELER GROENTEN’. WELK ARGU MENT GAF HIERBIJ DE DOOR SLAG? “Doorslaggevend voor de jury wa ren een aantal ontwikkelingen die ik hier in gang heb gezet. Ont wikkelingen die te maken hebben met zowel bedrijfsprocessen als onze medewerkers. We streven altijd naar innovatieve oplossingen die resultaat opleveren. Zo maken we stappen op het gebied van kwa liteit, duurzaamheid en automati sering en draag ik volgens de jury bij aan het toekomstbestendig ma ken van de organisatie.”

3. BEDRIJFSOPVOLGING IN AGRARISCHE BEDRIJVEN IS IN NEDERLAND EEN GROOT PRO BLEEM. UIT CIJFERS VAN HET CBS BLIJKT DAT MAAR 41% VAN DE AGRARISCHE BEDRIJVEN EEN BEDRIJFSOPVOLGER HEEFT. ZIE JIJ DIT OOK EN WAAR LIGGEN VOLGENS JOU DE KNELPUNTEN? “Vanwege de vaak hoge financiële lasten en toenemende regelge ving ziet het toekomstperspectief ervoor niet alle agrarische bedrij ven even rooskleurig uit. Persoon lijk ben ik positief gestemd over de toekomst. Ik geloof in de enorme passie, oplossingsgerichtheid, in novatie en wendbaarheid van onze sector. Het proces van opvolging is bij ons al drie jaar gaande en be gin 2024 zal de opvolging definitief worden. Onder begeleiding van on der andere Florpartners stippelen we met een gemixt Management Team van jong en oud de weg uit naar de toekomst.”

10 AGRIBUSINESS

1. HOE ZIET DE TOEKOMST ERUIT VOOR JOU ALS JONGE, AGRA RISCH ONDERNEMER? “Met Gitzels werken we in twee verschillende sectoren. Voor een belangrijk deel zijn we actief in de vollegronds groentesec tor. Hier zie ik genoeg toekomst: de productie van gezond en vei lig voedsel zal steeds belangrijker worden. De uitdaging hier zal zijn of dit volledig in Nederland gaat plaatsvinden. Gezien de gunstige omstandigheden in ons land ver wacht ik overigens dat dit uitein delijk wel het geval zal zijn. “Daarnaast spelen we in toene mende mate een belangrijke rol als dienstverlener voor de zaaden veredelingsbedrijven. Die sec tor staat voor de uitdaging om de wereld te voeden. Wij blijven gelo ven in lokale productie en exporte ren liever onze kennis.”

“Als ik deze stelling moet beant woorden namens jonge boeren, dan is het een iets ander verhaal. Met bijvoorbeeld de stikstofregels maakt de overheid het voor veel boeren erg moeilijk om hun bedrijf voort te zetten. Daarbij maken de sterke schommelingen in energie prijzen het er allemaal niet een voudiger op. Voor een toekomstbe stendige agri zou de overheid zich meer moeten inspannen om die te voorkomen.”

Het GreenportNHN jaarcongres op 6 oktober heeft als thema ‘Ondernemen met toekomst’. Vragen die aan de orde komen, zijn onder an dere: Is er nog ruimte om te ondernemen? Hoe ver moeten we gaan met verduurzaming? Welke impact heeft de oorlog in Oekraïne op de agri sector. En welk belang kennen we toe aan voedselzekerheid voor ons land? Met onze gasten kijken we met een frisse blik vooruit. Investeer in een futureproof agribusiness, zodat de nieuwe generatie agrarisch ondernemers een toekomst heeft.

1. HOE ZIE JIJ DE TOEKOMST VOOR JE ALS AGRARISCH ON DERNEMER? “In de tuinbouw liggen heel veel kansen, mits je genoeg doorzet tingsvermogen hebt en van een uitdaging houdt. Met maatrege len zoals bemesting, biologische gewasbescherming, verbeterde gewassen en nieuwe technieken is de agrarische productiviteit de laatste decennia enorm verhoogd. Of het nu gaat om tomaten, bloe men, melk of vlees; per vierkante meter zijn we steeds meer gaan produceren. Aan onze generatie de uitdaging om die lijn de komen de jaren nog sneller te laten stij gen en te zorgen dat er voedsel is om de groeiende wereldbevolking te voeden. Door systemen te ont wikkelen die telers over de hele wereld meer controle geven op productkwaliteit en jaarrond plan baarheid, met minimale input van grondstoffen.”

Wessel van Paassen JAARCONGRES ‘ONDERNEMEN MET TOEKOMST’

“Oneens, tenminste als het gaat over tuinders. Het is zeker waar dat regelgeving snel verandert en vaak niet goed aansluit op de prak tijk, niet haalbaar of realistisch is. Maar er zijn altijd nieuwe kansen waar je als ondernemer op kan in spelen. Ik zie juist veel kansen, ze ker als ik kijk naar de mogelijkhe den om onze kennis uit te dragen naar andere in de vorm van tech niek. Nederland is op tuinbouwge bied nog altijd de showroom van de wereld. Dat geeft ons een con currentievoordeel dat we optimaal moeten benutten.

3. BEDRIJFSOPVOLGING IN AGRARISCHE BEDRIJVEN IS IN NEDERLAND EEN GROOT PROBLEEM. UIT CIJFERS VAN HET CBS BLIJKT DAT MAAR 41% VAN DE AGRARISCHE BEDRIJVEN EEN BEDRIJFSOPVOLGER HEEFT. ZIE JIJ DIT OOK EN WAAR LIGGEN VOLGENS JOU DE KNELPUNTEN? “Eerlijk gezegd ben ik nog niet zo heel erg bezig met bedrijfsopvol ging, omdat we nog maar net ge start zijn en ik nog vrij jong ben. Wel zou het goed zou zijn als meer jongeren instromen. In de agrari sche sector zijn de marges relatief laag. Daarbij is het een kapitaalin tensieve sector, wat wil zeggen dat je veel geld nodig hebt voor je bedrijfsvoering. Dit terwijl geld verdienen door snel veranderen de weten regelgeving niet altijd vanzelfsprekend is. Je ziet grote bedrijven steeds groter worden en kleine bedrijven vaker wegvallen. Volgens mij een goede zaak, om dat grote bedrijven efficiënter kun nen telen en processen nog verder kunnen optimaliseren.”

2. IN RANKING THE GROWER, DE JAARLIJKSE TELERSVERKIEZING VAN KAS MAGAZINE, WAS JE ONLANGS WINNAAR IN DE CATE GORIE ‘MEEST ONDERNEMENDE JONGE TOELEVERANCIER’. WELK ARGUMENT GAF DE DOORSLAG? “Kort samengevat: een jonge gast die niet bang is voor de grote spe lers, z’n eigen plan trekt en die niet alleen kansen ziet maar deze ze ook pakt. Houdt ervan om tegen de stroom in te roeien en stopt niet tot hij zijn doel heeft bereikt.”

AGRIBUSINESS 11

Tekst van de jury was als volgt: Voor deze ondernemer is het allemaal heel snel gegaan. Hij houdt ervan om tegen de stroom in te gaan. Door de dingen net even anders te doen en zich ook te richten op andere markten, wist hij succes te boeken. Zijn bedrijf groeit hard en werkt nauw samen met de klant om het beste resultaat te realise ren. Het helpt daarbij zeker dat hij de taal van de teler spreekt en veel kennis van zaken heeft. De focus binnen het bedrijf ligt op kennis en voorsprong en hoewel het be drijf nog jong is, kan het zich nu al meten aan de grote spelers binnen de sector. Deze ondernemer ziet altijd wel kansen, vertrouwt op zijn eigen kwaliteiten, maar scha kelt ook hulp in waar mogelijk. Die kwetsbare opstelling en zelf kennis vallen te prijzen, meent de jury. En het is indrukwekkend was deze ondernemer inmiddels heeft bereikt. Hoewel de concurrentie in deze categorie stevig was, is er uiteindelijk toch 1 winnaar naar voren gekomen. De award voor ‘meest ondernemende jonge toe leverancier’ gaat naar… Wessel van Paassen van Green Simplicity!

4. EENS OF NIET EENS: HET ONT BREEKT VEEL JONGE BOEREN EN TUINDERS AAN TOEKOMSTPERSPECTIEF.DUIDELIJK

“Kijk eens hoeveel agrarische producten we in Nederland pro duceren en van welke kwaliteit die zijn. Na de VS is Nederland het grootste agrarische export land. Dat zorgt ervoor dat we hier een relatief hoge uitstoot hebben door agrarische activiteiten. Maar wat veel mensen vergeten, is dat je die agrarische uitstoot ook hebt als je buiten onze landgren zen gaat produceren, in een land waar ze minder efficiënt produce ren. We kunnen de productie hier wel verminderen en zo de uitstoot terugdringen, maar dit betekent ook dat je meer uitstoot krijgt in andere delen van de wereld. Het zou eerlijker zijn als we de uitstoot die gepaard gaat met export niet langer toerekenen aan Neder land, maar aan het land waar de producten daadwerkelijk worden geconsumeerd.”

5. WAT IS DE BELANGRIJKSTE BOODSCHAP DIE JE WILT VERTELLEN AAN OVERHEID, BESTUURDERS EN POLITIEK?

GEEN AGRIBUSINESS ONTVANGEN? OF BEL 0223-523006 Agri ondernemers West-Friesl oKtober Agri Wegen en etiKetteren Tegra Systems Uw Groene Vakwinkel/ CAV Agrotheek Zuidrak 18 DeRustenburgerwegWieringerwerf2aUrsemGouw73Hoogkarspel Zeeman Reclame Groep Industrieweg 27 Den Helder Witte Paal 212 Schagen Klaver Agrarisch Vastgoed Trambaan 12 Nieuwe Niedorp De OndernemersCentrale Oostwal 2 Tuitjenhorn Rabobank West-Friesland Graanmarkt 1 Zwaagdijk-Oost Mail dan uw naam en adresgegevens toegestuurd!hetsabine@zrgbv.nl.naarUkrijgtmagazinedan Het wordenMagazineAgribusinesskanookopgehaald bij de volgende adressen: Welke metmaakindrukjejewebsite?leesmeeropwww.smeders.nlVoor écht online succes anfy.nl

JOU DE KNELPUNTEN? “Bij ons in de buurt zijn een aantal bedrijven die geen opvolger heb ben of waar dit nog onduidelijk is. Ook Wim had in eerste instantie geen opvolging. Een knelpunt is de enorme investering die je moet doen om door te kunnen gaan als melkveehouder, zoals voor de bouw van een nieuwe stal. Daarbij komt de steeds veranderende weten regelgeving. Je weet echt niet waar je aan toe bent.”

2. VANUIT EEN TRADITIONEEL MELKBEDRIJF HEBBEN JULLIE DE OMSLAG GEMAAKT NAAR DIRECTE VERKOOP AAN CON SUMENTEN VAN IJS EN ZUIVEL. WAT GAF HIERVOOR DE DOOR SLAG? “Na mijn studie Rechten in Am sterdam had ik geen idee hoe mijn toekomst eruit zou moeten zien. Ik zoch iets wat ik echt voor me zelf kon gaan doen. Ik heb toen lang nagedacht over waar ik echt blij van werd. Uiteindelijk was dat mijn baantje bij IJsboerderij La bora op Texel, waar ik 5 jaar heb gewerkt als bolletjesschepper en ook mocht helpen in de ijskeuken. Na lang nadenken en nadat ik de gedachte ‘je hebt gestudeerd, dus daar moet je wat mee doen’ van me had afgezet, heb ik mijn bonusva der Wim benaderd: Of ik ijs mocht gaan maken met de melk van zijn koeien om te verkopen in een win keltje bij de boerderij. Hij reageer de gelijk enthousiast. Hij ziet ook de meerwaarde om van eigen melk producten te maken en te verkopen aan Waaromhuis.”ik de ijswinkel graag bij de boerderij wilde doen en niet in een ijssalon of in een winkelstraat in de stad? Omdat ik de mnsen graag het leven op de boerderij wil laten bele ven. Hoe gaat het er nu echt toe op een boerderij? Toen ik in Amster dam studeerde, heb ik zelf ervaren hoe enorm groot de afstand tussen stad en platteland is. Toen al dacht ik: hier moet ik echt iets mee gaan doen. Nu met die verschrikkelijke Wakker Dier-reclame merk ik he lemaal hoe belangrijk het is om het echte verhaal te blijven vertellen.”

“Eens. Het probleem is dat je als agrarisch ondernemer geen dui delijkheid hebt. Wij hebben bij voorbeeld uitgewerkte plannen voor de bouw van een nieuwe stal en herinrichting van het erf (zie project Erfkwaliteit). Maar in hoe verre gaat het ons lukken om dat voor elkaar te krijgen?”

4. EENS OF NIET EENS: HET ONT BREEKT VEEL JONGE BOEREN EN TUINDERS AAN TOEKOMSTPERSPECTIEF.DUIDELIJK

1. HOE ZIE JIJ DE TOEKOMST VOOR JE ALS AGRARISCH ON DERNEMER? “Ik zie de toekomst zonnig tege moet. Natuurlijk heb ik wel dagen dat ik me zorgen maak. Is het slim om in deze sector een enorme in vestering te doen? Maar dan denk ik: Ja, dit is wat ik wil! Dit is wat ik de mensen wil laten zien, beleven en meegeven. Het is enorm leuk om van de melk van onze eigen koeien een lekker en gezond pro duct te maken waar mensen van genieten. Daarbij draait het na tuurlijk voor een groot deel om het welzijn van onze dieren. Want, hoe meer tevreden de koeien, hoe lek kerder de melk.”

Ilse Boersen

5. WAT IS DE BELANGRIJKSTE BOODSCHAP DIE JE WILT VER TELLEN AAN OVERHEID, BE STUURDERS EN POLITIEK? “Betrek ons meer bij de besluit vorming. Dat werkt veel beter dan wat nu gebeurt: de overheid een kleurplaat presenteert, met de boodschap dat alle ‘boeren bedrijven’ minimaal 12% moeten krimpen, om vervolgens zelf twee maanden met reces te gaan. Dat vind ik op z’n minst ongevoelig. Een dikke onvoldoende wat mij be treft. Er zijn bijvoorbeeld oplossin gen voor het stikstofprobleem met innovaties. Maar het lijkt er sterk op dat de politiek die oplossin gen niet eens een kans wil geven. Dat frustreert mij enorm. Waar gaat het nu eigenlijk om? “Blijf met ons in gesprek, juist als het gaat over onze toekomst En betrek ook de wetenschap erbij. Als dat lukt, heb ik er alle vertrou wen in dat we samen tot een op lossing komen.”

AGRIBUSINESS 13

ligt uw agrarische grond dicht tegen bebouwing of op een andere strategisch gunstige locatie? wij noemen deze percelen ‘buitenkansen’! wij zijn belangenbehartigersdé van agrarisch ondernemers En van niemand anders! www.warmegronden.nl Voor vragen, offertes, opdrachten kunt u contact opnemen met onze bedrijfsleider, P. Staats. Of kom vrijblijvend bij ons langs. ● Akkerbouw ● Bollenteelt ● www.loonbedrijfsturmjacobs.nlwww.facebook.com/loonbedrijfsturmjacobs1771MedemblikkerwegGrondverzet13SCWieringerwerfMobiel:06-53772793 HETHELE JAARROND

zullen een hogere opbrengst gaan geven. En denk dan niet aan een paar procent maar aan tientallen procenten. Voor sommige gewassen zelfs 50-100%! Helaas geldt dat ook voor onkruiden. Die zullen zelfs nog sterker profiteren, vooral de C3-onkrui den. Onze cultuurgewassen zullen daarvan meer concurrentie ondervinden. Daar komt bij dat de bestrijding van onkruiden moei lijker wordt. Onkruiden groeien bij hogere temperaturen sneller door hun gevoelige stadium heen en herbiciden zullen bij die omstandigheden sneller afbreken. De zoge naamde ‘dose-response’ (bij welke dosering gaan onkruiden dood) zal herzien (lees: ver hoogd) moeten worden, en dat past nou net niet in de lijn van vergroening.

Per saldo wat mij betreft een zorgelijk beeld, en dan hebben we schimmels en insecten nog niet eens beschouwd. Hoog tijd om na te denken over Integrated Weed Management (IWM) als onderdeel van IPM. Daarin spelen nieuwe herbiciden, preven tieve maatregelen, intensieve waarneming en mechanische onkruidbestrijding een rol.

Ook zal door veranderend weer het aantal spuitbare dagen verminderen. Meer wind, dus meer drift. Hogere temperaturen, dus meer drift van vluchige herbiciden. Meer hoosbuien, dus meer afstroom en inspoe ling van bodemherbiciden. En meer droog testress, dus minder transport in de plant naar het doel-eiwit. We krijgen dus ook gewoon minder gelegenheid om een goede bestrijding uit te voeren.

COLUMN VERANDERINGKLIMAAT-

Een agrariër is meer dan wie ook voor zijn of haar bedrijfsresultaat afhankelijk van externe omstandigheden. Vooral water speelt hier in een belangrijke rol. De grote problemen (droogte of wateroverlast) leken vooral ver bij ons vandaan. Echter overstromingen, extreme regenval maar ook waterschaarste, kennen we nu ook in toenemende mate in Nederland. Enerzijds denken we als individu meer in af hankelijkheid van deze zaken, dan in actief sturen, toch speelt een actief waterbeheer en meer zorg voor de bodem ook op bedrijfsni veau een steeds grotere rol. Vooral de bodem, in de vorm van ontwatering, structuur en orga nische stof gehalte en bodemleven is iets waar we zelf invloed op kunnen uitoefenen. Op dit gebied is er veel kennis in ontwikkeling en kan men in de praktijk veel van elkaar leren. En de eerlijkheid gebied: ook een makelaar/taxateur kan in beoordeling en adviezen hier meer aan dacht aan Daarnaastbesteden.spelener ook mondiale zaken die zijn weerslag krijgen op individuele bedrijven. We zijn gewend dat grondstoffen soms over grote afstand worden aangevoerd en ook de afzet van producten gaat voor een groot deel internationaal, met dito vervoersbewegingen. We merken dat sommige sterk internationaal georiënteerde bedrijven zich nu al bezinnen op in te schatten veranderingen, zodat zij zich op tijd kunnen voorbereiden. Denk hierbij vooral aan bloemen- en groenten-export over grote afstand, maar ook de beschikbaarheid van bij voorbeeld meststoffen, gewasbeschermings middelen en grondstoffen, onder invloed van veranderende prijzen en wetgeving. Als laatste zien we de onzekerheid over de realisatie stikstof- en natuurdoelen ook als een belangrijk aspect in uw bedrijfsomgeving.

I LOVE CO2! AGRIBUSINESS 15

Voorlopig leidt dit vooral tot onzekerheid bij ondernemers, maar ook financiers. Er gaan op dit punt zeker dingen veranderen en wij hebben grote zorg over de thans geformuleer de uitgangspunten, maar ook over de moge lijkheden die de overheid überhaupt heeft om al deze zaken te realiseren. Uit ervaring kun nen we wel stellen dat een onzekerheid welke langere tijd duurt ontwikkelingen remt, én dat is -ook voor het stimuleren van noodzakelijke veranderingen- een slechte zaak. Dick Waiboer, directie Klaver Agrarisch VastgoedJan-Willem van der Klugt, technisch adviseur bloembollen van ADAMA CO2 wordt door wetenschappers gezien als een belangrijke driver achter de klimaatver andering en het broeikaseffect. En toege geven: de concentratie CO2 in onze lucht is, sinds de industriële revolutie (toeval of niet) met 65% gestegen. Ik denk dat wetenschap pers zich terecht zorgen maken. En dat zou den wij ook moeten doen.

De komende jaren zullen wij als sector een beter beeld moeten krijgen welke effecten verandering van het klimaat voor onze teel ten kan hebben en hoe we daar met de be drijfsvoering op in kunnen spelen.

Tegelijkertijd is CO2 een onmisbare stof voor het leven op aarde. En helemaal voor de landbouw. Onze gewassen gebruiken CO2 bij hun assimilatie; de glastuinbouw weet dat als geen ander. Daar wordt al jaren extra CO2 toegediend ter bevordering van de productie. Maar welke gevolgen heeft kli maatverandering voor onze buitenteelten? Professor Benny de Cauwer van de Univer siteit van Gent vertelde ooit een bevlogen verhaal over de gevolgen voor onze onkruid Onzebestrijding.gewassen

ZESHOEKIGE VORM Smaak is natuurlijk het áller belangrijkst, maar het oog wil ook wat. Wim: “De kazen worden straks geperst in een zeshoekige vorm, afgeleid van de zes polder besturen om Alkmaar heen, die eeuwenlang samen vergaderden in het stadhuis van Alkmaar. De melk voor Alkmaars Goud komt van een mix van koeien die grazen in deze zes polders. Deze bijzon dere vorm past bij het verhaal dat we willen vertellen én het geeft de kaas extra eigenschappen mee. Overigens is de marketing van Alkmaars Goud belegd bij een Nog éven geduld en dan ligt over een paar maanden het eind product op de plank: Alkmaars Goud. Een prachtige belegen kaas die je vindt bij speciaalza ken. En speciaal, dat is -ie- zeker - niet in de minste plaats omdat er zóveel leerlingen met zóveel plezier aan hebben ge werkt. Wat projectleider Franka Dekker betreft is het project nu al meer dan geslaagd.

Alkmaars Goud BIJNA KLAAR VOOR DE TOONBANK EN KAASPLANK

Daarnaast hebben we de kazen periodiek laten proeven aan de mensen die het project steunen door de aankoop van certificaten, een soort aandeelhouders dus. Er zijn inmiddels zo’n 1200 certifica ten verstrekt en twee keer zijn in ruil voor de bijdrage kilo’s proef kaas uitgedeeld aan de certifi caathouders. Dat doen we dit jaar voor de laatste keer: na drie jaar zijn we nu zover dat we het eindre cept te pakken hebben. Met deze receptuur komen we tot een kaas die klopt qua smedigheid (textuur), kristalletjes, snijdbaarheid, pittig heid en een heerlijk volle smaak.”

16 AGRIBUSINESS

“Ik ben docent voeding op het Clu sius College, maar inmiddels draai ik als projectleider van Alkmaars Goud een volwaardige onderne ming”, aldus Franka. Het Clusius College werd een paar jaar gele den benaderd door een groep lo kale ondernemers. Directeur Wim van Reenen: “Hoewel Alkmaar bekend staat om haar kaasmarkt, bestond er tot nu toe geen écht Alkmaarse kaas. Daar wilden ze verandering in brengen. Stip op de horizon werd een heel eigen kaas met authentieke uitstraling en een krachtige smaak. De vraag was of wij als Clusius College een rol wilden spelen in de ontwikkeling van de kaas, onder andere bij het produceren, de receptuur en het proces. Door de bijdrage vanuit NH Food werd het mogelijk om een in terne projectleider aan te stellen en dat werd Franka.”

Begeleiding door zelfkazende boer Franka: “In eerste instantie wilden we de kaas op school ontwikkelen en produceren, maar dat bleek moeilijk haalbaar. Daarop zijn we gaan kijken welke kaasproducen ten er in de regio zitten. Uitein delijk kwamen we terecht bij een zelfkazende boer in de Beemster, die ook nog eens erg enthousiast is over het begeleiden van stu denten. Daar zijn we ontzettend blij mee; de studenten mogen zijn apparatuur gebruiken en ze le ren het vak van een kenner. Deze

kaasboer maakt natuurlijk ook deel uit van ons keurteam, samen met onder andere een affineur, de man achter de beste kaaswinkel van Nederland en een kaasdrager.

Het biedt bedrijven een unieke mogelijkheid om samen met onderwijsinstellingen en kennisinstituten te werken aan agrifood-gerelateerde innovaties. Meer informatie www.nhfood.nl)

AGRIBUSINESS 17

externe partij, aansluitend op de omvang van dit project.” Franka benadrukt: “Elk onderdeel wordt professioneel aangepakt. Dat is wat de studenten ook zo enthousi ast maakt: het is niet zomaar een project, dit is realiteit. Het gebeurt écht. Dat ze al tijdens hun oplei ding zo’n betekenisvolle rol toebe deeld krijgen motiveert enorm. We hebben de eerste groep studenten hun eigen beoordelingsformulie ren, instructiebladen en registra tieformulieren laten maken. Ge zien het leerproces nemen ze geen definitieve beslissingen, maar hun ideeën krijgen een plek in het ge heel. We praten erover, kijken wat werkt en gaan dan weer samen verder. Het mooie is dat je door het werken in kleine groepjes een heel andere band met elkaar krijgt. Als je veel tijd samen doorbrengt kom je naast school op andere onder werpen, dingen die spelen in bij voorbeeld hun persoonlijke leven. Dat maakt dat je de studenten echt ziet groeien, zowel cognitief als Naarsociaal-emotioneel.”verwachtingkunnen mensen in het voorjaar van 2023 om een stukje -of hoekje- Alkmaars Goud vragen bij hun kaaswinkel. Franka: “Dat hebben we dan mede te dan ken aan alle studenten en andere mensen die tijd en aandacht heb ben besteed aan het project, zoals oud-docent Jaap Groen, docent Gerlinde van Santen (HAS Den Bosch) die hun kennis en ervaring deelden, en de chauffeurs van de Schot Groep die steeds het trans port verzorgen. En vergeet niet dat iedereen die meedoet met dit pro ject dus vooral óók bijdraagt aan betekenisvol onderwijs. Als school kunnen we dit niet zelf en als be drijfsleven wil je jongeren verwel komen waar je op kunt rekenen. Samen maken we de toekomst. En heerlijke kaas, dat ook!” NH Food is een samenwerkingsverband tussen bedrijven en onderwijs in Noord-Holland boven het Noordzeekanaal gericht op kennisdeling en talen tontwikkeling.

Bos Rubber | Schagerbrug | Tel 0224-571468 | ww w.bosrubber.nl | info@bosrubber.nl Vraag vrijblijvend onze brochure aan. Rubber specialist voor de agrarische sector Softlanding Plaatrubber Ecoraster erfverharding B el direc t 088-533 6006 of stuur een e -mail naar aanvragen@agri-p o ol.com UITZENDEN & DE TACHEREN • WERVING & SELEC Pannekeetweg 17, 1704 PL Heerhugowaard B e naar aanvragen@agri-p o ol.com ENDEN & DE TACHEREN • WERVING & SELEC TIE Pannekeetweg 17, 1704 PL Heerhugowaard e l di re c t 08 8-5 3 3 60 0 6 o f s t uu r ee n e -m a i l naar aa nv rag e n@ a gri- p o o l. co m UIT Z EN DE N & D E TACH E REN • W E RVING & SELE B el direc t 088-533 6006 of stuur een e -mail naar aanvragen@agri-p o ol.com UITZENDEN & DE TACHEREN • WERVING & SELEC TIE Pannekeetweg 17, 1704 PL Heerhugowaard B el direc t 088-533 6006 of stuur een e -mail naar aanvragen@agri-pool.com UITZENDEN & DE TACHEREN • WERVING & SELEC TIE Pannekeetweg 17, 1704 PL Heerhugowaard B el direc t 088-533 6006 of stuur een e -mail naar aanvragen@agri-p ool.com UITZENDEN & DE TACHEREN • WERVING & SELEC TIE Pannekeetweg 17, 1704 PL Heerhugowaard LANDBOUWMECHANISATIEBEDRIJF DOORNBOS • DUBEX spuitmachines • Kachels op olie en gas • KÄRCHER hogedrukreinigers • Voor al uw constructiewerk • Reparatie en onderhoud • Transportbanden • Uw ijzer leverancier Prins Bernhardweg 3A Slootdorp | 0227-581398 www.lmbdoornbos.nl Het Nieuwe Werk 97 1781 AK Den Helder (NL) T: www.complete-store.nl+31(0)223-669331 • Slangen op maat voorraaduit • Hydrauliek • Pneumatiek • Fittingwerk • Lassen • Draaien

Even sparren met JG Metaal? Het bedrijf is van maandag t/m vrijdag tussen 07.30 en 17.30 geopend. U bent welkom!

JG metaal REDDER IN NOOD AGRIBUSINESS 19

een zijweg inslaan. “Eigenlijk kun nen we overal worden ingezet als het om coaten, las-, snij- en zet werk gaat. Maar ook voor installa ties draaien we ons hand niet om.” Frank geeft een voorbeeld: “Laatst kwam een ondernemer voor een flinke uitdaging te staan, omdat zijn nieuwe waterinstallatie niet kon worden geinstalleerd. Geen enkele installateur had plek in de agenda en dat zou hem heel veel geld gaan kosten. Wij gingen meteen schui ven in onze planning, werkten hier en daar iets langer door en binnen een week was de installatie klaar. Daar doen we het voor!”

SNIJDEN, ZETTEN EN COATEN Het is wel duidelijk dat JG Metaal sterk is in snel schakelen en oplos singen op maat maken. Dit is mede mogelijk door de ervaring en ken nis van het team, maar ook door dat het bedrijf de juiste machines in eigen beheer heeft. “Er staat bijvoorbeeld een poedercoatinstal latie met een oven van 3,5 bij 2 bij 1,5 meter. Doordat we alles in huis hebben, hoeft de klant niet naar drie verschillende bedrijven. Hij kan bij ons terecht voor het snij den, het zetten en vervolgens het coaten. Dit scheelt ontzettend veel tijd én geld. Het is toch fantastisch dat wij dat kunnen leveren? En we vinden het nog mooi werk ook!”

MEER INFORMATIE: www.jgmetaal.nl

SNEL EEN OPLOSSING OP MAAT JG Metaal blinkt uit in zijn flexibili teit, maar het ‘meedenken met de klant’ is ook een belangrijk speer punt van JG. “Samen zorgen we zo snel mogelijk voor een doeltref fende oplossing bij problemen van onze opdrachtgevers. We worden

“Laatst werd ik op een vrijdag avond rond 22.00 uur gebeld. Een kermisondernemer moest de boel on-hold zetten, omdat een onder deel van zijn attractie niet goed was. Die nacht hebben we het nog gerepareerd, zodat hij de volgende dag gewoon kon draaien”, vertelt Frank Janssens, mede-eigenaar van JG Metaal in Slootdorp. Uiteraard zijn dit soort spoedklus sen niet dagelijkse kost voor JG Metaal, maar het laat wel zien hoe flexibel en kundig het bedrijf is. “Als mensen in nood zitten, zijn wij graag hun redder. We hebben im mers de kennis, de ervaring én de machines in huis om hen te kunnen helpen.” Hoewel Frank, mede-ei genaar Mathijs en vaste medewer ker Tim normaalgesproken vooral constructiewerk, reparaties en metaalbewerking doen in de land bouw, industrie en mechanisatie, komt het regelmatig voor dat ze

graag meegenomen in het gehele proces. Want als Mathijs, Tim en ik de koppen bij elkaar steken ko men we vaak op een efficiëntere oplossing op maat, waarbij we ook altijd proberen om het budgettech nisch interessant te houden voor de klant.” Door bijvoorbeeld bepaalde schakels in zo’n ontwikkelproces te elimineren, wordt het financieel al vaak aantrekkelijker. “Bij het ontwikkelen van nieuwe machines worden wij met regelmaat ingezet. Doordat wij snel prototypes kunnen maken, weet een ontwikkelaar di rect of zijn idee wel of niet werkt en wat voor aanpassingen hij zou moe ten doen. Extra fijn: wij kunnen met onze knowhow direct oplossingen aanreiken. Dit scheelt zoveel tijd bij het ontwikkelingsproces, waardoor ook de kosten relatief laag blijven.”

KUNSTMEST

Door Marga van der Meer - Foto’s NPPL. 20 AGRIBUSINESS

NAAR REALTIME SPUITEN EN TOEDIENEN

Stappen

De Augmenta-gewascamera van Sturm is geleverd door Raven Eu rope. De gewascamera scant de vegetatie-index (groendichtheid) gerelateerd aan biomassa (ndvi). Gecombineerd met lichtintensiteit en omgevingssensoren genereert de gewassensor een Augmentaindex. De camera kan hierdoor een vervanger, maar ook een aan vulling zijn op beelden van drones, satellieten en sensoren. Genoem de instrumenten hebben alle hun beperkingen. Goed om te weten is dat de camera 20 meter naar voren kijkt en 40 meter in de breedte (re solutie op 10 cm nauwkeurig)

DATA VERZAMELEN Sturm deelde zijn ervaringen met een tweede gebruiker Nico Knibbe in de Wieringermeer. De insteek van beiden is om in dit eerste jaar variabel kunstmest (stik stof) te strooien. De hoeveelheid bladgroen is een indicatie voor de behoefte. Andere precisietoepas singen zijn het variabel inzetten van groeiregulatoren (afrijping) en fungiciden. Sturm: ‘’We werken aan alle kanten mee om data te verzamelen waarna we machines realtime kunnen aansturen. De stap van beelden inladen en zelf taakkaarten maken, slaan we dan over.’’ VERBETERINGEN ONDERWEG De eerste indruk is dat er nog veel aan moet worden verbeterd. Zo signaleert Knibbe dat de beelden die hij met zijn drone maakt gede tailleerder zijn. ‘’Misschien dat het elders in Europa al goed werkt, maken

NPPL-deelnemer Pim Sturm in Wieringer werf zijn ultieme doel is om plaats speci fiek te spuiten en kunstmest te strooien met behulp van realtime camera’s. Sinds het begin van dit seizoen gebruikt hij het BBLeap systeem op de spuittrekker en worden tijdens het spuiten met behulp van camera’s beelden verzameld. Behalve camera’s ter hoogte van de spuitdoppen heeft Sturm een Augmenta gewascamera voorop de tractor gemonteerd.

maar blijkbaar zijn onze omstan digheden of eisen anders. Ik dien wel 10% minder kunstmest toe, maar heb niet de indruk dat het is gebaseerd op variabele toediening. Als het veld groen staat, verzadigt het beeld namelijk. Ook stopt hij soms met scannen als de zon la ger staat’’, aldus Knibbe. Sturm sluit zich bij deze bevindingen aan. Arjan Uijterlinde van Raven zegt blij te zijn met de feedback van Knibbe. Hoewel de camera veld klaar is – bij een groeiend gewas werkt het – is er nog veel meer uit te halen. ‘’Augmenta is continu bezig de algoritmes uit te breiden. een toevoeging is het gebruik van “red edge”-spectrum. Hiermee kunnen NDRE-metingen gedaan worden waarbij minder snel satu ratie optreedt. De sensor heeft dit al wel maar er wordt nog geen ge bruik van gemaakt in de Augmen ta-index.’’ Volgens Uijterlinde is dit binnenkort beschikbaar. Het pro bleem met de lage zon is bekend en te verklaren. Andere sensoren zullen dit probleem ook hebben, de Field-analyzer schakelt zichzelf uit als de meting niet nauwkeurig ge noeg is. Uijterlinde: ‘’De bladkleur is dan anders en slagschaduw kan de meting verstoren, de luxmeter op de camera kan zorgen voor cor rectie. Ook hierbij is het zaak algo ritmes uit te breiden. Volgend jaar kan de Augmenta-sensor in het donker en schemering werken.’’

CAMERA’S OP DE SPUIT Terug naar de spuittrekker van Sturm. Op de spuitarm bevinden zich twee type camera’s: één die beelden maakt die het blote oog ook ziet en twee biomassasenso ren (met veel minder reikwijdte dan de Augmenta-camera). De verzamelde data gaan naar Peter Millenaar van BBLeap. Het doel is de beelden dit jaar of volgend jaar in te zetten bij loofdoding in aard appelen. ‘’De snelheid van algorit mes ontwikkelen bepaalt wanneer toepassingen mogelijk zijn’’, houdt Millenaar een slag om de arm. Ondertussen worden ook beelden van andere gewassen gescand, zoals ui, bieten, tulpen en onkrui den. Hierop is zijn commentaar dat een grote databank essentieel is. ‘’We willen de trend doorbreken dat data niet voorradig zijn, wan neer een idee ontstaat. Algoritmeontwikkelaars hebben hier altijd gebrek aan. Bovendien kan de te ler nu ook over een seizoen terug kijken hoe gewassen gereageerd hebben op teeltmaatregelen en omstandigheden.’’

In het verleden stuurde de spuit secties van 3 doppen aan, op 1,5 meter. Nu wordt elke dop apart ingeschakeld en is zelfs de afgifte variabel (in percentage aangege ven). Ideaal op schuine hoeken, waarbij de monitor aangeeft welke overlap nu wordt voorkomen. Maar ook in de draai, waarbij doppen op het einde van de spuitboom meer afgeven dan doppen dichter bij de ‘’Alstrekker.jegeïnteresseerd bent, is het niet moeilijk om het besturings systeem, dat begonnen is met GPS, onder de knie te krijgen’’, oordeelt de werknemer. Dat het zo nauwkeurig werkt schenkt boven dien veel voldoening.

AGRIBUSINESS 21

LEKKER OP DE TREKKER Ondertussen rijdt Sturms werk nemer dagelijks zijn rondjes op de veldspuit en is uiterst tevreden over de BBLeap. ‘’We spuiten geen druppel teveel. Ik voer de perceel grootte in, vul de tank af en kom precies uit op die 150 liter per ha.’’

www.sdk-montage.nl Al meer d A n 25 j AA r uw pA rtner voor: advies | koelcellen | vriescellen | klimaatcellen | scheidingswanden PKD deurenonderhoud | aanrijbeveiliging | dakkokers | testen gasdichte cellen d e koelcellen bouwers uit w est-Friesl A nd Franc 06 21 84 25 22 Dennis 06 33 65 36 92 M Industrieweg 53, 1775 PW Middenmeer WM techniek Biedt totaal pakket in MetaalBeWerking WWW.WM–techniek.nl Wij staan voor snelheid, precisie, kWaliteit en stelt de klant voorop. constructie BouW lasersnijden Buis/koker profielen lasersnijden plaat lassen rvs, staal, MachinealuMiniuMBouW,-verBouWen-reparatiescnc kanten Voor vragen, offertes of opdrachten kunt u contact opnemen via: info@wm-techniek.nl of tel. 0227 – 86 09 97 U kunt bij ons terecht voor de volgende bewerkingen:

OOK REGIOBANK BLIJFT UW BANK IN SCHAGEN! Als zelfstandig adviseur van Re gioBank blijven wij in Schagen actief; u kunt gewoon bij ons op afspraak binnenlopen. Door de samenvoeging met De Jong Assu rantiën, kunt u ook in Den Helder terecht voor uw bankzaken.

Een partner blijven in to taaladvies, voor zowel de zakelijke als particulie re klant. Advies op maat met een persoonlijke aanpak. Een greep uit de overeenkomsten tussen Dignum Verzekeringen & Hypotheken en De Jong Assurantiën. De basis die de twee kantoren bij elkaar bracht die nu verder gaan als De Jong Assurantiën.

AGRIBUSINESS 23

EEN AFSPRAAK MET ÉÉN VAN ONZE SPECIALISTEN

UNIEK AANBOD IN NOORD-HOL LAND ALS ONDERDEEL VAN NDB GROEP De Jong Assurantiën is samen met nemassdeboer en Braas & Partners onderdeel van de NDB Groep. “Met vestigingen van Vo lendam tot Den Helder bieden wij altijd een expert bij u in de buurt. Onze kennis van de markt even als onze laagdrempelige aanpak zijn al voor veel relaties dé re den geweest om juist bij ons aan tafel te schuiven.”, aldus Jan de Boer, directeur NDB Groep. “Met de overname van Dignum Verze keringen & Hypotheken verstevi gen wij onze lokale positie verder en zijn wij nu ook in staat om net als bij onze andere vestigingen de diensten van de RegioBank aan te bieden.”

DIGNUM VERZEKERINGEN & HYPOTHEKEN GAAT VERDER ALS

De Jong Assurantiën

“Door het bundelen van kennis en deskundigheid zijn wij klaar voor de toekomst. Wij blijven uw part ner voor totaaladvies, die staat voor service, persoonlijke aan dacht en lokale betrokkenheid.”, aldus Paul Dignum die samen met zijn zus Linda Dignum de keu ze heeft gemaakt om het bedrijf verder te laten gaan als De Jong Assurantiën. Met de overname ontstaat een mooie samenwerking tussen twee bedrijven die al een halve eeuw in Schagen en omstre ken het vertrouwde adres zijn voor uw financiële zaken. “Voor onze relaties zal er niet veel veranderen, anders dan een ver huizing naar het kantoor van De Jong Assurantiën”. Paul zal samen met collega’s Natalie, Bibian, Da niëlle en de collega’s van De Jong Assurantiën voor u klaar staan aan de Piet Ottstraat 1 in Schagen.

Bij De Jong gebruiken we onze vakkennis om, in samenspraak met u, het beste pakket aan pro ducten en diensten samen te stel len. En niet alleen bij het aangaan van de samenwerking; achter de schermen blijft De Jong de markt ontwikkelingen volgen. Denken we dat het beter kan, dan nemen we contact met u op. Da’s een gerust stellend gevoel, om te weten dat anderen met u meedenken. Door de omvang van ons bedrijf zijn wij een serieuze gesprekspartner voor bijvoorbeeld verzekeraars, banken en verstrekkers van hypo theken en financieringen. Vanuit deze positie kunnen wij in veel ge vallen uitstekende afspraken voor u bedingen. Benieuwd naar onze ser vice en dienstverlening of wenst u een second opinion? Schroom dan niet en neem contact met ons op. WWW.DE-JONG.NL

Veldzicht Hoeve

Duurzaamheid is een belangrijke peiler voor deze onderneming. Al bij de nieuwbouw in 2015 werd de MDV stal voorzien van 220 zonnepane len, LED verlichting en veel ruimte en licht voor de koeien. Daarnaast werd een groot bassin gemaakt, waar het regenwater wordt opge vangen dat als drinkwater voor de dieren dient. In de zomermaanden wordt het zwembad van de bele vingsboerderij ook gevuld met dit water. De restwarmte van de koei enmest gebruiken Joep en Con stance om de woonboerderij en de vergaderruimte te verwarmen.

De Veldzicht Hoeve is van oudsher een familiebedrijf. Gestart in Zijdewind als een gemengd bedrijf. Anno 2022 is het gevestigd aan de Door braakweg in ‘t Veld. Joep, die het be drijf in 2005 heeft overgenomen van zijn ouders, is samen met zijn part ner Constance verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding van het inmid dels duurzame melkveebedrijf met een bevelingsboerderij.

Niet alleen duurzaamheid, ook dierenwelzijn staat hoog in het vaandel bij Veldzicht Hoeve. Dat zie je onder andere terug in de voeding en de ruimte van de koei en. De dieren eten grotendeels het sappige of ingekuilde gras van ei gen percelen. Naast dit gras krij gen de koeien GMO vrij krachtvoer, dit betekent dat het bedrijf VLOG gecertificeerd is. Inmiddels melkt Veldzicht Hoe ve nog 60 koeien, zodat het team goed het overzicht kan houden en de dieren alle ruimte hebben om te leven. Melken gebeurt met een ro bot. De koeien kunnen vanaf april t/m half november zelf kiezen of ze naar buiten of binnen gaan. Als het heel warm is (boven de 22 graden) staan de koeien binnen. Er hangen in de stal grote ventilatoren en er is een vernevelsysteem dat zorgt voor verkoeling in de stal. Super fijn tijdens de warmste dagen van het jaar!

HEEFT VISIE OP DUURZAAMHEID

24 AGRIBUSINESS

BOERDERIJWINKELS EN STALLETJES

BLIJE KOEIEN Al deze maatregelen maken de koeien blij en dat levert de lekker ste melk op! CONO kaasmakers maakt daar weer heerlijke Beem sterkaas van. Op de boerderij zelf maakt het team ambachtelijke zuivel, zoals vla, yoghurt, kefir, hangop en ijs. Even proeven? Deze producten zijn in de boerderijwin kel, in de horeca en bij diverse we derverkopers verkrijgbaar. Om de melk van de koeien ieder jaar kwalitatief goed te houden, wordt er jaarlijks een verbeterplan uitgewerkt. Ook biedt CONO kaas makers ieder jaar een program ma aan: ‘Caring Dairy’. Dit is een duurzaamheidsprogramma voor de melkveehouderij en heeft als doel continu te verbeteren binnen vier thema’s: blije koeien, meer gras & biodiversiteit, beter klimaat & milieu en maatschappelijke be trokkenheid. Iets dat super goed past bij Veldzicht Hoeve. Deze the ma’s worden voor de hele coöpe ratie en op bedrijfsniveau gemoni tord en geëvalueerd.

WWW.VELDZICHTHOEVE.NL.HOEVE: AGRIBUSINESS 25

DIVERSITEIT MEDEWERKERSAAN Veldzicht Hoeve vindt het ook be langrijk dat de inzetbaarheid van mensen op de juiste manier wordt geïmplementeerd. Zo is het een erkend leerbedrijf voor diver se richtingen; jongeren met een praktische opleiding werken hier of lopen stage. Ook mensen van uit het doelgroep register én die met een afgeronde HBO opleiding zijn bij Veldzicht Hoeve werkzaam. Joep en Constanse vinden het be langrijk om de medewerkers op de juiste manier te begeleiden en bieden ook opleidingen aan om ze voor een langere periode aan het bedrijf te binden. In de zomer maanden worden de vaste mede werkers ondersteund door jonge ren uit de regio die op het terras, in de winkel of met kinderactiviteiten Extrahelpen.mooi aan het bedrijf is dat bijna alles, van de mobiele tele foons tot de inrichting van de ho reca, tweedehands is aangeschaft. En er wordt voornamelijk met gebruikte materialen gewerkt. De Veldzicht Hoeve wil daar be zoekers ook graag over informe ren en enthousiasmeren. Daarom wordt er vanaf eind maart t/m half oktober een film over duurzaam ondernemen tijdens rondleidingen gedraaid.

Het is wel duidelijk dat Joep en Constance het belangrijk vin den om ‘als grootverbruiker’ hun steentje bij te dragen aan het mi lieu. Zij zijn zich bewust van het feit dat ze in 2015 tijdens de nieuwbouw direct alles duurzaam konden aan pakken. Vele collega-melkveehou ders hebben die luxe niet gehad, waardoor ze nu met een overname zitten omdat de investeringen om te verduurzamen gewoonweg niet te betalen zijn. Joep en Constance vinden het vre selijk jammer dat er vaak wordt vergeten dat er in een melkvee houderij al ontzettend mooie stappen richting verduurzaming zijn gemaakt, maar dat dit wordt onderbelicht vanwege het ver meende stikstofprobleem dat breed wordt uitgemeten in de me dia. Dat is volgens hen zeker niet terecht en zij willen alle collega’s die hiermee te maken hebben een hart onder de riem steken; naast de producten die bezoekers kun nen kopen op vrijdag en zaterdag in de boerderijwinkel van Veldzicht Hoev, nodigen Joep en Constance dan ook iedereen uit om ook ver derop naar de andere mooie boer derijwinkels en stalletjes te gaan. Aardappelen, groenten, fruit, vlees… er is heel veel lekkers en puurs te vinden om de hoek!

MEER INFORMATIE OVER VELDZICHT

KUN JE IETS VERTELLEN OVER DE GESCHIEDENIS VAN JE BE DRIJF? Mijn opa had een melkveebedrijf in het dorp wat hij had overge nomen van zijn vader. November 1969 is de boerderij afgebrand en bouwde mijn opa een nieuwe boerderij net buiten het dorp op. Hij kwam daar met zijn boerderij door de ruilverkaveling, de ruil verkaveling was net rond deze tijd bezig. Hij begon er met 25 ha land en 45 koeien met 7000 L melk per koe. In 1992 kwam mijn vader in maatschap. En in 2002 had mijn vader het bedrijf overgenomen en kwam mijn moeder erbij in maat schap. Inmiddels hadden ze 40 ha en hielden ze 60 koeien met 8500 L melk per koe. In 2020 kwam ik bij mijn ouders in maatschap en melken wij inmiddels 70 melk koeien met 9600 L per koe, 3,55% eiwit en 4,38% vet.

IS ER EEN AGRARIËR DIE JE HET

WAT IS DE MOOISTE PLEK IN DE REGIO? West Friesland in Noord Holland. Vooral wanneer het voorjaar weer begint, alles groeit. De tulpenvel den en de koeien buiten in de wei.

GUNT OM DE VOLGENDE KEER IN DEZE RUBRIEK TERECHT TE KOMEN? Lianne van Essen 26 AGRIBUSINESS

WIE BEN JE? Rianne Praat, 21 jaar WAAR IS JE BEDRIJF GEVES TIGD? Oude Niedorp MET WELKE WERKZAAMHEDENAGRARISCHEHOUDJE JE BEZIG? Samen met mijn ouders heb ik een melkveebedrijf met 70 melk koeien en 40 stuks jongvee. Ik houd me voornamelijk bezig met de zorg van het vee en zo nu en dan landwerkzaamheden. Verder werk ik ook buiten het bedrijf bij een bloembollenteler in het hoog seizoen en melk ik bij twee andere melkveehouders.

Kort AGRARISCH

WAT IS JE GROOTSTE UITDA GING? Het bedrijf voortzetten op de ma nier dat ik er nog een hoop plezier in heb. Dat ik achter mijn product kan blijven staan zonder dat het mij te moeilijk wordt gemaakt.

WAT ZIJN JE PLANNEN VOOR DE TOEKOMST? Wij willen niet groeien op het mo ment. Zo nu en dan wat optimali seren en wie weet in de toekomst een akkerbouw tak erbij. En ik hoop het bedrijf te kunnen over nemen van mijn ouders.

ALS IK GEEN AGRARIËR ZOU ZIJN GEWEEST DAN WAS IK NU? Als ik geen agrariër zou zijn ge weest dan was ik nu werkzaam in de kinderopvang.

14641835 shortGarden Army groen 48,50 excl. B.T.W. 31541835 werkvestGarden Army groen 54,80 excl. B.T.W. 14541835 werkbroekGarden Army groen/zwart 65,80 excl. B.T.W. 71541835 dameswerkbroekGarden Army groen/zwart 65,80 excl. B.T.W. 48541977 ongevoerdjasGarden Army groen/zwart 135,00 excl. B.T.W. 26541835 tuinbroekGarden Army groen/zwart 103,10 excl. B.T.W. 13052003 levelRegenbroek2 Army groen/zwart 74,00 excl. B.T.W. 43052003 levelRegenjas2 Army groen/zwart 71,30 excl. B.T.W. METOFBEDRUKKENBORDURENUWLOGOISOOKMOGELIJK! VOOR MEER INFORMATIE ZEEMANKLEDING.NL EN BLAKLADER.COM BESTEL EENVOUDIG VIA RANDI: 06 14 23 84 13 OF SABINE: 06 14 23 84 10 BESTELTWERKKLEDINGUTOCHOOKLOKAAL?

PITCHER ® Regie slagkracht!met FUNGICIDE In 2021 werd de toelating van Pitcher® uitgebreid, waardoor de bestrijding van Fusarium in 13 bolgewassen (vermeerderingsteelt) weer een stukje sterker is geworden. Daarnaast bestrijdt Pitcher® Pencillium tijdens de bewaring van leverbare lelies. Kijk op www.adama.com voor het volledige etiket. Boldompeling bloembollen en leverbare lelie Dompeling wortelstokken vaste plantenteelt Sterk tegen PenicilliumRhizoctonia,Fusarium,Botrytisen ADAMA Northern Europe B.V. | @adama_NE | Trade Register Amersfoort (NL) No. 33282727 Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.