Agribusiness editie 41

Voorwoord

KETENINTEGRATIE EN KRINGLOOPLANDBOUW

Agrarische ondernemers willen vooruit. Maar vaak voelen zij zich klem gezet tussen de markt, overheid, bank en burger. De afgelopen jaren is dit gevoel verder versterkt. Daarom is het van belang om door middel van ketenintegratie te werken naar een toekomstbestendige landbouw. Door samen te werken van agrarier tot consument en alles daartussen, ligt er een mooie toekomst in het verschiet.

Een voorbeeld is om de ketens zo kort mogelijk te houden tussen producent en consument. Dit kan direct leiden tot minder transport (en dus minder CO-uitstoot) en minder voedselverspilling. Denk bijvoorbeeld aan boerderijwinkels, groentepakketten en boerenmarkten. En wanneer agrariërs zich verantwoordelijk opstellen voor de kwaliteit van het landschap, landschapselementen beheren, reststromen gebruiken voor veevoer en stikstof vastleggen door middel van teelt van eiwitgewassen, dragen zij direct bij aan biodiversiteit, hergebruik van grondstoffen en bodemverbetering. En dan spreken we van kringlooplandbouw. Het is natuurlijk wel van belang dat de agrariër in deze transitie op financieel gebied ook happy wordt. De agrariër kan dus aan de ene kant op allerlei manieren voor oplossingen zorgen om kringlooplandbouw mogelijk te maken. Maar aan de andere kant is daar de hulp van de overheid, ketenpartijen, kennisinstellingen, financiers en consumenten bij nodig.

Welke stappen kun jij als agrariër zetten?

In deze editie van Agribusiness lees je verhalen van collega-agrariërs die ketenintegratie en kringlooplandbouw handen en voeten geven. We hopen dat je er weer veel inspiratie en kennis uit kunt halen!

SABINE & RANDI

De BBL-opleiding Veehouderij LEIDT STUDENTEN IN DE PRAKTIJK OP

Marinus Hovius van Vonk vertelt: ‘Het gaat om een Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL) op mbo niveau 2. Dit is voor jongens en meiden die liever werken dan naar school gaan. Enerzijds merkten wij dat bedrijven zoals AB Vakwerk om personeel zaten te springen. De veehouderijbedrijven gaan namelijk groeien en het huidige personeel vergrijst. De studenten willen daarbij graag met hun handen aan de slag en geld verdienen. Bovendien is van leren in de praktijk bewezen dat het leren heel effectief is.’

Zo’n BBL-opleiding is dus ideaal omdat de studenten efficiënt leren en omdat er zo vakkundig nieuw personeel wordt opgeleid voor bedrijven zoals AB Vakwerk. Daarom dragen ook zij hun steentje bij aan de opleiding. Frank Smit van AB Vakwerk vertelt: ‘Samen met Marinus gaan we op zoek naar een leerwerkplek voor de studenten. Bij AB weten we natuurlijk wel wat er speelt in de veehouderijwereld en wie er wellicht een handje extra nodig hebben. Zodoende maken we een afweging en kijken we of er een match is tussen de boer en de

student.’ Daarbij zorgt AB Vakwerk onder andere voor de contracten tussen de boer en de student en zorgen ze ervoor dat de CAO netjes gehanteerd wordt. ‘Als de studenten ziek zijn, dan krijgen ze gewoon doorbetaald. Ook hebben we een AB vakschool waar de studenten van kunnen profiteren. Wij hebben namelijk afgelopen jaar de ATO Bedrijfsopleidingen overgenomen. Hier kunnen studenten bijvoorbeeld tijdens hun opleiding hun trekkerrijbewijs halen. Maar ook als hun opleiding afgerond is kunnen ze hier nog verder specia-

liseren. Denk aan een VCA, BHV of heftruckcertificaat.’

ERVARING OPDOEN IN DE PRAKTIJK

Floor is een van de studenten die dit jaar begonnen is aan de gloednieuwe BBL-opleiding Veehouderij en werkt nu bij Ben Groot in Ursem. ‘Drie jaar geleden werkte ik al op een boerderij en kwam ik erachter dat dit was wat ik wilde doen. Om me heen hoorde ik dat deze opleiding er kwam. Precies op het juiste moment voor mij, want ik wilde liever gaan werken

AB Vakwerk en Vonk hebben de handen ineengeslagen voor het creëren van een BBL-opleiding Veehouderij. In augustus is de eerste lichting studenten begonnen aan deze opleiding.

dan vier dagen in de week naar school gaan. Je leert ook veel beter in de praktijk en je bent lekker de hele dag bezig. Tot nu toe is het dus heel leuk.’

De opleiding is ook op zo’n manier ingericht dat het precies aansluit bij de praktijk. Marinus vertelt: ‘De modulestructuur is zo opgebouwd dat het past bij het seizoen. Dat is heel belangrijk, want de veehouderij is een seizoensgebonden beroep. Op donderdag komen de studenten naar school waar ze algemene lessen krijgen, zoals Nederlands, rekenen en burgerschap. Daarna gaan ze naar een externe locatie op een boerderij

waar ze de vakspecifieke theorie krijgen. Bij hun eigen leerwerkplek gaan ze vervolgens alles wat ze geleerd hebben in de praktijk uitvoeren. Ze maken nog bpv-opdrachten waarin ze kunnen laten zien dat ze alles begrepen hebben en kunnen toepassen.’

Floor vult aan: ‘Wat ik op donderdag op school leer, neem ik mee naar het bedrijf. Samen met Ben maak ik dan de bpv-opdrachten. Dat is ook wel lekker, want als ik het niet snap, dan kan hij het nog even uitleggen. Je zit natuurlijk niet op school waar je het even aan een docent kan vragen, dus dat scheelt wel.’

LANGERE TIJD BIJ

EEN BEDRIJF

‘Het voordeel is dat de student voor een langere tijd bij een bedrijf zit. Dit geeft structuur voor de student en je leert ook meer over het reilen en zeilen van het bedrijf. Af en toe komen wij ook langs om te kijken of iedereen nog tevreden is. Dit is voor ons heel belangrijk, want de student en de boer moeten er beide wel nog wat aan hebben.’ Ben vertelt: ‘Ik heb wel eerder stagiairs gehad van de lagere agrarische school, maar die komen dan maar een paar weken. Dit is heel anders. In twee weken kan je niet alles leren, maar wel als je een verbintenis voor langere

tijd aangaat. Dit bevalt dus zeker. Mijn vader is ook weggevallen, die deed ook veel werk op de boerderij. Dat vangt Floor nu op en dat is echt een uitkomst.’

VEEHOUDERIJ RUNNEN

Uiteindelijk moeten Floor en de andere studenten aan het einde van de opleiding verschillende proeven van bekwaamheid afleggen. Dit zijn landelijke normen die zijn vastgesteld voor deze opleiding. Het voeren, melken en verzorgen van koeien, geiten en schapen moet dan goed gaan. Ben zegt: ‘Straks moet ze het bedrijf gewoon zelf een dag draaiende kunnen houden. Als iemand ziek wordt,

VOOR

dan moet ze kunnen inspringen. Dus langzaam geef ik Floor steeds meer verantwoordelijkheid, daar oefenen we wel mee.’

BAANGARANTIE

Door de intensieve samenwerking van Vonk en AB Vakwerk, kunnen de studenten na de opleiding als ze dat willen meteen aan de slag bij AB Vakwerk. Frank vertelt: ‘Bij

AB Vakwerk hebben wij 3500 leden, waarvan er 1200 in NoordHolland zitten. Wij vervangen die bij bijvoorbeeld ziekte en daar willen we studenten als Floor straks ook voor kunnen inzetten. We hebben over een aantal jaar namelijk een enorm tekort aan vakmensen in de veehouderij. De studenten kunnen na hun opleiding bij Vonk verder met een niveau 3 opleiding

Veehouderij, maar kunnen ook in de AB Vakschool verder specialiseren. Denk aan klauwverzorging, ongediertebestrijding of het vliegen met drones.’

GEZAMENLIJKE

VERANTWOORDING

Door de samenwerking van AB Vakwerk en Vonk wordt ervoor gezorgd dat het toekomstige tekort

aan veehouders kan worden opgevangen. ‘Wij zijn altijd op zoek naar nieuwe bedrijven die een student een leerwerkplek willen aanbieden.’

In 2023, van 1 tot en met 5 maart, zal de 41e editie van Lentetuin Breezand plaatsvinden. Een groot en veel bezocht evenement in de regio, waar zowel jong als oud samenkomen om te kunnen genieten van de enorme bloemenpracht. Na twee jaar een coronastop te hebben gehad, komt de Lentetuin terug in een nieuw jasje. Dennis Burger (voorzitter Bloembollenshow) en Ted Beelen (voorzitter Expo) nemen je in dit artikel mee over het aankomende Lentetuin evenement.

‘’HET NIEUWE CONCEPT IS VEEL DYNAMISCHER, EEN ECHTE TOTAALBELEVING VOOR BEZOEKERS VAN ALLE LEEFTIJDEN’’

In vijf dagen tijd zullen er ruim 20.000 bezoekers gaan genieten van een inspirerende tuin met een grote variëteit aan bolgewassen, prachtige bloemstukken en fraaie decoratie. Dennis, die sinds 1 juli de nieuwe voorzitter is van

de Bloembollenshow, vertelt het volgende: ‘’Er zijn in het verleden heel veel mooie shows gehouden, maar het is tijd voor vernieuwing. Tijdens een inzendersavond waar alle kwekers aanwezig waren, heeft het bestuur een nieuw concept gepresenteerd. Hier werd enthousiast op gereageerd en dus zijn we het concept verder gaan uitwerken. Met dit nieuwe concept is het evenement dynamischer,

proberen we ook de jongere doelgroepen te bereiken en kan de Lentetuin een duurzame en mooie toekomst tegemoet gaan.’’

Wat kenmerkend was bij het oude concept, is dat er enorm veel decorstukken werden gemaakt in een bepaald thema. Daaromheen werd een soort looproute gecreëerd met de verschillende stands van alle inzenders. De inzenders hadden

een stand wat voor het vakgebied erg interessant was, maar voor de consument minder. Dennis: ‘’Het nieuwe concept is veel dynamischer, een echte totaalbeleving. Je loopt niet alleen langs de bloemen, maar je kunt de bloemen van alle kanten bewonderen. Het is eigenlijk een soort 3D-beleving. Daarnaast zijn er ook nieuwe elementen toegevoegd aan het evenement. Zo kunnen kinderen met QR

AP Fotografie Rosemarie Schenk

Dennis Burger nieuwe voorzitter bloembollenshow

codes een speurtocht houden, zijn er educatieve onderdelen toegevoegd in samenwerking met Vonk (onderwijsinstelling) en zo zijn er zo nog veel meer elementen aan het evenement toegevoegd. De uitstraling zal vergelijkbaar zijn met die van het Keukenhof, maar wel in de Lentetuinstijl met de kwaliteit waar wij voor staan.’’

VOORJAARSBEURS

EN AGRI VAKBEURS

Bezoekers van de Lentetuin genieten niet alleen van een prachtige bloementuin, maar kunnen ook inspiratie opdoen op de Voorjaarsbeurs. Tal van standhouders pre-

senteren sfeervolle artikelen voor tuin, interieur en vrije tijd. Ook aan de kinderen wordt gedacht met een knutselhoek en tal van andere activiteiten. Uiteraard is er op de Voorjaarsbeurs voldoende gelegenheid voor een kop koffie met gebak of een smakelijke maaltijd in het restaurant, en in het weekend zijn er feestavonden voor de lokale jeugd.

De Lentetuin wordt veelvuldig bezocht door vakgenoten. Speciaal voor hen is er de Agri Vakbeurs. Hier kunnen toeleveranciers van de bloembollensector zich presenteren. Er is allerlei informatie

te vinden over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van de teelt, oogst en verwerking van bloembollen. Daarnaast zijn er verschillende bijeenkomsten waar onderwerpen als duurzaamheid en technologische ontwikkelingen centraal staan. Zo biedt de Agri Vakbeurs een uitstekende gelegenheid om in een informele setting relaties te spreken en te netwerken.

Ted, voorzitter van de Expo, zegt het volgende: ‘’Er zijn dit jaar veel nieuwe partners bijgekomen, waaronder het Keukenhof. Zowel vanuit de sector, sponsoren en de gemeente merken we een enorme drive. We merken dat iedereen zijn schouders eronder zet, wat zorgt voor een enorme boost. Met deze krachtenbundeling en daarnaast het nieuwe concept, gaan we een duurzame en mooie toekomst tegemoet met de Lentetuin.’’

‘’DOOR DE ALLE KWEKERS, VRIJWILLIGERS EN SPONSOREN KUNNEN WE IEDER JAAR DEZE PRACHTIGE SHOW NEERZETTEN’’

Beide heren benoemen ook de

yenorme inzet van alle vrijwilligers na twee jaar coronastop. Ted: ‘’Door alle kwekers en vrijwilligers kunnen we dit evenement waarmaken. Dat wordt ontzettend gewaardeerd. Daarnaast is er ook een groot aantal sponsoren die een enorme bijdrage leveren. Zonder hen zouden we niet in staat zijn jaarlijks zo’n prachtige show neer te zetten.’’

Goed om te vermelden: er is zijn nog een aantal standhouderplaatsen beschikbaar voor zowel de voorjaarsbeurs als de vakbeurs. Je kunt je aanmelden op www.lentetuin.nl.

‘’NERGENS VIND JE ZOVEEL VERSCHILLENDE SOORTEN BLOEMBOLLEN IN BLOEI OP ÉÉN MOMENT’’

De Lentetuin is één van de meest bezochte evenementen in de regio. Ben jij er in maart 2023 ook bij om het vernieuwde evenement te gaan beleven? Ga voor meer informatie naar www.lentetuin.nl!

OVERNAME VAN GERCON TECHNIEK B.V. DOOR

WM Techniek B.V.

WM Techniek B.V. is een metaalbewerkingsbedrijf gevestigd in Middenmeer. Ze focussen zich voornamelijk op het totaalpakket, opdrachten inclusief plaat- en buislaserwerk en de constructie van het product. Met hun plaat- en buis-, koker- en profiellaser kunnen zij ook enkele producten of volledige series leveren. Doordat ze de laatste jaren veel geïnvesteerd hebben in procesautomatisering, onderscheiden ze zich op zowel kwaliteit als leverbetrouwbaarheid.

Gercon Techniek B.V. is actief in de machinebouw en werkt regelmatig samen met WM Techniek voor het snijwerk van de ontworpen machines. Bij de machinebouw focust Gerco, de eigenaar van Gercon Techniek, zich voornamelijk op landbouwmachines. ‘De klant komt met een wens en die tekenen we uit tot het een werkende machine is. Ik sta bekend om het uitvinden van kwalitatief goede en innovatieve machines. Eigenlijk ben ik een soort Willie Wortel.’

OVERNAME GERCON TECHNIEK

Gerco kwam een aantal jaar geleden terecht in een nieuw bedrijfspand aan de Industrieweg in Middenmeer. Hij werd dus praktisch gezien de buurman

van WM Techniek. Om deze reden kwamen Gerco en Jesse, de eigenaar van WM Techniek, veel vaker met elkaar in contact en maakten ze vaker gebruik van elkaars expertise. Dit wilden ze graag samen voortzetten. Daarom wordt Gercon Techniek per 1 december 2022 opgenomen bij WM Techniek.

Wat Gercon Techniek doet, moet voortgezet worden. De klantenkring die Gerco in vijftien jaar met zijn bedrijf heeft opgebouwd, kan nu gewoon bij WM Techniek terecht voor dezelfde diensten. Bovendien wordt Gerco binnen WM Techniek het aanspreekpunt voor alle landbouwopdrachten. Gercon Techniek verhuist ook mee naar het pand van WM Techniek.

KRACHTEN BUNDELEN

De opname van Gercon Techniek door WM Techniek heeft verschillende voordelen. Sowieso wordt de landbouwtak uitgebreid door de komst van Gerco.

Ook zal er op kort termijn meer mogelijk zijn voor de klanten, omdat nu alles onder één dak zit. WM Techniek heeft een aantal machines staan, waaronder een CNC gestuurde plaatsnijmachine en een gloednieuwe buis-, koker- en profiellaser. Door deze machines kunnen de tekeningen die Gerco maakt direct gerealiseerd worden. Hierdoor vermindert de looptijd van een project aanzienlijk.

‘Met Gerco’s expertise in de machinebouw voor de landbouw en

met mijn kunde in de constructie kunnen we dat goed samenvoegen en daardoor mensen goed helpen. Sneller en op een andere wijze,’ vertelt Jesse.

FIJNE SAMENWERKING

Per 1 december gaat de overname officieel plaatsvinden. Voor de klanten van Gerco verandert er niet zo veel, behalve dat hij van locatie verandert. Ook voor de klanten van WM Techniek blijft veel hetzelfde, al kunnen zij nu ook profiteren van de agrarische kennis van Gerco en van zijn kennis over machinebouw.

‘We hopen op een goede samenwerking, waarbij we mooie producten kunnen maken van de hoogste kwaliteit.’

BOUWEN AAN EEN VERNIEUWD TEELTSYSTEEM

VOOR bladgewassen

Het topsectorprogramma ‘duurzame teelt van bladgewassen en selderij’ is bezig met het derde jaar. op de bladgewassendag eind september liet Ingrid Commandeur van Vertify zien welke resultaten er zijn behaald. In de presentie bleek vooral dat de basis van het programma nog steeds van waarde is. Het idee dat ten grondslag ligt aan het onderzoeksprogramma is het ontwikkelen van bouwstenen die gebruikt kunnen worden om een nieuwe duurzaam teelsysteem te beschrijven. En te toetsen. Het vierde jaar van het programma staat in het teken van het toetsen van teeltsystemen. Dat betekent het samenvoegen van de verschillende onderdelen.

In het onderzoeksprogramma wordt onderzoek gedaan binnen vier thema’s

WEERBARE RASSEN

Hoe houden rassen zich in een teelt die gericht is op zelf herstellend vermogen en gebruik maken van al dan niet gestimuleerde weerbaarheid. Zijn er rasverschillen als de plant zich zelf moet verweren. In het teeltsysteem naar de toekomst zal de basis van een optimale productie liggen in weerbaarheid vanuit de plant, de bodem en de uitgangspositie. Rasverschillen in zo’n teeltsysteem is interessant.

INZET BIOSTIMULANTEN

In de toekomstvisie van het mi-

nisterie van landbouw wordt gesproken over weerbare planten en weerbare teeltsystemen. Om deze weerbaarheid te realiseren is het toepassen van biostimulanten en/of plantversterkers mogelijk effectief. Dit onderzoeksprogramma biedt bij uitstek de mogelijkheden om de werking van deze middelen te toetsen

WAARSCHUWINGSMODELLEN

Er zijn in het verleden diverse waarschuwingsmodellen ontwikkeld. Deze zijn weliswaar getoetst in de praktijk maar nooit echt een standaard geworden in de plaagbeheersing. Een belangrijke reden is de beperkte mate van informatie. Met huidige meetmethoden en snelle communi-

catie van de gegevens kunnen de waarschuwingssystemen wellicht van een update worden voorzien. Met een dynamisch waarschuwingssysteem dat gekoppeld wordt aan sensoren in de teelt ontstaan er nieuwe mogelijkheden om te voorspellen en om te reageren. De inzet van sensoren voor het meten van gewasactiviteit staat in de kinderschoenen. Er zijn systemen die op basis van groeimodellen en metingen een bemestingsbehoefte kunnen aangeven. Het zou in die denklijn ook mogelijk moeten zijn om sensoren die de vitaliteit van het gewas te kunnen monitoren. Deze inzet van beschikbare sensortechieken zijn ook onderdeel van het onderzoeksprogramma

PPS DUURZAME GEWASBESCHERMING VAN BLADGEWASSEN

SYSTEEM AANPAK

En deze losstaande elementen vormen in gezamenlijkheid een nieuwe systeembenadering. De aanzet tot een systeembenadering is het resultaat van het gehele programma over vier jaar. Naast de onderzoeksthema’s zijn inmiddels diverse partijen aangehaakt met ideen en mogelijke oplossingen. Tijdens de open dag lieten Incotec en Agricult mogelijkheden zien die aansluiten bij de ambitie van het project.

ZAADVERSTERKING

Rob Pronk van Incotec ging in op de mogelijkheden die er zijn om de kiemkracht van het zaad te versterken met bijvoorbeeld priming van het zaad en het beschermen van het zaad tegen schadelijke organismen. John Houben van

plantenkwekerij Scheurs gaf een mooie aanvulling waarin hij vertelde dat in de slaopkweek bij Schreurs vanaf dit jaar een trichoderma schimml wordt toegevoegd aan de perskluiten. Schreurs is hiervoor een samenwerking met Koppert aaangegaan en maakt gebruik van het middel Trianum dat een beschermende werking heeft tegen schimmels en bodemziektes. Dat bewijst dat er interessante perspectieven zijn voor zaadbehandeling echter bleek ook dat de contacten tussen Incotec als zaadverbeteraar en de telerspraktijk toe is aan intensiever contact om te weten wat teelt technische wensen zijn en om inzicht te krijgen in de mogelijkheden.

SPUITTECHNIEK

Een constatering in de uitvoering

van het project is dat ‘groene’ middelen een aangepaste manier van toepassing nodig hebben. Immers veelal is er sprake van contactmiddelen en dat kan slecht worden verspreid met de bekende techniek waarin spuitmiddel van boven wordt gespoten. Afgelopen jaar hebben een aantal objecten in onderzoek gelegen waarbij de Loofdoes van Agricult is ingezet. Deze loofdoes zorgt in een afgedekte omgeving voor een werveling met fijne druppels. Daarmee wordt de spuitvloeistof zowel boven. onder als in het gewas gebracht. Door de afscherming is de werkbreedte beperkt. De techniek is interessant en leidt tot nadenken over spuittechniek. De resultaten in de proeven zijn in de loop van het najaar bekend.

BRAINSTORM

Nadenken geldt niet alleen voor de spuittechniek. In het vierde en laatste jaar van het onderzoeksprogramma wordt onderzocht hoe de diverse onderdelen kunnen worden opgezet tot een vernieuwd teeltsysteem. Dat vraagt uiteraard inzicht in de resultaten van de proeven maar ook creativiteit om de onderdelen voor en nieuwe teeltsysteem in elkaar te zetten. Daarbij is zowel teeltgerichte kennis als technisch knowhow noodzakelijk. Om invulling te geven aan een nieuwe teeltsysteem wordt in november een bijeenkomst georganiseerd. Daarvoor is inmiddels een interessante locatie gevonden. Iedereen die de creativiteit heeft om mee te denken kan zich melden

COLUMNS

STIKSTOF: GELIJK HEBBEN EN GELIJK KRIJGEN

De discussie over stikstof houdt Nederland al een tijd in een wurggreep. Lijkt het weer even rustig te zijn en plotseling is er een nieuwe gerechtelijke uitspraak, die vooral de landbouw raakt. Dit alles leidt vooral tot onzekerheid. Daarbij lijkt of de overheid als verantwoordelijke voor de wetgeving dit niet zo erg vindt. Wat vooral opvalt, is dat de MOB voortdurend juridische gaten kan schieten in de uitvoering van wetten en procedures, waarbij vooral de landbouw hiertegen onvoldoende verweer lijkt te hebben. Alleen vriendelijk blijven uitleggen hoe het zit, of via acties om aandacht vragen waarbij het al snel meer over de actie gaat dan over de inhoud van de argumenten, bieden geen oplossing.

MAAR HOE MOET HET DAN WEL?

Belangrijk is te onderkennen dat politici doorgaans geen verstand van zaken hebben, zij gaan vooral af op de aan hen verstrekte informatie. Er moet dus veel meer aandacht komen voor het juiste verhaal. Hoe gaat het echt met de natuur en wat is het echte verband tussen landbouw en natuur, dit aan de hand van wetenschappelijke onderbouwingen, die juridisch houdbaar zijn. Er wordt te makkelijk geroepen dat we wel een stapje terug kunnen als op één na grootste exporteur van land- en tuinbouwprodukten én de beeldvorming is dat natuur pas natuur is wanneer landbouw geen rol speelt. Ik vraag me dan ook af of de landbouw wel voldoende scherp aan de wind zeilt, met name op het wetgevingsgebied. Zo moet de discussie over de rekenmethode van het RIVM mogelijkheden bieden om de huidige stikstofregels ter discussie te stellen. De veehouderij lijkt geen ruimte te krijgen voor innovatie, terwijl juist daar door innovatie al veel is bereikt. De industrie lijkt weg te komen met simpel de toezegging dat in 2030 aan de doelstellingen zal worden voldaan, zonder verdere toelichting. Dat er geen juridisch verweer is tegen een opgelegde dwangsom, terwijl een veehouder bij de realisatie van een plan volgens de wet handelde, valt mij ook niet uit te leggen.

Er wordt te makkelijk geroepen dat bijvoorbeeld de veehouderij beter had moeten weten. Zelfs bij de banken lijkt nu het angstzweet uit te breken. Ik leg het wel eens zo uit dat je vorig jaar met je auto 100 km per uur reed op een snelweg bij een maximum snelheid van 100 km per uur en dat nu achteraf de maximum snelheid met terugwerkende kracht wordt terug gebracht naar 80 km per uur en je alsnog een boete krijgt. Wanneer je dat een burger vertelt, dan krijg je al snel een begripvolle reactie.

De strijd zal feller moeten, met name op juridische argumenten. Mogelijk geven de komende Provinciale Statenverkiezingen ook een impuls aan een andere koers.

SLIJTAGE EN DAN

REPAREREN???

In deze tijden dat alles duurder wordt en er geen grip meer is op alle onkosten die maar voorbij blijven komen, kun je gaan nadenken over reparatie.

In plaats van weer een nieuw onderdeel kopen met een veel te lange levertijd, ga je op zoek naar een partner die je onderdelen kan repareren. OT-Industries uit Wieringerwerf is wellicht zo een partner.

Al jarenlang repareren wij voor onze klanten diverse onderdelen die onderhevig zijn aan slijtage. Dit doen wij op een hoog niveau met chroom en wolfraam carbides. Dit zegt u waarschijnlijk niet veel maar Hardox is een slijtvast materiaal waar heel veel onderdelen uit zijn gemaakt. Pakken wij deze onderdelen aan dan gaan ze gemiddeld 8 keer langer mee. Is de stand tijd 3 maanden dan wordt dit 3 x 8 = 24 maanden, daarnaast hebben we veel verschillende lasmaterialen en platen die zelfs nog langer meegaan of geschikt zijn tegen corrosie of temperatuur.

Voor al deze toepassingen hebben wij de onderdelen op voorraad, daardoor kunnen we snel schakelen en kan de klant weer aan de gang.

Staalwerk nodig? Wij hebben veel plaat en profiel op voorraad en kunnen daar mooie onderdelen van maken.

We snijden, zetten, kanten knippen, boren en walsen alles zelf, dus ook hier weer weinig tijdverlies.

Nieuwe onderdelen kunnen we samen met onze partner Falcon engineering voor u technisch uitwerken, engineeren, tekenpakket maken en fabriceren, ook hier zijn de lijnen weer kort één aanspreekpunt die alles voor u regelt, één mooie werkplaats waar alles wordt gefabriceerd.

Kom langs! U bent altijd welkom om ons mooie bedrijf te bewonderen. Onze vakmensen staan voor u klaar. We zijn Lloyds, ISO en VCA gecertificeerd en al onze medewerkers zijn in het bezit van lascertificaten. Gegarandeerde kwaliteit dicht in de buurt.

Duur??? Vraag een offerte aan en u zult zien dat u een mooie marktconforme prijs krijgt.

GELIBERALISEERDE

PACHTOVEREENKOMST TUSSENTIJDS OPZEGGEN; KAN DAT?

Bij een geliberaliseerde pachtovereenkomst zijn partijen flexibeler bij het maken van afspraken over pacht van los land dan bij bijvoorbeeld een reguliere pachtovereenkomst. Zo kan bij geliberaliseerde pacht een pachtperiode worden afgesproken van minder dan 6 jaar. Ook is de pachtprijs niet gebonden aan een wettelijk vastgesteld minimum.

EINDE GELIBERALISEERDE PACHTOVEREENKOMST

Een geliberaliseerde pachtovereenkomst eindigt automatisch, behalve als partijen een nieuwe (geliberaliseerde) pachtovereenkomst met elkaar afsluiten. Nu is de hoofdregel dat een geliberaliseerde pachtovereenkomst in beginsel niet tussentijds kan worden opgezegd. Toch zijn er situaties denkbaar waarin een tussentijdse opzegging wel wenselijk zou zijn. Bijvoorbeeld als de verpachter van plan is om het gepachte te verkopen, maar niet zeker weet wanneer de verkoop zal plaatsvinden.

UITWEG

Voor dat soort gevallen is er gelukkig een uitweg. Pachter en verpachter kunnen namelijk expliciet in de pachtovereenkomst afspreken in welke gevallen de pachtovereenkomst tussentijds opgezegd mag worden.

Vereist is wel dat een dergelijke tussentijdse opzeggingsgrond objectief bepaalbaar moet zijn. Het moet dus gaan om een opzegging die het gevolg is van een objectieve toestand en niet om een subjectieve invulling, vaststelling of beleving van één van de partijen.

Zo kan bijvoorbeeld worden opgenomen dat de overeenkomst wordt beëindigd als het gepachte wordt verkocht of als de bestemming van het gepachte is gewijzigd.

VRAGEN?

Mocht u vragen hebben over het opnemen van een tussentijdse opzeggingsgrond of andere vragen hebben over agrarisch recht, neemt u dan gerust contact met ons op.

Pieter Staats, Bedrijfsleider Oosterhuis Techniek

Daniela Bates, Advocaat Schenkeveld Advocaten

Dick Waiboer, directie Klaver Agrarisch Vastgoed

KLIMAATDOELSTELLINGEN OP HET BOERENERF

Deze periode ben ik veel op pad om voor groepen agrariërs de komende wijzigingen in de wet en regelgeving uit te leggen. Dit gaat over allerlei wijzigingen binnen de mestwetgeving, dus het 7e actie programma nitraat richtlijn, en de afbouw van de derogatie, maar ook over het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid met de daarbij horende Eco-regelingen. Ik heb het nooit eerder meegemaakt dat agrariërs zoveel wijzigingen tegelijkertijd krijgen voorgeschoteld die directe gevolgen hebben voor de bedrijfsvoering. En dit geldt voor alle sectoren. Voor de veehouderij, akkerbouw, vollegrondsgroente en bloembollenteelt. Zoals gezegd komen de maatregelen voort uit doelstellingen die de uitspoeling van nitraat naar het oppervlakte water verder moeten terug dringen, maar ook maatregelen om invulling te geven aan klimaatdoelstellingen en om de biodiversiteit te vergroten. Als ik samen met agrariërs bezig ben om de nieuwe regels op bedrijfsniveau in te vullen, zie ik een paar richtingen ontstaan die iedere keer weer terug komen. Dat is dat de wetgever middels de maatregelen stuurt op extensieve landbouw en productie van vlinderbloemige en eiwit gewassen.

De financiële prikkel vanuit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid die deze route moet ondersteunen lijkt effect te hebben. Ik zie agrariërs dan ook keuzes maken die onbewust de voorgenoemde richting op sturen.

Gevolg is wel dat de samenwerking en uitruil van gronden door verschillende sectoren nu onder druk komen te staan en dat er minder grond beschikbaar komt voor uitruil. In de zomer van 2019 heeft voormalig minister Schouten een visie gepresenteerd om met de sector op weg te gaan naar Kringloop landbouw. In deze visie komt kringloop tot stand tussen alle sectoren. Restproducten van de ene sector zijn van weerwaarde bij een andere sector. Met andere woorden, de sectoren moeten de handen ineen slaan om elkaar op deze manier te kunnen versterken. Het is dan ook jammer te constateren dat de komende nieuwe wetgeving er in eerste instantie op lijkt dat ieder bedrijf weer op zijn eigen eilandje gaat zitten en samenwerkingen tussen bedrijven als gevolg van de nieuwe regels een hele uitdaging blijkt te zijn.

Ik hoop dat in het nieuwe jaar de praktijk toch nieuwe mogelijkheden ontdekt om de samenwerking welke uniek is voor met name onze regio te kunnen blijven voortzetten.

KRINGLOOPLANDBOUW?!

De klimaat akkoorden die wereldwijd werden gesloten in Kyoto (1997) en Parijs (2015) heeft een vervolg gekregen in E.U. en nationaal beleid tot wat minister Schouten in haar vorige kabinetsperiode de Kringlooplandbouw noemde. De bedoeling is dat alle doelstellingen hierin verenigd worden met de eindstreep in 2030. De minister gaf hiermee een start aan een transitie van de landbouw, waarbij ze nog geen concrete invullingen kon meegeven. Deze waren ook nog niet allemaal uitgewerkt. Op zich kon iedereen zich hier een beeld van vormen en zag de sector dit niet (meteen) als bedreigend.

Termen als middelenreductie, duurzaamheid, Natuurinclusief, behoud verdienmodel, minder export waren begrippen die nog een plek moesten krijgen in het centrale thema van de Kringlooplandbouw.

Nu wil de praktijk altijd bestuderen hoe ze het beste deze transitie in hun bedrijfsvoering kunnen opnemen. Al snel bleek dat in onze regio reeds een hoge mate van kringlooplandbouw bestond. Zo worden reststromen van veehouders en industrie als meststof benut bij akkerbouwers. Veel akkerbouwers combineren hun bouwplan met veehouders, en ook de bollen- en groentetelers rouleren hier in mee. Kortom, de eerste stappen waren al gezet voordat het beleid was uitgerold.

Er werden door de overheid hulpmiddelen ingezet om tot de doelstellingen te komen. Een ervan was de inzet van precisielandbouw. En wederom was dit bekend terrein voor onze regio.

De voorzichtige conclusie die we alvast durven trekken is dat de kringlooplandbouw al grotendeels realiteit is in de kop van NH. Hierbij komt dat de extreme prijzen voor kunstmest en het vervallen van veel gewasbeschermingsmiddelen op deze wijze bijdragen aan een gereduceerde inzet van deze producten.

Er is wel 1 aspect van de kringloop die niet geregeld is, nl. de Mens. De mens neemt producten uit onze landouwkringloop en levert niets terug. Wat de mens uitscheidt mag immers niet als meststof gebruikt worden (bij dieren mag dit wel). Waarschijnlijk ligt dit aan het feit dat er dan teveel residuen van geneesmiddelen in de landbouw terechtkomen. Kortom de mens is de vervuiler en storende factor om deze kringloop te laten functioneren. Technisch is dit overigens oplosbaar, echter de overheid moet dit nog wel wettelijk regelen. Daar zit de vertraging op onze beoogde transitie van de landbouw.

UW PARTNER VOOR VERZEKERINGEN IN DE AGRARISCHE

SECTOR

De Jong Assurantiën is ook uw partner als het gaat om verzekeringen voor de agrarische sector. Een groot deel van onze expertise ligt juist in deze bedrijfstak. Wij doen zaken met de belangrijkste agrarische verzekeraars in Nederland zodat wij u altijd een goede oplossing kunnen aanreiken die is afgestemd op uw situatie.

DE AGRARISCHE MARKT IS VOLOP IN BEWEGING:

Brancheverbreding, veranderende wetgeving, dierziekten en duurzame oplossingen vragen om een hedendaagse aanpak. Niet alleen van u als ondernemer, maar ook van uw tussenpersoon en natuurlijk de verzekeraar.

Wij voelen ons nauw betrokken bij uw maatschappelijke risico’s en vraagstukken. Met de kennis die wij dagelijks onderweg en op uw bedrijven opdoen, houden wij ons aanbod actueel. Zodat u verzekerd bent van de beste adviezen bij het beperken van uw risico’s en een optimale dekking krijgt op uw agrarische verzekeringsproducten.

BEDRIJFSVERZEKERINGEN

U wilt uw bedrijfsrisico’s beperken, maar niet teveel betalen? Heeft u ontbrekende of overbodige verzekeringsdekkingen? Hoe gaat u om met uw bedrijfsrisico’s die u niet heeft verzekerd? Onze adviseurs houden uw complete verzekeringsportefeuille kritisch tegen het licht en geven een passend advies.

BEDRIJFSCONTINUÏTEIT

Met een bedrijfsschadeverzekering verzekert u bijvoorbeeld de gederfde omzet of de vaste kosten in geval van een schade. Denkt u hierbij aan brand, overstroming, het uitvallen van stroom en of elektriciteit. Met deze vorm van verzekeren dekt u zich dus in tegen de gevolgschade (omzetverlies) die veroorzaakt wordt door een andere schade.

PERSONEEL & INKOMEN

Hoeveel risico’s loopt u op contracten? En wat te doen bij arbeidsongeschiktheid van uzelf? Wij adviseren u over de risico’s en de oplossingen. Zo heeft u een goed overzicht en controle over uw financiële situatie. Nu én in de toekomst.

COLUMNS

Jeroen de Schutter, Algemeen Directeur CAV Agrotheek Michiel Druiventak, Marketing Communicatie NDB Groep

Coen Knook, Coen Knook Advies & Bemiddeling

Rian Schelvis, docent Levensmiddelentechnologie bij Vonk:

DE

GELD”

Rian: “Een aantal jaar geleden startten we een werkgroep om de foodopleidingen te herzien. De basis was goed, maar het is belangrijk om zo nu en dan een aantal vragen opnieuw op tafel te leggen. Wat willen we studenten meegeven aan kennis en vaardigheden? Hoe bieden we het lesmateriaal aan? Wát moet er nu precies anders en wat is daar de reden van? Eerder waren de studies al van een duur van vier jaar naar drie jaar gegaan; sindsdien ontbrak een rode draad. Daarnaast zagen we een terugloop in het aantal nieuwe studenten, dus wilden we de aantrekkingskracht van de foodopleidingen vergroten. Tot slot wilden we inzetten op een sterkere relatie met (stage)bedrijven - we constateerden een kloof tussen de behoefte en het aanbod.”

EVALUEREN EN VERBETEREN

De vraag stellen is één, het antwoord vinden is twee. Want, waar

te beginnen? “We waren het erover eens dat je geen oude schoenen moet weggooien voordat je nieuwe hebt. Bovendien was het bestaande lesmateriaal van prima kwaliteit. Het is dus even zoeken naar wat de juiste weg is: wat willen we hetzelfde houden, waar kiezen we voor een nieuwe weg en hoe doen we dat? Dankzij NH Food kregen we de mogelijkheden en de tijd om het complete proces succesvol te doorlopen. Zo zijn we bijvoorbeeld ontzettend blij met de nieuwe apparatuur die we dankzij middelen uit NH Food konden aanschaffen: een felsmachine voor blik en een inpakmachine. Puur praktisch, maar heel erg welkom. Toekomstbestendigheid betekent tenslotte ook dat je met moderne apparaten leert werken. Daarnaast heeft NH Food een belangrijke rol gespeeld in het verder opbouwen van onze verbinding met het bedrijfsleven, onder andere door een klankbordgroep te vormen en stageop-

Schelvis, docent Levensmiddelentechnologie bij Vonk, heeft inmiddels de nodige ervaring opgedaan. Mede dankzij NH Food zijn de foodopleidingen versterkt met de juiste ingrediënten.

De foodopleidingen versterken met de juiste ingrediënten.

drachten te evalueren en te verbeteren.”

Uiteindelijk zijn de opleidingen op veel punten anders ingericht, zonder de kern kwijt te raken. Sterker nog: de verschillende elementen van foodsector komen veel meer tot haar recht, in combinatie met een aantrekkelijk aanbod voor de studenten. Rian: “Er is een basisjaar ontwikkeld, omdat we merkten dat de studenten bij de start onvoldoende wisten wat de opleidingen inhouden. In het tweede en derde jaar wordt de inhoud steeds specialistischer. Ondertussen werken alle studenten van de drie richtingen en verschillende leerjaren veel samen in projecten. Er is sprake van kruisbestuiving. Een voorbeeld daarvan is het startup-project aan het eind van het tweede jaar. Studenten ontwikkelen dan van A tot Z aan hun eigen concept, waarbij de ene student werkt aan de productie en de andere aan het etiket. Ondertussen

leren ze elkaars werkzaamheden kennen; ze werken tenslotte aan één en hetzelfde product. Er is ook een sterkere verbinding tussen de theorie en de praktijk, ofwel het bedrijfsleven. We hebben een meer flexibele invulling voor de vakdagen, waarbij studenten eens per week een dag in het veld werken. Voorheen was het lastiger om deze dagen in te vullen, waardoor vraag en aanbod soms ver uit elkaar lagen. Nu vullen we deze vakdagen onder andere in door deelname aan de Verspillingschallenge of door studenten in te zetten bij het project Alkmaars Goud.”

VRIJHEID EN VERTROUWEN

Met de herziening van het curriculum werd en wordt een groot beroep gedaan op de docenten; zij moeten tenslotte flink aan de slag. Rian: “Het is zeker waar dat zo’n nieuw pad veel vraagt van ons team. Maar dat kan ook, als je er met elkaar van overtuigd bent dat je de juiste stappen zet.

Elke docent is verantwoordelijk voor één of meer modules. Deze manier van werken geeft vrijheid en vertrouwen én de kans om te doen waar je goed in bent en waar je enthousiast van wordt. En als je je gesteund voelt in middelen en mogelijkheden, dan geeft dat nog eens extra energie. Omdat je wéét dat ideeën daadwerkelijk uitgevoerd kunnen worden. Soms heb je gewoon iets nodig dat de boel eens flink aanzwengelt. Voor ons was dat NH Food. Zonder was het uiteindelijk ook gelukt, maar dan waarschijnlijk een stuk stroperiger. Het is prachtig om te zien hoe alles ineens in beweging komt - met natuurlijk de nodige inspanningen van iedereen die meedoet. Neem ons creative food center, dat steeds meer bedrijven weten te vinden. Onze studenten voeren hier grotere en kleinere opdrachten uit, zoals productanalyse- en ontwikkeling. Met dit soort faciliteiten bied je bedrijven en studenten grote meerwaarde.” Binnen NH Food stond kennisde-

ling en talentontwikkeling centraal. Rian ziet deze missie nu gewaarborgd in de -relatief nieuwe- practoraten van de opleiding. Rian: “Het practoraat is nu dé plek waar onderwijs en bedrijfsleven onlosmakelijk aan elkaar zijn verbonden door de praktijkgerichte onderzoeken die met elkaar worden uitgevoerd. Binnen Vonk hebben we bijvoorbeeld het practoraat Duurzame innovaties in de voedselketen, in samenwerking met Yuverta MBO Den Bosch. Al met al kunnen we met dit vernieuwde curriculum meer onderzoeksvragen van bedrijven uitwerken.” Een ander speerpunt van Vonk, passend bij kennisdeling en talentontwikkeling, is invulling geven aan het concept een leven lang leren. “Er zijn nieuwe cursussen en e-learning modules ontwikkeld en studenten kunnen via ons aanbod zelfs een diploma tot gewichtsconsulent halen. Inmiddels hebben twee studenten examen aangevraagd, dat is een hartstikke goed begin!”

Vollegrondsgroente,net is continu op zoek naar verduurzaming in de vollegrondsgroenteteelt. Techniek draagt bij aan oplossingen van verduurzaming richting de toekomst. Meer informatie: www.vollegrondsgroente.net

Wiedeg IN DE KOOLTEELT

“Op tijd beginnen” is de boodschap van Wouter Dijkhuis van OPteelt. Dijkhuis ligt de mogelijkheden van eggen toe tijdens een bijeenkomst op het demonstratiebedrijf kool. Naast de toelichting laat Dijkhuis samen met collega adviseur Christoffel den Herder van Cerus Horti Advice twee machines zijn in een pas geplant broccoli perceel op het demonstratiebedrijf. Op tijd is in de ogen van Dijkhuis op het moment dat witte worteldraadjes zichtbaar zijn in de bodem. Verstoren door de tanden van de eg leidt tot uitputting van het onkruidzaad.

De techniek van eggen is oud. De aanwezigen kenden weideggen uit het verleden en kenden de voordelen. En ook de nadelen. De moderne wiedeggen waarvan de Treffler eg en de APV Vario eg in het veld werden gedemonstreerd nemen nadelen weg. Beide eggen

werken met een constante druk op de pennen die de grond beroeren. Slimme mechanismen zorgen dat in willekeurig welke stand alle pennen een gelijke druk hebben. Daarnaast kunnen de pennen al dan niet minder agressief ingesteld worden. En erg belangrijk voor een nauwkeurig resultaat: de pennen zijn dusdanig gefixeerd dat deze geen zijwaartse beweging maken. Er kan dicht bij de plant worden geëgd.

SNELHEID

De demonstratie vond op initiatief van Vollegrondsgroente.net plaats in een broccoliperceel dat twee weken daarvoor geplant was. Een deel van het perceel was geschoffeld en een deel was niet geschoffeld. Op beide percelen lieten de eggen zien wat de functie was. De opmerking over op tijd beginnen was duidelijk te zien. Onkruiden van ca. 1 cm

vragen een agressievere instelling om het onkruid structureel te verwijderen. Dijkhuis en Den Herder toonden zich voorzicht met de opmerking dat de snelheid 1,7 a 1,9 kilometer per zou moeten zijn. De aanwezige kool telers kennen hun gewas beter en gaven aan dat 5 kilometer per uur geen probleem zou zijn voor de koolplanten. “Deze groeit wel door.” was de ervaring. Uiteraard bood de demonstratie de mogelijkheid om dit te laten zien en de telers hadden gelijk. De broccoliplanten bleven staan en de snelheid zorgde voor meer los liggend onkruid.

COMBINATIE

Mechanische onkruidbestrijding is meer dan het inzetten van een wiedeg. Dijkhuis en Den Herder hebben een groot deel van hun advieservaring opgedaan bij biologische telers. Ze kennen de erva-

ringen en de resultaten. Optimaal is op tijd beginnen met eggen en op zeker moment de onkruidbestrijding vervolgen met schoffelapparatuur. Deze combinatie eventueel aangevuld met een aanaardbewerking geeft afdoende beheersing van onkruiden. Het is wel zaak om percelen in de gaten te houden en een overcapaciteit te hebben. Soms is het nodig om de wiedeg in te zetten met tussenposen van drie dagen.

De combinatie van een andere manier van ophangen van de pennen en rijden op GPS maakt het mogelijk om dicht langs de planten te rijden. Het perspectief van mechanisch onkruidbestrijding is daarmee positief. Het vraagt kennis van de techniek én de teelt en dat betekent dat het echte vakmanschap zich laat zien in een goede onkruidbeheersing.

Van november tot en met februari kunt u bij Van der Sluis profiteren van de speciale winteractie, zij bieden namelijk 10% korting op voorraadonderdelen bij een onderhoudsbeurt t/m 28 februari. Tevens is het vanaf dit jaar ook mogelijk om onderhoud op locatie uit te laten voeren.

Profiteer van winteractie korting!

VOORDELEN VAN WINTERONDERHOUD BIJ VAN DER SLUIS

Nu de drukke periode op het land zo goed als klaar is, wordt het tijd om vooruit te kijken naar het volgende seizoen. De winterperiode is dan bij uitstek het moment om uw Fendt, Valtra en John Deere trekker(s) én werktuigen een grondige onderhoudsbeurt te geven. Vergeet dan niet meteen ook de Raven GPS Systemen te (laten) updaten, want die hebben net als een smartphone of computer onderhoud nodig om goed te blijven werken.

Onze gespecialiseerde monteurs werken volgens fabrieksspecificaties en uitsluitend met originele onderdelen. Voorkom stilstand volgend seizoen en houdt uw machines in optimale conditie zodat ze helemaal klaar zijn voor 2023!

VOORDELEN ONDERHOUDSBEURT IN DE WINTER

- 10% korting op alle voorraadonderdelen en oliën bij een onderhoudsbeurt en daaruit volgende reparaties (uitgezonderd spoedbestellingen)

- Onderhoudsbeurt op locatie (vraag naar de mogelijkheden)

- Voorkomt kans op problemen in het nieuwe jaar

- Onderhoud tijdens relatief rustige (oogst)periode kost u zelf minder werktijd

- Uw machine/werktuig is betrouwbaarder en gaat langer mee

- De winteractie is geldig tot en met 28 februari 2023

Maak direct een afspraak voor uw jaarlijkse onderhoud bij de chef werkplaats van uw dichtstbijzijnde Van der Sluis vestiging.

Let op: voor onderhoud op locatie neem altijd contact op met Van der Sluis in Dirkshorn.

Van der Sluis tel. 0224 55 13 87 info@vandersluisbv.nl

MEER INFO EN CONTACT: www.vandersluisbv.nl/winteractie

EEN VISIE AUB!

In de poging alle alles circulair te maken en zoals vaak genoemd vergroenen, komen er 1000 ideeën. Dat is goed maar er komen ook heel veel ideeën en adviezen van personen die geen enkel verstand van zaken hebben over de desbetreffende activiteit. Een voorbeeld is het idee om het aantal koeien te verminderen en daar dan landbouwproducten te gaan verbouwen. Zonder enig verstand van zaken kun je dat roepen.

Dit is ook zo met het project ‘van het gas af’, dat begint een doel te worden zonder verder te kijken. Geen gasleiding naar nieuwe gebouwen en zelfs wijken van het gas afhalen en de leidingen te verwijderen. Dat is een goed voorbeeld van actie zonder visie. Er wordt hard gewerkt om ervoor te zorgen dat het bestaande gasnetwerk straks ook geschikt is voor waterstof en dan is het niet verstandig de infrastructuur hiervan op te heffen.

Subsidies ter stimulering schieten regelmatig door in oversubsidie waarna er daarna weer heel hard op de rem wordt getrapt. Op het ene moment rij je bijna gratis een elektrische auto en even later zijn de kosten weer hoger dan een benzine- of dieselauto.

Graag wil ik van onze overheid een visie. Een visie met een meerjarenplan dat gesteund en ondersteund wordt door wetgeving, waardoor we niet steeds door een rechter worden teruggefloten en weer met nieuwe investeringen op een nieuw doodlopend pad worden gezet. Dat plan zal echt wel pijn doen links en rechts, maar schept ook weer kansen, dan kunnen we verder en weet ik zeker dat we met de agrarische sector weer het hardst lopen om dat voor elkaar te krijgen.

Graag een visie dus.

Sven Schuur, DGA Olof Schuur Installatiebedrijf BV

Kort AGRARISCH

WIE BEN JE?

Eva Klaver (22) nu derdejaars student aan de opleiding dier- en veehouderij aan het Van Hall Larenstein in Leeuwarden en naast mijn opleiding werk ik als ZZP’er bij meerdere melkveebedrijven.

WAAR IS JE BEDRIJF GEVESTIGD? Nieuwe Niedorp

MET WELKE AGRARISCHE WERKZAAMHEDEN HOUD JE JE BEZIG?

Ongeveer alles wat met melkkoeien te maken heeft zoals melken, voeren, klauwbekappen, insemineren, schudden, harken enzovoorts. Ook volg ik momenteel een cursus dracht controle.

KUN JE IETS VERTELLEN OVER DE GESCHIEDENIS VAN JE BEDRIJF?

In 2016 heb ik een week lang stage gelopen in de geitenlammeren. Dit was mijn eerste ervaring in de sector. Ik vond dit helemaal geweldig en al snel begon ik aan een zaterdagbaantje op een melkveebedrijf in de buurt. Ondanks dat ik niet op een melkveebedrijf geboren ben, vond ik het daar ook zo leuk dat ik besloot te kiezen voor de MBO opleiding melkveehouderij in Alkmaar. Toen ik daar op school zat, begon ik steeds meer bij andere boeren te melken en sinds dit voorjaar heb ik de stap gezet om voor mezelf te gaan.

WAT ZIJN JE PLANNEN VOOR DE TOEKOMST?

Ik hoop volgend schooljaar te gaan afstuderen en daarna een baan te vinden in of rondom de agrarische sector die bij mij past.

ALS IK GEEN AGRARIËR ZOU ZIJN GEWEEST DAN WAS IK NU?

Ik denk paraveterinair of iets met biologie. Iets dat te maken heeft met dier, diergezondheid en het functioneren daarvan.

WAT IS DE MOOISTE PLEK IN DE REGIO?

Tussen de pinken in het land. Het is heerlijk om door het land te lopen terwijl de dames achter je aanlopen op een zonnige dag.

WAT IS JE GROOTSTE UITDAGING?

Momenteel is mijn grootste uitdaging school en werk combineren samen. Maar ondertussen ook om uit te zoeken wat ik later wil gaan doen als ik klaar ben met school.

IS ER EEN AGRARIËR DIE JE HET GUNT

OM DE VOLGENDE KEER IN DEZE RUBRIEK TERECHT TE KOMEN?

Niek Vermue

KRINGLOOPLANDBOUW: GOOI GEEN OUDE SCHOENEN WEG!

Iedereen heeft de mond vol over kringlooplandbouw. Maar wat is dat nu eigenlijk? Kringlooplandbouw is een vorm van duurzame landbouw waarbij de kringloop van stoffen gesloten is. Daarbij gaat het vooral over mineralen. Dat klinkt niet onredelijk, dus laten we er voor de discussie vanuit gaan dat dit zowel haalbaar als wenselijk is (persoonlijk twijfel ik aan beiden, maar laten we er voor nu even vanuit gaan dat wens en realiteit kunnen overlappen). Een systeem is nooit 100% ‘waterdicht’, dus er zal ook een zekere verliesnorm ingecalculeerd moeten worden. Dat betekent dus dat voor elk bedrijf:

INPUT = OUTPUT + NIET TE VERMIJDEN VERLIES (EMISSIE)

En dat dan voor ieder bedrijf individueel. Dat betekent dat we afstappen van forfaitaire normen die we jarenlang gehad hebben en bedrijsspecifiek gaan rekenen en meten. Ook dat klinkt redelijk, maar zal tot gevolg hebben dat de ene agrariër ‘meer’ mag dan zijn buurman. Kunnen we daar mee leven? Of gaan we echt sturen op ketenintegratie, waarbij het resultaat van samenwerkende agrariërs bij elkaar opgeteld of gemiddeld gaat worden.

De haalbaarheid van de methode valt of staat met de emissie die we toelaten. In de vergelijking hierboven heb ik niet voor niets een ‘niet te vermijden verlies’ opgenomen. Dat gaat bepalen in hoeverre we onze agrarërs de duimschroeven aandraaien en wat voor landbouw we overhouden. Het wordt voor de wetgever ook dé knop om aan te draaien in de zoektocht naar duurzame landbouw.

Tot nu toe ging deze column over mineralen, maar hoe passen gewasbeschermingsmiddelen (meer mijn tak van sport) in kringlooplandbouw? Dat zijn meer ‘hulpstoffen’, waarbij eigenlijk zowel output als emissie naar nul zouden moeten worden teruggebracht. Dus ook geen input? Dus biologische landbouw?

Ik gaf in de eerste alinea al aan dat ik mijn twijfels heb bij zowel wenselijkheid als haalbaarheid van kringlooplanbouw. Laten we vooral geen oude schoenen weggooien voordat we nieuwe hebben en ook zeker weten dat die lekker lopen. Anders komen we over 10 jaar tot de conclusie dat we ook voor onze voedselvoorziening volledig afhankeliljk geworden zijn van het buitenland, waar kringlooplandbouw, om het maar eufemistisch uit te drukken, ‘nog niet zo bekend is als in Nederland’.

Jan-Willem van der Klugt, Technical Support Manager Bloembollen ADAMA - 06-51541700

TIJDEN VAN VERANDERING

Agrarisch coach, mediator en trainer bij AgroCoach. www.agrocoach.nl

De agrarische sector ligt momenteel onder een vergrootglas. Meer dan ooit zijn de ogen van de overheid en samenleving gericht op met name de veehouderij in ons land. Aangemerkt als de grootste veroorzaker van de stikstofproblematiek moet kennelijk de oplossing vooral ook vanuit de veehouderij komen. Deze sector gaat al gebukt onder regelgeving welke snel wijzigt en zich steeds meer opdringt aan ondernemers. Er wordt mijns inziens nog wel eens over het hoofd gezien dat we ook nog gewoon te maken hebben met hardwerkende mensen en hun gezinnen die deze soms onzinnige regels moeten naleven en het hoofd boven water proberen te houden.

In mijn praktijk als agrarisch coach en mediator kom ik dan ook steeds vaker vragen van ondernemers tegen over hoe het verder moet met het bedrijf. Overnameprocessen komen soms stil te liggen net als uitbreidingsplannen, want er is geen duidelijkheid over de gevolgen van het nieuwe beleid. Aan de andere kant er zijn ook ondernemers die kansen zien en deze verzilveren!

Toenemende onzekerheid maakt mensen kwetsbaar. Regelmatig kom ik in gesprek met ondernemers die het lastig hebben: waar stress- of Burn out klachten een rol spelen, waar onderlinge relaties onder druk staan, of waar

uitzichtloosheid het leven overheerst.

Als je onder druk staat is de verleiding groot om je te verliezen in je werk. Hoe harder je werkt hoe minder zorgen, zo lijkt het. Maar niets is minder waar. Het negeren van veranderingen die de sector worden opgelegd helpt niemand verder. Op de omstandigheden waar je in zit kun je vaak geen of weinig invloed uitoefenen. Maar jouw reactie op die omstandigheden wel. Wat bijvoorbeeld helpt is goed voor jezelf te blijven zorgen. Praat over je situatie of je gevoelens met elkaar of schakel desnoods hulp in.

AgroCoach is sinds 2014 als zelfstandig agrarisch coach en mediator actief en is gespecialiseerd in alle menselijke en persoonlijke processen op het agrarisch bedrijf. Denk daarbij aan begeleiding bij bedrijfsovername, onderlinge samenwerking en communicatie, persoonlijke en bedrijfsmatige ontwikkeling, bedrijfsbeëindiging of -splitsing, vitaliteit en werkplezier, leidinggeven of conflictbemiddeling. Ook het verzorgen van workshops, trainingen of een lezing hoort daarbij. Interesse of meer informatie? Neem dan gerust contact op. Stuur een mail naar info@agrocoach.nl of bel 0653583325.

Tekst: Dik Veefkind

e lektronische waterontharders

Onze waterontharders verwijderen calcium en magnesium uit het water waardoor hard water wordt omgezet in zacht water. Kalkvrij, zacht water biedt tal van voordelen.

We zetten er een paar voor u op een rijtje:

• Geen kalkaanslag meer

• Bestaande kalkaanslag verdwijnt

• Minder was- en schoonmaakmiddelen nodig

• Minder energieverbruik

• Geen schade door kalk aan huishoudelijke apparaten (wasmachine, vaatwasser, ect)

• Bestek, servies en glaswerk blijven langdurig mooi

• Oppervlakken drogen streeploos

• Gezond en aangenaam voor de huid

Goed voor mens, milieu en portemonnee

Access through technology

U snapt het al... een waterontharder is goed voor mens, milieu en portemonnee!

De waterontharder ook voor ondernemers

Niet alleen particuliere huishoudens profiteren van een waterontharder, ook voor ondernemers is een ontharder een slimme investering. Denk aan toepassingen voor o.a. bedrijfskantines, agrarische bedrijven, plekken waar arbeidsmigranten verblijven en kassenbedrijven. Op deze locaties worden immers veelvuldig gebruik gemaakt van vaatwassers, douches, koffiezetapparaten, etc. Door het gebruik van een waterontharder gaan uw apparaten veel langer mee en geeft u aanzienlijk minder uit aan schoonmaakkosten! De aanschafkosten heeft u dan ook snel weer terugverdiend.

De beste industriële deuroplossingen

Ruim veertig jaar werken we iedere dag aan de beste industriële, agrarische en koeltechnische deuroplossingen voor klanten over de hele wereld. Gaat u binnenkort renoveren of nieuw bouwen? En bent u benieuwd hoe onze oplossingen bijdragen aan uw bedrijfsdoelstellingen? Vraag het Salco.

Hoe kunnen we u verder helpen?

• Levering en onderhoud van alle soorten deuren

• Kosteloos inmeten en snel een maatwerkofferte

SALCO NL

Vraag het Salco. Bel +31 (0)228 564 200 of mail naar info@salco.nl Vier sterke merken onder één dak vandersluisbv.nl info@vandersluisbv.nl 0224 55 13 87 Volg ons:

de specialist in watertechniek en beregeningssystemen uit west-Friesland