Sojusznicy nowego SIMu - rodzice

Drużynowemu pod rozwagę

Sojusznicy nowego SIMu - rodzice

hm. Anna Buksa Hufiec Żory Chorągiew Śląska

W gromadach zuchowych od 2006 roku. Obecnie pełni funkcję komendantki Hufca ZHP Żory. Pedagożka, animatorka społeczno-kulturalna, wspiera NGO i specjalizuje się w zarządzaniu projektami miękkimi.

Druhno Drużynowa! Druhu Drużynowy!

Od 2019 roku temat SIM, czyli Systemu Instrumentów Metodycznych nie schodzi z ust instruktorów naszej organizacji. Rada Naczelna ZHP podczas zbiórki w dniach 2526 czerwca 2021 r. przyjęła uchwałę nowelizującą System Metodyczny ZHP oraz uchwałę wprowadzającą System Instrumentów Metodycznych ZHP. Uchwały weszły w życie z dniem podjęcia. Przyjęcie tych uchwał przez RN jest zakończeniem kilkuletniego procesu zmiany Systemu Instrumentów Metodycznych. Zespół projektowy ds. reformy instrumentów metodycznych pod przewodnictwem hm. Lucyny Czechowskiej wykonał ogromną pracę, której efekty możemy już dziś stosować. W związku z tym czas najwyższy, abyś zapoznał się ze zmianami oraz poznał narzędzia, które ułatwią Ci praktyczną pracę z tymi narzędziami. Zacznijmy jednak trochę wcześniej.

System Instrumentów Metodycznych to nieodłączny element pracy gromady zu-

chowej. Drużynowi co roku rozpoczynają pracę od szczegółowej analizy sytuacji w swojej jednostce i przygotowują program wychowawczy, którego szkielet składa się właśnie z instrumentów metodycznych – sprawności, gwiazdek, tropów oraz zadań zuchowych. Instrumenty metodyczne są więc narzędziami, które pozwalają drużynowemu na stosowanie Harcerskiego Systemu Wychowawczego w gromadzie. Brzmi skomplikowanie? To system naczyń połączonych, który powinien świadomie i sprawnie stosować każdy instruktor. Co ciekawe, badania przeprowadzone przez Harcerski Instytut Badawczy udowodniły, że drużynowi gromad zuchowych radzą sobie bardzo dobrze, jeśli chodzi o stosowanie SIM1. Jeśli jednak coś poszło nie tak i nie wiesz, czym jest SIM zanim przejdziesz dalej zajrzyj do magazynu „Na Tropie” 2, gdzie możesz przeczytać o co w tym w ogóle chodzi.

Jak więc wygląda praktyka stosowania SIM w gromadzie? To bardzo proste. Drużynowy układa plan pracy, który składa się z cykli tematycznych, czyli kilku zbiórek podczas których zuchy wspólnie zdobywają wybrany trop. Konstruując

program wychowawczy należy zadbać o to, aby zbiórki umożliwiały zuchom również realizację zadań na sprawności oraz gwiazdki. Tak ułożony plan, który jest konsekwentnie realizowany (i stale doskonalony!) pozwala zadbać o to, aby każdy zuch mógł wszechstronnie się rozwijać. Aby więc osiągać najlepsze rezultaty wychowawcze przy użyciu narzędzi jakimi są instrumenty metodyczne niezbędny jest… odpowiednio napisany program. Kiedy już go mamy to nie pozostaje nam nic innego jak przejść do kolejnego, tym razem już trudniejszego kroku jakim jest realizacja przygotowanego planu.

Tutaj zaczynają się schody. Planowanie zwykle nie sprawia drużynowym wielu trudności. Zaplanować przecież można wszystko, podczas planowania ogranicza Cię tylko Twoja wyobraźnia! Przed rozpoczęciem pracy, wypoczęci po wakacjach, drużynowi mają wiele zapału, mogą dosłownie przenosić góry. Jeszcze nie wiedzą dokładnie co będą w nadchodzącym roku robili, ale są przekonani, że będą to Rzeczy Wielkie. Też tak macie? Bo ja tak! A potem przychodzi szara rzeczywistość. Szkoła, praca, obowiązki, zbiórka – pomysły na przenoszenie gór trzeba trochę zmodyfikować, a spektakularne plany trochę urealnić. I w tym momencie część zaplanowanych działań idzie w odstawkę. Najczęściej do lamusa odchodzą właśnie sprawności i gwiazdki. Jeśli działamy sami lub z przybocznymi, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z gromadą, bardzo trudno jest dopilnować wszystkiego. Jeśli jednak nasi przyboczni znają metodykę, to śmiało możemy się podzielić z nimi obowiązkami. W mojej gromadzie to właśnie kadra zajmowała się gwiazdkami i sprawnościami, dzięki temu doprowadziliśmy do sytuacji, w której zuchy regularnie korzystały ze wszystkich dostępnych instrumentów. Jeśli podzielicie się z przybocznymi zadaniami i będziecie na bieżąco monitorować postępy zuchów, to będzie już prawie idealnie. Plan jest, sprawności są, gwiazdki są, drużynowy nie pracuje sam, część obowiązków przejęli przyboczni i świetnie im idzie. Czego więc chcieć więcej?

Otóż to! Do pełni szczęścia brakuje tu jeszcze jednej części układanki. Bardzo ważnym sojusznikiem w stosowaniu SIM, szczególnie jeśli chodzi o instrumenty indywidualne są rodzice zuchów. Nikt inny, a właśnie rodzice mogą wesprzeć Cię w pracy i dbać o to, aby zuch zaangażował się w sprawności indywidualne. Aby jednak stali się Twoimi partnerami, a nie członkami wyścigu pod nazwą „Czyje dziecko zdobędzie najwięcej sprawności” musisz pomóc im zrozumieć o co w tym właściwie chodzi. Pod artykułem znajdziesz list, który może Cię w tym wesprzeć. Jeśli w Twojej gromadzie stosujesz taką lub podobną rutynę, to zaproponowane zmiany nie powinny sprawić Ci żadnego problemu.

Co właściwie zmieniła reforma w metodyce zuchowej? Najważniejszą zmianą jaka zaszła w SIM jest ujednolicenie go dla wszystkich metodyk. Oznacza to, że każda grupa metodyczna ma teraz do dyspozycji takie same narzędzia, które noszą takie same nazwy, ale odpowiadają na potrzeby rozwojowe danej grupy wiekowej. Na nowy SIM składają

się: gwiazdki, czyli zuchowe stopnie, sprawności, tropy, czyli dotychczasowe „sprawności zespołowe” oraz zadania zuchowe. Najważniejsze zmiany, jakie zaszły w stosunku do starego systemu zostały przedstawione na slajdzie3.

Wszystkie instrumenty zostały opracowane w oparciu o potrzeby rozwojowe dzieci i dostosowane do wieku. W praktyce oznacza to, że system zakłada zdobywanie gwiazdek adekwatnie do wieku zucha – nie ma konieczności rozpoczynania od pierwszej gwiazdki. Zuch, który rozpoczyna swoją przygodę w klasie trzeciej, może rozpocząć zdobywanie gwiazdek od gwiazdki trzeciej – wymagania są adekwatne do jego możliwości i nie ma potrzeby, aby zdobywał gwiazdkę pierwszą i drugą, które będą dla niego po prostu za łatwe. Dopracowano również regulamin sprawności – każda sprawność została opracowana w trzech poziomach – odpowiednio do posiadanej przez zucha gwiazdki. Pisząc najprościej – zuch z pierwszej klasy zdobywa sprawności z jedną *, z drugiej z **, a z trzeciej z ***. Dzięki temu zadania są dopasowane do możliwości i umiejętności dziecka. Oczywiście zadania mogą być modyfikowane i dopasowywane indywidualnie, jeśli drużynowy zdecyduje, że jest taka potrzeba. Sprawności zespołowe zostały zastąpione tropami – w tym miejscu oprócz nazwy i szaty graficznej nie zmieniło się nic – tryb zdobywania tropów jest identyczny, jak to miało miejsce dotychczas w przypadku sprawności zdobywanych zespołowo.

Nowością są natomiast zadania zuchowe – narzędzie opracowane w celu wsparcia rozwoju emocjonalnego i duchowego dziecka. Zespół projektowy ds. reformy instrumentów metodycznych przygotował propozycje zadań, które zuchy mogą realizować, jednak nie jest to katalog zamknięty. Zadanie zuchowe ma mieć charakter indywidualny i wspierać konkretnego zucha w wykonaniu postępów – jest to od teraz nieodłączny elementem zdobywania gwiazdek. Kompletny materiał przyjęty przez Radę Naczelną

znajdziecie w Intranecie ZHP:

https://gkzhp.sharepoint.com/ sites/RadaNaczelnaZHP/SitePages/System-Instrument. aspx

Nowości może wydawać się dużo, szczególnie jeśli dotychczas nie śledziliście proponowanych w SIM zmian. Zespół projektowy ds. reformy instrumentów metodycznych, a obecnie Ruch Programowo-Metodyczny „Pryzmat” proponuje drużynowym i kadrze gromad zuchowych dodatkowe narzędzie, które ułatwi Wam pracę z nowym SIM. Jest to aplikacja (Link do apki: https://apps.powerapps.com/ z której możecie korzystać na komputerach oraz smartfonach. Dzięki niej możecie sprawnie generować karty prób na sprawności. Wystarczy wybrać interesującą Was kategorię, nacisnąć pobierz kartę próby, a gotowa, kolorowa karta w formacie pdf zostanie przesłana na Wasz adres e-mail w domenie @zhp.net.pl. Przy pomocy aplikacji można także pobrać książeczki na gwiazdki zuchowe, przeglądać treści tropów i przykładów zuchowych zadań indywidualnych

Przyjęty SIM jest spójny i aktualny, a proponowane narzędzie pomoże Wam go wdrożyć w Waszej gromadzie. Nie bójcie się eksperymentować! Nie przekonacie się czy system działa inaczej niż testując go na zuchach. Jeśli będziecie mieć kłopoty z wdrożeniem systemu śledźcie media społecznościowe Waszych Chorągwi i Hufców – już w listopadzie rozpoczną się szkolenia w Chorągwiach, które pomogą Wam poznać, zrozumieć i zastosować nowy SIM w praktyce. Powodzenia!

Załącznik wspomniany w tekście:

Drodzy Rodzice!

Państwa dziecko właśnie rozpoczyna swoją zuchową przygodę. Być może to była pierwsza zbiórka, a może wiedzą już Państwo doskonale, co oznacza dla dziecka bycie zuchem.

Zbiórki zuchowe odbywają się raz w tygodniu i trwają zwykle około dwóch godzin. Na zbiórkach dzieci uczą się poprzez zabawę, poznają otaczający

świat, słuchają gawęd, poznają ciekawych gości, wykonują prace plastyczne. Dziecko po powrocie ze zbiórki raczej nie pochwali się, że czegoś się nauczyło. Zapamięta zabawę, a to, czego się dowiedziało zostanie w jego głowie jako wspomnienie wspaniałej przygody. Dzieci bawią się w coś lub w kogoś – wcielają się w postaci Czarodziejów, Chemików, Odkrywców, aby w ten sposób lepiej doświadczyć tego, czego właśnie się uczą. Bycie zuchem to też wyjazdy, wycieczki, biwaki. Raz na jakiś czas dowiedzą się Państwo o organizowanym wyjeździe i mamy nadzieję, że Państwa dziecko wybierze się wtedy z nami na kolejną przygodę.

Po pewnym czasie nadejdzie moment, kiedy dziecko zapragnie nosić zuchowy mundur. To dość spory wydatek, jednak warto w niego zainwestować, ponieważ mundur uczy dziecko staranności, dbałości o schludny wygląd, ale przede wszystkim – napawa go dumą, sprawia, że dziecko może pochwalić się przed wszystkimi, że jest już prawdziwym zuchem. Po zakupie munduru nadejdzie czas na złożenie Obietnicy Zucha. Dzieci nazywają Znaczek Zucha „odznaką”, wspaniałym wyróżnieniem i jedno jest pewne – każdy zuch marzy o tym, aby dostać Znaczek i przypiąć go na mundurze.

W ciągu roku szkolnego zuchy zdobywają tropy oraz sprawności. Tropy to zaplanowany program, który opiera się na zaplanowanych zajęciach, na których szczególną uwagę przykładamy do samodzielności dziecka i stawiania przed nim wyzwań. Nie będzie to jednak nic, czego dziecko nie będzie w stanie wykonać. Oznaką zdobytych tropów jest znaczek przyszywany na mundur, który dzieci otrzymują na ostatniej zbiórce w cyklu. Sprawności dziecko realizuje samodzielnie. Pewnego dnia przyniesie ze zbiórki kartę z zadaniami, jednak nie będzie to zwykłe zadanie domowe. Sprawności to specjalnie przygotowane z myślą o dziecku zadania, które nie tylko pozwalają mu się nauczyć nowych umiejętności, ale także wspierają zainteresowania dziecka. Prosimy, aby nie traktować sprawności na ilość

– ale podejść do nich jakościowo. Dziecko będzie prosiło Państwa o podpis na kartce – proszę, aby upewnić się czy dziecko rzeczywiście nauczyło się danej rzeczy, czy jest już sprawne w danej umiejętności. Sprawności rozwijają dziecko – nie chodzi tutaj o ilość zdobytych oznak, ale o umiejętności, które zaprocentują na całe życie. Oznaką zdobytej sprawności jest naszywka na mundur. Zuchy zdobywają też swoje stopnie, czyli gwiazdki zuchowe. To wszystko, aby wspierać Państwa dziecko we wszechstronnym rozwoju poprzez stawianie wyzwań.

Całoroczną pracę podsumuje wyjazd dzieci na kolonię zuchową. Kolonia to niezwykły czas. Te dwa tygodnie przygody warte są tyle samo, co cały rok pracy na zbiórkach. Wyjazd na kolonię podsumowuje wszystko, czego dzieci się nauczyły, pozwala im ćwiczyć się w samodzielności, przeżywać przygody, brać udział w niezwykłych zajęciach…