10 OKTOBER 2017
podium
Grip op het Glaspaleis
pag. 9
highlights
oktober 2017
LUMIÈRE
EUROSCOOP
MAASTRICHT • Vanaf 1 okt film Exhibitions on Screen: David Hockney at the Royal Academy of Arts Onthullende film over de meest populaire artiest van Groot-Brittannië • Za 7 & zo 8 okt film Mr. Gaga Documentaire over de Israëlische rockster choreograaf Ohad Naharin, de artistiek leider van de befaamde Bathseva Dance Company • Ma 9 okt film No Place for a Rebel Documentaire over een Oegandese strijder die terugkeert naar huis, nadat hij als kind door het Lord’s Resistance Army (LRA) werd ontvoerd • Za 14 & zo 15 okt event 1 Year Lumière Lumière bestaat 1 jaar! Dat vieren we met avant-premières van o.a. Palme d'Or winnaar The Square, Loving Vincent een Cinekid griezelpremière van Molly Monster 4+ • Za 14 t/m wo 18 okt kinderfilmfestival Cinekid Een feest voor jonge filmliefhebbers met de mooiste kinderfilms, creatieve workshops en interactieve installaties • Vanaf 16 okt filmreeks 100 jaar Oktoberrevolutie Filmreeks i.h.k.v. 100 jaar Oktoberrevolutie — Kijk voor het volledige
LANAKEN • Do 19 okt Ladies’ Night: Home Again ontvangst met welkomstdrankje om 19u00 en film om 20u00 • Wo 25 okt 13u30 60 PLUS Film Wakefield inclusief kopje koffie/ thee met iets lekkers
programma op lumiere.nl
TILBURG • Di 3 okt 13u30 60 PLUS Film Victoria and Abdul inclusief kopje koffie/thee met iets lekkers • Wo 11 okt 19u00 Ladies’ Night Het vriendinnen-uitje van de maand, met 2 films om uit te kiezen, Weg van Jou of Home Again
CENTRE CÉRAMIQUE MAASTRICHT • Zo 1 okt Pottemennekes en pottekinder rondleiding en wandeling langs aardewerkverleden • 4 – 15 okt Kinderboekenweek – Gruwelijk Eng • Za 7 & zo 8 okt Nederlandse Dansdagen • Za 7 okt Kinderrondleiding Verloren Jeugd 6+ • T/m 15 okt TOP or TOPIC Tentoonstelling • Vrij 20 okt World Press Photo Rondleiding (Engelstalig) • T/m 15 apr 2018 Verloren jeugd - over kinderarbeid in Maastricht Tentoonstelling • T/m 15 okt UNCOVER17 - de keuze van Forum BEELDtaal Tentoonstelling • 20 okt t/m 12 nov World Press Photo 2017 Tentoonstelling • T/m 29 okt Pril Geluk! - De Vroedvrouwenschool in beeld Mini-expo — Meer informatie: centreceramique.nl
KUMULUS MAASTRICHT • Ma 2 okt Best of Broadway Workshop • Vr 6 okt Locking Workshop • Za 7 okt Weerbaarheid Workshop • Wo 11 okt Verhalen vertellen Workshop • Vr 13 okt Dansen op Live muziek kinderen Workshop • Ma 16 okt Vloggen Workshop • Di 17 okt Een schilderij om op te eten Workshop • Wo 18 okt Bouw je eigen instrument Workshop • Ma 23 okt Stoomcursus saxofoon • Wo 25 okt Graffiti spuiten Workshop — Meer informatie: kumulus.nl
2
zl podium
MAASMECHELEN • Wo 18 okt Ladies’ Night: Home Again ontvangst met welkomstdrankje om 19u00 en film om 20u00 • Wo 25 okt 13u30 60 PLUS Film Wakefield inclusief kopje koffie/ thee met iets lekkers MAASTRICHT • Ma 2 okt 13u30 60 PLUS Film Victoria and Abdul inclusief kopje koffie/thee met iets lekkers • Wo 11 okt 19u00 Ladies’ Night Het vriendinnen-uitje van de maand, met 2 films om uit te kiezen, Weg van Jou of Home Again
Jan Vosters
zelfportretten en landschappen Van 1 t/m 22 oktober Gallery Elzenhoeve Elsendijk 1 . 5575 XG Luyksgestel 06 5121 6492 . elzenhoeve.eu
GENK • Ma 16 okt 19u00 Ladies’ Night met castbezoek Het Tweede Gelaat, in Avant-Première • Do 19 okt 19u30 Euroscoop goes Opera & Ballet Operavoorstelling Don Carlos • Wo 25 okt 13u30 60 PLUS Film Wakefield inclusief kopje koffie/thee met iets lekkers — Meer informatie: euroscoop.be
DE SPIEGEL HEERLEN • zo 1 okt 14uoo, ma 2 okt 20u00 En Amont du Fleuve • do 5 t/m za 7 okt en ma 9 okt 20u00 Kedi • Zo 8 okt 14u00 Filmclub de Spiegel Godless • do 12 en vr 13 okt 20u00 Summer 1993 • Za 14 en ma 16 okt 20u00 La Mort de Louis XIV • do 19 en za 21 okt 20u00 en vr 20 okt 14u00 Aquarius • vr 20 okt 20u00 White Sun • do 26 en vr 27 okt 20u00 La Helada Negra — Meer informatie: filmhuisdespiegel.nl
Yvonne Mostard, Mirjam Abraas & Nikki Pelaez Van 11 september t/m 14 oktober
Huub Hannen Galerie Boschstraat 50 . 6211 AX Maastricht 043 325 5552 . huubhannen.nl
zl podium
editorial
oktober 2017
podium colofon _ ZL Podium is een maandelijkse bijlage van Zuiderlucht. ZL Podium bevat sponsored content die buiten de verantwoordelijkheid van de Zuiderlucht-redactie valt. Digitaal is ZL Podium te lezen via zuiderlucht.eu/e-paper. Cultuuragenda Begunstigers en/of adverteerders van Zuiderlucht kunnen items in de cultuuragenda plaatsen. De items
Unvollendete
Made in Maastricht
Onderstroom 8
op zuiderlucht.eu/agenda. Begunstiger wordt u voor 59 euro per
Grip op het Glaspaleis
jaar via zuiderlucht.eu/begunstigers.
Gevelkunstwerk voor Schunck in Heerlen
U krijgt Zuiderlucht dan ook
6
makers en producten uit de Limburgse hoofdstad Aflevering 7: Jonge makers maken van Maastricht een toekomstbestendige stad
stadskronieken van Maastrichtse subculturen Aflevering 7: Van verfraaien kun je niet leven
worden in print geplaatst, en digitaal
4
reeks over nimmer voltooide stads-projecten Aflevering 9: Bekijk een stad eens van de bovenkant
maandelijks thuisbezorgd. Voor
Talent in beeld: Karlien Franco
advertentie-mogelijkheden kijk op
het Huis voor de Kunsten spot elke maand een talent
9 1o
zuiderlucht.eu/adverteren. Voor het aanleveren van agendaitems gebruikt u het formulier dat u op zuiderlucht.eu/zl-agenda kunt downloaden. Stuur het voor de 10e van de maand naar agenda@zuiderlucht.eu. Maximaal vijf items per maand per begunstiger/
Cultuuragenda 10-15 culturele agenda voor de zuidelijke Nederlanden
Ondertussen in… culturele highlights in Europa
16
Omhelsd Een groot kunstwerk door Frank Havermans heeft het Glaspaleis in Heerlen gegrepen, u ziet het op de cover van deze ZL Podium. Volgens de kunstenaar en de in het Glaspaleis gevestigde cultuurinstelling Schunck verwijst het werk naar het industriële verleden van de stad. Het is, vanuit dat perspectief, een interessante gedachte: Schunck, ooit een icoon van de (toen nog) mijnstad Heerlen, nu het culturele boegbeeld van de stad, wordt besprongen door zijn eigen verleden. Er zijn ook andere, subtielere associaties mogelijk. Die van een aandoenlijke omhelzing bijvoorbeeld, van installatie en Glaspaleis aandoenlijk, omdat de omhelzing van één kant komt. Een andere, meer persoonlijke associatie is die van een klimmer die, om niet te vallen, armen en benen, handen en voeten gebruikt om de noodzakelijke lichaamsspanning op te bouwen. De kont lijkt niet mee te willen doen, dat is de zwaartekracht. Deze laatste associatie zal geen toeval zijn, mijn persoonlijke verleden met Heerlen begon 2006 in de plaatselijke klimhal. In mijn studiestad Maastricht was een klimvereniging, maar geen oefenplek, dus reisden we wekelijks naar de klimhal in Heerlen. Hier leerde ik hoe je lichaamsspanning opbouwt. Hoe je jezelf langer maakt door de voeten in te draaien. Hoe je 'gecontroleerd' valt. Met de nieuwe ZL Podium voor u nodig ik u uit om geregeld een hand los te laten, om te bladeren. In de klimhal is dat laatste gevaarlijk, dat loslaten, in de cultuur werkt het bevrijdend. Wie weet waar u landt, wie u vangt, of waardoor u ineens gegrepen, misschien wel omhelsd wordt.
adverteerder. Adverteren
CHRISTIANE GRONENBERG | bladmanager c.gronenberg@zuiderlucht.eu
Voor het plaatsen van advertenties en advertorials kijk op de website zuiderlucht.eu/adverteren of neem direct contact op via043 350 0591 of commercie@zuiderlucht.eu. Coördinatie en eindredactie Christiane Gronenberg 0031 43 350 05 91 0031 6 10 661 205 c.gronenberg@zuiderlucht.eu Vormgeving Andrea Bertus / ontwerpburo bertus Druk RBD Düsseldorf Cover: KAPKAR / Zuidmuur van Frank Havermans bij Schunck in Heerlen. foto René de Wit
3
Unvollendete
zl podium oktober 2017
Architect Ab König in het Glashoes: “De ouderwetse corporaties bestaan niet meer. Wat ervan over is, speelt op zeker.” foto Richard Stark
Bekijk een stad eens van de bovenkant Buiten de kaders denken kan de stedenbouw andere kanten opsturen. Maar is er nog wel ruimte voor andersoortige ideeën? Het herhalen van bewezen succes is aanlokkelijk. “De architect mag er dan op zijn best nog een eigen sausje overgieten.” PAUL VAN DER STEEN —
4
I
nspraak en samenwerking, dat was de geest van de jaren zeventig. Een collectief met de architecten Jacques Loomans, Maarten Smeets, Hans Zuketto en Ab König, planoloog Wim Staal en beeldend kunstenaar Felix van de Beek liet zijn gedachten over het nieuwe Maastrichtse stadsdeel Randwijck gaan. In plaats van een door een rivier in tweeën gesneden stad wilden ze over de Maas een verbinding van de noordkant van de wijk Sint Pieter naar het gebied waar nu het provinciehuis staat. König: “Geen klassieke brug, geen brug à la de Ponte Vecchio in Florence, maar een veel bredere oversteek. Zodat je ook de Maas over kon zonder haar zelfs maar te zien.” Het provinciehuis stond er nog niet, net zo min als kantoren zoals dat van Waterleiding Maatschappij Limburg. “Als je het geld voor al die funderingen bij elkaar legde, viel volgens ons een grondplaat op de rivier te financieren waarop je dat allemaal en meer, bijvoorbeeld een theatervoorziening en een plein, kon realiseren”, zegt Ab König.
König toont een schets van toen met een aanzicht van de stad met de oversteek vanuit het zuiden. De gebruikte vormentaal verwijst naar oude vestingen. “De schets is gemaakt op basis van luchtfoto’s die we maakten tijdens een tochtje met een vliegtuig. Bekijk een stad ook van de bovenkant. Dat is een les die ik leerde tijdens het werken aan het plan. Dan ga je hem een stuk beter begrijpen.” Het voorstel kreeg geen invloedrijke medestanders. “Waarschijnlijk was het in alle opzichten te afwijkend van het normale”, concludeert König. Zeker in het begin van zijn loopbaan werkte Ab König graag op onconventionele wijze. In de aanloop naar een school voor moeilijk lerende kinderen in Maastricht in werkte hij samen met kunstenaar Felix van de Beek. Typisch jaren zeventig was ook de manier waarop “idealistische leraren” uitgebreid inspraak hadden in het ontwerp. Met kleurtjes voor de componenten waaruit de school moest bestaan mochten ze zelf de ideale school leggen. “Het was – achteraf bezien – een te tijdrovend proces, maar het leverde mooie inzichten op.”
‘Waar het om gaat is het verbinden van de steden, van de ideeën.’ Tegenwoordig moet volgens König, “al klinkt het misschien als oudemannenpraat”, alles snel. Razendsnel. “Dankzij de computer kunnen ontwerpen en artist's impressions in een mum van tijd worden geleverd. Het nadeel is dat het onderdompelen in een gebied, het praten met allerlei mensen en het door ouderwets tekenen in je vingers krijgen van een omgeving steeds meer verdwijnt.” Nicole Maurer, die samen met haar man Marc het bureau Mauer United Architects runt, gelooft niet in die kwalijke invloed van technologie. Die biedt juist een nieuw soort gereedschap, zegt ze, dat ook weer tal van mogelijkheden kent. Ze beaamt dat de ruimte voor denken buiten de kaders beperkt is. “En als die al wordt geboden dan halen opdrachtgevers er vaak mensen van buiten bij.” Daarbij wordt het zoeken naar ‘andere oplossingen’ in Zuid-Limburg belemmerd door “traditioneel denkende personen die op de plaatsen zitten waar de besluiten worden genomen”, zegt Nicole Maurer. Nog steeds moeten de Maurers uitleggen waarom ze na
zl podium oktober 2017
©Maurer United Architects
Dit is deel 9 in een reeks van tien afleveringen over nimmer voltooide stedenbouwkundige projecten in Maastricht. Unvollendete is een samenwerking tussen de gemeente Maastricht en maandblad Zuiderlucht en zal resulteren in een expositie in Bureau Europa.
hun studie in ’s hemelsnaam in Maastricht neerstreken. De vraag leidde tot de door Marc ontworpen Eutropolitan-kaart, een naar de Londense metro gemodelleerde plattegrond, geprojecteerd op Maastricht en de omliggende Euregio. Wat hij maar wilde zeggen: met een andere kijk én het leggen van de juiste verbindingen kun je de Euregio zien als één stad met een omvang als Londen. Marc Maurer: “In een euregionaal metronetwerk hebben we natuurlijk nooit geloofd. Waar het om gaat is het verbinden van de steden, van de ideeën, om alle delen het gebied hun eigen kracht laten ontwikkelen. Het streven om in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa te worden zorgde ervoor dat mensen daar een gevoel bij kregen. Nadat Leeuwarden had gewonnen, ebde dat snel weg.” Nicole Maurer: “Bij stedenbouw denken we nog te veel en te vaak aan grondgebonden projecten en gebouwen. Het gaat ook om de genius loci, de geest van de plek. Voor het ontstaan van nieuw stedelijk weefsel is het uitwisselen van informatie en kennis van groot belang. Blijven praten over de ontwikkeling van plekken na de ingrepen helpt ook. Maar dan is de architect al vaak uit beeld.” Misschien omdat de rol van de architect ingrijpend is veranderd. Sinds de jaren tachtig heeft de verzakelijking haar intrede gedaan, stelt Ab König vast, “om nooit meer weg te gaan.” Toch ontwaart hij juist in de no nonsense jaren van Lubbers, Thatcher en Reagan nog lichtpuntjes in Maastricht. “De Luikse architect Charles Vandenhove, die standaard met kunstenaars werkt, kon in Maastricht projecten gaan realiseren. En Jo Coenen sloeg met een internationale keur aan architecten aan het schetsen voor de nieuwe wijk Céramique.”
De Maurers zien nog meer lichtpuntjes. Ze wijzen op de ruimte voor experiment die er in Maastricht vooral rond het project Belvédère is geschapen. Dat gebeurde pas nadat de economische crisis om zich heen greep en de ontwikkelaars en beleggers er het veld hadden geruimd, maar toch. Desondanks vindt König dat de ruimte voor out-of-the-box denken in het algemeen beperkter is geworden. “Vroeger had je nog de ouderwetse woningbouwverenigingen, overheden en andere opdrachtgevers, waarmee je gezamenlijk kon optrekken en die meer openstonden voor creatieve denkrichtingen. Er werden op die manier bijvoorbeeld fraaie overheidsgebouwen neergezet. Nu ligt de leiding bij dat soort projecten bij ontwikkelaars en beleggers. Daar draait alles om geld. Bij de overheid verdwijnt ondertussen steeds meer kennis.” Bij woningprojecten spelen financiers liefst op zeker. “Ze willen woningtypes en –stijlen die elders succesvol zijn. De architect mag er dan op zijn best nog een eigen sausje overgieten.” König haalt het Glashoes aan, een door hem gerealiseerd project aan de Maastrichtse Wilhelminasingel. Onderin zit een galerie/atelier van kunstenaars met een beperking, daarboven zijn drie lagen met in totaal twaalf huurappartementen. Ze gaan schuil achter een volledig glazen gevel waarin prints ramen suggereren. Het is een opvallende gevel die betrekkelijk naadloos opgaat in de rij 19e en vroeg-20e-eeuwse herenhuizen langs de singel. “Alles keurig binnen het budget en volgens het programma van eisen. Dankzij een opdrachtgever die vertrouwen schonk, in dit geval de toenmalige, later zo bekritiseerde directeur van woningstichting Servatius, Leks Verzijlbergh. Die eigenzinnigheid zie je tegenwoordig nog zelden. De ouderwetse corporaties bestaan niet meer. Wat ervan over is, speelt op zeker.” De Mauers herkennen dat beeld. Toch, zeggen ze, is er ook bij de architecten veel veranderd. “Door het veelvuldig werken met internet zijn jonge mensen meer gewend om samen te werken en voortdurend nieuwe, tijdelijke gelegenheidscoalities te sluiten. Door de economische crisis is het aantal architectenbureaus enorm uitgedund. De bureaus die overleefden zijn kleiner dan vroeger. Die móeten wel samenwerken.” —
5
zl podium oktober 2017
6
Spread Zuiderlucht-07-C.indd 1
advertorial
zl podium oktober 2017
richt
maast
19-09-17 13:28
7
onderstroom
zl podium oktober 2017
Dit is deel 7 van een reeks Maastrichtse stadskronieken, een initiatief van de stichting Edmond Hustinx.
van verfraaien kun je niet leven
N
icole Mulkens was 24 en docent striptekenen toen ze zeven jaar geleden meedeed aan een project in een voormalige Vogelaarwijk in Maastricht waarbij kunstenaars en kinderen samen een fietstunnel beschilderden. Het gaf haar zoveel voldoening de met graffiti bekladde tunnel te verfraaien dat ze samen met kunstenaar Bert Volkers besloot De Verfraaiers op te richten. Hun doel: andere vervuilde en bekladde tunnels en schmutzige betonnen muren mooier maken. Bert had goede contacten bij de gemeente. En langzaam maar zeker kwamen er opdrachten binnen. Nicole kreeg van het verzorgingstehuis waar haar dementerende grootmoeders op een gesloten afdeling zaten de vraag een betonnen muur die het uitzicht bedierf te beschilderen. Er verscheen een muurschildering met glooiende heuvels, vakwerkhuisjes en koeien. Het resultaat leidde tot nieuwe opdrachten van zorgorganisatie Vivre. In 2014 kregen ze van de gemeente Maastricht de opdracht zeventien mobiele stroomkasten te beschilderen. Lelijke grijze kasten, beklad met graffiti die bij grote evenementen op het
8
Vrijthof staan. Toen kreeg Bert te horen dat hij nog drie weken te leven had. Bloedkanker. “Hij voelde zich al langer niet lekker. Maar dit was bizar.” Nicole zit aan tafel in het atelier dat ze lange tijd met Bert deelde en wijst op een foto van Bert en een onaf werk van hem aan de muur. Ze heeft getwijfeld of ze door zou gaan met De Verfraaiers. Kon ze het ook alleen? Bert was de ervaren vijftiger die bij het binnenhalen van opdrachten het woord nam. Zij was het jonge meisje dat als vanzelfsprekend minder serieus genomen werd. Ze zette door. In haar hoofd gonsden alle wijze lessen die ze van Bert had geleerd. Zoals: je eerste antwoord is altijd ja. Daarna ga je bedenken hoe je het gaat regelen. Nicole neemt me mee achter op haar fiets naar de doorgang onder de Kennedybrug. De nabijgelegen buurt wilde die verfraaien. De doorgang stonk naar plas en poep en stond vol met graffiti. De basisschoolkinderen die via de doorgang naar hun gymzaal liepen, kregen op het hart gedrukt de muren niet aan te raken. Toch heeft het zes jaar geduurd voor de schildering er kwam. Nadat de buurtbewoners zelf
‘Je eerste antwoord is altijd ja. Daarna ga je bedenken hoe je het gaat regelen.’’ geld hadden ingezameld kon in 2016 het schilderen eindelijk beginnen. “De laatste schildering naar een ontwerp van Bert.” Onder de brug vertelt ze dat het schoonmaken, het voorbewerken en de tekening uitmeten vaak het meeste werk zijn. Aan deze schildering heeft ze met zes vaste medeverfraaiers in twee weken tijd zo’n tweehonderd uur gewerkt. Zij heeft dan vooraf het ontwerp gemaakt waar iedereen me kan instemmen, de verf besteld bij verfspecialist (en organisator van het Manus van Alles Festival) Roger Heuts en werkschema’s gemaakt. Achteraf betaalt ze uit naar aantal gewerkte uren. Ze wijst op allerlei moeilijkheden die ze bij het verfraaien van deze tunnel tegenkwamen. De gleuf, precies boven de muurschildering waardoor water vanaf de brug naar beneden klatert als het regent. De helling waarop de brug is gebouwd die ervoor zorgt
dat de muurschildering afloopt. Het telefoonkastje dat niet meegeschilderd mocht worden omdat KPN moeilijk deed. Nee, ze kan van De Verfraaiers niet leven. Ook omdat er gemiddeld twee jaar zit tussen de wens van een buurt om iets te verfraaien en de daadwerkelijke uitvoering. Dus geeft ze nog altijd cursussen striptekenen aan negen tot zestienjarigen. En workshops. En werkt ze in een kookwinkel en als freelance illustratrice. Zo komt ze in haar eentje net rond. Wel is ze trots op elke muur schildering die ze hebben gemaakt. “Soms zeggen mensen die langslopen: ‘Wat fijn dat deze vieze tunnel wordt opgeknapt’. Dan denk ik tevreden: Ja, ik doe het ook echt voor jullie.” ESTHER WITTENBERG
zl podium
advertorial
oktober 2017
Verder in SCHUNCK* Beeldend Boek Biënnale tot en met 14 januari 2018 Tentoonstelling met de mooiste werken van een van Nederlands belangrijkste illustratoren: Thé Tjong-Khing (1933). Zijn prachtige, avontuurlijke, sprookjesachtige en soms griezelige tekeningen prikkelen de verbeelding van jong en oud. Ze zitten bomvol onverwachte details, trefzekere lijnen, emoties, beweging en vaak ook grapjes.
t e h p o Grip eis l a p s Gla
DOLLS’ House tot 15 oktober 2017 Peter Masselink, architect en vader van ernstig gehandicapte zoon Sverre, vroeg achtien gerenommeerde architecten een poppenhuis te bouwen voor kinderen die net als zijn zoon lijden aan een energiestofwisselingsziekte. Alle architecten namen de uitdaging aan en ontwierpen hele bijzondere poppenhuizen, die in niets lijken op de vroegere pronkpoppenhuizen of de fantasieloze hardplastic barbiehuizen die wij allen kennen.
Randland
foto René de Wit
KAPKAR / ZUIDMUUR & KAPKARTOFUD # NOORDVITRINE Beide installaties zijn nog tot 12 november (24/7 en gratis) te bekijken bij SCHUNCK* in Heerlen, Bongerd 18. ’s Avonds wordt het kunstwerk uitgelicht en geeft extra sfeer aan het Pancratiusplein. Het project kwam tot stand met dank aan: Provincie Limburg, BPD Bouwfonds & Mondriaan Fonds.
Wie een dezer dagen door het centrum van Heerlen loopt of plaatsneemt op een terras aan het Pancratiusplein, zal het niet ontgaan dat de witte gevel van cultuurhuis SCHUNCK* een gedaanteverandering heeft ondergaan: beeldend kunstenaar Frank Havermans installeerde hier een indrukwekkend kunstwerk. Het is voor het eerst in de geschiedenis van SCHUNCK* Glaspaleis dat er zo groots is ingegrepen in de architectuur van dit iconische gebouw. Het Glaspaleis wordt door The International Union of Architects gezien als een van de meest invloedrijke gebouwen van de twintigste eeuw. Frank Havermans liet zich bij zijn ontwerp voor SCHUNCK* inspireren door de industriële architectuur van het mijnverleden. Vrijwel alles dat aan de zware mijnbouw herinnert uit de postindustriële stad Heerlen is verdwenen, constateert Havermans. Op subtiele, maar spannende wijze brengt hij een deel van die verloren stedelijke identiteit terug naar het Glaspaleis en naar de toekomst van de stad. Gelijktijdig is in de etalage van SCHUNCK* een tweede installatie van Havermans te zien met 145 ontwerpmodellen van zijn hand. Deze installatie geeft een uitgebreid beeld van het oeuvre van Frank Havermans tot nu toe. Frank Havermans (Breda, 1967) studeerde architectonische vormgeving aan de Academie voor Beeldende Kunsten Sint-Joost te Breda. Zijn afstudeerproject werd in 1993 bekroond met de publieksprijs van de beroepsvereniging Nederlandse interieurarchitecten (BNI). In 2006 won hij de houtarchitectuurprijs. Het werk van Havermans was onder meer buiten Nederland te zien op de 7e Architectuurbiënnale in São Paulo. De vanuit het Brabantse Heeswijk werkende kunstenaar staat bekend om zijn futuristische en bevreemdende constructies die wereldwijd te zien zijn. Van Hong Kong tot Wenen en van Jakarta tot op de Amsterdamse Zuidas.
tot 12 november Randland is een tentoonstelling in combinatie met publieksacties over maakcultuur en stedelijke ontwikkeling. Samen met IBA Parkstad, Cultura Nova, Neimed en burgers gaat SCHUNCK* op zoek naar de kracht van het Randland en specifiek van Parkstad. Als onderdeel van Randland is het multi-sensorisch kunstwerk van TRIPOT (Aïlien Reyns en Marius Packbier) te zien. De installatie Being Close bestaat uit geluid, geur, video en een constructie ingericht met vegetatie.
Zondagsrondleiding iedere laatste zondag van de maand Iedere laatste zondag van de maand kunt u de tentoonstellingen bij SCHUNCK* onder leiding van een deskundige gids bezoeken. Altijd van 13.00 tot 14.00 uur en voor het eerst weer op 29 oktober. Aanmelden in de centrale hal. De rondleiding is gratis, u betaalt enkel de toegang tot het museum. Gezellig te combineren met een bezoek aan Brasserie Mijn Streek (met dakterras) en Bagels and Beans (terras Begane Grond). Nieuw bij SCHUNCK*: interactieve beleefroute 2000 jaar Heerlen. Vraag ernaar bij de balie. Voor meer informatie: schunck.nl
9
zl podium oktober 2017
cultuur agenda
foto: Michel Vanderhoven
Talent in beeld
Begunstigers en regelmatige adverteerders van Zuiderlucht kunnen items in de cultuuragenda plaatsen. De items worden in print geplaatst, en digitaal op zuiderlucht.eu/agenda. Begunstiger wordt u voor 59 euro per jaar via zuiderlucht.eu/begunstigers. U krijgt Zuiderlucht dan ook maandelijks thuisbezorgd. Voor het aanleveren van agenda-items gebruikt u het formulier dat u op zuiderlucht.eu/zl-agenda kunt downloaden. Stuur het voor de 10e van de maand naar agenda@zuiderlucht.eu. Maximaal vijf items per maand per begunstiger/adverteerder.
Architectuur, mode & design
Karlien Franco
(Hasselt, 1989) wist al vroeg dat ze ‘iets met taal’ wilde doen. Na de middelbare school begon ze met een bachelor Nederlands-Latijn. “Ik vermoed dat ik Latijn toen al interessant vond omdat bij het leren van zo’n dode taal veel meer een beroep wordt gedaan op het analytisch denken over de manier waarop zinnen zijn opgebouwd dan bij een moderne, levende taal.“ Op 17 november a.s. hoopt ze aan de KU Leuven te promoveren in de taalkunde. “Ik heb de afgelopen vier jaar de lexicale variatie in Limburgse en Brabantse dialecten in Vlaanderen en Nederland onderzocht. Dat houdt in dat ik op grote schaal heb gekeken naar het aantal verschillende woorden voor een bepaald concept. Verschillen hierin kunnen ons namelijk veel leren over hoe taal werkt. Taal reflecteert hoe mensen denken en de werkelijkheid vormgeven.” Karlien had voor haar onderzoek veel aan de recente digitalisering van de woordenboeken van de Brabantse en de Limburgse dialecten. “Hierdoor was het voor het eerst mogelijk een lange lijst van concepten tegelijk te onderzoeken. Op zoek gaan naar de beste technieken voor statistische analyses én deze toepassen, vind ik een van de leukste dingen aan mijn job.” Recent lichtte ze haar onderzoek toe tijdens het congres ‘De dynamiek van het Limburgs’ in Maastricht. “Ik heb hier verteld over enkele onderzoeksresultaten. Bijvoorbeeld dat als je de Limburgse dialecten als geheel bekijkt er significant meer woorden zijn voor negatieve concepten, zoals ‘dronken’, in vergelijking met neutrale concepten als ‘nuchter’. Ook zijn er duidelijke culturele verschillen. In Belgisch-Limburg worden voor kleding bijvoorbeeld veel meer Franse woorden gebruikt dan in Nederlands-Limburg.” Meer op www.hklimburg.nl/talent Het Huis voor de Kunsten Limburg brengt met deze rubriek talenten uit de Limburgse cultuursector in beeld.
10
EINDHOVEN > Firsty Friday meet-ups. Een informeel samenzijn met ontwerpers en mensen waar zij mee werken. Op 6 oktober en 3 november van 16.30 tot 19.00 uur. Paperwork. Werk van WooJai Lee en Pao Hui Kao. Van 1 t/m 7 oktober in Yksi Expo. yksi.nl > Dutch Design Exchange Passagen en MAFAD presenteren Embracing Exchange tijdens Dutch Design Week. Van 21 t/m 29 oktober. dutchdesignexchange.com DEN BOSCH > Future Bodies. Eerste museale overzicht van vormgever Bart Hess. Van 24 juni t/m 1 oktober. Celebrating Ceramics - 100 jaar Ettore Sottsass. Selectie uit zijn keramisch oeuvre. Van 14 september t/m 7 januari. Factory Records. Platenhoezen van het beroemde Britse muzieklabel. T/m 20 mei t/m 5 november Stedelijk Museum 's-Hertogenbosch. sm-s.nl HEERLEN > Dolls' House. Zorgarchitectuurproject van Peter Masselink dat uitmondde in achttien poppenhuizen die rekening houden met een handicap. Van 18 augustus t/m 15 oktober in Schunck. schunck.nl KERKRADE > Everything You Always Wanted to Know About Toilets*But Were Afraid to Ask. Een design
manifestatie over het toilet. Van 19 mei t/m 19 november. Fiets - Bike – Fahrrad. Door diverse combinatie van design en technologie vinden ontwerpers voortdurend opnieuw de fiets uit. Van 1 juli t/m 3 december in Cube design museum. cubedesignmuseum.nl WIJLRE > Kalenders Baer Cornet. Selectie kalenders die Baer Cornet tussen 1978 en 2000 voor Verffabriek Jac Eyc ontwierp. Van 16 juli t/m 12 november bij buitenplaats Kasteel Wijlre. kasteelwijlre.nl
Beeldende kunst AKEN > Herbert Falken – Lazarus. Beeldserie door Herbert Falken die hij onder de indruk van Heinrich Bölls overlijden maakte. Van 20 mei t/m 29 oktober in het Suermondt-Ludwig-Museum. suermondt-ludwig-museum.de > Optische Schreie. Vanaf 1978 begon een onbekende kunstenaar met muurschilderingen in Aken commentaar te geven op actuele sociaal-maatschappelijke thema's. In 1989 bekende Klaus Papier (1945-2009) zich tot deze werken. Van 9 april t/m 1 oktober. Franz Erhard Walther – Handlung denken. Sculpturen die door de interactie van de toeschouwer ontstaan. T/m 29
zl podium
cultuuragenda
oktober 2017
Kaart van het gangenstelsel van de Sint Pietersberg, te zien in de expositie Reis in het Gouvernement aan de Maas in Maastricht.
oktober. Kunst x Kuba. Kubaanse beeldende kunst sinds 1989. Van 7 september t/m 18 februari. Noemi Weber / Nobuyuki Osaki. Dubbeltentoonstelling. Van 22 oktober t/m 25 februari in Ludwig Forum. ludwigforum.de > Hour of Excavation. Tentoonstelling met grafisch werk van de Japanse kunstenaar Hiroki Tsukuda. Van 3 september t/m 15 oktober in NAK. neueraachenerkunstverein.de BEDBURG-HAU > Tea Mäkipää – Early Harvest. Met ernst en kritische humor toont de kunstenaar de gevolgen van de wereldwijde consumptie cultuur. Van 9 juli t/m 19 november in Museum Schloss Moyland. moyland.de BERGEIJK > Jan Vosters. Zelfportretten en landschappen. Van 1 t/m 22 oktober in Gallery Elzenhoeve. elzenhoeve.eu BONN > Gerhard Richter. Über Malen – Frühe Bilder. 25 werken ter ere van zijn 85e verjaardag. Van 15 juni t/m 1 oktober. Georg Herold. Een monografische presentatie, welke de centrale aspecten van zijn werk belichten. Van 21 september t/m 7 januari in Kunstmuseum Bonn. kunstmuseum-bonn.de
Grotendeels niet eerder getoonde werken en levensdocumenten. Van 7 juli t/m 1 oktober. SPOT ON: 1937. Die Aktion "Entartete Kunst" in Düsseldorf. Een selectie van schilderijen, tekeningen, sculpturen en documenten geven de in 1937 in belag genomen kunstwerken in Düsseldorf weer. Van 14 juli t/m 3 juni in Museum Kunstpalast. smkp.de > Singular / Plural. Samenwerkingen in de Post-Pop-Politieke-Arena. Van 8 juli t/m 1 oktober in de Kunsthalle Düsseldorf. kunsthalle-duesseldorf.de > Art et Liberté. Werk uit het surrealisme in Egypte in de jaren 1938-1948. Van 15 juli t/m 15 oktober in K20. kunstsammlung.de EIJSDEN-MARGRATEN > Expositie Claartje van Oosterum & Dirk Bal. Van 30 september t/m 14 oktober in de weekenden open van 14.00 tot 17.00 uur in het Ursulinenconvent Eijsden. chrsjteijn.nl EINDHOVEN > We are the market! Werk van diverse kunstenaars, schrijvers en ontwerpers. Van 13 juli t/m 31 december bij Onomatopee. onomatopee.net
DEN BOSCH > Between the Lines. Overzicht van het werk van Chiharu Shiota incl. installatie voor het museum. Van 24 juni t/m 15 oktober in Het Noordbrabants Museum. hetnoordbrabantsmuseum.nl
ESSEN > Catharina van Eetvelde – Ilk. Tekeningen in alle denkbare vormen. Van 29 september t/m 14 januari. Niklaus Troxler – Jazz’n’more – Plakate. Van 29 september t/m 14 januari in Museum Folkwang. museum-folkwang.de
DUISBURG > Erwin Wurm. Grote overzichts tentoonstelling. Van 7 juli t/m 29 oktober in het Lehmbruck Museum & MKM Museum Küppersmühle. lehmbruckmuseum.de
EUPEN > Who is in the House. Eerste museale expositie van de Belgische schilder Romain van Wissen. Van 13 september t/m 19 november in IKOB. ikob.be
DÜSSELDORF > Andreas Achenbach. Revolutionär und Malerfürst.
GENK > In het spoor van de meester. Armand Maclot en leerlingen.
Landschapschilderijen van Armand Maclot. Van 28 mei t/m 8 oktober in het Emile Van Dorenmuseum. emilevandorenmuseum.be HASSELT > Paula Aerts & Genoveva Eyckmans. Schilderijen van Paula Aerts en keramiek van Genoveva Eyckmans. Van 1 t/m 25 oktober in Galerie De Oude Barrier. galeriedeoudebarrier.be HEERLEN > Being Close. Zintuigen prikkelende interactieve installatie met planten door kunstenaarscollectief Tripot. Van 18 augustus t/m 12 november. KAPKAR & KAPKARTOFUD. Frank Havermans (Breda 1967) presenteert op uitnodiging van SCHUNCK* twee installaties aan en in het Glaspaleis (zie ook pagina 9). Van 17 augustus t/m 26 november in Schunck. schunck.nl HELMOND > La Vie en RoseRock. Installatie door Thorsten Brinkmann. T/m 22 oktober. Constantin Meunier. De Belgische beeldhouwer en schilder wordt ook de 'Rodin
van België' genoemd. Eind van de 19e eeuw ontwikkelde hij een nieuwe kijk op het afbeelden van de werkende mens. Van 8 oktober t/m 4 maart in Museum Helmond. museumhelmond.nl > Mixed Zone. Dertig werken uit de collectie Museum Helmond over identiteit en subculturen in de kunst. Van 10 september t/m 4 maart in de Kunsthal. museumhelmond.nl HEUSDEN-ZOLDER > Celibataire Divas. Meer dan zestig hedendaagse kunstenaars die de eeuwige zoektocht naar escapisme verbeelden. Van 2 juli t/m 3 november in Kunstgalerij De Mijlpaal. celibatairedivas.be KREFELD > Das Abenteur unserer Sammlung II. Een tentoonstelling over kunstenaars en hun relatie tot het museum. Van 31 maart t/m 1 oktober in het Kaiser Wilhelm Museum. kunstmuseenkrefeld.de LEUDAL > ONT-MOETEN. Installatie/ gedicht door Peter van
Knippenberg. Van 6 oktober t/m 30 december in de Missiekapel te Heythuysen. missiekapel.nl/kunsttempel.html MAASMECHELEN > Dirk Claesen. Overzichtstentoonstelling van kunstenaar, taxidermist, avonturier, onderzoeker, bioloog, verzamelaar, beeldhouwer, ... Dirk Claesen (1963-2014). Van 23 oktober t/m 9 december in het cultuurcentrum. ccmaasmechelen.be MAASTRICHT > Constructies in Klei. Door Gerard Schuwirth. Van 9 september t/m 8 oktober in Galerie Artotheek Schuwirth & van Noorden. schuwirthenvannoorden.nl > The materiality of the invisible. Hedendaagse kunst als een vorm van archeologie. Van 30 augustus t/m 29 oktober in de Van Eyck en Bureau Europa en t/m 26 november in Marres. janvaneyck.nl
11
zl podium oktober 2017
> Training the Senses. Reeks over onze zintuigen. Op 4 oktober Hearing the Body met Ana Tajadura-Jiménez & Paul Devens en op 15 november The Performing Audience met David Helbich en Rudi Laermans. marres.org > Raymond Pettibon: A Pen of All Work. Overzichtstentoonstelling die het oeuvre van Pettibon uit de schaduw van zijn punkverleden haalt. Van 2 juni t/m 29 oktober. Illusion and Revelation. Wandfresco en papierwerken van Ernst Caramelle, die vaak geometrische abstractie en trompe-l'oeil effecten gebruikt. T/m 27 november. Illusie en openbaring. Collectiepresentatie. T/m 27 november. De hand van Pierre Kemp: Studies, schetsen, werken op papier. Voor het eerst toont het Bonnefantenmuseum Kemps werken op papier, merendeels schetsen en studies. Van 22 september t/m 17 januari in het Bonnefantenmuseum. bonnefanten.nl > Trio-tentoonstelling. Werk van Yvonne Mostard, Mirjam Abraas en Nikki Pelaez. Van 10 september t/m 14 oktober in Huub Hannen Galerie. huubhannen.nl > Reis. Kaart op grote panelen door amateuronderzoeker Jan Spee van het immense gangenstelsel van de St. Pietersberg. Bij de kaart worden foto’s van David Cornelis van Schaïk geprojecteerd die hij in de gangen heeft gemaakt. Van 3 september t/m 3 november in het Gouvernement aan de Maas. > Pioneers. Zeven kunstenaars en hun fascinatie voor ontdekken, opgraven en laten zien van datgene wat verborgen is. Van 1 september t/m 3 november in het RHCL. overgangszone.nl/pioneers > Oriol Texidor: Immersió in PontArte. Van 10 september t/m 15 oktober in PontArte. pontarte.com
12
MÖNCHENGLADBACH > Die Zukunft der Zeichnung: Konstruktion. Eerste deel van drie waarin constructivistische avantgarde en de herleving van de contructivisten behandeld wordt. Van 9 juli t/m 7 januari in Museum Abteiberg. museum-abteiberg.de NUTH > Sprong 15. Kunstenaarsgroep Sprong 15 exposeert. Van 3 september t/m 1 oktober in Kunstruimte 7tien49. 7tien49.nl ROERMOND > Belezza Interiore. Eigentijdse glaskunst Giuliano Gaigher. Van 16 september t/m 29 oktober in Galerie Mariska Dirkx. galeriemariskadirkx.nl SITTARD-GELEEN > Verbinding, een reis van 700 tassen. Installatie door Miek Corten inclusief audiotour over de verhalen van de tassen. Van 11 augustus t/m 30 oktober. Ecovention Europe. Kunstprojecten die aandacht vragen voor ecologie en duurzaamheid. Van 3 september t/m 7 januari in Museum de Domijnen. dedomijnen.nl THORN > Genesinge en Troost. Middels installaties, schilderijen en lichtbeelden onderzoekt Sarai van de Boel (Ittervoort/Amsterdam) de levensvragen van mensen op hun pelgrimstocht. Van 16 september t/m 5 maart in Gemeentemuseum Het Land van Thorn. museumhetlandvanthorn.nl TILBURG > Nacht en Dag. Het veelzijdige oeuvre van de in 2014 overleden Jaap de Vries. Van 24 september t/m 5 november in Park. park013.nl TURNHOUT > Nel Aerts. Met Nel Aerts (1987) brengt een spannend en organisch groeiend oeuvre en markeert een terugkeer naar eenvoud. Van 9 december t/m 18 februari. Kempenatlas.
Architecten, schrijvers, experten allerhande, beeldend kunstenaars en scenografen brengen de vele gezichten van de Kempen in kaart. Van 16 september t/m 19 november in Expozaal Warande. warande.be > Koen Broucke. Kunstenaar Koen Broucke (1965) gaat in dialoog met de collectie van het Taxandriamuseum. Van 21 oktober t/m 14 januari in het Taxandriamuseum. warande.be VALKENBURG > De verzameling van Frans Erens. Collectie met nadruk op Zuid-Limburgse kunstenaars uit de 20e eeuw. Van 15 oktober t/m 7 januari. Willy Gorissen - Eigenzinnig, sprankelend, veelzijdig. Schilderijen van Willy Gorissen (1915 – 2006). Van 15 oktober t/m 1 januari. Kleur in Beeld. Werk van keramiste en grafisch vormgever Suus Elkink en de kunstschilder Nic Heffels. Van 8 oktober t/m 7 januari. Leon Mommers. Zijn verzameling, zijn leven. Van 16 juli t/m 8 oktober. De geheime prenten van Charles Eyck. Prenten van Charles Eyck voor het boek De Percessie van Scherpenheuvel. Van 3 september t/m 5 november in Museum Land van Valkenburg. museumlandvanvalkenburg.nl VENLO > Floating Japan. Galerie Wilms en het Museum van Bommel van Dam presenteren een selectie Japanse kunst. Van 7 juli t/m 1 oktober in de Kasteeltuinen Arcen. vanbommelvandam.nl VENRAY > Art Shoes. Over de schoen als kunstwerk. Niet om te dragen maar als antwoord van kunstenaars op het gewone leven. Van 25 juni t/m 29 oktober in Odapark. odapark.nl WIJLRE > Colouring. Beeldhouwer Guido Geelen toont een overzicht van zijn bokalen. Conversations #1. Werk van beeldend kunstenaar
cultuuragenda
zl podium
cultuuragenda
oktober 2017
Polly's Picture Show Van waar zal de eerste reiziger het beeld binnen lopen? De OV-poortjes staan klaar om open en dicht te gaan, met een bevestigend beep-geluid als er weer iemand binnen of buiten is gelaten. Als ze een passant weigeren, is de beep iets lager van toon. Tegen de glazen scheidingsmuren zullen mensen leunen, wachtend, hun hoofd over
een boek gebogen, of een smartphone. Er worden emoticons verstuurd van kusjes, sommige voorzien van korte teksten. ‘Ik kom eraan. Doei X’ Weten ze dat ze acteurs zijn op het podium dat Polly’s Picture Show voor hen bouwde? Hebben ze gezien hoe het perron waar ze zich bevinden met enkel subtiele ingrepen van karakter is veranderd, of hebben ze alleen oog voor dat oplichtende schermpje?
Achter Polly’s Picture Show gaan de kunstenaar Anna de Jong (Den Haag, 1983) en Anne Huijnen (Maastricht, 1983) schuil. Polly is hun artistieke alter ego waarmee zij afwisselend kunstenaar, curator, galerie of platform zijn. Voor de ingrepen op NS station Amsterdam RAI, het project Mise en Scene, nam Polly de gedaante van decorbouwer aan. Het platform is veranderd in een bühne, met de reizigers in de hoofdrol.
Polly’s Picture Show presenteert op 4 en 5 november een nieuw, plaatsgebonden kunstwerk bij de redactie van maandblad Zuiderlucht op de eerste verdieping in De Brandweer, Capucijnenstraat 21 in Maastricht. De presentatie maakt deel uit van de MUAS-kunstroute waar dat weekend acht kunstenaars hun werk presenteren op niet voor de hand liggende locaties in Maastricht. muas.nl
13
zl podium
cultuuragenda
oktober 2017
Prent van Charles Eyck in het Museum Land van Valkenburg.
vluchtelingenkinderen in Turkije. Van 2 september t/m 20 oktober op werkdagen van 10.00 tot 16.00 uur in de Hoofdwacht, Vrijthof 25. odetodignity.com > Pan O' Rama. Viewmaster presenteert voor de 4e keer 360° BRNDWR met een videoinstallatie van Saskia Olde Wolbers. Van 23 september t/m 30 juni in de toren van de voormalige Brandweerkazerne. viewmaster-projects.com > Ikiru. Film door Akira Kurosawa als onderdeel van Japanse reeks door Filmclub de Jossen. Op 12 oktober om 19.30 uur in Pesthuys Podium. pesthuyspodium.nl
Esther Janssen en filmmakers Miriam Gossing en Lina Sieckmann. Van 16 juli t/m 12 november bij buitenplaats Kasteel Wijlre. kasteelwijlre.nl
KERKRADE > Arlaque de Clerque. Schilderijen & Fine Art Photography. Op afspraak in Arlaque Space For Photography. artarlaque.com
WUPPERTAL > Edouard Manet. Overzicht van zijn gehele oeuvre. Van 24 oktober t/m 25 februari in het Von der Heydt-Museum. von-der-heydt-kunsthalle.de
KEULEN > The Humane Camera. De relatie van schrijver Heinrich Böll tot fotografie. Van 1 september t/m 7 januari. Werner Mantz. Architectures and People. Portretten en architectuurfotografie van Werner Mantz, een van de meest prominente fotografen van de stroming Neues Bauen. Van 14 oktober t/m 21 januari in Museum Ludwig. museum-ludwig.de
Fotografie & film DEN BOSCH > The Garden of Earthly Delights. Werk van Tim Walker, geïnspireerd op De Tuin der Lusten van Jheronimus Bosch. Van 4 november t/m 25 februari in Het Noordbrabants Museum. hnbm.nl > StyleDrive. Fototentoonstelling van actuele stijlprofielen door Style profiler Ellie Uyttenbroek en Otto Snoek. Van 14 oktober t/m 18 februari in het Stedelijk Museum 's-Hertogenbosch. sm-s.nl
14
LUIK > Le Royaume (dés)Uni. Les PaysBas entre 1815 et 1830. Plaatsen van herinnering van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Foto's van Michiel Hendryckx. Van 6 oktober t/m 4 november in Cité Miroir. 200.ulg.ac.be/evenements MAASTRICHT > Foto-expositie Syrian child Labor. Portretserie door Cigdem Yuksel (1989) van Syrische
OBERHAUSEN > Tongyuanju. De fotograaf Bernard Langerock documenteerde het verdwijnen van een aarbeiderswijk in de Chinese metropool Chongqing. Van 10 maart t/m 15 oktober in de voormalige mijn-site St. Antony. industriemuseum.lvr.de VALKENBURG > Miracles. Jaarlijks terugkerend internationaal film- en videofestival. Van 18 t/m 25 oktober in het Museum Romeinse Katakomben. katakomben.nl VENLO > Void, Desire & Undefined Darkness. Aardedonkere fotografie door Perry Schrijvers, gemaakt tussen zonsondergang en zonsopgang. Van 1 september t/m 4 november in Museum van Bommel van Dam. vanbommelvandam.nl
Literatuur HASSELT > Kraanvogels en kersenbloesems. Het Verre Oosten in prentenboeken. Van 4 maart t/m 14 oktober in het Literair Museum. literairmuseum.be
HEERLEN > Beeldend Boek Biënnale. Manifestatie voor het samenspel van woord en beeld, dit jaar met focus op Thé Tjong-Khing. Van 16 september t/m 14 januari in Schunck. schunck.nl
HEERLEN > Zomeravonden/theater Lexor. Tien zomeravonden lang genieten van theater, muziek, dans en meer. Van 22 september t/m 1 oktober op het Betaplein in centrum Heerlen. zeezichtheerlen.nl
MAASTRICHT > Letters bij lunch. Lezing 'Met het boek op tafel' door Peter Flaton, over Erasmus, Luther en het woord. Op 5 oktober om 12.30 uur in Centre Céramique. vlammaastricht.nl
> Jazz Kirmes. Zeer divers aanbod jazz bands op verschillende podia. Op 26 november vanaf 14.00 uur in de expohal Zeezicht. zeezichtheerlen.nl
VALKENBURG De Percessie van Scherpenheuvel. Dr. Lou Spronck houdt een lezing over Theodoor Weustenraads boek. Op 1 oktober om 11.30 uur in Museum Land van Valkenburg. museumlandvanvalkenburg.nl
Dans, muziek & toneel Voor een uitgebreide podiumagenda zie ook zuiderlucht.eu/agenda
■ EINDHOVEN > Leading the South. Symfonie orkest en bedrijfsleven vinden elkaar in creatief leiderschap. Op 3 november in de Technische Universiteit. philharmoniezuidnederland.nl > So What's Next? Jazz & Beyond. Met o.a. Kamasi Washington, Jacob Collier, Nick Mulvey en Kovacs. Op 3, 4 en 5 november op diverse locaties. sowhatsnext.nl GULPEN > Stichting Muziek Klassiek Gulpen. Concert door harpiste Samia Bousbaïne, cellist Olsi Leka en pianist Peter Caelen. Op 29 oktober om 11.00 uur in Herberg De zwarte Ruiter. herbergdezwarteruiter.nl
HELMOND > 7e editie Bluesroute Helmond. Op 29 oktober om 15.00 uur. Nizar Rohana Trio. Een virtuoos op de oed (oud), een peervormig snaarinstrument dat met name in het Midden Oosten bespeeld wordt. Op 27 oktober om 20.15 uur. Bandeville & Hectic Hobo. Wild west, gypsy rockers gezelschap uit Salt Lake City. Op 22 oktober om 14.30 uur. Christopher Paul Stelling. Christopher Paul Stelling combineert een fabelachtige fingerpicking techniek op zijn gitaar met een onweerstaanbaar stemgeluid. Op 13 oktober om 20.30 uur. Mick Wilson (10cc). Solo en akoestisch optreden van Mick Wilson, de leadzanger van 10cc. Op 5 oktober om 20.30 uur in De Cacaofabriek cacaofabriek.nl MAASMECHELEN > Luther. Vocaal- en blazersensembles Utopia en Inalto presenteren favoriete componisten van Luther. Op 12 oktober. Busch Trio. Het trio speelt laatromantisch programma met werk van C. Debussy, D. Sjostakovitsj, M. Ravel. Op 24 oktober in de Sint-Pieterskerk Leut. ccmaasmechelen.be > Horses. 5 kinderen en 5 volwassen ontmoeten elkaar in dansvoorstelling van Kabinet k. Op 14 oktober. Stand down. Jan Decorte vertelt levensverhaal, met Black Box Revelation live op scène. Op 18 oktober in de Schouwburg. ccmaasmechelen.be
zl podium
cultuuragenda
oktober 2017
Scene uit Love Gun van het Scapino Ballet Rotterdam bij de Nederlandse Dansdagen in Maastricht. foto Joris-Jan Bos
Stijl 100: eeuwfeest v/d abstracte kunst. Lezing door Ko van Dun. Op 26 oktober om 20.00 uur in de Aula, Minderbroedersberg 4-6. maastrichtuniversity.nl/sg > Lourdes. Voorstelling over vrouw in een verpleeghuis die naar Lourdes wil. Op 14 oktober om 20.00 uur en op 15 oktober om 14.00 uur. De wereld is Gek behalve ik. One-woman show die verrast, door Chantal Veugen. Op 20 en 21 oktober om 20.00 uur in het Pesthuys Podium. pesthuyspodium.nl > Kinderboekenweek 2017. Het thema van de 63ste kinderboekenweek is griezelen. Van 4 t/m 15 oktober in Schunck. schunck.nl
MAASTRICHT > Nederlandse Dansdagen. 20e editie van jaarlijks festival dat een overzicht biedt van de actuele ontwikkelingen in de Nederlandse danskunst. Van 5 t/m 8 oktober op diverse locaties. nederlandsedansdagen.nl > Maastricht Jazz Awards halve finale studenten. Op 3 oktober om 19.30 uur. Maastricht Jazz Awards halve finale professionals. Op 4 oktober om 19.30 uur in de Dependance, Jazz Department. conservatoriummaastricht.nl > The Canadian Brass masterclass. Op 4 oktober om 14.00 uur in het Hoofdgebouw, Classical Department. conservatoriummaastricht.nl > Cober dirigeert Bernstein. Harmonieorkest. Op 11 oktober om 20.00 uur in Theater aan het Vrijthof. conservatoriummaastricht.nl > Jazz Orchestra of the Concertgebouw Amsterdam with Dennis Mackrel. Op 28 oktober om 20.00 uur. Locatie ntb. conservatoriummaastricht.nl
> Ode to Dignity. Grote muzikale manifestatie o.l.v. Merlijn Twaalfhoven in het kader van Ode to Dignity, dat kinderrechten en het recht op culturele ontplooiing onder de aandacht brengt. Op 29 oktober van 15.00 tot 16.30 uur op het Herdenkingsplein. odetodignity.com > BBThree. Presenteert hun nieuwe album Love Balloon. Op 6 oktober om 20.00 uur. Giovanni Agosti en Mira Thompson. Italiaanse pianist Giovanni Agosti en zangeres Mira Thompson. Op 7 oktober om 18.00 uur in Pesthuys Podium. pesthuyspodium.nl ROERMOND > Limburgse Koordagen 2017. Met workshops, concerten en meer rondom het thema ‘Groots in zingen’. Van 6 t/m 8 oktober in De Oranjerie. vnk-limburg.nl/limburgsekoordagen > LBM Concertconcoursen. Op 22 oktober in De Oranjerie. lbmblaasmuziek.nl/ concertconcoursen WITTEM > Kunstdagen Wittem. Muziekfestival met o.a. Hannes
Minnaar, Dominic Seldis & Remi van Kesteren. Van 8 september t/m 1 oktober in de kloosterbibliotheek. kunstdagenwittem.nl
Diversen DEN BOSCH > De jaren 80. Van de inhuldiging van koningin Beatrix tot de val van de Berlijnse muur, van Doe Maar tot Madonna. Van 3 juni t/m 15 oktober in Het Noordbrabants Museum. hetnoordbrabantsmuseum.nl EIJSDEN > Gospelconcert. Door gospelkoor Akkoord uit België. Op 22 oktober om 16.00 uur in het Ursulinenconvent. HEERLEN > Randland. Festival over (cultuur) makers en stedelijke ontwikkeling. Van 18 augustus t/m 12 november in Schunck. schunck.nl HORST > Bloemen bloeien op papier. Handingekleurde borduurpatronen met bloemen als hoofdmotief uit de collectie van de familie Landwehr-Vogels. Van 30 april t/m 8 oktober
in Museum de Kantfabriek. museumdekantfabriek.nl KERKRADE > World of Bricks. Dé expositie voor Lego-fans. T/m 3 december in Continium. continium.nl MAASTRICHT > Lezingen door Bart Jan de Graaf. Op 2 en 9 oktober in het Pesthuys Podium. pesthuyspodium.nl > Top or Topics. Honderd opzienbarende archeologische schatten uit archeologische en historische musea uit de Euregio Maas-Rijn. Van 15 juli t/m 15 oktober in Centre Céramique. centreceramique.nl > Zwaartekrachttheorie. Lezing door Erik Verlinde. Op 4 oktober om 20.00 uur. Leve de luiheid. Lezing door Johan Braeckman, filosoof en hoogleraar wijsbegeerte Gent. Op 5 oktober om 20.00 uur. Twee gezichten van de Leegte. Lezing door Prof. dr. Henk Barendregt. Op 12 oktober om 20.00 uur. Laat ons alstublieft een beetje ongelukkig zijn. Lezing door Dirk De Wachter. Op 19 oktober om 16.00 uur. De
ROERMOND > Kastelen om van te dromen. Over het leven in neogotische kastelen. Van 13 mei t/m 29 oktober in Het Cuypershuis. cuypershuisroermond.nl > Limburgse Molendag 2017. Meer dan 50 molens in Limburg gratis te bezoeken. Van 13 t/m 15 oktober. archeologiedagen.nl VALKENBURG > Geurmeditatie. Geurbeleving door geurarchitect Tanja Schell en poëtische voordracht. Van 1 september t/m 31 december op reservering in Museum de Romeinse Katakomben. katakomben.nl VENLO > Kleischilders. Expositie van hedendaagse slibschilders uit heel Europa. Van 15 september t/m 14 januari. Maand van de geschiedenis. Maak in het atelier je eigen herinneringsbord. Op 14 en 21 oktober van 14.00 tot 17.00 uur. Draaidemonstratie. Op 29 oktober van 14.00 tot 16.00 uur in Keramiekcentrum Tiendschuur Tegelen. tiendschuur.net •
15
ondertussen in...
zl podium
cultuuragenda
oktober 2017
Hans Eijkelboom, Met mijn gezin, 1973. Te zien in het Fotomuseum in Den Haag.
oktober in het Museum für Kunst und Gewerbe. mkg-hamburg.de KOPENHAGEN The Cleaner. Groot retrospectief voor Servische performance kunstenares Marina Abramovic. Zij verwierf grote internationale bekendheid met haar performance The Artist is Present in het MoMA in New York. T/m 22 oktober in het Louisiana Museum of Modern Art. louisiana.dk LONDEN Soul of a Nation. Kunst in de tijd van de Civil Rights Movement en de emancipatie van AfroAmerikanen (Black Power) in de Verenigde Staten. Tot 22 oktober in Tate Modern. tate.org.uk MÜNCHEN Ephemeral Urbanism. Over architectuur met een houdbaarheidsdatum, van het Oktoberfest tot de Indiaase massa-bedevaart Kumbh Mela, tot het Burning Man Festival. T/m 18 maart in het Architekturmuseum. architekturmuseum.de
AMSTERDAM De beste verzorgde boeken. Jaarlijks terugkerende presentatie van de best verzorgde boeken van het vorige jaar, door een jury gekozen uit zeshonderd internationale inzendingen. Van 29 september t/m 29 oktober in het Stedelijk Museum. stedelijk.nl BERLIJN Arbeiten in Geschichte. Tijdens de Culturele Revolutie in China (1967-1976) werd fotografie vaak voor propaganda-doeleinden gebruikt. De expositie onthult de aanhoudende impact van deze periode op de hedendaagse Chinese fotografie. T/m 7 januari in het Museum für Fotografie. smb.museum Der Luthereffekt. 1517 publiceerde de theoloog Martin Luther 95 stellingen als reactie
16
op de aflaatverkoop van de Dominicanenpriester Johann Tetzel. De expositie belicht de 500 jaar protestantisme die hierop volgden. T/m 5 november in de Martin Gropius Bau. berlinerfestspiele.de BILBAO Bill Viola. Retrospectief voor Amerikaanse video- en installatiekunstenaar Bill Viola. T/m 9 november in het Guggenheim. guggenheim-bilbao.es DEN HAAG Identiteiten 1970-2017. Groot retrospectief op meer dan vier decennia fotografie van Hans Eijkelboom (Arnhem, 1949), met name bekend van zijn series van mensen in winkelstraten in wereldsteden. T/m 7 januari in het Fotomuseum. gemeentemuseum.nl
FRANKFURT Matisse-Bonnard. De lange kunstenaarsvriendschap tussen Henri Matisse en Pierre Bonnard, hier tot leven gebracht in honderdtwintig van hun werken, biedt volgens het museum ook een nieuw perspectief op de Europese avant-garde. Van 13 september t/m 14 januari in het Städel Museum. staedelmuseum.de HAMBURG Art and Alphabet. Werk van een twintigtal internationale kunstenaars die vorm en betekenis van letters onderzoeken. T/m 29 oktober in de Hamburger Kunsthalle. hamburger-kunsthalle.de Food Revolution 5.0. Dertig kunstenaars, architecten en wetenschappers denken na over de toekomst van ons voedsel. T/m 29
PARIJS Gaugin, l'alchimiste. Een reis langs het leven en oeuvre van Paul Gauguin (1848-1903) aan de hand van meer dan tweehonderd schilderijen, tekeningen, gravures en beelden. Van 11 oktober t/m 22 januari in het Grand Palais. grandpalais.fr
ROTTERDAM Finders Keepers. Over de menselijke neiging om verzamelingen aan te leggen, niet alleen van postzegels, maar ook mettenkloppers, dakpannen en trappen. T/m 11 februari in Het Nieuwe Instituut. hetnieuweinstituut.nl SALZBURG Thick Time. William Kentridge werd bekend door zijn geanimeerde tekeningen en videoinstallaties over kolonialisme, exil en revolutie. Het Museum der Moderne toont daarnaast op twee locaties werken waarin de Zuid-Afrikaanse kunstenaar op theater en opera reflecteert. T/m 7 november. museumdermoderne.at VENETIË Biënnale van Venetië. Tweejaarlijkse, toonaangevende kunstenmanifestatie. T/m 26 november op diverse locaties. labiennale.org WEIL AM RHEIN Play Parade. “Take your pleasure seriously” was één van motto's van ontwerpersechtpaar Charles en Ray Eames en resulteerde naast huizen, meubels en interieurs ook in speelgoed. Nu ligt het in de museum-vitrine, maar replica's nodigen de bezoeker uit tot spelen. T/m 11 februari in het Vitra Design Museum. design-museum.de •
David Hockney. Veelomvattende expositie met fotografieën, schilderijen en video’s van de Engelse kunstenaar, bekend van zijn swimming-pool schilderijen en kleurrijke landschapsweergaven van Yorkshire. T/m 23 oktober in Centre Pompidou. centrepompidou.fr ROME Interiors. Meer dan honderd jaar geschiedenis van (Italiaanse) binnenhuisarchitectuur, van Enrico Del Debbio tot Aldo Rossi. T/m 29 oktober in MAXXI. fondazionemaxxi.it