11 NOVEMBER 2017
podium
Ma
t h c i r t s a a M n de i
n pag. 6
rpen
Ontwe
aa ereld g w e d r die ove
highlights
november 2017
LUMIÈRE
EUROSCOOP
MAASTRICHT • Vanaf 1 nov filmreeks Psychoanalyse & Film Filmreeks over paranoia, de reeks start op 1 november met Borgman + inleiding en discussie geleid door Thom van Lierop, klinisch psycholoog- psychoanalyticus • Vr 3 & za 4 nov fashion film festival FFFF Fashionclash Fashion Film Festival Het 1e internationale film festival dat zich focust op het ‘fashion film’ genre met o.a. de documentaire We Margiela over modehuis Maison Margiela • Zo 5 nov literatuur, muziek & film Words on Fire Een nieuw festival met internationale literatuur, alternatieve pop en film op unieke wijze samenbrengt en waarbij veelbelovend nieuw talent het podium deelt met gerenommeerde artiesten; o.a. Kees van Kooten, Annelies Verbeke, Peter Terrin, Jeroen Olyslaegers, Mike McCormack, Lesley Nneka Arimah en muziek van Hurray for the Riff Raff, Tamino, BNQT en Allan Rayman • Vanaf 9 nov film The Square Gouden Palm-winnaar The Square is een bijtende komedie van Ruben Östlund (Tourist, Play) over de ijdele curator van een museum voor moderne kunst wiens wereld aan het wankelen wordt gebracht na de diefstal van zijn iPhone • Vanaf 16 nov film Happy End De nieuwe film van tweevoudig Gouden Palm-winnaar Michael Haneke (Amour, Das weiße Band) met in de hoofdrol Isabelle Huppert en Jean-Louis Trintignant — Kijk voor het
LANAKEN • Do 23 nov 20u00 Ladies’ Night film Bad Moms 2 met welkomstdrankje om 19u00 • Wo 29 nov 13u30 60 PLUS film Het Tweede Gelaat en gezellig wat kletsen bij kopje koffie met iets lekkers
volledige programma op lumiere.nl
CENTRE CÉRAMIQUE MAASTRICHT • Zo 12 nov World Press Photo rondleiding door curator • Do 16 nov Maatschappelijke Beursvloer Maastricht Heuvelland • Vrij 17 nov Opening mini-expo Shelter City Maastricht door burgemeester Annemarie Pennte Strake • Zo 19 nov Sinterklaas Welkomstfeest • Zo 26 nov Vroege industrialisatie en kinderarbeid, of: hoe uitzonderlijk was de Maastrichtse aardewerk industrie? Lezing • T/m 12 nov World Press Photo 2017 Tentoonstelling • T/m 15 apr Verloren jeugd - over kinderarbeid in Maastricht Tentoonstelling • 01 nov t/m 28 jan Kerkhoven leven Mini-expo — Meer informatie: centreceramique.nl
KUMULUS MAASTRICHT • Wo 1 nov start Noten leren zingen Cursus • Wo 1 nov Kumulus speelt Mozart Concert • Vr 3 nov Battledance Workshop • Do 9 nov Stemvorming klassiek Workshop • Vr 10 nov Locking Workshop • Ma 13 nov Music Lab Songbegeleiding op gitaar/ukelele Workshop • Vr 17 nov Music Lab Feeling blue(s) Workshop — Meer informatie: kumulus.nl
2
zl podium
MAASMECHELEN • Ma 20 nov 19u00 Ladies’ Night met castbezoek Verborgen Verlangen, in Avant-Première • Wo 29 nov 13u30 60 PLUS film Het Tweede Gelaat en gezellig wat kletsen bij kopje koffie met iets lekkers
Jeane Vrielink Seah
Light through Darkness Schilderkunst, fotografie, zilversmid-en glaswerk
Van 4 t/m 26 november MAASTRICHT • Ma 6 nov 13u30 60 PLUS Genieten van de film Loving Vincent en een kopje koffie/thee met iets lekkers • Do 9 nov 19u00 Euroscoop goes Opera Operavoorstelling De Vliegende Hollander • Wo15 nov 19u00 Prosecco Night Een extra uitje voor jou en je vriendinnen, met de komische film Bad Moms 2 • Wo 29 nov 19u00 Ladies’ Night Het uitje voor jou en je vriendinnen, met de film Gek van Geluk TILBURG • Di 7 nov 13u30 60 PLUS Genieten van de film Loving Vincent en een heerlijk kopje koffie/thee met iets lekkers • Do 9 nov 19u00 Euroscoop goes Opera Operavoorstelling De Vliegende Hollander • Wo 15 nov 19u00 Prosecco Night Een extra uitje voor jou en je vriendinnen, met de komische film Bad Moms 2 • Wo 29 nov 19u00 Ladies’ Night Het uitje voor jou en je vriendinnen, met de film Gek van Geluk
Gallery Elzenhoeve Elsendijk 1 . 5575 XG Luyksgestel 06 5121 6492 . elzenhoeve.eu
grafiek Ger Lataster • grafiek Lei Molin • Pieter Defesche • steenlitho's Jeroen Hermkens • Stijn (Constantijn) Molenkamp • olieverf Vincent van Ojen • houtsneden Peter Schenk • origineel en grafiek Henk van Vessem • grafiek Theo Kuijpers • grafiek Harrie Gerritz • grafiek Pierre van Soest • grafiek Geert Vrijdag • origineel en grafiek Fon Klement • boarddruk Ru van Rossem • kleurets Marcel Schellekens • kleurets Jos Verwiel • grafiek Ad Arma • kleurets Rob H Vermeer • olieverf Jef Diederen • grafiek Lukie de Bree • kleurets Jolinde van Poppel • origineel Ben Hens • olieverf Eric Toebosch • grafiek Anneke Peereboom • grafiek Max Kreijn • grafiek Leon Janssen • houtsnede Ad Willemen • kleurets e.a. Karel Tomeï • luchtfoto's
'GEKK!' – geef echte kunst kado! Verkooptentoonstelling met min. 150 werken op stock, 80% ingelijst en prijzen vanaf 75 euro
Op 3, 10 & 17 december, 13.00 – 18.00 uur GENK • Do 9 nov 19u00 Euroscoop goes Opera Opera voorstelling De Vliegende Hollander • Ma 20 nov 19u00 Ladies’ Night met castbezoek Verborgen Verlangen, in Avant-Première • Wo 29 nov 13u30 60 PLUS film Het Tweede Gelaat en gezellig wat kletsen bij kopje koffie met iets lekkers — Meer informatie: euroscoop.be
Gallery Elzenhoeve Elsendijk 1 . 5575 XG Luyksgestel 06 5121 6492 . elzenhoeve.eu
DE SPIEGEL HEERLEN • vr 3 en za 4 nov 20u00 Félicité • zo 5 nov 14u00, ma 6 nov 20u00 Patti Cake$ ism De Nieuwe Nor • do 9 t/m za 11 nov, ma 13 nov 20u00 The beguiled • zo 12 nov, 20u00 Jackie Theater Landgraaf • zo 12 nov, 14u00 Malgré la Nuit 18+, Engels ondertiteld • di 14 nov, 20u00 Ex Machina ism bieb en ihkv Nederland leest • do 16 nov (met wijnproeverij), za 18 nov 20u00, vr 17 en zo 19 nov 14u00 Retour en Bourgogne • vr 17 en ma 20 nov 20u00 I am not your Negro • do 23 en vr 24 nov 20u00 Tramontane • za 25 nov 20u00, zo 26 nov 14u00 Knife in the clear Water • ma 27 nov 20u00 Lily Lane Engels ondertiteld — Meer informatie: filmhuisdespiegel.nl
Bep Scheeren, Corjan Nodelijk, Sjaak Korsten & Maartje Frenken Van 11 november t/m 16 december
Huub Hannen Galerie Boschstraat 50 . 6211 AX Maastricht 043 325 5552 . huubhannen.nl
zl podium
editorial
november 2017
colofon _ ZL Podium is een maandelijkse bijlage van Zuiderlucht. ZL Podium bevat sponsored content die buiten de verantwoordelijkheid van de Zuiderlucht-redactie valt. Digitaal is ZL Podium te lezen via
podium
Unvollendete
zuiderlucht.eu/e-paper.
Made in Maastricht
Cultuuragenda
makers en producten uit de Limburgse hoofdstad Aflevering 8: Gro(e)ten uit Maastricht
Begunstigers en/of adverteerders van Zuiderlucht kunnen items in de cultuuragenda plaatsen. De items worden in print geplaatst, en digitaal op zuiderlucht.eu/agenda. Begunstiger wordt u voor 59 euro per jaar via zuiderlucht.eu/begunstigers. U krijgt Zuiderlucht dan ook maandelijks thuisbezorgd. Voor
4
reeks over nimmer voltooide stads-projecten Aflevering 10: Het nieuwe beleid: stapje-voor-stapje
6
Onderstroom 8 stadskronieken van Maastrichtse subculturen Aflevering 8: We spinnen goud van stro
‘Bij ons staat de benadering achter De Stijl centraal’
9
brabants kenniscentrum kunst en cultuur in Tilburg toont Design-Wunderkammer
advertentie-mogelijkheden kijk op zuiderlucht.eu/adverteren. Voor het aanleveren van agendaitems gebruikt u het formulier dat u op zuiderlucht.eu/zl-agenda kunt downloaden. Stuur het voor de 10e van de maand naar
Talent in beeld: Guido Coppis
Cultuuragenda 10-15 culturele agenda voor de zuidelijke Nederlanden
agenda@zuiderlucht.eu. Maximaal
Ondertussen in…
vijf items per maand per begunstiger/
culturele highlights in Europa
adverteerder. Adverteren Voor het plaatsen van advertenties en advertorials kijk op de website zuiderlucht.eu/adverteren of neem direct contact op via043 350 0591 of commercie@zuiderlucht.eu. Coördinatie en eindredactie Christiane Gronenberg 0031 43 350 05 91 0031 6 10 661 205 c.gronenberg@zuiderlucht.eu Vormgeving Andrea Bertus / ontwerpburo bertus Druk RBD Düsseldorf
1o
het Huis voor de Kunsten spot elke maand een talent
16
De bank (deel 2)
E
en half jaar geleden vertelde ik op deze plek dat ik aan een nieuwe bank toe was. Bank in de zin van zitmeubel. Een mooie bank met karakter, laten we zeggen Scandinavisch design uit de jaren zestig. Ik weet inmiddels dat bij meubels de combinatie 'betaalbaar' en 'Scandinavisch' niet bestaat. Toen zette ik mijn zinnen op een ontwerp van een regionale ontwerper. Na een bezoekje aan Designday in Maastricht kwam ik, in plaats van met een bank, terug met de contactgegevens van een tassenmaakster. Intussen is het herfst en blader ik in de honderd pagina’s dikke designbijlage van Die Zeit – aan de keukentafel, lezen op de Ikea-bank in mijn woonkamer leiden tot hernia-achtige rugpijnen. Als zelfs deze uitputtende publicatie geen uitkomst brengt, kan ik altijd nog zelf aan de slag. Voor sommige mensen is het de normaalste zaak van de wereld om in een zelf ontworpen omgeving te leven. Zoals Reinder van Tijen doet, een 85-jarige kraker/vrijdenker/ontwerper, zie de rubriek Onderstroom op pagina 8 van dit katern. Toch geloof ik nog steeds in mijn kansen en struin een keer per week een groeiend lijstje online winkels af. Geholpen door Google kom ik al te vaak bij dezelfde grote bedrijven uit, individuele ontwerpers en makers zijn een stuk moeilijker te vinden. Dat gegeven heeft een paar jaar geleden geleid tot het project Made in Maastricht, zie de maandelijkse productetalage in dit katern. In deze editie ligt de focus bij wijze van uitzondering op de grote makers, zoals tegelfabrikant Mosa. Die lanceerde onlangs een van kleur verschietende tegel, zie de cover van deze Podium. Zouden ontwerpers van banken dat ook kunnen? 's Ochtends zomerhemelblauw, in de middag lichtgrijs, vanaf de schemering smaragdgroen. Rood voor bijzondere gasten. Zo’ knalrood exemplaar staat momenteel in de exporuimte van het bkkc (brabants kenniscentrum kunst en cultuur) in Tilburg. Curatoren Moyra Besjes en Natasja Lauwers presenteren in deze ruimte tot einde van het jaar een hele Wunderkammer van Brabants design, zie pagina 9. De google-resultaten en pinterest-pics laat ik voor wat ze zijn. Liever kijk ik rond op exposities en websites, met producten van aanspreekbare ontwerpers dichter bij huis. Dat heeft niets met chauvinisme te maken, en alles met het gevoel dat het zin heeft om iets te weten over wat ik in huis haal. Als de zoektocht een maandje langer duurt, geen bezwaar. Behalve voor mijn stramme rug, die maant opnieuw tot tempo. Welke ontwerper helpt me uit de brand? CHRISTIANE GRONENBERG | bladmanager c.gronenberg@zuiderlucht.eu
Cover: Mosa µ-serie van Royal Mosa
3
Unvollendete
zl podium november 2017
Tima van der Linden: “In oude plannen werd vooral in stenen gedacht. Dat moet straks veel breder zijn: het gaat ook om gezondheid, veiligheid, de sociale component." foto Richard Stark
Het nieuwe beleid: stapje-voor-stapje De tijd van de Grote Gebaren zoals het omleggen van de Noorderbrug of de bouw van een stadswijk à la Céramique is voorbij. De stedenbouwkundige toekomst van Maastricht krijgt voorlopig vorm met kleine stapjes. “Er moet onderweg bijgesteld kunnen worden.” PAUL VAN DER STEEN —
4
R
igoureus veranderd zal Maastricht over pakweg twintig jaar niet zijn. Mega-ingrepen als de aanleg van A2-tunnel en de verlegging van de Noorderbrug staan niet op het programma. Wel rijdt er dan – ondanks alle aanloopproblemen – een tram tussen Hasselt en Maastricht en zal de tweedeling van de stad door het spoor minder zijn door onder- en bovengrondse verbindingen. Over twintig jaar is de open vlakte boven de A2-tunnel ingevuld en zijn de oevers van de Maas veranderd om de stad in tijden van klimaatverandering te vrijwaren van overstromingen. De voormalige industrieterreinen waar de fabrieken van Sappi en Trega stonden, zijn heringericht en sluiten op natuurlijke wijze aan op de binnenstad. Een stuk noordelijker ligt wellicht een nieuwe brug over de Maas, exclusief voor fietsers en voetgangers, en andere mogelijkheid is dat die verbinding over de stuw bij Borgharen zal liggen.
Dit is het laatste deel in een reeks van tien afleveringen over nimmer voltooide stedenbouw kundige projecten in Maastricht. Unvollendete is een samenwerking tussen de gemeente Maastricht en maandblad Zuiderlucht en resulteert in een expositie die vanaf 15 december te zien is in Bureau Europa. De volledige reeks is te vinden op zuiderlucht.eu/category/de-unvollendete
zl podium november 2017
Eindhoven
sp
oo
industrieterreinen heringericht
centrum
gebied boven A2-tunnel ingevuld
Maas
anders. “Duurzaamheid is belangrijker geworden, zaken als regenopvang en het koel houden van de stad bijvoorbeeld. Daarbij kun je met behulp van data steeds nauwkeuriger worden en per plek bepalen wat nodig is. Binnen de stad kan de temperatuur wel vijf graden verschillen. Maar hoe erg is dat het op Beatrixhaven het heetst is, als elk bedrijf daar airconditioning heeft? In de binnenstad zal dat een groter probleem zijn. De mensen van hier zijn ook belangrijker geworden. De structuurvisie ging nadrukkelijk over het naar binnen halen van hoger opgeleiden van buiten. Dat moet ook gebeuren. Maar het moet allebei.” Intussen kan de ontwikkeling van een stad niet zonder haar ‘Unvollendetes’. Van der Linden: “Een stedenbouwkundig initiatief als het Maastricht-LAB is geboren om ruimte te bieden aan het experiment. Soms mislukt dan iets. Dat mag. Het devies van Maastricht-LAB is niet voor niets ‘Falen mag, vieren moet’.” Die proefondervindelijke benadering stuit in Maastricht, de stad van ‘sjiek en sjoen’, op weerstanden, buiten én in het stadhuis. “Het ruwe en rafelige zit niet in het plaatselijke DNA.”
een nieuwe brug over de Maas
A2
Hoe het zij, de stedenbouw van de Grote Gebaren, waarbij nieuwe projecten als een soort ruimteschip in de stad landen, gaan we niet meer zien, verwacht Jake Wiersma, stedenbouwkundige bij de Maastricht. Inpassingen als Mosae Forum, een combi van stadskantoren en winkelcentrum, en Céramique, een nieuwbouwwijk met 1500 woningen, zijn iets van het verleden, zegt Wiersma. ”De komende jaren gaan die ontwikkelingen veel geleidelijker. Zo zal de Groene Loper, het gebied bovenop de nieuwe A2-tunnel, stukje voor stukje worden ingevuld.” Dat de gemeente erg voorzichtig is, heeft te maken met het trauma van de mislukte studentencampus. Wiersma: “De door Calatrava ontworpen maar nooit gebouwde campus is een voorbeeld van een krachttoer die uiteindelijk alleen maar kan lukken of mislukken. Dat soort risico’s neemt de gemeente niet meer. Er moet onderweg bijgesteld kunnen worden.” Tegenwoordig ontwikkelt de gemeente toekomst scenario’s met een gunstige variant, een ongunstige variant en varianten die daartussen zitten. Volgens Wiersma’s baas bij de gemeente, Tima van der Linden, heeft die opstelling alles te maken met het bereiken van zowel de fysieke gemeentelijke grenzen als de grenzen van de bevolkingsgroei. “Wat je wel ziet is dat die bevolking van samenstelling wisselt. Zo gaat de vergrijzing nog wel even door. Tegelijkertijd wil de stad studenten naar hier halen en als het even kan ze na afloop van hun studie ook hier houden.” Bij het nieuwe stapje-voor-stapjebeleid hoort ook een minder strakke hand van de gemeente. Geen ‘laat alles maar gebeuren’, maar ook zeker niet een ‘zo zal het geschieden’. Zo bracht de gemeente in kaart waar de ontmoetingsplekken van de stad moeten komen. Wiersma: “Buiten het stadscentrum wilden we die vooral concentreren in de centra van de wijken. Die zijn inmiddels aardig volgelopen. Nu ontstaan daarbuiten ook steeds meer plannen met plekken en gebouwen. Daar bieden we nu ruimte voor.” Rond 2010 maakte de gemeente een toekomstvisie waarin twintig jaar vooruit werd gekeken. De uitgangspunten waren: Maastricht wil zijn positie als internationale stad versterken, de bereikbaarheid verbeteren, landschap en bebouwd gebied nadrukkelijker met elkaar verbinden en de stad beter laten aansluiten op de veranderde bevolkingssamenstelling. Inmiddels kijkt de gemeente nog verder vooruit. Van der Linden: “In oude plannen werd vooral in stenen gedacht. Dat moet straks veel breder zijn: het gaat ook om gezondheid, veiligheid, de sociale component. Die integrale aanpak sluit aan op veranderingen in de samenleving. De meeste plannen zijn ook niet meer in één en hetzelfde hokje te plaatsen: de winkel wil ook een café zijn, een maatschappelijke voorziening als een buurthuis ontplooit ook commerciële activiteiten, in een bedrijfsverzamelgebouw zit van alles door elkaar.” Daardoor liggen de accenten
r
MAASTRICHT OVER TWINTIG JAAR
Luik
‘Het ruwe en rafelige zit niet in het plaatselijke DNA.’
Wiersma vindt dat meer dan een psychologische barrière. Volgens hem is het ook een verstandelijke overweging. “Kwaliteit is dé onderscheidende factor van Maastricht. Op erfgoedgebied en andere terreinen. Daar moet je heel zuinig op zijn.” Van der Linden: “Op de binnenstad moet je daarom niet te veel experiment loslaten. Ten noorden van de Noorderbrug kan meer dan ten zuiden ervan. Rommeliger dan het bedrijventerrein Bosscherveld, dat daar nu ligt, kan het niet.” De mate van acceptatie hangt volgens Tima van der Linden ook af van de tijdelijkheid van een initiatief en “vooral van de emotie die een buurt erbij voelt. Als iets wordt gedragen, mag het wat rafeliger. Soms groeit dat gevoel ook na verloop van tijd: kijk naar de waardering voor de mensen die van Landbouwbelang een vrijplaats hebben gemaakt.” De grootste ‘Unvollendete’ blijft ondertussen Maastricht zelf. De stad is nooit af. Ook in 2037 en daarna zullen gemeente en bewoners plannen blijven maken voor de stad van de toekomst. Niet alle plannen zullen ten uitvoer worden gebracht. En soms is dat maar goed ook. —
5
zl podium november 2017
6
Spread Zuiderlucht-08-C.indd 1
advertorial
zl podium november 2017
12-10-17 13:40
7
onderstroom
zl podium november 2017
Dit is deel 8 van een reeks Maastrichtse stadskronieken, een initiatief van de stichting Edmond Hustinx.
we spinnen goud van stro
R
einder van Tijen is met zijn 85 jaar de oudste bewoner van het kraakpand Landbouwbelang, pal aan de Maas in Maastricht. Hij draagt deze donderdagmorgen een roodgrijs gebreid mutsje en een rode fleecetrui en gaat schijnbaar moeiteloos voor me de lange trap op. We komen langs zijn enorme werkplaats waar hij van afvalstoffen en met eenvoudige constructies ontwerpen bedenkt die mensen zouden kunnen helpen meer zelfvoorzienend te zijn: een toiletdoos die uitwerpselen bruikbaar maakt voor bemesting, een comfortabel bed van hout en touwen, een mechanisme om handen te kunnen wassen op plekken waar geen stromend water is. In zijn woonruimte zet hij koffie en begint hij te praten. “Ik ben in 1932 geboren in Rotterdam. In 1940 maakte ik het bombardement mee. Vier jaar later de hongerwinter. Na de oorlog besefte ik dat ik te schijterig was geweest om in het verzet te gaan, en dus mijn bijdrage moest leveren aan de wederopbouw. Ik ging na mijn middelbare schooltijd werktuigbouwkunde studeren.” Hij geeft me een mok dampende oploskoffie. “Maar wil je dat echt horen? Zijn mijn ontwerpen niet interessanter?” Ik zeg dat ik wil horen
8
wat hij wil vertellen. Hij praat verder. “Van huis uit kreeg ik mee dat het niet om geld gaat. Maar wat moest ik met dat idee in een wereld die enkel geïnteresseerd was in groei? Toen kwam de hippietijd. De hippie-idealen vond ik nastrevenswaardig.” Hij vertelt over zijn grote inspiratie bron Mahatma Gandhi. Die deed hem inzien dat je door zelfvoor zienend te zijn zowel politiek als economisch onafhankelijk wordt. Zijn generatiegenoten ontbrak het aan kennis en vaardigheid om zelfvoorzienend te zijn, merkte hij. Daar zag hij voor zichzelf kansen. Met zijn technische kennis (opgedaan tijdens zijn studie en later in de fietsenfabriek van Gazelle) kon hij met afvalmateriaal eenvoudige constructies ontwikkelen die hielpen zelfvoorzienend te zijn. Hij kon anderen leren die constructies te bouwen. “Ik heb me daar in vastgebeten en dat doe ik nog altijd. Onder de naam Demotech, een samentreksel van democratie en technologie.” Hij gebaart om zich heen. “Vanaf de jaren zeventig heb ik in dit soort settings gewoond. In non-commerciële omgevingen waar status geen rol speelt. In dit gebouw woon ik nu
‘Ik woon tussen mensen die snappen dat gezamenlijkheid leuker is dan competitie.’ tien jaar tussen mensen die snappen dat gezamenlijkheid leuker is dan competitie. Omgevingen als deze zijn bevrijdend. We bieden ook anderen de kans onze idealen te omarmen. Wij spinnen goud van stro.” Hij geeft een voorbeeld: “Ken je de Foodbank? Elke vrijdag maken jongelui hier vrijwillig een feestmaal van etens waar dat anders was weggegooid. Honderd man komen hier dan eten bij bier en muziek. Sommigen vinden de weg omhoog naar mijn atelier. Ik leer ze in workshops iets te maken van afvalmateriaal.” Hij klapt zijn Apple Notebook open en laat zijn succesvolste ontwerp zien. Een waterpomp gemaakt van lokaal beschikbare materialen als stenen, een kapotte autoband, touw en hout. Er zijn inmiddels talloze waterputten in ontwikkelingslanden naar dit ontwerp gemaakt. Waterpompen die de lokale bevolking zelf kan maken en zelf kan repareren. “Mijn nieuwste project is de TreeDripper”, zegt hij, en hij neemt me mee naar een plank achter een
raam waar gele vaatdoekjes liggen met daarop ontkiemende zaadjes. Een systeem gemaakt van stukjes teen slipper, plastic zakjes en een touwtje zorgt dat uit een waterbakje druppels gewijs water naar de vaatdoek gaat. “Studenten leren elkaar nu in workshops deze drippers te maken. Ik regel vervolgens dat ze tijdens hun zomervakantie langs basisscholen in ontwikkelingslanden kunnen om daar de kinderen te leren de TreeDripper te maken. Zodat die kinderen later hun eigen boompje kunnen grootbrengen. Ik hoop dat het initiatief viraal gaat; het is belangrijk voor het milieu, leuk voor de kinderen en goed voor het inzicht van studenten in armoede.” Hij kijkt wantrouwig op. “Ik hoop dat in je stuk de urgentie het wint van de amusementswaarde. Ergens moeten mensen wakker worden en zien dat er een cultuuromslag nodig is. Vrijwilligheid, gezamenlijkheid, plezier. Daar gaat het om.” ESTHER WITTENBERG
zl podium
advertorial
november 2017
De-sign methodology door Noud Sleumer. foto's Imara Angulu Vidal
Het kan je niet ontgaan zijn: dit jaar draait om De Stijl. Overal wordt aandacht besteed aan het ‘Van Mondriaan tot Dutch Design jaar’. Ook bij bkkc, het brabants kenniscentrum kunst en cultuur. Curatoren Moyra Besjes en Natasja Lauwers vertellen
Tapijt Sigrid Calon, bank Febrik, tafeltje mo man tai, schilderij Jan Koen Lomans en spiegel Ontwerpduo
over hun Wunderkammer, die je tot en met 31 december bezoeken kunt. DOOR KARIEN VERHAPPEN
‘Bij ons staat de benadering achter De Stijl centraal’ VORMGEVING VAN BRABANTSE BODEM In 2011 richtte bkkc de expositieruimte in voor het project Huize Brabant, om aandacht te schenken aan vormgeving uit de regio. In het kader van het jaar van De Stijl benaderde bkkc in januari dit jaar Moyra en Natasja van by aaaa voor een vervolg hierop. Mirjam Emmen (bkkc, adviseur): ‘De traditie van onderwijs op het gebied van vormgeving en design, de aandacht voor ambacht en de maakindustrie maken dat Brabant een voedingsbodem is voor design.’ Jouw plek ontdekken in de Wunderkammer? Je kunt hem t/m 31 december bezoeken, op maandag t/m vrijdag van 09:00 tot 17:00, in het weekend tussen 13:00 en 17:00. Toegang is gratis. www.bkkc.nl
WELKOM IN DE WUNDERKAMMER Moyra en Natasja namen de benadering achter De Stijl als uitgangspunt en werkten nauw samen met Frederiek Dijksta (bkkc, adviseur) om het thema en de expo uit te werken. ‘Een stoel wordt niet als stoel gezien, maar als sculptuur. Er wordt vanuit meerdere functies gedacht.’ Al snel ontstond het idee voor een rariteitenkabinet. ‘Al vonden we de term te chaotisch. Wunderkammer klinkt beter.’ Het resultaat is een combinatie van werken die visueel niet allemaal De Stijl zijn, maar wel uit de gedachtegang erachter geboren zijn.
WAND VAN EIGEN HAND Natasja en Moyra ontwierpen een presentatiewand die doet denken aan Mondriaan. ‘Tijdens de opening vroegen mensen van wie de wand was. Dan vertelden we dat die diende om het design tentoon te stellen. ‘Maar van wie is ie?’, vroegen ze.’ Ze zijn dus zelf onderdeel van de Wunderkammer geworden, en niet alleen vanwege de wand. ‘Bekenden zien onze hand erin. ‘Typisch Moyra en Natasja’, zeggen ze.’ ONTWERP, PROTOTYPE EN EXPERIMENT De kabinetten zijn gevuld met ontwerpen, maar ook met experimenten en prototypes. ‘De 100 imaginary cabinets van Atelier Mats zijn prototypes. Al is het ontwerp zelf nooit uitgevoerd. Misschien kun je zeggen dat de prototypes samen het eindwerk zijn. En daar kun je kleuronderzoek van RENS zien, maar ook het product: Reddish.’ ‘GENERATIE-INTEGRATIE’ In totaal zijn 29 designers vertegenwoordigd, waaronder Sigrid Calon, Cor Unum en Piet Hein Eek. Mirjam: ‘Het bijzondere is dat er drie generaties staan: jonge makers, mid career ontwerpers en de gevestigde orde. En je kunt hier in alle rust, zonder grote bezoekersaantallen, een ontdekkingsreis maken.’ FAVORIETE PLEKJE Natasja: ‘Mijn favoriet is de huiskamer.’ Daarin staat de gecoördineerde gelukstreffer: ‘Vlak voor de zomervakantie benaderden we Febrik, maar dat bleek de laatste dag voor hun zomersluiting en het was afwachten. Een dag voor de opening kregen we de bank.’ Voor Moyra is de gele wand van Thomas Trum favoriet, samen met de eerste opstelling. ‘Het zit in de combinatie van verhouding, compositie en kleur. Ik houd van geel.’
9
zl podium november 2017
cultuur agenda
foto: Michel Vanderhoven
Talent in beeld
Begunstigers en regelmatige adverteerders van Zuiderlucht kunnen items in de cultuuragenda plaatsen. De items worden in print geplaatst, en digitaal op zuiderlucht.eu/agenda. Begunstiger wordt u voor 59 euro per jaar via zuiderlucht.eu/begunstigers. U krijgt Zuiderlucht dan ook maandelijks thuisbezorgd. Voor het aanleveren van agenda-items gebruikt u het formulier dat u op zuiderlucht.eu/zl-agenda kunt downloaden. Stuur het voor de 10e van de maand naar agenda@zuiderlucht.eu. Maximaal vijf items per maand per begunstiger/adverteerder.
Keramisch werk van Ettore Sottsass in het Stedelijk Museum 's-Hertogenbosch.
Guido Coppis
De 19-jarige (Venray, 1998) heeft net de montage van zijn eerste lange film afgerond: ‘Stille storm’. Een speelfilm over een jongen die zijn ouders verliest bij een auto-ongeluk, waarna hij zelf langzaam wegzakt in een depressie. Een gevoel dat Guido herkent. “Hoe dichter je met dit soort onderwerpen bij jezelf blijft, des te beter het resultaat denk ik. Ik heb echter ook behoorlijk wat research gedaan en bijvoorbeeld met een psychiater gesproken.“ De film wordt onder andere ondersteund door het Huis voor de Kunsten Limburg, Cinesud en het Vincent van Gogh-instituut voor geestelijke gezondheidszorg. Ook productiebedrijf Talent United helpt hem. De afgelopen jaren maakte Guido al zo’n vijftien korte fictiefilms, documentaires en muziekvideo’s. Daarmee viel hij onder andere in de prijzen bij Kunstbende en het Euregionaal Jeugdfilmfestival. “De enige manier om beter te worden in films maken is door het gewoon te doen. Dus ik maak films.” Hij is nu bezig aan zijn laatste jaar van de opleiding tot AV-specialist bij Rijn-IJssel in Arnhem en loopt stage bij een filmproductiebedrijf in Amsterdam. Zijn grootste voorbeeld is Michael Haneke. “Hij is ongelofelijk goed in het verfilmen van menselijkheid. Hij observeert karakters op een unieke manier, wat bijzonder kille, maar meesterlijke films oplevert.” Over zijn eigen voorkeur voor zware drama’s en thema’s als verlies en eenzaamheid zegt Guido: “Ik vind het interessant en vooral een enorme uitdaging om datgene wat ik soms zelf gevoeld heb op film te zetten. Bovendien vind ik die gevoelens zo interessant omdat mensen daardoor onbegrijpelijke dingen kunnen doen die we tóch allemaal begrijpen.” Meer op www.hklimburg.nl/talent Het Huis voor de Kunsten Limburg brengt met deze rubriek talenten uit de Limburgse cultuursector in beeld.
10
Architectuur, mode & design DEN BOSCH > Factory Records. Platenhoezen van het beroemde Britse muziek label. Van 20 mei t/m 5 november. Celebrating Ceramics - 100 jaar Ettore Sottsass. Als eerbetoon een selectie uit zijn keramisch oeuvre. Van 14 september t/m 7 januari. Marc Monzo. Sieraden en vormgeving van de winnaar van de Françoise van den Bosch-Prijs 2016. Van 18 november t/m 4 maart in het Stedelijk Museum 's-Hertogenbosch. sm-s.nl EINDHOVEN > Firsty Friday meet-ups. Een informeel samenzijn met ontwerpers en mensen waar zij mee werken. Op 3 november om 16.30 uur bij Yksi Expo. yksi.nl
zl podium
cultuuragenda
november 2017
Who is in the House van Romain Van Wissen in ikob in Eupen.
GENK > Oplichten. Upcycle atelier en shop waar afgedankt materiaal tot nieuwe voorwerpen transformeert. Van 18 t/m 26 november in C-mine. c-mine.be HEERLEN > The End of Sitting. Openbare werkplek ontworpen door Rietveld Architecture- Art-Affordances (RAAAF). Vanaf 16 oktober. Euregionale Architectuur Prijs 2017. Voor de 27ste keer uitgereikt voor het beste afstudeerproject van 5 architectuuropleidingen in de Euregio Maas-Rijn. Vanaf 4 november in Schunck. schunck.nl KERKRADE > Everything You Always Wanted to Know About Toilets*But Were Afraid to Ask. Een design manifestatie over het toilet. Van 19 mei t/m 19 november. Fiets - Bike – Fahrrad. Door diverse combinatie van design en technologie vinden ontwerpers voortdurend opnieuw de fiets uit. Van 1 juli t/m 3 december in Cube design museum. cubedesignmuseum.nl MAASTRICHT > Ravage. Werk van Clement Rameckers & Arnold van Geuns, bekend als kunst-, mode- en designduo Ravage. Van24 november t/m 31 december in Galerie Dis. galeriedis.nl ROERMOND > Glas: wat anders?! De expositie toont het werk van ruim 20 hedendaagse professionele glaskunstenaars uit Limburg, Nederland en het omringende Duitsland en België. Van 7 oktober t/m 5 november in ECI cultuurfabriek. glaswatanders.nl WIJLRE > Kalenders Baer Cornet. Selectie kalenders die Baer Cornet tussen 1978 en 2000 voor Verffabriek Jac Eyc ontwierp. Van 16 juli t/m 12 november in buitenplaats Kasteel Wijlre. kasteelwijlre.nl
Beeldende kunst AKEN > Kunst x Kuba. Kubaanse beeldende kunst sinds 1989. Van 7 september t/m 18 februari. Noemi Weber / Nobuyuki Osaki. Dubbeltentoonstelling. Van 22 oktober t/m 25 februari in Ludwig Forum. ludwigforum.de > Jean-Baptiste Camille Corot. Tentoonstelling van één van de bekendste Franse landschapschilders. Van 7 oktober t/m 30 december in Suermondt-Ludwig-Museum. suermondt-ludwig-museum.de BEDBURG-HAU > Tea Mäkipää – Early Harvest.
Met ernst en kritische humor toont de kunstenaar de gevolgen van de wereldwijde consumptie cultuur. Van 9 juli t/m 19 november in Museum Schloss Moyland. moyland.de BERGEIJK > Verkooptentoonstelling 'GEKK'. Grafieken, kleuretsen en schilderijen van 'Amsterdamse Limbugers'. Op 3, 10 en 17 december van 13.00 tot 18.00 uur. Light through Darkness. Schilderkunst, fotografie, zilver smid-en glaswerk van Jeane Seah. Van 4 t/m 26 november in Gallery Elzenhoeve. elzenhoeve.eu BONN > Georg Herold. Solo-expositie van leerling van Sigmar Polke.
Van 21 september t/m 7 januari in Kunstmuseum Bonn. kunstmuseum-bonn.de DEN BOSCH > Loving Vincent. Tentoonstelling bij de eerste volledig geschilderde animatiefilm ter wereld, over het leven van Vincent van Gogh. Van 14 oktober t/m 28 januari in Het Noordbrabants Museum. hnbm.nl DÜSSELDORF > SPOT ON: 1937. Die Aktion "Entartete Kunst" in Düsseldorf. Een selectie van schilderijen, tekeningen, sculpturen en documenten geven de in 1937 in belag genomen kunstwerken in Düsseldorf weer. Van 14 juli t/m 3 juni in Museum Kunstpalast. smkp.de
EINDHOVEN > We are the market! Werk van diverse kunstenaars, schrijvers en ontwerpers. Van 13 juli t/m 31 december in Onomatopee. onomatopee.net ESSEN > Catharina van Eetvelde – Ilk. Tekeningen in alle denkbare vormen. Niklaus Troxler – Jazz’n’more – Plakate. Van 29 september t/m 14 januari in Museum Folkwang. museum-folkwang.de EUPEN > Who is in the House. Eerste museale expositie van de Belgische schilder Romain van Wissen. Van 13 september t/m 19 november in IKOB. ikob.be
11
zl podium
cultuuragenda
november 2017
Schilderij van Koen Broucke in De Warande in Turnhout.
Missiekapel te Heythuysen. missiekapel.nl/kunsttempel.html MAASMECHELEN > Dirk Claesen. Overzichts tentoonstelling van kunstenaar, taxidermist, avonturier, onder zoeker, bioloog, verzamelaar, beeldhouwer, ... Dirk Claesen (1963-2014). Van 23 oktober t/m 9 december in het cultuurcentrum. ccmaasmechelen.be MAASTRICHT > Reis. Kaart op grote panelen door amateuronderzoeker Jan Spee van het immense gangen stelsel van de St. Pietersberg. Bij de kaart worden foto’s van David Cornelis van Schaïk geprojecteerd die hij in de gangen heeft gemaakt. Van 3 september t/m 3 november in het Gouvernement aan de Maas. > Pioneers. Zeven kunstenaars en hun fascinatie voor ontdekken, opgraven en laten zien van datgene wat verborgen is. Van 1 september t/m 3 november in het RHCL. overgangszone.nl/pioneers
HASSELT > Zonder verhaal. Grote tentoonstelling van Thé van Bergens meest recente werk en een live ter plaatse gemaakte muurtekening. Van 8 oktober t/m 19 november. In dialogue. Fotografe Sanne De Wilde en schilderes Evelyne van Poppel gaan in dialoog met elkaar. Van 8 oktober t/m 19 november. kOen moerman. Visueel kunstenaar, actief als videast, fotograaf en (audio-visuele) installatiekunstenaar. Van 8 oktober t/m 19 november in cultuurcentrum Hasselt. ccha.be HEERLEN > Being Close. Zintuigen prikkelende interactieve installatie met planten door kunstenaarscollectief Tripot. Van 18 augustus t/m 12 november. KAPKAR & KAPKARTOFUD.
12
Frank Havermans (Breda, 1967) presenteert op uitnodiging van SCHUNCK* twee installaties aan en in het Glaspaleis. Van 17 augustus t/m 26 november. Now is a different back then. Solo expositie van beeldend kunstenaar Liza Wolters. Van 26 november t/m 14 januari in Schunck. schunck.nl HELMOND > Constantin Meunier. De Belgische beeldhouwer en schilder wordt ook de 'Rodin van België' genoemd. Eind van de 19e eeuw ontwikkelde hij een nieuwe kijk op het afbeelden van de werkende mens. Van 8 oktober t/m 4 maart in Museum Helmond. museumhelmond.nl > Mixed Zone. Veertig werken uit de collectie Museum Helmond over identiteit en subculturen in de kunst, met gastkunstenaar
Roee Rosen. Van 10 september t/m 4 maart in de Kunsthal. museumhelmond.nl HEUSDEN-ZOLDER > Celibataire Divas. Meer dan zestig hedendaagse kunstenaars die de eeuwige zoektocht naar escapisme verbeelden. Van 2 juli t/m 3 november in Kunstgalerij De Mijlpaal. celibatairedivas.be
> The materiality of the invisible. Hedendaagse kunst als een vorm van archeologie. Van 30 augustus t/m 26 november in Bureau Europa, Van Eyck en Marres. marres.org
KEULEN > Painting as Immersion. Grote tentoonstelling van de Americaanse Pop Art kunstenaar James Rosenquist. Van 18 november t/m 4 maart in Museum Ludwig. museum-ludwig.de
> Illusion and Revelation. Wand fresco en papierwerken van Ernst Caramelle, die vaak geometrische abstractie en trompe-l'oeil effecten gebruikt. Illusie en openbaring. Collectiepresentatie. T/m 27 november. De hand van Pierre Kemp: Studies, schetsen, werken op papier. Voor het eerst toont het Bonnefantenmuseum Kemps werken op papier, meren deels schetsen en studies. Van 22 september t/m 17 januari in het Bonnefantenmuseum. bonnefanten.nl
LEUDAL > ONT-MOETEN. Installatie/ gedicht 'ONT-MOETEN' door Peter van Knippenberg. Van 6 oktober t/m 30 december in
> Bep Scheeren, Corjan Nodelijk, Sjaak Korsten en Maartje Frenken. Van 11 november t/m 16 december in Huub Hannen Galerie. huubhannen.nl
zl podium
cultuuragenda
november 2017
Woestijnsurfen door Bert Janssen (fotografie) en Maarten van den Berg (poëzie) in expositie Het scherp van de stroper in het Mariapark in Sittard.
> Ravage. Werk van Clement Rameckers & Arnold van Geuns, bekend als kunst-, mode- en designduo Ravage. Van24 november t/m 31 december in Galerie Dis. galeriedis.nl MÖNCHENGLADBACH > Die Zukunft der Zeichnung: Konstruktion. Eerste deel van drie waarin constructivistische avantgarde en de herleving van de contructivisten behandeld wordt. Op 9 juli t/m 7 januari in Städtisches Museum Abteiberg. museum-abteiberg.de NOORBEEK > KunsTBliK. Geopend op zondagen en verder uitsluitend op afspraak. Van 8 oktober t/m 6 november in Beeldentuin Galerie Mestriner. beeldentuingaleriemestriner.nl SITTARD-GELEEN > Ecovention Europe. Kunst projecten die aandacht vragen voor ecologie en duurzaamheid. Van 3 september t/m 7 januari in Museum de Domijnen. dedomijnen.nl THORN > Genesinge en Troost. Middels installaties, schilderijen en lichtbeelden onderzoekt Sarai van de Boel (Ittervoort/Amsterdam) de levensvragen van mensen op hun pelgrimstocht. T/m 16 september t/m 5 maart in Gemeentemuseum Het Land van Thorn. museumhetlandvanthorn.nl TILBURG > Nacht en Dag. Het veelzijdige oeuvre van de in 2014 overleden Jaap de Vries. Van 24 september t/m 5 november in Park. park013.nl TURNHOUT > Kempenatlas. Architecten, schrijvers, experten allerhande, beeldend kunstenaars en scenografen brengen de vele gezichten van de Kempen in kaart. Van 16 september t/m 19 november. Nel Aerts. Nel Aerts (1987) brengt een spannend en
organisch groeiend oeuvre en markeert een terugkeer naar eenvoud. Van 9 december t/m 18 februari in Expozaal Warande. warande.be > Koen Broucke. Kunstenaar Koen Broucke (1965) gaat in dialoog met de collectie van het Taxandriamuseum. Van 21 oktober t/m 14 januari in Taxandriamuseum. warande.be VALKENBURG > De geheime prenten van Charles Eyck. Geheime prenten van Charles Eyck voor het boek De Percessie van Scherpenheuvel. Van 3 september t/m 5 november. Willy Gorissen - Eigenzinnig, sprankelend, veelzijdig. Schilderijen van Willy Gorissen (1915 – 2006). Van 15 oktober t/m 1 januari. De verzameling van Frans Erens. Collectie met nadruk op Zuid-Limburgse kunstenaars uit de 20e eeuw. Van 15 oktober t/m 7 januari. Kleur in Beeld. Werk van keramiste en grafisch vormgever Suus Elkink en de kunstschilder Nic Heffels. Van 8 oktober t/m 7 januari in Museum Land van Valkenburg. museumlandvanvalkenburg.nl VENLO > Kleischilders. Expositie van hedendaagse slibschilders uit heel Europa. Van 15 september t/m 14 januari in Keramiekcentrum Tiendschuur Tegelen. tiendschuur.net
WIJLRE > Colouring. Beeldhouwer Guido Geelen toont een overzicht van zijn bokalen. Van 16 juli t/m 12 november. Conversations #1. Werk van filmmakers Miriam Gossing en Lina Sieckmann en beeldend kunstenaar Esther Janssen. Van 16 juli t/m 12 november bij buitenplaats Kasteel Wijlre. kasteelwijlre.nl WUPPERTAL > Edouard Manet. Overzicht van zijn gehele oeuvre. Van 24 oktober
t/m 25 februari in het Von der Heydt-Museum. vdh.netgate1.net
Fotografie & film AKEN > Blicke, die bleiben. Circa negentig foto-portretten uit de collectie Fricke vanaf 1920 tot nu. Van 21 oktober t/m 14 januari in het Suermondt-Ludwig-Museum. suermondt-ludwig-museum.de DEN BOSCH > StyleDrive. Fototentoonstelling
van actuele stijlprofielen door Style profiler Ellie Uyttenbroek en Otto Snoek. Van 14 oktober t/m 18 februari in het Stedelijk Museum 's-Hertogenbosch. sm-s.nl > The Garden of Earthly Delights. Fotografie van Tim Walker, geïnspireerd op De Tuin der Lusten van Jheronimus Bosch. Van 4 november t/m 25 februari in Het Noordbrabants Museum. hnbm.nl DÜSSELDORF > Akram Zaatari – Against Photography. Fotografische optekeningen van medeoprichter van de in 1997 opgerichtte Arab Image Foundation. Van 18
november t/m 25 februari in K21. kunstsammlung.de HASSELT > CIAP cinema. Filmklassiekers. Op 8 november Jeanne Dielman, 23 quai du Commerce, 1080 Bruxelles door Chantal Akerman. Op 15 november Gus van Sant / Elephant. Op 22 november Abbas Kiarostami / Ten. Op 29 november Jacques Lizène / Artist Screening in CIAP. ciap.be HEERLEN > The post-industrials. Heerlens subculturen onder de loep. Van 26 november t/m 14 januari in Schunck. schunck.nl
13
zl podium
cultuuragenda
november 2017
KERKRADE > Arlaque de Clerque. Schilderijen & Fine Art Photography. Op afspraak in Arlaque Space For Photography. artarlaque.com KEULEN > The Humane Camera. De relatie van schrijver Heinrich Böll tot fotografie. Van 1 september t/m 7 januari in Museum Ludwig. museum-ludwig.de > Werner Mantz. Architectures and People. Portretten en architectuurfotografie van Werner Mantz, een van de meest prominente fotografen van de “Neues Bauen”. Van 14 oktober t/m 21 januari in Museum Ludwig. museum-ludwig.de LUIK > Le Royaume (dés)Uni. Les PaysBas entre 1815 et 1830. Plaatsen van herinnering van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Foto's van Michiel Hendryckx. Van 6 oktober t/m 4 november in Cité Miroir. 200.ulg.ac.be MAASTRICHT > Pan O' Rama. Viewmaster presenteert voor de 4e keer 360° BRNDWR, dit keer met een videoinstallatie van Saskia Olde Wolbers. Van 23 september t/m 30 juni in de toren van de Brandweerkazerne. viewmaster-projects.com VENLO > Void, Desire & Undefined Darkness. Aardedonkere fotografie door Perry Schrijvers, gemaakt tussen zonsondergang en zonsopgang. Van 1 september t/m 4 november in Museum van Bommel van Dam. vanbommelvandam.nl WUPPERTAL > Tobias Zielony – Haus der Jugend. Tentoonstelling met nieuw werk, gemaakt in Kiew. Op 10 september t/m 14 januari in Von der Heydt-Kunsthalle. von-der-heydt-kunsthalle.de
14
SITTARD-GELEEN > Het scherp van de stroper. 25 foto’s van Bert Janssen en bijbe horende gedichten van Maarten van den Berg. Van 14 oktober t/m 5 november in het Mariapark. dedomijnen.nl
Literatuur SITTARD-GELEEN > Het scherp van de stroper. 25 foto’s van Bert Janssen en bijbe horende gedichten van Maarten van den Berg. Van 14 oktober t/m 5 november in het Mariapark. dedomijnen.nl HEERLEN > Beeldend Boek Biënnale. Manifestatie voor het samenspel van woord en beeld, dit jaar met focus op Thé-Tjong-Khing. Van 16 september t/m 14 januari. Nederland Leest: Robotica en de toekomst. De geniale futuristische raamvertelling van Isaac Asimov, Ik, robot, cadeau voor leden én niet-leden van de bibliotheek. Van 1 t/m 30 november. Grand tour 3: Berlijn in de jaren '20. Cursus literatuurgeschiedenis. Van 1 t/m 29 november. Een virtuele reis door diverse landen van de Kaukasus. Cursus literatuurgeschiedenis. Van 6 november t/m 11 december. De robots komen. Socioloog Theo Ploeg gaat in gesprek over dit onderwerp met Merel Noorman, Omar Munoz-Cremers en de bezoekers. Op 7 november om 20.00 uur in Schunck. schunck.nl MAASTRICHT > Letters bij de lunch. Lezing Pracht van middeleeuwse miniaturen door Hans Saan. Op 2 november om 12.30 uur in Centre Céramique. vlam-maastricht.nl
Dans, muziek & toneel Voor een uitgebreide podiumagenda zie ook zuiderlucht.eu/agenda
■ BUNDE > Everything. Vocal Group Odeon viert 35-jarig bestaan met favorieten-concert. Op 4 november om 19.30 uur in De Auw Kerk. odeon-maastricht.nl EINDHOVEN > Leading the South. Symfonie orkest en bedrijfsleven vinden elkaar in creatief leiderschap. Op 3 november in de Technische Universiteit. philharmoniezuidnederland.nl > So What's Next? Jazz & Beyond. Met o.a. Kamasi Washington, Jacob Collier, Nick Mulvey, Kovacs en de Tank and the Bangas. Op 3, 4 en 5 november op diverse locaties. sowhatsnext.nl GULPEN > Stichting Muziek Klassiek Gulpen. Concert met jonge talenten uit de regio. Op 26 november om 11.30 uur in herberg De zwarte Ruiter. herbergdezwarteruiter.nl HEERLEN > Jazz Kirmes. Zeer divers aanbod jazz bands op verschillende podia. Op 26 november vanaf 14.00 uur in expohal Zeezicht. zeezichtheerlen.nl > Just Sing Concert. Leerlingen van SCHUNCK* zangdocente Gwen Moust zingen hun favoriete nummers. Op 29 november om 19.30 uur in Schunck. schunck.nl MAASTRICHT > Accordéon Mélancolique. Franse chansons en musettes door Jean-Pierre Guiran en Cherie de Boer. Op 4 november om 20.00 uur in Pesthuys Podium. pesthuyspodium.nl
> Jard van Nes Masterclass. Festival Vocallis Masterclass Zang. Van 2 november om 10.00 uur in Conservatorium Maastricht. conservatoriummaastricht.nl > Star Wars & The Gadfly door Internationaal Conservatoria Orkest. Filmmuziek Star Wars uitgevoerd door drie internationale conservatoria. Op 19 november om 15.30 uur in Theater aan het Vrijthof. conservatoriummaastricht.nl > Vocal Night Jazz. Vakgroep avond Zang. Op 21 november om 19.30 uur. Guitar Night Jazz. Vakgroepavond Gitaar. Op 7 november om 19.30 uur in de Tapijnkazerne. conservatoriummaastricht.nl > Christian Scott Masterclass. Masterclass Trompet. Op 20 november om 14.00 uur in het Jazz Department. conservatoriummaastricht.nl SITTARD-GELEEN > Leiderschapscursus. Symfonie orkest en bedrijfsleven vinden elkaar in creatief leiderschap. Op 16 november op de Brightlands Chemelot Campus. philharmoniezuidnederland.nl GENK > 360 Istanbul. Festival met mediterrane muziek en literatuur. Van 28 oktober t/m 18 november in C-mine. 360istanbul.be EINDHOVEN > Conversations at the End of the World. Voorstelling door Het Zuidelijk Toneel en A Two Dogs Company over vijf figuren in een eindsituatie. Samen vormen zij een portret van de mens in de twintigste eeuw. Op 9 november in het Parktheater. hzt.nl MAASTRICHT > Vergetelheid. Voorstelling door Speelgroep Expressie Heerlen. Op 3, 5, 18 en 19 november. Toneelgroep Blik speelt: Cloaca. Over vier oude studievrienden
zl podium
cultuuragenda
november 2017
Tank and the Bangas uit New Orleans speelt op 5 november bij festival So What's Next? in Eindhoven.
die door omstandigheden worden herenigd. Op 24, 25 en 26 november in Pesthuys Podium. pesthuyspodium.nl > Ich bau dir ein Schloss. Toneelstuk over een succesvolle architecte (gespeeld door Mieneke Bakker) die naar haar geboortestreek terugkomt. Van 29 november t/m 17 december in de Bordenhal. toneelgroepmaastricht.nl
Diversen AKEN > BIER & WIR – Brauen, trinken, feiern in Aachen. Wisseltentoon stelling waarin alles draait om bier. Van 14 oktober t/m 25 februari in Centre Charlemagne – Neues Stadtmuseum Aachen. centre-charlemagne.eu
HASSELT > The Vulgar - Fashion Redefined. De expo combineert historische kleding met couture en prêt-àporter. Van 30 september t/m 14 januari in Modemuseum Hasselt. modemuseumhasselt.be HEERLEN > Randland. Festival over (cultuur) makers en stedelijke ontwikkeling. T/m 12 november in Schunck. schunck.nl KERKRADE > World of Bricks. Dé expositie voor Lego-fans. T/m 3 december in Continium. continium.nl MAASTRICHT > Training the Senses. Bijeenkomsten met experts over onze zintuigen. Van 20 september t/m 15 november in Marres. marres.org
> Never-ending War and Finding Hope in the Darkest Places. Lezing door Christina Lamb. Op 6 november in de Franz Palm Lecture Hall. 100 jaar Russische Oktoberrevolutie. Lezing door Peter van Nunen. Op 9 november. Eindigheid en Vergankelijkheid. Lezing door Gerard Bodifee. Op 16 november in de Aula, Minderbroedersberg 4-6. Debate Cafe: Is Sharing Really Caring? Op 20 november in Boekhandel Dominicanen. Galileo's Middle Finger - ValueFree Science. Lezing door Alice Dreger. Op 21 november in de Aula, Minderbroedersberg 4-6. maastrichtuniversity.nl VALKENBURG > Geurmeditatie. Geurbeleving door geurarchitect Tanja Schell en poëtische voordracht. Op reservering. Van 1 september t/m 31 december. Workshop Fresco schilderen. Ontdek
de eeuwenoude techniek van tempera-techniek. Speurtocht. Spannende tocht in een onder aards labyrint voor kinderen. Themarondleiding Geheime tuinen. Wandel langs geheime tuinen in ons ondergrondse gangenstelsel. Op reservering. In Museum Romeinse Katakomben. katakomben.nl VENLO > Apocalypse, a working title. Wat is de waarde van kunst in een wereld vol afbeeldingen? Van 6 oktober t/m 4 november in Museum van Bommel van Dam. vanbommelvandam.nl > Draaidemonstratie. Op 26 november om 14.00 uur in Keramiekcentrum Tiendschuur Tegelen. tiendschuur.net
•
15
ondertussen in...
zl podium
cultuuragenda
november 2017
Charles en Ray Eames, Prototypen für »Spielzeugmasken«, 1950 © Eames Office LLC. Te zien in het Vitra Design Museum in Weil am Rhein.
ALKMAAR Meester van het licht. Monografische tentoonstelling voor Emanuel de Witte (16171692), een van de voornaamste kerkschilders van de Gouden Eeuw die excelleerde in het weergeven van licht. T/m 21 januari in het Stedelijk Museum Alkmaar. stedelijkmuseumalkmaar.nl AMSTERDAM The Deep End. Het Rijksmuseum presenteert in de museumtuinen sculpturen van Jean Dubuffet (1901-1985). Tegelijkertijd toont het Stedelijk voor het eerst alle werken die het van de Franse kunstenaar in de collectie heeft. T/m 7 januari. stedelijk.nl Locus. Expositie voor twee geestverwanten, Apichatpong Weerasethakul (Bangkok, 1970) en Cao Guimaraes (Belo Horizonte, 1965). In hun video’s en films die vanuit het dagelijkse leven vertrekken roepen de makers een zintuigelijke wereld op die uitnodigt tot het loslaten van eendimensionale zienswijzen. T/m 3 december in Eye. eyefilm.nl BERLIJN Arbeiten in Geschichte. Tijdens de Culturele Revolutie in China (1967-1976) werd fotografie vaak voor propaganda-doeleinden gebruikt. De expositie onthult de aanhoudende impact van deze periode op de hedendaagse Chinese fotografie. T/m 7 januari in het Museum für Fotografie. smb.museum BILBAO Touching Vision. Textiele werken en grafische studies van Anni Albers (1899-1994), een Duitse kunstenares die in het Bauhaus studeerde en zich specialiseerde in weefkunst. In de jaren dertig emigreerde zij naar Amerika en beleefde hier de bloeiperiode van haar carrière. T/m 14 januari in het Guggenheim. guggenheim-bilbao.es DEN HAAG Identiteiten 1970-2017. Groot
16
retrospectief van meer dan vier decennia fotografie van Hans Eijkelboom (Arnhem, 1949), met name bekend van zijn series van mensen in winkelstraten in wereldsteden. T/m 7 januari in het Fotomuseum. gemeentemuseum.nl FRANKFURT Glanz und Elend. Kunst uit een tijd van crisissen en heftige uiteenzettingen in de Duitse politiek, de Weimarer Republik (1918-1933). Met werk van o.a. Otto Dix, George Grosz en Horst Naumann. Tot 25 februari in de Schirn Kunsthalle. schirn.de Matisse-Bonnard. De lange kunstenaarsvriendschap tussen Henri Matisse en Pierre Bonnard, hier tot leven gebracht in honderd twintig van hun werken, biedt volgens het museum ook een nieuw perspectief op de Europese avant-garde. Van 13 september t/m 14 januari in het Städel Museum. staedelmuseum.de
HAMBURG Anita Rée. Eerste grote expositie voor het werk van schilderes Anita Rée (1885–1933), op het snijvlak van traditie en Modernisme in de jaren twintig. T/m 4 februari in de Hamburger Kunsthalle. hamburger-kunsthalle.de LONDEN Impressionists in London. De Frans-Duitse oorlog in 1870/1871 dreef Franse impressionisten naar het buitenland, met name de Britse hoofdstad, waar zij de kunstenscène wezenlijk beïnvloedden. De werken die in deze exil-periode ontstonden bieden een bijzondere kijk op het toenmalige Londen. Van 2 november t/m 7 mei in Tate Britain. tate.org.uk MÜNCHEN Ephemeral Urbanism. Over architectuur met een houdbaarheidsdatum, van het Oktoberfest tot de Indiase
massa-bedevaart Kumbh Mela, tot het Burning Man Festival in Nevada, VS. T/m 18 maart in het Architekturmuseum. architekturmuseum.de
aan te leggen, niet alleen van postzegels, maar ook matten kloppers, dakpannen of trappen. T/m 11 februari in Het Nieuwe Instituut. hetnieuweinstituut.nl
PARIJS Gaugin, l'alchimiste. Een reis langs het leven en oeuvre van Paul Gauguin (1848-1903) aan de hand van meer dan tweehonderd schilderijen, tekeningen, gravures en beelden. Van 11 oktober t/m 22 januari in het Grand Palais. grandpalais.fr
VENETIË Biënnale van Venetië. Tweejaarlijkse, toonaangevende kunstenmanifestatie. T/m 26 november op diverse locaties. labiennale.org
La décennie radicale. Focus op de jaren 1904-1914 in het oeuvre van André Derain, samen met Henri Matisse hoofdvertegenwoordiger van het Fauvisme en koploper van de Franse avant-garde. T/m 29 februari in Centre Pompidou. centrepompidou.fr ROTTERDAM Finders Keepers. Over de mense lijke neiging om verzamelingen
WEIL AM RHEIN Play Parade. 'Take your pleasure seriously' was één van motto's van ontwerpers-echtpaar Charles en Ray Eames en resulteerde behalve huizen, meubels en interieurs ook in speelgoed. Nu ligt het in de museum-vitrine, maar in Play Parade nodigen replica's de bezoekers uit tot spelen. T/m 11 februari in het Vitra Design Museum. design-museum.de •