Podium 2018/12

NR.12 DECEMBER 2018

MAGAZINE VOOR CULTUUR & LIFESTYLE

Glazen geschiedenis Roermond viert Joep Nicolas Smullen in een Bredase belastingkantoor

Activiteiten in de kerstvakantie MET CULTUURAGENDA

Met Zuiderlucht naar de Biënnale van Venetië 2019

Van 22 t/m 27 september 2019 kunt u met Zuiderlucht een van de belangrijkste kunsten­manifestaties ter wereld ontdekken. Onder leiding van een kunsthistorische gids en bladmanager Christiane Gronenberg bezoekt u de grote Biënnale-presentatie in de Arsenale, de voormalige Venetiaanse scheepswerven, en de landenpaviljoens in de Gardini. Ook ontdekt u tijdens deze verzorgde reis diverse Venetiaanse palazzi, prachtige kerken en musea, zoals de Galleria dell’Accademia met een uitbundige collectie Venetiaanse schilderkunst.

Wilt u op de hoogte gehouden worden over het reisprogramma, schrijf u dan in voor onze ZuiderLeven nieuwsbrief op zuiderlucht.eu/zuiderleven

ED ITO

INHOUD

3 podium \ december 2018

AL RI

4 Smullen in een belastingkantoor

Gastvrijheid zit in de Brabantse genen 6 Made in Maastricht Verhalen in geur

8

Limburg tussen staf en troon

Alden Biesen vertelt de geschiedenis van Limburg

9

Roermond viert Joep Nicolas

Glazen geschiedenis

HET GROOTSTE FESTIVAL

10 Mode is kunst. Of is kunst mode?

Column Kiki Niesten

11 Naar het museum!

De musea in de regio Aken presenteren zich

12 Activiteiten in de kerstvakantie 14 Willy Minders

a

15

Kunstenaar op het spoor van het station d'artistes Genck cultuuragenda Culturele agenda voor Zuid-Nederland, Vlaanderen en het Duitse grensgebied

17 De zwarte driehoek Fotografie van Josef Koudelka in Helmond

18 Talent in Beeld: Tijn Bosch Het Huis voor de Kunsten spot elke maand een talent

21 Industrial Design 4.0 Column Hans Gubbels

23 The Pleasure of Crowds Column Charles Esche

25 Ondertussen in…

Culturele highlights in Europa

26 Elise onderweg in Hamburg Elise Oosterbaan deelt haar laatste cultuurontdekkingen

O

p hoeveel festivals bent u dit jaar geweest? De kans is groot dat het er meer waren dan in het jaar ervoor, het aantal festivals stijgt weer. Mag er nog eentje bij?

Charles Esche vindt van wel. De directeur van het Van Abbemuseum in Eindhoven vertelt in zijn column in deze Podium dat hij in gesprek raakte met festivalbezoekers van de Dutch Design Week en het lichtfestival Glow. Ze komen voor de ‘buzz’, zo blijkt, omdat er ‘iets’ gebeurt.

Ik verwachtte na deze constatering kritische geluiden en woorden van verontrusting, maar het tegendeel is het geval. Esche wijst juist op een positief aspect: festivals zijn in staat om mensen bij elkaar te brengen, en om ze te passioneren voor iets dat ze voorheen niet kenden.

Een mooie gedachte. Maar moeten we niet bang zijn voor een kwalitatieve vervlakking van ons cultureel aanbod als steeds meer daarvan in een festivalvorm wordt geperst?

Ik nam een artikel in de Witte Raaf uit 2017 erbij. De krant nodigde in dat nummer vijf Belgische schrijvers en cultuurmakers uit voor een panelgesprek over de ‘festivalisering’.

In ruim 6.500 woorden past veel nuance, die festivalisering bleek een stuk minder dramatisch dan ik dacht.

De deelnemers maken bijvoorbeeld een onderscheid tussen een programmatorfestival en een curatorfestival. Bij het eerste, zei Rudi Laermans, een van de twee moderatoren van het debat, wordt door programmeurs “bestaande programmering samengevat, een strik eromheen gedaan en in een nieuw jasje gestopt”. Bij curatorenfestivals is er een thematische kern waaromheen een curator de onderdelen van een festival organiseert.

Hier kan iets nieuws ontstaan, dat meer is dan de som der delen.

Intussen staat het grootste ‘festival’ van het jaar, het kerstfeest, voor de deur. Wat gaat u ervan maken? Er is de verleiding om datgene wat we altijd doen van een strikje te voorzien, om het knus en gezellig en lekker te noemen en het daarbij te laten. Zoals de winkels het doen: Paaseitjes gaan (letterlijk) in een nieuwe verpakking als Kerstman over de toonbank.

We kunnen ook een poging doen om van het Kerstfeest een curatorenfestival te maken. Voor het samenstellen van uw persoonlijk kerstfestival willen we u in deze Podium alvast enkele mooie onderdelen aanreiken. Het thema mag u zelf bepalen. Wat ligt u aan het hart?

colofon

christiane gronenberg | bladmanager c.gronenberg@zuiderlucht.eu

Podium is een maandelijkse bijlage van Zuiderlucht. Podium bevat sponsored content en valt buiten de verantwoordelijk­heid van de Zuiderlucht-redactie.

Digitaal is Podium te lezen via zuiderlucht.eu/e-paper.

Cultuuragenda Begunstigers en/of adverteerders van Zuiderlucht kunnen items in de

cultuuragenda plaatsen. De items worden in print geplaatst, en digitaal op zuiderlucht.eu/agenda.

Begunstiger wordt u voor 59 euro per jaar via zuiderlucht.eu/begunstigers.

U krijgt Zuiderlucht dan ook maandelijks thuisbezorgd. Voor advertentie-mogelijkheden kijk op zuiderlucht.eu/adverteren.

Voor het aanleveren van agendaitems gebruikt u het formulier dat

u op zuiderlucht.eu/zl-agenda kunt downloaden. Stuur het voor de 10e van de maand naar agenda@zuiderlucht.eu.

Maximaal vijf items per maand per begunstiger/adverteerder.

Coördinatie en eindredactie Christiane Gronenberg 0031 43 350 05 91 0031 6 10 661 205 c.gronenberg@zuiderlucht.eu

Adverteren Voor het plaatsen van advertenties en advertorials kijk op de website zuiderlucht.eu/adverteren of neem direct contact op via­043 350 0591 of commercie@zuiderlucht.eu.

Vormgeving Andrea Bertus / Buro Bertus Druk Senefelder Misset

Cover: Glas-in-loodraam (detail) Rechtvaardig toewijzen van Joep Nicolas. foto Bert Janssen

podium \ december 2018

4

culinair



GASTVRIJHEID ZIT IN ONZE GENEN Brabant en eten zijn al eeuwen met elkaar verbonden. Brabanders staan bekend om hun gastvrijheid en zijn echte Bourgondiërs. Wat is de oorsprong van deze gastvrijheid en gastronomie? Wat is er zo kenmerkend aan deze gastvrijheid en hoe smaakt gezelligheid? Deze en andere smaken zijn in december te beleven in het pop-up restaurant van Ravanello in Breda in de Maand van de gastvrijheid.

5 podium \ december 2018

In de binnenstad van Breda

De Parade in Den Bosch in winterse sferen. foto Werner van Beusekom

H

et afgelopen jaar is er op uitgebreide schaal onderzoek gedaan naar de kenmerken van Brabantse gastvrijheid. Gastvrijheid: kun je dat proeven dan? “Jazeker”, klinkt het stellig uit de mond van Bert Smit , senior docent en onderzoeker gastbeleving en servicedesign aan de opleiding Hotelmanagement en Facilitymanagement van Breda University of Applied Sciences (voorheen NHTV). Hij leidde de afgelopen zeven maanden een onderzoek naar die befaamde Brabantse gastvrijheid in de vrijetijdssector.

“Op hoofdlijnen bevestigt het onderzoek de vermoedens, het onderbuikgevoel: Brabanders vinden het fijn om anderen (mee) te laten genieten. Die natuurlijke houding is bijzonder. Gastvrijheid zit in onze genen. Kijken we specifiek naar de horeca, dan valt ook het informele karakter op: de ondernemers zien hun zaak als een verlengstuk van hun eigen huiskamer. Gasten voelen zich echt welkom, gezien en gehoord”, aldus Smit. “Dat is goud waard.”

Dat persoonlijke onderscheidt Brabant volgens de onderzoeker van delen boven de grote rivieren en de Randstad. “Over het algemeen gaat het er daar toch wat formeler en zakelijker aan toe. Vooral de kleinere bedrijven, familiebedrijven en bedrijven in de stad of op het Brabantse platteland die zich sterk lokaal wortelen en de streek betrekken bij hun restaurant oogsten veel waardering. Lokale en regionale kruisbestuiving, onderlinge verbondenheid, elkaar een boterham gunnen, straalt uit op de bezoeker, de gast.”

Belevingsonderzoeker Smit verwacht dat ondernemers in de vrijetijdsbranche elkaar de komende jaren nog meer op zullen gaan zoeken. “Relaties zullen nog duurzamer en daarmee waardevoller worden”, voorspelt hij. Kijken we naar de horeca dan zien we daar verbindingen ontstaan met attracties, bezienswaardigheden en verhuurders van bijvoorbeeld fietsen. Samen komen ze tot een nog mooier aanbod.”

BELEVINGSDINER Het feit dat Brabant heel 2018 Europese Regio van de Gastronomie is, heeft tot veel bijzondere initiatieven geleid.

Sowieso eentje heb je er nog tegoed: het Belevingsdiner van food designer Ralph Geerts. Van 2 t/m 22 december laat hij zijn cateringbedrijf Ravanello even voor wat het is en doet hij zaken vanuit het voormalige belastingkantoor aan de Gasthuisvelden in Breda.

Op 18 avonden kookt het team van Ravanello een vijf-gangenmenu geïnspireerd op feiten, fabels en wetenswaardigheden die het afgelopen jaar in de provincie verzameld zijn rondom ‘gastvrijheid. Meer info over dit unieke pop-up-restaurant op hoeproeftgastvrijheidinbrabant.nl

 brabantcelebratesfood.com

podium \ december 2018

6 design

7 podium \ december 2018

cultuur

8 podium \ december 2018

♖

LIMBURG TUSSEN STAF EN TROON De geschiedenis van Limburg is een heel apart verhaal.

Ontdek ze in een unieke tentoonstelling in Alden Biesen.

Beeld van de heilige Barbara in Eksel

Plundering van een dorp, Roland Savery © Stedelijke Musea Kortrijk

O

Alden Biesen is een uniek kasteeldomein en de grootste erfgoedsite van Europa, gelegen in een glooiend Haspengouws landschap.

Geen tijd dus om je te vervelen, er valt altijd wat te beleven! Info op alden-biesen.be

oit bloeide in Alden Biesen haast vier eeuwen het graafschap Loon.

De graven van Loon speelden een aanzienlijke rol in Europa. Ze stichtten onder meer indrukwekkende abdijen en kasteeldomeinen. En Alden Biesen kwam meer dan waarschijnlijk tot stand uit wroeging voor een akelige gifmoord binnen de grafelijke familie.

De millennium-viering in 2018 van het graafschap Loon is een uitstekende gelegenheid om dat onbekende Limburgse verhaal op de kaart te plaatsen. Maak kennis met de Loonse graven hun mythes, intriges en verhalen in de boeiende expo Limburg tussen staf en troon. 1000 jaar graafschap Loon. Bijna 370 schilderijen, miniaturen, zegels, munten, beeldhouwwerken en archivalia uit 90 binnen- en buitenlandse collecties liggen in het kasteel van Alden Biesen te pronken. Maar ook maquettes, cartografisch materiaal, reconstructies

en foto’s vervolledigen het beeld, samen met interactieve toepassingen. Een uitzonderlijke tijdreis op zoek naar de wortels van Limburg.

Andere Loonse activiteiten zijn een concert met klassieke muziek in de kerk van Alden Biesen op 3 februari 2019 en de familiedag op 9 maart 2019. Bezoekt u graag met de klas de tentoonstelling?

Geen nood, ook hiervoor is er een volledig scholen­programma uitgewerkt.

Een rondleiding reserveren kan u via reservatie@1000jaarloon.be of +32 (0)89 51 93 88. Nocturnes voor groepen zijn mogelijk op aanvraag.

Limburg tussen staf en troon. 1000 jaar graafschap Loon. Van 26 oktober t/m 10 maart van dinsdag t/m zondag van 10.00 tot 17.00 uur. Landcommanderij Alden Biesen, Kasteelstraat 6, 3740 Bilzen, België 1000jaarloon.be

cultuur

9 podium \ december 2018

⟠

DE GLAZENIERSSTAD Een tentoonstelling in het Historiehuis Roermond en een fraaie publicatie ontrafelen de rijke glasgeschiedenis van Roermond.

PANORAMA JOEP NICOLAS Roermond heeft een rijk verleden en heden als het om monumentale glaskunst gaat en dat wil Roermond graag laten zien. Twee projecten maken een nieuw begin met het in beeld brengen van dit unieke erfgoed. Het eerste project gaat over Joep Nicolas, de bekende kunstenaar-glazenier uit Roermond, die wereldwijd gebrandschilderde glas-in-loodramen heeft gemaakt.

Waar precies, wanneer en hoe ze eruit zien is nu, met behulp van foto’s uit zijn privéarchief, voor het eerst zichtbaar gemaakt in de expositie Panorama Joep Nicolas, te zien in het Historiehuis van Roermond tot en met 10 februari 2019.

GLASATLAS VAN ROERMOND Wat andere monumentale glaskunstenaars in de loop der tijd in Roermond op dit gebied gemaakt hebben, is onderwerp van de Glasatlas van Roermond. De kunstenaars kwamen en komen uit binnen- en buitenland en hebben prachtige, meestal verhalende ramen gemaakt, in het stadhuis, het ziekenhuis, in scholen, en natuurlijk in vele kerken en kapellen. De atlas presenteert de ramen in hun

Detail glas-in-loodraam van Huub Levingne in de Lambertuskerk in Swalmen. foto’s Bert Janssen

omgeving en tijd en vertelt over de locatie en de maker. Hij vertelt de verhalen bij de voorstellingen van de scenes die bij velen niet meer bekend zijn, maar die de ramen wel toegankelijker maken. En de atlas wil opnieuw belangstelling wekken voor deze schitterende kunstvorm.

De glasatlas verschijnt in het voorjaar van 2019 en wordt uitgegeven door Artof-museumprojecten. Gemeente Roermond maakt deze bijzondere projecten mogelijk, waarbij kunst en cultuur in een nieuwe dimensie worden gebracht. De uitvoering is in handen van het Cuypershuis. Voor

De vier glas-in-loodramen door Joep Nicolas boven de publieke tribune in het stadhuis van Roermond

de realisatie trekt het Cuypershuis telkens andere gastconservatoren of projectleiders aan. Dit vierde project richt zich op het belang van de monumentale glaskunst voor Roermond met Rob Kooiman als projectleider.

Volgend jaar volgen exposities in het Cuypershuis en het Historiehuis, beide in Roermond; over het recent en geheel gedigitaliseerde archief van glazeniersatelier Frans Nicolas en Zonen en over de grootste archeologische glasvondsten van Europa, in 2009 en 2014 in Roermond gedaan. roermondglazeniersstad.nl

column

10 podium \ december 2018

Kiki vindt Op deze plek schrijft mode-expert Kiki Niesten over stijlvragen en zaken die haar aandacht trekken.

foto

Ste p

han

Van fl

MODE IS KUNST, OF IS KUNST MODE?

ete

ren

O

ver de vraag of mode kunst is, zijn al heel wat columns geschreven en al heel wat discussies gevoerd. Een eenduidig antwoord zal er nooit geformuleerd worden.

Wat ook een interessant gesprek kan opleveren, is de vraag of kunst misschien mode is geworden.

Het lijkt er wel op.

Aan het eind van de vorige eeuw was het hoogst hip om regelmatig sterrenrestaurants te bezoeken, liefst wereldwijd. België, Frankrijk, Spanje, Italië, alles stond in het teken van Michelin. Twee sterren eten was bijzonder, maar mocht je gedineerd hebben in een driesterren restaurant, dan verhoogde dat per direct je status. De coquilles, de foie d’oie en de ris de veau werden met je vrienden uitgebreid besproken en beoordeeld.

De laatste jaren is er een nieuwe mode bijgekomen. Om er een beetje bij te horen, is het een voorwaarde om kunstbeurzen te bezoeken.

Kon je begin van deze eeuw nog behoorlijk scoren als je de TEFAF had bezocht (liefst op de avond van de opening, de rest van de week is voor het gepeupel), zo moet je nu toch op zijn minst naar Art Basel zijn geweest, de Biënnale van Venetië hebben bezocht, Art Cologne nog even meepikken en de Eurostar naar Frieze hebben geboekt.

Wil je helemaal onderscheidend bezig zijn, dan moet je in Château Lacoste geweest zijn;

Fondation Beyeler doet het trouwens ook altijd goed. Om alle opgeslagen schilderijen, beelden en performances vervolgens bij het borrelen te kunnen bespreken.

Ik vind het geweldig dat ook Henk en Ingrid geïntroduceerd worden in deze wereld - maar slaan we niet een beetje door? De programmering op televisie laat vrijwel elke dag een kunst­programma zien, elke zichzelf respecterende glossy heeft een kunstbijlage met een agenda van de plekken die je gezien moét hebben. In elk verantwoord privéinterieur staat een prominente sidetable met een opengeklapt kunstboek. Etalages van winkels combineren het aanbod van de eigen waar met kunst; nog even en bij Blokker hangen de Corneilles tussen de Tefal-pannen.

Om zonder enige historische achtergrondkennis de curator uit te hangen gaat volgens mij te ver, en maakt dat (de belangstelling voor) kunst een modetrend is geworden waarvan de vlag de lading niet dekt.

Wat wordt dan de volgende hype? Ik vermoed dat het richting sport zal gaan, de signalen hiervoor zijn al te zien. De marathons, Ironman’s, triathlons, liefst in exotische oorden, winnen terrein bij de borrelpraat.

Want ja, een marathon lopen in New York is een stuk interessanter dan dezelfde afstand in Brabant of Limburg. Voor een jongere generatie, de millennials, uiteraard. Zij zijn de toekomst, de pragmatische knarren rusten uit in de tuin.

m Kiki Niesten PS: Een kwartiertje nadat ik de laatste letter getypt had kwam er op mijn instagram een melding: ALBERTHEIJNKUNSTSTICHTING… Ik bedoel maar!

cultuur

11 TE ZIEN / TE DOEN

ROERMOND

zoekers unnen be r acht io Aken k a In de reg oucherboekje na ellen v st n n é e é g n t ri e e v m acht afle musea. In zich aan u voor. a deze muse

EXPOSITIES 3

HEINSBERG

Op dit moment zijn in het LeopoldHoesch-Museum exposities van

LINNICH 8

4

1

AKEN

6 5

LUIK

de in de periode 2016-2018 door de

HEERLEN

MAASTRICHT

2 EUPEN

Günther Peill Stichting ondersteunde DÜREN

KORNELIMÜNSTER

kunstenaars Paul Sochacki en Raphaela Vogel te zien. Paul Sochacki toont in zijn presentatie Gurbet (Turks voor het vreemde, buiteland) schilderwerk.

MONSCHAU 7

Het zijn ruwe, het grote gebaar mijdende werken met een absurde humor. Raphaela Vogel peilt in een

LEOPOLD-HOESCH-MUSEUM & PAPIERMUSEUM DÜREN

ruimtevullende video-installatie Il mondo in cui vivo de conflictueuze verhouding tussen lichaam, ruimte en digitale beeldtechnologieën. De kunstenares treedt voortdurend op als hoofdpersoon in haar indringende, met drones en mini-camera’s opgenomen scenes, treedt op in haar studio of doolt door verruïneerde landschappen.

Duizelingwekkende perspectieven, fascinerende filmmontages en intense geluidscoulissen karakteriseren haar werk.

KERSTMARKT Vanaf 30 november is er Kerstmarkt in de Museumshop van het LeopoldHeusch-Museum met textielwaren, sieraden, licht- en glasobjecten

Papiermuseum Düren. foto Peter Hinschläger

Als een gevouwen papieren schip doemt het zojuist heropende Papiermuseum Düren op naast het fraaie, neobarokke Leopold-HoeschMuseum in het centrum van Düren. Behalve voor het ontwerp tekende de Keulse architect Klaus Hollenbeck, samen met curator Caroline Kaiser, ook voor het interactieve karakter van het museum.

Hier komt u meer te weten over de geschiedenis en de vervaardiging van paper. Maar ook papierkunst, en nieuwe ontwikkelingen zoals het maken van papier uit gras worden getoond. Het nieuwe museum is toegankelijk voor mensen met een beperking, met name voor slechtzienden en blinden. Op verschillende plekken wordt de inhoud op tastzin of via audio gepresenteerd.

De zwaartepunten in de collectie van het uit 1905 stammende LeopoldHoesch-Museum liggen zowel bij de klassiek-modernen, met beroemde werken van bijvoorbeeld Oskar Kokoscha, Paula Modersohn, Max Beckmann, Otto Dix, Wassily Kandinsky, Paul Klee, Max Pechstein en Marianne von Werefkin, als ook in de constructivistische kunst van de naoorlogse modernen.

Paul Sochacki, Gurbet, Raphaela Vogel, Il mondo in cui vivo, Stipendiaten der Peill-Stiftung, Installationsansicht in het Leopold-Hoesch-Museum. foto Peter Hinschläger

en juwelenkunst en van diverse ontwerpers.

WORKSHOPS EN RONDLEIDINGEN Bezoekers van beide musea kunnen aan verschillende workshops en

Leopold-Hoesch-Museum &

rondleidingen voor groepen en families

Papiermuseum Düren

deelnemen. Elke zondag kunnen

Hoeschplatz 1

bezoekers tussen 13.00 en 16.00 uur

52349 Düren

zelf proberen papier te maken. Een bezoek aan het museumcafé of de

+49 2421 252561

museumshop vormen een mooie

leopoldhoeschmuseum.de

afronding van het bezoek.

papiermuseum-dueren.de Open van dinsdag t/m zaterdag 10.00 tot 17.00 uur en op donderdag van 10.00 tot 19.00 uur.

voor twaalf euro naar acht musea _ Het combi-ticket Auf ins Museum (Naar het museum) kost twaalf euro en geeft twee jaar lang toegang tot de volgende acht musea in de regio’s Aken en Oost-België: Ludwig Forum für Internationale Kunst Aachen (1) - ikob Museum für Zeitgenössische Kunst Eupen (2) - BEGAS HAUS Heinsberg (3) - Leopold-Hoesch-Museum & Papiermuseum Düren (4) - Kunsthaus NRW Kornelimünster (5) - Suermondt-Ludwig Museum Aachen (6) - KuK Monschau (7) - Deutsches Glasmalereimuseum Linnich (8) Koop het voucherboekje bij een van de musea of online op aufinsmuseum.eu

podium \ december 2018

T E H R A A N !

M U E S MU

EINDHOVEN

cultuur

E

podium \ december 2018

12

Activiteiten in d

KERSTBRUNCH EN KIDSACTIVITEIT Op zoek naar een leuk uitje voor de hele familie op Tweede Kerstdag? Kom naar Continium discovery center en geniet van een lekkere en feestelijke brunch op Cube Top Floor. Doe mee met een coole kidsactiviteit en breng een bezoek aan Continium. De kerstbrunch is inclusief toegang tot Continium en de kidsactiviteit. Maak je bezoek nog spectaculairder met een bezoek aan één van de voorstellingen in Columbus earth center vanaf 3,50 euro per persoon: Earth, Zwart, Tiny Giants.

26 december, 11.00 – 17.00 uur Continium discovery center Museumplein 2, Kerkrade 045 567 0809 continium.nl Open di-zo 10.00 – 17.00 uur, in de vakantie ook op ma open, gesloten 24 & 25 dec en 1 jan, op 31 dec tot 16.00 open Volwassenen (vanaf 13 jaar) 32,50 euro, kinderen t/m 12 jaar 22,50 euro; Museumkaarthouders ontvangen 5 euro korting op dit arrangement

OUD EN NIEUW Kom in de kerstvakantie langs in Museum Land van Valkenburg, hier vind je oud en nieuw bij elkaar. Oud en toch modern is de totaal vernieuwde middenverdieping met de geologie van Zuid-Limburg. Oude stenen en fossielen vertellen wat in Zuid Limburg leefde en groeide toen het nog zee was… Een absolute belevenis is de collectie van het echtpaar Van Bommel van Dam. Bekijk de vis in een rood landschap van Melle, werk van Ans Wortel die zichtbaar verliefd is, of de brandende lucht van Ger Lataster. Zeventig topstukken en nooit eerder samen vertoond. Neem kinderen en kleinkinderen mee en laat ze tekenen wat ze zien. Op aanvraag kun je het museum ook met een gids bezoeken. Het wordt zeker een feestelijke dag.

Museum Land van Valkenburg Grotestraat Centrum 31, Valkenburg 043 601 6394 museumvalkenburg.nl Open di-vr 10.00 – 17.00 uur, za-zo 13.00 – 17.00 uur, gesloten op tweede kerstdag, op 31 december open 13.00 – 17.00 uur Volwassenen (vanaf 12 jaar) 6 euro incl. kopje koffie, kinderen t/m 11 jaar gratis

13

MUZIEK MET JE HART

TERUG IN DE TIJD

Muziekgebouw Eindhoven viert de decembermaand waarbij een concertbezoek staat voor gezellig samen zijn en genieten.

Door een vrijwillige donatie bij een concertkaartje te doen steun je stichting Met je hart. Zij organiseert waardevolle ontmoetingen voor kwetsbare ouderen. Met deze donatie laat je ouderen weer meedoen in de samenleving. Want, muziek beleef je samen.

Met o.a. de volgende decemberconcerten in de planning: Het vernieuwende orkest Pynarello maakt samen met schrijfster en theatermaakster Marjolijn van Heemstra een eigen kerstviering. Voor iedereen die verdieping zoekt op donderdag 20 december.

Samen met schrijfster Anna Enquist brengt vocaal ensemble Silbersee verhalen en bespiegelingen over wat ons bezig houdt, in woorden en muziek op vrijdag 21 december.

Ben je geïnteresseerd in het mijnverleden en wil je weten wat er allemaal kwam kijken bij het delven van kolen? Bezoek dan het Nederlands Mijnmuseum dat gevestigd is in het schachtgebouw ‘schacht II’ van de Oranje Nassau I mijn. Op deze historische plek waan jij je, tussen de mijnlampen en gereedschappen, terug in de tijd van de mijnbouw. Tijdens de rondleidingen die dagelijks worden gegeven, nemen enthousiaste vrijwilligers je mee naar het mijnbouwverleden en vertellen alles over het leven boven- en ondergronds.

Muziekgebouw Heuvel 140, Eindhoven 040 244 2020 muziekgebouweindhoven.nl

Nederlands Mijnmuseum Mijnmuseumpad 2, Heerlen 045 571 3707 nederlandsmijnmuseum.com Open di-vr 10.30 – 16.00 uur, za & zo 10.30 – 14.00 uur, gesloten op Eerste Kerstdag Tickets volwassenen 4 euro, kinderen <12 jaar: 1 euro

EXCLUSIEVE KERSTBRUNCH Geniet op Tweede Kerstdag van een exclusieve brunch met uniek uitzicht in Cube design museum in Kerkrade. Op de penthouseverdieping Cube Top Floor serveren we een smakelijke brunch van zowel koude als warme gerechtjes aan tafel. Na de brunch volgt een bezoek aan Cube design museum.

De kerstbrunch is inclusief toegang tot Cube design museum. Breid uw bezoek uit met één van de spectaculaire voorstellingen in Columbus earth center vanaf 3,50 euro per persoon.

26 december, 11.00 – 17.00 uur Cube design museum Museumplein 2, Kerkrade 045 567 6010 cubedesignmuseum.nl Open di-zo 10.00 – 17.00 uur, in de vakantie ook op ma open, gesloten 24 & 25 dec en 1 jan, op 31 dec tot 16.00 open Volwassenen (vanaf 13 jaar) 32,50 euro, kinderen (t/m 12 jaar) 22,50 euro, kinderen t/m 3 jaar gratis; Museumkaart-houders ontvangen 5 euro korting op dit arrangement

podium \ december 2018

de �erstvakantie

cultuur

podium \ december 2018

14

Willy Minders in zijn atelier © Emile Van Dorenmuseum

L'atelier, Willy Minders © privécollectie

WILLY MINDERS (1913-1977) SCHILDER, BEELDHOUWER, FOTOGRAAF Een eeuw lang, vanaf 1840, was Genk een station d’artistes. Meer dan 300 kunstenaars vonden er inspiratie in het Kempische landschap, voor de steenkoolindustrie het aanzicht ervan voorgoed veranderde. Vandaag duikt het Emile Van Dorenmuseum onder in het leven en werk van een kunstenaar die nog terugkeek naar deze rijke traditie, maar tegelijk ook de nieuwe, industriële realiteit in zijn oeuvre verwerkte.

Willy Minders (1913-1977).

Schilder, beeldhouwer, fotograaf.

Emile Van Dorenmuseum – Huis van landschap en kunst, Genk. emilevandorenmuseum.be Nog t/m 27 januari 2019

Zijn naam is Willy Minders (1913-1977), en hij behoort tot de vierde generatie van kunstenaars in de geschiedenis van Genk als kunstenaarsoord. Hij was een van de belangrijkste overgangsfiguren die de traditie in de jaren na de Tweede Wereldoorlog verankerde in Genk: geen kunstenaars meer die van heinde en ver de Kempense heide en moerassen opzochten, maar lokale kunstenaars en kunstkringen die het roer in eigen handen namen.

Minders, geboren in Hasselt en getogen in Genk, toonde al op jonge leeftijd een groot artistiek talent. Na een tweejarige opleiding bouwkunde in Doornik, schreef hij zich op achttienjarige leeftijd in aan de Académie des Beaux-Arts in Brussel. Hij bleef er twee jaar. Op vraag van zijn vader keerde hij terug om te helpen in de fotozaak. Fotostudio Minders was intussen een begrip in Genk. De honderden communie-, trouw- en portretfoto’s in de tentoonstelling laten zien waarom.

Het schilder- en beeldhouwwerk van Minders krijgt in de kamers van villa Le Coin Perdu, thuishaven van het Emile Van Dorenmuseum, de hoofdrol.

Minders was een groot bewonderaar van landschap­ schilders Emile Van Doren en Armand Maclot die, afkomstig uit respectievelijk Brussel en Antwerpen, intussen uitgegroeid waren tot dé iconen van het station d’artistes Genck. Minders volgde in hun spoor en verheerlijkte talloze malen het nog ongeschonden Kempische landschap, vaak in de omgeving van natuurgebied De Maten.

Maar ook de industriële transformatie van Genk inspireerde hem: de mijnbouw en de mijnwerker, staalfabriek ALZ en de Fordfabrieken kregen in zijn schilderijen én foto’s een hoofdrol. Veelzijdig als hij was, schilderde hij bovendien stillevens, interieurs en religieuze taferelen. Ook in zijn portretten - vaak gemaakt in opdracht - bereikte Minders een groot meesterschap. Het zijn echter vooral de intieme, trefzekere portretten van zijn eigen dochters, echtgenote en moeder die een intrigerende kunstenaarsziel ontsluieren.

podium \ december 2018

CULTUURAGENDA

a

15

Olivier Theyskens voor Nina Ricci, H/W 2008-09 © Marleen Daniëls

in 1984. Van 6 november t/m 17 februari in het Design Museum. designmuseum.nl DIEPENBEEK > Euregionale Architectuur Prijs.

Tentoonstelling. Op 19 november t/m 14 december op Campus Diepenbeek, Agoralaan.

Mercedes-Benz, 300 SL, 1954

ARCHITECTUUR, DESIGN&MODE AKEN > Pattern and Decoration – Ornament als Versprechen.

Overzicht van enerzijds patchwork en decoratieve patronen en politieke emancipatie anderzijds. Van 21 september t/m 13 januari. LuForm Meets Reciprocity. Een coöperatie met de Design-Triënnale in Luik. Van 2 oktober tot 10 maart in Ludwig Forum Aachen. ludwigforum.de DEN BOSCH > Toen Emmy, nu Gijs. Enkele ontwerpen (sieraden) van Emmy van Leersum en Gijs Bakker, haar partner tot haar vroege dood

DÜSSELDORF > Cars. Driven by Design.

Overzichtstentoonstelling over sportauto’s van de jaren ‘50 tot ‘70.

Van 27 september t/m 10 februari in Stiftung Museum Kunstpalast. smkp.de EINDHOVEN > Jean Cocteau – Metamorphosis.

Overzicht van de veelzijdige kunstenaar en ontwerper Jean Cocteau (1889-1963). Van 30 oktober t/m 5 januari. Clean Revolution, design for a better world. Een 40-tal Nederlandse ontwerpers presenteert producten, projecten en concepten die bijdragen aan een circulaire economie. Van 30 oktober t/m 5 januari .T-Slagerij Bron van Doen en Victoria Ledig.

Een collectie touwen en andere producten gemaakt van oude T-shirts. Van 30 oktober tot 5 januari in Yksi Expo. yksi.nl HASSELT > Backstage/Frontstage. Een

blik achter de schermen van de modeshow. Van 22 september t/m 17 maart in het Modemuseum. modemuseumhasselt.be KERKRADE > Luxe? Vergaap je aan de meest exclusieve luxe-objecten.

Van 22 september t/m 14 april in Cube design museum. cubedesignmuseum.nl ROERMOND > Akaratos. Textiele werken van Marjan Eggels, geïnspireerd op een sjabloon van Pierre Cuypers.

Van 8 september t/m 13 januari in het Cuypershuis. Op 2 december tussen 12.00 en 16.00 uur meet & greet met de ontwerpster. cuypershuisroermond.nl

O

BEELDENDE KUNST AKEN > Die Erfindung der Neuen Wilden. Overzichtstentoonstelling van één van de laatste grote kunstbewegingen van de 20ste eeuw. Van 11 oktober t/m 10 maart in Ludwig Forum Aachen. ludwigforum.de

√

podium \ december 2018

16

fotografie

> Schweben statt Stürtzen.

Werk van Ton Slits. Van 11 november t/m 29 december in Raum für Kunst. sparkasse-aachen.de > Chambre privée. Vlaamse meesters uit de woonkamer van een verzamelaar. Van 8 november t/m 3 februari in Suermondt-Ludwig-Museum. suermondt-ludwig-museum.de >büro komplex - Die Kunst der Artothek im politischen Raum. Een overzicht van kunst aangeschaft door het ministerie van cultuur en wetenschap in Nordrhein-Westfalen. Van 27 oktober t/m 28 april in Kunsthaus NRW Kornelimünster. kunsthaus.nrw BERGEN > Tijd van Stilte. Met werk van o.a. Brita Seifert, Dick van Heerde, Hub Pollen, Nanna Klerk en Jan Kootstra. Van 4 november t/m 12 januari in Galerie Pictura in Aijen. galeriepictura.nl BONN > Der Flaneur – Vom Impressionismus bis zur Gegenwart. Werken van 68 nationale en inter­nationale kunstenaars waaronder Vincent van Gogh, Camille Pissarro, August Macke, Ernst Ludwig Kirchner, George Grosz en Brassaï. Van 20 september t/m 13 januari. Sweets / Quilts / Sun. Films, installaties en tekeningen van Ulla von Brandenburg, geïnspireerd op folklore, theater en circus. Van 1 november t/m 24 februari in Kunstmuseum Bonn. kunstmuseum-bonn.de BRUSSEL > Theodoor van Loon – een Caravaggist tussen Rome en Brussel. De expo brengt je voor de allereerste keer in aanraking met het oeuvre van een van de eerste schilders uit de Zuidelijke Nederlanden die zich verregaand liet beïnvloeden door de kunst van Caravaggio. Van 10 oktober t/m 13 januari. Beyond Klimt.

Bekijk de Centraal-Europese gebieden in volle verandering door de blik van Gustav Klimt, Josef Capek, Egon Schiele, Oskar

Azerbaijan, 1999 © Josef Koudelka / Magum Photos

France, 1987 © Josef Koudelka / Magnum Photos

√

17

Magnum fotograaf Josef Koudelka (1938 Tsjechië, Frans genaturaliseerd) fotografeert al jaren op panoramisch formaat het landschap in de wereld. Dit heeft hem bewust gemaakt van de kwetsbare relatie die de mens heeft met zijn natuurlijke omgeving. Koudelka begint in 1986 met een panoramische fotocamera te werken als hij uitgenodigd wordt om deel te nemen aan het DATAR project dat twintig fotografen vraagt om het Franse landschap te documenteren. Dit zorgt voor een fundamentele verandering van zijn fotografiestijl. Het resultaat is een serie foto’s van de catastrofale staat van het natuurlandschap. In 1990, als Tsjechoslowakije los is van de Sovjet-Unie, keert Koudelka terug naar zijn vaderland. Daar fotografeert hij de Zwarte Driehoek, een regio met zware industrie die in Duitsland, Polen en de Republiek Tsjechië ligt. Voor Koudelka is absolute vrijheid een must. Daarom werkt hij zelden in opdracht en alleen dan wanneer hij complete vrijheid krijgt.

T/m 27 januari in Museum Helmond in Kunsthal Helmond, F.J. van Thielpark 7. museumhelmond.nl

podium \ december 2018

DE ZWARTE DRIEHOEK

Talent in beeld

podium \ december 2018

18

Kokoschka, László Moholy-Nagy en 75 andere kunstenaars. Van 21 september t/m 20 januari in BOZAR. bozar.be DEN BOSCH > Jan Sluijters. De wilde jaren.

Expositie die de focus legt op het vroege werk en laat zien hoe hij zich onder invloed van de nationale én internationale moderne kunst ontwikkelde tot een toonaangevende modernist.

Van 17 november t/m 7 april in Het Noordbrabants Museum. hetnoordbrabantsmuseum.nl

LIWI FOTO

> Killing Time. Expositie van Atelier Van Lieshout. Van 22 december t/m 17 februari vanaf 15:00 uur in de Willem Twee Kunstruimte. willem-twee.nl

Tijn Bosch (Maastricht, 2004) is een van de vijf

jonge Limburgse talenten die vanaf december te zien zijn in het programma Talent & Co op L1 TV. Hij werd gescout via Kunstbende Limburg, waar hij in 2017 voor het eerst aan deelnam. “Toen ik tien was, begon ik met DJ’en. Daarvoor luisterde ik wel al veel dance en electromuziek en bekeek ik op YouTube alle optredens van grote namens als DJ Hardwell en Martin Garrix. Ook kreeg ik een keer les van een lokale DJ. Toen ik op een avond thuiskwam van de voetbaltraining, namen mijn ouders me mee naar boven en daar stond een echte DJ-set!

Een moment om nooit te vergeten. Na een paar weken goed oefenen draaide ik al mijn eerste feest in Genhout, het dorp waar ik woon.” In 2017 won Tijn in Landgraaf de Nederlandse DJ Kampioenschappen in de categorie tot 18 jaar. Optreden doet hij onder de naam DJ T12. “Mijn leukste optreden tot nu toe vond ik Castle of Love vanwege de sfeer en de aardige mensen.

Ook het schoolfeest met Kerst in Club Mondial was super.

Ik mocht toen een setje draaien en iedereen ging helemaal los.” De afgelopen tijd werd Tijn voor Talent & Co regelmatig gevolgd door camera’s en gecoacht op het gebied van social media en produceren. Op 5 januari staat hij samen met de vier andere kandidaten op het podium van Theater Kerkrade voor een speciale slotavond. Daarbij wordt de FSI Talent Award en 2.000 euro uitgereikt aan het talent dat zich het meest heeft ontwikkeld. “Ik kan er nog niet veel over zeggen, maar ik wil er een grote show van maken. Die avond zal ik ook mijn eerste eigen track voor het eerst laten horen.”

Meer op www.hklimburg.nl/talent

Het Huis voor de Kunsten Limburg brengt met deze rubriek talenten uit de Limburgse cultuursector in beeld.

DÜSSELDORF > Anthony Cragg. Grote sculpturen van de Brit, gecomplementeerd door werken op papier. Van 6 september t/m 10 februari. Walter Ophey. Eerste overzichtstentoonstelling sinds 1991 van de schilder en graficus.

Van 13 september t/m 13 januari in het Stiftung Museum Kunstpalast. smkp.de

> Paul Klee: A Collection Travelling Around the World.

Een proloog op “museum global”.

88 Werken laten de cultureel en politiek gemotiveerde reizen door bijna 40 steden tussen 1966 en 1985 zien. Van 13 oktober t/m 10 maart.

Museum global; Microhistories of an Ex-centric Modernism.

Een selectie van artistieke manifestaties vervaardigd tussen 1910 en 1960 in Japan, Georgië, Brazilië, Mexico, India, Nigeria en Libanon. Van 10 november t/m 10 maart in K20 Grabbeplatz. kunstsammlung.de EINDHOVEN > Hans Stevens. Schrijvendtekenende verkenning van de wereld door Hans Stevens op een oneindig aantal vellen papier. Van 27 november t/m 10 februari. With Pride. De expositie toont – en viert – de strijd en de emancipatie van de lgbti-beweging. Van 17 november tot 3 februari.

Positions #4. Vier kunstenaars in dialoog. Van 1 december t/m

Tijd van Stilte

Met werk van o.a. Brita Seifert, Dick van Heerde, Hub Pollen, Nanna de Klerk en Jan Kootstra T/m 12 jan, di t/m za 14.00-17.00, en op afspraak

Galerie Pictura Aijenseweg 16b 5854 PT Aijen gem. Bergen L. galeriepictura.nl

28 april. The Making of Modern Art. Deze presentatie integreert moderne meesterwerken in een experimentele ‘making of’ van de klassieke canon van moderne kunst.

Tot januari 2021. The Way Beyond Art. Aan de hand van drie thema’s - Land, Thuis en Werk - toont de expositie kunstwerken waarmee we nieuwe perspectieven op onze hedendaagse wereld ontwikkelen.

Tot januari 2021 in het Van Abbemuseum. vanabbemuseum.nl ESSEN > Uncannily Real. Magisch realistische Italiaanse schilderijen uit de jaren twintig. Van 28 september t/m 13 januari in Museum Folkwang. museum-folkwang.de GENK > Willy Minders (1913-1977).

Schilder, beeldhouwer, fotograaf.

Minders is dé overgangsfiguur tussen de kunstenaars die van heinde en ver Genk opzochten voor WOII en de kunstenaars en kunstkringen die daarna het roer overnamen. Van 23 september t/m 27 januari in het Emile Van Dorenmuseum. emilevandorenmuseum.be HASSELT > It looks like nothing was found at this location. Met werk van Debby Huysmans, Annelies de Mey, Marie Snauwaert en Lars Kwakkenbos. Van 9 december t/m 17 februari. Damaged goods.

Barbara Vandendriessche. Van 9 december t/m 17 februari. Ich bin

HEERLEN > MINE. Afsluitende expositie door Artist in Residence Marieke Coppens. Van 1 juli t/m 2 december.

Nomadic Mountains. Over hoe de mensheid bescherming en toevlucht zoekt in onherberzame orden. Van 1 juli t/m 2 december. Aad de Haas: Weet je nog? Selectie uit de Aad de Haas-collectie van Schunck. Van 17 augustus t/m 16 december in Schunck. schunck.nl > Copy/Paste-Remix. Met origineel werk uit de collectie Schunck en de interpretatie van de zeven deelnemende kunstenaars ernaast.

Van 13 augustus t/m 14 december in het Stadhuis. schunck.nl HEINSBERG > Gerlinde Zantis Chaussée d´formée. Kleurpotlood en pasteltekeningen uit Zuid-Frankrijk.

Van 17 maart t/m 5 mei in het BEGAS HAUS. begas-haus.de HELMOND > Lyrische abstractie. Een omvangrijk deel van de collectie Roef-Meelker met werk van o.a. Karel Appel, Asger Jorn, André Masson, Nicolaes de Staël en Barbara Hepworth.

Van 22 september t/m 17 maart in het Museum Helmond. museumhelmond.nl

afgestudeerden van de Textiel- en Design Kunstacademies Maastricht en Rotterdam. Van 28 oktober t/m 6 januari in het Museum de Kantfabriek. museumdekantfabriek.nl

Schilderijen en mixed media van een hoog persoonlijk en energetisch niveau. Van 20 januari t/m 20 januari in het cultuurcentrum. ccmaasmechelen.be

KEULEN > Gabriele Münter – Painting to the Point. Meer dan honderd schilderijen die voor het eerst getoond worden van één van de oprichters van de groep Der Blaue Reiter. Van 15 september t/m 13 januari in Museum Ludwig. museum-ludwig.de

MAASTRICHT > David Lynch: Someone is in my House. Selectie van zijn vroege korte films, waaronder het academiewerk Six Men Getting Sick (1967), schilderijen, fotografie, werken op papier, (geluids) installaties en sculpturale werken.

Van 30 november t/m 28 april.

Beating around the bush #5.

Vijfde editie van onderzoekende collectiepresentatie met o.a. werk van Edward Lipski, Johan Tahon en Helen Verhoeven. Van 26 januari t/m 2 december. Een Postume Samenwerking - Ine Schöder en haar archief. Van 25 januari t/m 19 mei. Dan Walsh - Pressing Matter. Een nieuwe horizon voor abstracte schilderkunst.

Van 25 januari t/m 5 januari 2020. Schatkamer Neutelings.

Tentoonstelling op het gebied van West-Europese middeleeuwse sculptuur en kunstnijverheid.

In het Bonnefantenmuseum. bonnefanten.nl

LUYKSGESTEL > KunstWinterSale. Permeke, Rooskens, Lucebert, Alechinsky, Appel, Berkulin, Panamarenko, Bervoets, e.v.a. Op 2, 9, 16 december van 13.00 tot 17.00 uur in Galerie Elzenhoeve. elzenhoeve.eu MAASMECHELEN > 100 jaar WOI – Oorlogsmachinerie en bevrijding.

Tentoon­stellingsmaker Marc Milissen creëert een fascinerende interactieve tentoonstelling. Van 24 september t/m 19 december.

Overzichtsexpo Tejo Van den Broeck. Deze schilder viel met zijn persoonlijke aquarellen meermaals in de prijzen. Van 2 december t/m 2 december. Marc Claes – Overzichtstentoonstelling.

> Stucco Storico: het verhaal achter een ambacht. Deze tentoonstelling toont het bijzondere

KunstWinterSale

Permeke, Rooskens, Lucebert, Alechinsky, Appel, Berkulin, Panamarenko, Bervoets, e.v.a.

Op 2, 9, 16 dec, van 13.00-17.00, en op afspraak Galerie Elzenhoeve Elsendijk 1 5575 XG Luyksgestel elzenhoeve.eu

werk van drie stuccatori Thomas Vasalli, Joseph Moretti en Petrus Nicolaas Gagini, welke interieurs van het destijds bijzonder populaire sierstucwerk voorzagen. Van 24 november t/m 24 maart in Bureau Europa. bureau-europa.nl > Scherven brengen geluk.

Keramiek schalen en schaaltjes.

Op zaterdagen van 14.00 uur tot 17.00 uur en op afspraak. Van 17 november t/m 6 januari in Galerie Schuwirth & Van Noorden. schuwirthenvannoorden.nl > Tapas I. Groepstentoonstelling van Marc Prat, Alberto Romero, Ana Garcia, Fiona Weedon en Josep Maria Codina. Van 1 december t/m 6 januari in PontArte. pontarte.com

HEYTHUYSEN > Wiegelied. Door sensoren aangestuurde installatie van José Fijnaut. Van 7 december t/m 25 februari in de Missiekapel. missiekapel.nl

> Stad en Land. Overzichts­ tentoonstelling van Irene Levy. Stad, natuur en portret. Van 7 november t/m 31 januari in AZM Herstelzorg. bezoekmaastricht.nl

HEUSDEN-ZOLDER > Hermetisch Zwart. Een twintigtal internationale kunstenaars vertolken wat zich op het einde van het jaar afspeelt in de natuur. T/m 27 januari in Galerie De Mijlpaal. galeriedemijlpaal.com HORST > Textiel leeft. Tien textiel­ kunstenaars presenteren nieuw werk als vervolg op de publicaties in het overzichtsboek van Ellen Bakker Textielleeft! Van 28 oktober t/m 30 december. MOP-UP2. Werk van vijf

19 podium \ december 2018

waldviertel. Carla Kogelman. Van 9 december t/m 17 februari in het cultuurcentrum. ccha.be

> Vergezichten. Schilderijen door Fien Berkers, fotografie door Bert Wijnen en lichtdesign door Shadi Mouslli. Van 23 november t/m 3 maart in Galerie Ut Glaashoes. radar.org/ut-glaashoes > Currents #6: Good Intentions.

Persoonlijke verhalen en politieke statements samengebracht rond thema’s als identiteit, jeugd en culturele tradities. In samenwerking met Z33. Van 14 december t/m 10 februari in Marres. marres.org Suite AB (E), 2018, Dan Walsh © Courtesy Paula Cooper Gallery, New York

√

podium \ december 2018

20

CENTRE CÉRAMIQUE MAASTRICHT • 2 dec – 24 feb PESTEN Fotoserie van Susan Leurs over de impact van pesten Tentoonstelling • Zo 2 dec De afwisselende klanken van la

NOORBEEK > KunstProeven. Met werk van o.a Hans Keuls, Gerrie Severens, Enrico Ingenito, Vivianne Schuijren en Wim Mestriner. Van 11 november t/m 23 december op zondagen van 14.00 uur tot 17.00 uur in Beeldentuin Galerie Mestriner. beeldentuingaleriemestriner.nl

Muze Kooroptreden • Di 4 dec Scheidingscafé: • Prettige Feestdagen?! • Do 6 dec Letters bij de lunch - Lezen onder de boom • Zo 9 dec Rondleiding door tentoonstelling Pesten door fotografe Susan Leurs • 4 dec t/m 31 mrt Meer dan je

REUVER > Cees de Gast. Naast het overige werk staan van oktober t/m december de metaal reliëfs van Cees de Gast ‘in the picture’. Elke vrijdag van 12.00 tot 17.00 uur.

Rijksweg 12.

situatie Mini-expo • 11 dec t/m 6 jan I am so Angry (I Made a Sign) Mini-expo — Meer informatie: centreceramique.nl

KUMULUS MAASTRICHT

ROERMOND > Panorama Joep Nicolas.

Overzicht van de omvangrijke productie van de nationaal en internationaal bekende glazenier Joep Nicolas. Van 28 september t/m 10 februari in het Historiehuis. roermondglazeniersstad.nl

• Za 1 dec Speculaasconcert • Zo 16 dec Workshop Kumulus Kerstspecial • Zo 16 dec EIGENWERK ’18 – DANS Presentatie ODM/IDA • 17 t/m 21 dec Kijklessen week bij de Talentenopleiding Dans / ODM/IDA! — Meer informatie: kumulus.nl

NATUURHISTORISCH MUSEUM MAASTRICHT

TEGELEN > Jus de céramique – glazuurgeheimen. Een interessante selectie glazuurkunstenaars uit heel Europa. Van 14 september t/m 13 januari in Keramiekcentrum Tiendschuur Tegelen. tiendschuur.net TILBURG > Infinity and Surrealism. Werk van de Artist in Residence Iwona Rozbiewska. Van 5 november t/m 16 december in AiR Tilburg. seafoundation.eu

• 8 dec t/m 21 april Microsculpture - The insect photography of Levon Biss Tentoonstelling • Za 8 dec Opening tentoonstelling Microsculpture - The insect photography of Levon Biss • Za 8 dec (On)zichtbare

>Fields of Joy. Ruimtevullende abstract geometrische werken van Piet Dieleman, Jan van der Ploeg en Beat Zoderer. Van 4 november t/m 16 december in PARK. park013.nl

beestjes Workshop • Wo 19 dec Een magisch insect op papier Workshop — Meer informatie: nhmmaastricht.nl

∞

VALKENBURG > Herinneringen. Jet Nuij onderzoekt in haar textielen werken het proces van herinneren, verlies, rouw en transformatie.

Van 30 september t/m 7 januari.

De collectie van Maarten en Reina Van Bommel van Dam. Met o.a. werk van Ger Lataster, Aad de Haas en Pieter Defesche.

Van 21 oktober t/m 20 januari in het Museum Land van Valkenburg. museumlandvanvalkenburg.nl

Werk van Piet Dieleman en Beat Zoderer

VELDHOVEN > Our Legacy II. Werk van Esther Schaminée, Dagmar Marent, Meike Kurella, Kevin de Vries, Max van de Meulegraaf en Fatima Beker. Van 21 oktober t/m 2 december in De Kunstpraktijk. dekunstpraktijk.nl VENLO > Oerisch. Unieke recente keramische beelden van Lei Hannen.

Uitgevoerd in Raku en sinter-engobe technieken. Van 4 september t/m 2 december in d’n Horstgraaf, Auxiliatrixweg 35. leihannen.nl VENRAY > Onderweg. Solo expositie met werk van Ellie Munten, georganiseerd door Stichting Cultura Venray. Open op vrijdag, zaterdag en koopzondagen. Van 9 november t/m 6 januari in Pop-Up Galerie LIHVE, hoek KapelaanspadSchoolstraat. elliemunten.com WUPPERTAL > Eva Hild – Entity. De eerste solotentoonstelling in Duitsland van deze Zweedse. Van 18 augustus t/m 27 januari. Bogomir Ecker – Skulptur. Bekend van sculpturale interventies in de stad, ruimtevullende installaties en objecten die op de achtergrond blijven. Van 23 september t/m 17 februari in Skulpturenpark Waldfrieden. skulpturenpark-waldfrieden.de > Paula Modersohn-Becker – Zwischen Worpswede und Paris. Meer dan 20 werken van deze voorloopster van het expressionisme. Van 9 september t/m 6 januari in het Von der HeydtMuseum. vdh.netgate1.net

O

FOTOGRAFIE &FILM AKEN > Foto-Zeiten – Die Anfänge der Fotografie in Aachen. Foto’s uit Aken gemaakt tussen 1860 en 1902.

Van 12 oktober t/m 27 januari in het Internationales Zeitungsmuseum. izm.de > Videoarchiv 04: Die Belgier. Les images immatérielles. Videowerk uit België van de vroege jaren ‘70 van o.a. Leo Copers, Hugo Duchateau, Jacques Lennep und Jacques-Louis Nyst. Van 9 november t/m 24 maart in het Ludwig Forum. ludwigforum.de > Marc Riboud – Meine Bilder sind Notizen. Fotografie uit vijf decennia. Van 6 oktober t/m 6 januari in het Suermondt-Ludwig-Museum. suermondt-ludwig-museum.de DEN BOSCH > Binnenkijken met Thijs Wolzak.

Tussen september 2011 en januari fotografeerde Thijs Wolzak 248 keer Nederlanders in hun interieur. De expositie toont een selectie van 23 beelden. Van 13 oktober t/m 17 februari in het Design Museum. designmuseum.nl > World Press Photo. Expositie van de prestigieuze competitie voor journalistieke fotografie.

Van 17 november t/m 9 december in de Willem Twee Kunstruimte. willem-twee.nl DÜSSELDORF > Cao Fei. Eerste grote solotentoonstelling van deze digitale media en netwerk­

HELMOND > Josef Koudelka. Zo’n 35 beste foto’s van industrie­landschappen in Europa, de VS en Zuid-Amerika van Magnum fotograaf Josef Koudelka. Van 16 oktober t/m 27 januari in Museum Helmond. museumhelmond.nl KEULEN > Doing the Document: Photographs from Diane Arbus to Piet Zwart. The Donation Bartenbach. Werken van vele bekende fotografen, beïnvloed door het Duitse Rijnland vanaf de jaren ‘60 tot in de jaren ‘90. Van 31 augustus t/m 6 januari. Alexander von Humboldt, Photography and Legacy. Twee van de oudste fotoalbums welke Humboldt cadeau heeft gekregen in 1844 en 1858. Van 13 oktober t/m 27 januari in Museum Ludwig. museum-ludwig.de MAASTRICHT > Microsculpture - The insect photography of Levon Biss. Een groot aantal blow-ups van insecten van de Britse fotograaf Levon Biss. Van 8 december t/m 21 april in het Natuurhistorisch Museum. nhmmaastricht.nl MONSCHAU > SHIFT-Kabinettausstellung.

Andreas Magdanz brengt architecturale ‘Unorte’ in kaart die het onheilspellende van anonieme macht-uitoefening uitstralen. Van 25 november t/m 16 december in KuK der StädteRegion. shift-photo.com > Fotografie uit Deutschland, China & USA. Werk van STERNfotograaf en medeoprichter van GEO Max Scheler. Van 28 oktober t/m 18 december in KuK der StädteRegion. kuk-monschau.de ROERMOND > Tijdsbeeld. Reisfotografie van Pierre Cuypers en regiofotografie van Franco Gori. Van 24 november t/m 5 mei in het Cuypershuis. cuypershuisroermond.nl SITTARD-GELEEN > Luuj van Zitterd. Amateur­ fotografen Ria Cox en Marion

Willemsen maakten portretten van 18 markante Sittardenaren. Van 2 september t/m 13 januari in De Domijnen. dedomijnen.nl

Timo de Rijk, directeur van het Design Museum Den Bosch, en Hans Gubbels, directeur van Cube design museum Kerkrade, schrijven hier een wisselcolumn over design en andere zaken.

UDEN > Leven in en op de Maashorst.

Expositie Fotografie. Van 16 november t/m 30 december in galerie Kunstation Uden. kunstationuden.nl

column

VAALS > Fine Art Photography Arlaque. Solo expositie over Genderneutraal. Van 4 november t/m 13 januari in de Kopermolen. dekopermolenvaals.nl

Industrial design 4.0

WUPPERTAL > Bogomir Ecker – Was das Foto verschweigt. Vroegere nachtfoto’s en Eckers ‘tableaus’ in een wisselwerking met door hemzelf geselecteerde objecten.

Van 23 september t/m 17 februari in het Von der Heydt-Museum. vdh.netgate1.net

D

O

LITERATUUR MAASTRICHT > Letters bij de lunch. Lezen onder de boom; een handreiking door Henk Groenewegen met mooie pareltjes voor de komende feestdagen. Muzikale omlijsting door Lea Linkens (piano) en Harry Beets (klarinet). Op 6 december om 12.30 uur in Centre Céramique. vlammaastricht.nl

O

DANS, MUZIEK &TONEEL BREDA > Nicole Beutler/Het Zuidelijk Toneel & Rudolphi Producties – Liefdesverklaring (voor altijd).

Cast van Nederlandse topacteurs met decennia ervaring op het podium, verklaart de liefde aan het publiek. Op 7 december in het Chassé Theater. hzt.nl > Tsjaikovski versiert Mozart.

Tjsaikovski’s Rococo Variaties

√

e ontwikkeling van industriële vormgeving is een gevolg van de tweede, technologische industriële revolutie, de serieproductie. Elk stuk is identiek, zoals door de ontwerper beoogd. Het is de vaardigheid om in één ontwerp vorm, functie en economische produceerbaarheid te verenigen. Esthetisch, praktisch, betaalbaar. De derde, digitale industriële revolutie verbreedde het aandachtsgebied, het werkveld en de mogelijkheden van industrieel ontwerpers. Toch bleef het algemene idee overeind van industriële vormgeving als productontwerp voor massa- of serieproductie.

Tijdens ’s werelds grootste technologiebeurs Hannover Messe, werd in 2011 de term Industrie 4.0 geïntroduceerd en door industriële grootmacht Duitsland twee jaar later geformaliseerd. De vierde industriële revolutie was geboren. Kunstmatige intelligentie, connectiviteit en informatisering leggen verbindingen tussen middelen, informatie, voorwerpen en mensen. Een voorbeeld. Je zit aan je ontbijttafel en vraagt je af waarom er geen multimedia zijn geïntegreerd. File informatie of nieuws direct bij de hand of je garagepoort op afstand openen zou wel handig zijn. Je maakt wat schetsen en stuurt deze naar een virtueel netwerk van ontwerpers en fabrikanten. Geavanceerde algoritmen vinden een beschikbare en op dit terrein gespecialiseerde ontwerper. Je krijgt augmented reality modellen van verschillende ontwerpen toegezonden, leuk trouwens om de vertaalslag van jouw schetsen naar een echt ontwerp te zien.

Ondertussen wordt de levertijd berekend op basis van data uit de hele keten van betrokken partijen. Op het moment dat je op de bestelknop drukt weet je dat je de volgende morgen al vroeg aan je nieuwe 'connected’ tafel zit.

Wat betekent deze nieuwe revolutie voor het ontwerpproces en de ontwerper? Het is nog te vroeg om goede antwoorden te geven op deze vraag. Wel is het zeker dat ook Industrie 4.0 alleen succesvol is als er én goede ontwerpers zijn én zij thuis zijn in alle nieuwe technologieën. Dat vergt vernieuwing in de opleidingen die waarschijnlijk alleen in (virtuele) ontwerpteams gerealiseerd kan worden. Anderzijds biedt Industrie 4.0 een creatieve kans omdat zij kan leiden tot meer persoonlijk productontwerp. Daar waar voorheen technologie serieproducten voor de massa maakte, worden nu met smart manufacturing unieke industriële ontwerpen voor elk individu bereikbaar. Niet alleen een zegen voor het terugdringen van de overdaad aan niet gebruikte spullen op onze aarde, tevens een op maat gesneden invulling van de behoeften van de gebruiker.

En de naam voor de nieuwe werkwijze voor industrieel ontwerpen?

Industrial Design 4.0.

Hans Gubbels 

21 podium \ december 2018

technologie pionier. Van 6 oktober t/m 13 januari in K21 Ständehaus. kunstsammlung.de

podium \ december 2018

22

EUROSCOOP

LUMIÈRE

GENK

MAASTRICHT

• Zo 16 dec Kids’ Day Het

• Dec - apr filmretrospectief

springkasteel, ons team en Maya De

The Films of David Lynch – A

Bij staan al helemaal klaar voor alle

Retrospective Parallel aan de

kinderen!

tentoonstelling Someone is in my House vertoont Lumière een

LANAKEN

filmretrospectief gewijd aan de films

• Zo 16 dec Kids’ Day Het

en het leven van David Lynch met

springkasteel, ons team en Maya De

filmvertoningen, documentaires en

Bij staan al helemaal klaar voor alle

lezingen over de filmmaker. I.s.m.

kinderen! • Do 20 dec Ladies’ Night

het Bonnefantenmuseum • Vanaf

Het uitje van de maand voor jou en

6 dec film Cold War Meeslepend

je vriendinnen, met de musical Mary

liefdesverhaal van regisseur Pawel

Poppins Returns

Pawlikowski (Oscarwinnaar IDA), gesitueerd in Polen ten tijde van de

MAASMECHELEN

Koude Oorlog • Vanaf 13 dec film

• Zo 16 dec Kids’ Day Het

Shoplifters Ontroerend portret

springkasteel, ons team en Maya De

van de Japanse regisseur Hirokazu

Bij staan al helemaal klaar voor alle

Kore-Eda over een klein-crimineel

kinderen! • Wo 19 dec Ladies’ Night

Japans gezin • Vr 21 dec korte film

Het uitje van de maand voor jou en

Europese Dag van de Korte Film Op

je vriendinnen, met de musical Mary

de kortste dag van het jaar vertoont

Poppins Returns

Lumière de beste korte films van het afgelopen jaar • Za 22 dec - zo 6

MAASTRICHT

jan feestelijk filmprogramma Kerst

• Zo 2 dec, 13u00 tot 17u00 De

in Lumière Leuke familiefilms,

Pieten komen naar Euroscoop

klassiekers en de beste films van het

Bovendien kies je zelf de film uit!

moment zijn dagelijks te zien. Met

• Ma 3 dec, 13u30 60 PLUS Genieten

o.a. Colette, Woman At War, Fanny &

van de film The Children Act en

Alexander, en avant-premières van

een kopje koffie/thee met iets

The Favourite, Stan & Ollie en Werk

lekkers • Do 13 dec Euroscoop Goes

Ohne Autor — Kijk voor het volledige

Opera Geniet van de prachtige

programma op lumiere.nl

operavoorstelling Don Giovanni TILBURG

DE SPIEGEL

• Zo 2 dec, 13u00 tot 17u00 De Pieten komen naar Euroscoop

HEERLEN

Bovendien kies je zelf de film uit!

• Do 6 dec, 20u00 Klanken van

• Di 4 dec, 13u30 60 PLUS Genieten

Oorsprong nogmaals op veler

van de film The Children Act en

verzoek • Vr 7 & do 27 dec 20u00,

een kopje koffie/thee met iets

zo 16 & zo 23 dec, 14u00 Todos

lekkers • Do 13 dec Euroscoop Goes

lo saben • Za 8, za 15 & vr 21 dec,

Opera Geniet van de prachtige

20u00 A Casa tutti bene • Zo 9

operavoorstelling Don Giovanni

dec, 14u00 Transit • Ma 10 dec, 20u00 Dorst inleiding en nazit ism

Meer informatie:

Palliatieve Zorg • Do 13 & za 22 dec,

euroscoop.be / euroscoop.nl

20u00 Burning • Ma 17 dec, 20u00 & ma 24 dec, 14u00 So help me God • Do 20 & vr 28 dec, 20u00 The Sisters Brothers • Vr 21 dec, 20u00, geen pauze Kom en Zie (Idi I Smotri) gerestaureerde klassieker • Za 29 dec, 20u00 zo 30 & ma 31 dec 14u00 Takara – La nuit où j’ai nagé familiefilm — Meer informatie: filmhuisdespiegel.nl

∞

Isolde Lasoen treedt op 6 december in C-mine in Genk op.

zijn een ode aan Mozart. Een prachtcombinatie met Mozarts 21e Pianoconcert door ‘huispianist’ Hannes Minnaar. Op 7 december om 20.30 uur. Scandinavisch Kerst. Kerstconcert met heerlijke Scandinavische muziek van Grieg en meesterpianist Boris Giltburg. Op 22 december om 20.30 uur in het Chassé Theater. philharmoniezuidnederland.nl > A Quiet Place. Bernstein’s enige avondvullende opera, tevens zijn laatste werk voor de bühne. Op 6 december om 20.00 uur in het Chassé Theater. operazuid.nl DEN BOSCH > philharmonie zuidnederland - Tsjaikovski versiert Mozart.

Tjsaikovski’s Rococo Variaties zijn een ode aan Mozart. Een prachtcombinatie met Mozarts 21e Pianoconcert door ‘huispianist’ Hannes Minnaar. Op 2 december om 14.15 uur. Romantische Kerst. Romantisch kerstconcert met Brams’ Vioolconcert en Tjaikovski’s Vijfde Symfonie.

Op 16 december om 14.15 uur in het Theater aan de Parade. philharmoniezuidnederland.nl > Het Zuidelijk Toneel/Lucas de Man & Oscar Kocken - Bejaarden & Begeerte. Afscheidstournee na tien jaar van dit succesvolle, intieme theaterstuk over ouderen en hun lichamelijke passies.

Op 7 en 8 december in de Verkadefabriek. hzt.nl >Debussy/Escher-dag. Met Van Ruth en Samama, Tobias Borsboom e.a. Op 1 december

om 15.00 uur. Stef Kamil Carlens.

Bekend van (dEUS, Zita Swoon, Moondog Jr.). Op 9 december om 20.30 uur. Holland Baroque & gasten. Kerstconcert: Les Cloches de Noël. Op 22 december om 19.30 uur in de Willem Twee Concertzaal. willem-twee.nl EINDHOVEN > philharmonie zuidnederland - Tsjaikovski versiert Mozart.

Tjsaikovski’s Rococo Variaties zijn een ode aan Mozart. Een prachtcombinatie met Mozarts 21e Pianoconcert door ‘huispianist’ Hannes Minnaar. Op 9 december om 14.15 uur. Romantische Kerst.

Romantisch kerstconcert met Brams’ Vioolconcert en Tjaikovski’s Vijfde Symfonie. Op 14 december om 20.15 uur. Scandinavisch Kerst. Kerstconcert met heerlijke Scandinavische muziek van Grieg en meesterpianist Boris Giltburg. Op 23 december om 14.15 uur in het Muziekgebouw. philharmoniezuidnederland.nl GENK > Isolde (XL). Isolde Lasoen (drumster bij Daan) laat je wegdromen naar zwoele Franse avonden. Op 6 december om 20.15 uur. De Kolonie MT/Hermes Ensemble - Mevrouw Bob. Tania Van Der Sanden vertelt het verhaal van een succesvolle zakenvrouw. Op 1 december om 20.15 uur in C-mine cultuurcentrum. c-minecultuurcentrum.be HASSELT > Wim Vandekeybus/Ultima Vez – TrapTown. Trip langsheen

HEERLEN > philharmonie zuidnederland - Tsjaikovski versiert Mozart.

Tjsaikovski’s Rococo Variaties zijn een ode aan Mozart. Een prachtcombinatie met Mozarts 21e Pianoconcert door ‘huispianist’ Hannes Minnaar. Op 6 december om 20.00 uur. Scandinavisch Kerst. Kerstconcert met heerlijke Scandinavische muziek van Grieg en meesterpianist Boris Giltburg. Op 18 december om 20.00 uur in het theater. philharmoniezuidnederland.nl > Nicole Beutler/Het Zuidelijk Toneel & Rudolphi Producties – Liefdesverklaring (voor altijd).

Cast van Nederlandse topacteurs met decennia ervaring op het podium, verklaart de liefde aan het publiek. Op 15 januari in het theater. hzt.nl > Music Producing Schunck* & M&D. Leer bij Schunck je eigen beats maken in 8 lessen. Op 21 november vanaf 18.30 uur. Kerstconcerten. Op 15 en 16 december van 11.00 tot 17.00 uur in Schunck. schunck.nl HELMOND > Pop Up! Elke zondagmiddag live muziek in de popzaal. T/m 23 december, telkens vanaf 16.00 uur in De Cacaofabriek. cacaofabriek.nl MAASMECHELEN > Para (D. Van Reybrouck). Acteur Bruno Vanden Broecke over de militaire interventie in Somalië (1992-1993). Op 12 december, inleiding om 19.30 uur. Johan

Heldenbergh speelt Marx. Eén van de invloedrijkste denkers kijkt terug op zijn leven. Op 8 januari, inleiding om 19.30 uur, in het cultuurcentrum. ccmaasmechelen.be > Ein kleines Kindelein.

Kerstconcert met internationaal ensemble InAlto en sopraan Alice Foccroulle. Op 16 december in de Sint-Pieterkerk Leut. ccmaasmechelen.be

Charles Esche, directeur van het Van Abbemuseum in Eindhoven, en Stijn Huijts, directeur van het Bonnefantenmuseum Maastricht, denken in deze wisselcolumn schrijvend na over beeldende kunsten.

column

> The Sea Within. Lisbeth Gruwez creëert een intense en vinnige choreografie voor 10 danseressen. Op 7 december in het cultuurcentrum. ccmaasmechelen.be MAASTRICHT > All-Star Jam Session. Looking for a night full of Jazz & Swing? All-Star Jam Sessions led by Carlo Nardozza.

Op 17 december om 21.00 uur in Cafe Charlemagne Maastricht. conservatoriummaastricht.nl > A Quiet Place. Bernstein’s enige avondvullende opera, tevens zijn laatste werk voor de bühne. Op 9 december om 14.00 uur in Theater a/h Vrijthof. operazuid.nl > Tesoro. Dit verhaal geschreven, verteld en gespeeld door Titia Brassé, wordt afgewisseld door mooie, eigen liedjes van Third house on the left. Op 1 december om 20.30 uur in het Pesthuys. pesthuyspodium.nl > Tsjaikovski versiert Mozart.

Tjsaikovski’s Rococo Variaties zijn een ode aan Mozart. Een prachtcombinatie met Mozarts 21e Pianoconcert door ‘huispianist’ Hannes Minnaar. Op 1 december om 20.00 uur in Theater a/h Vrijthof. philharmoniezuidnederland.nl > King Lear. Toneelgroep Maastricht met topcast in de klassieker van Shakespeare. Op 10 december t/m 12 december om 19.30 uur in Theater a/h Vrijthof. toneelgroepmaastricht.nl > Jubileumconcert Ensemble 88. Ensemble 88 viert haar 30 jarig bestaan. Op 13 december.

Germaine Sijstermans & Reggy van Bakel. Muzikaal en Culinair Experiment III. Op 18 december bij Intro. introinsitu.nl

√

The Pleasure of Crowds

D

e laatste weken waren bijzonder druk in het Van Abbemuseum. Eerst de Dutch Design Week (DDW), nu GLOW en beiden brengen nieuwe bezoekersgroepen binnen in het museum en onze tijdelijke dependance in het Temporary Art Centre (TAC). Ik raakte in gesprek met deze nieuwe bezoekers uit het hele land en verder; het blijkt dat een van de voornaamste redenen dat zij komen, is omdat ze nieuwsgierig zijn naar plekken waar het druk is en waar ‘het’ gebeurt. Het gaat veel minder om wat er precies te zien is, meer over de buzz en het gezelschap. Dit is de kracht en het grote plezier van festivals – zij genereren hun eigen succes door mensen samen te brengen. Hoewel er soms hier en daar wat diepgang en focus ontbreekt, hebben zij het vermogen om een korte ontmoeting met bijvoorbeeld design of licht en technologie uit te laten groeien tot een passie voor het leven.

Al deze positieve energie in en rond het museum doet de vraag rijzen of we niet meer van deze festivals nodig hebben. Ik realiseerde me al snel dat er maar weinig mainstream kunstfestivals in Nederland zijn die zich kunnen meten met een DDW of GLOW. Het meest bekend is Sonsbeek in Arnhem, maar de manifestatie heeft sinds de start in 1949 een ietwat moeilijke positie omdat het met onregelmatige intervallen plaatsvindt. De vorige editie in 2016 wordt beschouwd als een groot succes, maar tot op de dag van vandaag is de financiële situatie precair – iets dat ik maar al te goed weet, aangezien ik in het bestuur zit.

Ik vraag me af of het zin heeft om op nationaal niveau een groot kunstfestival in Nederland te organiseren. Een festival dat substantiële financiële steun krijgt van de overheid, maar ook kan rekenen op subsidie vanuit stichtingen en de private sector.

Een festival dat kunst letterlijk ‘op de kaart’ kan zetten op een nieuwe manier. Het zou niet alleen positief zijn voor de stad waarin het festival gehouden wordt, maar ook voor ieder museum en iedere expositieruimte in het hele land. Het zou een mooie en laagdrempelige toegang zijn tot de fascinerende, complexe wereld van kunst en musea. Persoonlijk denk ik dat de traditie die bijna zeventig jaar geleden in Arnhem gestart werd, een ideaal vertrekpunt zou zijn. Misschien voorbij de stadsgrenzen, maar net zo goed op iedere andere plek…

Charles Esche 

23 podium \ december 2018

orakels, weemoed, loutering en euforie met muziek van o.a. Trixie Whitley. Op 15 december om 20.00 uur. Antwerp Symphony Orchestra o.l.v. Philippe Herreweghe & Nelson Goerner (piano) - Keulen, de Rijn & Brahms. Herreweghe zet zijn Schumanncyclus verder.

Op 14 december om 20.00 uur.

Hotel Modern & Arthur Sauer - De grote oorlog. Een betere manier om oprecht stil te staan bij WO I is nauwelijks denkbaar. Op 3 december om 20.00 uur.Il Gardellino o.l.v.

Peter Van Heyghen - Bachs Weihnachtsoratorium. Hét Weihnachtsoratorium van Bach door dé barokpioniers van il Gardellino.

Op 21 december om 20.00 uur in het cultuurcentrum. ccha.be

podium \ december 2018

24

> Activity Day. Junior Classical Department Conservatorium Maastricht. Op 1 december van 09.30 uur tot 15.30 uur in het conservatorium. conservatoriummaastricht.nl

> A Quiet Place. Bernstein’s enige avondvullende opera, tevens zijn laatste werk voor de bühne.

Op 1 december om 20.00 uur in Schouwburg de Domijnen. operazuid.nl

> Fluid Festival. Met o.a. Arstidir, Reinier Baas, Codarts Bigband en meer. Van 14 december t/m 16 december in de Lutherse Kerk en de Muziekgieterij. fluidfestival.nl

> Grigorii Tadtaev en Anastasia Goldberg. Een concert voor viool en piano met werken van Bach, Paganini, Ysaye en Prokofiev. Op 2 december om 15.00 uur. Concerto die natale. Renaissance- en Barokensemble La Primavera speelt Italiaanse en Spaanse composities uit de vroege barok. Op 16 december om 15.00 uur in het Salviuskerkje te Limbricht. salviuskerkje.nl

> Maastricht Jazz Awards Finals.

Conservatorium Maastricht & Jazz Maastricht presenteren de grootste jazz wedstrijd van de Euregio. Op 11 december om 20.00 uur in de Muziekgieterij conservatoriummaastricht.nl > Music in the making. Concert door de afdeling klassiek van het conservatorium met eigen composities van de studenten. Op 12 december om 17.00 uur in de Sint Servaasbasiliek & Sint Janskerk. conservatoriummaastricht.nl > Jazz Open Night – Saxophone.

Alle saxofoon docenten en studenten zijn aanwezig om over de studie jazz op het conservatorium te vertellen. Op 3 december vanaf 20.00 uur op het Tapijnterrein. conservatoriummaastricht.nl > Limburgse Kerst. Het inmiddels vermaarde meezingconcert voor het hele gezin. Op 16 december om 14.30 uur. Scandinavisch Kerst. Kerstconcert met heerlijke Scandinavische muziek van Grieg en meesterpianist Boris Giltburg. Op 19 december om 20.00 uur in Theater a/h Vrijthof. philharmoniezuidnederland.nl > Moord bij de Helpoort. Een heerlijke avond toneel door het gelegenheids-gezelschap Leuk-Is-Anders. Van 11 t/m 26 december in het Pesthuyspodium. pesthuyspodium.nl SITTARD-GELEEN > Limburgse Kerst. Limburgse Kerst: het inmiddels vermaarde meezingconcert voor het hele gezin. Op 15 december om 19.00 uur in Schouwburg de Domijnen. philharmoniezuidnederland.nl

TILBURG > philharmonie zuidnederland Romantische Kerst. Romantisch kerstconcert met Brams’ Vioolconcert en Tjaikovski’s Vijfde Symfonie. Op 15 december om 20.30 uur in de Concertzaal. philharmoniezuidnederland.nl TURNHOUT > Orchestre Philh. Royal de Liège. Op 6 december om 20.15 uur. Needcompany. Jan Lauwers maakt een theaterbewerking van het meeslepende epos Oorlog en terpentijn van Stefan Hertmans, met Viviane De Muynck in een hoofdrol. Op 5 december om 20.15 uur. Werner Van Mechelen en Stefaan Degan. In Flanders Fields.

Op 14 december om 20.15 uur in de Warande. warande.be VENLO > Thrillertrilogie deel 1: Ik rij wel. Thriller op locatie door Toneelgroep Maastricht met het regiedebuut van filmmaker Pieter Kuijpers. Op 29 november en 30 december in het Emmaus in Tegelen. toneelgroepmaastricht.nl

O

DIVERSEN BILZEN >Limburg tussen staf en troon.

1000 jaar graafschap Loon. Expo met bijna 400 objecten over het verleden van hoofdzakelijk Belgisch Limburg. Het territorium van het graafschap Loon viel ongeveer

samen met de huidige provincie maar behoorde nooit tot de Nederlanden. Van 26 oktober t/m 10 maart op de Landcommanderij Alden Biesen. 1000jaarloon.be HEERLEN >Feestelijke opening Buurtsteunpunt. Eén aanspreek­ punt voor mensen uit de diverse Heerlense buurten. Op 14 december vanaf 16.00 uur uur in de Bibliotheek Heerlerbaan, The Flash. schunck.nl HEINSBERG >Frauen bei Glanzstoff.

Pionierswerk van de vrouwen bij Glanzstoff. Van 13 januari t/m 10 maart in het BEGAS HAUS. begas-haus.de

griezelige enge kleine beestjes van heel dichtbij bekijken. Biologe Roosje Lubrecht begeleidt je hierbij.

Op 8 december om 13.30 uur.

Kinderworkshop: Een magisch insect op papier. In deze workshop ga je aan de tekentafel aan de slag met (kleur)potlood, verf, papier en een loep. Op 19 december vanaf 14.00 uur in het Natuurhistorisch Museum. nhmmaastricht.nl THORN >Lopend Vuur. Dubbelexpositie ihk van 290 jaar Brandprocessie Thorn door het Gemeentemuseum het Land van Thorn en Stg. Abdijkerk Thorn. Van 14 oktober t/m 17 maart in het Land van Thorn en Stg. Abdijkerk. museumhetlandvanthorn.nl

KERKRADE

>CSI. De (jonge) bezoekers ontdekken als forensisch onderzoeker de nieuwste onderzoeks­technieken. Van 1 juni t/m 8 september in het Continium. continium.nl MAASMECHELEN > Medische verzorging door de steenkoolmijn in Eisden. Een overzichtstentoonstelling, die herinneringen oproepen aan het dagdagelijkse leven in de Cité. Van 19 september t/m 19 december in de Exporuimte Erfgoed. ccmaasmechelen.be MAASTRICHT > Trouble at the Opera. Lezing door Willem Bruls. Op 4 december. Goed eten. Lezing door Prof. dr. Michiel Korthals. Op 6 december. Human Rights in an unequal world. Lezing door Jean-Paul Lehners. Op 10 december. Avonturen bestaan niet. Lezing door Kleinherenbrink en Gusman. Op 12 december.

Telkens om 20.00 uur in de Aula, Minderbroedersberg 4-6. maastrichtuniversity.nl/sg > Kinderworkshop: (On)zichtbare beestjes. In deze workshop ga je

TONGEREN >Stonehenge - Voorbij het mysterie. Wat is Stonehenge eigenlijk? Waarom ligt het monument net daar? Wie liet het technologisch wonder optrekken?

Van 13 oktober t/m 21 april in het Gallo-Romeins Museum. galloromeinsmuseum.be VENLO >Parfum Varken. De expositie bestaat uit een video-installatie van Cathalijne Smulders en een geurkunstwerk van geurontwerper Tanja Schell. Van 17 november t/m 2 december. Keulsepoort 2. vanbommelvandam.nl >Emmanuel Boos vertelt... over de rol van glazuur in de hedendaagse keramische kunst. Op 16 december om 14.00 uur. Draaidemonstratie.

In het atelier. Op 30 december in Keramiekcentrum Tiendschuur Tegelen. tiendschuur.net >High Tech Romeinen. Hoe vernuftig waren Romeinse bedenksels als dakpannen, hijskranen, bruggen en aquaducten?

Van 17 juni t/m 6 januari. De diepte in. Collegereeks met Herman Pleij, Jona Lendering, Peter Raedts, Benoît Mater en Henk Stoepker. Van 16 september t/m 20 januari in het Limburgs Museum. limburgsmuseum.nl

O

25

ONDERTUSSEN IN...

podium \ december 2018

AMSTERDAM Gauguin & Laval op Martinique.

Paul Gauguin bracht in 1887 samen met zijn kunstenaarsvriend Charles Laval vier maanden op het eiland Martinique door, op zoek naar nieuwe inspiratie, weg van het - in hun ogen - te moderne en verdorven Parijs. T/m 13 januari in het Van Gogh Museum. vangoghmuseum.nl Echte luxe…. Niet eerder getoonde aanwinsten van het Stedelijk uit de afgelopen zes jaar, met o.a. een zaalvullende installatie van Erik van Lieshout en een video-installatie van Arthur Jafa. T/m 3 maart in het Stedelijk. stedelijk.nl ANTWERPEN Congo. Jo Van Severen, vader van galeriehouder Raf woonde van 1953 tot 1963 in Congo en kocht hier zijn eerste kunstwerken. De expositie toont een honderdtal werken uit de sindsdien opgebouwde verzameling.

Van 30 november tot 3 februari in Galerie Raf Van Severen. Tot 3 februari in Galerie Raf Van Severen. rafvanseveren.com BERLIJN Bestandsaufnahme Gurlitt. Sinds jaren houdt de collectie Gurlitt de gemoederen in Duitsland bezig. Hildebrand Gurlitt was kunsthandelaar tijdens het NSregime en vererfde zo’n 1500 werken aan zijn zoon Cornelius. Bij Cornelius’ overlijden in 2014 bleken de werken (deels) roofkunst te zijn.

Het onderzoek naar de herkomst is nog lang niet afgesloten, maar de Gropiusbau ontrafelt in een expositie alvast verhalen en context van zo’n 250 werken. T/m 7 januari. berlinerfestspiele.de DEN HAAG Femmes Fatales. Hoe vrouwen hun plek in de (vroeger) door mannen gedomineerde modebranche opeisten, welke visies zij ontwikkelden en hoe zij in hun ontwerpen feministische ideeën ventileerden. Vanaf 17 november t/m 24 maart in het Gemeentemuseum. gemeentemuseum.nl

Givenchy (Clare Waight Keller), ready-to-wear voorjaar/zomer 2018, Petrovsky & Ramone (foto), Maarten Spruyt (art direction), te zien in het Gemeentemuseum in Den Haag.

Expressionisme en devotie. Lang voordat in de westerse wereld spirituele en esoterische stromingen als new age en mindfulness populair worden, combineerde Alexej von Jawlensky (1864-1941) het beste uit verschillende religieuze stromingen.

De van oorsprong Russische kunstenaar ontwikkelde zich in München tot één van de belangrijkste Duitse expressionisten. T/m 27 januari in het Gemeentemuseum. gemeentemuseum.nl HAARLEM Frans Hals en de modernen. Over de invloed van Frans Hals op een generatie kunstenaars die hem tweehonderd jaar na zijn dood herontdekte als modern idool.

Bij zijn bewonderaars hoorden onder andere Édouard Manet, Max Liebermann en Vincent van Gogh.

T/m 24 februari in het Frans Hals Museum. franshalsmuseum.nl LONDEN The Art of Making Buildings. Aan de hand van zestien projecten ontsluit de tentoonstelling het oeuvre van de Italiaanse architect Renzo Piano (Genua, 1937). Hij ontwierp onder andere, in samenwerking met Peter Rice, het Centre Pompidou in Parijs.

T/m 20 januari in de Royal Academy of Arts. royalacademy.org.uk

Twee kraanvogels van Pili Pili Mulongoy, te zien in Galerie Raf van Severen in Antwerpen. © Gallery Raf Van Severen

Edward Burne-Jones. De Britse kunstenaar Eward Burne-Jones (1833-1898) wordt bij Prerafaëlieten gerekend, een groep Engelse kunstenaars van het Victoriaanse tijdperk die zich afzetten tegen de academische kunst. Burne-Jones maakte schilderijen, sieraden, tapijten en gebrandschilderd glas.

T/m 24 februari in Tate Britain. tate.org.uk Anni Albers. Groot retrospectief van Anni Albers (1899-1994). De in Berlijn geboren kunstenares studeerde in het Bauhaus waar zij specialiseerde in het weven van abstracte patronen. In 1933 emigreerde Albers naar de VS en maakte vanuit hier regelmatig reizen naar Centraal en Zuid-Amerika en deed hier veel inspiratie op uit inheemse culturen. T/m 27 januari in Tate Modern. tate.org.uk MILAAN Carlo Carrà.

Overzichtstentoonstelling van het werk van de Italiaanse schilder Carlo Carrà (1881-1966), mede-grondlegger van het futurisme. Tot 3 februari in Palazzo Reale. palazzorealemilano.it PARIJS On Air. De gevierde Argentijnse kunstenaar Tomás Saraceno krijgt carte blanche voor zijn “choreografieën en polyfonieën tussen menselijke en buitenaardse universa”. T/m 6 januari in het Palais de Tokyo. palaisdetokyo.com

Vanity, Identity, Sexuality. De Britse kunstenaar Grayson Perry heeft een naam gemaakt met zijn keramische werken met daarop o.a. handgeschreven teksten, fotografie en uitgesproken glazuren. T/m 3 februari in Monnaie de Paris. monnaiedeparis.fr ROTTERDAM Pure Rubens. Grote overzichtstentoonstelling van de olieverfschetsen van Peter Paul Rubens. Conservator Friso Lammertse: “Werkelijk alles lukte Rubens. En dat is aan zijn olieverfschetsen ontzettend goed te zien.” T/m 13 januari in Museum Boijmans van Beuningen. boijmans.nl Prix de Rome Architectuur. Het Nieuwe Instituut presenteert het werk van de genomineerden voor de Prix de Rome Architectuur 2018, Alessandra Covini / Studio Ossidiana, Bram van Kaathoven, Katarzyna Nowak en het duo Rademacher de Vries. Vanaf 19 oktober in het Nieuwe Instituut. hetnieuweinstituut.nl Dit is Cas. Vintage fotografie van Cas Oorthuys (1908-1975), een Amsterdamse fotograaf, optimist en wereldreiziger die altijd op vierkant formaat van 6 x 6 cm werkte. T/m 13 januari in het Nederlands Fotomuseum. nederlandsfotomuseum.nl 

schrijvende lezers

26 podium \ december 2018

ZL-lezeres en cultuurliefhebster Elise Oosterbaan trekt er vaak op uit. Zij houdt van afwisseling, met een voorliefde voor architectuur en industrieel erfgoed. In haar pre-pensioenleven was zij cultureel antropoloog en werkte ze in de communicatie.

Haar huidige thuisbasis is Maastricht, eerder woonde ze in Venray, Amsterdam, Nijmegen en Heerlen. In ZL Podium vertelt

Elise onderweg aflevering 8

Een ander in het oog springend modern gebouw is de Berliner Bogen van de Hamburgse architect Hadi Teherani, een kantoorgebouw dat boven het water lijkt te zweven.

Ook het kleurige stadskantoor voor stadontwikkeling en milieu in de multiculturele wijk Wilhelmsburg springt er uit.

Hamburg Hamburg telt zo’n 2500 bruggen, meer dan in Amsterdam en Venetië samen. Water alom met de Elbe, de kanalen en grachten (heten hier Fleets), de meren Binnenalster en Außenalster. Een leuke surprise: veerboten vallen ook onder het openbaar vervoer, al voor zes euro reis je een hele dag lang te water en te land.

Hamburg is met 1,8 miljoen inwoners de tweede stad van Duitsland, een van de zestien Duitse deelstaten (Bundesländer) en telt bij de drie grootste havens van Europa.

De stad biedt heel diverse architectuur: van het grote neoklassieke Raadhuis aan de markt, tot de Alsterarkaden met neo-

Elise elke maand over haar culturele ontdekkingen.

renaissance gevels, tientallen villa’s uit de Gründerzeit (19e eeuw), de beroemde Speicherstadt van midden 19e eeuw tot begin 20e eeuw, tot Jugendstil-elementen in de voetgangerstunnel Alter Elbtunnel.

De nieuwe wijk HafenCity staat vol architectonische hoogstandjes.

Het nieuwe icoon van de stad, de Elbphilharmonie (Elphi), werd in 2016 geopend. Een vroeger pakhuis vormt de basis van het gebouw.

En wat een parken en fantasievolle kinderspeelplaatsen. Neem Planten un Blomen (het Hamburgs is een plattdeutsche variant), een populair park op een glooiing vlak bij de binnenstad. Al in 1821 werd de basis van dit park aangelegd. Er is een grote speelplaats, een botanische tuin en in de zomer worden er open air concerten en theater gehouden.

Qua kunst en musea heeft Hamburg veel te bieden. Het museum Kunsthalle, bestaande uit drie markante gebouwen van klassiek tot modern, beschikt over een belangrijke kunstcollectie uit acht eeuwen en presenteert toonaangevende tentoonstellingen.

Hamburg komt relaxt over, al was ik niet bij de beruchte Reeperbahn. Er is weinig zichtbare armoede (anders dan in menig andere Duitse stad), al is die er vast ook. Wel veel zichtbare rijkdom met imposante huizen en villa’s.

Tenslotte: Ik at in Hamburg het lekkerste ijs sinds jaren, amandelijs en pruimenkaneelijs dat me herinnerde aan voortreffelijk pruimenijs in 1987 bij een boer in Hongarije.

Het waren goede jongens, ze maakten goed gerei “Een monument van het menselijk tekort.” ✶✶✶✶ Ad van Liempt in De Volkskrant

“Je kunt niet anders dan versteld staan van de nauwgezetheid waarmee de verschillende verhaallijnen een naadloos geheel vormen.”

Marnix Verplancke in Trouw

www.goedgerei.nl

kerstsfeer en vuurwerk

Romantische Kerst Dirigent Dmitri Liss / Viool Adelina Hasani Brahms / Tsjaikovski

Eindhoven | vr 14 dec 20.15 u | Muziekgebouw Tilburg | za 15 dec 20.30 u | Concertzaal ’s-Hertogenbosch | zo 16 dec 14.15 u | Theater aan de Parade

Scandinavische Kerst Dirigent Dmitri Liss / Piano Boris Giltburg Grieg / Tsjaikovski

Heerlen | di 18 dec 20.00 u | Theater Heerlen Maastricht | wo 19 dec 20.00 u | Theater aan het Vrijthof Amsterdam | vr 21 dec 20.15 u | Concertgebouw Breda | za 22 dec 20.30 u | Chassé Theater Eindhoven | zo 23 dec 14.15 u | Muziekgebouw

Limburgse Kerst

De sneeuwman en meezingconcert

Dirigent Per-Otto Johansson / Verteller Jochum ten Haaf Sittard | za 15 dec 19.00 u | Schouwburg De Domijnen Maastricht | zo 16 dec 14.30 u | Theater aan het Vrijthof

Nieuwjaarsconcerten

Dirigent Kees Bakels / Contrabas Wouter Swinkels Rossini / Mozart / Waldteufel / Kálmán / Glazoenov / Moncayo García / Bernstein / Piazzolla/Van Prooijen / Márquez Breda | do 3 jan 20.30 u | Chassé Theater Maastricht | vr 4 jan 20.00 u | Theater aan het Vrijthof Heerlen | di 8 jan 20.00 u | Theater Heerlen Tilburg | wo 9 jan 20.30 u | Concertzaal

tickets en info: philharmoniezuidnederland.nl/feestdagen