De gedachtenweefsels van Julie en vijf andere ontwerpers pagina 4
1 JANUARI 2017
cultuur agenda
cultuuragenda januari 2017
Architectuur, mode/design AKEN > Mies van der Rohe. Die Collagen aus dem MoMA. Aken eert een van zijn grootste zonen in zijn 130e geboortejaar met een tentoonstelling van zijn ontwerpen op groot formaat. Van 28 oktober t/m 12 februari in het Ludwig Forum. aachen.de
DEN BOSCH > Cult. Sieraden van jonge internationale ontwerpers. Van 15 oktober t/m 12 februari in het Stedelijk Museum. hnbm.nl
EINDHOVEN > Van wie is de straat? Vier visies op de publieke ruimte. T/m 30 april 2017. Pracht und Prinzip. Ontwerpprincipes uit het Bauhaus en de Wiener Werkstätte gecombineerd met werk uit de eigen collectie. Van 24 september t/m 26 maart in het Van Abbe Museum. vanabbemuseum.nl > Fluid Matter. Liquid and Life in Motion. Winnende projecten van de Bio Art and Design Award 2016. De kunstenaars onderzoeken de fluïditeit binnen en tussen lichamen, cellen en stoffen. Van 2 december t/m 26 februari 2017 in MU. mu.nl
ESSEN > Das rebellische Bild. Over een fotografische stroming die in de Berlijnse wijk Kreuzberg in de jaren zeventig begon, ruimtelijk en inhoudelijk ver verwijderd van het “succesverhaal” Düsseldorfer Schule. Van 9 december t/m 19 februari in Museum Folkwang. museum-folkwang.de
2
HASSELT
VENLO
> Toegepast 21: The matter of facts. De uitkomsten van één jaar werk door zes net afgestudeerde ontwerpers die begeleiding en werkbudget kregen voor de realisatie van een project. T/m 29 januari in Z33. cultuurplatform.be
> Dutch Design – Topontwerpen in de Nederlandse keramiek. Van 30 september t/m 15 januari in de Tiendschuur Tegelen. tiendschuur.net
> Label It – Trademarks in Fashion. Over identiteit en de kopie- en counterfeitindustrie in de mode. Van 1 oktober t/m 12 februari in het Modemuseum. modemuseumhasselt.be
HORNU > Lionel Jadot. Werk van Brusselse binnenhuisarchitect. Van 18 september t/m 6 december. Ceci n’est pas une copie. Design tussen innovatie en imitatie. Van 27 november t/m 26 februari 2017 in CID. cid-grand-hornu.be
KERKRADE > Meat the Future. Expositie over de toekomst van onze vleesconsumptie, met een weergave van de actuele (alarmerende) situatie en een beeld van een mogelijk, controversieel alternatief: kweekvlees. Van 10 oktober t/m 11 juni in Cube Design Museum. cubedesignmuseum.nl
Beeldende kunst AKEN > Zeitsprung. Expositie bij digitaal platform zeitsprungaachen.de over plekken in Aken die van betekenis zijn (geweest) voor de hedendaagse kunst. Tot 12 februari in het Ludwig Forum. ludwigforum.de > Niederländische Moderne – Sammlung Veendorp. Van windmolens tot bloemstillevens, ook moderne schilders bleven de thema’s uit de Nederlandse schildertraditie trouw of zochten naar nieuwe uitingsvormen ervan. Een expositie met sleutelwerken uit de collectie van de Groningse architect Jan Veendorp. Van 29 oktober t/m 5 februari in het Suermondt-Ludwig-Museum. suermondt-ludwig-museum.de
> Maasparadox. Kunstenaars, ontwerpers en architecten onderzoeken culturele veerkracht in tijden van klimaatverandering. Van 5 november t/m 22 januari in Bureau Europa. bureau-europa.nl
KEULEN > Full House. Solo-expositie Stefan Diez. Van 17 januari t/m 11 juni in het Museum für Angewandte Kunst. museenkoeln.de
von Edvard Munch bis Max Beckmann. Meer dan honderd werken van klassiek-modernen die gaan over plekken van onbehagen en angst. Van 20 oktober t/m 29 januari in het Kunstmuseum Bonn. kunstmuseum-bonn.de > Der Rhein – eine europäische Flussbiographie. Tweeduizend jaar cultuurgeschiedenis aan de hand van de Rijn. Van 9 september t/m 22 januari. Gregor Schneider – Wand vor Wand. T/m 19 februari. Eine kurze Geschichte der Menschheit. T/m 26 maart in de Bundeskunsthalle. bundeskunsthalle.de
BRUNSSUM > Manipulators. Werk van Ray & Diana kist, Arlaque, Marcel Jongen, Wiel Heemskerk en Peter van Veggel. Van 18 november t/m 22 januari in ArtHouse Limburg. arthouselimburg.nl
BRUSSEL
BONN
> A feverish era in Japanese art. Expressionisme in de jaren vijftig en zestig. Van 14 oktober t/m 22 januari. Picasso. Sculptures. Meer dan tachtig beelden van Pablo Picasso. Van 26 oktober t/m 5 maart. Congo Art Works. Populaire schilderkunst uit Congo. Van 7 oktober t/m 22 januari. The Power of the Avant-garde. Vijftien hedendaagse kunstenaars in dialoog met kunstenaars uit de historische avant-garde. Van 29 september t/m 22 januari in het Paleis voor Schone Kunsten. bozar.be
> Thomas Huber – Am Horizont. Schilderijen en architectuurmodellen van de Zwitserse kunstenaar. Van 29 september t/m 8 januari. Unheimlich. Innenräume
> De Fil(s) en aiguille(s). Werk van Portugese kunstenares Joana Vasconcelos. Van 23 november t/m 25 maart in Patinoire Royale. lapatinoireroyale.com
BEDBURG-HAU MAASTRICHT
De cultuuragenda wordt samengesteld uit items van begunstigers en adverteerders van Zuiderlucht. Bent u dat nog niet? Kijk voor de mogelijk heden op zuiderlucht.eu/begunstigers en zuiderlucht.eu/adverteren. Items voor de ZL cultuuragenda digitaal opsturen vóór de 10e van de maand naar agenda@zuiderlucht.eu.
> Natur und Kosmos. Groeiprocessen in natuur en heelal in het vroege werk van Joseph Beuys. T/m 5 maart in Museum Schloss Moyland. moyland.de
CHARLEROI > Metamorphic Earth. Multimediale installatie van Nadine Hilbert en Gast Bouschet. Panorama. Hedendaagse landschapswerken uit de collectie. Van 24 september t/m 22 januari in het bps22. bps22.be
DEN BOSCH > Heaven, Hell & Earth. Drie visionaire kunstwerken van Jake & Dinos Chapman, Piplotti Rist en Gabriel Lester. Van 24 september t/m 15 januari in het Stedelijk Museum. sm-s.nl > Dagelijks brood. Portretten en stillevens van Giovanni Dalessi. Vanaf 9 oktober t/m 22 januari in museum Slager. museumslager.com > In den ban van Bosch. Vier generaties kunstenaars van wie het werk sterk is beïnvloed door Jheronimus Bosch: Pieter Bruegel, Thé Tjong-Khing, Jan Fabre en Gurt Swanenberg. Van 29 oktober t/m 29 januari in het Stedelijk Museum. hnbm.nl
DUISBURG > Missing Sculpture. Onderzoek van Danica Dakic naar de toekomst van de sculptuur. Het resultaat: een klankinstallatie. Van 26 januari t/m 19 maart. Im Studio: Wilhelm Lehmbruck. De mooiste stukken uit de grafische erfenis van de naamgever van het museum. Van 29 september t/m 5 februari in het Lehmbruck Museum. lehmbruckmuseum.de
DÜSSELDORF > Hinter dem Vorhang. Verhüllung und Enthüllung seit der Renaissance. Von Tizian bis Christo. Voor en achter het gordijn in de beeldende kunst, van
zl xt
cultuuragenda
januari 2017
Tête Cubiste, 1917, Donas © Cedric Verhelst in de expositie The Power of the Avant-garde in Bozar in Brussel.
GENK > Trademarks. Stadstriënnale Hasselt/Genk. Multidisciplinair kunstenfestival met trademarks (logo’s, merknamen, etc) als centraal thema. Van 1 oktober t/m 8 januari op diverse locaties. stadstriennale.be > Manufactuur 3.0. C-mine Genk en Z33 Hasselt creëren werkplekken voor kunstenaars en ontwerpers die alternatieve vormen van productie en creatie voorstellen. In het kader van de stadstriënnale Trademarks. Van 1 oktober t/m 8 januari in Z33 in Hasselt en C-mine in Genk. c-mine.be
de klassieke oudheid tot nu. Van 1 oktober t/m 22 januari. German Grobe und die Düsseldorfer Malerschule in Katwijk. Van 13 mei t/m 5 februari in Museum Kunstpalast. smkp.de
> De statua - Davor und Danach. Beelden van acht hedendaagse kunstenaars, samengesteld door Didier Vermeiren. Van 12 november t/m 12 februari in KIT. kunst-im-tunnel.de
> Wolke & Kristall. Collectie Dorothee en Konrad Fischer. Van 24 september t/m 8 januari. A Dark Theme Keeps Me Here. Installaties en films door Samson Young. Van 17 december t/m 5 maart in de Kunsthalle. kunsthalle-duesseldorf.de
EINDHOVEN
> Piene. Black Melt & Light Rays. Presentatie met 26 werken, sommige nog nooit vertoond, van de mede-oprichter van de Zero-beweging Otto Piene. Van 20 november t/m 18 februari in Galerie Ludorff. ludorff.com
> Magic Centre. Installatie door Ade Darmawan, gebaseerd op de Indonesische uitgeverij Magic Centre. Van 17 september t/m 22 januari. The Initimate Earthquake Archive. Installatie door Sissel Marie Tonn. Van 11 oktober t/m 8 april in het Van Abbemuseum. vanabbemuseum.nl > Fluid Matter. Liquid and Life in Motion. Winnende projecten van de Bio Art and Design Award 2016. De kunstenaars onderzoeken de fluïditeit binnen en tussen
lichamen, cellen en stoffen. Van 2 december t/m 26 februari 2017 in MU. mu.nl > Aspect Ration. Installaties door Sjimmie Veenhuis. Van 13 november t/m 26 februari bij Piet Hein Eek. pietheineek.nl
> De kiem van een kunstenaarsoord. Beginnend bij de tekeningen van Edmond Tschaggeny (1818-1873) vertelt de expositie het verhaal van vier generaties landschapschilders die zich lieten inspireren door de Limburgse Kempen. Vanaf 16 oktober t/m 7 maart in het Emile van Doren Museum. emilevandorenmuseum.be
GENT
> Dancing with Myself. Selbstporträt und Selbsterfindung. Werken uit de collectie Pinault. Van 7 oktober t/m 15 januari in Museum Folkwang. museum-folkwang.de
> These Strangers… Painting and People. De menselijke figuur in de schilderkunst van de afgelopen veertig jaar. Van 1 oktober t/m 8 januari. Déformation Professionnelle. Nieuw werk van Nairy Baghramian. Van 26 november t/m 19 februari in het Stedelijk Museum voor Actuele Kunst. smak.be
EUPEN
HASSELT
> Ressentiment – Kulturen des Dissens. Met o.a. Awst und Walther, Dear Hunter, Elisabeth Gabriel en Daryoush Asgar. Van 25 januari t/m 23 april in ikob. ikob.be
> Manufactuur 3.0. Z33 Hasselt en C-mine Genk creëren werkplekken voor kunstenaars en ontwerpers die alternatieve vormen van productie en creatie voorstellen.
ESSEN
In het kader van de stadstriënnale Trademarks. Van 1 oktober t/m 8 januari in Z33 in Hasselt en C-mine in Genk. Z33.be > Trademarks. Stadstriënnale Hasselt/Genk. Multidisciplinair kunstenfestival met trademarks (logo’s, merknamen, etc) als centraal thema. Van 1 oktober t/m 8 januari op diverse locaties. stadstriennale.be > Drawing is Thinking, Thinking is Moving. Groepstentoonstelling over de rol van de tekening tijdens de genese van het beeld. Van 27 oktober t/m 8 januari in Ciap. ciap.be
HEERLEN > Als het zieltje erin zit. Werken van Aad de Haas. T/m 29 januari. Jumpin’ Jack Flash (2016). Muurschilderingen door Roland Schimmel die inspelen op de rusteloze beweeglijkheid van de waarneming. T/m 16 juli in Schunck. schunck.nl > Schunck collectie. Een verrassende greep uit de recente aanwinsten uit de Schunck collectie. T/m 10 februari in het Stadhuis. schunck.nl > Parkstad Limburg Prijs 2016. De twalf genommineerden van de Parkstad Limburg Prijs exposeren hun werk. Van 11 december t/m 19 maart in Schunck. parkstadlimburgprijs.nl > Expo #15. Werk van Wim Mestriner, Nathalie Schure, Imke van den Berg en Marcel van den Berg. Van 13 november tot 8 januari bij Kunstmoes. kunstmoes.nl
3
zl xt
advertorial
januari 2017
praktisch expo Cultuurplatform DESIGN presenteert
Toegepast 21: The matter of facts
PHILIPPE BREELS Palimpsest Philippe Breels wil als architect de aandacht vestigen op de huisjes van het Hasseltse begijnhof. Zijn ruimtelijke installatie maakt, door middel van projecties, de vele levens van het gebouw zichtbaar. Tegelijk toont hij op een speelse manier een geënsceneerd toekomstscenario van dit (vooralsnog) publieke gebouw. philippebreels.weebly.com
Wat is Toegepast? Toegepast, de ontwerpwedstrijd waarbij enkele net afgestudeerde ontwerpers een jaar lang begeleid worden bij hun eigen project. Ze worden ondersteund door andere ontwerpers en specialisten én ze krijgen een werkbudget om alles te realiseren. De tentoonstelling in Z33 vormt het sluitstuk. De zes Toegepast-laureaten worden bijgestaan door twee andere jonge designtalenten, Pati Petrykowska en Benjamin Sporken die respectievelijk de grafische vormgeving en de scenografie voor hun rekening nemen.
MATILDE EVERAERT 50° 55’ 90’’ N, 5° 20’ 40’’ S Als architecte laat Matilde Everaert de bouwfysica samen vloeien met tekeningen van herinneringen en fantasie. Haar werk toont het proces voorafgaand aan Toegepast 21: steeds opnieuw registreerde ze daarbij de ruimte rondom, in én naar de begijnhofhuisjes; met nieuwe details en herinneringen. Ook een maquette wordt gebruikt om haar belevingsarchitectuur op schaal te brengen, meteen ook een middel om de bouwbaarheid van haar herinneringstekeningen uit te testen. matildeeveraert.com
foto’s Kristof Vrancken
TEIS DE GREVE How to make a book Teis De Greve kocht een bouwpakket-plotter die hij volledig manipuleerde. Hij vertrekt hiervoor vanuit bestaande boeken. Door een geïntegreerde camera, scant de plotter automatisch de tekst van het boek en linkt de inhoud met beschikbare online content. Vervolgens kan de plotter extra informatie aanvullen / schrappen. Een kookboek kan zo bijvoorbeeld aangevuld worden met online kooktips of ervaringen die nuttig zijn om het recept te vervolmaken. teis.me
DRIES DEPOORTER Gradient Mediakunstenaar Dries Depoorter ontwikkelt een lichtlijn die geënt is op zijn Gradient-project. De ene webcam registreert de horizon in Zuid-Amerika, de andere in Azië. Hieruit wordt automatisch één pixel gekozen. De lichtinstallatie verbindt de twee pixels met elkaar. De Gradient-lamp herleidt op die manier twee wereldhelften tot één meter licht en verkleurt gaandeweg op het ritme van de zon én de geregistreerde pixels. driesdepoorter.be
4
De expo loopt nog tot 29 januari 2017 in Z33, Zuivelmarkt 33 3500 Hasselt Dinsdag-Vrijdag: 10u – 17u Zaterdag-Zondag: 13u – 17u Vrije toegang
JULIE VAN DEN MEUTER Tangible Julie Van den Meuter confronteert tekeningen met textiel en stelt het contrast van de modi operandi der beide disciplines op scherp. Terwijl haar tekeningen heel intuïtief en impulsief ontstaan, gaat ze bij het weven van textiel net heel berekend te werk. Met Tangible maakt Julie haar gedachtenweefsels zichtbaar. Haar grafische werk ligt verweven in het textiel en draagt bij tot het origineel lijnenspel in haar creaties. julievandenmeutter.com
WILLIAM LUDWIG LUTGENS Het geïllustreerd blad William Ludwig Lutgens presenteert zijn eigen tijding: Het Geïllustreerd Blad. De introductie van Het Geïllustreerd Blad refereert aan een tijdsbeeld van eind 19de eeuw waarbij gebruik werd gemaakt van illustraties om de informatie in te kleuren en de boodschap te ondersteunen. Eenzelfde kunst en kunde legt William Ludwig Lutgens aan de dag om maatschappijkritiek te geven. Lutgens doet het op eigengereide wijze en hanteert zijn bladspiegel als een maatschappijspiegel. williamludwiglutgens.com
zl xt
cultuuragenda
januari 2017
Vacht uit de White Partisan-serie (2013) van Magdalena Kita in het Museum Van Bommel van Dam in Venlo. foto Katja Illner
Op zoek naar Utopia verscheen. Van 20 oktober t/m 17 januari. Yto Barrada. De Marokkaanse kunstenares reflecteert op het collectieve geheugen en erfgoed van haar geboorteland. Van 30 september t/m 17 januari in Museum M Leuven. mleuven.be
LEUDAL > How does meaning get into the image? Videoinstallatie door Catharina Geraedts. Van 6 januari tot 31 maart in de Missiekapel in Heythuysen. kunstencultuurleudal.nl
LUIK > 21 rue la Boétie. Expositie over de verschuivingen in de kunsthandel en het ontstaan van de moderne kunst aan het begin van de vorige eeuw. Van 22 september tot 29 januari in La Boverie. laboverie.com
MAASMECHELEN
> Theaterexpositie. Portretten door Carmen Heemels. Van 16 november t/m 24 januari in het Parkstad Limburg Theater. plt.nl
HELMOND > Yinka Shonibare MBE. De Brits-Nigeriaanse kunstenaar Shonibare gebruikt in zijn werk vaak stoffen van de Helmondse textielfabriek Vlisco als symbool van kolonisatie en dekolonisatie. Van 20 september t/m 12 februari in Museum Helmond. museumhelmond.nl
kunst. De utopie, het verzet, de marginaliteit, de looks en andere bijzondere attitudes uit de rockmuziek hebben sinds de jaren zestig veel beeldend kunstenaars geïnspireerd. Van 23 oktober t/m 22 januari in het MAC. mac-s.be
KEULEN
HORST
> Von Dürer bis Van Gogh. 64 meesterwerken uit de collecties Bührle en Wallraf. Van 23 september t/m 29 januari in het Wallraf-Richartz-Museum. wallraf.museum
> TEX-TIEL. Wearable Art van Tiel Janssen. Tiel Janssen toont haar bijzondere kostuums en sieraden. Van 11 december t/m 9 april in Museum de Kantfabriek. museumdekantfabriek.nl
> Wir nennen es Ludwig. Jubileumexpositie t.g.v. het 40-jarige bestaan van het museum. Van 27 augustus tot 8 januari in Museum Ludwig. museum-ludwig.de
KREFELD HEUSDEN-ZOLDER
KERKRADE
> Tree of Life. De boom in de beeldende kunst. Met werk van o.a. Karin Borghouts, Patrick Ceyssens en Stijn Cole. Van 11 december t/m 29 januari in Galerie de Mijlpaal. demijlpaal.com
> Weefsel van een stad. Jet Nuij maakt nieuw werk van kledingstukken. Deze kunnen van 3 t/m 7 januari tussen 13.00 en 17.00 uur ingeleverd worden. Presentatie op 29 januari om 14.00 uur bij POST, Hoofdstraat 16. post-.sjtub.org
HORNU > Rebel Rebel Art + Rock – Expositie over de relatie van rockmuziek en hedendaagse
> Das Abenteuer unserer Sammlung I. Na een verbouwing van zes jaar heropent het museum met een rijke collectie-presentatie. Van 2 juli t/m februari 2017 in het Kaiser Wilhelm Museum. kunstmuseumkrefeld.de
LEUVEN > Op zoek naar Utopia. Meesterwerken van tijdgenoten van Thomas More van wie in 1517
> Kijken met gesloten ogen. De onzichtbaarheid van het zichtbare. Kunstenaar Paul Sochacki toont fotografie en schilderkunst in een grote overzichtsexpo. Van 15 januari t/m 24 februari in het cultuurcentrum. ccmaasmechelen.be
MAASTRICHT > Ms. Candelabra’s Platform of Light. Videokunstinstallatie door Wineke Gartz in de toren van voormalige Brandweerkazerne. Van 24 september tot 30 juni, iedere avond van zondsondergang tot 23.00 uur in de Capucijnenstraat 21. viewmaster-projects.com > Life of Ornament. Grote projecties van Sphinx-drukdecors op het Eiffelgebouw, door kunstenaars Persijn Broersen en Margit Lukács. Van 1 december t/m 30 april, iedere avond van 19.00 tot 00.00 uur. viewmaster-projects.com > X-TRA-LICHT. Werken van Jurgen Reichert. Van 18 november t/m 28 januari in Galerie Dis. Objecten van Reichert zijn in dezelfde periode in het Museum a/h Vrijthof te zien. galeriedis.nl
5
zl xt
cultuuragenda
januari 2017
Café Omania (Lüttich, 1973) van Walter Vogel in het Ludwig-Suermondt-Museum in Aken. © Walter Vogel/bpk
werk van kunstenaars die een band hebben met de Westelijke Mijnstreek. Van 17 december t/m 5 februari in Museum De Domijnen. dedomijnen.nl
TILBURG > Abstruct. Roos van Dijk, Jasper van der Graaf, Clemens Hollerer, Esther Stocker, Graphic Surgery en Sebastian Wickeroth. Van 22 januari t/m 5 maart. Loutering. Negen schilderijen van George Meertens die de basis van zijn gelijknamige boek vormen. Van 23 december t/m 8 januari in Park – Platform for Visual Arts. park013.nl
TONGEREN > Mindfuck. Tentoonstelling monumentale schilderkunst. Op 21, 22, 28 en 29 januari (vernissage 21 januari 14.00 uur) op de voormalige locatie van Global Art in het winkelcentrum Julianus. pentagoon.be
VALKENBURG
> Qassim Alsaedy. Schilderijen & Keramiek. Van 27 t/m 4 december van 11.00 tot 18.00 uur en van 5 december t/m 8 januari op afspraak in Galerie Frank Welkenhuysen. kunstexpert.com > LUMA. Werken van Jean-Marc Spaans (fotografie), Stéphane Philémont Montout (schilderijen) en Den Bar (sculpturen). Expositie i.s.m. Museum aan het Vrijthof. Van 18 november tot 19 februari in Galerie MOA. galeriemoa.nl > De subtiliteit van papier. Groepstentoonstelling met werken van en op papier. Van 11 december t/m 22 januari bij PontArte. pontarte.com > Floors & walls /from ground. Werk van Ton Boelhouwer. Van 22 oktober t/m 3 april. My Stories of Painting. Solo van de Chinese BACA-winnaar Cai Guo-Qiang. Van 30 september t/m 1 mei. Aura. Kunstenaar Hao Liang en schrijver Hu Fang in dialoog met werk uit de Bonnefantenmuseum-collectie en werk van deelenmers van de
6
Van Eyck. Van 25 november t/m 11 juni in het Bonnefantenmuseum. bonnefanten.nl > Poets of Beijing. Veertien jonge Chinese kunstenaars exposeren in de Wiebengahal. Van 26 november t/m 8 januari. Marres Currents #4. Running Time. Groepstentoonstelling van kunstenaars die recent afstudeerden in België, het Duitse Ruhrgebied en het zuiden van Nederland. Van 14 december t/m 12 februari 2017 in Marres. marres.org
MEERSSEN > Kubuswerelden. Judith WoltersVoncken geeft wereldthema’s op kubussen weer die aanzetten tot denken. Op 1, 7, 8, 14, 15, 21 en 22 januari telkens van 11.00 tot 15.00 uur in het Leopolskerkje, Gansbaan 9.
MÖNCHENGLADBACH > What Would I Do in Orbit? Multimediaal werk van Anne-Mie van Kerckhoven over de verinnerlijking van nieuwe
technologieën en media. Van 13 november tot 26 februari 2017 in Museum Abteiberg. museum-abteiberg.de
MONS > Gérard Garouste. Als rode draad voor de presentatie van Garoustes werken dient de roman Don Quichotte. Van 24 september t/m 29 januari in het BAM. bam.mons.be
NEUSS > On The Other Side. Werk van Britse beeldhouwer Richard Deacon. Van 4 september t/m 5 maart in de Langen Foundation. langenfoundation.de
NOORBEEK > Kunstgreep. Werk van o.a. Vivianne Schuijren, Carina Janssens, Hans Keuls en Wim Mestriner. T/m 15 januari in Beeldentuin Mestriner. beeldentuinmestriner.nl
SITTARD-GELEEN > Onder druk. Expositie door De Salon Sittard-Geleen met grafisch
> Kerst met kunst in de keuken. Appetijtelijke stillevens uit de kunstcollectie van Henk Hoogakker, verzamelaar én hobbykok met passie voor streekgastronomie. Van 20 december t/m 22 januari. Terugblik op een poppenleven. Sprekende en bewegende poppen van Gerda Tekstra. Van 4 december t/m 15 januari. Het Limburg van Jacques Vonk. Werk van glazenier Jacques Vonk die de ramen van vele Limburgse kerken ontwierp. Van 20 november t/m 15 januari in Museum Land van Valkenburg. museumlandvanvalkenburg.nl
VENLO > Van Bommel van Dam Prijs/ Preis 2016. Expositie van jonge, prijswinnende kunstenaars uit Nederland en NordrheinWestfalen. Van 8 oktober t/m 29 januari in Museum van Bommel van Dam. Nothing, if not Beautiful (in the City). Ter gelegenheid van het vijfenveertigjarig bestaan van Museum van Bommel van Dam zijn werken uit de collectie op diverse culturele plekken in de
zl xt
cultuuragenda
januari 2017
Gezelschap De Koe op 20 januari in CC Maasmechelen met Beckett Boulevard, een politieke komedie waarin Samuel Beckett, Hillary Clinton, David Lynch en Woody Allen samenkomen. foto Karoly Effenberger
stad te zien. Van 15 oktober t/m 26 maart. vanbommelvandam.nl
WUPPERTAL > Terry Fox – Elemental Gestures. Vertegenwoordiger van de performance en video kunst. Van 11 september t/m 9 februari. Lutz Fritsch – Cosmos. Tekeningen, objecten en foto’s. Van 9 oktober t/m 26 februari. Valérie Favre. Van 28 augustus t/m 8 januari. Giganten der Moderne. Edgar Degas en Auguste Rodin worden in een grote expositie naast elkaar gezet, twee meesters uit het impressionisme die elkaar bewonderden en benijdden. Van 25 oktober t/m 26 februari in het Von-der-Heydt-Museum. von-der-heydt-museum.de
KEULEN > Master of Beauty. Karl Schemker’s Glamorous Images. Retrospectief over de Berlijnse portret- en society fotograaf Karl Schenker (18861954). Van 10 september t/m 8 januari in Museum Ludwig. ludwig-museenkoeln.de
Muziek & theater EIJsDEN-MARGRATEN > Concert Doris Hochscheid (cello) en Frans van Ruth (piano). Met werken van de Maastrichtse componisten Joseph Hollman, Andrée Bonhomme, Alexander Batta en Jo van den Booren. Op 15 januari om 16.00 uur in de kapel van Het Ursulinenconvent in Eijsden. chrisjteijn.nl.
LEUVEN > Ecce Homo. Fotografie door Lieve Blancquaert in combinatie met collectiestukken van het museum. Van 10 juni t/m 17 januari. Mary Reid Kelley. In haar videokunst kruipt de kunstenares in de huid van historische figuren. Van 30 september t/m 8 januari 2017 in Museum M Leuven. mleuven.be
GULPEN
MAASTRICHT
Fotografie & film
> Nieuwe Oogst #2. Werk van deelnemers masterclass verhalende fotografie. Van 6 december t/m 5 maart 2017 in Centre Céramique. centreceramique.nl
van Limburgers. Van 13 november t/m 19 februari in Odapark Center for Contemporary Art Venray. odapark.nl
AKEN > Süddeutsche intern – Eine Zeitung zieht um. Vijftig foto’s van de verhuizing van de Süddeutsche Zeitung in oktober 2008 uit de binnenstad van München naar de stadsrand. Van 4 november t/m 27 februari in het Internationale Zeitungsmuseum. izm.de > Schauplätze des Lebens. Retrospectief op reportagefotografie van Walter Vogel. Van 25 augustus t/m 15 januari in het Suermondt-Ludwig-Museum. suermondt-ludwig-museum.de
> Ontgrensd. Twintig bijzondere grenssituaties in Limburg anno 1992 en vandaag. Van 2 december t/m 24 februari in Theater a/h Vrijthof.
ROERMOND > Andere tijden door andere ogen. Roermondse fotografen van 1850 tot nu. T/m 26 februari in het Historiehuis. historiehuisroermond.nl TILBURG > Future. Video-installaties door David Claerbout. Van 3 september t/m 29 januari in Museum de Pont. depont.nl
EINDHOVEN > How to motivate someone to leave voluntarily. Film en fotografie van Robert Glas over het leven van vluchtelingen in Nederland anno 2016. Van 17 november t/m 19 februari in het Van Abbe Museum. vanabbemuseum.nl
HASSELT > Face of Destruction. Fotografie door Arlaque. In januari in Galerie Lucas, Heuveneindeweg 113. Informatie via info@lucascreativ.be
Literatuur AKEN > Bijeenkomst van schrijvers. Elke eerste woensdag van de maand. Kulturhaus Barockfabrik, Löhrgraben 22. literaturbuero-emr.de
HASSELT > Retteketet Letterpret. Letters en tekeningen van Tom Schamp, Wim Hofman, Joke van Leeuwen en Harriët van Reek. Van 16 oktober t/m 11 februari in het Literair Museum. literairmuseum.be
> Gedichtendag: poëziewandeling. Langs het Poëzieparcours onder leiding van Jet van Aalst. Aanmelden en startpunt: Centre Céramique. Op 26 januari om 13.30 uur. > Poëzie aan de Maas. Met Jules Deelder, Els Dejonghe, Gijs ter Haar, Yannick Moyson en de Maastrichtse rapper Ankh de Eenling. Muzikale omlijsting door Michelle & Friends. Op 29 januari om 14.30 uur in Centre Céramique. centreceramique.nl > Schwob Leesclubfestival. Op vier bijzondere locaties met vier titels van klassieke werken uit de wereldliteratuur die onlangs opnieuw zijn uitgeven. Op 15 januari van 14.00 tot 18.00 uur. Aanmelden via libris.nl/dominicanen/schwob
TONGEREN > Timeless Beauty. Het schoonheidsideaal van de vrouw, vroeger en nu, gespresenteerd in een samenspel van werk van kunstfotograaf Marc Lagrance en Romeinse literatuur en objecten. Van 17 december t/m 30 juni in het Gallo-Romeins Museum. galloromeinsmuseum.be
VENRAY > CUL-DE-SAC. Fotografie tentoonstelling met portretten
MAASTRICHT > 11e Poëzieparcours Maastricht. Route langs 16 poëtische etalages, met dit jaar ‘humor’ als leidraad. Van 3 januari t/m 2 februari op te halen bij Centre Céramique. maastrichtboekenstad.nl > Letters bij de lunch: Humor in de poëzie. Voordrachten door leden van VLAM. Op 5 januari om 12.30 uur in Centre Céramique. vlammaastricht.nl
> Literaire Salon. Met schrijver Richard Hemker. Op 7 januari om 20.00 uur in het Pesthuyspodium. pesthuyspodium.nl
VALKENBURG > Poëziebuffet. Voordracht van gedichten en buffet, in het kader van de Week van de poëzie. Op 27 januari vanaf 19.00 uur in de Openbare Bibliotheek. dendwingel.nl
> Mosa Trio. Concert door Alexandra van Beveren (viool), Paul Stavridis (cello) en Bram de Vree (piano) met werken van Schumann, Coppens en Beethoven. Op 8 januari om 11.30 uur in herberg De zwarte Ruiter. herbergdezwarteruiter.nl
HASSELT > Kommil Foo in concert. Op 12 januari om 20.00 uur. Goldbergvariaties. Gespeeld door Jean Rondeau. Op 14 januari om 20.00 uur. Le carnaval des animaux. Door Anima Eterna Brugge o.l.v. Jos Van Immerseel. Op 15 januari om 15.00 uur. Hele dagen in de bomen. Voorstelling door Theater Malpertuis. Op 18 januari om 20.00 uur. The Lark. Jerusalem Quartet speelt concert met werk van Haydn, Prokofiev en Dvorák. Op 22 januari om 15.00 uur in het cultuurcentrum. ccha.be
HEERLEN > Magic Music Night. Met Gino & Jiri Taihuttu featuring Sanne Jansen. Op 28 januari om 20.30 uur in het cultuurhuis. ap-artevents.nl
LEUDAL > Yorick Stam. Presenteert een hartveroverende vertolking van liederen van Ramses Shaffy, Jacques Brel en eigen repertoire, begeleid door Bart Rademakers (piano) en Georges Janssen (bas). Op 15 januari om 15.00 uur in Theaterhoeve Horckerhof in Baexem. Reserveren via info@theaterhoevehorckerhof.nl.
7
zl xt januari 2017
MAASTRICHT > We Love New York: Mark Guiliana Quartet & Avishai Cohen Quartet. Twee NY sterren van de moderne jazz op één avond: trompettist Avishai Cohen en drummer Mark Guiliana. Op 16 januari om 20.00 uur in Theater a/h Vrijthof. jazzmaastricht.com > SOLO. Toneelhuis LFA presenteert monologen voorstelling. Op 13 januari om 20.00 uur. Hans, Paul en Ton. Liedjesprogramma door Hans Emmen, Paul Weelen en Ton Custers. Op 14 januari om 20.15 uur. Rugslurf. Voorstelling door theatergroep De Rode Horde. Op 28 januari om 20.00 uur in het Pesthuyspodium. pesthuyspodium.nl > Sneeuw. Voorstelling door NT Gent die een portret van Turkije schetst. Regisseur Luk Perceval baseert de voorstelling op het gelijknamige boek van Orhan Pamuk. Op 7 januari in Theater a/h Vrijthof. theateraanhetvrijthof.nl
MAASMECHELEN > Beckett Boulevard. Politieke komedie van De Koe waarin Samuel Beckett, Hillary Clinton, David Lynch, en Woody Allen samenkomen. Op 20 januari. Niet drummen. Beeldend concert door Theater De Spiegel met ritmische muziek en wonderlijk figurenspel voor de allerkleinsten van 8 maanden tot 3 jaar. Op 29 januari in het cultuurcentrum. ccmaasmechelen.be > F. Schubert: Winterreise. Deze 24 gedichten van Wilhelm Müller gezongen door bariton Thomas Bauer en begeleid op pianoforte
8
door Jos Van Immerseel behoren tot één van de hoogtepunten van het liedrepertoire. Op 26 januari in de Sint-Pieterskerk te Leut. ccmaasmechelen.be
VALKENBURG > Terugblik op een poppenleven. Sprekende en bewegende poppen van Gerda Tekstra. Van 4 december t/m 15 januari in Museum Land van Valkenburg. museumlandvanvalkenburg.nl
Diversen AKEN > Vom fauchenden Fafnir zum Fahrzeug der Zukunft. Over Akense autofabrieken rond 1900. Van 11 september t/m 19 februari in het Neues Stadtmuseum. centre-charlemagne.eu > Bilder von geflüchteten Kindern. Werken van vluchtelingenkinderen. Van 18 september t/m 8 januari in het Ludwig Forum. ludwigforum.de > Die Erforschung der Natur. Over de vroege natuurkundige collecties, een liefhebberij die de basis voor de natuurwetenschappen legde. Van 19 november t/m 26 maart in het Couven Museum. couven-museum.de > Wundern und Staunen. Kunsten rariteitenkabinetten van Akense burgers. Vanaf 7 december in het Suermondt-LudwigMuseum. suermondt-ludwigmuseum.de
cultuuragenda
zl xt
advertorial
januari 2017
Losgeweekt van het servies In Life of Ornament ontmoet cultureel erfgoed de mogelijk heden van digitale media. Het kunstenaarsduo Persijn Broersen & Margit Lukács presenteert in Maastricht twee videowerken waarin de befaamde drukdecors van de keramiekbedrijven Sphinx en Société Céramique tot leven komen. De landschaps- en bloemendecors worden groot geprojecteerd op de gevels van het monumentale Eiffelgebouw, hét icoon van de Maastrichtse keramiekindustrie. De oude drukdecors transformeren van statische ornamenten op schoteltjes, kopjes, borden en theepotten naar traag bewegende beelden die in elkaar overlopen. De ornamenten uit het archief van het Social Historisch Centrum Limburg werden met behulp van hedendaagse digitale technieken als het ware ‘losgeweekt’ van de serviezen. Life of Ornament loopt parallel aan de renovatie van het Eiffelgebouw. In de avonduren, wanneer de bouwwerkzaamheden stoppen, belichten de twee videowerken van elk 40 x 25 meter het met steigers en doek omwikkelde pand. Life of Ornament, tot 30 april 2017, iedere avond van 19.00 tot 24.00 uur. viewmaster-projects.com
foto Paul Koenen
9
zl xt
advertorial
januari 2017
Sanne Vaassen wint Parkstad Limburg Prijs
foto Klaus Tummers Invisible Present (boven) en Flags van Sanne Vaassen.
artist talk en uitreiking publieksprijs Zondag 5 maart 2017, 14.00 - 16.00 uur in SCHUNCK*, Heerlen. Kunstenaars vertellen over hun bijdrage aan de expositie Parkstad Limburg Prijs 2016. Ook wordt de publieksprijs uitgereikt. Kom naar de tentoonstelling, stem op uw favoriet en maak kans op een kunstwerk! parkstadlimburgprijs.nl schunck.nl
10
expositie T/m zondag 19 maart 2017 in SCHUNCK*, Heerlen. Het werk van Sanne Vaassen en de andere genomineerde kunstenaars wordt tijdens een gezamenlijke expositie gepresenteerd. Gratis zondagsrondleiding op 15 januari, 19 februari en 19 maart om 13.00 uur.
Sanne Vaassen is de zesde winnaar van de Parkstad Limburg Prijs. Dit is op zaterdag 10 december jl. in SCHUNCK* bekend gemaakt tijdens de uitreiking en opening van Parkstad Limburg Prijs 2016. Sanne Vaassen wint daarmee een geldbedrag van € 10.000,-. De andere kunstenaars die genomineerd waren, zijn Chaim van Luit, Charlotte Lagro, Daan Gielis, Dave de Leeuw, Elias Ghekiere, Gitte Hendrikx, Joep Hinssen, Joep Vossebeld, Karl Philips, Niek Hendrix en Tanja Ritterbekx. Sanne Vaassen (1991) woont en werkt in Maastricht. Zij studeerde aan de Academy of Fine Arts & Design in Maastricht en volgde daarna de Jan van Eyck Academie, eveneens in Maastricht. Zij werd genomineerd voor de Tent Academy award 2013 en won in datzelfde jaar de Henriëtte Hustinxprijs. In 2015 werd ze bovendien genomineerd voor de Hermine van Bers prijs. In de laatste drie jaar vervulde Sanne residenties bij FLACC in Genk (B), de Jan van Eyck Academie in Maastricht en de Jeune Creation Europeenne in Montrouge (F).
Zij maakt schilderijen, videokunst, performances, installaties en film. In haar werk richt zij zich op de confrontatie tussen interne controle en externe kracht. In dit onderzoek tracht zij verschillende vormen van ‘beweging’ te vangen. Zoals de beweging van water. De transformatie van een boom van zomer naar winter. Of de verandering van de moedervlekken op haar huid. Sanne Vaassen over haar werk: “In mijn werk gaat het om het ontdekken. Ik wil de wereld telkens opnieuw ontdekken en mij (laten) verwonderen door de dingen die eigenlijk heel normaal zijn. Juist die gewone dingen die er altijd zijn en die wij daardoor vaak niet meer zien, zoals water of een boom, probeer ik te pakken en vast te leggen in een moment door er een portret van te maken. Dat kan iets heel kleins zijn, maar ook iets heel groots. En zo kan er in iets heel kleins iets heel groots verscholen zijn.”
zl xt
cultuuragenda
januari 2017
Stoffen en ontwerpen van textielbedrijf Vlisco in Museum Helmond. foto Gert Jan van Rooij
BONN > Eva’s Beauty Case. Geschiedenis van sieraden en styling. Van 9 juni t/m 22 januari in het LVR-LandesMuseum. landesmuseum-bonn.lvr.de
EIJSDEN-MARGRATEN > Kunstcafé. Kunstzinnige en culturele aankondigingen en voordrachten uit de gemeente Eijsden-Margraten. Op 20 januari in de Heerlijkheid Breust in Eijsden.
EINDHOVEN > Guerilla Girls 1985 – Nu. Ontstaangeschiedenis van de activistische kunstenaarsgroep Guerilla Girls. Van 9 juli t/m 15 januari in het Van Abbemuseum. vanabbemuseum.nl
HEERLEN > Zondagrondleiding. Iedere laatste zondag van de maand om 13.00 uur in Schunck. schunck.nl > Nietzsches epicureïsche tuin. Lezing door Robert Kragting. Op 11 januari om 14.00 uur in het cultuurhuis. rubrico.nl
> Haai. Expositie rondom de haai, een ‘succesformule’ van de natuur. Van 26 juni t/m 15 januari in het Natuurhistorisch Museum. nhmmaastricht.nl
HELMOND > Vlisco ‘Un a Un’. Stoffen en ontwerpen van het textielbedrijf Vlisco. Van 20 september t/m 12 maart in Museum Helmond. museumhelmond.nl
KERKRADE > World of Bricks. De wereld van de Lego-steentjes, gepresenteerd als de stad ‘Blokrade’ waar de bezoeker kan bouwen, ontdekken en experimenteren. Van 21 december t/m het najaar 2017 in Continium. continium.nl
MAASTRICHT > Vrijmoedig. Actuele cartoons over Roosevelt’s Vier Vrijheden. Van 2 december t/m 26 februari 2017 in het Centre Céramique. centreceramique.nl
ROERMOND > China, Secret Stories. Chinese en Nederlandse verhalenvertellers over China en zijn verborgen verhalen. Voertal Engels. Op 22 januari om 14.30 uur in het Bonnenfanten Museum. Reserveren via info@story-line.org > Anti-Westernism & Terrorism. Engelstalige lezing door Peter Knoope, auteur van Het Westen onder vuur. De haat verklaard. Op 17 januari. Sexout und die Wiederkehr der Erotik. Lezing door Wilhelm Schmid. Op 19 januari om 20.00 uur. Hannah Arendt on Auschwitz. Holocaust Memorial Lecture door Dirk De Schutter. Op 23 januari om 20.00 uur in de aula van de Minderbroedersberg 4-6. maastrichtuniversity.nl/studiumgenerale
> Scherts. Internationale cartoons van Maastricht tot Brexit. Van 2 december t/m 24 februari in het Gouvernement aan de Maas.
Nietzsches epicureïsche tuin. Lezing door Robert Kragting. Op 10 januari om 19.30 uur bij Rubico, Weustenraadstraat 3. rubico.nl
> Het humanisme van Petrarca. Lezing door Robert Kragting. Op 8 januari om 14.00 uur.
> Cuypers’ glasnegatieven. Glasnegatieven uit het atelier van Pierre Cuypers. Afdrukken gebruikte de architect voor zijn ontwerpen en de promotie ervan. Van 3 december t/m 26 maart in het Cuypershuis. cuypershuisroermond.nl
TONGEREN > Timeless Beauty. Het schoonheidsideaal van de vrouw, vroeger en nu, gespresenteerd in een samenspel van werk van kunstfotograaf Marc Lagrance en Romeinse literatuur en objecten. Van 17 december t/m 30 juni in het Gallo-Romeins Museum. galloromeinsmuseum.be •
> Het Historiehuis vertelt. Interactieve kennismaking met de geschiedenis van Roermond. Elke eerste zondag van de maand tussen 14.00 en 16.00 uur in het Historiehuis. historiehuis.nl > Het humanisme van Petrarca. Lezing door Robert Kragting. Op 9 januari om 14.00 uur. Nietzsches epicureïsche tuin. Lezing door Robert Kragting. Op 12 januari om 19.30 uur in het Ontmoetingscentrum, Minderbroederssingel 15F. rubico.nl
11
Unvollendete
zl xt
advertorial
januari 2017
Maastricht en campus, die twee passen moeilijk bij elkaar Een stad is nooit af. De universiteit van Maastricht zou vijftig jaar geleden in de wijk Randwyck komen. Het liep anders. Ook met Randwyck. “In een Louvain-la-Neuve-achtige aanpak zagen we niets”
paul van der Steen —
M
aastricht had een groter en krachtiger centrum kunnen hebben, denkt René Daniëls, voormalig stedenbouwkundige bij die gemeente. Het is een beetje wat-als-geschiedenis, maar hoe anders had het kunnen lopen als pakweg veertig jaar geleden andere keuzes waren gemaakt. “Het Academisch Ziekenhuis Maastricht (AZM) had met wat verbouwen en nieuwbouw kunnen komen op de plek van het toen bestaande hospitaal, de tegenwoordige rechtbank. Daar was plaats genoeg. Veel personeel was daar destijds ook voor. Het congrescentrum MECC had dan kunnen ‘landen’ langs de Maas, bijvoorbeeld op het Céramique-terrein.” Het liep dus anders. Beide complexen streken neer op Randwyck, een uithoek van Maastricht waar de plannen en ambities in de loop der jaren steeds opnieuw werden bijgesteld. Het is nog amper voor te stellen, maar toen bijna vijftig jaar geleden de oprichting van de universiteit zich aandiende, was Maastricht een snel verpauperende stad. Daniëls: “De gemeente stond met de artikel 12-status onder financiële curatele van het Rijk. Met kleine beetjes werden, vaak met partijen van buiten, gedeeltes van het oude centrum opgeknapt. De lokale projectontwikkelaars, die meestal met de gemeente werkten, geloofden meer in slopen en grootschalige nieuwbouw. Lange halen, snel thuis.”
12
Voor een nieuwe universiteit met ambitie was de gribus van de binnenstad geen passende omgeving. In het al in 1964 gemaakte structuurplan voor Maastricht hadden alle functies in de stad nog eigen hoekjes. Ook onderwijs. Op een vlekkenkaart stond een mbo-campus ingetekend bij Daalhof, een hbo-campus aan de oostkant richting Bemelen en een universiteitscampus op Randwyck. Voordat voor de Universiteit Maastricht (UM) op die plek eind jaren zeventig de eerste plannen werden gemaakt, gingen de gedachten nog even uit naar een andere locatie. Het was duidelijk dat de fabrieken op het terrein van Société Céramique niet het eeuwige leven hadden. Het idee ontstond om daar de universiteit te laten neerstrijken samen met een congrescentrum. De Eurohal, voorloper van het MECC, was vanuit Valkenburg kort daarvoor tijdelijk neergestreken op een iets noordelijker gelegen gedeelte van de rechter-Maasoever, de Griend. Maar toen de fabrieken op Céramique waren overgenomen door een Britse investeerder werd onderhandelen over de grond daar ondoenlijk. “De nieuwe eigenaar wilde de hoofdprijs”, zegt Daniëls. Zo kwam Randwyck weer in beeld voor een universiteitscampus, gebouwen voor onderwijs, daaraan gelinkte bedrijvigheid, studenten huisvesting, winkels. Alles door elkaar.
Stedenbouwkundigen gingen ter inspiratie een kijkje nemen in België. “Daar had de taalstrijd de universiteit van Leuven in tweeën gehakt: een Nederlandstalig en een Franstalig deel. Voor de Walen verrees eind jaren zestig, begin jaren zeventig net even ten zuiden van de taalgrens een gloednieuwe stad, Louvain-laNeuve. Van een Maastrichts Louvain-la-Neuve kwam het nooit, omdat de jonge UM eind jaren zeventig toch weer naar de binnenstad begon te lonken, ook omdat het centrum alweer wat toonbaarder was. Tegelijkertijd dreigde de leegstand van grote panden, zoals kloosters en het provinciehuis. Het nieuwe perspectief viel bovendien samen met een economische crisis van formaat, waardoor elke uit te geven gulden eerst drie keer werd omgedraaid. In de loop van de jaren tachtig verrezen op Randwyck toch het AZM en het MECC, met aan de rand ervan het nieuwe provinciehuis van architectenbureau Snelders. Daniëls noemt vooral de situering van het ziekenhuis en het congrescentrum een blunder van formaat. “In de oorspronkelijke plannen zaten ze precies andersom. Dat was een veel beter idee, het AZM lag dan dichter bij de stad, met een levendige hoofdstraat op Randwyck. Het MECC zou dan, beter bereikbaar, dichter bij de A2 liggen.” Maar de toenmalige MECC-directeur dreigde te vertrekken als hij zijn zin niet kreeg. Waarna Daniëls naar zijn gemeentelijke bazen stapte met de mededeling dat hij niets meer met Randwyck te maken wilde hebben. “Als dat tot mijn ontslag zou leiden, dan moest dat maar. Ik mocht blijven en ben me met andere ontwikkelingen gaan bezighouden.” Het plan Randwyck werd opgepakt door twee Duitsers, de architect en theoreticus Oswald Ungers, bekend om zijn kubistische ontwerpen, en zijn assistent Jürgen von Brandt. Samen werkten ze anderhalf jaar aan een masterplan. “In een Louvain-la-Neuveachtige aanpak zagen we niets”, vertelt Von Brandt, die in Aken nog altijd actief is als architect - Ungers overleed in 2007. “Door het eerste niveau alleen te bestemmen voor verkeer en parkeren ontstond er geen contact tussen het maaiveld en de bebouwing. In Louvain-La-Neuve is te zien dat het niet werkt.” Ungers en Von Brandt maakten het principe van de Europese stad leidend, “de kracht van bouwblokken zoals je ze ook in Parijs en Londen vindt. Maar dan op een moderne, Maastrichtse manier.” Von Brandt roemt de oude binnenstad als een toonbeeld van “proportionaliteit en ambachtelijkheid. De meeste gebouwen daar kloppen. Ze zijn er niet vanwege de persoonlijke gekheid van de architect. Stralen niets uit in de trant van ‘Kijk mij eens! Zie
Dit is deel 1 in een reeks van tien afleveringen over nimmer voltooide stedenbouwkundige projecten in Maastricht. Unvollendete is een samenwerking tussen de gemeente Maastricht en maandblad Zuiderlucht en zal in november resulteren in een expositie in Bureau Europa.
zl xt
advertorial
januari 2017
René Daniëls foto Richard Stark
eens hoe mooi ik ben!’ Ze zijn onnadrukkelijk aanwezig. Dat moet je ook elders in de stad willen.” Von Brandt bleef tot 2013 supervisor van Randwyck en sprak, ondanks zijn voorkeur voor niet al te opzichtige architectuur, geen veto uit toen de gemeente Maastricht, de UM en de woningbouwvereniging Servatius rond 2000 de Spaanse glamourarchitect Santiago Calatrava binnenhaalden voor het ontwerpen van een campus. Criticasters als Daniëls vonden dat met Calatrava’s plan een UFO zou landen in Randwyck. Von Brandt daarentegen vond het
absoluut geen Fremdkörper: “Calatrava begreep het principe van de Europese stad.” Toch kostte het volgens toenmalig Servatiusdirecteur Leks Verzijlbergh enige moeite om Van Brandt te overtuigen. “In eerste instantie kende hij Calatrava niet. Later dacht hij samen met hem een ontwerp te kunnen maken. Tot hij inzag dat Calatrava een architect van een andere orde was, een man met wie hij zich niet kon meten.” De oorspronkelijke ideeën gingen uit van meerdere gebouwen voor de verschillende functies. Verzijlbergh: “Daar hebben we snel van af moeten zien, omdat Servatius dan onver-
mijdelijk problemen zou hebben gekregen met Den Haag. Het neerzetten van een sporthal wordt bijvoorbeeld niet gezien als de taak van een corporatie. Onder één dak met studentenhuisvesting is het minder discutabel.” Calatrava’s iconische gebouw had Randwyck een enorme boost gegeven, denkt de oud-Servatius-directeur. “Stedenbouwkundig en verkeerstechnisch was het toch een beetje een rotzooitje. En onder meer door het groen rondom zou het complex toch fraai worden ingepast.” Het mocht niet zo zijn. In 2009 werd de bouw van de campus stilgelegd. Verzijlbergh werd op non-actief gesteld vanwege het nemen van onverantwoorde financiële risico’s en raakte verzeild in juridisch gehakketak, waar pas vorig jaar een einde aan kwam. Calatrava’s ontwerp kwam nooit verder dan de fundering. De rekening ging wel de hoogte in en wordt ingeschat op bijna een kwart miljard euro, voor een project dat niet eens de eerste steenlegging zou halen. Intussen liggen er nieuwe plannen voor een upgrade van het weinig levendige Randwyck. Het MECC krijgt meer smoel, onder meer aan de kant van het AZM. Dat ziekenhuis zelf krijgt een beeldbepalende toren. In de nabijheid is plek voor gebouwen van bedrijven en instellingen van de Maastricht Health Campus. René Daniëls, inmiddels gepensioneerd, heeft opnieuw bedenkingen. Omdat hij gelooft dat het beter kan, en het bloed nu eenmaal kruipt waar het niet kan, komt hij met de jonge Bas van der Pol, architect in Maastricht en docent aan de RheinischWestfälische Technische Hochschule in Aken, en in samenspraak met UM-studenten met een alternatief voorstel. “Meer in de geest van de oorspronkelijke ideeën voor Randwyck”, legt hij uit. “Geen verkeer en parkeren ondergronds. Wel de vermenging van functies. Een plek waar bewoners, studenten en medewerkers willen zijn en waar iets te beleven valt.”
—
13
ondertussen in...
zl xt
cultuuragenda
januari 2017
Les 20 ans de Josette, 1947, Robert Doisneau © Atelier Robert Doisneau. Te zien t/m 5 maart in de Martin-Gropius-Bau in Berlijn.
Amsterdam Daubigny, Monet, Van Gogh: Impressies van het landschap. Over landschapschilder Charles-Francois Daubigny (1817-1878), grondlegger van het impressionisme en inspirator van Van Gogh en Monet. T/m 29 januari in het Van Gogh Museum. vangoghmuseum.nl Jean Tinguely Machinespektakel. Alles moest in beweging bij Jean Tinguely, bekend om zijn speelse, stoere machinekunst en explosieve performances. Precies 25 jaar na zijn dood presenteert het Stedelijk een retrospectief, de
14
grootste tentoonstelling van deze kunstenaar ooit in Nederland. T/m 5 maart in het Stedelijk Museum. stedelijk.nl
Basel Der figurative Pollock. “Als je vanuit het onderbewuste schildert, komen er automatisch figuren tevoorschijn.” Het was niet alleen abstractie waarmee ‘Jack the Dripper’ in de jaren vijftig de kunstwereld bestormde. T/m 22 januari in Kunstmuseum Basel. kunstmuseumbasel.ch Joëlle Tuerlinckx – Nothing for Eternity. Solo-tentoonstelling die
de Brusselse kunstenares speciaal voor het museum heeft ontwikkeld met assemblage op papier, textiel, kunststof en plexiglas. T/m 26 februari in Kunstmuseum Basel. kunstmuseumbasel.ch
Berlijn You can’t please all. Retrospectief op het werk van autodidact Bhupen Khakhar (1934-2003) die de Indische middenklasse en scenes uit zijn eigen leven schilderde. Samen met Anish Kapoor was hij de eerste Indiër die aan de documenta deelnam. T/m 5 maart in de Kunsthalle. deutsche-bank-kunsthalle.de
Robert Doisneau. Hij is één van de fotografen die met één werk beroemd werden. De (geënsceneerde) opname van een kussend stel werd het symbool van Parijs als ‘stad van de liefde’. Honderd werken van Doisneau zijn van 9 december t/m 5 maart in de Martin-Gropius-Bau te zien. berlinerfestspiele.de Ernst Ludwig Kirchner – Hieroglyphen. Zeventien werken uit de collectie van de Nationalgalerie van Ernst Ludwig Kirchner, de man die het grotestadsleven voor de tweede oorlog op zijn eigen
manier uitbeeldde. Aangevuld met schilderijen van tijdgenoten zoals Max Liebermann. T/m 26 februari in Hamburger Bahnhof. smb.museum
Bregenz Lawrence Weiner. Tentoonstelling van de Amerikaanse conceptualist Lawrence Weiner (1942) die als geen ander de grenzen van de schilderkunst en de fotografie beeldende kunst oprekte. T/m 15 januari in Kunsthaus Bregenz. kunsthaus-bregenz.at
zl xt
cultuuragenda
januari 2017
Janata Watch Repairing, 1972, Bhupen Khakhar © Estate of Bhupen Khakhar. Te zien t/m 5 maart in de Kunsthalle Deutsche Bank in Berlijn.
Radically Simple. Overzicht van de projecten van de in Burkina Faso geboren architect Francis Kéré die voor een maatschapelijk en ecologisch geëngageerde manier van ontwerpen staat. T/m 26 februari in het Architekturmuseum. architekturmuseum.de
Parijs Hergé. Over werkwijze en inspiratiebronnen van striptekenaar Georges Remi, beter bekend als Hergé, de uitvinder van De Avonturen van Kuifje. T/m 15 januari in het Grand Palais. grandpalais.fr
Den Haag Hubert de Givenchy: To Audrey with Love. Eerbetoon door de Franse modeontwerper Hubert de Givenchy aan zijn muze Audrey Hepburn. T/m 26 maart in het Gemeentemuseum. gemeentemuseum.nl Rinus van der Velde. Overzichtstentoonstelling van een van de boegbeelden van de hedendaagse kunst in België, de tekenaar Rinus van der Velde (Leuven, 1983). T/m 5 maart in het Gemeentemuseum. gemeentemuseum.nl Alice Neel – Schilder van de ziel. Eerste grote overzicht in Nederland met portretten van deze Amerikaanse kunstenares die bekend stond als ‘verzamelaar van de ziel’. T/m 12 februari in het Gemeentemuseum. gemeentemuseum.nl Sol LeWitt. A Tribute. Eerbeton aan Sol LeWitt (1928-2007) met eigen werk en bijdragen van een nieuwe
generatie conceptkunstenaars. Van 17 december t/m 9 april in het Gemeentemuseum. gemeentemuseum.nl
Enkhuizen 10 Years of Thomas Eyck. Thomas Eyck, fameuse koppelaar van ambacht en jonge ontwerpers, viert het tienjarig jubileum van zijn werk met tien reflecties op de toekomst van de Nederlandse vormgeving. T/m 14 mei in het Zuiderzeemuseum. zuiderzeemuseum.nl
Frankfurt Giacometti-Nauman. Twee kunstenaars, twee generaties en een zeer uiteenlopende herkomst. Een grote expositie in de Schirn Kunsthalle presenteert tot nu toe onderbelichte overeenkomsten in hun werk. T/m 22 januari in de Schirn Kunsthalle. schirn.de Geschlechterkampf. Hoe kunstenaars als Max Liebermann, Edvard Munch en Frida Kahlo de relatie tussen man en vrouw weerspiegelden en mede
bepaalden. T/m 19 maart in het Städel Museum. staedelmuseum.de
Londen The Radical Eye. Fotografie uit de collectie van Elton John, een van de grootste fotoprivécollecties ter wereld. Met onder andere portretten die Man Ray van Matisse, Picasso en Breton maakte. T/m 7 mei in Tate Modern. tate.org.uk Undressed: A Brief History of Underwear. Kleine geschiedenis van het ondergoed. T/m 12 maart in het Victoria & Albert Museum. vam.ac.uk
München Distant Realities. Een reis door de kunstfotografie in het digitale tijdperk. Hoe de fotografie zichzelf steeds opnieuw uitvindt, met werk van o.a. Ilit Azoulay, Miskha Henner, Inga Kerber, Mykola Ridnyi en Erin Shirreff. T/m 29 januari in de Pinakothek der Moderne. pinakothek.de
L’impertinent absolu. Over leven en werk van de Ierse schrijver en dandy Oscar Wilde. T/m 15 januari in Petit Palais. petitpalais.fr La trahision des images. Veelomvattende expositie over de surrealist René Magritte. T/m 23 januari in Centre Pompidou. centrepompidou.fr
Rome The Japanese House. Hoe de woningbouw de cultuurgeschiedenis van een land uitdrukt. Over de rijkdom van de ontwerpen en hun vermogen om een onverwachte harmonie tussen mens, gebouw en omgeving te creëren. T/m 26 februari in museum MAXXI . fondazionemaxxi.it
Gispen specials – De klant is koning. Jubileumexpositie bij het honderdjarig bestaan van de bekende Nederlandse meubelfabriek. Gispen verrijkte de Nederlandse interieurs en kantoren met zijn bijzondere ontwerpen. De Gispen-meubelen en –lampen, met veel staal, zijn nog steeds geliefd. T/m 26 februari in Boijmans Van Beuningen. boijmans.nl
Wenen 100 beste Plakate 15. De prijswinnaars van een jaarlijkse wedstrijd voor Duitse, Zwitserse en Oostenrijkse afficheontwerpen. T/m 5 februari in het Museum für Angewandte Kunst. mak.at
Zürich Demo. De Kunsthalle moest vervroegd renoveren en nodigde de Engelse beeldhouwster Phyllida Barlow uit: Zij gebruikte voor haar solo-expositie onder andere de gedemoleerde muren van het museum. In 2017 vertegenwordigt Barlow Groot-Britannië bij de Biënnale van Venetië. T/m 19 februari in de Kunsthalle. kunsthallezurich.ch
Zwolle Zie de mens. Honderd portretten uit honderd jaar kunstgeschiedenis, samengesteld door Hans den Hartog Jager. T/m 15 januari in de Museum de Fundatie. museumdefundatie.nl
Rotterdam The Architecture of Appropriation. Over het toeeigenen van stedelijke ruimte, of: de rol van het kraken voor de stadsontwikkeling. T/m 25 juni in het Nieuwe Instituut. hetnieuweinstituut.nl
•
15
podium
zl xt
cultuuragenda
januari 2017
MAASTRICHT
GENk
CENTRE CÉRAMIQUE
C-MINE CULTUURCENTRUM
• Zo 15 jan Schwob Leesclubfestival • Wo 18 jan Schrijversbezoek Tommy Wieringa en Larry Tremblay • Zo 22 jan Rondleiding door fototentoonstelling Nieuwe Oogst #2 • Zo 29 jan Jules Deelder en jonge Limburgse dichters - Poëzie aan de Maas • Wo 25 jan t/m za 4 feb Feest in de bibliotheek: De nationale voorleesdagen voor peuters en kleuters • T/m 26 feb VRIJMOEDIG – actuele cartoons over Roosevelts Vier Vrijheden / Tentoonstelling • T/m 5 mrt NIEUWE OOGST #2 / Tentoonstelling geslaagden masterclass verhalende fotografie — Meer informatie: centreceramique.nl
KUMULUS
• Za 14 jan, 20.15u Lissa & Herman Van Hove – In de schaduw van Toon Hermans / muziek • Wo 18 jan, 20.15u Kwaad Bloed/ Ugo Dehaes – Rats / dans • Wo 18 jan, 20.15u Henk Rijckaert – Technostress / humor • Vr 20 jan, 20.15u Drifter / muziek • Zo 22 jan, 11.00u Malibran Quartet – Nieuwjaarsconcert / aperitiefconcert • Zo 22 jan, 20.15u Jan De Smet / Kim Duchateau – Stripconcert / familie • Di 24 jan, 20.15u Peter De Graef – Everybody Happy!? / theater • Wo 25 jan, 20.15 Sarah Ferri / muziek • Vr 27 jan, 20.15u Rumours 40 years, A Fleetwood Mac Tribute / muziek — Volledig programma: c-minecultuurcentrum.be / tickets: tickets@genk.be of +32 89 654480/90
HEERLEN
• Di 24 jan Leerlingen van Kumulusdocent Digna Janssen treden op met eigen werk en covers (pop/jazz) • Zo 15 jan Talentenconcert Kumulusleerlingen i.s.m. Stichting Knoevel / Piano, gitaar en zang pop/rock/jazz • Za 21 jan Workshop “Women only / Zangworkshop gevolgd door optreden in Herman Hermanszaal • Vr 27, za 28 Selecties Prinses Christinaconcours Klassiek / Kumulus Maastricht • Zo 29 jan Finale Prinses Christina Concours Zuid 2 / Conservatorium Maastricht — Meer informatie: kumulus.nl
C
DE SPIEGEL HIGHLIGHTS: • Do 5 jan, 20u Una Noche sin Luna / Engels ondertiteld / geen pauze • Vr 6, za 7 en ma 9 jan, 20u | zo 8 jan, 14u Tonio • Do 12 jan, 20u Les Premiers Les Derniers • Vr 13 jan, 20u | zo 15 & ma 16 jan, 14u A quiet Passion • Ma 16 jan, 20u The Wailing • Do 19, vr 20 en za 21 jan, 20u | zo 22 jan, 14u Toni Erdmann • Ma 23 jan, 20u La Tierra y la Sombra • Do 26, vr 27 en za 28 jan, 20u | zo 29 jan, 14u The Light between Oceans • Ma 30 jan, 20u 24 Wochen — Meer informatie: filmhuisdespiegel.nl
colofon _ ZL XT is een maandelijkse bijlage van Zuiderlucht. ZL XT bevat
Coördinatie en eindredactie
sponsored content en valt daarmee buiten de verantwoordelijkheid van de
Christiane Gronenberg
Zuiderlucht-redactie. Digitaal is ZL XT te lezen via zuiderlucht.eu/e-paper.
0031 43 350 05 91 0031 6 10 661 205
Cultuuragenda
c.gronenberg@zuiderlucht.eu
Begunstigers en/of adverteerders van Zuiderlucht kunnen items in de cultuuragenda plaatsen. Begunstiger wordt u voor 59 euro per jaar via zuiderlucht.eu/begunstigers.
Vormgeving
U krijgt Zuiderlucht dan ook maandelijks thuisbezorgd.
Andrea Bertus / ontwerpburo bertus
Items voor de cultuuragenda digitaal opsturen vóór de 10e van de maand naar
Druk
agenda@zuiderlucht.eu, met maandelijks maximaal vijf items per persoon/instelling.
RBD Düsseldorf
Aan te leveren in formaat: titel, toelichting, datum, locatie, url. Adverteren
16
Voor het plaatsen van advertenties en advertorials kijk op zuiderlucht.eu/adverteren
Cover: Tangible, Julie Van den Meuter.
of neem direct contact op via commercie@zuiderlucht.eu of 043 350 0591.
foto Kristof Vrancken