FEUILLETON

Vragen zonder antwoorden

Bij de foto’s van Vivian Ammerlaan Het is een nobel streven van Cultuurhuis Schunck in Heerlen, om met het initiatief Curator voor één dag de inwoners van de stad bij te brengen hoe een kunstcollectie in elkaar steekt.

sportkleding, want het kost toch allemaal niks.

Precies dit soort truitjes, jasjes en broekjes heeft kunstenaar

Hendrickje Schimmel bijeengebracht in het MuHKA in Antwerpen, al zit er ook duurdere merkkleding tussen. De geboren Arnhemse, werkzaam in Londen, heeft de spullen als één enorm kledingstuk aan elkaar genaaid op een rek. De collage maakt deel uit van een 22 meter lange stalen constructie, als ware het museum een anoniem opslagmagazijn van een grote kledingwinkel, neem Decathlon.

‘Tenant of Culture’ noemt

Hendrickje Schimmel (Arnhem, 1990) zich, ‘huurder van cultuur’, omdat ze niet onder haar eigen naam wil werken, maar wel commentaarwil leveren op de (merken)cultuur binnen de mode en kleding. Dat doet ze met restmaterialen, onverkochte of kapotte kledingstukken en afdankertjes. Hiermee maakt Schimmel, geschoold mode- en textielontwerpster, nieuwe mode - als aanklacht tegen verspilling en tegen ons ongebreidelde bestelgedrag: een aan haar zelf geadresseerd Chinees baseballpetje moet dit nog eens benadrukken. Goedkope, meestal niet duurzaam en eerlijk geproduceerde kleding waaronder sportoutfits, plastic handtassen en regenjassen, (nep) leren jassen en schoenen krijgen in haar handen een tweede, beter leven. Als kledingstuk en kunstwerk. Mooi hoeft haar soms sculpturale mode, waarin ze ook materialen uit de bouw zoals tegels, cement en gips verwerkt, niet te zijn. Eerder is het bewust lelijk. Met de doorzichtige plastic regenjas met ingebouwde plastic handtasjes wil je niet dood gevonden worden, net zo min als met de gepimpte dameslaarzen en het tuttige wit-roze truitje, een collage van een cheapy ‘Paris’ en ‘New York’-shirt.

De boodschap is niettemin duidelijk: denk na over je koopen weggooigedrag. Uit een onderzoek van Wageningen University bleek dat alleen al de Nederlandse mode-industrie jaarlijks 21,5 miljoen kledingstukken overhoudt, en deels weggooit. En de gemiddelde Nederlander schijnt 40 kledingstukken per jaar af te danken. Misschien toch maar weer gaan sporten, zodat het oude kloffie na een tijdje weer past. (DvdB) Tenant of Culture. T/m 30.04 in het MuHKA in Antwerpen. muhka.be

In de coronajaren 2020 en 2021 waren bewoners uit een zorgcomplex en leden van een kunstclub uit een volksbuurt ‘curator voor één dag’. Nu is het de beurt aan ’Pand, een plaatselijk podium voor jong creatief talent, om uit de Schunck-collectie een expositie samen te stellen. Zes leden selecteerden vijftien werken, de titel van de presentatie werd Underdog?.

Naar eigen zeggen gingen ze op zoek naar ‘kunstwerken die men kan interpreteren als marginaal’. Op de uitkomst van die zoektocht valt wel wat af te dingen. Getoonde werken van Erzsebet Baerveldt, Robert Lambermont, Rob Scholte, Helen Verhoeven, Koen Vermeulen en Jan Rothuizen kunnen bezwaarlijk als winkeldochters worden beschouwd.

Uit de zaalfolder blijkt dat de zes niet al te streng voor zichzelf zijn geweest. ‘Werken werden ook uitgekozen omdat ze de leden simpelweg aanspraken.’ Prima, al valt die eerlijkheid moeilijk te rijmen met een derde criterium, dat ‘een collectietentoonstelling veel meer moet zijn dan enkel het tonen van een gedeelte van de collectie.’

Een thematiek die de vijftien werken verbindt en zo tot nieuwe inzichten kan leiden, hoeven we in Underdog? dus niet te zoeken. Geeft niet; de zes hebben een eigen spanningsboog gecreëerd die meer dan de moeite waard is. Ze hebben de vragen die tijdens het grasduinen door de collectie bij hen opkwamen, op geluidsband ingesproken. Via luidsprekers klinken ze aan één stuk door de tentoonstellingsruimte; een vondst van jewelste. ‘Wat is een kunstcollectie? Wat heeft deze collectie te betekenen? Kiezen wij de kunstwerken of kiezen de kunstwerken ons? Hoe is dit werk in de collectie terecht gekomen, en waarom? Zegt dit kunstwerk iets over de tijdgeest?’ Enzovoort. Met enig graafwerk had Schunck de vragen kunnen herleiden tot aanstekelijke verhalen die de collectie hadden kunnen voorzien van (nieuwe) inzichten en betekenissen; het blijft bij enkele suggesties en een aangereikte anekdote over een wandtapijt uit 1963 van Louis Marie Jullien dat als tafelkleed werd gebruikt en nu in Underdog? in ere wordt hersteld. Wat Underdog? ontbeert is kennis. De samenstellers hebben dat besef proberen te tackelen met het eindeloos herhalen van hun om een antwoord smekende vragen –die nu letterlijk in de lucht blijven hangen. De zes jongeren hebben van Underdog? vast het nodige opgestoken. Of dat ook voor de bezoekers geldt, is maar de vraag. (WS)

Underdog? ‘Pand kiest uit de collectie Schunck. T/m 19.03 in de Aad de Haas-zaal in Schunck Heerlen. schunck.nl