Reis door...Australie

Australië

Reis door ... Australië

Reis door ...

Ik ben Paddy.

Welkom in Australië!

met het verhaal van Paddy en Ella In Alice Springs, waar Ella woont, wordt elk jaar een botenrace gehouden.

Omdat er in de rivier de Todd nooit water staat, worden de boten gedragen. Ella daagt Paddy uit om mee te doen aan zo’n wedstrijd. Paddy ziet het nut er niet van in. Hij stelt haar voor een heel andere uitdaging: op zoek gaan naar de geschiedenis van hun land. Paddy laat Ella kennismaken met het leven in de grote rode woestijn. Samen gaan ze op zoek naar het verleden van hun families en samen doen ze mee aan de wedstrijd! Er is alleen één ding dat de botenrace kan bedreigen ... Water!

Op reis door australië NUR 210/280/510

Arend van Dam

Paddy vertelt over Australië, maar in dit boek lees je nog veel meer over dit verre land. Hoe gaan Australische kinderen naar school? Hoe gebruik je een boemerang? Waarom vieren Australiërs kerst in de hete zon?

Hoe komen al die kamelen in Australië? Kun je rupsen eten? Waarom wordt Australië geteisterd door droogte én overstromingen? Duik in Reis door ... Australië en je komt het antwoord op deze en vele andere vragen te weten! met een spannend verhaal en veel informatie!

Reis door ...

Australië

8+ Australië

zwijsen.nl

8+

met het verhaal van Paddy en Ella

Arend van Dam

10416_rs_australie_os.indd 1

25-05-12 12:55

Reis door ...

AustraliĂŤ

10416_rs_australie_bw.indd 1

21-05-12 14:07

colofon 1e druk 2012 ISBN 978.90.487.1041.6 NUR 210/280/510 © Uitgeverij Zwijsen B.V. Tilburg, 2012 Tekst: Arend van Dam Illustraties: Alex de Wolf Concept: Projectgroep Zwijsen Vormgeving: x-hoogte Foto’s: Photo Richard Powers Tourism Australia (omslag), Kitty van der Helm (De Twaalf Apostelen, Uluru p. 8/9), Annemarie Berkhout (p. 41), ANP (p. 37, 38, 65), ANP/Lawrence Bartlett (p. 14), ANP/Mohamed Omar (p. 31), ANP/Paul D. Stewart (p. 35), ANP/ Paul Miller (p. 39), ANP/Robert Vos (p. 44), ANP/EON (p. 45), ANP/Jasper Juinen (p. 51), ANP/Ludo Kuipers (p. 60), ANP/Jacques Klok (p. 65), ANP/Torsten Blackwood (p. 65, 68), ANP/Mel Longhurst (p. 70), ANP/Iain Masterton (p. 70), ANP/Tolga Bozoghu (p.

85), ANP/Mark Dijkstra (p. 84), ANP/Reinhard Dirscherl (p. 88, 89), ANP/Gary Graham (p. 84), ANP/William West (p. 89), Hillcreek/ Corbis (p. 60), Stock.XCHNG (p. 29, 55), Arend van Dam (p. 96), Shutterstock (overige foto’s) De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen. Indien iemand meent als rechthebbende in aanmerking te komen, kan hij of zij zich tot de uitgever richten.

Voor België: Uitgeverij Zwijsen.be, Antwerpen D/2012/1919/72 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).

10416_rs_australie_bw.indd 2

21-05-12 14:07

Reis door ...

AustraliĂŤ met het verhaal van Paddy en Ella Arend van Dam

10416_rs_australie_bw.indd 3

21-05-12 14:07

inhoud

AustraliĂŤ in kaart 8

G’day mate! 10 Gelijkspel 11

)

Start verhaal

Feiten 7

het verhaal van Paddy en Ella Hoe kom je er? 13 Money, money, money 13

Kamelennieuws 14 Didgeridoo 16 Een bootrace zonder water 16

Naar school 17 James Cook 20

Taalgids 22 Regering, vlag en hoofdstad 24

Boevenkamp 25 Oorspronkelijke bewoners 26

Beroemd! 31 Ontstaan Alice Springs 31

10416_rs_australie_bw.indd 4

21-05-12 14:08

Knikkers of eieren? 32 Charles Darwin 33 Cowboy in helikopter 33 Tekenen in het zand 37

Kerst in de zon 38 Wedstrijd 41 Het geheimzinnige Zuidland 42 Willem Janszoon 44

Abel Tasman 48

Natuurverschijnselen 71

Konijnenplaag 74 Volksaard 75 Schoolpleinspelletjes 78 Overstekende kangoeroes 79

Finding Nemo 82 Wol en wijn 84 Feest! 85 Lachen! 86

Solar Challenge 51 Een trein zonder rails 51

Gevaarlijk! 88

Eetbare rups 54

Vliegende dokters 91 Boemerang 91 Interview 92

Zand, zand en nog eens zand 54 Rondhoppen in een buidel 56

Lekker eten 60 Australisch voetbal 63 Gestolen kinderen 66

De seizoenen 68

Backpackers 90

Pimp je spreekbeurt! 93 De grote Australië-test! 94 Tot ziens in Australië! 95 Wie schreef dit boek? 96

Mijn reis door Australië 70

10416_rs_australie_bw.indd 5

21-05-12 14:08

6

de vlag van Australie

10416_rs_australie_bw.indd 6

21-05-12 14:08

7

Aantal inwoners meer dan 21 miljoen (het aantal kangoeroes is meer dan 2 keer zoveel, ongeveer 50 miljoen!)

Oppervlakte ongeveer 7.740.000 km2: daar past Nederland 87 keer in!

Hoofdstad Canberra. Er wonen ongeveer 350.000 mensen.

Grootste stad Sydney, met een inwoneraantal van 3,5 miljoen.

Belangrijkste steden Alle grote Australische steden liggen aan de kust: Sydney, Melbourne, Brisbane, Adelaide, Perth en Darwin.

Werelddeel Australië hoort bij het werelddeel Oceanië.

Zeeën Australië ligt aan meerdere zeeën en twee oceanen: de Indische Oceaan en de Grote Oceaan.

Buurlanden De buurlanden van Australië zijn NieuwZeeland, Papoea Nieuw-Guinea en de eilanden die bij Indonesië horen.

Hoogste berg De hoogste berg van Australië is de Mount Kosciuszko met een hoogte van 2.228 meter.

Tijdverschil In onze zomertijd is het in het westen van Australië 7 uur later dan in Nederland. In het oosten is het tijdverschil nog groter: in Sydney is het in de zomer 9 uur later dan bij ons.

10416_rs_australie_bw.indd 7

21-05-12 14:08

8

AustraliĂŤ IN KAART

) Devils Marbles

10416_rs_australie_bw.indd 8

Opera House Sydney

tunnelspin

21-05-12 14:08

9

IndonesiĂŤ Oost-Timor

Arafurazee

Timorzee

Papoea Nieuw-Guinea

Koraalzee

Indische Oceaan

Grote Oceaan

Grote Australische Golf

Tasmanzee

De Twaalf Apostelen aan de zuidkust

10416_rs_australie_bw.indd 9

roadtrain

Uluru

21-05-12 14:08

10

G’day mate!

Net aangekomen in Australië en je wilt proberen vrienden te maken? Je stelt jezelf gewoon voor in het Engels.

My name is Paddy.

I’ll show you around.

Ik heet ...

Hoe gaat het met je?

Waar woon je?

My name is ...

How are you?

Where do you live?

Het Engels dat de Australiërs spreken, is nog niet zo gemakkelijk te verstaan.

G’day.

How ya going?

Goeiedag.

Hoe gaat het met je?

Goed zo, dat wordt vriendschap.

Je kunt nu bijvoorbeeld zeggen: Zullen we vrienden worden?

Laten we een barbecue houden.

Wil je een kangoeroeburger?

Let’s be friends.

Let’s have a barbie.

Do you want a kangoorooburger?

Het antwoord kan zijn: No worries, mate. Dat is oké, vriend.

Cheerio. Tot ziens.

10416_rs_australie_bw.indd 10

21-05-12 14:08

11

Gelijkspel het verhaal van Paddy en Ella Midden in de winter, op een warme dag in juli, stond Ella aan de oever van de Todd naar het droge, rode zand te kijken. Het duurde nog een uur voor de jaarlijkse kamelenrace ging beginnen. Ze deed een paar flinke stappen vooruit en keek nog eens goed om zich heen. Hier stond ze, in het midden van een rivier zonder een enkele druppel water. Ze probeerde aan kabbelend, koel, stromend water te denken, maar het lukte haar niet. Toch wist ze dat de zanderige bedding van de rivier de Todd heel af en toe veranderde in een rode modderstroom. Meester Clark had er laatst nog over opgeschept. ‘Tien jaar geleden,’ had hij met trots verteld, ‘ging ik met mijn kajak de Todd af. Echt spectaculair!’

Ella draaide zich om en begon terug te lopen naar het evenemententerrein waar zo dadelijk de kamelenrace ging beginnen. Ze was er klaar voor. Straks, als de race met de echte kamelen was afgelopen, waren de kinderen aan de beurt. Natuurlijk had Ella zich al weken geleden

ingeschreven voor een van de wedstrijden. Jammer genoeg niet voor een rit op echte dieren, maar een estafette met stokkamelen. Als er iets te winnen viel, was Ella er als de kippen bij. Ze zou er alles aan doen om bij de eersten te eindigen. Misschien kon ze wel op het podium komen en een beker mee naar huis nemen. Die beker zou ze een mooi plekje geven naast de eerste prijs die ze had gewonnen in de fotowedstrijd en de vaantjes die ze had verdiend met turnen, schaken en zwemmen.

Op het moment dat Ella weer op de droge oever van de droge rivier stond, hoorde ze een zacht gebrom. Een brommen dat haar deed denken aan het snorren van een kat. Al snel was de kat stil en veranderde het geluid in dat van een brulkikker. Tot ook de kikker zijn mond hield en het geluid veranderde in dat van een zwoegende auto in de bergen.

De wonderlijke geluiden kwamen uit de bosjes aan de overkant van de rivier.

 lees verder op bladzijde 12 10416_rs_australie_bw.indd 11

21-05-12 14:08

12 Ella speurde de omgeving af en ontdekte het silhouet van een jongen met het bekende Australische blaasinstrument: de didgeridoo. Stil bleef ze staan luisteren naar het wonderlijke concert. Toen maakte de jongen plotseling zijn mond los van de blaaspijp en keek haar recht in de ogen.

Op de een of andere manier leek het Ella

laf om weg te lopen zonder iets te zeggen. Alsof ze iets gedaan had wat eigenlijk niet mocht: stiekem luisteren.

Daarom liep ze nog een keer door de bedding van de rivier, ging vlak voor de jongen staan en zei: ‘Je speelt goed.’

Geen reactie.

Ella zocht naar woorden. ‘Je oefent zeker voor een wedstrijd?’ zei ze toen maar.

 lees verder op bladzijde 15 10416_rs_australie_bw.indd 12

21-05-12 14:08

Hoe kom je er?

Natuurlijk zijn er nog steeds mensen die Australië varend aandoen: de kapitein van een vrachtschip of zeilers die een wereldreis maken. Maar alle andere bezoekers nemen het vliegtuig naar een van de grote steden.

een dag en een nacht

Voor een vlucht Amsterdam - Sydney moet je een hele dag en een nacht uittrekken.

Er is ook geen enkele directe vlucht. Alle vliegtuigen maken een tussenlanding ergens halverwege om te tanken, bijvoorbeeld in Singapore of Bangkok.

Money,money, money

13

Australische dollar De munteenheid in Australië is de Australische dollar. Dat is niet altijd zo geweest. Tot 1910 werd er betaald met Britse ponden.

Die heetten vanaf dat moment Australische ponden. In 1966 stapte Australië over op de Australische dollar. Toch blijft de band met Engeland ook op het geld goed te zien. Neem de 1 dollar munt: op de ene kant staat de beeltenis van koningin Elisabeth van Engeland, op de andere kant springen kangoeroes rond.

koningin Elisabeth

 10416_rs_australie_bw.indd 13

21-05-12 14:09

Australië

Reis door ... Australië

Reis door ...

Ik ben Paddy.

Welkom in Australië!

met het verhaal van Paddy en Ella In Alice Springs, waar Ella woont, wordt elk jaar een botenrace gehouden.

Omdat er in de rivier de Todd nooit water staat, worden de boten gedragen. Ella daagt Paddy uit om mee te doen aan zo’n wedstrijd. Paddy ziet het nut er niet van in. Hij stelt haar voor een heel andere uitdaging: op zoek gaan naar de geschiedenis van hun land. Paddy laat Ella kennismaken met het leven in de grote rode woestijn. Samen gaan ze op zoek naar het verleden van hun families en samen doen ze mee aan de wedstrijd! Er is alleen één ding dat de botenrace kan bedreigen ... Water!

Op reis door australië NUR 210/280/510

Arend van Dam

Paddy vertelt over Australië, maar in dit boek lees je nog veel meer over dit verre land. Hoe gaan Australische kinderen naar school? Hoe gebruik je een boemerang? Waarom vieren Australiërs kerst in de hete zon?

Hoe komen al die kamelen in Australië? Kun je rupsen eten? Waarom wordt Australië geteisterd door droogte én overstromingen? Duik in Reis door ... Australië en je komt het antwoord op deze en vele andere vragen te weten! met een spannend verhaal en veel informatie!

Reis door ...

Australië

8+ Australië

zwijsen.nl

8+

met het verhaal van Paddy en Ella

Arend van Dam

10416_rs_australie_os.indd 1

25-05-12 12:55