Estafette - handleiding - groep 5 by Uitgeverij Zwijsen

E 5 handleiding

Auteursteam Estafette Marion van der Meulen, Paul Stapel, Susanne Oosterveen Projectteam Zwijsen Michael van Haaren (conceptontwikkeling) Nancy van Galen, Leo Hamers, Jeske Heezemans, Maartje Jansen, Karin van Lieshout, Renate Reitler, Niek Rooijakkers, Annemieke Smits, Anita van Son, Moniek van de Ven, Caro Werst, Miranda van Zeelst Vormgeving Oranje Vormgevers, Eindhoven Beeld Character: Mieke Driessen / Oscar Casander Foto’s en illustraties: Oranje Vormgevers, Renate Reitler, Shutterstock, Heleen Brulot Bureauredactie Sandra Timan 1e druk © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg ISBN 978-90-487-3485-6 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd bestand en/of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Aan het verwerven, waar nodig, van toestemming tot overname is door de uitgever de uiterste zorg besteed. Zou desondanks blijken dat een rechthebbende over het hoofd is gezien, dan verzoeken wij deze contact op te nemen met Uitgeverij Zwijsen.

34856_est_hl_E5A_os.indd Alle pagina's

21-11-2018 11:06:15

LES

Starten met pakket E5A

E5A.indb 2

07-05-20 13:43

OP VERKENNING

doel Een tekst op AVI E5 correct, vlot en vloeiend lezen met begrip

15 Min

Introductie In Start verkent u met de leerlingen het pakket E5A en kijkt u samen vooruit naar de komende acht weken. Ook introduceert u het thema en het doorlopende leesverhaal van de omnibus. Deel de materialen uit, zorg er hierbij voor dat de leerlingen het werkboek krijgen, dat bij hun aanpak past. Geef de leerlingen kort de tijd om door de materialen te bladeren. Als eerste introduceert u de omnibus, daarna komen de andere materialen aan bod. Zijn de leerlingen bekend met de materialen van Estafette, dan kunt u volstaan met het introduceren van het thema van de lesteksten, het doorlopend verhaal in de omnibus en de nieuwe woordtypen van niveau E5. Inzoomen op Omnibus Het thema van omnibus E5A is dieren. Laat de leerlingen kijken naar de twee delen van de omnibus. Het tekstboekgedeelte bevat 16 teksten die tijdens de Estafettelessen centraal staan. De 16 teksten zijn verdeeld over verschillende tekstsoorten. Het doorlopend verhaal in het leesboekgedeelte heeft als titel Verboden huisdieren en is geschreven door Rian Visser. Het verhaal speelt zich net als de verhalen van de omnibussen M5A, M5B en E5B af in de buurt van een verlaten fabriek. In dit verhaal bouwen Mila en Samet samen een geheime boomhut. Mila redt een klein uiltje en samen met Samet ontdekt ze nog een dier in nood. Lukt het Samet en Mila om dit dier te redden? Vertel de leerlingen dat zij dit verhaal kunnen lezen aan het eind van elke les. In de Leerkrachtassistent vindt u materiaal om het verhaal te introduceren.

Vloeiend & vlot In pakket E5A worden weer 15 woordtypen geoefend. Nieuw in niveau E5 zijn woorden met letters die anders worden uitgesproken dan we gewend zijn, omdat ze uit het Frans afkomstig zijn. Woorden met een i die klinkt als een /ie/ zijn voortaan opgenomen bij de woorden met klankgroepen op ~a, ~e, ~i, ~o, ~u. Woorden met th en wr worden verder geoefend op de onderhoudspagina’s. De 15 woordtypen kunnen naast de opdrachten in het werkboek ook geoefend worden met Vloeiend & vlot. Leg, indien nodig, aan de hand van de eerste vier pagina’s uit hoe Vloeiend & vlot is opgebouwd. Toon de tips voor vloeiend lezen die vanaf pagina 63 uitgelegd worden. Deze tips kunnen ook toegepast worden op de pagina’s met teksten in Vloeiend & vlot. Werkboek > basis en plus Laat zien dat er twee soorten werkboeken zijn, te herkennen aan het woord basis en plus. De leerlingen van aanpak 1 en 2 werken met werkboek basis, leerlingen van aanpak 3 werken met werkboek plus.

Werkboek > loopbaan Op de binnenkant van het omslag staat de loopbaan: die geeft een beknopt overzicht van de lessen die aan bod komen. Bespreek deze pagina kort en vertel dat de leerlingen na elke les het lesnummer mogen kleuren. • De cijfers geven aan om welke les het gaat. • De afbeelding is een element uit de bijbehorende omnibustekst. • De woorden horen bij het woordtype dat centraal staat in de les. • Het nummer van de tip geeft aan welke strategie centraal staat bij het vloeiend lezen. Leerlingen van aanpak 3 concentreren zich op het oefenen en toepassen van deze tips. Bespreek de drie onderdelen die naast de loopbaan op pagina 1 staan: • Tien tips voor het vloeiend lezen. • Overzicht van pictogrammen die in het werkboek voor komen. • Overzicht om bij te houden welke pagina’s van het doorlopend verhaal in het leesboek al gelezen zijn. Werkboek > basisles en vervolgles Doorloop kort met de leerlingen (basis)les 1 en (vervolg)les 2. Wijs de leerlingen op de doelen bovenaan de linkerpagina. Leerlingen van aanpak 1 en 2 lezen in beide lessen de omnibustekst: in de basisles eerst correct en vlot, in de vervolgles ook vloeiend. De leerlingen van aanpak 3 lezen in de basisles de omnibustekst meteen vloeiend, in de vervolgles passen zij het vloeiend lezen toe op een nieuwe tekst die in hun werkboek staat. Antwoordenboeken: Leerlingen kunnen gebruikmaken van de antwoordenboeken om hun gemaakte opdrachten te controleren. Meestal is maar én antwoord goed. Als bij het antwoord ‘Bijvoorbeeld’ staat, is het een voorbeeldantwoord omdat er meer antwoorden mogelijk zijn: het antwoord van de leerling kan ook goed zijn. Soms staat er alleen ‘Eigen antwoord’: het antwoord van de leerling is dan altijd goed. Werkboek > leeslogboek Daag de leerlingen uit om ook op andere momenten dan tijdens de leesles veel te gaan lezen. Achter in het werkboek kunnen zij in het leeslogboek bijhouden welke boeken ze gelezen hebben en wat ze ervan vonden. Ook kunnen de leerlingen na elke tekst in de omnibus aangeven of ze nieuwe dingen gelezen hebben. En ze kunnen de opdrachten maken bij het doorlopend verhaal als ze klaar zijn met lezen. Wijs de leerlingen er de komende acht weken regelmatig op dat ze deze pagina’s invullen. Aan het eind van pakket E5A kijkt u in de Afsluiting samen met hen hierop terug. Leestrainer Naast het oefenen in het werkboek, omnibus en Vloeiend & vlot kunnen de leerlingen hun leesvaardigheid ook op de computer of tablet oefenen met oefensoftware, namelijk met het programma de Leestrainer. Dit kan zowel op school als thuis. Introduceer zo nodig de Leestrainer live door middel van de link in de Leerkrachtassistent. 3

E5A.indb 3

07-05-20 13:43

LES

Dierenwinkel De Oase

tekstsoort krantenbericht

woorden met botsende klinkers

Soms staan er in een woord twee of drie klinkers na elkaar die je niet als één klank uitspreekt, zoals eu, ioe en uee. Dat noem je botsende klinkers. Lees het woord in klankgroepen: /pie/ /jon/.

museum jubileum atheneum

kampioen schorpioen krioelen

pion

eventueel virtueel industrieel

34740_est_vv_E5.indd 2

28-1-2020 14:42:31

Dierenwinkel De Oase

LES 1 – 2

Van onze verslaggever Bas Molenaar

De Oase viert feest Dierenwinkel De Oase bestaat deze maand tien jaar. Ik ga erheen om wat vragen te stellen voor de Stadskrant. Zodra ik de winkel binnenkom, word ik joviaal begroet door een papegaai. ‘Welkom, dames en heren!’ schreeuwt hij hard en vrolijk. De eigenaar, Matteo, maakt een buiging voor me. Het lijkt net alsof ik in een theater ben.

‘Verkoopt u dan ook schorpioenen?’ Matteo: ‘Nee, hoor. Ha, ha! Maar we zijn heel trots op de tropische vissen die wij verkopen. Mensen uit het hele land komen daarvoor naar onze winkel.’

‘Wat een aardig welkom,’ zeg ik. ‘Ja, een papegaai is een heel sociaal dier,’ vertelt Matteo. ‘Kan ik u ergens mee helpen?’ ‘Mijn naam is Bas Molenaar,’ vertel ik. ‘Ik werk bij de Stadskrant en ik kom hier vanwege het jubileum van uw winkel. Tien jaar alweer! Vindt u het leuk als ik een stukje schrijf over uw winkel?’ Matteo roept zijn vrouw Helena erbij. We nemen plaats aan een kleine tafel achterin, waar ik een heerlijk kopje koffie krijg. Daarna beginnen we met het gesprek.

‘Ik zie dat u ook boeken verkoopt. Om een dierenwinkel te hebben moet je zeker veel van dieren weten?’ Matteo: ‘Dat klopt. Ik ben eigenlijk bioloog. In mijn studie heb ik veel geleerd over het leven in de oceaan.’ Helena pakt een boek over de koalabeer. ‘We hebben niet alleen boeken over huisdieren, maar ook over dieren in het wild. Het is belangrijk dat mensen goed voor de natuur zorgen.’

‘Kunt u iets over het ontstaan van uw winkel vertellen?’ Helena: ‘Matteo en ik zijn op de Antillen geboren. Daar leven veel bijzondere dieren, zoals leguanen, schorpioenen en in de zee krioelt het van de tropische vissen. We leerden elkaar pas in Nederland kennen en toen kwam het plan om een dierenwinkel met bijzondere huisdieren te beginnen.’

Het is alweer tijd om afscheid te nemen. Ik bedank Matteo en Helena voor het fijne gesprek. Ook wens ik hen veel succes met hun bijzondere winkel. ‘Schrijft u op dat wij de beste dierenwinkel van deze regio zijn?’ vraagt Matteo. ‘Dat zou mooie reclame zijn!’ ‘Ik zal kijken wat ik kan doen,’ antwoord ik. ‘Welkom, dames en heren!’ roept de papegaai als ik de winkel verlaat.

‘Heeft u zelf een huisdier?’ Helena wijst op een foto aan de muur: ‘We hebben een Chinese naakthond. Deze foto is gemaakt tijdens een wedstrijd.’ Matteo: ‘Ze werd helaas geen kampioen, maar wij vinden haar nog steeds de mooiste!’

miniatuur schorpioen museum

junior – emotioneel – bioloog koalabeer – jubileumviering – geraniumplant

tekst

virtueel – tekstueel – ritueel

• • • •

Lees de zinnen met het juiste woord eerst goed, daarna vlot.

• Peruanen • jubileum • joviaal • linoleum

Estafette Antwoordenboek BASIS E5A kopieermateriaal | geen kopieermateriaal | © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg Werkboek BASIS E5A | geen | © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

Dierenwinkel De Oase viert haar tienjarig … Zodra ik de winkel binnenkom, begroet Matteo mij … Mensen uit het land Peru noem je … De vloerbedekking in onze school is blauw …

is bioloog

E5A.indb 4

een beetje lastig

al best goed gaan

vaak goed gaan

◯ ◯

ultralicht regeren overgevoelig saxofoonsolo informatieavond dolfinarium lerares oud-leerling visrestaurant dubieus

naam: Bas Molenaar

, want:

BASIS 4-12-2019 13:32:29

34771_est_wb_E5A_basis_bw.indd 3

Kies daarna een stukje uit de tek Lees dat vloeiend voor a Kies in de lange zinnen goede ad

bergbeklimmer begroeiing automobilist circusdirecteur acrobatisch reserve bureau gierigaard bagage antigif

5 planetarium haarspray aquarel yell proces café verfraaiing medespeler onverschilligheid theatergroep

werkboek basis 4-12-2019 13:32:33

aan de slag

a Ik werk bij de Stadskrant en ik kom hier vanwege het jubileum van uw winkel. b We nemen plaats aan een kleine tafel achter in de winkel, waar ik een heerlijk kopje koffie krijg. c We leerden elkaar pas in Nederland kennen en toen kwam het plan om een dierenwinkel met bijzondere huisdieren te beginnen. d Schrijft u op dat wij de beste dierenwinkel van deze regio zijn? Lees om de beurt de vier zinnen vloeiend voor.

ik begrijp & ik vind

Wat weet je over de schrijver van Welke woorden passen bij de sch woorden.

is nu tien jaar

wer

is geboren op de Anti is bioloog

Zou jij een dagje in een dierenwi Waarom wel? Waarom niet? Schr

Helpen in een dierenwinkel lijkt m

PLUS

34788_est_wb_E5A_plus_bw.indd 2

is een man, geen vrouw

Deze zinnen komen uit de tekst Dierenwinkel De Oase. Zet in elke zin één of twee streepjes op plaatsen waar je kort adem kunt halen.

Kleur een gezichtje. Ik kan in lange zinnen goede adem

Kleur wat klopt voor jou. Voor het vloeiend lezen geef ik m

Zou jij een dagje in een dierenwinkel willen helpen? Waarom wel? Waarom niet? Schrijf op. Eigen antwoord Helpen in een dierenwinkel lijkt me

douche saté scooter interieur exact yogamatje crossfiets competitie lawaaiig ondertekenen

Lees de tekst Dierenwinkel De Oa

eu jubileum

Oefen de rijtjes nu een paar keer. Lees dan weer goed en vlot met de zandloper. Zet een streep tot waar je nu komt.

heeft een papegaai

is journalist

ioe schorpioenen

Lees met de zandloper de woorden goed en vlot. Zet een streep tot waar je komt.

Wat weet je over de schrijver van de tekst? Welke woorden passen bij de schrijver? Zet een rondje om nog vier groepjes woorden. schrijft stukjes voor een krant is een man, geen vrouw werkt bij de Stadskrant naam: Matteo is nu tien jaar

BASIS

34771_est_wb_E5A_basis_bw.indd 2

heel lastig

is geboren op de Antillen

ua leguanen

virtueel

ik begrijp & ik vind 6

Lees de zinnen en de woorden. Welk woord past in de zin? Trek lijnen. a b c d

archeoloog

4 zandloper

Kleur in elk woord de botsende klinkers.

2-5

Lees alle woorden eerst goed, daarna vlot.

terugkijken

Kruis aan. Deze woorden kan ik al goed lezen: leguaan jubileum Kleur een rondje. Bij de opdrachten vind ik: • het vlot lezen van woorden • het vlot lezen van zinnen

Lees de woorden nog een keer.

geranium

Wat ga ik leren? • in lange zinnen goede adem-momenten kiezen. tip 7 Ik pas dit toe op de tekst Dierenwinkel De Oase.

oa oase

leguaan eventueel archeoloog

emotie

8-9

Kies daarna een stukje uit de tekst. Lees dat goed en vlot voor aan je maatje.

aan de slag

Lees het eerste woord en de woorden ernaast. Welk woord past bij het eerste woord? Zet er een streep onder.

Lees de tekst Dierenwinkel De Oase.

Estafette Antwoordenboek Werkboek PLUS E5A PLUS | geen E5A kopieermateriaal | geen kopieermateriaal | © Uitgeverij | © Uitgeverij Zwijsen B.V., Zwijsen Tilburg B.V., Tilburg

eventueel

Lees de woorden voor jezelf. In hoeveel stukjes spreek je deze woorden uit? Zet streepjes tussen die stukjes. oase kampioen jubiIeum

LES

kampioen

Estafette Antwoordenboek BASIS E5A kopieermateriaal | geen kopieermateriaal | © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg Werkboek BASIS E5A | geen | © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

E5 | LES 1

museum

Wat ga ik leren? • woorden lezen met botsende klinkers. Ik pas dit toe op de tekst Dierenwinkel De Oase.

LES

werkboek plus 4-12-2019 14:01:35

34788_est_wb_E5A_plus_bw.indd 3

07-05-20 13:43

12 3

doel Een tekst op AVI E5 correct, vlot en vloeiend lezen met begrip correct en vlot lezen Woorden met botsende klinkers vloeiend lezen In lange zinnen goede adem-momenten kiezen

OP VERKENNING

5 Min

Introductie Bekijk de tekst uit de omnibus. Zoom in op de titel, de zin eronder, de kop en de eerste twee zinnen en lees deze voor. Wat voor soort tekst is dit? [krantenbericht] Inzoomen op Lees de eerste alinea van de tekst helemaal en vloeiend voor. Laat daarna de gemarkeerde versie zien. Bespreek met de leerlingen de woorden waarin de botsende klinkers gemarkeerd zijn. Laat horen dat je deze klinkers niet als één klank uitspreekt. Lesdoel bespreken • Woorden met botsende klinkers goed en vlot lezen. • In lange zinnen goede adem-momenten kiezen. U I T L EG

10 Min

Woordenschat > struikelwoorden Bespreek de woorden ‘joviaal’ en ‘deze regio’. Vloeiend lezen > tip Bekijk samen met de leerlingen het filmpje dat hoort bij tip 7. Vloeiend lezen > modelen Lees het fragment op het digibord eerst voor, waarbij u het lezen onderbreekt op plekken die zich daar niet voor lenen, zoals binnen een groepje woorden. Laat een leerling hierop reageren. Bespreek de tip Kies in lange zinnen goede adem-momenten. Bij komma’s moet je het lezen even onderbreken. Dat kan vaak ook op andere plaatsen, maar niet binnen een groepje woorden. Toon hierbij kort het fragment mét markeringen. Lees daarna de ongemarkeerde versie vloeiend voor. Werkinstructie 3

omnibus p. 8-9 | werkboek plus p. 2-3 | vloeiend & vlot p. 67 tip 7

Correct en vlot lezen > woordtype 1 2 Toon het filmpje over woorden met botsende klinkers.

Correct en vlot lezen > inoefenen 1 2 Woorden uit Vloeiend & vlot p. 2 en p. 3 lezen in woordrijtjes. voor-koor Bouw de woordrijtjes per woord op. voor-koor Lees rijtje voor rijtje in zijn geheel. koor Lees de woorden nogmaals in rijtjes of lees ze in regels. koor-zelf Hussel daarna de rijtjes of alle woorden. Laat de leerlingen samen of individueel de woorden lezen. Werkinstructie 1 2

omnibus p. 8-9 | werkboek basis p. 2-3 | vloeiend & vlot p. 2-5

A A N D E S L AG

1 5 Mi n

Begeleide verwerking 1 opdracht 1 > woorden voor Lees rijtje 1 voor. Benadruk de botsende klinkers in de woorden. zelf Laat maatjes beurtelings de woorden van rijtje 1 hardop lezen. Lees zo ook de andere rijtjes. De leerlingen verdelen de woorden in stukjes. opdracht 2 > woorden voor Lees regel 1 voor. Benadruk de woorden die bij elkaar passen. zelf Laat de leerlingen regel 1 voor zichzelf lezen. Lees zo ook de andere regels. De leerlingen onderstrepen het woord dat bij het eerste woord past. opdracht 3 > zinnen voor Lees eerst zin a met de juiste intonatie rustig voor, daarna de losse woorden. Laat de leerlingen het woord kiezen dat in de zin past. koor Lees met de leerlingen zin a met het juiste woord. zelf Laat de leerlingen de zin voor zichzelf lezen. Lees zo ook de andere zinnen. De leerlingen verbinden elke zin met het juiste woord. opdracht 4 > tekst voor Lees het eerste stukje van de tekst rustig voor met de juiste intonatie. De leerlingen wijzen mee. zelf De leerlingen lezen daarna met hun maatje de rest van het krantenbericht. Ze lezen om beurten steeds een stukje voor. opdracht 5, 6, 7 De leerlingen maken deze opdrachten zelfstandig. Serviceronde 2 Controleer of de opdrachten duidelijk zijn voor de leerlingen. Zo niet, licht deze dan toe. Bespreek ze ook klassikaal bij het terugkijken op de les. 3 Controleer of de terugkijkopdracht 5 duidelijk is voor de leerlingen. Het gaat bij deze opdracht om de eigen mening van de leerling! T E RU G K I J K E N

5 Mi n

Lesdoel nabespreken Bespreek met de leerlingen opdracht 5. Correct en vlot lezen > laat horen Het woordtype uit deze les wordt geflitst. De leerlingen laten zo horen of het lesdoel behaald is. Ik begrijp & ik vind Bespreek opdracht 6 en 7 uit de werkboeken of start de extra lesfase ‘Ik begrijp, ik vind, ik ontdek’.

E5A.indb 5

07-05-20 13:43

LES

Dierenwinkel De Oase

tekstsoort krantenbericht

E5 | LES 2

Wat ga ik leren? • woorden lezen met botsende klinkers. • in lange zinnen goede adem-momenten kiezen. tip 7 Ik pas dit toe op de tekst Dierenwinkel De Oase.

LES

leguanen geranium

miniatuur diarree

bibliotheek biologisch

jubileum museum

Lees alle woorden goed en vlot.

Lees de zinnen en stel steeds de vraag: Waar? Een groepje van drie, vier of vijf woorden geeft daar antwoord op. Zet er een streep onder.

Lees de zinnen nu vloeiend voor.

Deze zinnen komen uit de tekst Dierenwinkel De Oase. Zet in elke zin één of twee streepjes op plaatsen waar je kort adem kunt halen.

zandloper

Lees met de zandloper de woorden goed en vlot. Zet een streep tot waar je komt. pensioen ongeopend vruchtenlimonade website atheneum plastic theorie oneindig yoga herdenken

regie periode veiligheid mix ’s nachts kilometer pincet volwassene officieel domino

wriemelen alarmcentrale beantwoord jubileumviering cake symbool reparatie onverantwoord horloge skikampioen

macaroni moeiteloos archeoloog pagina’s lucifer speciaal tekstueel sportpagina postcode saxofoon

Oefen de rijtjes nu een paar keer. Lees dan weer goed en vlot met de zandloper. Zet een streep tot waar je nu komt.

BASIS

34771_est_wb_E5A_basis_bw.indd 4

4-12-2019 13:32:37

werkboek basis

34771_est_wb_E5A_basis_bw.indd 5

4-12-2019 13:32:51

E5 | LES 2

LES

Wat ga ik leren? • in lange zinnen goede adem-momenten kiezen. tip 7 Ik pas dit toe op de tekst uit De dierenpolitie.

De tekst bij opdracht 2 komt uit het boek De dierenpolitie. Waar denk jij aan bij die titel? Kruis aan. Eigen antwoord mensen die weggelopen huisdieren gaan zoeken politieagenten die op paarden rijden mensen die kijken of er goed voor dieren gezorgd wordt

E5A.indb 6

3 aan de slag

Lees de grijze zinnen. Waar kun je kort rusten, even ademhalen? Dat kan bij een komma, maar ook vaak op andere plaatsen. Zet in de grijze zinnen een streepje op plaatsen waar je even rust. Lees om de beurt de grijze zinnen vloeiend voor.

Lees nu de hele tekst met je maatje. Lees om de beurt een stukje aan elkaar voor. Kies in de lange zinnen goede adem-momenten.

Wat klopt voor jou? Zet er een rondje om. Ik kan in lange zinnen goede adem-momenten kiezen.

Lees de tekst.

ja / nee

ik begrijp & ik vind Het verhaal begint normaal. Maar plotseling verandert dat. Wat zijn de eerste rare, onverwachte zinnen? Kruis aan. Merel was dol op dieren. En gelukkig waren haar vader en moeder dat ook.

Merel was hartstikke trots op haar vader. Ze wilde later precies hetzelfde gaan doen.

‘Je hebt er toch al een? Waarom nou weer een hamster?’

Hoe keek meneer Breedeveld toen hij de spin uit het hok haalde? Zet in de tekst een streep onder de zin waarin je dat leest.

Merel hoopt dat ze later bij de Dierenbescherming kan werken. Lijkt jou dat ook leuk? Waarom, of waarom niet? Schrijf op. Eigen antwoord

PLUS 4-12-2019 14:01:42

34788_est_wb_E5A_plus_bw.indd 5

PLUS

34788_est_wb_E5A_plus_bw.indd 4

terugkijken

67, tip 7

Victoria Farkas, De dierenpolitie, Uitgeverij Moon B.V., 2007

Merel mocht van haar ouders een hamster kopen. Een vriendje voor Peter, de hamster die ze al had. Met een volle portemonnee huppelde Merel naar de dierenwinkel van meneer Breedeveld. Die was aan de andere kant van het grote, groene park, in het kleine winkelcentrum. Ze kende de weg goed, want ze was al vaker in de dierenwinkel van meneer Breedeveld geweest. Merel was dol op dieren. En gelukkig waren haar vader en moeder dat ook. Haar vader moest wel van dieren houden, want hij was van de Dierenbescherming. Het was zijn baan om van dieren te houden. En ze te beschermen tegen nare mensen die niet van dieren hielden. Merel was hartstikke trots op haar vader. Ze wilde later precies hetzelfde gaan doen. […] ‘Dag meneer Breedeveld, ik wil een hamster,’ zei Merel meteen. ‘Je hebt er toch al een? Waarom nou weer een hamster?’ vroeg hij. ‘Omdat ze lief, leuk en schattig zijn,’ somde Merel op. ‘Waarom geen spin?’ vroeg meneer Breedeveld, terwijl hij achter de toonbank vandaan kwam en naar een groot rond hok op de spinnenafdeling liep. Rillend liep Merel achter meneer Breedeveld aan. Zijn ogen glinsterden toen hij een enorme spin uit het hok haalde. ‘Wat een schatje, hè?’ Maar Merel vond die spin helemaal geen schatje. Ze gruwelde van spinnen. ‘Gatver, die wil ik niet hoor,’ zei ze huiverend. ‘Jammer,’ zei meneer Breedeveld. ‘Ik wil geen spin. Ik wil een hamster. Een bruine met wit,’ zei Merel koppig.

Estafette Antwoordenboek Werkboek PLUS E5A PLUS | geen E5A kopieermateriaal | geen kopieermateriaal | © Uitgeverij | © Uitgeverij Zwijsen B.V., Zwijsen Tilburg B.V., Tilburg

2-5 67, tip 7

In dierenwinkel De Oase wordt het tienjarig jubileum gevierd. Dat is tegenwoordig nog de enige dierenwinkel bij ons in het dorp. Matteo en Helena zijn allebei op de Antillen geboren. In die tropische gebieden leven bijzondere dieren, zoals schorpioenen.

Estafette Antwoordenboek BASIS E5A kopieermateriaal | geen kopieermateriaal | © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg Werkboek BASIS E5A | geen | © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

a b c d

terugkijken

Kleur een gezichtje. Ik kan de woorden en zinnen van de opdrachten vlot lezen.

Kruis aan. Het vloeiend lezen van de tekst Dierenwinkel De Oase vind ik: nog lastig al best goed gaan goed gaan

Estafette Antwoordenboek BASIS E5A kopieermateriaal | geen kopieermateriaal | © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg Werkboek BASIS E5A | geen | © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

8-9

Kies daarna een stukje uit de tekst. Lees dat vloeiend voor aan je maatje. Kies in de lange zinnen goede adem-momenten.

aan de slag

Kijk goed naar het plaatje. Welk woord hoort erbij? Zet er een rondje om.

Lees de tekst Dierenwinkel De Oase.

werkboek plus 4-12-2019 14:01:46

07-05-20 13:43

12 123

doel Een tekst op AVI E5 correct, vlot en vloeiend lezen met begrip correct en vlot lezen Woorden met botsende klinkers vloeiend lezen In lange zinnen goede adem-momenten kiezen

OP VERKENNING

5 Min

Introductie Vertel dat de leerlingen van aanpak 1 en 2 de tekst uit de omnibus nogmaals gaan lezen. De nadruk ligt nu op het vloeiend lezen van de tekst. De leerlingen van aanpak 3 gaan de tip van het vloeiend lezen toepassen op een nieuwe tekst, een fragment uit het boek De dierenpolitie. Lesdoel bespreken • Woorden met botsende klinkers goed en vlot lezen. • In lange zinnen goede adem-momenten kiezen. U I T L EG

5 Min

Vloeiend lezen > modelen Lees het fragment op het digibord vloeiend voor of laat een leerling van aanpak 3 het stukje vloeiend voorlezen. De leerling kan eventueel ook zelf een stukje uit de omnibus kiezen. Laat de leerlingen meelezen op het digibord of in hun omnibus. Wijs na het voorlezen op tip 7: Kies in lange zinnen goede adem-momenten. Herhaal waar het bij die tip om gaat. Bespreek kort na hoe dat bij het voorgelezen fragment te horen was. Werkinstructie 3

werkboek plus p. 4-5 | vloeiend & vlot p. 67 tip 7

Werkinstructie 1 2

2 0 Mi n

Zelfstandig werken Help alleen leerlingen die zonder uw hulp niet verder kunnen. Serviceronde 1 2 Controleer of de opdrachten 1, 2, 3 en 4 duidelijk zijn voor de leerlingen. Zo niet, licht deze dan toe. Bespreek ze ook klassikaal bij het terugkijken op de les. 3 Controleer of de opdrachten 2, 3 en 4 duidelijk zijn. Leerlingen moeten eerst de tekst helemaal zelf lezen, vervolgens de grijze zinnen met een maatje en tot slot de hele tekst met een maatje. T E RU G K I J K E N

5 Mi n

Lesdoel nabespreken Bespreek met de leerlingen opdracht 5. Vloeiend lezen > laat horen Laat enkele leerlingen van aanpak 1 en 2 een stukje tekst uit deze les voorlezen. Om dit aantrekkelijker te maken, kan gebruikgemaakt worden van de Leesstoel. Leerlingen van aanpak 3 kunt u uitnodigen om een stukje voor te lezen van de tekst die zij in hun werkboek gelezen hebben. Of laat ze kort iets over deze tekst vertellen aan de andere leerlingen. I k b e g r i j p , i k vi n d , i k o n t d e k

15 min

De werkboeken van de leerlingen bevatten geen gezamenlijke opdracht 6 en 7 om te bespreken. Als leerlingen van aanpak 3 (een stukje) van de tekst uit hun werkboek hebben voorgelezen, bespreekt u de bijbehorende opdracht 6 en 7 eventueel klassikaal. U kunt de les hierna beëindigen of u start de extra lesfase ‘Ik begrijp, ik vind, ik ontdek’.

omnibus p. 8-9 | werkboek basis p. 4-5 | vloeiend & vlot p. 2-5, p. 67 tip 7

A A N D E S L AG

E5A.indb 7

07-05-20 13:43

extra leestijd LES

LES

Woorden en zinnen 1 Soms staan er in een woord twee of drie klinkers na elkaar die je niet als één klank uitspreekt. Dat zijn botsende klinkers. Op niveau E5 oefenen de leerlingen woorden zoals museum, kampioen, eventueel.

Kies een van de activiteiten hierna.

1 5 mi n

Tekst(en) 1 Tijdens de extra leestijd kiest u activiteiten waarbij de leerlingen lezen onder begeleiding. Kies afwisselend korte stukjes tekst, wat langere teksten of boeken. De gelezen teksten of boeken kunnen de leerlingen noteren op pagina 64 van hun werkboek. De nadruk ligt op het correct en vlot lezen, maar het is belangrijk ook regelmatig aandacht te schenken aan het vloeiend lezen. Sluit dan aan bij de tip die centraal staat in de les. Kies een van de activiteiten hierna.

15 min

Uitleg > woordtype

Herhaald lezen > tekst

vloeiend & vlot p. 2

omnibus p. 8-9

Bekijk vooraf de woorden van de drie woordrijtjes en bedenk bij elk woord een korte zin. Lees het eerste woord van het eerste rijtje voor. Zeg de zin die u bedacht hebt. Hierna herhalen de leerlingen het woord. Doe dit bij alle woorden van deze pagina. U kunt hierbij ook gebruikmaken van de voor-koor-zelf-methodiek Op deze manier worden woorden die wellicht onbekend zijn voor de leerlingen toegelicht en tegelijkertijd geoefend.

De leerlingen hebben deze tekst in de basis- en in de vervolgles al gelezen. De leerlingen kiezen een kort stukje uit dat zij later willen laten horen aan de groep. Ze oefenen dit stukje samen met u. Laat ze hierbij oefenen met de tip van Vloeiend lezen die bij deze tekst centraal stond.

vloeiend & vlot p. 3

Lees de vier rijtjes via voor-koor-zelf. Lees daarna de zinnen hardop voor, waarbij u het onderstreepte woord niet leest. Leerlingen vullen de zin met het onderstreepte woord aan door het woord hardop voor te lezen. Hierbij kunt u ervoor kiezen om leerlingen om de beurt te laten lezen of de leerlingen in koor te laten lezen. Onderhoud > diverse woordtypen vloeiend & vlot p. 5

Lees met de leerlingen de woordrijtjes in koor. Lees in rijtjes of in regels (van links naar rechts) en wissel hierin af. Geef hierna leerlingen individueel de beurt om de rijtjes (of regels) hardop te lezen.

|| || |

woorden met botsende klinkers podium zoals grandioos baviaan oceaan

| || | |

automuseum jubileumviering medium geranium skikampioen

biologisch emotioneel junior miniatuur archeoloog

officieel tekstueel joviaal leguaan meteoor

Televisie is een medium waarmee je veel mensen kunt bereiken. Voor mijn verjaardag heb ik die sportauto als een miniatuur gekregen. De archeoloog graaft in de grond en zoekt naar voorwerpen van vroeger. Je werkstuk ziet er goed uit, maar tekstueel zou ik het nog wat aanpassen. Een vallende ster wordt ook wel een meteoor genoemd.

34740_est_vv_E5.indd 3

28-1-2020 14:42:31

omnibus leesboek Verboden huisdieren

Bekijk de omslag en lees de titel van het verhaal voor. De leerlingen bladeren door het verhaal, bekijken de illustraties en vertellen hardop denkend waar zij denken dat dit verhaal over zal gaan. Lees stukjes uit het verhaal voor, leerlingen wijzen mee. Laat leerlingen ter afwisseling van het voorlezen door uzelf om beurten een zin hardop lezen. Gebruik hierbij de werkwijze wacht-hint-prijs. Ralfi-lezen > zelfgekozen tekst leesserie estafette

(Voor meerdere sessies) Laat een aantal informatieve boeken uit de serie Estafette zien. Het AVI-niveau van het boek is minder belangrijk dan het onderwerp. De leerling kiest zelf een boek. U begint met het voorlezen van de tekst. De leerling leest daarna een stukje van deze tekst. In de volgende sessies wordt in de verdeling tussen de voor te lezen tekst en de zelf te lezen tekst het stukje door de leerling zelf te lezen tekst steeds groter. Praat na elke sessie met de leerlingen over de tekst die gelezen is.

Met de Leestrainer kunnen de leerlingen ook zelfstandig teksten lezen en hun leesvaardigheid verbeteren.

woorden met botsende klinkers

Antieke en klassieke automobielen Heb je weleens gehoord van het Automuseum? Je kunt er klassieke auto’s bekijken, dat zijn van die ouderwetse ‘automobielen’. Sommige zijn meer dan 100 jaar oud. Het museum viert dit jaar haar 50-jarig jubileum. Om de bezoekers te verrassen, zijn er leuke acties bedacht. Van mei tot en met juli is op zondag de toegang gratis. Op 13 mei is het feest; dat is officieel de dag van de jubileumviering. Er is een optocht van ouderwetse auto’s, versierd met bloemstukken vol anjers, rozen en geraniums. Ook kun je meerijden in je favoriete klassieke auto. Kom op tijd, want volgens de directeur wordt het druk en zal het er krioelen van de mensen.

34740_est_vv_E5.indd 4

Inoefenen > woorden en zinnen

Samen lezen > doorlopend verhaal

28-1-2020 14:42:31

E5A.indb 8

07-05-20 13:43

Dierenwinkel De Oase is een krantenbericht over een dierenwin-

ik begrijp, ik vind, ik ontdek

kel die haar 10-jarig jubileum viert. Naast de vaste onderdelen leesbeleving en leesbevordering bespreekt u bij leesbegrip de tekstsoort en gaat u samen op zoek naar verwijswoorden. Verder gaat u dieper in op de betekenis van woorden en zinnen, en bespreekt u de tekststructuur.

Na les 1

Ik b e gri j p , i k v i nd , i k ontd ek

LES

15 m i n

Ik begrijp > details in de tekst Tekstsoort: U kijkt met de leerlingen naar de tekstsoort. Elke tekstsoort heeft bepaalde kenmerken. Een informatieve tekst ziet er anders uit dan een verhaal of een verslag. Het herkennen van tekstsoorten helpt bij het begrijpen van de tekst. Verwijswoorden: U kijkt met de leerlingen naar verwijswoorden in de tekst. Met verwijswoorden geeft een schrijver vaart aan een tekst. Personen en zaken hoeven dan niet steeds opnieuw genoemd te worden. Als je weet waarnaar een verwijswoord verwijst, begrijp je de tekst beter. Ik vind > leesbeleving U bespreekt de leesbeleving van de leerlingen, bijvoorbeeld aan de hand van opdracht 7 uit het werkboek, waar de leerlingen opschrijven waarom zij wel of niet graag een dagje in een dierenwinkel willen meehelpen. Gedachten die ze tijdens het lezen van deze tekst hadden, kunnen zo besproken worden. Als lezers hun ervaringen delen, worden ze zich bewuster van wat ze hebben gelezen. Hun betrokkenheid bij de tekst neemt toe en ze ervaren dat niet iedereen hetzelfde denkt als hij deze tekst leest. Na les 2

Ik b e gri j p , i k v i nd , i k ontd ek

15 m i n

Ik begrijp > de tekst als geheel Betekenis van woorden en zinnen: U bespreekt met de leerlingen lastige woorden of zinnen uit de tekst. Bij het lezen van lastige woorden en zinnen helpen de volgende suggesties: kijk naar de tekst ervoor en erna, bespreek een moeilijk woord met een maatje of zoek de betekenis op. Tekststructuur: U bekijkt met de leerlingen de structuur van de tekst. De meeste zakelijke teksten zijn opgebouwd uit verschillende tekstdelen (alinea’s) die de gedachtegang van de schrijver weergeven. Kopjes en signaalwoorden helpen om de tekst te begrijpen. Ik ontdek > leesbevordering In aansluiting op de gelezen tekst worden regelmatig suggesties voor andere boeken gegeven. Het doel is het verder ontwikkelen van leesvoorkeuren en, vooral, leerlingen meer (met plezier) te laten lezen. Dit is ook een goed moment om plusleerlingen te laten vertellen over de tekst in hun werkboek. Doorloop de opdrachten op het digibord.

Tip voor vervolgopdracht Ik schrijf > een interviewvraag Laat de leerlingen zelf nog een vraag bedenken voor Matteo en Helena. Laat ze vervolgens een antwoord schrijven van enkele zinnen zodat er een extra alinea voor het krantenbericht ontstaat. Laat enkele leerlingen hun vraag en antwoord voorlezen.

E5A.indb 9

07-05-20 13:43