Taal in beeld 2 - Werkboek 6a - blok4 by Uitgeverij Zwijsen

Taal in beeld werkboek 6

van:

tib2_6a_wb_os.indd 1

13-12-2013 13:55:07

Auteurs Simone Gerich (leerlijn woordenschat) Maril Rijks (leerlijn spreken/luisteren) Annie van der Beek (leerlijn schrijven) Adriaan Maters (leerlijn taalbeschouwing)

Taal in beeld

werkboek 6a

Projectgroep Zwijsen Jos Cöp (uitgever en conceptontwikkeling) Albert Rouschop (fondseditor en conceptontwikkeling) Moniek van de Ven, Judith Veldhuizen, Jeske Heezemans (projectleiding en redactie) Laura van Merendonk (concept en vormgeving) Maura van Wermeskerken (vormgeving en dtp) Maaike van Riel (redactie) Marije van der Schaaf ((bureau)redactie) Ineke van Kasteren (bureauredactie) Renate Reitler (beeldredactie) Niek Rooijakkers (productiebegeleiding) Nohmi Bollebakker (marketingadvies)

Wat moet je doen? Maak de opdrachten.

Kom je tekens tegen? Doe dan dit.

Schrijf je antwoord op. Schrijf het antwoord in je schrift. Kruis het goede antwoord aan. Trek lijnen. Kleur het goede antwoord. Omcirkel om het goede antwoord. Teken je antwoord. Onderstreep het goede antwoord.

Illustraties Mieke Driessen (characters) Jort van der Jagt (woordenschat) Robby van der Meulen (spreken/luisteren) Merle van Hees (schrijven) Nancy Kers (taalbeschouwing)

Gebruik de woordenlijst aan het begin van het blok.

Foto’s (p. 11) NBD Biblion (p. 11) OLA/Unilever (p. 20) Vogelbescherming Nederland (p. 25) Hollandse Hoogte/Frans Lemmens Shutterstock Studio Zwijsen

Doe de opdracht met je maatje. Spreek samen af wie de spreker is. Spreek samen af wie de luisteraar is.

1e druk ISBN 978.90.487.1683.8 © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg www.zwijsen.nl www.taalinbeeld.nl Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatieen Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). Aan het verwerven, waar nodig, van toestemming tot overname is door de uitgever de uiterste zorg besteed. Zou desondanks blijken dat een rechthebbende over het hoofd is gezien, dan verzoeken wij deze contact op te nemen met Uitgeverij Zwijsen.

geen kopieermateriaal

Ontleningen (p. 38) Jansen, T. (2003), ‘Het zwembad’. Uit: Het moest maar eens gaan sneeuwen. Amsterdam: Podium. (p. 42) Veen, H. van & E. van der Wurff (1979), ‘Opzij opzij opzij’.

tib2_6a_wb_os.indd 2

16-12-2013 14:20:34

Aan de slag

BLOK

LES

Lees de zinnen en let op de dikgedrukte woorden. Kleur de tegenstellingen geel en de synoniemen groen. Nadia had vandaag nieuwe kleren aan. Het was een outfit met een glittertrui. Ward woont in een opvallend huis. Alleen de straat is een beetje saai. Weet je wel hoe uniek jij bent? En hoe apart? Ik vind het leuk om mensen met elkaar te vergelijken. En te zien of ze op elkaar lijken.

Lees de tegenstellingen. Denk jij dat ik heel gewoon ben? Nee hoor, ik ben heel speciaal! Slome vind ik een scheldnaam. Maar lieverd is een troetelnaam.

Door de tegenstelling weet je wat de woorden niet betekenen. Schrijf nu op wat de woorden wel betekenen. Speciaal betekent Troetelnaam betekent 5

Zoek op in de woordenlijst wat identiek betekent. Bedenk een synoniem en een tegenstelling.

Noem twee uiterlijke kenmerken van jezelf.

geen kopieermateriaal

En wat valt op aan jouw outfit? Schrijf twee dingen op.

BLOK 4 GEVOEL LES 1 WOORDENSCHAT

tib2_6a_wb_boek.indb 37

ÂŠ Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

ga gaterug terugnaar naarjejetaalboek taalboekop opbladzijde bladzijde87 x

37 13-12-2013 13:41:19

Aan de slag

BLOK

Mick vertelt wat hij voelde toen hij ging verhuizen. Bedenk wat hij zegt en schrijf het in de spreekwolk.

Lees het gedicht. Jij hebt vast ook wel eens iets grappigs gedaan. Vertel het elkaar om de beurt.

LES

Herken je wat je maatje heeft meegemaakt? Praat erover. Wissel van rol.

gedicht van Tjitske Jansen

Vertel wat je deed en wat er toen gebeurde.

Het zwembad in om daar mijn voeten nat te maken eruit om met die natte voeten de tegels naast het zwembad aan te raken kijken hoe de tegeltenen verdwijnen in de zon. Een foto die tevoorschijn komt maar dan andersom.

geen kopieermateriaal

Kies een onderwerp uit dat je zelf hebt meegemaakt. Q Je gaf iemand anders een goed gevoel. Q Je wens kwam uit. Q Je deed iets wat je eigenlijk helemaal niet wilde. Q Je had een enge droom. Q Je was opeens verlegen. Q Iets anders:

ÂŠ Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

Vertel om de beurt wat je hebt meegemaakt. Vertel wat er gebeurde en hoe je je voelde. Herken je wat je maatje heeft meegemaakt? Wissel van rol.

38 tib2_6a_wb_boek.indb 38

ga gaterug terugnaar naarjejetaalboek taalboekop opbladzijde bladzijde89 x BLOK 4 GEVOEL LES 2 SPREKEN/LUISTEREN

Taal in beeld

13-12-2013 13:41:25

Aan de slag

BLOK

LES

Waar in deze zinnen moeten hoofdletters staan? Geef die letters een kleur. toen mijn vader een nieuwe auto kocht, twijfelde hij tussen een volkswagen, een renault en een toyota.

wij gaan in de vakantie naar davos. deze plaats ligt in zwitserland. koning willem-alexander en koningin máxima spreek je aan met majesteit. heb jij het boek koning van katoren gelezen? als we naar scheveningen gaan, logeren we in hotel duinzicht. de italianen spreken italiaans en eten veel italiaanse pasta’s. mevrouw vriezema gaat samen met haar buurvrouw jantien van driel op vakantie. 5

Vul het vriendenboekje in. Vergeet de hoofdletters niet! Ik heet: Mijn adres is: Favoriete vakantielanden: Dit tv-programma vind ik het leukst: Deze zanger(es) vind ik het best: Mijn favoriete boek is: Deze film vind ik erg leuk: Mijn leukste stripfiguur is: geen kopieermateriaal

Ik wil later worden: Dit wens ik je toe:

BLOK 4 GEVOEL LES 3 TAALBESCHOUWING

tib2_6a_wb_boek.indb 39

ga gaterug terugnaar naarjejetaalboek taalboekop opbladzijde bladzijde91 x

39 13-12-2013 13:41:27

Aan de slag

BLOK

LES

Bob stuurt deze e-mail naar WOW! Waarom vraagt Bob om het e-mailadres van Mario Malto, denk je? Schrijf het doel op. Beste WOW! Wat een leuk stuk over de beroemde voetballer Mario Malto. Kunt u mij zijn e-mailadres sturen? Groeten van Bob bob@wnl.nl

Evy heeft een verhaal geschreven. Ze stuurt het op naar WOW! samen met dit briefje. Weten de mensen van WOW! waarom Evy haar verhaal stuurt? Of wat ze met het verhaal moeten doen? Schrijf wat Evy in haar briefje moet zetten om dit duidelijk te maken. Beste WOW! Ik heb een verhaal geschreven. Ik stuur het verhaal mee met deze brief.

Groetjes, Evy

In de bibliotheek hangt een poster. Er staat: Gratis boekje voor jonge kinderen. Haal deze week jouw boekje bij de balie. Lara is negen jaar. Ze weet niet zeker of zij het boekje ook krijgt. Want er staat niet precies bij tot welke leeftijd je het boekje krijgt. Er is niemand bij de balie. Ze schrijft een briefje en stopt dat in de brievenbus. Wat schrijft Lara? Schrijf het briefje. Maak drie tot vijf zinnen. Sla bij het schrijven steeds een regel over.

Lees je briefje nog eens. Wat kan duidelijker of beter? Verander dat op de open regels. Verbeter ook taalfouten die je ziet. Wil je veel veranderen? Schrijf je briefje dan opnieuw.

tib2_6a_wb_boek.indb 40

ÂŠ Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

geen kopieermateriaal

gaterug terugnaar naarjejetaalboek taalboekop opbladzijde bladzijde93 x ga BLOK 4 GEVOEL LES 4 SCHRIJVEN

Taal in beeld

13-12-2013 13:41:32

Aan de slag

BLOK

Zoek op wat de zeurpiet betekent en lees erover in de tekst bij Op verkenning. Vergelijk de zeurpiet en opgewekt in een woordkast.

LES

de zeurpiet

opgewekt

Zoek in de woordenlijst op wat maf betekent. Maak een woordkast. Vergelijk maf met: ernstig, saai of gevoelig. Of kies zelf een woord. maf

Zoek op wat bazig en bedeesd betekenen. Lees er ook over in de tekst. Onthoud de woorden met een woordkast. bazig

agressief

uiterlijk kenmerk

gejaagd

gevoelig

innerlijk

sloom

BLOK 4 GEVOEL LES 5 WOORDENSCHAT

ÂŠ Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

Zoek de woorden op in de woordenlijst. Kies steeds twee woorden voor in een woordkast. Geef de woorden dezelfde kleur.

ga gaterug terugnaar naarjejetaalboek taalboekop opbladzijde bladzijde95 x

tib2_6a_wb_boek.indb 41

geen kopieermateriaal

bedeesd

41 13-12-2013 13:41:34

Aan de slag

BLOK

LES

Hoe gebruik je je stem? Schrijf het achter de zin. Schrijf ook van elke zin een voorbeeld op. Je bent verlegen.

Je bent woedend. 5

Lees om de beurt de tekst twee keer voor. Doe het de eerste keer langzaam en de tweede keer snel.

Uit een lied van Herman van Veen

Opzij, opzij, opzij, maak plaats, maak plaats, maak plaats, Wij hebben ongelofelijke haast. Opzij, opzij, opzij, want wij zijn haast te laat. Wij hebben maar een paar minuten tijd.

Wat vond je het best? Waarom vond je dat? Q snel, want Q langzaam, want 6

Lees de tekst. Kleur de stukjes waar je je stem anders gebruikt. Het was die zondag al de hele dag vreselijk slecht weer. De regen viel met bakken uit de hemel. Regelmatig knalde de donder hevig boven het dorp. Lichtflitsen verblindden je bijna als je er per ongeluk in keek. DING DONG! DING DONG! De bel van de winkeldeur werd ongeduldig ingeduwd. Iemand wilde blijkbaar erg graag naar binnen. Maar op zondag is de winkel altijd gesloten voor klanten. Wie zou het kunnen zijn? DING DONG! DING DONG!

Lees om de beurt de tekst voor. Let op hoe je je stem gebruikt.

geen kopieermateriaal

42 tib2_6a_wb_boek.indb 42

ÂŠ Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

Hoe gebruikt je maatje zijn stem vooral? Q hoog Q laag Q hard Q zacht Q snel Q langzaam

ga gaterug terugnaar naarjejetaalboek taalboekop opbladzijde bladzijde97 x BLOK 4 GEVOEL LES 6 SPREKEN/LUISTEREN

Taal in beeld

13-12-2013 13:41:39

Aan de slag

BLOK

Lees het verhaal en kruis het goede antwoord aan. a Chen Li, een meisje van twaalf jaar, woont in China. b Met haar is iets bijzonders aan de hand, want ze is nooit vrolijk. c Ze huilt de hele dag: bij het opstaan, op school, tijdens het spelen, onder het eten en bij het televisiekijken. d Alleen als ze slaapt, stopt het. e Knappe dokters hebben haar onderzocht, maar ze kunnen niks vinden. h Hopelijk stopt het huilen vanzelf en kan ze binnenkort weer lachen.

LES

Welke uitspraak klopt niet? Zet daar een kruisje voor. Q In zin a staat twee keer een komma, omdat hier meer over Chen Li wordt verteld. Q In zin b staat een komma voor het voegwoord want. Q In zin c staan komma’s tussen de dingen die worden opgesomd. Q In zin d staat een komma tussen twee persoonsvormen. Q In zin e moet eigenlijk geen komma staan: voor maar staat nooit een komma. Q In zin h staat geen komma: voor het voegwoord en hoeft geen komma te staan.

Zet in het verhaal komma's op de goede plaats.

BLOK 4 GEVOEL LES 7 TAALBESCHOUWING

tib2_6a_wb_boek.indb 43

ga gaterug terugnaar naarjejetaalboek taalboekop opbladzijde bladzijde99 x

geen kopieermateriaal

In Oosterlittens in Friesland woonde een arme eenvoudige schoenmaker. Op een dag kreeg de schoenmaker een mooie bijzondere droom. In die droom zei iemand: ‘Ga naar de Papenbrug in Amsterdam want daar zul je het geluk vinden.’ Toen hij dezelfde droom nog eens kreeg besloot hij naar Amsterdam te gaan. De schoenmaker verwonderde zich over wat hij in Amsterdam zag: de vele grachten de mooie bruggen de prachtige huizen en het grote paleis op de Dam. Na lang zoeken vond hij de Papenbrug maar hij kon er niets bijzonders ontdekken. Een zwerver zag hem en vroeg: ‘Wat zoek je?’ De schoenmaker vertelde over zijn droom. De zwerver zei: ‘Wie daarvoor naar Amsterdam komt is niet goed bij zijn hoofd. Ik droomde over een pot met goud bij een paaltje in de tuin van een schoenmaker in Oosterlittens maar ik ga toch ook niet naar Friesland.’ De schoenmaker haastte zich naar huis omdat hij de pot goud wilde gaan zoeken. De schoenmaker vond de pot en leefde nog lang en gelukkig.

43 13-12-2013 13:41:42

Aan de slag

BLOK

LES

Saar heeft vier uitnodigingen geschreven. Voor wie zijn de uitnodigingen? Voor opa, een vriendin, voor een poster bij de sportclub of voor iemand van de buurtkrant? Schrijf de goede letter op. voor opa

voor een poster

voor vriendin

voor de buurtkrant

Hoi, Woensdag is die turnwedstrijd op onze school. Het is om twee uur en het kost drie euro. Ik moet een heel moeilijke salto doen. Je komt toch wel kijken? Het is ook voor het goede doel. Groetjes, Saar

Turnen voor het goede doel Woensdag 14.00 uur Op basisschool Slingerdeslang Prijs: â&#x201A;Ź 3,00 Kom allemaal!

Lieve Woensdag is er een turnwedstrijd op mijn school. Komt u kijken? Ik doe ook mee en alle andere kinderen van groep 6. Het kost drie euro. Het geld gaat naar het goede doel. Het is om twee uur in onze school. Liefs van Saar

Beste , Woensdag is er een turnwedstrijd. De kinderen van groep 6 turnen voor het goede doel. Het is om twee uur op basisschool Slingerdeslang. Komt u ook kijken? Dan kunt u er iets over schrijven in de krant. Groeten van groep 6 Basisschool Slingerdeslang

Vrijdag om zeven uur voert groep 6 een toneelstuk op in de grote hal van basisschool Slingerdeslang.

geen kopieermateriaal

Schrijf een uitnodiging van groep 6 aan de ouders. Je mag er zelf dingen bij bedenken, bijvoorbeeld een naam voor het toneelstuk. Sla bij het schrijven steeds een regel over. Schrijf ook een uitnodiging voor de kleuters. Voor hen voert groep 6 het toneelstuk vrijdag onder schooltijd op.

44 tib2_6a_wb_boek.indb 44

ÂŠ Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

Je mag er zelf weer dingen bij bedenken, bijvoorbeeld een naam voor het toneelstuk. Sla bij het schrijven steeds een regel over. Lees je uitnodigingen nog eens. Wat kan duidelijker of beter? Verander het op de open regels. Bekijk ook het schema bij Uitleg. Heb je overal op gelet? Verbeter ook de taalfouten die je ziet. ga gaterug terugnaar naarjejetaalboek taalboekopopbladzijde bladzijde101 x BLOK 4 GEVOEL LES 8 SCHRIJVEN

Taal in beeld

13-12-2013 13:41:46

Aan de slag

BLOK

Maak drie netwerken met het woord de humor. Gebruik verschillende soorten, zoals in Uitleg. Trek lijnen om woorden met elkaar te verbinden.

Welke doelwoorden staan in de netwerken van opdracht 4? Kleur de woorden geel. Kun je nog meer doelwoorden combineren met woorden uit de netwerken? Schrijf ze erbij.

Maak drie netwerken over jezelf. Maak eerst de tekening van het gezicht af en associeer. Wat voor relaties heb je bijvoorbeeld? Wat zijn je talenten? Wat heb je gemeen met je vrienden?

LES

geen kopieermateriaal

BLOK 4 GEVOEL LES 9 WOORDENSCHAT

tib2_6a_wb_boek.indb 45

ÂŠ Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

ga gaterug terugnaar naarjejetaalboek taalboekopopbladzijde bladzijde103 x

45 13-12-2013 13:41:49

Aan de slag

BLOK

Lees de lichaamstaal. Kies bij elke afbeelding de goede zin.

LES

Q Kom dan bij me, lieverd! Q Even iets oprapen.

Q Ik ben moe van het lopen. Q Ik zie het niet zitten.

Maak een lijstje van zes woorden met hoe je je kunt voelen en schrijf dat op. Je mag ook woorden uit de woordenlijst gebruiken. Schrijf op of teken hoe je bij elk gevoel kijkt en wat je doet.

Speel nu om de beurt de woorden van je lijstje na.

geen kopieermateriaal

Q Aha, nu snap ik het. Q Hè, ik begrijp er niets van.

Kleur wat je het makkelijkst vond om te spelen groen in je lijstje. Kleur wat je het moeilijkst vond om te spelen rood in je lijstje.

46 tib2_6a_wb_boek.indb 46

ga terug naar je taalboek op bladzijde 105 BLOK 4 GEVOEL LES 10 SPREKEN/LUISTEREN

Taal in beeld

13-12-2013 13:41:53

Aan de slag

BLOK

Zet de gevoelens in de goede alfabetische volgorde. Soms moet je ook naar de derde letter kijken. berouw – bedroefd – blij – bang – braaf – bewonderend

Hier zie je vier stukjes uit een telefoonboek. Zet ze in de goede volgorde.

LES

Brugman, E.G. Bruin, P.

Molenstr. 82 0598026783 de Stadswal 8 0598934572

Basten, M van Bastin, P.A.

Kerkstraat 1 Tulpstraat 13

0598348739 0598763971

Berge, C.A. van Bosweg 6 0598747372 Bergen, D.B van Dam 223 0598867321

Booster, K. de Boorman, B.

Walstraat 36 Singel 189

0598060571 0598432618

De volgorde is 6

Juf Tanja zet de namen van de kinderen in haar klas alfabetisch in een lijst. Een aantal namen heeft ze al gedaan. De namen hieronder moet ze nog doen. Help juf Tanja en zet de namen op de lege plaatsen. De Munck Torenstra Doorman Van Rooy Kooistra Evers Vromans Van Groningen

Aartsen Amrani Bos, van de

Egberts Esveld, van

Grijpstra Grijzen

geen kopieermateriaal

Punwasi

Singh

Yilmaz ga terug naar je taalboek op bladzijde 107 BLOK 4 GEVOEL LES 11 TAALBESCHOUWING

tib2_6a_wb_boek.indb 47

47 13-12-2013 13:41:57

Aan de slag

BLOK

LES

Lees de tekst. Schrijf hem daarna opnieuw, maar nu met verwijswoorden. Doe het zo: Sem is gevallen. Zijn knie bloedt. ___ Sem is gevallen. De knie van Sem bloedt. Evy heeft de meester gehaald. Evy ziet dat Sem een beetje huilt. Evy stopt stiekem een zakdoekje in de hand van Sem. Zo ziet de meester niet dat Evy een zakdoekje in de hand van Sem stopt. Want dat Sem huilt, is een geheimpje tussen Sem en Evy.

Lees de tekst. Schrijf hem daarna opnieuw, maar nu met voegwoorden. Doe het zo: De juf krijgt een baby, daarom krijgt groep 6 een nieuwe juf. ___ De juf krijgt een baby. Groep 6 krijgt een nieuwe juf. Zij blijft maar een paar maanden. De eigen juf van groep 6 komt weer terug. De meeste kinderen vinden het spannend. Ze kennen de nieuwe juf nog niet. Ze hopen dat de nieuwe juf aardig is. Dan is het niet zo erg.

In de schoolkrant staat een stukje over de baas spelen. Er staat: Niet alle kinderen zijn hetzelfde. Sommige kinderen spelen graag de baas. Dat geeft toch niks? Wat vind jij van kinderen die altijd de baas spelen? Praat erover met je maatje. Schrijf daarna een ingezonden brief naar de schoolkrant over de baas spelen. Gebruik verwijswoorden en voegwoorden in je brief.

48 tib2_6a_wb_boek.indb 48

Lees je ingezonden brief nog eens. Staat er precies wat je bedoelt? Verander dingen die niet goed zijn en verbeter taalfouten die je ziet. Wil je veel veranderen? Schrijf je ingezonden brief dan opnieuw.

ÂŠ Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

geen kopieermateriaal

ga terug naar je taalboek op bladzijde 109 BLOK 4 GEVOEL LES 12 SCHRIJVEN

Taal in beeld

13-12-2013 13:42:01

Auteurs Simone Gerich (leerlijn woordenschat) Maril Rijks (leerlijn spreken/luisteren) Annie van der Beek (leerlijn schrijven) Adriaan Maters (leerlijn taalbeschouwing)

Taal in beeld

werkboek 6a

Wat moet je doen? Maak de opdrachten.

Kom je tekens tegen? Doe dan dit.

Illustraties Mieke Driessen (characters) Jort van der Jagt (woordenschat) Robby van der Meulen (spreken/luisteren) Merle van Hees (schrijven) Nancy Kers (taalbeschouwing)

Gebruik de woordenlijst aan het begin van het blok.

Foto’s (p. 11) NBD Biblion (p. 11) OLA/Unilever (p. 20) Vogelbescherming Nederland (p. 25) Hollandse Hoogte/Frans Lemmens Shutterstock Studio Zwijsen

Doe de opdracht met je maatje. Spreek samen af wie de spreker is. Spreek samen af wie de luisteraar is.

geen kopieermateriaal

Ontleningen (p. 38) Jansen, T. (2003), ‘Het zwembad’. Uit: Het moest maar eens gaan sneeuwen. Amsterdam: Podium. (p. 42) Veen, H. van & E. van der Wurff (1979), ‘Opzij opzij opzij’.

tib2_6a_wb_os.indd 2

16-12-2013 14:20:34

Taal in beeld werkboek 6

van:

tib2_6a_wb_os.indd 1

13-12-2013 13:55:07