Świat Przemysłu Kosmetycznego 2/2011

ISSN: 2081-089X

NR 02/2011 (7) 10 PLN (w tym 5% VAT)

LABORATORIUM MIKROBIOLOGICZNE

• testy konserwacji • monitorowanie środowiska wytwarzania • badanie powietrza metodą wolumetryczną • badania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi – posiadamy zatwierdzenie Państwowej Inspekcji Sanitarnej • skuteczność roztworów środków dezynfekujących • badanie wody produkcyjnej

zespół wysoce wykwalikowanych mikrobiologów z wieloletnim doświadczeniem - mikrobiologia przemysłowa zwalnianie serii i certykacja know how w zakresie mikrobiologii przemysłowej niestandardowe prace badawcze na produktach i przedmiotach użytku nadzór nad jakością portfolio certykaty

tel./fax: +48 22 810-80-17 e-mail: biuro@mikrolab.waw.pl

www.mikrolab.waw.pl

spis treści 17

26 12

8 Dobra Praktyka Produkcyjna

w przemyśle kosmetycznym

12

Testy kontaktowe

– ich rola w badaniu kosmetyków

2/2011

14

Kosmetyki do cery wrażliwej

17

Raport z Oceny Bezpieczeństwa Kosmetyku

21

Perfumy pachnące prawie jak oryginalne

24

Warto spróbować „homogenności”…

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

34

40

38

26

Nowości w produktach kosmetycznych

38

Jak opakowanie współtworzy produkt?

30

Polielektrolity i ich wpływ na woski

40

Interpack 2011

WOSKI do stosowania w procesie NA ZIMNO

46

in-cosmetics 2011

32

Lecytyna w kosmetyce

– właściwości i zastosowanie

48

Cosmoprof Worldwide 2011

34

Z niezbędnika technologa

Stylizacja włosów

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

2/2011

Szanowni Państwo Maria Kubsz redaktor wydania „Świat Przemysłu Kosmetycznego”

Te kosmetyki stoją w każdej łazience. Znają je nasze mamy oraz babcie, swoją linię produktów mają też panowie.

Pierwszy krem powstał ponad sto lat temu… mowa oczywiście o firmie Nivea jednej z wiodących międzynarodowych firm w kategorii pielęgnacji skóry, którą już niedługo będziemy mogli zobaczyć od kuchni, zwiedzając fabrykę produkcyjną podczas organizowanego przez naszą redakcję już po raz drugi Kongresu Świata Przemysłu Kosmetycznego.

Gorąco zachęcam do uczestnictwa w tym wydarzeniu, które odbędzie się 13-14 października w Poznaniu w hotelu Novotel.

Oprócz mocnego programu merytorycznego Kongres ten wzbogacony będzie o wystawę stoisk, na których firmy przedstawią ciekawe rozwiązania dla przemysłu kosmetycznego.

Wieczorem odbędzie się uroczysta gala, podczas której zostaną rozlosowane nagrody ufundowane przez firmę Nivea oraz wydawnictwo Farmacom, a całość zostanie uwieńczona występem znanego kabaretu, którego nazwa pozostanie tajemnicą do samego końca.

W oczekiwaniu na kongres zachęcam do lektury wakacyjnego wydania kwartalnika -Świat Przemysłu Kosmetycznego.

Z okazji zbliżającego się lata w imieniu całej redakcji życzę Państwu wspaniałego wypoczynku.

Rada Programowa: dr n. chem. Anna Oborska

Ewa Starzyk

– Dyrektor ds. techniczno-legislacyjnych – Polskie Stowarzyszenie Producentów Kosmetyków i Środków Czystości

– Dyrektor Naukowy – Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego

Spis reklamodawców:

Kwartalnik Wydawnictwa FARMACOM Wodzisław Śląski 44-300 ul. 26 Marca 31/11 farmacom @farmacom.com.pl www.farmacom.com.pl Redaktor Naczelny: Robert Miller tel./fax 32 455 31 61 tel. kom. 502 084 101 robert.miller @farmacom.com.pl Prenumerata i kolportaż: Wydawnictwo FARMACOM Wodzisław Śląski 44-300 ul. 26 Marca 31/11 tel./fax 32 455 31 61 prenumerata@farmacom.com.pl Cena egzemplarza „ŚPK” – 10 zł Cena rocznej prenumeraty – 35 zł Wpłat dokonywać można na konto: ING Bank Śląski O/Wodzisław Śląski 56 1050 1403 1000 0023 2091 8119

Fabryka Opakowań Kosmetycznych Pollena S.A. P.W Masterchem S.J. MIKROLAB

Maria Kubsz Certyfikowane Laboratorium Badania Produktu GMP/GLP tel./fax 32 456 60 79 Wyższa Szkoła Zawodowa Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia tel. kom. 510 40 31 91 Redaktor wydania:

maria.kubsz@farmacom.com.pl

Konsult – Med

Redakcja: Michał Łatas michal.latas@farmacom.com.pl Tomasz Butyński, Teresa Kubsz-Miller, tel./fax 32 455 31 61 redakcja@farmacom.com.pl DTP: PROGRAFIKA.com.pl Druk: Drukarnia BIMART

Stalval „IZIS” Kosmetyczno – Lekarska Spółdzielnia Pracy Specjalistyczne Laboratorium Badawcze ITA-TEST Trade&Consult Ltd. Sp. z o.o.

Nakład: 2 500 egz.

Magazyn kierowany jest do specjalistów ds. utrzymania ruchu, technologów, automatyków, szefów działów produkcji, kontroli i zapewnienia jakości, szefów działów logistyki i zaopatrzenia oraz działów rozwoju produktów w zakładach produkujących kosmetyki.

Odbiorcami czasopisma są również uczestnicy targów, konferencji i szkoleń bran­żowych, urzędy, ministerstwa, instytuty i biura projektowe.

Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian w tytułach i redagowania tekstów.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez Wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji.

2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

8 | produkcja

Dobra Praktyka Produkcyjna w przemyśle kosmetycznym Halina Jodłowska

Kosmetyki to produkty, które podlegają dogłębnej ocenie dokonywanej każdego dnia przez konsumentów. Wprowadzenie do sprzedaży produktu o niskiej jakości może spowodować utratę zaufania klientów, a co za tym idzie może narazić firmę na poważne starty finansowe. Produkcja kosmetyków zawsze takiej samej, wysokiej jakości wpływa na budowanie marki wśród wymagających klientów oraz powoduje wzrost jej wartości. To prawda, o której wiedzą wszyscy przedsiębiorcy nie tylko branży kosmetycznej.

Celem każdej działalności gospodarczej, bez względu na jej rodzaj jest

aby te procesy przebiegały według ściśle określonych pisemnych

osiąganie zysku. Zysk jest możliwy do osiągnięcia tylko wtedy, gdy istnieje

instrukcji i procedur, gdzie szczegółowo opisana jest każda z

odpowiedni rynek zbytu na wytwarzanie produkty. Z kolei na istnienie

wykonywanych czynności w przebiegu całego procesu wytwarzania.

rynku zbytu ma wpływ jakość oferowanych produktów. Aby wytwarzać

Przy wdrażaniu GMP zalecane jest eliminowanie wszelkich sytuacji

produkty o odpowiednio wysokiej i powtarzalnej jakości producent musi

grożących zanieczyszczeniem produktu obcymi substancjami i ciałami

wdrożyć odpowiedni system wytwarzania, który zagwarantuje produkcję

chemicznymi, fizycznymi oraz szkodliwą mikroflorą. Prowadzenie

zawsze zgodną z wymaganiami rynku.

poprawnej dokumentacji oraz postępowianie według ustalonych

Systemem takim jest Dobra Praktyka Produkcyjna (GMP – Good Manufacturing Practice).

zasad pozwala na uniknięcie błędów mogących zdarzyć się przy przekazywaniu informacji ustnie.

W systemie GMP podstawowa zasada brzmi: „to co nie zostało

Co to jest GMP? Dobra Praktyka Produkcyjna – GMP – jest systemem opartym na dostępnych systemach zarządzania jakością, procedurach oraz instrukcjach, które mają zapewnić prawidłową jakość produktu finalnego oraz zagwarantować bezpieczeństwo w jego użytkowaniu. Dobra Praktyka Produkcyjna obejmuje stałą i ścisłą kontrolę wszystkich elementów procesu produkcyjnego rozpoczynając od zaopatrzenia w surowce, poprzez ich magazynowanie, produkcję, pakowanie, znakowanie, aż do składowania i dystrybucji gotowych produktów.

Praktycznym sposobem uporządkowania zagadnień związanych

zapisane – nigdy nie zostało wykonane i to co nie jest zapisane nie istnieje”. Takie podejście zapewnia: • należytą kontrolę systemu technicznego i sanitarnego pomieszczeń, urządzeń produkcyjnych i kontrolnych, • możliwość ciągłej analizy parametrów operacji technologicznych, warunków otoczenia itp., • odtworzenie całego procesu produkcyjnego (niezbędnego np. w przypadku reklamacji, zgłoszenia działań niepożądanych), • identyfikację osób odpowiedzialnych za wykonanie, nadzór i kontrolę ważnych etapów produkcji.

z Dobrą Praktyką Produkcji jest podział na pięć grup zasad tzw. 5 P: • Personel • Pomieszczenia

Odrobina historii Zasady GMP zostały opracowane z myślą o produktach leczniczych

• Procedury

na początku lat 70-tych ubiegłego wieku. Powodem ich opracowania

• Produkcja

były liczne przypadki zachorowań spowodowane złą jakością leków

• Produkty

wprowadzanych na rynek oraz brakiem odpowiedniego nadzoru nad rynkiem produktów leczniczych.

Nadrzędną zasadą GMP jest wykluczenie z procesów produkcyjnych wszelkich działań przypadkowych i zapewnienie,

2/2011

W roku 1971 w Wielkiej Brytanii opracowany został tzw. pomarańczowy przewodnik, w którym po raz pierwszy zawarto podstawowe zasady GMP.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

9

Długie lata polskie firmy farmaceutyczne pracowały w oparciu o wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i dopiero w roku 1994 opracowane zostały pierwsze polskie wytyczne dotyczące dobrej praktyki wytwarzania leków.

Obecnie Dobre Praktyki Produkcyjne są stosowane w różnych branżach przemysłu gwarantując powtarzalną, wysoką jakość produktów oraz ich bezpieczeństwo.

Po co GMP w przemyśle kosmetycznym?

GMP w przemyśle kosmetycznym nie jest jeszcze obowiązkowe, ale wiele firm, zwłaszcza dużych, już wdrożyła lub wdraża zasady dobrej praktyki produkcyjnej.

Posiadanie wdrożonych zasad systemu GMP ułatwia bowiem spełnienie wymagań prawnych obowiązujących w branży kosmetycznej.

Wymagania te to m.in.: • „Kosmetyk wprowadzony do obrotu, używany w zwykłych lub w innych dających się przewidzieć warunkach, z uwzględnieniem w szczególności jego wyglądu lub prezentacji, oznakowania, wszystkich instrukcji użycia oraz innych wskazówek lub informacji pochodzących od producenta, nie może zagrażać zdrowiu ludzi.”

– art. 4 Ustawy o kosmetykach, • „W krajowym systemie są gromadzone dane o kosmetykach i informacje o przypadkach zachorowań spowodowanych użyciem tych kosmetyków.” - art. 8 Ustawy o kosmetykach, • „Lekarz, który rozpoznaje przypadek zachorowania spowodowany użyciem kosmetyku, jest zobowiązany do niezwłocznego przekazania do krajowego systemu informacji o przypadku takiego zachorowania.”

– j.w.

Wymaganiom powyższym o wiele łatwiej jest sprostać mając dobrze wdrożony i sprawnie działający system jakości oparty na zasadach GMP. Ponadto Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. dotyczące produktów kosmetycznych nakłada na przedsiębiorców obowiązek produkcji kosmetyków zgodnie z zasadami Dobrej Praktyki Produkcyjnej.

Rozporządzenie to wchodzi w życie z dniem 11 lipca 2013 roku, ale już teraz wymaga to od wielu przedsiębiorców podjęcia działań przygotowawczych.

Rozporządzenie to harmonizuje ze sobą przepisy UE, by stworzyć wewnętrzny rynek produktów kosmetycznych, gwarantując równocześnie wysoki poziom ochrony zdrowia ludzi.

Od czego rozpocząć wdrażanie GMP? Podczas wdrażania zasad GMP bardzo pomocna staje się norma PN-EN ISO 22716:2009 Kosmetyki – Dobre Praktyki Produkcji (GMP) – Przewodnik Dobrych Praktyk Produkcji, która zawiera wskazówki dotyczące produkcji, kontroli, składowania i transportu produktów kosmetycznych.

Posługując się powyższą normą przeprowadza się w firmie audit wewnętrzny wstępny, który pozwala określić obszary, które wymagają zmiany w celu dostosowania ich do wymagań zawartych w normie.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

2/2011

10 | produkcja Zadanie nie jest trudne, ponieważ poszczególne rozdziały tej normy

• Zasada dotycząca surowców oraz materiałów opakowaniowych

w uporządkowany sposób określają obszary, które wymagają nadzoru.

- powinny one spełniać wszystkie kryteria akceptowalności,

Norma formułuje podstawowe zasady, które dotyczą poszczególnych

odpowiednie, dla jakości poszczególnych wyrobów gotowych

obszarów. Zasady te to: • Zasada dotycząca personelu - wszystkie osoby zaangażowane

i pochodzić od kwalifikowanych dostawców.

• Zasada dotycząca produkcji - na każdym etapie procesu produkcji

w prace z zakresu produkcji, kontroli i magazynowania produktów

operacje wytwarzania i pakowania powinny być wykonywane

o określonej jakości powinny posiadać odpowiednią dla danego

zgodnie z jasno ustalonymi procedurami w celu uzyskania produktu

zakresu wiedzę i umiejętności.

• Zasada dotycząca pomieszczeń - wszystkie pomieszczenia powinny

końcowego spełniającego wyspecyfikowane kryteria.

• Zasada dotycząca wyrobu gotowego - gotowy produkt

być odpowiednio zaprojektowane, tak aby możliwe było utrzymanie

powinien spełniać zatwierdzone dla niego wymagania (kryteria

ich w odpowiedniej czystości, a tym samym, aby zapewniały one

akceptowalności). Przechowywanie produktów, ich wysyłka

bezpieczeństwo produktu i minimalizowały ryzyko pomyłek.

i ewentualne zwroty powinny być zorganizowane w sposób

• Zasada dotycząca wyposażenia - wyposażenie powinno być odpowiednie do zamierzonego celu i łatwe do czyszczenia, a jeśli to

zapewniający zachowanie właściwej jakości gotowego produktu.

• Zasada dotycząca laboratorium kontroli jakości - zasady

konieczne łatwe do konserwacji i dezynfekcji. Jeśli stosuje się systemy

dotyczące pracowników, urządzeń, pomieszczeń,

zautomatyzowane, to należy przewidzieć odpowiedni nadzór nad ich

podwykonawców i dokumentacji należy stosować również

funkcjonowaniem.

w pracy kontroli jakości. Dział kontroli jakości jest odpowiedzialny za zapewnienie niezbędnych i odpowiednich kontroli, za próbkowanie oraz testowanie próbek w celu podjęcia decyzji o dopuszczeniu materiałów do użycia, a produktów do dystrybucji jedynie wówczas, jeżeli spełniają one wymagane kryteria akceptowalności.

• Zasada dotycząca odpadów - należy je usuwać terminowo oraz w sposób higieniczny.

• Zasada dotycząca podwykonawstwa - w zakresie czynności zlecanych zewnętrznym podwykonawcom należy podpisać pisemną umowę określającą odpowiedzialność. Umowa ma być wzajemnie potwierdzona i monitorowana. Celem jest uzyskanie produktu bądź usługi zgodnej z określonymi przez zleceniodawcę wymaganiami.

•

Zasada dotycząca reklamacji i wycofania produktu z obrotu - wszystkie reklamacje dotyczące jakości powinny być zidentyfikowane, zbadane i we właściwy

sposób przeanalizowane. O ile to jest uzasadnione, należy podejmować dalsze działania.

W przypadku decyzji o wycofaniu produktu z obrotu należy postępować w odpowiedni sposób z uwzględnieniem zasad GMP i podjąć niezbędne działania korygujące. W zakresie czynności zlecanych zewnętrznym podwykonawcom należy ustalić zasady postępowania w przypadku zaistnienia reklamacji.

• Zasada dotycząca kontroli zmian - zmiany, które mogą mieć wpływ na jakość produktu, powinny być zatwierdzane oraz wprowadzane w życie przez upoważnionych pracowników w oparciu o wystarczające dane.

• Zasada dotycząca auditów wewnętrznych – audit wewnętrzny jest narzędziem do monitorowania spełniania wymagań Dobrej Praktyki Produkcji w zakresie produkcji kosmetyków i jeśli to uzasadnione również do proponowania podjęcia działań korygujących i zapobiegawczych.

• Zasada dotycząca dokumentacji - każda firma powinna opracować, wdrożyć i utrzymywać swój własny system

2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

produkcja | 11 dokumentacji, który będzie się różnić w zależności od specyfiki

Dekalog GMP

przedsiębiorstwa oraz wyrobu gotowego. Dokumentacja ta może

• Zanim zaczniesz jakąkolwiek pracę, upewnij się czy posiadasz

być prowadzona w formie elektronicznej. Ważne, aby opisywała i zawierała podjęte działania i ich historię. System ma

wymagane procedury i instrukcje.

• Zawsze postępuj dokładnie wg instrukcji, nie stosuj skrótów lub

wyeliminować ryzyko wynikające z interpretacji, straty informacji,

usprawnień, które nie są opisane i sprawdzone. Jeśli czegoś

pomyłek i błędów powstałych w skutek złej komunikacji ustnej.

nie wiesz lub nie rozumiesz, pytaj przełożonych lub sięgnij do

Analizując podczas auditu wstępnego poszczególne zasady normy

• Przed rozpoczęciem pracy upewnij się, że masz do czynienia

odpowiedniej dokumentacji. łatwo można wskazać obszary wymagające zmiany.

z właściwym surowcem lub półproduktem.

Wiele firm kosmetycznych posiada wdrożony i często certyfikowany system jakości zgodny z normą ISO 9001. Podczas wdrażania zasad GMP w oparciu o normę PN-EN ISO 22716: 2009 najlepszym rozwiązaniem jest zintegrowanie obu systemów, zwłaszcza, że mają one wiele elementów

• Upewnij się czy stan techniczny urządzeń i sprzętu jest odpowiedni oraz czy są one czyste.

• Pracuj tak, aby maksymalnie ograniczyć ryzyko zanieczyszczenia produktu, pomieszczeń, sprzętu, urządzeń.

wspólnych. Tworzenie odrębnej dokumentacji powoduje dezorientację

• Bądź uważny, przeciwdziałaj błędom.

i niechęć pracowników do stosowania różnych dokumentów opisujących

• Wszelkie nieprawidłowości i odchylenia od założonych parametrów

ten sam obszar.

procesu produkcji zgłaszaj kierownictwu.

Korzyści wynikające z wdrożenia GMP w firmie kosmetycznej to: • usprawnienie zarządzania, dzięki zastosowaniu podejścia

• Dbaj o higienę osobistą, utrzymuj swoje stanowisko w czystości i porządku.

• Dokładnie zapisuj wszystkie parametry procesu.

• Przyjmij na siebie odpowiedzialność za to co robisz.

procesowego, • uporządkowanie wewnętrznej struktury, podział kompetencji, odpowiedzialności i uprawnień podczas produkcji i procesów z nią związanych,

Podsumowanie Obserwując na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat zmiany jakie dokonują się w przemyśle kosmetycznym trudno oprzeć się wrażeniu,

• usprawnienie systemu decyzyjnego oraz przepływu informacji podczas produkcji i procesów z nią związanych,

że wymagania dotyczące kosmetyków są coraz bardziej zbliżone do wymagań stawianych produktom leczniczym.

• obniżenie kosztów działalności poprzez monitorowanie i zarządzanie procesami w firmie,

Zmienia się bowiem sposób myślenia i świadomość użytkowników wyrobów kosmetycznych, a co za tym idzie rosną ich wymagania

• zapewnienie stabilnych, powtarzalnych wyrobów kosmetycznych, co

w odniesieniu do jakości i bezpieczeństwa stosowanych kosmetyków.

zmniejsza potencjalną ilość reklamacji i skarg klientów, a tym samym

Tak więc firmy kosmetyczne chcąc konkurować na rynku oraz zaspokoić

zwiększa w ich oczach wiarygodność firmy,

ciągle rosnące wymagania klientów wdrażają coraz to nowe standardy

• zwiększenie wydajności pracy podczas produkcji poprzez

jakości.

minimalizowanie strat,

Literatura

• poprawa wizerunku firmy, • większa wiarygodność w oczach klientów, • zwiększenie sprzedaży przy mniejszych kosztach własnych, • zmniejszenie liczby reklamacji, • poprawa współpracy z dostawcami,

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady NR 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 dotyczące produktów kosmetycznych.

• Ustawa z dnia 30 marca 2001 r. o kosmetykach – tekst jednolity • PN-EN ISO 22716:2009„Kosmetyki – Dobre Praktyki Produkcji (GMP) – Przewodnik Dobrych Praktyk Produkcji.”

• Poradnik GMP – praca zbiorowa • Dobra Praktyka Produkcji (GMP) w wytwórniach kosmetyków – M. Urban.

• spełnienie wymagań prawnych.

reklama

Konsult-Med Usługi doradcze

ISO GMP GHP

- doradztwo - dokumentacja - audity - szkolenia

biuro@konsult-med.com.pl www.konsult-med.com.pl tel. 12 - 399 - 40 - 82 fax. 12 - 399 - 40 - 96

12 | produkcja

Testy kontaktowe – ich rola w badaniu kosmetyków Dr n med. Kamila Padlewska Specjalista dermatolog-wenerolog Wyższa Szkoła Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie Kosmetyczno-Lekarska Spółdzielnia Pracy Izis

Producenci kosmetyków coraz częściej poszukują na rynku surowców kosmetycznych opartych na naturalnych komponentach, które charakteryzują się łagodniejszym, bardziej skutecznym i kompleksowym działaniem niż surowce syntetyczne, które często wywołują objawy alergiczne. Kosmetyki z naturalnymi składnikami wpływają wszechstronnie na skórę zarówno pod względem pielęgnacyjnym, upiększającym jak i leczniczym. Dlatego też rośnie zainteresowanie surowcami kosmetycznymi pochodzenia naturalnego. O właściwościach kosmetyku decyduje nie tylko zawarty w nim związek biologicznie aktywny, ale także surowce, które go otaczają.

2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl www.farmacom.com.pl

13

Dla oceny bezpieczeństwa i działania kosmetyków wdrożono różne metody badań takie jak: badania in vitro, próby na zwierzętach, testy na ludziach (testy zgodności, akceptacji, badania sensoryczne) i badania z wykorzystaniem specjalnej aparatury.

Testy wykrywające potencjalne właściwości drażniące kosmetyków Typowymi testami tego rodzaju dotychczas używanymi są otwarty i/ lub zamknięty test skórny – pojedynczy i/lub powtórny, które mają na celu wykrycie ostrych właściwości drażniących kosmetyków. Przykładami innych testów są: 21-dniowy test badający skumulowane podrażnienie, komorowy test oceny mydeł do badania detergentów czy komorowy

Tematem tego artykułu są testy zgodności, a dokładnie testy

skaryfikacyjny test.

dermatologiczne z udziałem ludzi.

Testy wykrywające potencjalne właściwości uczulające kosmetyków

Testy zgodności są testami, które mają potwierdzić brak szkodliwych działań kosmetyku, podczas jego nałożenia na skórę lub na błony śluzowe.

Ponieważ testy na zwierzętach i alternatywne metody mają

Testy kontaktowe wykrywające potencjalne właściwości uczulające kosmetyków są stosowane z udziałem ludzi od ponad 50 lat. Były one

ograniczoną wartość prognostyczną, jeżeli chodzi o działanie końcowego

używane o wiele częściej w USA niż w Europie. Jest dostępnych wiele

produktu na ludzi, potwierdzające testy zgodności kosmetyków z

różnych testów. Różnią się one np. ilością naklejanych płatków, ich

udziałem ludzi są wskazane zarówno ze względów naukowych jak

rozmieszczeniem. Jednakże nie jest całkowicie stwierdzone, które z tych

i etycznych. Jednak warunkiem tych testów jest to, że znamy profil

testów są lepsze, a które gorsze. Testy kontaktowe wymagają dużego

toksykologiczny składników danego preparatu, określony na testach

doświadczenia w przygotowaniu i wykonaniu. Możliwe są liczne błędy.

na zwierzętach lub z pomocą metod alternatywnych. Oczekuje się najwyższego stopnia bezpieczeństwa. Nie wolno badać na ludziach

Używa się 3 głównych metod:

składników kosmetycznych, które zidentyfikowano jako uczulające w

1) Test z jednokrotnym użyciem płatków ( test Schwartz-Peck’a)

testach na zwierzętach lub w uznanych metodach alternatywnych.

2) Testy z powtarzanym użyciem płatków (Human Repeated Insult Patch

Podstawowe zasady przeprowadzania testów z udziałem ludzi zebrane

Tests - HRIPT):

zostały w następujących dokumentach:

–– z przerywaną ekspozycją (test Draize’a, test Shelanski-Shelanski i

• Helsińska Deklaracja Światowego Stowarzyszenia Medycznego wraz z

test Voss-Griffith’a)

kolejnymi poprawkami (1964,1975,1983,1989,1996)

–– z ciągłą ekspozycją (zmodyfikowany test Draize’a)

• zalecenie N° R(90)3, Komitetu Ministerstw/Rady Europy, przyjęte 4

3) Test wzmocnienia (Human Maximization Test)

lutego 1990 • projekt dyrektywy o stosowaniu Dobrej Praktyki Klinicznej Badań

Skuteczność wykonania powyższych testów zależy od wielu czynników

Produktów Medycznych w Unii Europejskiej

takich jak: typu badanej substancji (składnika lub gotowego wyrobu), jej

• krajowe przepisy dotyczące badań z udziałem ludzi

składu chemicznego i danych badań toksykologicznych na zwierzętach oraz planowanego sposobu użycia produktu.

To jakiego testu zgodności użyjemy zależy od wielu czynników np. rodzaju

Wykonywanie testów kontaktowych podnosi kwestie etyczne,

kosmetyku itp. Od dawna stosuje się z dobrym efektem różne testy, pomimo

ponieważ istnieje ryzyko wywołania choroby u ochotników. Pomimo

tego, że nie ma ich wystandaryzowanych protokołów ani nie ma ich walidacji

wielu lat prób z udziałem ludzi, ilość informacji na ten temat w literaturze

według ścisłych kryteriów. Testy kontaktowe produktów kosmetycznych

naukowej jest bardzo ograniczona. Ryzyka nie da się wykluczyć. Brakuje

dzieli się na dwie grupy. Pierwszą grupą są testy wykrywające potencjalne

informacji na temat ciężkości i częstości efektów ubocznych.

właściwości drażniące kosmetyków. Do drugiej grupy testów należą testy wykrywające z kolei potencjalne właściwości uczulające kosmetyków.

Testy kontaktowe (Patrick i Maibach, 1995) Test

Miejsce ekspozycji

Liczba ekspozycji

Czas trwania ekspozycji (godz.)

Częstość ekspozycji

Ekspozycja przypominająca

Liczba testowanych osób

Schwartz-Peck

Górna część ramienia

1

24-72-96

--------

48 godz. test płatkowy + 4 tyg. test użytkowy w kompletnym teście

200

Draize

Górna część ramienia lub pleców

10

24

3 x w tyg.

24 godz. test płatkowy

200

Shelanski-Shelanski

Górna część ramienia

15

24

3 x w tyg.

48 godz. test płatkowy

200

Voss-Griffith

Górna część ramienia

9

24

3 x w tyg.

24 godz. test płatkowy

200

dolna część Zmodyfikowany Draize Górna lub pleców

10

48

Ciągła

72 godz. test płatkowy

200

5

48

2-3 x w tyg.

2% SLS na ½ godz., następnie 48 godz. test płatkowy z badaną substancją

25

Wzmocnienia

e-w ydanie do pobrania na:

Nałożenie SLS na przedramię lub na łydkę

www.farmacom.com.pl

2/2011

14 | produkcja

Kosmetyki do cery wrażliwej K.Pytkowska, J.Arct Wyższa Szkoła Zawodowa Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie

Problem tzw. „cery wrażliwej” jest problemem narastającym na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat. Coraz większy odsetek populacji kobiet w krajach wysokorozwiniętych, w różnego rodzaju ankietach samooceny, relacjonuje negatywne reakcje na kosmetyki i czynniki środowiskowe, bądź wprost „cerę wrażliwą”. Jednym z większych problemów osób o takiej cerze jest dobór odpowiednich dla nich kosmetyków.

U osób deklarujących tzw. „cerę wrażliwą” bariera naskórkowa

o bardzo niskim potencjale drażniącym, w takich przypadkach pierwsza

najczęściej funkcjonuje gorzej niż u osób z cerą normalną, może też

aplikacja nie daje żadnych objawów, dopiero powtarzanie aplikacji

równolegle występować upośledzenie mechanizmów odpornościowych

powoduje odczuwalne zmiany. Wyżej opisany mechanizm powoduje,

(jest to m.in. problem osób chorujących w wieku dziecięcym na atopowe

iż nie zawsze osoba dotknięta podrażnieniem może je skojarzyć

zapalenie skóry). Objawy występujące u osób o cerze wrażliwej często

z konkretnym stosowanym produktem. Podrażnienie u osób o cerze

są związane z podrażnieniami chronicznymi. Tego typu podrażnienia

wrażliwej, może się pojawić na skutek aplikacji składników, które nie są

mogą pojawiać się jako skutek powtarzanej ekspozycji na czynniki

powszechnie uznawane za drażniące. Powoduje to, że typowy kosmetyk,

potencjalnie drażniące, w tym na czynniki o różnym charakterze

który pozytywnie przeszedł przez przedrynkowe procedury oceny

chemicznym i fizycznym. Najczęstsze objawy podrażnień występujących

bezpieczeństwa może nie nadawać się do pielęgnacji cery wrażliwej.

przy wrażliwości to: zaczerwienienie, suchość skóry, nieprawidłowe

Podkreślamy: „może” – fakt, że kosmetyk nie ma deklaracji „dla cery

złuszczanie, świąd oraz uczucie nadmiernego napięcia skóry.

wrażliwej” nie powoduje automatycznie, że wywoła podrażnienie.

Podrażnienia chroniczne mogą być powodowane przez substancje

Co więcej – źle zaprojektowany i nieprawidłowo oceniany kosmetyk

drażniące aplikowane w bardzo niskich stężeniach lub przez substancje

„do cery wrażliwej” – może podrażnienie wywołać.

2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

produkcja | 15 Kiedy powstają podrażnienia?

zewnętrzne mogą pogarszać funkcjonowanie bariery i nawet

Żeby rozwinęło się podrażnienie składnik drażniący musi dotrzeć

u osób o cerze normalnej zwiększać ryzyko podrażnień – najważniejsze

do żywych warstw naskórka – musi przeniknąć przez warstwę rogową.

z nich to ultrafiolet (słońce, solaria) oraz środki powierzchniowo czynne,

W związku z tym jednym z podstawowych czynników determinujących

przede wszystkim niedbale lub zbyt oszczędnie opracowane kosmetyki

skłonność do podrażnień (czyli posiadanie cery wrażliwej) jest stan bariery

myjące, środki do prania, mycia naczyń i wiele innych wyrobów chemii

naskórkowej. U osób o cerze wrażliwej może występować zarówno

gospodarczej. Nie bez znaczenia są także inne czynniki środowiskowe

niższa aktywność gruczołów łojowych, powodująca gorsze wykształcanie

– zbyt suche powietrze w klimatyzowanych pomieszczeniach, dym

płaszcza wodno-lipidowego, zmniejszenie grubości s.c., zaburzenia

papierosowy i zanieczyszczenia powietrza w miejscu pracy.

funkcjonowania i odtwarzania cementu międzykomórkowego s.c. jak i połączenia tych czynników. Należy również pamiętać, że niektóre czynniki

Ze względu na to, że różne obszary ciała są w różnym stopniu narażone na działanie czynników zewnętrznych można wyróżnić obszary bardziej podatne na podrażnienia – przede wszystkim twarz i dłonie.

Ponieważ ekspozycja na czynniki uszkadzające barierę naskórkową zmienia się w rytmie rocznym, obserwuje się korelację częstotliwości występowania podrażnień z porami roku. Najwięcej podrażnień występuje zimą, decydującym czynnikiem jest tu obniżenie stopnia nawilżenia i związane nim zaburzenia funkcjonowania naskórka spowodowane niższą wilgotnością powietrza. Widać tu również silną korelację z wiekiem (większy odsetek podrażnień „zimowych” występuje u osób starszych).

Często osoby o cerze wrażliwej relacjonują pogorszenie stanu skóry i zwiększenie wrażliwości w okresach nadmiernej pracy lub innych sytuacjach stresowych. Dzieje się tak dlatego, że stres jest jednym z czynników hamujących prawidłową regenerację bariery i zwłaszcza okresy przedłużającego się stresu będą sprzyjały wnikaniu substancji drażniących do naskórka. Zmiany funkcjonowania bariery naskórkowej związane z porami roku i ze stresem mogą powodować, że skóra zareaguje negatywnie na wcześniej wypróbowany, „sprawdzony i bezpieczny” kosmetyk.

Powoduje to tym większą konieczność profesjonalnej oceny bezpieczeństwa kosmetyków deklarowanych dla cery wrażliwej.

Podstawowe zasady recepturowania Wspomniane wyżej okresowe zmiany funkcjonowania naskórka oraz ryzyko występowania podrażnień chronicznych powodują, że kosmetyki do cer wrażliwych muszą być bardzo starannie opracowywane i badane.

Jednym z podstawowych czynników jest tu właściwy dobór surowców.

Większość składników stosowanych do wytwarzania kosmetyków to substancje całkowicie bezpieczne, nie mające możliwości przenikania do żywych warstw skóry, lub nie wywołujące podrażnień po przejściu

Kosmetyki do cer wrażliwych powinny: • być oparte na surowcach najwyższej jakości (bez drażniących zanieczyszczeń), stabilnych w warunkach przechowywania i stosowania kosmetyku, • charakteryzować się odczynem zbliżonym do pH powierzchni skóry ( w granicach wartości 5,0 do 6,0), • biernie wzmacniać a jeśli jest to możliwe, również regenerować barierę naskórkową, • nawilżać skórę (złe nawilżenie zawsze powoduje osłabienie własności barierowych warstwy rogowej), • działać filmotwórczo (tzn. pozostawiać na powierzchni skóry niewyczuwalną warstwę, wspomagającą naturalną barierę i chroniącą przed wnikaniem substancji drażniących), • być oparte na łagodnych dla skóry spc (odpowiednie recepturowanie kosmetyków myjących, niejonowe spc jako emulgatory w kosmetykach pielęgnacyjnych), • z awierać substancje przeciwpodrażnieniowe i łagodzące podrażnienia, • z awierać filtry UV (za wyjątkiem kosmetyków spłukiwanych po użyciu np. myjących).

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

2/2011

16 | produkcja przepuszczalności bariery naskórkowej i „otwierają drogę” substancjom drażniącym. Najgorszą sławą (nie całkiem zasłużoną), obok konserwantów i składników kompozycji zapachowych, cieszą się w tym zakresie środki powierzchniowo czynne (spc). Nie wszystkie środki powierzchniowo czynne drażnią i nie zawsze ułatwiają penetrację innym składnikom kosmetyku. Co więcej, innego działania możemy się spodziewać w przypadku zastosowania wyższych stężeń środków powierzchniowo czynnych w kosmetykach myjących, innego w kosmetykach pielęgnacyjnych w których spc są wykorzystywane w niewielkich stężeniach m.in. jako emulgatory.

Wiele kosmetyków ze względu na charakter swojego działania nigdy nie będzie się nadawało do cer wrażliwych – do tego typu wyrobów należą m. in. kosmetyki wybielające, peelingi „mechaniczne” i oparte na hydroksykwasach, oraz preparaty zawierające wysokie (> 50%) stężenia etanolu.

Podstawową strategią realizowaną podczas projektowania kosmetyków do cer wrażliwych jest ograniczenie występowania podrażnień. Strategię tę można realizować na dwa sposoby: ograniczając kontakt skóry z substancjami drażniącymi oraz łagodząc już istniejące podrażnienia.

Często osoby o cerze wrażliwej relacjonują pogorszenie stanu skóry i zwiększenie wrażliwości w okresach nadmiernej pracy lub innych sytuacjach stresowych.

Dzieje się tak dlatego, że stres jest jednym z czynników hamujących prawidłową regenerację bariery i zwłaszcza okresy przedłużającego się stresu będą sprzyjały wnikaniu substancji drażniących do naskórka.

Niezależnie od zakresu stosowania, w przypadku kosmetyków przeznaczonych do cery wrażliwej, czynnikiem równie ważnym jak obecność szeregu składników jest unikanie dodatków, mogących zwiększać potencjał drażniący. Dotyczy to zwłaszcza niektórych produktów roślinnych o znanym działaniu alergogennym lub drażniącym (arnika, jemioła, olejki rumiankowy i szałwiowy itp.) oraz ekstraktów z egzotycznych roślin o działaniu nie do końca poznanym, np. z niektórych roślin azjatyckich. Trzeba być także bardzo ostrożnym z substancjami takimi jak retinol i jego pochodne, hydroksykwasy, i inne składniki o silnym działaniu biologicznym.

Odrębnym problemem są konserwanty. Jak wiadomo przemysłowa produkcja kosmetyków bez użycia konserwantów jest praktycznie niemożliwa. Jednocześnie większość konserwantów działa drażniąco, ale dopiero w stężeniach znacznie wyższych niż dopuszczone do użycia w preparatach kosmetycznych. Problemem jest ich biodostępność – ten sam konserwant, który w jednym kosmetyku jest całkowicie bezpieczny nawet dla bardzo wrażliwej skóry, w innym może wywołać podrażnienia jeśli występuje razem z substancjami ułatwiającymi jego wnikanie

przez warstwę rogową. Do takich substancji należą przede wszystkim

w naskórek. Odrębna sprawa to (na szczęście rzadko spotykana)

rozpuszczalne w wodzie składniki nawilżające takie jak np. gliceryna,

niesolidność producentów, którzy w trosce o trwałość wyrobów dodają

glikol propylenowy i inne polialkohole oraz substancje lipidowe,

do nich nadmierne, przekraczające określone ustawą ilości konserwantów.

których zadaniem jest utworzenie warstwy okluzyjnej na powierzchni

Jak rozpoznać czy kosmetyk nadaje się do cery wrażliwej? Nie jest

skóry: węglowodory, lipidy, woski itp.. Należy jednak pamiętać, że

to proste, nawet dla fachowca. Pomocą może być staranna analiza

surowiec kosmetyczny prawie nigdy nie jest substancją idealnie czystą

składu, zwłaszcza pod kątem zawartości wspomnianych wyżej substancji

i może zawierać zanieczyszczenia, które z kolei mogą być przyczyną

potencjalnie drażniących. Inną wskazówka jest liczba składników

podrażnień. Jakość (i cena) w przypadku wielu surowców są związane

– im jest ich więcej tym większe prawdopodobieństwo, że trafi się na

właśnie ze stopniem ich czystości. Możemy mieć również do czynienia

coś niewłaściwego. Z drugiej strony preparaty myjące o uproszczonym

z sytuacją, kiedy z bezpiecznego surowca (np. oleju roślinnego

składzie często są bardzo niskiej jakości. Dlatego zawsze najlepiej

zawierającego wysokonienasycone kwasy tłuszczowe) w wyniku

skorzystać z porady dermatologa lub dobrze wykształconej kosmetyczki.

rozkładu (np. pod wpływem UV i tlenu pochodzącego z powietrza)

A najważniejsze to obserwować własna skórę i w przypadku jakichkolwiek

powstają związki drażniące.

niepożądanych objawów odstawić podejrzany kosmetyk. I nawet jeżeli

Oczywiście istnieją surowce, które albo same charakteryzują

objawy zanikną – już nigdy do niego nie wracać.

się wysokim potencjałem drażniącym, albo powodują zwiększenie

2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

produkcja | 17

Raport

?

z Oceny Bezpieczeństwa Kosmetyku – Czy Jesteś Osobą Odpowiedzialną?

Agnieszka Grotkiewicz Toksykolog w firmie Intertek

Z dniem 11 lipca 2013 wchodzi w życie w całości nowa Regulacja o produktach kosmetycznych zwana Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 roku.

Nowe prawo zaostrza wymagania stawiane osobie odpowiadającej za wprowadzenie kosmetyku do obrotu na rynku europejskim.

W myśl artykułu czwartego danej ustawy osoba odpowiedzialna powinna gwarantować spełnienie wszystkich wymagań i wytycznych stawianych produktom kosmetycznym wprowadzonym na Rynek Wspólnoty.

Osobą odpowiedzialną może być producent mający siedzibę na terenie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG), importer spoza EWG lub dystrybutor, który wprowadza kosmetyk do EWG pod własną nazwą lub znakiem towarowym lub modyfikuje produkt w sposób, który wpłynie na zgodność z nową Regulacją. „Produkty kosmetyczne powinny być bezpieczne w normalnych lub dających się racjonalnie przewidzieć warunkach stosowania.

W szczególności analiza stosunku ryzyka i korzyści nie powinna uzasadniać występowania ryzyka dla zdrowia ludzi” [(WE) NR 1223/2009] Aby zapewnić, zgodnie z wyżej zacytowanym tekstem nowej Regulacji, bezpieczeństwo produktu kosmetycznego, ocena bezpieczeństwa zwana często oceną toksykologiczną jest niezbędna. Ocena bezpieczeństwa to kilkustronicowy dokument stwierdzający, że dany produkt jest bezpieczny dla zdrowia człowieka. W przypadku gdy raport wskaże

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

2/2011

18 | produkcja ryzyko niepożądanych skutków ubocznych, formuła kosmetyku musi zostać zmieniona tak, aby produkt uzyskał pozytywną ocenę. Ocena bezpieczeństwa jest jednym z najważnieszych dowodów w zbiorze osoby odpowiedzialnej.

Producent i importer ma prawo wyznaczyć osobę odpowiedzialną, która powinna posiadać siedzibę na terenie Wspólnoty Europejskiej.

Zgodnie z wytycznymi Ustawy producent lub importer są zobowiązani do pisemnego upoważnienia, które musi być pisemnie zaakceptowane przez wskazaną osobę odpowiedzialną.

Obowiązki Osoby Odpowiedzialnej Osoba odpowiedzialna ma obowiązek informowania europejskie organy kontrolne o zaistniałych ryzykach zagrożenia zdrowia lub życia ludzkiego wynikające z użycia kosmetyku. W przypadku kiedy osoba odpowiedzialna uzna, że produkt kosmetyczny odbiega od spełnienia wymogów rozporządzenia powinna ona podjąć środki naprawcze lub wycofać produkt ze sprzedaży.

Osoba odpowiedzialna powinna być w stałym kontakcie z organami kontrolującymi, informując o każdej zmianie dotyczącej samego produktu oraz zmian w dokumentacji produktu, tzw. dossier.

• specyfikację mikrobiologiczną końcowego produktu oraz kryteria chemicznej i mikrobiologicznej czystości gotowego produktu plus dodatkowo test obciążeniowy, • metodę produkcji,

Nowym elementem tekstu Rozporządzenia (WE) NR 1223/2009 jest definicja dystrybutora, która brzmi następująco: „dystrybutor” oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną w łańcuchu dostaw, niebędącą producentem ani importerem, która udostępnia produkt kosmetyczny na rynku Wspólnoty” [Artykuł 2]

• nazwisko i adres kwalifikowanej osoby odpowiedzialnej za produkcję, dystrybucję lub importowanie produktu, • ocenę wpływu kosmetyku na bezpieczeństwo zdrowia ludzi, raport z oceny bezpieczeństwa produktu, • nazwisko i adres kwalifikowanej osoby odpowiedzialnej za przygotowanie oceny bezpieczeństwa,

Obowiązkiem dystrybutora, który jest prawnie osobą odpowiedzialną, jest przestrzeganie zasad oznakowania, według których następujące informacje muszą być w sposób widoczny umieszczone na opakowaniu: • nazwa i nazwisko lub zarejestrowana firma oraz adres osoby odpowiedzialnej, • nominalna zawartość w momencie pakowania, • data minimalnej trwałości, w przypadku produktów o minimalnej trwałości > 30 miesięcy obowiązuje znak PAO (okres przed otwarciem), w przypadku czasu ważności <30 miesięcy znak klepsydry z informacją o okresie ważności podana w miesiącach lub latach, • szczególne środki ostrożności, których należy przestrzegać, • numer partii produktu,

• dokument stwierdzający deklarowane działanie na opakowaniu, • dane o niepożądanych i ciężkich niepożądanych działaniach na zdrowie ludzi w następstwie stosowania kosmetyku, • skład składników tworzących recepturę ramową, • opakowanie produktu, • rejestracja produktu w Centralnym Systemie Danych Komisji Europejskiej opracowanym przez tzw. Cosmetic Product Notification Portal (CPNP – elektroniczna rejestracja będzie do dyspozycji dnia 11 stycznia 2012), • karty charakterystyki bezpieczeństwa każdego materiału, • świadectwo na to, że produkt został wyprodukowany zgodnie z zasadami Dobrej Praktyki Produkcji (GMP).

• funkcja produktu, • w ykaz składników,

ISO 22716:2007 (Dobre Praktyki Produkcji (GMP) – Przewodnik

• kompozycje zapachowe (aroma lub perfum)

Dobrych Praktyk Produkcji) został opublikowany w Dzienniku Urzędowym

• barwniki, w przypadku odcieni znak +/- lub „może zawierać” jest

Unii Europejskiej dnia 21 kwietnia 2011 roku i jest zgodny z normami

obowiązkowy.

zharmonizowanymi.

Osoba odpowiedzialna ma obowiązek udostępnić w formie

W chwili wprowadzenia produktu do obrotu osoba odpowiedzialna ma

elektronicznej skompletowaną dokumentację przedstawioną w języku

obowiązek przechowania dokumentacji produktu (dossier) przez okres 10

łatwo zrozumiałym przez organy kontrolujące. Nie jest wymogiem

lat. Dokumentacja produktu zawierać powinna poniższe informacje:

posługiwanie się wyłącznie językiem urzędowym danego kraju.

• ilościowy i jakościowy skład produktu,

Nazwisko osoby odpowiedzialnej powinno być umieszczone na

• specyfikację fizykochemiczną i mikrobiologiczną składników oraz

etykiecie produktu.

kryteria chemicznej i mikrobiologicznej stabilności składników, • specyfikację fizykochemiczną końcowego produktu włączając w to

W myśl nowej Regulacji (WE) No 1223/2009 „Osoba odpowiedzialna zapewnia:

wynik ze stabilności produktu w czasie przechowania, 2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

produkcja | 19 (a) uwzględnienie w ocenie bezpieczeństwa przeznaczenia produktu kosmetycznego oraz przewidywanego narażenia ogólnoustrojowego

• Działanie niepożądane i ciężkie działanie niepożądane, • Informacje o produkcie kosmetycznym.

na poszczególne składniki w recepturze końcowej; (b) stosowanie w ocenie bezpieczeństwa odpowiedniego podejścia

Raport z oceny bezpieczeństwa przygotowany według wyżej

opartego na wadze dowodu przy dokonywaniu przeglądu danych ze

wymienionych wytycznych musi być weryfikowany i jeśli będzie

wszystkich istniejących źródeł;

to konieczne zaktualizowany w przypadku gdy:

(c) aktualizowanie raportu bezpieczeństwa produktu kosmetycznego,

• nowe dowody naukowe i toksykologiczne dotyczące składników

z uwzględnieniem dodatkowych istotnych informacji uzyskanych po

wchodzących w skład formulacji są udostępnione w publikacjach,

wprowadzeniu produktu do obrotu”[Artykuł 10]

to może wpłynąć na zmianę wyniku istniejącej juz oceny, • formulacja lub sposób aplikacji zostanie zmieniona,

Ponadto „W celu umożliwienia przedsiębiorstwom, zwłaszcza małym i średnim, spełnienie wymogów określonych w załączniku I (Raport Bezpieczeństwa Produktu Kosmetycznego), Komisja w ścisłej współpracy

• pojawią się nowe prawne wymogi lub poprawki do istniejącej ustawy, • zaistnieje duża liczba skarg konsumenckich potwierdzona nietolerancja produktu.

ze wszystkimi zainteresowanymi stronami przyjmuje odpowiednie wytyczne. Wytyczne te przyjmuje się zgodnie z procedurą regulacyjną, o której mowa w Art.32 Ust.2 ” [Artykuł 10 (1)] Oznacza to ze osoba odpowiedzialna powinna pracować z asesorem lub toksykologiem, który przygotowuje raport z oceny bezpieczeństwa produktu kosmetycznego. Ścisła współpraca tych dwóch osób zapewni prawidłową ocenę, prawidłowe udokumentowanie i aktualizację bezpieczeństwa kosmetyku dla celów oceny.

Osoba odpowiedzialna ma obowiązek gromadzenia wszystkich

Osoba odpowiedzialna przed wprowadzeniem kosmetyku na rynek powinna wypracować odpowiednią procedurę i jasną strukturę współpracy tak, aby asesor osoba podpisująca się pod raportem, była na bieżąco informowana na temat zmian dotyczących samego produktu.

Najważniejszą częścią dokumentacji produktu jest raport z oceny bezpieczeństwa produktu. „Ocenę bezpieczeństwa produktu kosmetycznego, określoną w załączniku I część B, przeprowadza osoba posiadająca dyplom

ważnych i potrzebnych informacji, które są wymagane w Załączniku

lub inny dowód formalnych kwalifikacji, przyznany w wyniku ukończenia

I – Cześć A nowej Regulacji i są wymienione poniżej:

teoretycznych i praktycznych studiów uniwersyteckich w dziedzinie farmacji,

• Ilościowy i jakościowy skład produktu kosmetycznego,

toksykologii, medycyny lub innej zbliżonej dyscypliny lub kursu uznawanego

• Właściwości fizyczne/chemiczne oraz stabilność produktu

przez dane państwo członkowskie za równorzędny”. [Artykuł 10 (2)]

kosmetycznego, • Jakość mikrobiologiczna, • Zanieczyszczenia, ilości śladowe, informacje o materiale, z którego wykonano opakowanie,

Posiadanie więc oceny bezpieczeństwa dotyczy osoby odpowiedzialnej, którą w większości przypadków jest producent lub importer, ale także dystrybutor.

• Normalne i dające się racjonalnie przewidzieć stosowanie, • Narażenie na działanie produktu kosmetycznego, • Narażenie na działanie substancji, • Profil toksykologiczny substancji, reklama

Wood Caps Drewniane zamknięcia do butelek

perfumeryjnych, monopolowych, spożywczych oraz wiele innych dodatków. www.woodcaps.eu

20 | produkcja

Perfumy pachnące

Nie każda reklama porównawcza jest legalna, wyrokuje Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Można twierdzić, że zapach stokrotki jest piękniejszy od róży lub na odwrót, jeśli potrafi się to udowodnić, ale nie można mówić, że jakiś inny kwiat pachnie jak stokrotka czy róża.

Reklama porównawcza ma swoje granice. Twierdzenie, że jakiś produkt posiada cechy innego, renomowanego, to już przekroczenie granic dozwolonej reklamy porównawczej.

Mamy wtedy do czynienia z podszywaniem się pod cudzy produkt, nielegalnym korzystaniem z jego renomy.

Historia sporu Grupa L’Oréal, która wytwarza i sprzedaje perfumy luksusowe jest właścicielem renomowanych znaków towarowych, którymi oznaczane są m.in. takie perfumy jak Trésor, Miracle, Anaïs-Anaïs i Noa, wytoczyła powództwo przeciwko spółkom Malaika, Stadion i Bellure. Spółki te w Wielkiej Brytanii sprzedawały perfumy w opakowaniach i flakonach bardzo przypominających flakony i opakowania wykorzystywanych przez L’Oréal, które chronione są słowno-graficznymi znakami towarowymi na rzecz firmy L’Oreal. Imitacje były oferowane prawie legalnie, przez hostessy zaczepiające klientów w centrach handlowych.

2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl www.farmacom.com.pl

21

prawie jak oryginalne Sprzedawane były „na litry”, z flakonów oznaczonych „zapach Trésor,

W dużej mierze przedmiotem sporu była reklama firm Malaika

Miracle, Anaïs-Anaïs” czy inny popularny i znany zapach z eleganckich

i Starion rozprowadzana wśród sprzedawców detalicznych, która polegała

perfumerii. Oczywistym było, że nie jest to wyrób oryginalny, ale był

na zestawieniu porównawczym wskazującym słowny znak towarowy

znacznie tańszy i często rzeczywiście pachniał jak oryginał.

oryginalnych perfum i odpowiednią imitację, którą sprzedawały zaskarżone

Producenci markowych perfum skarżyli się, że podróbki są niskiej jakości, zapach szybko wietrzeje i nie jest wierną kopią oryginału, ale

spółki.

Dlatego grupa L’Oréal, zdecydowała się wnieść pozew do High Court

przede wszystkim korzysta z renomy i popularności ich marki, która

of Justice England & Wales przeciwko firmom Bellure, Malaika i Starion

została wykreowana przy użyciu dużych pieniędzy zainwestowanych

o stwierdzenie naruszenia praw do znaku towarowego.

w działania marketingowe. Ponadto imitacje psuły dobre imię oryginałów.

W związku z wątpliwościami, które pojawiły się podczas rozstrzygania

Jednakże pomimo tego, że podobieństwo flakonów perfum i ich opakowań

sąd brytyjski, skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

zostało wprowadzone celowo tak, aby wywołać u klientów skojarzenia

pytanie prejudycjalne dotyczące wykładni odpowiednich przepisów

z oryginalnymi perfumami i ułatwić sprzedaż tańszych imitacji,

dyrektywy 89/104/EWG (obecnie dyrektywa 2008/95/WE) o znakach

a dodatkowo związek między opakowaniami przysparzał Malaika i Starion

towarowych i dyrektywy 84/450/EWG (obecnie dyrektywa 2006/114/WE)

korzyści handlowych, to jednak jednoznaczna ocena zaskarżonej praktyki

o reklamie wprowadzającej w błąd i reklamie porównawczej.

nie była łatwa do przeprowadzenia. reklama

„IZIS”

Kosmetyczno – Lekarska Spółdzielnia Pracy Laboratorium Badańń Wyrobów Kosmetycznych i Chemii Gospodarczej

Wykonujemy badania: • mikrobiologiczne, • dermatologiczne, • aplikacyjne, • aparaturowe, • fizykochemiczne.

Dokonujemy oceny wpływu kosmetyku na zdrowie człowieka. ul. Chmielna 4, 00-020 Warszawa e-mail: kosmetyki@izis.waw.pl e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

tel./fax: +48 22 827 83 99

Skype: zaklad32

www.izis.waw.pl

22 | produkcja W przeważającej mierze wątpliwości sądu brytyjskiego wynikały

identyczności lub podobieństwa towarów i identyczności lub

z faktu, że sporne flakony perfum i opakowania nie wprowadzały

podobieństwa oznaczenia do znaku towarowego na podstawie art. 5 ust. 1

odbiorców w błąd. Nie miały również wpływu na poziom sprzedaży

lit. b) tej dyrektywy, jeśli wystąpiło prawdopodobieństwo wprowadzenia

oryginalnych produktów prowadzonej przez właściciela znaku towarowego

w błąd i w związku z tym wystąpił negatywny wpływ na podstawową

np. Miracle. Nie można było również jednoznacznie stwierdzić, że szkodziły

funkcję znaku towarowego, jaką jest oznaczenie pochodzenia towarów;

renomie znaku towarowego producentów perfum luksusowych.

Trybunał w Luksemburgu uznał (orzeczenie z 18 czerwca 2009 r.;

renomowanych znaków towarowych na podstawie art. 5 ust. 2 dyrektywy 89/104/EWG, jeśli wystąpiło działanie na szkodę renomy

C-487/07 L’Oreal i in.), że art. 5 ust. 2 dyrektywy o znakach

znaku towarowego, działanie na szkodę charakteru odróżniającego

towarowych ma zastosowanie, wbrew literalnej

znaku towarowego lub czerpanie nienależnej korzyści z charakteru

wykładni przepisu, również do towarów podobnych do tych, dla których znak towarowy jest zarejestrowany, co miało miejsce w omawianej sprawie.

odróżniającego lub renomy znaku towarowego.

Wyżej wspomniane użycie znaku towarowego może być zakazane chyba, że reklama porównawcza spełnia wszystkie warunki dopuszczalności z dyrektywy 84/450/EWG. Choć możliwość stosowania

Ponadto wystąpienie naruszenia musi

cudzego znaku towarowego w reklamie porównawczej nie budzi

wynikać z pewnego stopnia podobieństwa

wątpliwości, to producenci imitacji perfum narażają się na zarzut

między renomowanym znakiem towarowym,

naruszenia art. 3a ust. 1 lit. h) dyrektywy bez względu na to, czy

a oznaczeniem z powodu, którego dany krąg odbiorców kojarzy oznaczenie ze znakiem, czyli ma

w reklamie ich produkty przedstawione są wprost czy pośrednio jako imitacja towaru noszącego chroniony znak towarowy i czy jest to imitacja

przekonanie, że występuje między nimi związek,

całego towaru czy tylko jego najważniejszej cechy, jaką w przypadku

nie myląc ich jednak. Tym samym używanie

perfum jest zapach.

oznaczenia podobnego nie musi prowadzić do wprowadzenia w błąd.

Trybunał stwierdził również, że naruszenie renomowanego znaku towarowego nie musi wiązać się

Zdaniem Trybunału przedstawienie w reklamie porównawczej perfum jako imitacji perfum chronionych znakiem towarowym, czyli działanie sprzeczne z regułami uczciwej konkurencji, jest jednocześnie przejawem czerpania nienależnej korzyści (bezprawnym korzystaniem) ze znaku

z niebezpieczeństwem działania na szkodę renomy lub

towarowego na podstawie art. 3a ust. 1 lit. g) dyrektywy o reklamie

charakteru odróżniającego czyjegoś znaku towarowego.

wprowadzającej w błąd i reklamie porównawczej oraz art. 5 ust. 2

Wystarczy samo czerpanie nienależnej korzyści z charakteru odróżniającego lub renomy znaku towarowego. Może ono

dyrektywy o znakach towarowych i może być na tej podstawie zakazane.

Interpretowane przez Trybunał przepisy zostały również

polegać na tzw. „działaniu w jego cieniu”, w celu skorzystania

implementowane do polskiego systemu prawego. Fakultatywny dla państw

z jego prestiżu, atrakcyjności, doskonałej reputacji. Jest to

członkowskich Unii art. 5 ust. 2 dyrektywy 89/104/EWG odpowiada art.

także korzystanie, bez podjęcia działań marketingowych

296 ust. 2 pkt 3 ustawy – Prawo własności przemysłowej, a art. 5 ust. 1

i niekiedy ogromnych nakładów finansowych wysiłku

artykułowi 296 ust. 2 pkt 1 i 2 w/w ustawy. Przesłanki stosowania reklamy

włożonego przez właściciela renomowanego znaku

porównawczej zostały wprowadzone do art. 16 ust. 3 pkt 7 i 8 ustawy

towarowego

o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

w stworzenie i utrzymanie swojego znaku.

W pierwszej kolejności Trybunał zajął się oceną spornego zestawienia porównawczego na podstawie dyrektywy o znakach towarowych. Dzięki stwierdzeniu,

Na polskim rynku kosmetycznym możemy zauważyć podobne problemy związane ze sprzedażą imitacji oryginalnych perfum, tak więc wyrok Trybunału ma duże znaczenie w tej kwestii.

Wyrok Trybunału może dostarczyć sądom polskim wielu wskazówek

że wykorzystanie przez reklamującego w reklamie

co do możliwego zakresu ochrony renomowanych znaków towarowych

porównawczej oznaczenia identycznego ze znakiem

przed ich użyciem w stosunku do produktów identycznych, podobnych

towarowym konkurenta lub do niego podobnego stanowi używanie tego oznaczenia w odniesieniu do towarów lub usług samego reklamującego w rozumieniu art. 5 dyrektywy o znakach towarowych. Trybunał zaprezentował podobną

lub wykraczających poza granice podobieństwa.

Sąd ma możliwość dokonania własnej oceny rozpatrywanego stanu faktycznego, m.in. w celu ustalenia, czy nastąpiło czerpanie nienależnej korzyści z charakteru odróżniającego lub renomy znaku towarowego,

tezę już wcześniej w orzeczeniu z czerwca 2008 r. (sprawa C-533/06 O2

czy stwierdzenia, jakie funkcje znaku towarowego zostały w konkretnym

Holdings & O2 (UK).

przypadku naruszone.

Według Trybunału użycie cudzego znaku towarowego w reklamie porównawczej może być zakazane w wypadku: identyczności towarów i identyczności oznaczenia ze znakiem

Tak więc producenci perfum, którzy chcieliby reklamować swój produkt wskazując na jego podobieństwo do znanych marek i stosujące tego typu praktyki mogą się spodziewać, że w razie skierowania przeciwko

towarowym na podstawie art. 5 ust. 1 lit. a) dyrektywy 89/104, jeżeli

nim pozwu, nie będą mogli tłumaczyć się „puszczaniem oka” do klientów,

używanie jest w stanie negatywnie wpłynąć na jedną z funkcji pełnionych

którzy orientują się, że nie nabywają oryginalnego towaru.

przez ten znak, m.in. funkcję komunikacyjną, inwestycyjną lub reklamową;

2/2011

Oczywiście tylko producenci perfum pachnących prawie jak oryginalne.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl www.farmacom.com.pl

24 | produkcja

Warto spróbować „homogenności”…

Grzegorz Dębski GEA Process Engineering Sp. z o.o.

Kosmetyki i przemysł kosmetyczny – branża, która sama w sobie jest sztuką doboru, jakości obróbki, procesem tworzenia baz kosmetycznych, dodatków i specjalnych technologii, które tworzą produkty o różnym zastosowaniu, dla każdego. Jednorodne produkty o dużej trwałości oraz najwyższej jakości to idea, która nieustannie buduje branżę kosmetyczną, czyniąc producentów kosmetyków prekursorami w odkrywaniu nowych produktów…

Homogenność, a raczej jednorodność (rozkład cząsteczek) to temat,

ciecz, ciało stałe lub, jak wykazują ostatnie badania, gaz. Mieszanie jest

który można opisywać na wiele sposobów. Proces, który swoje największe

połączone z redukcją rozmiarów cząstek fazy rozproszonej.

zastosowanie miał do tej pory (ostatnie 80lat) w przemyśle spożywczym, teraz przenosi swoje doświadczenia na kolejne aplikacje, kolejne branże.

W każdej dziedzinie - doświadczenie - to kapitał, a właściwie podstawa,

Mieszanie półproduktów to podstawowa zasada w produktach kosmetycznych, dziś znanych jest wiele sposobów osiągnięcia powyższych efektów. Jednym z nich jest homogenizacja

na której buduje się rozwój firmy i konkretnej marki. Każda dziedzina,

wysokociśnieniowa. Typowe urządzenie do homogenizacji

w której da się zastosować nowatorską technologię (zdarza się, że dotyczy

wysokociśnieniowej składa się zasadniczo z dwóch podstawowych

to procesów stosowanych już w innych aplikacjach), stoi przed

układów – wysokociśnieniowej pompy tłokowej (przepływność

niepowtarzalną szansą na wejście na rynek z nowym lub ulepszonym

decyduje o ilości tłoków i gabarytach pompy) oraz specjalnego zaworu

produktem. Nowy produkt to szansa na to, aby pokazać swoją „inność”,

homogenizującego (ilość zaworów jest zależna od efektów, które są

zaś niepowtarzalność w takiej gałęzi przemysłu jak kosmetyki to podstawa

oczekiwane przy obróbce produktów końcowych).

sukcesu na wiele lat. Jeden produkt, jedna marka, która na długi czas będzie kojarzona z jakością lub specjalnym zastosowaniem, to podstawa napędowa wielu procesów badawczych i naukowo innowacyjnych.

Przemysł kosmetyczny to jeden z najszybciej rozwijających się sektorów przemysłu, ale innowacyjność i niepowtarzalność ma swoja cenę - tylko

Produkty lub półprodukty są przetłaczane pod ciśnieniem przez szczelinę w układzie zaworu homogenizującego. Wielkość ciśnienia homogenizacji zależy od zastosowań i z reguły mieści się w zakresie od 70 do 2 000 barów.

Zbadanie zjawisk zachodzących w obrębie zaworu homogenizującego

nowe lub stale udoskonalane procesy produkcyjne (technologie) pozwalają

jest bardzo trudne ze względu na minimalną wielkość szczeliny, wielkie

być na rynku i konkurować z innymi producentami.

prędkości przepływu i bardzo krótkie czasy przebywania.

A zatem, niezależnie, czy zdobywa się dopiero rynek, czy też już trwa proces utrzymania się na nim - warto stale próbować czegoś nowego.

Teoretycznie jednak można podać następujące zjawiska odpowiedzialne

Ten artykuł pozwoli zainteresowanym poznać zasady homogenizacji

za efekt homogenizacji:

wysokociśnieniowej, a dalej to już tylko krok do „homogenności”…

• Eksplozja cząsteczek na skutek efektu kawitacji podczas rozprężania

w produktach rynku kosmetycznego.

Zasady Homogenizacji Wysokociśnieniowej (podstawowe wiadomości) Celem homogenizacji jest dokładne wymieszanie dwóch substancji, z których jedna jest w postaci płynnej. Drugą substancją może być

2/2011

produktu, • Działanie sił ścinających powodowanych przez przeciskanie płynu pomiędzy głowicą i gniazdem zaworu, • Zderzenia cząstek stałych z pierścieniem, • Wibracje wysokiej częstotliwości (aż do 50 kHz w szczególnych przypadkach).

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

25

W efekcie otrzymuje się rozdrobnienie cząstek fazy rozproszonej do rozmiarów submikronowych (w zależności od wielkości zastosowanego ciśnienia homogenizacji).

po to, by sprostać wymaganiom dowolnych procesów, w których wysoka jakość i aspekty ekonomiczne są stawiane na pierwszym miejscu.

W szeroko pojętej branży kosmetycznej homogenizatory znajdują zastosowanie od szeregu lat, co wskazuje, że jest to rzeczywista droga do

Homogenizacja (kosmetyki i półprodukty przemysłu kosmetycznego) Ze względu na bardzo dużą różnorodność produktów w branży kosmetycznej niemożliwe jest szczegółowe omówienie tematu w jednym krótkim artykule. Można jednak skupić się na typowych zastosowaniach

osiągnięcia konkretnych efektów, nie znajdująca realnej alternatywy.

Ważne jednak, aby odróżnić homogenizację mechaniczną (mieszadła i młynki obrotowe) od zastosowania homogenizacji wysokociśnieniowej (homogenizatory).

Lista produktów kosmetycznych, których własności zyskują w procesie

homogenizacji wysokociśnieniowej i wymienić najważniejsze efekty

homogenizacji byłaby bardzo długa i najprawdopodobniej niekompletna,

towarzyszące temu procesowi:

więc poniżej warto zamieścić tylko niektóre z nich, a mianowicie:

• mikronizacja zawieszonych cząstek (0,1 do 2 mikrometrów

• różnego rodzaju emulsje, wśród których można wymienić kremy

w zależności od produktu i ciśnienia) przy bardzo równomiernym

nawilżające, kremy odżywcze, substancje wyszczuplające, kremy

rozkładzie wielkości.

lecznicze, szampony, emulsje do opalania itd.

• równomierne rozproszenie cząstek, co w rezultacie daje jednorodny/

• pasty do zębów, • lakiery do paznokci.

homogenny produkt, • stabilność otrzymanych emulsji i dyspersji,

• zawiesiny ogólnie (witaminy itp.).

• zwiększenie lepkości, która pociąga za sobą żądaną stabilność.

• mydła w płynie.

Jeśli wzrost Iepkości nie jest pożądany, zastosowanie drugiego stopnia homogenizacji lub zaworu homogenizującego specjalnej konstrukcji pozwala na utrzymanie płynności produktu, • szybkie żelowanie bez konieczności zmian temperatury produktu,

Miejsce użycia homogenizatora w linii technologicznej do produkcji i wytwarzania baz potrzebnych w produkcji kosmetycznej może być różne w zależności od rodzaju produktu i od zadanych jego początkowych

Wszystkie powyższe efekty pozostają ze sobą w ścisłym związku.

i oczekiwanych własności.

Ze wzglądu na mnogość zastosowań warto wymienić tylko niektóre z najważniejszych cech wymaganych dla produktów kosmetycznych, które mogą być osiągnięte przez odpowiednie zastosowanie homogenizacji

Homogenizatory laboratoryjne (badania i tworzenie nowych aplikacji) Dla specjalnych przypadków możliwe jest zaprojektowanie i wykonanie

wysokociśnieniowej.

• Stabilność emulsji zawierających różnego rodzaju oleje. Podstawowa cecha produktu wysokiej jakości.

• Mikronizacja i równomiernie rozprowadzenie cząstek. Powstrzymują one

odpowiedniego urządzenia pasującego do szczególnego, wybranego przez producenta procesu. Najczęściej w takim przypadku konieczne jest przeprowadzenie testów wstępnych w laboratorium badawczym - również

koalescencję, która praktycznie dyskwalifikuje kosmetyk wpływając na

w przypadkach wprowadzania korekt w technologii powinno się

jego zdolności absorpcyjne.

wypróbować różne warianty warunków procesu w skali laboratoryjnej.

• Wygląd produktu, jego konsystencja i przede wszystkim efektywność.

Idealnym rozwiązaniem powyższego problemu jest wykorzystanie

Znaną rzeczą jest, że czynnikiem limitującym działanie niektórych

homogenizatora laboratoryjnego umożliwiającego przeprowadzanie testów

produktów kosmetycznych jest ich zdolność do wchłaniania przez skórę.

na niewielkich próbkach surowców (od 0,1 do kilku litrów).

Znaczna redukcja rozmiarów cząsteczek silnie wspomaga ten proces.

Przykładem takiego urządzenia może być homogenizator laboratoryjny

Jednoczenie zjawisko wzrostu powierzchni zmikronizowanych cząstek

PANDA+ (o wydajności ok. 10 I/h i ciśnieniu homogenizacji do 2 000

substancji czynnej przyspiesza znacząco jej działanie. Suspensje

atmosfer). Urządzenie to pozwala na prowadzenie własnych prac

lipozomowe ostatnio bardzo popularne wśród wiodących producentów

badawczych, przy opracowaniu nowych technologii w każdej dziedzinie,

kosmetyków jako nośniki odżywczych i farmakologicznych substancji

która była by zainteresowana wykorzystaniem efektu homogenności.

mogą być z powodzeniem produkowane przy użyciu homogenizatorów

… a zatem, czy warto wykorzystywać zjawisko homogenności?

wysokociśnieniowych Powyższe efekty są wykorzystywane również w produkcji

Ten artykuł nie odpowie na tego typu pytanie, to trzeba sprawdzić,

kosmetycznych środków oczyszczających polepszając ich własności

zaplanować próby, wykonać testy i po otrzymaniu danych porównać

czyszczące, nawilżające, ściągające i bakteriostatyczne. Oprócz poprawy

z dotychczas stosowanymi technikami i technologiami, które są obecnie

jakości należy wziąć pod uwagą aspekt ekonomiczny – szczególnie, gdy

wykorzystywane przy produkcji w branży kosmetycznej. Z ekonomicznego

używane substancje czynne są drogie, a dzięki homogenizacji ten sam efekt

punktu widzenia, zawsze warto spróbować, w końcu to za unikalność

osiąga się przy użyciu mniejszych ilości.

i wyjątkowość markowe produkty są wybierane najczęściej.

Homogenizatory ciśnieniowe nowej generacji mogą być wyposażone w specjalne, nowoczesne zawory homogenizujące oraz układy automatyki

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

(opracowano w oparciu o materiały i zasoby GEA Niro-Soavi)

2/2011

26 | polski przemysł

Nowości

w produktach kosmetycznych

Hanna Kaczmarek

W poprzednich numerach kwartalnika Świat Przemysłu Kosmetycznego pisałam o pojęciu marki, jej roli i sposobach budowania jej silnego wizerunku.

Pora na stwierdzenie dość oczywiste: żadna marka nie istnieje sama dla siebie, zawsze kryje się za nią coś więcej.

To coś więcej, to oczywiście jej wartości i tworzący ją ludzie, ale przede wszystkim usługa lub produkt, na której\którym znajduje się jej logo.

Jeżeli ustaliliśmy już, że „jak mieć markę, to najlepiej silną”, to teraz

formuła”. Nie wiem czy wszystkie osoby zajmujące się tworzeniem nowych

należałoby się zastanowić jak mieć równie silną usługę lub produkt. Tak,

usług i produktów przeprowadziły w swojej głowie taki tok rozumowania

aby nasza oferta była jednym z czynników budujących siłę naszej marki.

jak ja, ale jestem pewna, że większość z nich zdała sobie w pewnym

W dobie tak szybko zmieniającego się świata, licznych transformacji i rewolucji, koniecznym jest „nadążanie” za wszystkim, co się dzieje wokoło. Jeśli dodamy do tego fakt, iż obecnie w ciągu dnia dokonujemy

momencie sprawę, że wszyscy dokoła mają co chwile jakieś nowości, a ich wprowadzanie zaczyna być statusem quo także dla nich.

Aby najpierw uzmysłowić sobie ewolucję jaką przeszły usługi i produkty

tylu transakcji kupna-sprzedaży, co w latach 60-tych XIX wieku w czasie

na rynku kosmetycznym, pozwolę sobie przytoczyć kilka przykładów.

całego roku, to odpowiedź zaczyna nam się pomału krystalizować.

Kiedy już będziemy przekonani, że ulegają one nieustannym zmianom,

Obecnie silna marka chcąc mieć silne usługi lub produkty, powinna

przejdziemy do opisania i usystematyzowania procesów związanych

mieć elastyczną ofertę, dopasowującą się do zmieniających się potrzeb

z projektowaniem nowych produktów i wprowadzaniem nowości do tych

zmieniającego się społeczeństwa. Może to właśnie dlatego większość

już istniejących.

produktów FMCG (czyli tzw. dóbr szybko rotujących, szybko zbywalnych

Zacznijmy od najprostszej i chyba najstarszej usługi kosmetycznej

tj. proszek do prania czy szampon do włosów) ma na opakowaniu napis

– od usługi fryzjerskiej. Potrafimy sobie zapewne wyobrazić, że

„nowość”? Może to właśnie dlatego kupując gazetę lub włączając telewizor

początkowo służyła ona przede wszystkim skróceniu włosów, a później

widzimy i słyszymy „zupełnie nowy”, „totalna innowacja”, „udoskonalona

ewentualnie także zmianie ich koloru. Ale czy zawsze towarzyszyło jej

2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

27 też o wyobrażenie, że kiedyś usługa fryzjerska była tylko i wyłącznie zaspokojeniem potrzeby związanej ze zmianą długości włosów, a dziś ma w sobie także znamiona wypicia dobrej kawy lub wyszukanej herbaty, delektowania się czekoladką, poprawienia sobie humoru nie tylko zmianą fryzury, ale i kieliszkiem szampana (który niektóre salony zaczęły serwować już kilka lat temu). Dziś wizyta u fryzjera spełnia też nasze oczekiwania na poziomie potrzeb socjalnych – rozmowy z mistrzem fryzjerstwa, jego pracownikami czy inną klientką, niezależnie od tego czy przyszło się razem czy osobno, czy widzi się pierwszy czy kolejny raz, zawsze można wymienić między sobą kilka zdań, poglądów. Bycie na liście klientów niektórych salonów to dziś także wyróżnienie i powód do dumy.

Wiele wydarzyło się na drodze transformacji małego zakładu fryzjerskiego z jednym krzesłem w piękny salon fryzjerki z wygodnymi kanapami.

Wiele zmienia się nadal, bowiem nasze przywiązanie do ludzi i miejsc, jest czasem tak samo silne jak chęć poznawania czegoś nowego. Mamy więc swojego zaufanego fryzjera, który co jakiś czas zaskakuje nas nowymi kosmetykami, przebytymi szkoleniami, zdobytymi tytułami i innowacyjnymi usługami (zawsze modnymi, zawsze nadążającymi za największymi trendami). Czasem jednak lubimy pójść do nowego miejsca, nowego salonu fryzjerskiego, mimo iż oddalony jest od naszego miejsca pracy czy zamieszkania o godzinę drogi. To cena naszego „bycia na czasie”. Podobnie do powyższej wygląda przemiana, którą przeszły kosmetyki. Dawniej – krem do twarzy (a przy okazji i do innych części ciała). Dziś – tysiące (to określenie niestety nie jest przesadzone) kremów do twarzy, w zależności od jej wieku, typu skóry, przeznaczenia, częstotliwości użytkowania i miejsca aplikacji (czoło, policzki, strefa T, obszar pod oczami, każde miejsce ma inne potrzeby).

Jeśli weźmiemy pod uwagę mnogość surowców kosmetycznych i dostępnych technologii produkcyjnych, otrzymujemy ogromną ilość produktów kosmetycznych i duży problem konsumencki – konieczność wyboru jednego produktu z nieograniczonego morza możliwości. Nie nakładanie odżywek na włosy? Czy dawni fryzjerzy modelowali włosy

możemy krytykować tej sytuacji, ponieważ ta krytyka jej nie zmieni.

po ich ścięciu czy tylko osuszali? Jeśli nie znamy odpowiedzi na te

Przyszło nam żyć w czasach konsumenckiego dobrobytu i choć pojawiają

pytania, to z pewnością łatwiej nam będzie uzmysłowić sobie, że dawniej

się opinie, że obecny kryzys gospodarczy jest efektem zbytniego

fryzjer miał jedną parę nożyczek, a niekoniecznie cały ich pęk. Łatwiej

nasycenia rynku wobec niechęci konsumenta względem wyboru, to reklama

ROZWÓJ, SUKCES, KARIERA – EDUKACJA DLA PRZYSZŁOŚCI Wyższa Szkoła Zawodowa Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia zaprasza na DWUSEMESTRALNE STUDIA PODYPLOMOWE:

· WIEDZA O KOSMETYKACH I SUPLEMENTACH DIETY · STOSOWANIE, WYTWARZANIE I OCENA WYROBÓW KOSMETYCZNYCH · PODOLOGIA KOSMETYCZNA www.studia-kosmetologia.edu.pl

„Człowiek – najlepsza inwestycja”

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

28 | polski polskiprzemysł przemysł będąc w centrach handlowych nadal obserwujemy liczne grono osób zainteresowanych kupowaniem.

Zmienia się świat, zmienia się człowiek i jego potrzeby. Zmienia się też producent i oferowane przez niego dobra. Koło zmian się toczy...

Przyjrzyjmy się zatem procesom związanym z projektowaniem nowych produktów i wprowadzaniem nowości do tych już istniejących.

Każda firma ma swoje (tajne) sposoby na tworzenie nowych produktów lub ulepszanie tych już istniejących. Większość z nich czerpie zapewne

Mamy tutaj do wyboru przede wszystkim 2 sposoby szukania pomysłów na nowości. Pierwszym z nich, ponieważ najczęściej stosowanym, jest analiza wszystkiego tego, co zastajemy na rynku, czyli konkurencji, trendów i konsumentów oraz tego, co sami sobą reprezentujemy. Zupełnie innym, drugim sposobem jest zupełna innowacyjność, przekraczanie wszelkich granic i wprowadzanie absolutnie przewrotowych rozwiązań.

Oczywiście sposób pierwszy jest dużo bezpieczniejszy. Mniejsze

z dobrodziejstw procesów NPD (New Product Development, czyli Rozwój

ryzyko wynika tu bowiem z naśladownictwa. Kiedy chcąc wprowadzić

Nowych Produktów), implementując je w całości lub tylko częściowo,

nową usługę, zaznajomimy się z konkurencyjną ofertą, wiemy już czego

organizując systematyczne spotkania lub tylko w sytuacjach zagrożenia

jest najwięcej (prawdopodobnie to sprzedaje się najlepiej), a czego jest

(na przykład: spadek obrotów firmy lub nowości w portfolio konkurencji).

najmniej (co cieszy się mniejszym powodzeniem, ale np. pozytywnie

NPD to najpopularniejszy ze sposobów, ponieważ pozwala projektować

wpływa na wizerunek marki, np. jako multipotencjalnej lub bardzo

nowość od początku do końca, pod kontrolą. Zazwyczaj zaczyna się od

ekskluzywnej – wówczas warto mieć w ofercie bardzo drogą i rzadko

tworzenia briefu, czyli formy listu/pisma, w którym sami dla siebie opisujemy wszystkie potrzebne elementy produktu/usługi. Dobrze jest, gdy przed tym etapem lub zaraz po nim pojawia się analiza rynku i konkurencji, ponieważ dzięki nim (analizom) często udaje się oszczędzić dużo czasu i pracy. Nie warto bowiem skupiać sił wokół produktów bez przyszłości, czyli takich, które nie mają szans na zaistnienie, bo są za mało innowacyjne, zbyt innowacyjne, nie odpowiadają nawykom społeczeństwa lub ich koszt produkcji jest nieadekwatny do możliwości sprzedażowych. Kiedy już mamy więc „pomysł na produkt” i wiemy, że warto się nim zająć rozpoczyna się okres prób i testów, czyli przelewania słów w czyny. Niezależnie od składu czy przeznaczenia zazwyczaj powstaje wiele realizacji.

To także moment spojrzenia prawdzie w oczy, czyli odpowiedzi na pytanie czy możliwe jest uzyskanie oczekiwanego przez nas purpurowego koloru emulsji, czy też umieszczenie płynu w płaskim pudełku. Sprawdzamy konsystencję,

wykonywaną usługę). Oczywiście analizy zewnętrznej nie możemy

kolor, zapach, działanie. Oceniamy możliwości opakowaniowe i zupełnie

sprowadzić tylko do analizy konkurencji, musimy przyjrzeć się także

wstępnie projektujemy komunikację z konsumentem. Kiedy grupa

konsumentom. Musimy wiedzieć czego potrzebują i co do tej pory

osób decyzyjnych po raz drugi mówi „TAK”, rozpoczynają się badania

odpowiadało ich potrzebom. Musimy wiedzieć kiedy i w jaki sposób

bezpieczeństwa i efektywności produktu kosmetycznego. W tym czasie

używali tego dotychczasowego „czegoś” i czy znajdą się chętnie na

powinniśmy pracować już nad kolejnym nowym produktem. Proces NPD

zastąpienie go czymś nowym. Musimy wiedzieć kiedy i jak często

jest bowiem najefektywniejszy wtedy, kiedy jest ciągły, a jego prawdziwą

tego używają i jaką wartość ma to dla nich. Codzienne i niecodzienne

siłą jest współpraca. Zaangażowanie w proces NPD osób zajmujących się

zachowania to często przejaw krótkotrwałej mody, lecz na ich podstawie

różnymi dziedzinami (R&D, marketing, produkcja, sprzedaż, księgowość,

możemy wyciągać wnioski dotyczące trendów. Moda na różowe

zakupy) jest jedynym sposobem na uniknięcie błędu związanego z

opakowania z kwiatowym wzorem to coś więcej niż trend dotyczący

wprowadzeniem na rynek produktu niedochodowego i nie odpowiadającego

medycznego lub ekologicznego wizerunku produktów, warto oddzielać je

potrzebom konsumenckim. I choć to konsument dokonuje ostatecznej oceny

od siebie, aby nie podążyć kierunkiem, który szybko straci na aktualności

produktu, decydując czy po niego wróci, czy też nie, to kluczową kwestią

(w skrajnym przypadku – przed wprowadzeniem na rynek naszego

nie jest jednak lojalność konsumenta, ale znajomość rynku i przyjęcie

produktu). Trend to na przykład tworzenie produktów dla nowoodkrytej

odpowiedniego modelu biznesowego.

przez rynek kosmetyczny grupy wiekowej tj. osoby powyżej 60 roku życia.

Proces NPD to tylko narzędzie, jest wiele firm, które korzystają z innych

Skąd wiemy, że to trend a nie moda? Bo stanowi to odpowiedź na problem

metod i też odnoszą sukcesy. Ważne jest bowiem samo nastawienie do

starzejącego się społeczeństwa, czegoś z czym mamy dziś do czynienia

nowości (zarówno wobec samego wprowadzania nowych produktów, jak

i czego nie przezwyciężymy w żaden prosty sposób. Zupełnie inaczej mają

i unowocześniania już istniejących). Ważny jest więc model poszukiwania

się na przykład maskary z wibracyjną szczoteczką. Nie wymyślono ich

samych pomysłów.

dlatego, że kobiety mają problemy z nadgarstkami i używanie tradycyjnych

2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

polski przemysł | 29 aplikatorów sprawia im problem, wymyślono je na zasadach innowacji

Czasem udaje się bowiem wprowadzić na rynek coś, czego żaden

w istniejącym produkcie, innowacji dla wybranych (najprawdopodobniej

konsument nie potrzebował, a zaczął używać, gdy się pojawiło.

dla coraz silniejszej grupy konsumentów zwanych innowatorami, czyli

Można wobec takiego produktu (i oczywiście jego marki) stworzyć

tych, którzy lubią używać rzeczy nowych, często niszowych i drogich,

atmosferę wywołującą po prostu chęć posiadania. Jest to jednak

droższych od standardowych produktów). Kiedy zrobimy choćby

bardzo skrajny przykład projektowania nowych produktów, bardzo

taką, podstawową, analizę otoczenia, musimy skupić się na tym, co

odważny i niestety bardzo ryzykowny. Mimo, że czasem przynoszący

wewnątrz naszej struktury czy organizacji. Musimy przypomnieć sobie

sukces, to rzadko stosowany.

wartości naszej marki, przyjrzeć się naszym produktom i możliwościom

Większość nowych produktów i nowości jest (można by rzec: po

produkcyjnym oraz zaczerpnąć rady specjalistów w zakresie inwestycji

prostu) odpowiedzią na zmieniającą się kondycję społeczeństwa.

i finansów. Dopiero wtedy, kiedy wiemy, że nowowymyślony produkt

Pojawiają się coraz mniejsze opakowania produktów, w odpowiedzi

spójny jest z wizerunkiem marki i naszym portfolio oraz, że jesteśmy

na rosnącą grupę singli (nazywanych omalże nową grupą społeczną),

w stanie produkować go i sprzedawać z zyskiem, możemy rozpocząć

którzy prowadząc jednoosobowe gospodarstwa domowe zużywają

prace na nim i jego wdrożeniem.

dużo mniej produktów niż kilkuosobowe rodziny. Coraz więcej

Drugi sposób na wprowadzanie nowych produktów, czyli zupełna

produktów kosmetycznych dostępnych jest w internecie, ponieważ

innowacyjność, implementowany może być na dwa różne sposoby.

pracujemy coraz dłużej i mamy coraz mniej czasu na spacery po

Możemy bowiem dokładnie wsłuchiwać się w potrzeby konsumentów,

drogeriach. Mamy produkty kosmetyczne dla mężczyzn, ponieważ

porzucając dotychczasowe metody marketingowe (grupowanie

zmienia się ich wizerunek, dawny „zdobywca” pokarmu dla rodziny,

konsumentów i tworzenie modeli konsumenckich) na rzecz

jest dziś zadbanym mężczyzną, który wychodzi z domu do pracy,

dogłębniejszych narzędzi, zaczerpniętych z badań etnograficznych.

z dzieckiem na spacer, na zajęcia sportowe, a nie tylko „na łowy”.

Poszukując potrzeb konsumenckich i chcąc je zaspokoić możemy

Chcemy produktów działających natychmiast, ponieważ nie

przecież obserwować obecnych lub potencjalnych użytkowników,

mamy czasu czekać na efekty lub też potrzebujemy tych efektów

rozmawiać z nimi i słuchać tego, o czym sami chcą nam powiedzieć.

natychmiast, na chwilę, bo dopiero dziś dowiedzieliśmy się, że

Możemy zapraszać ich do współtworzenia rozwiązań usługowych lub

wieczorem jest przyjęcie na którym nasza skóra musi był gładka i

produktowych, czy to poprzez zapraszanie do współpracy projektowej,

lśniąca. Chcemy wybierać to, co ekologiczne, aby ratować naszą

czy też poprzez dostarczanie im rozwiązań składających się z tzw.

planetę (naprawdę chcemy, czy tylko uwierzyliśmy

półproduktów. Możemy bowiem wprowadzić na rynek wodę mineralną

w światowy trend?), dlatego sięgamy po szare pudełka z kremami.

w zupełnie nowym kulistym opakowaniu (skoro zaobserwowaliśmy, że

Wszystkie usługi i produkty muszą się zmieniać, bo zmieniają się ich

pijące osoby mają problem z trzymaniem w jednej ręce standardowej

użytkownicy i odbiorcy. Oni zaś mają odwagę się zmieniać, bo głęboko

butelki) lub do każdej wody dodawać 2 saszetki smakowe, aby jej

wierzą w to, że ich zmiany zostaną zauważone, docenione i uhonorowane

konsument mógł zdecydować czy chce się napić wody z ekstraktem

nowymi ofertami. Pozostaje tylko pytanie czy naprawdę każda drobna

z mięty czy też z bazylii. Najważniejsze jest to, aby nie ograniczać

zmiana naszego stylu życia, wymaga aż tylu naszych produktów, czy to po

ani siebie ani swoich pomysłów i na etapie projektowym dopuszczać

prostu kwestia i problem naszej lojalności (wobec marki, usługi, produktu

każdą możliwość. Tylko uwzględnianie wszystkich pomysłów, może

i siebie nawzajem). Lojalność jest już jednak zupełnie innym tematem,

doprowadzić nas do wyboru tego najlepszego, najtrafniejszego,

równie wartym uwagi jak samo wprowadzanie na rynek nowych produktów

przekładającego się na zysk naszej firmy. Rynkowe doświadczenie

i cykl ich życia.

pokazuje, że nie zawsze trzeba słuchać innych, aby odnosić sukcesy. reklama

A Certi ficati KR o DE

n

Warszawa, ul. Obozowa 82a, pawilon 1

cert kat yfi

30 | surowce

WOSKI do stosowania w procesie NA ZIMNO

Polielektrolity i ich wpływ na woski Cornelius

Zmieszanie polielektrolitu i wosku często przysparza różnych problemów. Firma Jeen International proponuje technologię, która zapewnia łatwy w użyciu produkt i zmienia sposób przygotowywania emulsji.

W rozwiązaniu tym wykorzystuje się poliakrylan sodu i dowolny wosk.

udałoby się uzyskać tradycyjnymi metodami. Jak to możliwe? Na wstępie

Do niedawna koncepcja procesu pozwalającego włączać woski na

należy zdefiniować surowce wykorzystane w tej technologii. Definicja

zimno, zwanego CPW (ang. Cold Process Wax), wydawała się twórcom

wosku wynika wyłącznie z pochodzenia materiału, nieważne, czy jest on

niemożliwa. Obecnie można rozproszyć w zimnej wodzie dowolny

naturalny, czy syntetyczny. Istotne jest, czy jego temperatura topnienia

wosk, pod warunkiem, że jest to wersja CPW. Tabela 1 przedstawia listę

przekracza 40°C i czy jest on nierozpuszczalny w wodzie. Woski są

dostępnych wosków CPW. Postać wosków stosowanych na zimno nadano

zwykle niepolarne (niebiegunowe), natomiast woda to substancja bardzo

woskom o temperaturach topnienia tak wysokich jak 107°C.

polarna. Jeden z powodów, dlaczego wosk i woda nie mieszają się, stanowi właśnie różnica w polarności. Wprowadzanie wosku na zimno

Objaśnienie procesu

(CPW) indukuje polarność w woskach. W jaki sposób? Dzieje się to

Czy możliwe jest przygotowywanie emulsji w jednym naczyniu,

dzięki związaniu poliakrylanu sodu z woskiem lub kombinacją wosków.

bez podgrzewania, gdy trzeba dodać jeden lub dwa rodzaje wosku?

Poliakrylan sodu jest polisolą, a sól posiada pewne charakterystyczne

W przypadku tradycyjnych emulsji niezbędne jest wykorzystanie dwóch

właściwości: dysocjuje w wodzie i wykazuje zdolność indukowania ładunku

naczyń – jednego dla fazy wodnej, drugiego dla fazy olejowej. Następnie

elektrostatycznego, gdy znajdzie się w wodzie. Poliakrylan sodu posiada

oba naczynia należy ogrzać. Do uzyskania emulsji z woskami CPW

dwa rodzaje konfiguracji molekularnej. Gdy nie znajduje się w wodzie,

wystarczy jedno naczynie, którego na dodatek nie trzeba ogrzewać.

posiada konfigurację molekularną zwaną kłębkiem statystycznym. Po

Pozwala to oszczędzić energię i czas, które są konieczne do ogrzania

zmieszaniu z wodą dysocjuje na kationy sodu [+] i aniony poliakrylanu [-].

dwóch naczyń. Ponieważ nie podniesiono temperatury emulsji, nie

Ładunek elektrostatyczny indukowany w wodzie wpływa na konfigurację

wymaga ona schłodzenia. Emulsje/hydrożele, powstałe przy użyciu

tej cząsteczki. Nie ma ona już konfiguracji kłębka statystycznego. Aniony

wosku CPW, charakteryzują się teksturą i postacią produktu, jakich nie

poliakrylanowe zaczynają odpychać się, co prowadzi do wyprostowania

Jeesperse®

INCI

1

CPW-2

Polyethylene, Sodium Polyacrylate

2

CPW-S

Sunflower Wax, Sodium Polyacrylate

3

CPW-CG

Cetyl Alcohol, Sodium Polyacrylate, Glyceryl Stearate, Caprylic/Capric Triglyceride

CPW-CG-T

Cetyl Alcohol, Sodium Acrylate/Sodium Acryloyl Dimethyl Taurate Copolymer, Glyceryl Stearate,Caprylic/ Capric Triglyceride

5

CPWN-SUN CARRA

Helianthuss Annuus (Sunflower) Seed Wax, Carrageenan, and Caprylic/Capric Triglyceride

6

CPW-2-Crosspolymer-G

Polyethylene, Sodium Polyacrylate, Dimethicone/Divinyldimethicone/Silsesquioxane Crosspolymer

4

Tab. 1.

2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

31 CPW-S (% Sodium Polyacrylate)

tego kłębka statystycznego. W liniowej konfiguracji anion poliakrylanowy

144

zyskuje cechy polimeru. Jako polimer jest on raczej dużych rozmiarów.

Serie1 142

Struktura polimeru zawiera wielokrotną strukturę hydrofilową, która przenosi ładunek wzdłuż liniowego szkieletu węglowodorowego. Nadaje to Polimer anionów poliakrylanowych będzie wykazywał powinowactwo do innych cząsteczek, które posiadają taką liniową konfigurację węglowodorową. Dlatego właśnie można dodać tłuszcze do hydrożelu przygotowanego za pomocą poliakrylanu sodu. Wosk posiada liniową konfigurację węglowodorową. Wosk i anion poliakrylanowy stworzą

140

Heat of Fusion (J/g)

polimerowi jego funkcję. Utrzymuje on wodę w miejscu, tworząc hydrożel.

138

136

134

132

fizyczne wiązanie, nie tylko strukturalne, lecz także funkcjonalne.

Od tej pory wosk będzie się zachowywał jak poliakrylan. Polielektrolity

130 27,5

i tradycyjne emulgatory, takie jak stearynian sodu lub kwas stearynowy, posiadają podobne struktury, a zatem podobne funkcje. Zwykły emulgator

28

28,5

29

29,5

30

30,5

31

% NaPolyacrylate

Rys. 1.

posiada szkielet lipofilowy i hydrofilowe zakończenie. W emulsji indukuje on polarność w fazie lipofilowej. Ta „polarna” faza lipidowa w wodzie staje

posiada lipofilowy szkielet oraz wiele odgałęzień tego szkieletu, które są

się micelą. Hydrofilowe zakończenia wytwarzają siłę odpychania, która

hydrofilowe. Różnicę tę można dostrzec i odczuć, porównując emulsje

powstrzymuje micele od zlewania się. Woski CPW podlegają tym samym

wykonane z tych dwóch materiałów. Emulgator tworzy micele, natomiast

regułom, co dotychczas dostępne technologie tworzenia emulsji. Tyle, że

polielektrolit – emulsję lamelarną. Fakt, że wosk w fazie lipidowej

teraz wiadomo już, że zasady te można stosować również do wosków.

emulsji nie został stopiony, wpływa na sposób zachowania się emulsji z woskiem CPW. Poliakrylan/wosk będzie tworzyć usieciowaną strukturę,

Analiza

zatrzymującą wodę i olej. Dostępnych jest wiele polielektrolitów, które

Woski z serii CWP przeanalizowano na skaningowym kalorymetrze

można zastosować w tej technologii. Są to m.in. kwasy poliakrylowe, takie

różnicowym (DSC). DSC mierzy temperaturę topnienia materiału oraz ilość

jak poliakrylan sodu, karbomer, lub kopolimery kwasów poliakrylowych.

energii potrzebną do stopienia wosku. Wielkość tę nazywa się „ciepłem

Istnieje wiele naturalnych rodzajów, spośród których można wybierać.

fuzji” lub „ciepłem dysocjacji” materiału. Ponieważ wosków CPW nie trzeba

Do produkcji wosku CPW można wykorzystać naturalne gumy, np.

ogrzewać podczas przygotowywania emulsji, można było sądzić, że

pektynę, alginiany i karageninę. Jak widać, istnieje wiele kombinacji, które

pozwoli to zmniejszyć ilość energii niezbędną do dysocjacji wosku.

pozwolą uzyskać całkowicie naturalne systemy. Polielektrolity stosowane

Dane potwierdziły tę teorię; redukcja ciepła dysocjacji jest widoczna

są w wielu dziedzinach przemysłu, chociażby do oczyszczania ścieków

w przypadku wszystkich wosków CPW. Zasadniczo oznacza to, że wosk

czy regulacji sypkości cementu. Przemysł spożywczy wykorzystuje te

CPW pozwala zmniejszyć ilość energii potrzebną do rozdziału cząsteczek

gumy do zagęszczania i uzyskiwania właściwej tekstury. Bada się też

wosku. Rysunek 1 pokazuje, jak zmiany ilości poliakrylanu sodu wpływają

możliwość ich zastosowania w powłokach przemysłowych i podłożach

na ciepło dysocjacji. Widać, jak różnica ta zmienia ciepło dysocjacji

biokompatybilnych. Powlekanie powierzchni materiału może pozwolić

wosku. Ciepło fuzji wosku słonecznikowego użytego do produkcji

uzyskać powierzchnię, która odpowiada na zmiany w otoczeniu, a wzrost

CPW-S wynosiło 208,6 (J/g). Dodanie 30% poliakrylanu sodu pozwoliło

wilgotności czyni podłoże miękkim i może prowadzić do uwalniania lub

zredukować tę wartość do około 138 (J/g). Emulgator opisuje się jako

pochłaniania substancji aktywnej, leczniczej lub funkcjonalnej.

posiadający lipofilowy szkielet z hydrofilowym zakończeniem. Polielektrolit

Rys. 2.

e-w ydanie do pobrania na:

Rys. 3.

www.farmacom.com.pl

2/2011

31,5

32

32,5

32 | surowce

Lecytyna w kosmetyce – właściwości i zastosowanie mgr inż. Alina Bazan Zakład Doświadczalny „Organika” Sp. z o.o

dr hab. inż. Anita Przepiórkowska Politechnika Łódzka, Instytut Polimerów i Barwników

Lecytyny (fosfatydylocholiny) budują błony komórkowe człowieka. Nazwa ich pochodzi z greckiego słowa lekitbos, czyli żółtko. W skórze występują w niewielkiej ilości 0,5 ÷ 1% dlatego też powinny być regularnie dostarczane w postaci odpowiednich kremów, maści, szamponów 1).

W latach 30-tych XX w. przeprowadzono pierwsze eksperymenty

ugrupowaniem związanym z resztą kwasu fosforowego 2). Najważniejsze

zastosowania lecytyn w kosmetykach. Pielęgnacja ciała z użyciem

fosfolipidy zestawiono w tabeli 1, a ich wzór ogólny przedstawiono na

powyższych naturalnych emulgatorów, potwierdziła ich skuteczność, co

rys. 1.Zawartość kwasów tłuszczowych w najczęściej wyodrębnionych

spowodowało użycie lecytyn do produkcji kremów i mydeł, a z czasem

lecytynach zestawiono w tabeli 2. Różnica z zawartości kwasów

również do otrzymywania maseczek i szamponów. Wysokie walory

tłuszczowych, wynika z pochodzenia poszczególnych surowców.

użytkowe powyższych lecytyn, wpływają pozytywnie na wygląd naszej skóry, zmiękczają i nawilżają ją, ułatwiają resorpcję i penetrację składników aktywnych oraz hamują przetłuszczanie się skóry głowy i włosów.

Surowcem do ich produkcji są rośliny oleiste: soja, rzepak, słonecznik.

O

O O

Alkohol

P

O

Jej bogatym źródłem jest także żółtko jaj kurzych z tą wywodzi się

O

nazwa lecytyn. Standardowa lecytyna jest brązową substancją o

R 1,R 2 = reszty kwasów tłuszczowych (najczęściej różne)

O

O

OO

R1

R2

reszta kwasufosfatydowego

lepkiej, plastycznej konsystencji. W tej postaci stanowi mieszaninę

fosfolipidy

polarnych i niepolarnych lipidów, przy czym niepolarne stanowią ponad 60% masowych mieszaniny. Polarne lipidy są nierozpuszczalne

O

O O

O

w acetonie i składają się głównie z fosfolipidów i glikolipidów. Przed

N

P

O

O

OO

wykorzystaniem lecytyn do celów kosmetycznych poddaję się ją rafinacji

R1

fosfatydylocholina (lecytyna), 1

O 2 R

O

poprzez ekstrakcję acetonem i frakcjonowanie. Spośród najbardziej znanych fosfolipidów można wymienić kilka połączeń różniących się

O

O O H2N

Ugrupowanie

Nazwa fosfolipidu

O

P

O

OO O

–CH2CH2N (CH3)3 +

Fosfatydylocholina (PC)

fostatydyloetanoloamina, 2

R1 O

OH OH OH

R2

OH

OH

O

O

O O P

O

OO O

O

R1 O

R2

fostatydyloinozytol, 3

Rys. 1. Fosfolipidy 3) –CH2CH2NH3

Fosfatydyloetanoloamina (PE)

–HC6H5(OH)5

Fosfatydyloinozytol (PI)

–CH2CHNH3+ COO–

Fosfatydyloseryna (PS)

+

Na rynku w szerokiej gamie dostępnych surowców kosmetycznych występuje szereg lecytyn, które otrzymuje się przy zastosowaniu wysokiej technologii z uwzględnieniem najwyższych standardów Tab. 1. Ugrupowania związane z resztą kwasu fosforowego

2/2011

światowych. Technologia ta umożliwiła pozyskiwanie lecytyn sojowych niemodyfikowanych oraz modyfikowanych enzymatycznie. Na rysunku

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

33 Kwasy tłuszczowe

Soja [% wag.]

Rzepak [% wag.]

Oliwa [% wag.]

Len [% wag.]

Kwas palmitynowy C16:0

7 -12

3-6

7-16

5-8

2-4

1 - 2,5

2-4

3-5

Kwas stearynowy C18:0 Kwas olejowy C18:1

18 - 25

55 - 66

64 - 85

16 - 25

Kwas linolowy C18:2

49 - 57

17 - 25

4 - 15

14 - 20

Kwas linolenowy C18:3

6 - 11

8 - 11

0 -1

51 - 56

Tab. 2. Skład reszt kwasów tłuszczowych w lecytynach wyodrębnionych z najbardziej rozpowszechnionych nasion

2 i 3 przedstawiono pomiar wielkości cząstek standardowych nośników

Opis surowca

substancji aktywnych z zawartością lecytyny niemodyfikowanej

Koncentrat lecytynowy zawierający kompleks cennych substancji

i modyfikowanej. Z przedstawionych wykresów, wynika, że lecytyna,

aktywnych. Szczególnie polecany w wyrobach do pielęgnacji skóry bardzo

a dokładnie jej rodzaj wpływa na właściwości fizykochemiczne

wysuszonej. Cechą szczególną danego surowca jest obecność lecytyn

powyższych nośników- podane przykłady pokazują, że lepszy rozkład

niemodyfikowanych w jego składzie.

cząstek wykazuje nośnik substancji aktywnych przedstawiony na rys 2.

Rys. 2. Nośnik substancji aktywnych na bazie lecytyny niemodyfikowanej

Rys 4. Działanie kremu na bazie lecytyny sojowej- koncentrat lecytynowy

Podsumowanie Na przestrzeni wieków lecytyna naturalna znalazła zastosowanie w wielu produktach kosmetycznych. Korzystny wpływ lecytyny wynika z faktu, że jest ona naturalnym składnikiem naszej skóry. W rezultacie, stosowanie kosmetyków zawierających fosfolipidy jest całkowicie bezpieczne, co decyduje o szerokim zastosowaniu tego składnika Rys. 3. Nośnik substancji aktywnych na bazie lecytyny modyfikowanej

Należy jednak pamiętać, że lecytyna jest substancją bardzo nietrwałą,

w produktach kosmetycznych. Sto)sowanie lecytyn powoduje, że skóra staje się zdrowsza, gładsza, bardziej napięta i elastyczna. Lecytyna jest także składnikiem wielu preparatów opóźniających starzenie się skóry,

wykazuje wysoką podatność na procesy degradacji (utleniania), co wiąże

wygładza bowiem zmarszczki i przeciwdziała powstawaniu nowych. Znalazła

się z obecnością w jej budowie nienasyconych kwasów tłuszczowych.

zastosowanie także w preparatach do demakijażu, w higienie zębów i jamy

Problem niestabilności lecytyn rozwiązano częściowo poprzez

ustnej oraz w chemii gospodarczej jako składnik płynów do mycia naczyń.

Z przedstawionego przeglądu widać, że lecytyna wprowadziła

uwodornienie ich czyli poprzez proces modyfikacji. Powyższe rozwiązanie nie okazało się jednak wystarczające, biorąc pod uwagę, wymagania

intensywne zmiany w wielu dziedzinach, szczególnie zaś w kosmetyce.

obecnych klientów, którzy stawiają na naturalne kosmetyki, które działają

Wynika to z jej budowy chemicznej oraz z jej kompatybilności ze skórą

antyalergicznie, kompatybilnie w kontakcie, że skórą człowieka. Czynnik

człowieka, co ma niebagatelne znaczenie w przypadku wrażliwej skóry.

ten wywiera spektakularne znaczenie w przypadku wrażliwej skóry na syntetyczne emulgatory czy detergenty. W związku z powyższym zastosowanie naturalnych lecytyn, poprzez odpowiedni dobór surowców oraz przy zastosowaniu właściwego środowiska nośnego pozwoliło w pełni wykorzystać wysokie walory użytkowe lecytyn bez konieczności ich modyfikacji, rys. 4.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

Literatura A. Jabłońska-Trypuć, R. Czerpak, Surowce kosmetyczne i ich składniki,

1)

MedPharm Polska, Wrocław 2008r.

J. Sągała, A. Bazan, Przem. Chem. 2009, 88, nr 7, 832.

3) K. Kacprzak, K Gawrońska, Chemia kosmetyczna, UAM, Poznań 2008 2)

2/2011

34 | surowce

Z niezbędnika technologa

Stylizacja włosów Ella Ceraulo

Starożytni Egipcjanie nosili podczas różnych ceremonii peruki i sztuczne brody.

Chinki upinały włosy na karku w misterne konstrukcje.

Z kolei Europejki w okresie renesansu miały zwyczaj wyrywać włosy przy twarzy, aby optycznie powiększyć czoło. Dziś niewiele się zmieniło – wciąż poddajemy włosy przeróżnym zabiegom, aby stały się bardziej podatne na układanie, wpisywały się w najnowsze trendy w modzie bądź odzwierciedlały naszą osobowość. Najnowszy raport Mintel wykazał, że choć kryzys ekonomiczny znacząco wpłynął na zwyczaje zakupowe konsumentów, na rynku produktów do stylizacji włosów obserwuje się wzrost sprzedaży, który powinien się utrzymać.

2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

35

Wartość sprzedaży detalicznej produktów do włosów w salonach w Wielkiej Brytanii (wg. raportu Mintel).

• metakryloamid • winylokaprolaktam • poliuretan Poliwinylopirolidon (PVP) i kopolimery winylopirolidonu/octanu winylu (VP/VA) są stosowane w stylizacji włosów od dawna. Dostępny w postaciach o różnej masie cząsteczkowej PVP to niejonowa żywica

m3

dobrze rozpuszczalna w wodzie. Efekt usztywnienia włosów można zintensyfikować poprzez zwiększenie masy cząsteczkowej. Masa cząsteczkowa PVP K-30 to ~50,000. PVP znajduje zastosowanie we wszystkich typach formulacji, m.in. w sprayach, piankach, żelach i emulsjach. Żel zawierający PVP K-90 (~1,300,00MW) utrwali fryzurę znacznie mocniej) niż preparat zawierający K-30. W przeciwieństwie do PVP K-30, PVP K-90 nie może zostać wykorzystany w sprayach.

Winylopirolidon charakteryzuje się bardzo dobrą rozpuszczalnością w wodzie i wysoką higroskopijnością, natomiast octan winylu jest nierozpuszczalny w wodzie. Dodanie monomeru VA zwiększa elastyczność

Ze względu na duże zróżnicowanie rynku przygotowywanie produktów

filmu i zmniejsza łuszczenie się. W przypadku zbyt dużego stężenia VA

dla dzisiejszych konsumentów jest zarazem skomplikowane i ekscytujące.

żywica nie będzie rozpuszczać się w wodzie, a efekt utrwalenia będzie

Zapotrzebowanie na kosmetyki do stylizacji włosów o unikalnej strukturze

słabszy. Terminem polyquaternium określa się liczne polimery z kationową

oraz na produkty termoochronne spowodowało wzrost w tym obszarze.

azotową grupą funkcyjną. Dzięki kationowemu charakterowi polimery

Niniejszy artykuł ma na celu zwrócenie uwagi na obecnie dostępne

mogą być wykorzystywane zarówno w kosmetykach do pielęgnacji, jak

surowce kosmetyczne, które pozwalają uzyskać produkty o różnej mocy

i do stylizacji włosów. Ze względu na niską masę cząsteczkową polyquaty

utrwalania w zależności od zastosowanej żywicy.

są często stosowane, aby nawilżyć łodygę włosa i ułatwić rozczesywanie.

Podobnie jak PVP, polyquaternium mogą zapewnić różny stopień

Żywice do stylizacji włosów

utrwalenia, w zależności od masy cząsteczkowej i rodzaju połączonych

Wybór odpowiedniej żywicy ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia

monomerów. Zmiana gęstości ładunku pozwala zwiększyć właściwości

pożądanego efektu utrwalenia. Aby wzmocnić właściwości utrwalające

odżywcze lub zapewnić lepszą stabilność w układach takich jak żele

formulacji, nie wystarczy zwiększyć zawartość żywicy. Doświadczony

karbomerowe.

technolog wie, że zwiększając ilość PVP K-30, nigdy nie uzyska delikatnego efektu utrwalenia, jaki zapewnia PVP-K90. Żywice do stylizacji włosów obejmują różne polimery uzyskane z połączeń różnych monomerów.

Kilka przykładów Surowiec Polyquaternium-46 został opracowany, aby udostępnić

Właściwy dobór rodzaju i ilości monomerów jest niezwykle ważny, ponieważ

technologom żywicę do stylizacji posiadającą zarówno właściwości

zmiana proporcji i masy cząsteczkowej decyduje o końcowej mocy

utrwalające, jak i pielęgnacyjne. Polimer ten znajduje zastosowanie

utrwalenia, a także rozpuszczalności, reologii i odporności na wilgoć.

zarówno w piankach, jak i żelach, a dzięki masie cząsteczkowej na poziomie 700,000 zapewnia delikatny w dotyku efekt i mocne utrwalenie

Najczęściej stosowane monomery to:

fryzury, lepsze niż w przypadku VP/VA. Niska gęstość ładunku umożliwia

• winylopirolidon (VP)

skuteczne włączenie do formulacji na bazie żeli karbomerowych, przy

• octan winylu (VA)

jednoczesnym zachowaniu klarowności produktu.

Polyquaternium-68 to kopolimer o masie cząsteczkowej na poziomie

• kwas metakrylowy (MA) • winyloimidazol (VI)

300,000. To połączenie monomerów jest przeznaczone głównie do

• kwaternizowany winyloimidazol (QVI)

pianek bardzo mocno utrwalających. Sztywność utrwalenia powyżej 500cN udaje się osiągnąć dzięki włączeniu 2,2% polimeru przy 65% wilgotności względnej. Stwierdzono, że polyquat ten, w połączeniu

winylopirolidon

octan winylu

kwas metakrylowy

z pantenolem, wyjątkowo skutecznie utrwala skręt włosów. W rezultacie loki są elastyczne i sprężyste przez długi czas, a efekt utrzymuje się niemal w 100% przy 90% wilgotności. Polyquaternium-68 doskonale sprawdza się również w stylizacji prostych włosów. Według Mintel sprzedaż prostownic do włosów wzrosła o 7% od 2006–2008 roku. Regularne stosowanie prostownic prowadzi do termicznych uszkodzeń włosa – w wyniku

Monomery powszechnie stosowane w produktach do stylizacji włosów

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

nadmiernego ogrzewania włosy tracą wodę, stają się bardziej łamliwe

2/2011

36 | surowce i mniej elastyczne. W temperaturze 170–230°C następuje zerwanie wiązań

również w produktach do stylizacji włosów. Mechanizm działania VP/

atomowych, co z kolei powoduje nieodwracalne uszkodzenie struktury

Dimethiconylacrylate/Polycarbamyl Polyglycol Ester jest oparty na

włosa. Włosy stylizowane przy użyciu prostownicy wystawione są na

odporności silikonów na wodę. W wyniku dodania monomeru dimetikonu

działanie temperatury powyżej 200°C, dlatego też termoochrona staje się

do polimeru powstaje żywica dyspergowalna w wodzie, która po

niezbędna. Wysoka temperatura może jednak okazać się korzystna dla

utworzeniu filmu staje się nierozpuszczalna w wodzie. Możliwości jej

receptur – w przypadku zastosowania żywicy o punkcie topnienia

zastosowania w żelach i lotionach do stylizacji są liczne.

w zakresie temperatur działania prostownic żywica stopi się, dzięki czemu przeniknie do oskórka i utworzy jednolity film bezpośrednio na łodydze włosa. Temperatura topnienia Polyquaternium-68 wynosi 181°C; po

Naturalne substancje filmotwórcze Technolodzy mają również do dyspozycji naturalne substancje

stopieniu surowiec ten wykazuje właściwości reologiczne umożliwiające

filmotwórcze. I tak marka Korres wykorzystała chitosan, naturalny

łatwe rozprowadzenie na włosach. Wykazano, że Polyquaternium-68

polisacharyd pozyskiwany ze skorupiaków, w połączeniu z innymi

zastosowany w niewielkim stężeniu (0,01 g/13 g włosów) przed

substancjami filmotwórczymi, w takich produktach do stylizacji włosów

prostowaniem na gorąco, topi się, tworząc film ochronny na włosach.

jak krem Bamboo Styling Cream i żel Lime Styling Gel. Uważa się, że ta

Badania z użyciem skaningowego mikroskopu elektronowego pokazują,

naturalna żywica pomaga zapobiec absorpcji zapachów przez włosy,

w jaki sposób Polyquaternium-68 wypełnia uszkodzenia oskórka.

dzięki czemu długo zachowują świeżość. Inny filmotwórczy polisacharyd

Potwierdzono, że warstwa ochronna, jaką tworzy, opóźnia uszkodzenia

to galactoarabinan – całkowicie naturalna substancja pozyskiwana

struktury włosa w wyniku działania wysokiej temperatury, a jej kationowy

z modrzewia, zaaprobowana przez Ecocert. Galactoarabinan,

charakter pozwala znacząco zredukować ładunek statyczny włosów, dzięki

uplastyczniony przy użyciu niewielkich ilości gliceryny, wysycha

czemu stają się mniej sypkie.

w roztworze, tworząc elastyczny, klarowny film.

Silikony wykorzystuje się zazwyczaj ze względu na uczucie jedwabistej gładkości na skórze, jednak znajdują zastosowanie

Nośnik – opracowanie właściwej receptury Karbomery to najczęściej używane w żelach do włosów substancje żelujące. Jako że są one wysoko stabilne w połączeniu z PVP i PVP/ VA, pozwalają uzyskać klarowne, mocno utrwalające żele. Niestety nie tolerują elektrolitów i muszą zostać zneutralizowane do pH 7. Może to spowodować niestabilność niektórych składników układu kosmetycznego, zwłaszcza białek. Alternatywną substancją żelującą jest Polyquaternium-86. Wyjątkowo surowiec ten współpracuje z żywicami wchodzącymi w skład receptury, pozwalając uzyskać krystalicznie czysty żel, przy szerokim zakresie pH. Struktura Polyquaternium odpowiada za właściwości pielęgnacyjne, natomiast monomery MA, VI i QVI wzmacniają efekt utrwalenia. Pozwala to uzyskać produkty do stylizacji mocniej utrwalające bądź zmniejszyć ilość żywicy potrzebną do osiągnięcia pożądanego efektu. Podczas gdy karbomer może nadać formulacji lepką konsystencję, Polyquaternium-86 wysycha, nie klejąc się,

Candyfloss Styler

2/2011

Water

100

Aqua

Glycerin

7

Glycerin

Ritabate 20

1

Polysorbate 20

Rita PEO-18

0.15

PEG-90M; Silica

LuViscol VA 64 W

4

VP/VA Copolymer

Glydant Plus Liquid

0.3

DMDM Hydantoin; Aqua; Butylene Glycol; Iodopropynyl Butylcarbamate

Light Mineral Oil BP

12

Paraffinum Liquidum

Ritoleth-5

9

Oleth-5

Forlan C-24

16

Choleth-24; Ceteth-24

Perfume

0.2

Parfum

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

surowce | 37 i nadaje produktowi kremową konsystencję. W przypadku żeli do stylizacji

wyrazistego efektu niż ten zapewniany przez obecnie dostępne na rynku

zawierających 1% Polyquaternium-86 i 2,5% PVP K-90 obserwowano

pudry do stylizacji dodano większą ilość kopolimeru VP/VA. Nie udało

znaczny wzrost odporności na wilgoć w porównaniu z formulacjami

się w ten sposób uzyskać pożądanego stopnia utrwalenia, dlatego też

zawierającymi 3% PVP K-90 i 0,5% karbomeru. W przypadku wilgotności

poddano testom inne żywice. Acrylates/t-Butylacrylamide Copolymer

względnej na poziomie 90% (25°C) próba Polyquaternium-86 utrwalała

pozwolił otrzymać puder skuteczniej utrwalający i unoszący włosy u

skręt włosa w 93%, podczas gdy żel zawierający karbomer jedynie w 48%.

nasady. Formulacja została zabarwiona, aby zapobiec bieleniu włosów

Centrum techniczne Cornelius opracowało następujące receptury, aby

u nasady.

zaprezentować różne kategorie produktów do stylizacji włosów. Żelowa mikroemulsja oparta na systemie emulgującym Forlan C-24

Rainbow colour gels

/ Ritoleth-5. Dzięki dodaniu PEG-90M osiągnięto ciągnącą się teksturę, Water

100

Aqua

Luviquat Hold

2

Polyquaternium-46

Propylene Glycol USP

4

Propylene Glycol

Glycerin

3

Glycerin

TC Carbomer 380

0.4

Carbomer

Glydant Plus Liquid

0.3

DMDM Hydantoin;Aqua;Butylene Glycol; Iodopropynyl Butylcarbamate

Triethanolamine Care

qs to pH7

Triethanolamine

Pearl Pigment

4-8

Mica; Titanium Dioxides +/- Iron Oxides

natomiast kopolimer VP/VA odpowiada za właściwości utrwalające.

Emulsje umożliwiają wielokrotne układanie włosów, gdyż substancje takie jak PEG-90M uplastyczniają żywicę, przez co powstały film jest mniej kruchy. Zaobserwowano znaczny rozwój rynku emulsji, w tym produktów często określanych jako pasty, gumy lub glinki do stylizacji.

Styling Aqua Wax Petrolatum

30

Petrolatum

White Beeswax SP422P

17

Cera Alba

Pelemol CCT

10

Caprylic/Capric Triglyceride

Pecosil DCU

8

Dimethicone PEG-7 Undecylenate

Microcrystalline SP617P

8

Cera Microcrystallina

mikę przylegają płasko do włosa (zob. zdjęcie), w rezultacie czego

Capilisse

3

Quaternized Soy Protein Polymer- INCI available on request

produkt łatwo rozprowadza się wzdłuż łodygi włosa. Pigmenty te,

D Panthenol 75%

1

Panthenol

Preservative / colour

qs

Dzięki strukturze płaskich płytek pigmenty perłowe zawierające

stosowane zazwyczaj w produktach do pielęgnacji skóry ze względu na właściwości odbijania światła, dodadzą matowym włosom blasku.

Polyquaternium-46 nie tylko zapewnia efekt mocnego utrwalenia, lecz także posiada doskonałe właściwości aplikacyjne, w wyniku czego pigment równomiernie rozprowadza się wzdłuż łodygi włosa.

„Styling Aqua Wax”, posiadający konsystencję typowego wosku do

Dla włosów w kolorze blond najodpowiedniejsze będą pigmenty

stylizacji, pozwala dodatkowo włączyć fazę wodną. Pecosil DCU działa

metaliczne, takie jak QolorTech Pearl Super Copper (mika, dwutlenek

jako czynnik wiążący, umożliwiając dodanie substancji rozpuszczalnych

tytanu, tlenek żelaza), a dla włosów ciemnych – perły interferencyjne,

w wodzie, takich jak pantenol czy Capilisse , posiadających właściwości

np. QolorTech Pearl Satin Yellow (mika, dwutlenek tytanu),

pielęgnacyjne. Ester Caprylic/Capric Triglyceride zmniejsza lepkość

które zaskakująco zmieniają kolor.

®

wosku opartego na petrolatum, a wosk pszczeli i mikrokrystaliczny nadają odpowiednią strukturę.

Literatura

Fluff - It styling powder - Blonde Ethanol

30

Ethanol

Ultrahold Strong

3.87

Acrylates/t-Butylacrylamide Copolymer

Zeolex 7

to 100

Sodium Silicoaluminate

Yellow Iron Oxide

4.8

CI77492

Perfume

0.3

Parfum

Pudry do stylizacji oparte na skrobi kukurydzianej stały się inspiracją

1.

2.

3.

4.

5.

6.

History of hair- http://www.ukhairdressers.com/history%20of%20hair.asp.

Harry’s Cosmeticology 8th addition. Martin M.Rieger ISBN 0-8206-0372-4.

SCS Diploma in Cosmetic Science.

Mintel Report – Shampoos and Conditioners UK June 2009.

Mintel Report – Hair Salon Products – UK – May 2008.

Luviquat Hold®, Luviquat Supreme®, Ultrahold Strong®, Luvigel Advanced®, Triethanolamine Care®, Cloisonne®, Flamenco® - Manufactured by basf.

7. Pecogel® S-2120, Pecosil® DCU, Pelemol® G-7A- Manufactured by Phoenix Inc. 8. Jeesilc® PS-PTLV- Manufactured by Jeen.

9. White Beeswax SP422P, Microcrystalline SP617P – Manufactured by Strahl & Pitsch.

10. TCS 6500, TC 340, TC 380 – Manufactured by Guanghzu Tinci.

11. Glydant® Plus Liquid, Laracare A200 – Manufactured by Lonza.

12. Zeolex® 7 – Manufactured by Huber.

13. Chitosan, Rita PEO-18, Ritoleth-5, Forlan C-24, Ritabate-20,– Manufactured by rita.

do przebadania krzemionek o wysokich zdolnościach absorpcyjnych pod kątem możliwości ich zastosowania w pielęgnacji włosów. Stwierdzono, że Sodium Silicoaluminate (Zeolex® 7) skutecznie wysusza włosy u nasady, nadając fryzurze matowe wykończenie. Dla osiągnięcia bardziej

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

Ella Ceraulo Cornelius Group plc Cornelius House, Woodside, Bishops Stortford Herts, CM23 5RG, United Kingdom

2/2011

38 38 | opakowania surowce

Jak opakowanie współtworzy produkt?

Daria Nawrocka POLIPACK

Balsam do rąk, krem na zmarszczki, mleczko pielęgnacyjne, tonik dla cery alergicznej, oliwka do opalania… ile osób, tyle potrzeb. Rzeczą ważną jest stworzenie nowych, skutecznych produktów. Jednak dla klienta istotną kwestią jest również element, który pozwala odróżnić właściwy kosmetyk od innych na rynku. Jest to opakowanie…

2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

39

Opakowanie produktu, oprócz funkcji zabezpieczającej przed

i jego odczucia. Kolor niebieski zazwyczaj kojarzy się nam z

działaniem czynników zewnętrznych, jest jednym z najlepszych

produktami świeżymi, jest synonimem czystości… Zieleń umieszczona

sposobów zwrócenia uwagi na jego zawartość. Jest najtrwalszym

na opakowaniu wskazuje na jego naturalne pochodzenie- kojarzona

nośnikiem reklamy, której cykl trwa przez cały okres prezentacji

jest z linią produktów naturalnych, roślinnego pochodzenia.

produktu na półce sklepowej. Większość klientów, podejmujących

Daje poczucie spokoju i bezpieczeństwa. Innym kolorem, silnie

decyzję o zakupie danego produktu, w pierwszej kolejności zwraca

oddziałującym na psychikę człowieka, może być kolor czerwony.

uwagę na jego opakowanie. Wrażenie, jakie wywoła, odzwierciedla

Ten z kolei charakteryzuje się energią, ogniem, jest wyrazem

jakość produktu, stanowiącego zawartość opakowania. Dlatego też,

radości. Kolor czerwony imituje zmysłowość i dobry nastrój. Często

tak istotne są walory estetyczne opakowania, jego funkcjonalność,

wykorzystywanym kolorem w produkcji opakowań są odcienie różu..

zastosowanie wszelkich elementów dekoracyjnych, takich jak

są odzwierciedleniem delikatności, wskazują na kwiatowe zapachy,

grafika, materiał oraz inne dodatki, które zwrócą uwagę klienta. Cała

otulone nutą ciepła.

gama tego typu środków, odpowiedzialna jest za wrażenie, jakiego dostarcza opakowanie, które prawidłowo dobrane i wyeksponowane, wzbudza w potencjalnym kliencie emocje. Opakowanie staje się w

Dodatki…

Możliwe jest również zastosowanie kolorystycznych dodatków,

tym momencie łącznikiem, pomiędzy kupującym a produktem. W

wskazujących na jakość zawartego produktu. Aby podkreślić

takim momencie można mówić o opakowaniu, które współtworzy

luksusowy charakter produktu, wytwórcy opakowań często sięgają

produkt…

po paletę złota, srebra. Tego typu dodatki sugerują dobrą markę, wyjątkowość produktu, ale przede wszystkim wskazują na wysoką

Zgrany zespół

jakość produktu.

Opakowanie eksponowane na półce sklepowej jest dla klienta nośnikiem pierwszej informacji o produkcie znajdującym się wewnątrz. Razem z nim współtworzy jego markę oraz jakość. W

Funkcjonalość… …Ta cecha stanowi wyzwanie dla projektantów opakowania. Prace

procesie tworzenia projektu należy pamiętać o odpowiednim doborze

nad projektem uwzględniać powinny wytrzymałość, poręczność,

kolorystyki opakowania oraz zamieszczanych znakach graficznych.

dostosowanie do dalszego procesu konfekcjonowania. Wymiar

Powinny one ściśle współgrać z wizerunkiem produktu. Istotna w tym

opakowania również powinien być dostosowany do specyfiki

momencie jest współpraca działów projektowych firm produkujących

produktu, który będzie w nim zapakowany. Projektując opakowanie

opakowania z producentami gotowych produktów. Opakowanie

należy uwzględnić szereg elementów, które wpłyną na proces

produktu, na którego stworzenie poświęcono wiele czasu, uwagi

współtworzenia produktu.

oraz środków, będzie pierwszą rzeczą, którą zobaczy klient.

Należy zwrócić uwagę na kwestie efektownego wyglądu i wysokiej

Producenci i dostawcy opakowań doskonale wiedzą, jak

funkcjonalności. Każdy produkt jest inny i wymaga indywidualnego

wyjątkowy może być produkt. Pierwszą rzeczą, która wyróżni

podejścia.

kosmetyk na półce sklepowej, jest właśnie opakowanie. Warto więc powierzyć prace związane z jego stworzeniem specjalistom, którzy

Kolorystyka…

najlepiej wiedzą w jaki sposób opakowanie współtworzy produkt.

…jest elementem, dzięki któremu klient kojarzy zawartość opakowania. Jak wiemy, każda barwa wpływa inaczej na człowieka

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

2/2011

40 | konferencje, targi, szkolenia

2011 MichaĹ&#x201A; Latas

2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

konferencje, targi, szkolenia | 41

Interpack jest najważniejszym miejscem spotkań przedstawicieli branży opakowaniowej z całego świata

T

egoroczne Targi interpack 2011, trwające od 12 do 18 maja w Dusseldorfie okazały się największym sukcesem w całej swojej 53-letniej historii. Około 2,700 wystawców z 60 krajów prezentowało swoją ofertę na ponad 174 000 metrów kwadratowych powierzchni wystawienniczej, zajmując wszystkie z 19 hal Düsseldorf Exhibition Centre.

Targi odwiedziło ponad 166 000 gości.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

2/2011

42 | konferencje, targi, szkolenia

Joanna Prażanowska – F.O.K. Pollena S.A. Międzynarodowe Targi Interpack w Duesseldorfie są jedną z najważniejszych imprez wystawienniczych dla Fabryki Opakowań Kosmetycznych Pollena S.A.. Uczestniczyliśmy w targach Interpack 2011 już po raz kolejny, jednak ten rok był wyjątkowo owocny w nowe kontakty i ciekawe zapytania ze strony Klientów. W tym roku targi odbywały się w późniejszym terminie niż poprzednie edycje i nie kolidowały z innymi ważnymi imprezami w branży opakowaniowej. Naszym zdaniem pozytywnie wpłynęło to na zwiększenie ilości zwiedzających.

Największe zainteresowanie wzbudzały opakowania z surowców ekologicznych prezentowane dla szerokiej publiczności przez naszą firmę po raz pierwszy. F.O.K. Pollena S.A. opracowała we własnym ośrodku R&D technologię wytwarzania opakowań wtryskowych z surowców ekologicznych, opartych na naturalnych materiałach jak drewno, czy inne surowce pozyskiwane jako odpad w innych gałęziach przemysłu przetwórczego. Bardzo popularne były również konstrukcje opakowań indywidualnych, które nasz dział R&D rozwinął w ostatnim okresie.

Najciekawsze z nich to są głównie opakowania z polipropylenu, takie jak słoiki i zamknięcia, w produkcji których F.O.K. Pollena S.A. jest ekspertem. Między innymi opakowanie na żel do włosów w kształcie sześcianu mające sprawiać wrażenie kostki lodu, czy też nakrętki do słoików na krem z półki premium, dekorowane najwyższej jakości hot stampingiem. Trzecią grupą produktów, którymi interesowali się odwiedzający są butelki i specjalistyczne zamknięcia do butelek produkowane dla branży chemii gospodarczej i kosmetycznej.

W branży opakowań niełatwo jest zawrzeć kontakt podczas targów, szczególnie jeśli chodzi o opakowania „szyte na miarę”, w których specjalizuje sie F.O.K. Pollena S.A.. Takie projekty wymagają rozmów w długiej perspektywie czasowej, dlatego po intensywnej pracy podczas targów zakasujemy rękawy i zabieramy się do intensywnej pracy nad pozyskanymi projektami.

2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

konferencje, targi, szkolenia | 43

Grzegorz Dziewanowski – Unilogo Na targach Interpack zaprezentowaliśmy rozwiązania zaprojektowane głównie dla przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego. Są to urządzenia dozujące, zamykające, etykietujące, które mają zapewnić dużą elastyczność, szybką zmianę formatu, szybkość przezbrajania. W tym roku było bardzo dużo zwiedzających, naszym głównym celem na tych targach było znalezienie firm z którymi moglibyśmy współpracować w dystrybucji urządzeń, żebyśmy mogli polski przemysł i polską technologię wypromować zagranicą.

Piotr Dębicki – Formika Na targach Interpack jesteśmy po raz trzeci z rzędu.

Za każdym razem zdobywamy ciekawe kontakty, które często zamieniają się w długoterminową współpracę. Naszym głównym obszarem działania jest rynek spożywczy, farmaceutyczny, kosmetyczny i chemiczny.

Nasze produkty dostarczamy do 27 krajów świata, dzięki obecności na jednych z największych targów opakowaniowych na świecie nasza marka staje się coraz bardziej rozpoznawalna.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

2/2011

44 | konferencje, targi, szkolenia

Daria Nawrocka – Polipack Firma Polipack po raz pierwszy znalazła się w gronie wystawców Międzynarodowych Targów INTERPACK 2011, na których zaprezentowała całą swoją bogatą ofertę. Nadrzędnym celem wzięcia udziału w targach było zwiększenie świadomości marki na rynku niemieckim, która ma zaowocować pozyskaniem nowych kontaktów handlowych. Firma cieszyła się zainteresowaniem zarówno ze strony niemieckich przedstawicieli, jak również innych krajów Europy zachodniej. Targi INTERPACK stanowią dla firmy Polipack jedną z ważniejszych form promocji produktów. Zakończona impreza była okazją stworzenia pozytywnego wizerunku marki jak również poznania swoich potencjalnych kontrahentów.

Wystawcy Targów interpack 2011 zaprezentowali opakowania i rozwiązania systemowe dla przedsiębiorstw z obszarów przemysłu spożywczego i napojowego, branży piekarniczej, farmaceutycznej, kosmetycznej i wielu innych.

2/2011

Większość przestrzeni wystawienniczej – bo aż 10 hal zostało zajętych przez oferentów rozwiązań procesowych i maszyn pakujących, 4 hale zajęte były natomiast przez oferentów materiałów opakowaniowych.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

46 | konferencje, targi, szkolenia

2011 in-cosmetics Michał Latas

Podczas trzech dni imprezy od 29-31 marca 560 lokalnych i międzynarodowych wystawców z zadowoleniem przyjmowało tłumy zwiedzających. Powierzchnia 10 987 m2, na której mieściły się stoiska uczyniła tegoroczną edycję bezsprzecznie największą w historii In-Cosmetics. Goście byli wyraźnie pod wrażeniem tętniącej życiem atmosfery targów, którą można było wyczuć od momentu otwarcia.

Obok wielu kluczowych graczy z branży In-Cosmetics było również

Jak zawsze na In-Cosmetics odbyło się wiele ciekawych seminariów,

platformą dla ponad 70 wystawców chcących po raz pierwszy

na których żądni wiedzy producenci i dostawcy mogli uzyskać najnowsze

zaprezentować swoje wysokiej klasy produkty tak szerokiej publiczności.

informacje z branży.

2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

47

Wydarzenie było również ukierunkowane na aktywną działalności w sieci, nie tylko na stoiskach wystawców i seminariach. „CONNECT” uruchomione w tym roku narzędzie skupiające społeczność on-line okazało się nieocenionym sposobem komunikacji pomiędzy zwiedzającym, a wystawcą i nową metodą organizowania spotkań.

Podsumowując targi In-cosmetics zaoferowały zwiedzającym niepowtarzalną możliwość skorzystania z wiedzy wszystkich obecnych na nich międzynarodowych i lokalnych firm. Goście znaleźli pod jednym dachem szeroką gamę atrakcyjnych produktów i rozwiązań.

Niezależnie od tego czy szukali nowych składników kosmetyków, sposobów na udoskonalenie receptur czy kontaktów biznesowych, wystawa In-cosmetics umożliwiła prowadzenie bezpośrednich rozmów z dostawcami, którzy mogli im w tym pomóc.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

2/2011

48 | konferencje, targi, szkolenia

Cosmoprof 2011 Worldwide Maria Kubsz

44 Targi Cosmoprof Worldwide w Bolonii już za nami. Zostały one przyjęte z entuzjazmem, przejawiającym się między innymi dużą liczbą odwiedzających, spośród których wielu na targi przywiodło zainteresowanie innowacyjnością prezentowanej oferty. W sumie przybyło aż 177287 odwiedzających.

Jak co roku tak i w 2011 obszar targowy był podzielony na różne sektory, które odpowiadały określonym obszarom branży kosmetycznej jak np. kosmetyka pielęgnacyjna, fryzjerstwo czy opakowania. Na powierzchni 94 000 m2 wystawiło się 2300 firm z 58 krajów z całego świata w tym 65% zagranicznych wystawców.

2/2011

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

49

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

2/2011

50 | konferencje, targi, szkolenia

Każdego roku do grona firm kosmetycznych wystawiających się na Cosmoprof przybywają nowe, przez co sektor ten nieustannie się rozszerza.

Polskie kosmetyki cieszą się coraz większą popularnością i zaufaniem wśród zagranicznych konsumentów co zaowocowało stworzeniem przez organizatora specjalnej sekcji dedykowanej wyłącznie polskim wystawcom.

Podsumowując tegoroczną edycję targów możemy potwierdzić, że jest to jedno z najważniejszych międzynarodowych wydarzeń branżowych.

Potwierdziła to obecność gości z najdalszych zakątków świata.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

innowacyjne mieszalniki homogenizacyjne, reaktory procesowe

saszetkarki do produktów sypkich, płynnych

nalewaczki, zamykarki

kartoniarki do opakowań indywidualnych i zbiorczych

TRADE & CONSULT LTD. Sp. z o.o.” Sp.k. ul. Kubickiego 9/6, 02-954 Warszawa, PL tel: 0048 22 885 28 11, 885 28 08, fax: 0048 22 642 34 98 info@tradeconsult.pl www.tradeconsult.pl