Świat Przemysłu Kosmetycznego 4/2012

ISSN: 2081-089X

nr 04/2012 (13) 16 PLN (w tym 5% VAT)

Centrum Kosmetyków Dr Piotr Koziej to laboratorium dysponujące najnowszymi technologiami, profesjonalnym sprzętem oraz długoletnim doświadczeniem lekarzy specjalistów z różnych dziedzin medycyny. Wykonujemy kompleksowe pakiety badań kosmetyków oraz wyrobów chemii gospodarczej. W naszym laboratorium sprawdzane są również produkty standardowe, specjalnego przeznaczenia, profesjonalne, sensitive oraz produkty dla dzieci.

Ocena bezpieczeństwa – ocena wpływu kosmetyku na bezpieczeństwo zdrowia ludzi zgodnie z najnowszymi wytycznymi Unii Europejskiej.

Mikrobiologia zgodnie z rozporzadzeniem do ustawy o kosmetykach i zaleceniami COLIPA, badania potwierdzające działanie biobójcze kosmetyków, wyrobów chemii gospodarczej i innych wyrobów, z wykorzystaniem metod ujętych w normach polskich i europejskich.

Testy konserwacji – w oparciu o aktualnie obowiązującą farmakopeę polską oraz europejską. W uzgodnieniu z klientem zależnie od potrzeb i celu badań wprowadzane są modyfikacje w metodzie badań i ustalane są indywidualne kryteria skuteczności.

Dermatologia: Patch tests (otwarte, półotwarte, zamknięte) Photo patch tests – ocena fototoksyczności i fotoalergii Testy tolerancji skóry w miejscu stosowania RIPT (Repeated Insult Patch Test).

Aplikacyjne: Indywidualny dobór probantów ze względu na charakterystykę oraz przeznaczenie produktu Duże grupy probantów (zależne od zleceń producenta) Ocena tolerancji skóry na produkt w miejscu stosowania Indywidualna, subiektywna ocena każdego uczestnika badania: – Ocena walorów użytkowych wyrobu – Ocena deklarowanych przez producenta efektów działania.

Możliwe prowadzenie badań pod kontrolą lekarzy specjalistów z zakresu dermatologii, ginekologii, okulistyki, alergologii i innych.

Centrum Kosmetyków Dr Piotr Koziej ul. Rajska 2/14 02-654 Warszawa tel.: +48 601 869 079 www.koziejcentrum.pl

biuro@koziejcentrum.pl

Aplikacyjne aparaturowe: Obiektywna ocena wpływu badanych wyrobów na stan skóry i ocenę deklarowanych własności użytkowych preparatów.

Aparatura Courage&Khazaka – badane parametry: nawilżenie, TEWL, sebum (natłuszczenie), poziom ph, pigmentacje (rumień i przebarwienia), temperatura, elastyczność. Wyniki przygotowane w formie: grafów, tabeli, opisów, zdjęć.

Aparatura Miravex Antera 3D ™ oraz VisiofaceQuick – badane parametry: rozmiar i głębokość zmarszczek, koloryt (rumień i przebarwienia), wygładzenie, poziom porów, UV. Wyniki przygotowane w formie: grafów, tabeli, opisów, zdjęć.

Badanie termograficzne – badanie termicznej oceny skóry świadczącej o ukrwieniu tkanki podskórnej.

Najczęściej wykorzystuje się je w badaniu stopnia zaawansowania cellulitu i efektów jego leczenia.

Określenie współczynnika UV (UVA i UVB): Badania współczynników UV metodą in vivo zgodnie z wytycznymi COLIPA (guideline 2007), BOOTS (2008 revision) lub FDA: – Badanie współczynnika UVB – SPF – Badanie współczynnika UVA – UVA/UVB – Badania fotostabilności – Badanie wodoodporności – Badanie fototoksyczności i fotoalergii.

Szybkie i przydatne badanie w procesie recepturowania (wyniki do 3 dni).

Badania współczynników UV metoda in vitro; metodologia badań oparta na procedurach COLIPA oraz norm FDA: – Badanie współczynnika UVB – SPF (in vitro) – Badanie współczynnika UVA – PPD.

Diagnostic Test ul. Nowy Świat 17/5 15-453 Białystok tel. +48 85 744 58 84 www.diagnostic-test.pl

biuro@diagnostic-test.pl

– bezwzględny i delikatny

Poznaj unikalne technologie i produkty firmy Borer Chemie AG - wiodącego producenta środków do czyszczenia, konserwacji i dezynfekcji.

W naszych procesach stosujemy sprawdzone technologie czyszczenia.

Nasze produkty działają z prawdziwie szwajcarską precyzją: są bezwzględne dla zanieczyszczeń a delikatne dla mytych obiektów.

"Trade & Consult Ltd. Sp. z o.o." Sp. k.

05-500 Stara Iwiczna, ul. Nowa 6 Tel. +48 22 250 39 51, Fax +48 22 250 39 50 info@tradeconsult.pl, www.tradeconsult.pl

spis treści 16 Testy konserwacji w przemyśle kosmetycznym w świetle znowelizowanych wymagań Ewa Jaworska Dyrektor Laboratorium Mikrolab Mikrobiolog QP

Barbara Marczak Centrum Naukowo-Badawcze Dr Irena Eris

Telomery

8

– znaczenie genetyki w nowoczesnej kosmetologii

Kody QR

10 lat

udanej współpracy

22

38 Tomasz Nowacki Karolina Dąbrowska

8

Telomery

19

– innowacyjne opakowania i nowoczesna dystrybucja

– znaczenie genetyki w nowoczesnej kosmetologii 10

Jak wycofać partię kosmetyku

20

Certyfikat chroni dobre imię

14

Mycie i dezynfekcja produktami silnie alkalicznymi

Trzeci Kongres Świata Przemysłu Kosmetycznego - relacja

nie tracąc twarzy, klientów i milionów 12

Taropak 2012

22

10 lat udanej współpracy

i kwaśnymi 16

Testy konserwacji w przemyśle kosmetycznym w świetle znowelizowanych wymagań

4/2012

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

Teresa Miller

20

W dniach 16-17 października, w Hotelu Wodnik w Bełchatowie odbyła się 3 edycja Kongresu Świata Przemysłu Kosmetycznego.

10

26

mgr inż. Alina Bazan-Jędrzejewska Zdzisława Drabent

Dyrektor ds. wdrożeń, I&B Consulting

Jak wycofać partię kosmetyku

nie tracąc twarzy, klientów i milionów

24

FIFLOW®.

Zakład Doświadczalny „Organika”

dr hab. inż. Anita Przepiórkowska

Politechnika Łódzka, Instytut Polimerów i Barwników

Naprawa bariery ochronnej skóry – lipidy naturalne i syntetyczne

38

Nowe perspektywy w pielęgnacji przeciwstarzeniowej!

26

Naprawa bariery ochronnej skóry

– zbędny gadżet czy zapowiedź rewolucji w marketingu?

42

– lipidy naturalne i syntetyczne 30

Zastosowanie substancji aktywnych biologicznie

Kody QR

Czy możesz powierzyć stworzenie wizerunku swojego produktu w obce ręce?

46

Kompatybilność opakowań w przemyśle kosmetycznym

49

Mitochondria w służbie piękna

z użyciem innowacyjnych technologii 32

Witaminy w przemyśle kosmetycznym.

Część II – Witaminy młodości

kontrola i zapewnienie jakości

– wkrótce dzięki nowym kosmetykom 50

35

Analiza sensoryczna kosmetyków

Meho Cosmetics – zaufaj naszemu doświadczeniu!

ogólne zasady, metodyka oraz praktyczne zastosowanie

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

4/2012

Teresa Kubsz-Miller redaktor wydania „Świat Przemysłu Kosmetycznego”

J

uż tylko kilka chwil dzieli nas od Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku. Jest to idealny czas do refleksji nad tym, co udało nam się dokonać w tym roku, jakie odnieśliśmy sukcesy, a jakie plany zostały tylko „na papierze”, oczekując spełnienia w przyszłym roku. W tym czasie warto również zastanowić się nad tym, czego możemy spodziewać się w nowym 2013 roku.

Dla wielu z nas kończy się rok pełen ciężkiej pracy ale również sukcesów. Każdy życzy sobie, aby nadchodzący rok był lepszy. I właśnie do tych życzeń przyłącza się nasza redakcja. Życzymy wszystkim Czytelnikom zdrowych i spokojnych Świąt Bożego Narodzenia oraz dalszych sukcesów w nadchodzącym 2013 roku.

Rada Programowa:

Kwartalnik Wydawnictwa FARMACOM Wodzisław Śląski 44-300 ul. 26 Marca 31/11 farmacom@farmacom.com.pl www.farmacom.com.pl Redaktor Naczelny Robert Miller tel./fax 032 455 31 61 tel. kom. 502 084 101 robert.miller@farmacom.com.pl

dr n. chem. Anna Oborska

Ewa Starzyk

– Dyrektor ds. techniczno-legislacyjnych – Polskie Stowarzyszenie Producentów Kosmetyków i Środków Czystości

– Dyrektor Naukowy – Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego

Prenumerata i kolportaż Wydawnictwo FARMACOM Wodzisław Śląski 44-300 ul. 26 Marca 31/11 tel./fax 032 455 31 61 prenumerata@farmacom.com.pl Cena egzemplarza „ŚPF” – 16 zł Cena rocznej prenumeraty – 55 zł Nr konta: ING Bank Śląski O/Wodzisław Śląski 56 1050 1403 1000 0023 2091 8119

Redakcja Teresa Kubsz-Miller, Joanna Korzonek, Maria Kubsz-Łatas, Tomasz Butyński, tel./fax 032 456 60 79 redakcja@farmacom.com.pl Skład: Prografika Druk: Drukarnia BIMART

Nakład: 3 500 egz.

Magazyn kierowany jest do specjalistów ds. utrzymania ruchu, technologów, automatyków, szefów działów produkcji, kontroli i zapewnienia jakości, szefów działów logistyki i zaopatrzenia oraz działów rozwoju produktów w zakładach produkujących kosmetyki. Odbiorcami czasopisma są również uczestnicy targów, konferencji i szkoleń branżowych, urzędy, ministerstwa, instytuty i biura projektowe.

Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian w tytułach i redagowania tekstów.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez Wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji.

4/2012

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

8 | produkcja

Telomery – znaczenie genetyki w nowoczesnej kosmetologii Barbara Marczak Centrum Naukowo-Badawcze Dr Irena Eris

Poznanie mechanizmu starzenia, a przede wszystkim sposobów hamowania tego procesu, od wieków stanowi wyzwanie dla świata nauk przyrodniczych. Naukowcy, próbując wyjaśnić przyczyny starzenia, opracowali szereg teorii, wśród których znajduje się teoria telomerowa.

U jej podstaw leży uhonorowane w 2009 roku Nagrodą Nobla odkrycie, w jaki sposób chromosomy, zawierające informację genetyczną, są chronione przez telomery i enzym telomerazę [1].

Nośnikiem informacji genetycznej człowieka, determinującym budowę

niej tzw. startery (ang. primer), powstające z udziałem enzymu prymazy.

i indywidualne cechy organizmu, jest DNA. Ściśle zwinięte nici DNA tworzą

Enzym polimeraza syntetyzuje nową nić dobudowując ją do startera, który

chromosomy, na zakończeniach których znajdują się regiony zwane telomerami

jest następnie degradowany i zastępowany nową nicią DNA. Na końcu nici

(Rys. 1). Hermann Muller (Nagroda Nobla w 1946 r.) i Barbara McClintock

nie ma jednak miejsca na przyłączenie startera inicjującego replikację. Każdy

(Nagroda Nobla w 1983 r.) dostrzegli telomery już na początku XX w.

podział komórki prowadzi więc do skrócenia telomerów. U noworodków

Podejrzewano wtedy ich funkcję ochronną, ale sposób działania telomerów

długość telomerów wynosi około 15-20 tys. par zasad, a liczba ta zmniejsza

pozostał nieznany. Dziś wiadomo, że telomery składają się z powtarzających

się z upływem czasu. Badania dowiodły, że osiągnięcie krytycznej długości

się, niekodujących sekwencji zasad nukleinowych i związanych z nimi białek,

telomerów jest sygnałem do wejścia w stan senescencji, w którym komórki

a każda sekwencja zbudowana jest z nukleotydów TTAGGG (gdzie T-tymina,

tracą zdolność do podziałów. Naukowcy sugerują więc, że telomery pełnią rolę

A-adenina, G-guanina). Aby lepiej zrozumieć ich rolę, należy przybliżyć istotę

zegara biologicznego, determinującego właściwe starzenie się komórki [3].

procesu powielania materiału genetycznego, niezbędnego do podziału komórek i rozmnażania organizmów.

Nić wiodąca 3’ 5’

Polimeraza DNA

Starter 5’

Fragment Okazaki

3’

Prymaza

Helikaza

5’ Nić opóźniona

Rys. 2. Przebieg procesu replikacji DNA [4]

W przypadku intensywnie dzielących się zarodkowych komórek pierwotnych (oraz nowotworowych), długość telomerów nie ulega jednak Rys. 1. Chromosom wraz z telomerami [2]

zmianie. Dzieje się tak dzięki działaniu enzymu zwanego telomerazą.

Telomeraza wydłuża nić wiodącą, dodając na jej końcu sekwencje TTAGGG.

Kopiowanie nici DNA (replikacja) odbywa się tylko w jednym kierunku

Dosztukowana nić wiodąca służy następnie jako matryca do kopiowania nici

(od końca 3’ do końca 5’) (Rys.2). Jedna z nici (nić wiodąca) kopiowana jest

opóźnionej (Rys. 3). Między procesami skracania się nici w wyniku replikacji

więc w sposób ciągły, druga natomiast (nić opóźniona) fragmentami (tzw.

i wydłużania przez telomerazę zachodzi równowaga, dzięki czemu całkowita

fragmenty Okazaki). Podczas replikacji nici opóźnionej, przyczepiają się do

długość chromosomów pozostaje w przybliżeniu taka sama [5].

4/2012

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

9 5’

3’

3’

5’ Telomeraza

Rys. 5. Struktura GGA

5’

3’

3’

5’

ukierunkowanych na stabilizację telomerów jest także mieszanina hydrolizatu białek drożdży i soi. Kompleks ten pomaga zachować stabilność

Synteza DNA 3’

5’ 5’

3’

Substancją akty wną w kosmetykach przeciwstarzeniow ych

chromosomów i zapewnia ochronę telomerów poprzez indukowanie ekspresji białka TRF2. TRF2 jest jednym z białek ochronnych, pod wpływem których na końcu telomerów tworzona jest struktura pętli (Rys. 6). Badania wykazały, że ilość białka TRF2 maleje wraz z wiekiem [10], a zwiększona ekspresja genu

Rys. 3. Działanie telomerazy

kodującego to białko opóźnia senescencję [11]. Pod wpływem hydrolizatu,

Starzenie skóry związane jest z senescencją i ubytkiem komórek skóry właściwej – fibroblastów. Komórki te są odpowiedzialne m.in. za

zarówno w warunkach ex vivo, jak i in vitro, zaobserwowano zwiększoną ekspresję białka TRF2 [5].

syntezę włókien zapewniających elastyczność skórze, a także biorą udział w procesie gojenia ran. Fibroblasty, po osiągnięciu określonej liczby podziałów białka ochronna

tracą zdolność replikacji i ulegają degradacji. Zachodzące przy tym zmiany metaboliczne i morfologiczne negatywnie wpływają na stan skóry.

Aby utrzymać dobrą kondycję skóry konieczne jest więc przedłużenie długości życia fibroblastów i związanej z tym liczby podziałów komórek.

pętla

Ponieważ jedną z przyczyn przejścia komórek w stan starzenia jest skrócenie telomerów, postawiono hipotezę, że pobudzenie ekspresji genu telomerazy (TERT) może spowodować opóźnienie procesu starzenia się skóry.

telomer

Wśró d kosmet ycznych substancji ak t y wnych o działaniu przeciwstarzeniowym, znajdują się związki skierowane na telomery. Jednym z nich jest bajkalina (Rys. 4) – flawonoid ekstrahowany z tarczycy bajkalskiej (Scutellaria baicalensis). Badania in vitro dowiodły, że substancja ta zwiększa ekspresję telomerazy w ludzkich fibroblastach. Pod wpływem bajkaliny komórki

Rys. 6. Struktura pętli na końcu telomeru, tworzona przez białka ochronne, w tym TRF2 [12]

są zdolne do liczby podziałów o 10% większej w porównaniu z próbą kontrolną.

Testy in vivo potwierdziły zwiększenie elastyczności oraz jędrności skóry, a także rozpoczęcie restrukturyzacji mikrorzeźby skóry [6].

Opóźnianie procesów starzenia jest jednym z wyzwań współczesnej kosmetologii. Wiele pomysłów i rozwiązań może przynieść współpraca przemysłu ze światem nauki. Osiągnięcia genetyki pozwalają na ukierunkowanie badań nad nowymi kosmetykami nie tylko na skutki starzenia, ale także na przyczyny tego zjawiska, czego przykładem są substancje aktywne skierowane na telomery.

Literatura:

Rys. 4. Struktura chemiczna bajkaliny [7]

Inną substancją stosowaną w produktach kosmetycznych jest GGA (geranylgeranone) (Rys. 5), pochodna naturalnie występującego izoprenu, która zarówno w warunkach in vitro, jak i in vivo, wpływa na proces gojenia się ran i ochronę nabłonka wyścielającego żołądek [8]. Aby lepiej poznać działanie tej substancji na poziomie skóry, przeprowadzono analizę genów, których ekspresja pobudzana jest przez GGA. Badanie wykazało, że GGA stymuluje selenoproteiny i enzymy biorące udział w naprawie i ochronie DNA oraz telomerów. Podczas dalszych badań dowiedziono, że w obecności GGA fibroblasty dłużej zachowują zdolność do podziałów. Długość życia komórek wzrosła o ponad 30% w porównaniu z próbą kontrolną [9].

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

[1] Toftgard R., Maintenance of chromosomes by telomeres and the enzyme telomerase, The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2009; [2] Chromosom, http://info.mariograf.ch/; [3] Shay, J.W.,Wright, W.E., Hallmarks of telomeres in ageing research, Journal of Pathology, 2007, 211, 114-123; [4] Replikacja DNA, http://www.nature.com/; [5] Imbert, I., Botto, J.M., Farra, C.D., Domloge, N., Modulation of telomere binding proteins: a future area of research for skin protection and anti-aging target, Journal of Cosmetic Dermatology, 2012, 11, 162-166; [6] Provital, http://provitalgroup.com/; [7] Bajkalina, http://en.wikipedia.org/wiki/Baicalin; [8] Murakami, M., Oketani, K., Fujisaki, H., Wakabayashi, T., Ohgo, T., Antiulcer effect of geranylgeranylacetone, a new acyclic polyisoprenoid on experimentally induced gastric and duodenal ulcers in rats. Arzneimittelforschung, 1981, 31, 799-804; [9] Sederma, http://www.sederma.fr/; [10] Gu, J., Spitz, M., Zhao, H., Lin, J., Grossman, H.B., Dinney, C.P., Wu, X., Roles of tumor suppressor and telomere maintenance genes in cancer and aging—an epidemiological study, Carcinogenesis, 2005, 26 (10), 1741-1747; [11] Li, G.Z., Eller, M.S., Firoozabadi, R., Gilchrest, B.A., Evidence that exposure of the telomere 3' overhang sequence induces senescence, PNAS, 2003, 100 (2), 527-531; [12] Huzen, J., van Veldhuisen, D.J., van Gilst, W.H. and van der Harst, P. (2008), Telomeres and biological ageing in cardiovascular disease, Ned. Tijdschr.

Geneeskd., vol. 152, pp. 1265–1270.

4/2012

10 | produkcja

Jak wycofać partię kosmetyku

nie tracąc twarzy, klientów i milionów Zdzisława Drabent

Dyrektor ds. wdrożeń, I&B Consulting

Wizyta w fabryce kosmetyków często nasuwa skojarzenia z kosmicznym laboratorium. Przemysł kosmetyczny nie bez powodu jest jedną z najbardziej zautomatyzowanych branż. Komputerowo sterowane maszyny zapewniają doskonałą precyzję produkcji, gwarantując jej wysoką jakość i minimalizując ryzyko kryzysu spowodowanego np. zanieczyszczeniem partii towaru. Sensacyjne historie na temat fragmentów szkła, bakterii, czy szkodliwych substancji znalezionych w tubce kremu niejednemu producentowi spędzają sen z powiek i choć prawdopodobieństwo ich wystąpienia jest znikome, to jednak należy się liczyć z takim ryzykiem i na wszelki wypadek przygotować sobie strategię działania na taką okoliczność.

Idą zmiany

przeprowadzona bo… ktoś o niej zapomni. System sterujący produkcją nie

Już teraz firmy kosmetyczne muszą spełniać szereg restrykcyjnych norm

dopuści do takiej sytuacji. Nie uruchomi kolejnego etapu produkcji, dopóki

i przepisów, a wkrótce wymagania te zostaną jeszcze bardziej zaostrzone.

nie znajdą się w nim dane potwierdzające, że poprzedni proces zakończył

Nowe przepisy unijne, które w pełni wejdą w życie w lipcu 2013 roku, zmuszą

się pomyślnie. Jeśli więc dana partia substratu nie zostanie poddana badaniu

producentów, dystrybutorów i importerów kosmetyków do podjęcia kolejnych

laboratoryjnemu i system nie otrzyma z laboratorium informacji-klucza

kroków mających na celu zagwarantowanie maksymalnego bezpieczeństwa

potwierdzającej jakość i czystość substancji – nie uruchomi kolejnej sekwencji

produkcji oraz błyskawicznej reakcji, jeśli dojdzie do sytuacji kryzysowej – takiej

produkcji i nie pozwoli tym samym na wykorzystanie jej do dalszej produkcji

jak skażenie partii. Producenci, dystrybutorzy i importerzy zostaną zobowiązani

finalnego kosmetyku.

m.in. do śledzenia produktów w całym łańcuchu dostaw, na wypadek, gdyby

Inną przyczyną uszkodzenia produktu może być przechowywanie go

zaszła konieczność wycofania danej partii kosmetyku. Dla wielu producentów

w nieodpowiednich warunkach – zbyt wysokiej temperaturze lub w zbyt

spełnienie tych wymagań będzie się wiązało z solidnym przeorganizowaniem

wilgotnym miejscu. System odpowiednio skonfigurowany z aparaturą

procesu produkcji. Jednak zmiany te mogą przynieść liczne korzyści.

pomiarową zainstalowaną w hali produkcyjnej, miejscu pakowania czy też w

Przede wszystkim zagwarantują jeszcze większe bezpieczeństwo procesu

samochodach dostawczych zapisuje na bieżąco warunki przechowywania

wytwarzania, co może uchronić firmę przed ewentualnym kryzysem.

poszczególnych partii kosmetyku. Jeśli parametry zaczynają przekraczać

Aby spełnić obowiązki nałożone przez Unię, firmy będą potrzebowały

normy – aplikacja wysyła odpowiedni komunikat do właściwych osób.

wsparcia w postaci odpowiednich narzędzi informatycznych, gromadzących

System można skonfigurować w taki sposób, aby wysyłał alarmy na różnych

informacje na temat poszczególnych składników i partii produktów, od

poziomach. Pierwszy powinien włączyć się na tyle wcześnie, aby móc

momentu ich dotarcia do fabryki aż po ich dostarczenie do odbiorców. To

skorygować warunki zanim dojdzie do uszkodzenia danej partii, natomiast

ogromna ilość danych, dlatego najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie

najwyższy powinien sygnalizować konieczność wycofania, a przynajmniej

systemów zintegrowanych – nadzorujących wszystkie procesy i działania

ponownego skontrolowania serii produktu.

firmy (dostawy, produkcję, pakowanie, logistykę) w ramach jednej aplikacji.

Zdarza się też, że gotowy produkt zostanie wytworzony z substratów

Tak kompletne rozwiązanie pozwala sprawować pełną kontrolę nad całym

zanieczyszczonych na etapie transportu do fabryki lub jeszcze wcześniej.

łańcuchem wytwarzania i tym samym w porę wykryć przyczynę potencjalnego

System śledząc całą historię produkcji i analizując wyniki poszczególnych

kryzysu.

kontroli jest w stanie wychwycić na którym etapie towar został skażony.

Najbezpieczniej jest więc skontrolować dostarczone składniki gdy tylko dotrą

Uwaga, mamy problem!

do fabryki. Nie wiąże się to z wysokim kosztem (zwłaszcza jeśli porówna się

Skażenie partii, to jedna z najczęstszych przyczyn sytuacji kryzysowych.

go z kosztami ewentualnego wycofania całej partii produktu), a z pomocą

Może się ono zdarzyć w fabryce, podczas wytwarzania produktu, lub

systemu, który automatyzuje i zapisuje cały proces – nie komplikuje produkcji.

podczas magazynowania i transportu. Zwykle, aby wykryć tego typu sytuację

Przed falstartem zabezpiecza też moduł kontrolujący wykorzystanie zapasów.

wystarcza rutynowe badanie partii. Wówczas, jeśli w laboratorium zostaną

Zdarza się, że do produkcji wykorzystane zostaną składniki przeterminowane,

wykryte nieprawidłowości – informacja ta jest przekazywana do systemu,

lub takie, których data ważności wkrótce przeminie. Wykorzystanie takich

który automatycznie zawiadamia o tym pracowników kompetentnych do

składników wpłynie na czas przydatności do użytku gotowego produktu.

podjęcia odpowiednich kroków, w celu powstrzymania zagrożenia. Czasem

Z dużym prawdopodobieństwem spora część partii nie zdąży się sprzedać, co

kryzys zdarza się, gdy zawiodą ludzie – rutynowa kontrola nie zostanie

narazi odbiorców na straty finansowe, a producenta na utratę ich zaufania. Aby

4/2012

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

produkcja | 11

tak się nie stało, w fabrykach stosowana jest zasada FEFO oczywiście z pomocą

partii kosmetyku. System może błyskawicznie określić koszt wytworzenia,

systemu, do którego wprowadzone zostały daty poszczególnych partii substratów,

pakowania i logistyki wadliwej partii towaru oraz oszacować koszt jej zwrotu

można ją znacznie efektywniej egzekwować. System automatycznie podpowiada

ze sklepów oraz utylizacji. Takie sytuacje są też poważnym wyzwaniem

z której partii składników należy skorzystać i sugeruje w jaki sposób zaplanować

w procesie księgowania, ale specjalistyczny moduł jest w stanie poradzić sobie

produkcję poszczególnych produktów, aby optymalnie wykorzystać zapasy i nie

i z nim. Dane przechowywane w systemie pozwalają na wyselekcjonowanie

dopuścić do ewentualnych przestojów w procesie wytwórczym, spowodowanych

wszystkich kosztów związanych z konkretną partią kosmetyku. Nawet jeśli

brakiem jednego z elementów receptury.

w tym samym przedziale czasowym powstało kilka identycznych serii. Dzięki

Pomyłka w realizacji receptury to kolejny czarny scenariusz. Ryzyko jego

temu, możliwe jest wycofanie tylko tej partii towaru, która faktycznie jest

wystąpienia da się istotnie ograniczyć, jeśli procesem wytwórczym steruje

wadliwa, unikając tym samym dodatkowych strat spowodowanych wycofaniem

system. Do aplikacji wprowadza się zestawienia BOM, receptury (dobry

większej ilości produktów „na wszelki wypadek”.

system powinien uwzględniać receptury wielopoziomowe) i modeluje się w nim pełne cykle produkcyjne dla danego kosmetyku tak, aby cała produkcja była kontrolowana i zarządzana przez platformę. Wówczas, jeśli szablony nie zawierają błędów - nie ma szans na żadne niespodzianki.

Gdy opadną emocje Kryzys, choć w pierwszym momencie wiąże się z wieloma nieprzyjemnymi konsekwencjami może przynieść pozytywne skutki, o ile z całej sytuacji zostaną

Poważnym problemem może okazać się wypuszczenie na rynek

wyciągnięte wnioski. Aplikacja klasy ERP, rejestrująca praktycznie wszystkie

nietrafionego produktu. W takim przypadku nie mówi się o kryzysie, choć

dane na temat wytwarzanych produktów, dostarcza narzędzi analitycznych

ewidentnie skutki takiej sytuacji mogą być opłakane. Gdy zapadnie już decyzja

pozwalających na dokonanie dogłębnego wglądu w dowolny etap każdego

o zamknięciu produkcji felernego kosmetyku, pozostaje problem zużycia

procesu zachodzącego w firmie. Krótko mówiąc – dzięki systemowi można

pozostałych składników wykorzystywanych do jego wytworzenia. Tu również

prześledzić każde wydarzenie, które zaszło w firmie i przeanalizować krok po

z pomocą przychodzi system, który analizując skład innych towarów jest w

kroku powstawanie danej partii produktu od momentu dostarczenia substratów

stanie zaplanować wykorzystanie zmagazynowanych składników do produkcji

do fabryki, po rozwiezienie gotowych kosmetyków do sklepów. Aplikacja

innych kosmetyków, które cieszą się większym powodzeniem.

może więc też pomóc w ustaleniu po czyjej stronie leży wina za zaistniały stan rzeczy i znalezieniu odpowiedzi na pytanie czy do uszkodzenia towaru doszło

Gdy jest już za późno

w fabryce, podczas transportu do sklepów, czy może to kontrahent dostarczył

Jeśli jednak nie uda się zapobiec katastrofie i do sklepów trafi trefna

wadliwy substrat. Analiza przeprowadzona przy użyciu systemu pozwala

partia kosmetyku np. skażonego bakteriami, system pozwoli ją błyskawicznie

też wskazać słabe ogniwa, które w przyszłości mogą stać się przyczyną

zlokalizować i wycofać ze sprzedaży. W takim momencie realizacja obowiązku

podobnej, kryzysowej sytuacji. Dzięki temu można tak zmodyfikować dany

śledzenia partii aż do momentu dostarczenia gotowych wyrobów do sklepów

proces, aby zapobiec ewentualnym zagrożeniom, a może nawet zwiększyć

przynosi realne efekty. Dysponując pełnym zapisem lokalizacji, do których

jego efektywność. Narzędzia business intelligence, dostępne na platformach

trafiła dana partia towaru, można zaledwie w ciągu kilku minut podjąć

ERP, oferują szerokie możliwości przeprowadzania symulacji procesów – na

odpowiednie kroki i powiadomić personel sklepów o konieczności zdjęcia

podstawie danych archiwalnych modelują hipotetyczną sytuację i jej skutki. Takie

produktu z półek.

rozwiązanie jest przydatne zarówno w przewidywaniu potencjalnych zagrożeń

Odpowiednio skonfigurowana aplikacja jest też nieocenioną pomocą w zakresie szacowania strat i rozliczeń finansowych z odbiorcami wycofanej

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

i szacowaniu ryzyka ich wystąpienia, ale też planowania rozwoju firmy, ale to już zupełnie inny temat.

4/2012

12 | produkcja

artykuł sponsorowany

CERTYFIKAT

chroni dobre imię

Z Bożeną Żmijan, Pełnomocnikiem Zarządu ds. Zintegrowanego Systemu Zarządzania w MPS International Ltd. rozmawia Danuta Iskrzycka

Kosmetyki naturalne i organiczne, czy warto je stosować?

Oczywiście, że warto. Dla producentów jest to wielkie wyzwanie. Kosmetyki nazwane naturalnymi i organicznymi są produktami wysokiej jakości i tym samym bezpieczne dla konsumenta, bo wytwarzane z naturalnych surowców, w i także bezpiecznych restrykcyjnie nadzorowanych procesach technologicznych, izolowanych od innej produkcji. Bezpiecznych także dla pracowników i środowiska naturalnego z uwzględnieniem zasady zrównoważonego rozwoju. Kosmetyki te upiększają i pielęgnują za pomocą substancji naturalnych przyjaznych dla skóry i środowiska, wspomagających utrzymywanie przez długi czas naturalnej urody, sprzyjających zdrowiu i harmonii. Działają one wolniej niż tradycyjne, ale dłużej utrzymują się ich dobroczynne skutki. A kto z nas nie chciałby spowolnić efektów upływu czasu…

Czy firma MPS International Ltd. może pochwalić się już licencją i certyfikatem zgodności z normą ECOCERT? Tak. Na początku sierpnia tego roku uzyskaliśmy licencję i międzynarodowy certyfikat na zgodność ze standardem francuskiej instytucji certyfikującej ECOCERT Greenlife dla kosmetyków naturalnych i organicznych.

Otrzymując licencję i certyfikat uzyskaliśmy tym samym potwierdzenie, że spełniamy wszystkie wymagania standardu. Zabiegaliśmy o to, i mamy możliwość rozszerzenia naszego asortymentu dla rynku prywatnych marek o projektowanie, produkcję mas, konfekcję i pakowanie organicznych oraz naturalnych i organicznych produktów.

Audit niezależnej jednostki certyfikującej potwierdził, że firma nasza jest przygotowana merytorycznie, technicznie i organizacyjnie. Ma

i organicznych powstawały substancje biodegradowalne, by proces

pełną gotowość do produkcji naturalnych i organicznych kosmetyków

charakteryzował się niskim zużyciem czynników energetycznych,

dla naszych zleceniodawców, a my mamy doświadczoną kadrę, która

powstawaniem odpadów jak najmniej uciążliwych dla środowiska.

potrafi zaprojektować masę oraz wyrób gotowy, także go wyprodukować,

Spełnienie tych oczekiwań ułatwiło nam wcześniejsze wdrożenie

skontrolować i potwierdzić, że spełnia wymagania i klienta i standardu

i cer t y fikacja systemu zar ządzania środowiskowe go we dług

Ecocert.

ISO 14001: 2004. Opracowaliśmy długo i krótko okresowy program

Ecocert Greenlife kładzie duży nacisk na ochronę środowiska.

Wymaga, by w procesie produkcyjnym kosmetyków naturalnych

4/2012

środowiskowy, który realizujemy na bieżąco. Na przykład w tym roku uruchomiliśmy własną bezobsługową podczyszczalnię ścieków.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

Zatem Certyfikat chroni dobre imię naturalnych i organicznych produktów… …Na pewno. To rodzaj gwarancji dla producentów i konsumentów.

Klienci w obecnych czasach są coraz bardziej wymagający, z drugiej jednak strony dają się nabierać na magiczne słowa,,ekologiczny” czy ,,naturalny”.

Tymczasem wystarczy spojrzeć na skład, by stwierdzić, że udział tych tak zwanych składników naturalnych jest – niestety – często minimalny i tym samym ginie wśród substancji chemicznych. Gwarancję jakości daje tylko certyfikat wydany przez uznane jednostki certyfikujące. Kosmetyki naturalne i organiczne zawierają minimum 95 proc. surowców naturalnych, jak np. nieprzetworzone rośliny, mleko, miód, algi, glinki, wosk pszczeli czy też naturalnego pochodzenia m.in. ekstrakty z kwiatów, ziół, warzyw, kory, naturalne olejki eteryczne. Surowce roślinne pochodzą z monitorowanych upraw ekologicznych, które spełniają określone wymagania, związane z glebą, sposobem zbioru, czystością powietrza, przetwarzania i oczywiście produkcji. Nie mogą zawierać typowych chemicznych konserwantów.

Z powodu dbałości o niezubożanie środowiska naturalnego nie dopuszcza się surowców z dziko żyjących roślin.

Czy taki produkt może zawierać surowce z roślin modyfikowanych genetycznie?

Nie może, ani z roślin modyfikowanych genetycznie, ani z martwych ciał zwierząt, ani też syntetycznych środków zapachowych, barwiących czy też tradycyjnych konserwantów. Nie wolno również stosować żadnych substancji testowanych na zwierzętach. Nie dopuszcza się surowców napromieniowywanych oraz konserwowanych parabenami.

A opakowania?

Opakowania kosmetyków naturalnych muszą być również przyjazne środowisku. Także łatwe do ponownego przetworzenia, dlatego zalecane jest stosowanie materiałów pochodzących z recyklingu o ograniczonej do minimum masie, wytworzonych w technologii o niskiej konsumpcji czynników energetycznych i zasobów naturalnych. Ecocert nie dopuszcza stosowania opakowań z PCV, pianki polistyrenowej oraz materiałów nie poddających się recyklingowi. Nasza firma projektuje i produkuje opakowania z tworzyw sztucznych, w tym również butelki dla kosmetyków naturalnych i organicznych. Oferujemy butelki o pojemnościach od 30ml do 5000 ml z PE, PP, PET, PETG, z materiałów soft touch w różnej kolorystyce, również zdobione metodą sitodruku. Możemy zaoferować gamę typowych kształtów i pojemności. Możemy także na zlecenie klienta zaprojektować formę na butelkę zgodną z jego oczekiwaniami.

Posiadamy doświadczonych konstruktorów i technologów, którzy również wspomagają naszych klientów fachowym doradztwem.

Jakich opakowań użyliście do kosmetyków naturalnych i organicznych?

Do wytworzonych dla naszego klienta organicznych kosmetyków użyliśmy wyprodukowanych przez MPS opakowań o typowym, wcześniej zaprojektowanym kształcie z nadrukiem, zamiast etykiet jednostkowych, co pozwoliło zredukować koszty produkcji i przyspieszyć realizację projektu.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

reklama

13

14 | produkcja

Mycie i dezynfekcja produktami silnie alkalicznymi i kwaśnymi Józef Frączek, Beata Żukowska W przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym do mycia i dezynfekcji zbiorników, rurociągów i instalacji rzadko stosuje się środki biobójcze. Jest to spowodowane ryzykiem zanieczyszczenia wytwarzanego produktu bardzo niebezpiecznymi substancjami, stosowanymi w środkach biobójczych. Ponadto, preparaty te wymagają specjalnych warunków stosowania. Z kolei warunki stosowania najczęściej ograniczają własności czyszczące. Zatem jeśli już zachodzi niezbędna potrzeba stosowania środka biobójczego, stosuje się go na czystą umytą powierzchnię.

Preparaty myjące

Preparaty alkaliczne

Popularnie stosowanymi preparatami myjącymi są mieszaniny o skrajnie

W dużym uproszczeniem można stwierdzić, że mikroorganizmy najlepiej

niskim lub skrajnie wysokim pH. Najczęściej są to synergiczne mieszanki

rozwijają się w środowisku o odczynie zbliżonym do neutralnego. Ponieważ

alkaliów bądź kwasów ze środkami powierzchniowo czynnymi, środkami

większość organizmów ginie w środowisku o skrajnych wartościach pH, a za

kompleksującymi, inhibitorami korozji oraz innymi czynnikami wspomagającymi

środowisko silnie alkaliczne uznajemy pH w przedziale 12 – 14.

mycie.

Poniżej przedstawiono warunki, w których czyszczona powierzchnia staje się sterylna pod wpływem wysokiego pH. Oczywiście roztwór NaOH

„Caustic Zone” i „Acid Zone” Aby badana powierzchnia nie wykazywała aktywności mikroorganizmów, należy spełnić kilka warunków podczas procesu mycia zbiornika, rurociągu itp.

Warunki te osiągniemy przy odpowiednio dobranych czterech czynnikach: • Stężenie preparatu myjącego, a co za tym idzie pH roztworu myjącego (preparaty alkaliczne bądź kwaśne).

• Temperatura - niezbędna podwyższona i dostosowana do stężenia środka i czasu mycia.

• Czas - dostosowany do stężenia środka myjącego i temperatury panującej w zbiorniku.

• Przepływ czynnika myjącego, im bardziej burzliwy (liczba Reynoldsa > 4000), tym czyszczenie będzie skuteczniejsze. Najbardziej optymalne warunki osiąga się przy przepływie czynnika myjącego 1,5-2 m/s.

bez odpowiednich dodatków nie posiada dużych właściwości myjących.

Dlatego warunki te podano na przykładzie roztworu wodorotlenku sodu i silnie alkalicznego preparatu.

Warunki sterylności powierzchni dla roztworu wodorotlenku sodu Czas mycia (min) 43,5 3 5 7 9 11 13 15

6,4 4,8 4,0 3,5 3,1 2,8 2,6

Temperatura (0C) 49 NaOH stężenie (%) 4,3 3,2 2,7 2,3 2,1 1,9 1,7

55 2,9 2,2 1,8 1,6 1,4 1,3 1,2

Warunki sterylności powierzchni dla alkalicznego preparatu Alka Phar firmy ECO SHINE Czas mycia (min)

Temperatura (0C) 60,0

3 – 5 4,6 * 7 4,0 * 9 3,3 11 3,0 13 2,7 15 2,7 * - stężenia nie zalecane

67 NaOH stężenie (%) 4,3 * 3,3 2,7 3,0 2,0 2,0 1,7

71 3,0 2,0 1,7 1,7 1,3 1,3 1,0

Preparaty kwaśne Należy pamiętać, iż przy zmianie jednego czynnika np. skróceniu czasu

Preparaty kwaśne jako substancje bazową zawierają kwasy organiczne

mycia niezbędna jest zmiana innego czynnika np. podwyższenie temperatury

i nieorganiczne. Najczęściej stosowanymi są: kwas fosforowy, cytrynowy,

lub zwiększenie stężenia preparatu.

mrówkowy i azotowy.

4/2012

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

15 Za odczyn silnie kwaśny uznajemy pH w przedziale 0 – 2. Podobnie jak dla

pobrania próby wykonuje się wymaz z badanej powierzchni tamponem z waty

preparatów alkalicznych, preparaty silnie kwaśne wykazują w odpowiednich

lub gazy. Przy pobieraniu prób wykorzystuje się szablon zwykle o powierzchni

warunkach działanie dezynfekcyjne. Poniżej dla przykładu podano działanie

25 cm2 lub 100 cm2. Następnie pobraną próbę przenosi się do jałowego płynu

dezynfekcyjne kwasu fosforowego.

do wymazów (zbuforowana woda peptonowa lub płyn fizjologiczny z peptonem)

Bakteria

i dokładnie wytrząsa w celu zawieszenia drobnoustrojów w roztworze. Jeśli

Kwas fosforowy Stężenie %

Dezaktywacja %

powierzchnia była wcześniej dezynfekowana, do płynu płuczącego należy

E . coli

5

99.999

dodać roztwór neutralizatora, który zapobiega toksycznemu działaniu środków

Staphylococcus aureus

5

99.999

dezynfekcyjnych na mikroorganizmy. Kolejnym etapem jest posiew zawiesiny

Salmonella typhimurium

5

> 99.9999

L isteria weishimeri

5

99.9

Pseudomonas aeruginosa

1

> 99.9999 pH 1.2 – 2.2

Dodatki wspomagające mycie Bardzo często w celu uzyskania lepszego efektu myjącego

po wymazach na płytki z kompleksową/selektywną pożywką agarową, w zależności od rodzaju oznaczanych mikroorganizmów. Po inkubacji liczymy wyrosłe kolonie i przeliczamy na 1 cm2 badanej powierzchni.

Łatwe i szybsze testy – metoda kontaktowa i łopatkowa

i dezynfekcyjnego, do środków myjących dodawane są preparaty na bazie

W celu skrócenia czasu wykonywania badań, a tym samym zwiększenia

nadtlenku wodoru. W wysokiej temperaturze, przy wysokim pH i w skutek

efektywności pracy laboratorium, opracowano szybsze i łatwiejsze metody

aktywatorów rozkładu nadtlenków, które powinny znajdować się w preparacie

monitorowania czystości mikrobiologicznej linii produkcyjnej. W metodach

alkalicznym, następuje rozkład nadtlenków z wydzieleniem aktywnego tlenu.

tych, zamiast tradycyjnych pożywek stałych, stosuje się zestawy z gotowymi

Zaś aktywny tlen posiada silne właściwości dezynfekcyjne i wybielające. Poniżej

pożywkami. Pozwala to przebadać znacznie większą liczbę prób oraz skrócić

zaprezentowano warunki rozkładu nadtlenku wodoru, który jest jednym ze

czas analizy. Na rynku jest dostępnych wiele różnych testów m.in. testy

składników dodatku wspomagającego mycie.

płytkowe, które po zakupie i przeczytaniu instrukcji bez problemu można samodzielnie wykonać. Płytki RODAC bazują na zasadzie testów kontaktowych.

Są wykorzystywane do mikrobiologicznego monitoringu gładkich, suchych powierzchni w zakresie ogólnej liczby bakterii, drożdży oraz pleśni. W teście wykorzystuje się płytki odciskowe o średnicy 55 mm i powierzchni agaru wynoszącej 25 cm2. Na denko płytki jest naniesiona siatka kwadratów o polu 1 cm2, ułatwiająca liczenie kolonii mikroorganizmów. Płytki należy inkubować w zależności od rodzaju oznaczanych mikroorganizmów. Ich istotną zaletą jest to, że wzrost mikroorganizmów następuje również w temperaturze pokojowej (nie potrzeba dodatkowego sprzętu laboratoryjnego jakim jest cieplarka), należy jednak mieć na względzie, że wówczas czas inkubacji się wydłuża. Odczyt polega na policzeniu jednostek tworzących kolonie (CFU - colony forming unit) na płytce. W zależności od monitorowanego środowiska, obowiązują

Czynności końcowe po procesie mycia

określone wytyczne postępowania i limity obecności drobnoustrojów.

Każdy przypadek czyszczenia jest indywidualnym procesem i dlatego parametry

Poniżej przedstawiamy zalecane limity zanieczyszczeń mikrobiologicznych

czyszczenia, które sprawdziły się na jednym urządzeniu, nie koniecznie sprawdzą się na

pomieszczeń czystych wg rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 3 grudnia

innym. Zależy to bowiem od budowy spryskiwaczy w systemach myjących, prędkości

2002 roku.

przepływu środka myjącego w urządzeniu, a co najważniejsze od rodzaju zanieczyszczeń.

Dlatego po procesie mycia i płukania zaleca się sprawdzić stopień domycia urządzenia metodami konduktometrycznymi bądź spektrofotometrycznymi opisanymi w 3/2012 numerze Świata Przemysłu Kosmetycznego oraz w 3/2012 numerze Świata Przemysłu Farmaceutycznego. Ponadto, po przeprowadzonym procesie mycia, należy sprawdzić

Klasa czystości

Limit CFU na płytkę o średnicy 55 mm

A

<1

B

5

C

25

D

50

czystość mikrobiologiczną uprzednio umytych powierzchni.

Kolejną łatwą metoda jest wykorzystanie gotowych zestawów łopatkowych.

Czystość mikrobiologiczna

Na rynku są dostępne zestawy z pożywkami do określania różnych grup

Wskaźnik czystości mikrobiologicznej jest potwierdzeniem prawidłowo

mikroorganizmów np. ogólnej liczny bakterii, liczby drożdży i pleśni, bakteri

przeprowadzonych procesów mycia i dezynfekcji linii produkcyjnej. Rozporządzenie

z rodziny Enterobacteriaceae i wiele innych. Zestaw składa się z pojemniczków,

WE 2073/2005 zaleca stosowanie normy ISO 18593 opisującej metodę płytek

w których są plastikowe łopatki pokryte po obu stronach jedną lub dwoma

kontaktowych oraz wymazów jako metody referencyjne pobierania próbek.

różnicującymi pożywkami agarowymi. Próby pobiera się przez dociśniecie pożywki do badanej powierzchni. Następnie łopatki umieszcza się z powrotem

Metoda wymazowa

w pojemnikach i inkubuje się w warunkach odpowiednich dla określonej grupy

Metoda wymazów jest tradycyjną techniką oceniającą zanieczyszczenia mikroorganizmami powierzchni płaskich oraz wypukłych części maszyn. W celu

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

mikroorganizmów. Wyniki odczytuje się przez porównanie liczby wyrosłych kolonii ze wzorcami płytek o znanej liczebności.

4/2012

16 | produkcja

Testy konserwacji w przemyśle kosmetycznym w świetle znowelizowanych wymagań Ewa Jaworska Dyrektor Laboratorium Mikrolab Mikrobiolog QP

Nowelizacja przepisów w przemyśle kosmetycznym nakłada na producentów produktów kosmetycznych obowiązek posiadania wyników badań obciążeniowych, zwanych inaczej Testami Konserwacji. Testy Konserwacji to praca badawcza, wymagająca odpowiedniego przygotowania i zapewnienia odpowiednich warunków ich wykonania. Na chwilę obecną dla przemysłu kosmetycznego nie ma wytycznych, według jakiej metody mają one zostać przeprowadzone.

Dosyć niedawno została opublikowana norma PN EN ISO 11930:2012, dotycząca przeprowadzania Testów Konserwacji dla przemysłu kosmetycznego, która być może w przyszłości stanie się metodą referencyjną. Na chwilę obecną decyduje producent według której metody przeprowadzi badanie, a ma do wyboru metodę PN-EN ISO 11930:2012, zharmonizowaną metodę farmakopealną oraz metodę „Koko Test” opracowaną przez firmę Schulke & Mayer.

Testy Konserwacji i ich zastosowanie Testy Konserwacji przeprowadzane są między innymi w celu: • sprawdzenia skuteczności działania środka konserwującego lub układu konserwującego użytego do zakonserwowania konkretnego produktu, • wyboru najmniejszego skutecznego stężenia konserwanta, dzięki czemu produkt jest bardziej bezpieczny dla użytkownika produktu Zastosowanie środków konserwujących w produktach kosmetycznych

Do czynników warunkujących powtarzalność i odtwarzalność testu zaliczamy

służy ochronie konsumenta oraz produktu przed rozwojem zanieczyszczeń

min. prawidłowe użycie szczepów testowych, podłoży hodowlanych,

mikrobiologicznych w czasie użytkowania.

przeprowadzenie walidacji metod badawczych, prawidłowa neutralizacja

Warunki badania Testy Konserwacji uznaje się za prawidłowo przeprowadzone, jeżeli

konserwantów, jak również kwalifikacja personelu w wymaganym zakresie.

Szczepy testowe

zostaną spełnione warunki gwarantujące powtarzalność i odtwarzalność

Mikroorganizmy wykorzystywane do kontaminacji produktu (doświadczalnego

badań. Powtarzalność i odtwarzalność testu jest szczególnie ważna, kiedy

zakażenia) powinny pochodzić z oryginalnych, udokumentowanych źródeł

badania skuteczności działania konserwantów prowadzone są w obrębie tego

pochodzenia, potwierdzonych certyfikatem jakości np.: z kolekcji ATCC.

samego produktu. Należy tu wymienić badanie produktu na różnych etapach

W badaniu powinno się wykorzystać szczepy z odpowiedniego pasażu. Farmakopea

jego produkcji lub badanie pod względem stabilności konserwantów w okresie

określa, że nie może być to pasaż wyższy niż piąty. Każdy kolejny pasaż zwiększa

ważności produktu (porównanie skuteczności działania na początku i pod koniec

ryzyko utraty właściwości szczepu, a nawet może czynić szczep bardziej wrażliwy

ważności). Powtarzalność testu jest szczególnie istotna jeżeli test nie spełnia

na działanie konserwantów, co może prowadzić do zafałszowania wyników Testu

kryterium skuteczności w badaniu pierwotnym i konieczne jest przeprowadzenie

Konserwacji. Na zmianę cech gatunkowych szczepu mogą wpływać również

kolejnych testów dla ustalenia skuteczności układu konserwującego.

nieodpowiednie warunki ich przechowywania lub nieodpowiednia temperatura.

4/2012

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

Dlatego do przechowywania szczepów w warunkach laboratoryjnych zalecane są kriobanki, które gwarantują zachowanie właściwości szczepów testowych.

Podłoża hodowlane, czyli pożywki mikrobiologiczne wykorzystywane do hodowli.

Każda seria podłoży powinna zostać poddana kontroli ilościowej i/ lub jakościowej, czyli żyzności i/lub selektywności. Dodatkowo przy każdym posiewie wykonuje się tzw. kontrolę jałowości podłoża, czyli sprawdzenie czystości mikrobiologicznej.

Walidacja metod badawczych Metoda badań wykorzystywana w laboratorium musi zostać zwalidowana lub sprawdzona w warunkach danego laboratorium. Walidację (sprawdzenie) wykonuje się w celu potwierdzenia poprawności wykonywania badań.

Laboratorium powinno opracować system sterowania jakością badań, uwzględniający badania biegłości, porównania międzylaboratoryjne lub inny program badań potwierdzający poprawność wykonywanych testów.

Tylko spełnienie omówionych warunków gwarantuje, że Test Konserwacji został prawidłowo przeprowadzony.

Metody badań Znane są trzy metody przeprowadzania Testów Konserwacji w przemyśle kosmetycznym: • wg normy PN-EN ISO 11930: 2012 „Kosmetyki – Mikrobiologia – Test skuteczności i ocena zakonserwowania produktów kosmetycznych” • wg Eur. Ph. • wg metody „Koko Test” Na chwilę obecną, nie ma wymagań, według której metody mają zostać przeprowadzone badania. Większość producentów decyduje się na metodę farmakopealną. Metoda farmakopealna jest bowiem mniej czasochłonna oraz wymaga mniejszego zużycia materiałów niż metoda PN-EN ISO. Jest to związane głównie z koniecznością przeprowadzania wstępnego etapu, polegającego na badaniu zniesienia aktywności przeciwdrobnoustrojowej konserwanta w produkcie (badanie neutralizacji) Zasada metody Sposób wykonania badania do momentu kontaminacji wg PN-EN ISO 11930 jest bardzo zbliżony do metody farmakopealnej. W obu metodach badanie polega na wprowadzeniu (kontaminacji) do zakonserwowanej próbki produktu (przygotowanej w warunkach laboratoryjnych bądź produkcyjnych) zawiesiny szczepu o znanej gęstości, tak aby uzyskać wymaganą początkową wielkość zakażenia- tzw inokulum.

Po kontaminacji próbkę pozostawia się na określony czas działania, czyli czas kontaktu konserwantów z drobnoustrojami w środowisku badanego produktu. W określonych odstępach czasu wykonuje się posiewy i na podstawie uzyskanego wzrostu drobnoustrojów oblicza się w stosunku do inoculum stopień redukcji zdolnych do przeżycia drobnoustrojów. Próbki produktu kontaminowane są zawiesiną badanego szczepu jednokrotnie, a każdy szczep badany jest oddzielnie. Test Konserwacji zostaje zaliczony, gdy kryteria akceptacji są spełnione dla wszystkich wymaganych szczepów.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

reklama

17

18 | produkcja Porównanie metod wykonywania Testów Konserwacji wg PN-EN ISO i metody farmakopealnej

2. Szczepy testowe

1. Neutralizacja

coli, Candida albicans oraz aspergillus brasiliensis. Kosmetyk wg metody

Testy Konserwacji wg normy ISO przeprowadza się na pięciu szczepach testowych tj: Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, escherichia

W normie ISO w odróżnieniu od pozostałych metod, istnieje konieczność

farmakopealnej klasyfikowany jest jako produkt do stosowania miejscowego,

wykazania tzw. zdolności neutralizatora do neutralizacji aktywności

dla którego badanie przeprowadza się na czterech szczepach testowych tj:

przeciwdrobnoustrojowej badanego produktu bez hamowania wzrostu

Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Candida albicans oraz

mikroorganizmów testowych. Skuteczność neutralizatora wykonuje się

aspergillus brasiliensis. W badaniu można zastosować dodatkowo inne

przed rozpoczęciem Testu Konserwacji.

drobnoustroje, jak escherichia coli, która zgodnie z nowymi wymaganiami

Badanie wykonuje się dla pięciu szczepów testowych oddzielnie

uwzgledniana jest w badaniach czystości mikrobiologicznej produktu. Można

z uwzględnieniem trzech wymienionych próbek:

zastosować szczepy środowiskowe (np. Burkholderia cepacia), które są

• próby testowej zawierającej badany kosmetyk (tzw. Nvf)

reprezentantami możliwych zanieczyszczeń produktu w czasie jego produkcji,

• próby kontrolnej bez badanego produktu (tzw. Nvn)

transportu, przechowywania czy stosowania.

• inokulum (tzw. Nv) 3. Kontaminacja W metodzie ISO gęstość zawiesin, którymi kontaminuje się badane produkty jest inna dla bakterii, dla drożdży i inna dla grzybów pleśniowych.

Natomiast w metodzie farmakopealnej zawiesiny mikroorganizmów użyte do kontaminacji próbki przygotowane są o tej samej gęstości niezależnie, czy są to bakterie, drożdże czy pleśnie.

4. Posiewy oraz kryterium akceptacji W obu opisywanych metodach badanie trwa 28d i spełnienie Testu Konserwacji następuje tylko wtedy, gdy kryteria akceptacji są spełnione dla wszystkich szczepów testowych.

W metodzie wg PN-EN ISO dla kryterium akceptacji „A” bakterie i drożdże wysiewamy po 7d, 14d, 28d, natomiast grzyby pleśniowe po 14d i 28d.

Przyjmując kryterium akceptacji „B” bakterie, drożdże i grzyby pleśniowe wysiewamy w takim samym odstępie czasu od kontaminacji, czyli po 14d, 28d.

Przyjmując wg Farmakopei kryterium akceptacji „A” produkty kosmetyczne wysiewamy po 48h, 7d oraz 28d dla bakterii, a w przypadku grzybów (drożdże, pleśnie) po 14d i 28d. Uwzględniając kryterium akceptacji „B” wykonujemy posiewy po 14d i 28d w przypadku bakterii i grzybów.

5. Podłoża W metodzie wg PN EN ISO zakontaminowane próbki wysiewamy na podłoże Tryptic Soy Agar (TSA) dla bakterii, Sabouraud Dextrose Agar (SDA) dla drożdży oraz Potato Dextrose Agar (PDA) dla grzybów. Natomiast metoda farmakopealna do posiewów uwzględnia dwa podłoża Tryptic Soy Agar (TSA) dla bakterii oraz podłoże Sabouraud Dextrose Agar (SDA) dla grzybów.

Wnioski końcowe Natomiast w metodzie farmakopealnej, jako walidację metody w zakresie

Test Konserwacji jest niezbędnym badaniem, potwierdzającym, że

kontroli neutralizacji konserwantów, bezpośrednio po kontaminacji próbki

produkt pomimo zawartości środków konserwujących nie stwarza zagrożenia

produktu wykonuje się badanie początkowe tzw. posiew 0.

dla zdrowia potencjalnego konsumenta. Jesteśmy pewni, że produkt jest

Neutralizacja konserwantów jest konieczna, ponieważ działanie

prawidłowo chroniony przed rozwojem drobnoustrojów w trakcie jego

konserwantów musi być zniesione podczas inkubacji posianych próbek.

użytkowania i nie dochodzi do zakażeń wtórnych produktu, które mogą

W pr ze ciw ny m ra zie w zrost drobnoustrojów p o d w p ł y wem

pochodzić od konsumenta (skóra), czy środowiska użytkowania (powietrze).

niezneutralizowanego konserwanta może być zahamowany na podłożu

Na zakończenie warto podkreślić, że rolą konserwantów nie jest

wzrostowym i możemy otrzymać zafałszowane wyniki testu. Często

likwidowanie efektów złej praktyki wytwarzania, jedynie zabezpieczenie

dobór odpowiednich neutralizatorów jest przedmiotem wstępnych badań,

produktu w przypadku nieprzewidzianego wystąpienia zakażenia w czasie

poprzedzających sam Test Konserwacji.

produkcji bądź użytkowania.

4/2012

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

konferencje, targi, szkolenia | 19 Joanna Korzonek

Taropak 2012

– innowacyjne opakowania i nowoczesna dystrybucja Tradycja organizowania poznańskich targów dla branży producentów i dostawców techniki pakowania, a także rozwiązań pozwalających na co dzień podejmować wyzwania logistyczne, sięga niemalże czterdziestu lat.

Tegoroczna – 28 już edycja Międzynarodowych Targów Techniki i Logistyki Pakowania TAROPAK ponownie zgromadziła przedstawicieli światowych firm reprezentujących różne gałęzie przemysłu, a wśród nich m.in. przemysł spożywczy, chemiczny, motoryzacyjny, poligraficzny, elektroniczny oraz dla nas najważniejszykosmetyczny i farmaceutyczny. Na tak dużej imprezie nie mogło zabraknąć również przedstawicieli naszej redakcji.

Patron medialny

Odbywające się na terenie 30 000 m kw. targi TAROPAK tworzyło niemal 600 firm z 30 krajów świata. W ciągu czterech dni targi odwiedziło 44 600 zwiedzających. Dla wielu firm targi te są znakomitą okazją, aby zaprezentować swoje najnowsze produkty oraz usługi z dziedziny pakowania i logistyki. Na tegorocznych targach wystawcy zgłosili aż 130 innowacyjnych produktów i usług, z czego Jury Konkursu o Złoty Medal Międzynarodowych Targów Poznańskich wyróżniło 15.

Odwiedziny targów TAROPAK były okazją nie tylko do zapoznania się z ofertą czołowych producentów i wystawców, ale także do uczestnictwa w ciekawych szkoleniach, warsztatach oraz konferencjach organizowanych wspólnie z partnerami Targów Poznańskich.

28 edycji targów TAROPAK towarzyszyły Międzynarodowe Targi Technologii Spożywczych POLAGRA – TECH, Międzynarodowe Targi Wyrobów Spożywczych POLAGRA-FOOD oraz Międzynarodowe Targi Gastronomiczne POLAGRA GASTRO. Następna edycja targów TAROPAK odbędzie się za dwa lata, w 2014 roku.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

4/2012

20 | konferencje, targi, szkolenia

Teresa Miller

W dniach 16-17 października, w Hotelu Wodnik w Bełchatowie odbyła się kolejna, 3 już edycja Kongresu Świata Przemysłu Kosmetycznego.

Po raz pierwszy Kongres Świata Przemysłu Kosmetycznego odbył się

W przeddzień Kongresu uczestnicy mieli możliwość zwiedzania producenta

równocześnie z Kongresem Świata Przemysłu Farmaceutycznego, stanowiąc

kosmetyków oraz opakowań – firmę Colep Polska Sp. z o.o. w Kleszczowie.

jednak odrębne wydarzenia. Tegorocznym Honorowym Gospodarzem

Dodatkową atrakcją były wieczorne warsztaty, zorganizowane przez firmę

Kongresu było Laboratorium Kosmetyczne AVA®.

Donserv®.

Spotkanie zgromadziło ponad 200 przedstawicieli krajowych

W trakcie trwania poszczególnych bloków tematycznych wzięło udział

zakładów far mac eut ycznych, pro duc entów kosmet yków, jak

wielu wybitnych i znaczących dla środowiska ekspertów, poruszono najbardziej

również dostawców oferujących produkty i usługi dla obu branż.

ważne i aktualne tematy dla obu przemysłów. Wygłoszonych zostało

Partnerami wydarzenia byli: Zakład Poligraficzny „Wiking Graf” sp. j.

56 prelekcji, wysoko ocenionych przez uczestników.

T. Jakubowski, Donserv , Colep Polska Sp. z o.o., TÜV Rheinland Polska ®

Sp. z o.o.

4/2012

Jak co roku dodatkową atrakcją Kongresu była wystawa stoisk, na których firmy, biorące udział w spotkaniu miały możliwość zaprezentowania

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

21 21

swojej oferty dla branży farmaceutycznej i kosmetycznej. Rozmowy biznesowe, wymiany doświadczeń i dyskusje, rozpoczęte przy stoiskach

• Wyróżnienie w kategorii Kosmetyk Roku 2012 otrzymała seria Masek Kompres 4D DERMO PHARMA firmy ESTETICA.

wystawienniczych kontynuowano podczas uroczystej Wieczornej Gali,

• W yróżnienie w kategorii Firma Roku 2012 w kategorii Firma

której towarzyszyła taneczna zabawa uatrakcyjniona występami zespołu

Kosmetyczna 2012 otrzymała firma VERONA Products Professional

wokalno- instrumentalnego Omen Band.

Sp. z o.o.

W ramach podziękowania za czynny udział i pomoc w organizacji przedsięwzięcia podczas Gali wręczone zostały statuetki i dyplomy dla

Serdeczne podziękowania składamy wszystkim uczestnikom

Honorowych Gospodarzy i Partnerów Kongresu, rozlosowano również

Kongresów, jak również organizacjom i instytucjom, które sprawowały

nagrody ufundowane przez naszą redakcję.

Honorowy Patronat nad wydarzeniem.

Podczas wieczornej Gali Biuro Certyfikacji Krajowej ogłosiło wyniki, przeprowadzonych przez siebie konkursów: • Kosmetyk Roku 2012, w którym wyłoniona została firma SCANDIA

Zapraszamy do udziału w przyszłorocznym IV Kongresie Świata Przemysłu Kosmetycznego.

COSMETICS SA The Secret Soap Store z Serią Kosmetyków z arganem: Argan&Goats.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

4/2012

udanej współpracy

10 lat

22 | konferencje, targi, szkolenia

W dniach 7-9 października, w Hotelu Narvil w Serocku, odbyło się spotkanie członków i przyjaciół Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego. 10. Urodziny Związku zgromadziło 145 uczestników, a uroczystość urozmaicały wykłady, panele, dyskusje, wystawy i zabawa. Zlot był spotkaniem wieloletnich przyjaciół, a tym samym konkurentów rynkowych z branży kosmetycznej, obecnych i byłych władz organizacji oraz członków honorowych.

Relacja z 10. Urodzin Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego.

Począwszy od 2002 roku, celem założycieli organizacji było stworzenie

dla środowiska osób z różnych środowisk: świata nauki, liderów przemysłu

silnej grupy, która ma autorytet i potrafi wyznaczać kierunki rozwoju

lokalnego i globalnego, reprezentantów Ministerstwa Gospodarki, doradców

konkurencyjnej i nowoczesnej Polskiej Branży Kosmetycznej.

podatkowych, ekspertów.

Przez ostatnie 10 lat Związek wybiegał w przyszłość poszukując istotnych

Debatę otworzył profesor Jerzy Hauser wykładem na temat gasnącej

dla sektora trendów rynkowych oraz kierunków prac legislacyjnych. Dlatego do

konkurencyjności polskiej gospodarki stawiając diagnozę przyczyn tego

debaty zostały przygotowane tematy, które w kolejnej dekadzie będą motorem

niepokojącego stanu rzeczy: „przyzwyczajenie do hurtowego i imitacyjnego

zmian: innowacyjność oraz zrównoważony rozwój.

transferu innowacji” oraz „dramatycznych napięć między dynamizmem

Uroczystości otworzyli Pani Prezes Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego, dr Joanna Popławska oraz Lech Pilawski, Dyrektor Generalny

i nowoczesnością sektora prywatnego oraz skostnieniem i zacofaniem sektora publicznego”.

Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan. Zebrani obejrzeli

Gościem specjalnym panelu był Dr Nadav (Ken) Kennan z Quo Vadis

krótki film przygotowany specjalnie na 10-lecie Związku podsumowujący

LLC ze Stanów Zjednoczonych z wystąpieniem na temat barier kulturowych

najważniejsze osiągnięcia dekady.

i społecznych ograniczających ludzkie myślenie, kreatywność i innowacyjność.

Nieskrępowana wolność, przestrzeń i czas - nowy typ przywództwa opartego

Dyskusje: Innowacja i zrównoważony rozwój a branża kosmetyczna

na promowaniu poszukiwań bez usztywniającego ciężaru obecnego ryzyka – przyniesie innowację.

W dyskusjach panelowych, które prowadził Roman Młodkowski,

Podczas dyskusji paneliści poruszyli problem kopiowania zastępującego

redaktor naczelny TVN CNBC, wzięło udział wielu wybitnych i znaczących

prawdziwe innowacje, przedstawili własne doświadczenia i sposoby

4/2012

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

konferencje, targi, szkolenia | 23

na stymulowanie innowacyjności wewnątrz przedsiębiorstw, potencjał

oraz bogate zbiory Muzeum Kosmetyków i Chemii Gospodarczej. Autorem i

nauki we wspieraniu innowacji w kosmetyce oraz wagę zdrowego

właścicielem zbiorów, gromadzonych od kilkunastu lat, jest Pani doktor nauk

balansu pomiędzy rozwojem własnych centrów naukowo-badawczych

medycznych inżynier Katarzyna Pytkowska – Wyższa Szkoła Zawodowa

a korzystaniem ze zdobyczy zewnętrznych ośrodków naukowych.

Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia.

Reprezentant MG wskazał na projekt rządowy Foresight technologiczny przemysłu – InSight2030 oraz zidentyfikowanych w ramach projektu

Uroczysta Gala

aż 35 konkurencyjnych obszarów przemysłowych – dla naszego sektora

Na uroczystej Gali Wieczoru, Blanka Chmurzyńska - Brown, Dyrektor Generalny

wskazano rosnącą wagę nano i biotechnologii. Zwrócono również uwagę na

Związku, od początku istnienia organizacji pracującą dla dobra i integracji branży

nieopłacalność zgłaszania patentów dla nowych składników. Na istniejące

kosmetycznej, wręczyła narody Związkowca Dekady. Nagrodzono 11 osób, które

bariery podatkowe - niemożność zaliczania wydatków poniesionych na

miały i mają ponadprzeciętny wkład w związkowe życie.

innowacje w koszty uzyskania przychodu jeśli kreatywna nowość nie pojawiła

Kapituła nagrody w składzie Ewa Starzyk, Lidia Lukowska i Blanka

się na rynku w oznaczonych w ramach projektu ramach czasowych. Można

Chmurzyńska – Brown, stworzyła „listę osobistą” nagrodzonych, postanowiono

stawiać deadline: innowacja za 3 lata - opracowanie i wdrożenie nowatorskiego

docenić pracę ludzi z pierwszej linii ognia – operacyjnych. Te osoby wyraźniej

produktu.

niż inni dostrzegają korzyści z działania razem i siły grupy.

W drugim panelu dyskusja skupiła się na definiowaniu rozumienia

Związkowcy Dekady to:

pojęcia „zrównoważony rozwój” dla branży kosmetycznej. Specjalną

• Maria Majdrowicz – L’Oreal Polska Sp. z o.o.

uwagę zwrócono na nowe realia produkcji kosmetyków w warunkach

• Agnieszka Gryc – Dax Cosmetics Sp. z o.o.

zrównoważonego rozwoju. Tworzenie innowacyjnych produktów z surowców

• Ewa Nowacka – Laboratorium Kosmetyczne Dr Irena Eris Sp. z o.o.

pochodzących ze zrównoważonych źródeł, zapakowanych z intencją recyklingu

• Beata Iwanienko – L’Oreal Polska Sp. z o.o.

i wyprodukowanych z użyciem minimalnej ilości energii, wody i odpadów.

• Ludwik Szczeszek – Nivea Polska S.A

Debatę otworzył dr Drik Elvermann, Prezes BASF Polska Sp. z o.o.

• Zofia Urbanowska – Johnson & Johnson Polska Sp. z o.o.

prezentując rozwój globalnej idei sustainable developement oraz proces

• Irmina Makulec- Niewiarowska - Oriflame Products Poland Sp. z o.o.

przechodzenia tej idei z niszy do meainstrimu. Gościem specjalnym debaty

• Agnieszka Wąsowska – Laboratorium Specjalistyczne Ita –Test

była Pani Bettina Jackwerth, BASF Personal Care Europe, która na przykładzie

• Anna Frydrych – Cederroth Polska S.A. wcześniej Dermika

wieloletnich doświadczeń i niewątpliwych, mierzalnych sukcesów BASF

• Joanna Łodygowska - Laboratorium Kosmetyczne Dr Irena Eris Sp. z o.o.

pokazała praktykę stosowania zasad zrównoważonego rozwoju. W debacie

• Żaneta Gajek – Oriflame Poland Sp. z o.o.

„Zrównoważony rozwój - czy to się opłaca?” wzięła udział grupa ekspertów z różnych, łączących się w łańcuch, etapów produkcji kosmetyków: surowce,

Galę wieczoru uświetnił koncert młodego i utalentowanego Marcina

proces produkcji i wykorzystanie wody i gospodarka wodno-ściekowa,

Spennera – gwiazdę X Factor 2012 oraz oprawa muzyczna przygotowana

zewnętrzne opakowanie kartonowe oraz przedstawiciel producentów

przez DJ’a Nobisa czyli Roberta Kowalskiego.

kosmetyków mający na swoim koncie sukcesy w tej dziedzinie, Orfilame Products, z przykładami najlepszych praktyk rynkowych.

Debatom towarzyszyła wystawa Polski Przemysł Kosmetyczny w 20-leciu

Związkowi oraz wszystkim Związkowcom życzymy kolejnych lat udanej współpracy.

międzywojennym, prezentująca historię polskiego przemysłu kosmetycznego

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

4/2012

artykuł sponsorowany

24 | surowce

FIFLOW®

Wykraczamy ponad standard…

Nowe perspektywy w pielęgnacji przeciwstarzeniowej!

Renata Borzymińska

...i to dla nas standard

Biesterfeld Chemia Specjalna

Linia Fiflow® to medycznej jakości perfluorowęglowodory (PFC), całkowicie fluorowane związki w których fluor zastępuje atom wodoru w wodorowęglanach. Brak silnych oddziaływań pomiędzy cząsteczkami PFC, pozwala gazom wypełniać przestrzenie pomiędzy nimi.

Rozpuszczalność tlenu w PFC jest 20 razy wyższa niż w wodzie! Dlatego Fiflow® uznawany jest za jeden z najlepszych nośników tlenu znanych nauce co czyni go najskuteczniejszym składnikiem odmładzającym znanym w kosmetyce.

R odzaje Fiflow

®

w zależności od zastosowania składają się

Fiflow ® SC

ze starannie dobranych kombinacji perfluorowęglowodorów (PFC),

składa się z PFC o wysokiej masie cząsteczkowej. Tlen dostarczany jest

takich jak Perfluorodecalin, które służą jako nośniki tlenu. PFC są

powoli przez dłuższy okres czasu. Odnawia i uelastycznia skórę .

obojętne wobec oleju i wody, tworząc w emulsji trzecią, osobną fazę.

Fiflow® AC szybko wnika w głąb skóry, bez nieprzyjemnego odczucia

Są to bezbarwne i bezwonne substancje, o wysokiej gęstości, różniące się

klejenia się na jej powierzchni. Wspomaga przemianę materii w tkance łącznej

ciężarem cząsteczkowym oraz stopniem lotności.

i nadaje się do stosowania w preparatach antycellulitowych.

Fiflow® znajdują zastosowanie we wszystkich rodzajach kosmetyków; emulsjach, preparatach bezwodnych czy wyspecjalizowanych preparatach typu serum. Są szczególnie polecane do aplikacji przeciw-zmarszczkowych oraz przeciw-cellulitowych.

FIFLOW® BB – „A Real Bubbling Beauty”!

Fiflow ® BB stworzone do koncepcji gdzie skuteczność spotyka się z funkcjonalnością a wizualny efekt działania na skórze zaskakuje!

Przeznaczony do masek i serum gdzie działanie przeciw-zmarszczkowe połączone zostało z tzw. efektem pienienia się na skórze (bubbling).

Fiflow BTX®

Polecany szczególnie do skóry zmęczonej i pozbawionych blasku,

jest szczególnie polecany do preparatów efektywnie działających na

zapewnia efekt natychmiastowego dotlenienia, wypełnienia drobne zmarszczki

zmarszczki. Dzięki połączeniu PFC o niskim i wysokim ciężarze cząsteczko-

i działa relaksującego. Dodatkowo poprawia metabolizm i odbudowę naskórka.

wym wykazuje na skórze efekt natychmiastowy.

Działanie przeciw-zmarszczkowe opiera się na następujących mechanizmach:

Fiflow ® BB 61 i BB 76 różnią się profilem lotności

• b ardzo szybka penetracja skóry właściwej dzięki niskiej masie

Fiflow® BB61 jest nieco bardziej lotny i polecany do preparatów do kąpieli, do

cząsteczkowej PFC • działaniu długotrwałym dzięki wysokiej masie cząsteczkowej PFC • z większeniu objętości skóry (wypełnianie zmarszczek) poprzez

ciała i do preparatów myjących, w celu zwiększenia efektu pienienia.

Fiflow® BB76 polecany do pielęgnacji twarzy, gdzie efekt przeciwstarzeniowy łączy wizualne aspekty pienienia na powierzchni skór.

wbudowanie się w struktury cementu międzykomórkowego i tworzeniu struktury heksagonalnej • silny relaks mięśni poprzez działania dielektryczne • zwiększonej podaży tlenu – mechanizm wymiany tlenowej (CO2 na O2) analogiczny do funkcji hemoglobiny

4/2012

Fiflow ® to grupa wielofunkcyjnych substancji aktywnych, które efektywnie redukują zmarszczki i dają widoczne rezultaty w stosunkowo krótkim czasie. Dzięki swojej różnorodności mogą być zastosowane w szerokim zakresie aplikacji dając satysfakcję z efektu działania.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

Wykraczamy ponad standardâ&#x20AC;Ś

...i to dla nas standard

26 | surowce

Naprawa bariery ochronnej skóry – lipidy naturalne i syntetyczne mgr inż. Alina Bazan-Jędrzejewska Zakład Doświadczalny „Organika”

dr hab. inż. Anita Przepiórkowska

Politechnika Łódzka, Instytut Polimerów i Barwników

Skóra jest narządem pokrywającym i osłaniającym ustrój. Chroni nas przed zimnem, deszczem i wiatrem. Zatrzymuje bakterie i wirusy.

Te funkcje to zestawienie wybranych elementów, które spełnia skóra.

Jednak jej prawidłowe działanie oparte na właściwym funkcjonowaniu często

Przy powierzchni ponad dwóch metrów kwadratowych i wadze około 10 kg jest największym organem człowieka.

Składa się z trzech warstw: naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej (Rys. 1).

Do podstawowych funkcji skóry należy: • ochrona przed negatywnym wpływem środowiska zewnętrznego, tak zwany mechanizm obronny skóry, który funkcjonuje przy jej właściwym funkcjonowaniu, • udział w gospodarce wodno-elektrolitowej (właściwa „praca” gruczołów potowych), • zapewnienie gospodarki witaminowej, w tym zdolność wchłaniania niektórych witamin, • ochrona przed mutagennym promieniowaniem ultrafioletowym.

4/2012

Rys. 1. Budowa skóry

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

27

27

zostaje zakłócone poprzez osłabienie jej naturalnego płaszcza ochronnego, a tym samym warstwy rogowej naskórka (Rys. 2).

Rys. 4. (A) – warstwa rogowa w pełni nawodniona z prawidłowym złuszczaniem i uwalnianiem zużytych komórek rogowych, (B) – warstwa rogowa o zmniejszonym nawodnieniu (efekt suchej skóry)

Przejawem tego stanu jest bardzo często skóra szorstka, wyglądająca matowo czy blado. Na przestrzeni wieków opracowano wiele produktów nawilżających, które zatrzymują wilgoć (m. in. glicerol) czyli wodę w warstwie rogowej naskórka oraz lipidowe substancje zmiękczające, które czynią skórę gładką i delikatną w dotyku.

Warto zaznaczyć, że warstwa rogowa naskórka posiada trzy rodzaje lipidów, a mianowicie: kwasy tłuszczowe, ceramidy i cholesterol. Są to dwubiegunowe lipidy, główne składniki macierzy lipidowej warstwy rogowej, bez których skóra jest osłabiona i nie potrafi prawidłowo funkcjonować. (Rys. 5).

Rys. 2. Warstwa rogowa z wyszczególnieniem komórek rogowych i lipidów międzykomórkowych.

To właśnie budowa i funkcja warstwy rogowej sprawia, że skóra jest tak niezwykle skuteczną barierą ochronną przez całe nasze życie.

Bariera skóry jest często narażona na działanie detergentów, gorącej wody, rozpuszczalników i związków chemicznych tak często stosowanych w pracy zawodowej. Jeżeli wpływ tych czynników odbywa się często, to dochodzi do zakłócenia funkcji obronnych skóry i utraty wody, często nazywanej przeznaskórkową utratą wody TEWL, czego skutkiem jest efekt suchej skóry.

Dysfunkcja ta bardzo często przejawia się również zaburzeniem czynności skóry, w wyniku którego dochodzi do nagromadzenia komórek rogowych na jej powierzchni (Rys. 3-4).

Rys. 5. Budowa lipidów skóry

Tworzą one barierę ochronną skóry przed utratą wody i wielu cennych związków odżywczych. Pomimo, że warstwa rogowa skóry (Stratum Corneum), posiada wiele funkcji ochronnych, to zdecydowanie najważniejsza jest zdolność zapobiegająca nadmiernej utracie płynów i elektrolitów, które zapobiegają jej wysuszeniu. Działa ona za pośrednictwem struktury pozakomórkowych lipidów warstwy rogowej. Całkowity czas, który wymaga naprawy bariery warstwy rogowej naskórka jest uzależniony od wieku.

Występuje początkowo, szybka faza naprawy, która prowadzi do przywrócenia od 50 do 60% funkcji bariery ochronnej skóry, trwająca u ludzi młodych około 12 godzin, a całkowity powrót czynności ochronnych następuje już po upływie 3 dni. U starszych ludzi powyżej 75 lat, całkowita naprawa wydłuża się do tygodnia i jest znacznie utrudniona. Całkowity powrót funkcji ochronnych bariery skóry jest związany bardzo często z ponownym nagromadzeniem się lipidów, które nieraz trzeba wspomóc z zewnątrz poprzez wprowadzenie ich

Rys. 3. Nagromadzenie się komórek rogowych na powierzchni skóry

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

do miejsc docelowych naszej skóry.

4/2012

28 | surowce Aby sprawdzić kondycję skóry i należycie jej pomóc przeprowadza się skórny test „stresowy”, który umożliwia dobranie kinetyki naprawy bariery ochronnej po ostrych zaburzeniach wywołanych niekorzystnym wpływem czynników zewnętrznych. Kolejnym etapem jest ocenienie stanu skóry, czy jest to skóra sucha, mieszana czy tłusta. Dzisiejszy rynek proponuje bardzo dużo testów, które dosłownie w kilka minut potrafią ocenić kondycję skóry oraz jej rodzaj. Po tym badaniu można dobrać odpowiednie substancje, które poprawiają funkcje ochronne skóry.

Pomiar wskaźnika przeznaskórkowej utraty wody (transepidermal water loss-TEWL) przez ludzką skórę można stosować do nieinwazyjnego monitorowania zmian w funkcjonowaniu bariery warstwy rogowej. Jeżeli bariera ochronna skóry zostanie naruszona wskutek procesów patologicznych lub uszkodzona przez czynniki fizyczne czy chemiczne, to następuje odpowiednie zwiększenie wskaźnika utraty wody, co jest bezpośrednio związane ze stopniem uszkodzenia skóry. Pomiary TEWL były pierwszymi metodami zrecenzentowanymi przez Grupę Standaryzacji Europejskiego

Rys. 7. Naprawa bariery ochronnej skóry przy użyciu A- cholesterolu, B - ceramidów

Towarzystwa Dermatologii Kosmetycznej. Jest jeszcze wiele metod biofizycznych pomiaru stanu względnego warstwy rogowej, które potrafią

W przeciwieństwie do lipidów naturalnych, lipidy sztuczne, do których

ocenić kondycję skóry. Bliższe omówienie poszczególnych metod przedstawię

zaliczmy wazelinę żółtą; nie wchodzą w proces wydzielania lipidów przez

w następnej publikacji.

komórki ziarniste i w rzeczywistości nie przenikają poniżej warstwy rogowej.

Pomimo, że naskórek jest miejscem bardzo aktywnej syntezy lipidów,

Ich zadanie polega na całkowitym wniknięciu w pozakomórkowe struktury

naruszenie przepuszczalności bariery ochronnej zapoczątkowuje zakłócenie

warstwy rogowej, gdzie tworzą hydrofobową, nieblaszkowaną strukturę

tej syntezy. Jest ona wymagana do przywrócenia prawidłowych funkcji

zastępującą główne warstwy blaszkowe. Do tych lipidów oprócz wazeliny żółtej

skóry, tak więc należy tą syntezę przywrócić, używając swoistych inhibitorów

należą także takie substancje takie jak: wosk pszczeli, lanolina, skwalen, które

– enzymów biorących udział w syntezie lipidów. Na przestrzeni wieków

działają jako błona przepuszczająca wilgoć, czyli zmniejszająca utratę wody

stwierdzono indywidualne wymagania w zakresie syntezy cholesterolu, kwasów tłuszczowych, ceramidów do tworzenia swoistej syntezy. Tak więc odnowa bariery ochronnej jest możliwa w momencie występowania grupy lipidow, to jest cholesterolu, wolnych kwasów tłuszczowych i ceramidów, które po zastosowaniu miejscowym w odpowiednich proporcjach przywracają odnowę bariery ochronnej skóry. Lipidy te naprawiają defekty skóry, przywracając jej mechanizmy obronne. Mechanizm działania lipidów przedstawiono na rysunku 6.

Rys. 6. Naprawa bariery ochronnej skóry za pomocą lipidów naturalnych

Naprawę bariery można także przyśpieszyć poprzez zwiększenie proporcji jednego z trzech głównych lipidów (cholesterolu, wolnych kwasów tłuszczowych, ceramidów) w stosunku 3:1:1 (Rys. 7).

4/2012

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

reklama

w sposób regulowany. Wadą lipidów syntetycznych jest fakt, że działają one z opóźnieniem, które obejmuje czas potrzebny do transportu przez warstwę rogową, endocytozę wydzielanie i tworzenie błony blaszkowatej. Dlatego coraz częściej stosuje się lipidy naturalne, które nie posiadają powyższych ograniczeń i te aspekty niwelują.

Skóra jako nieodzowny element ochrony naszego ciała jest częścią nas samych, dlatego powinna być odpowiednio pielęgnowana. Bariera ochronna skóry zbudowana z lipidów warstwy rogowej naskórka, tworzy pewnego rodzaju „ płaszcz ochronny”, który zapobiega utracie wody z jej powierzchni.

Z biegiem czasu lipidy tracą zdolność do odnowy, co prowadzi do wysuszenia skóry, a w konsekwencji do niekorzystnych zmian starzenia się skóry. Skutkiem tego jest efekt „suchej skóry”, który prowadzi do osłabienia warstwy ochronnej skóry, a w konsekwencji do nieodwracalnych zmian naskórnych. W ostatnich latach na rynku kosmetycznym obserwuje się szeroki asortyment różnych produktów, które te mankamenty niwelują. Należy tutaj wymienić lipidy naturalne i syntetyczne, które w dokonały sposób naprawiają barierę ochronną naszej skóry. Dowodem tego jest odpowiednie przywrócenie nawilżenia skóry, które przejawia się w jej wyglądzie, nadając jej naturalny blask i nieskazitelne piękno na długie lata.

Spośród wielu lipidów o działaniu nawilżającym na uwagę zasługują substancję silnie nawilżające: gliceryna, mocznik, liposomy, kwas hialuronowy, których działanie miejscowe w tym odnowa bariery ochronnej skóry zależy od wielu aspektów to jest od ich budowy, możliwości przenikania przez warstwę rogową naskórka oraz efektywnego działania, które wynika z roli substancji aktywnych. Ważnym zadaniem wyżej wymienionych środków, które oprócz właściwego nawilżenia, zapewniają skórze odpowiednią elastyczność warstwy rogowej naskórka jest ochrona skóry przed niekorzystnym wpływem środowiska zewnętrznego.

Dodatkowo te substancje jako lipidy naturalne zapobiegają przeznaskórkowej utracie wody (TEWL), co jest bardzo ważne w przypadku skóry dojrzalej, która z biegiem czasu wymaga dużo większej pielęgnacji i ochrony. Opisane substancje te aspekty spełniają i coraz częściej występują w dobrych wyrobach kosmetycznych na dzisiejszym rynku produktów kosmetycznych.

Literatura 1. A. Jabłońska-Trypuć, R. Czerpak, Surowce kosmetyczne i ich składniki, MedPharm Polska, Wrocław 2008r.

2. J. Sągała, A. Bazan, Przem. Chem. 2009, 88, nr 7, 832.

3. K. Kacprzak, K Gawrońska, Chemia kosmetyczna, UAM, Poznań 2008 4. Draelos Z. D., „Kosmeceutyki”, Wydawnictwo Medyczne, Wrocław, 2005 5. Barardesca E., Elsner P., Wilhelm K-P et al Bioengineering of the skin: methods and instrumentation. CRS Press, Boca Raton, 1995.

6. Barry BW, Breaching the skin’s barrier to drugs. Nature Biotechnology 22: 165-167.

Praca naukowa współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków Budżetu Państwa i Budżetu Województwa Podkarpackiego, w ramach projektu Wzmocnienie instytucjonalnego systemu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji w latach 2007-2013 w województwie podkarpackim, zrealizowanego z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki”

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

30 | surowce

Zastosowanie substancji aktywnych biologicznie z użyciem innowacyjnych technologii Rafał Wąsik Alfa Sagittarius

„Substancje aktywne”, termin powszechnie używany w branży kosmetycznej. Każdy z nas spotkał się z tym pojęciem i to nie raz.

W czasach, gdzie zdrowie oraz uroda mają istotne znaczenie, substancje

wraz z warunkami klimatycznymi, charakterem kwasowym gleby oraz nawet

biologicznie czynne odgrywają niezwykle istotną rolę. Ale czy tak naprawdę

z porą roku i dnia, kiedy są zbierane. Dlatego istotny jest wybór lokalizacji do

„zwykły użytkownik”, czy też nawet osoba związana z branżą dokładnie wie

ich uprawy oraz ich pielęgnacja ze względu na wydajność procesów ekstrakcji.

czym one są i jak oddziaływują na ustrój człowieka? W erze informacji nie

Roślinne substancje czynne można podzielić na dwie kolejne grupy:

jest problemem „wygooglować” treści, które są nam potrzebne ale niestety

• produkty pierwotnej przemiany materii, które stanowią dla roślin materiał

nie zawsze idzie to w parze z rzetelnością i często z tego względu wynikają

budulcowy, np. cukry, aminokwasy, białka, enzymy itd.

spory na ten temat.

Cukry – związki zbudowane z węgla, wodoru oraz tlenu. Należące do

Pozwólmy sobie uściślić czym tak naprawdę one są. „Substancja biologicznie czynna” jest składnikiem kosmetyku, który powoduje wystąpienie biochemicznych, chemicznych, fizycznych lub

nich sacharydy (monocukry) stanowią składnik preparatów odżywczych oraz przeciw chorobom skóry. Głównymi monocukrami używanymi w kosmetyce są glukoza oraz fruktoza.

fizykochemicznych efektów wpływających na fizjologię, funkcjonowanie skóry,

Polisacharydy, czyli cukry złożone będące wielkocząsteczkowymi

błon śluzowych i ich przydatków, włącznie z włosami i zębami. W preparatach

związkami, których strukturę może budować od 10-30000 monosacharydów.

kosmetycznych stosowane są w niewielkich ilościach, a zaaplikowane na

Ze względu na swoją budowę i charakter chemiczny w kosmetyce używane

skórę wykazują jedynie działanie miejscowe, dlatego też nie należy ich

są jako środki wiążące wodę (tworząc hydrozole), związki zagęszczające

mylić z substancjami aktywnymi występującymi w lekach, które wykazują

oraz lepiszcza. Największe zastosowanie w kosmetykach wykazują: glukany,

oddziaływanie ogólnoustrojowe.

fruktany, galaktany, gumy, śluzy oraz poliuronidy.

Można wyróżnić 3 główne grupy substancji biologicznie czynnych:

Aminokwasy – związki zawierające w swojej cząsteczce grupę

• witaminy

karboksylową oraz aminową. Największe znaczenie mają alfa-aminokwasy

• produkty pochodzenia roślinnego

(naturalne), wyodrębniono ich około 20. Z nich są zbudowane białka, czyli

• produkty pochodzenia zwierzęcego.

tzw. „cegiełki życia”. Aby usprawnić ich penetrację przez płaszcz lipofilowy skóry i wnikanie do naskórka zamyka się je w liposomach, często w obecności

Witaminy, z łac. vita-życie, oraz amina, czyli aminy życia. Ich nazwa wzięła

piroglutaminianu sodu lub mleczanu sodu. W naskórku wchodzą w skład tzw.

się nie bez przyczyny, ponieważ związki te kontrolują praktycznie wszystkie

NMF-u, czyli naturalnego czynnika nawilżającego (Nature Moisturizing Factor),

procesy zachodzące w organizmie człowieka. Ich niedobór (hipowitaminoza)

który stanowi ok. 30% naskórka. Jednak w przemyśle kosmetycznym nie

oraz nadmiar (hiperwitaminoza) powodują poważne zaburzenia w

tylko pojedyncze aminokwasy maja znaczenie. Istotne znaczenie odgrywają

funkcjonowaniu organizmu człowieka i mogą prowadzić to poważnych

również białka, z których są zbudowane, m.in.: kolagen, elastyna oraz keratyna.

schorzeń. Są organicznymi związkami pełniącymi rolę biokatalizatorów,

Preparaty kosmetyczne z tymi białkami przeżywają obecnie swoisty renesans.

czyli koenzymów wchodzących w skład enzymów. Wpływają na poprawną proliferację komórek naskórkowych, utrzymują turgor komórek oraz regulują

• substancje należące do wtórnych produktów przemiany materii, tj.:

procesy metaboliczne. Jednak aby ich działanie było skuteczne, baza

glikozydy, terpeny, sterole, saponiny, żywice, balsamy oraz garbniki.

kosmetyku musi być odpowiednio dobrana, dlatego też istotne jest środowisko,

Substancje czynne pochodzenie zwierzęcego, czyli hormony, embrioblasty,

w którym będą się znajdować oraz pH wodnych roztworów. Większość witamin

lanolina, kolagen itd.

bardzo łatwo ulega utlenieniu, dlatego też muszą być zamykane w liposomach, dodatkowo w bazie kosmetyku powinny znajdować się antyutleniacze.

Obecnie na rynku można spotkać preparaty zawierające kolagen zwierzęcy oraz lanolinę. Pomimo udowodnionych pozytywnych badań nad hormonami

Substancje czynne pochodzenia roślinnego pozyskiwane są z

tj. melatoniną oraz wspomnianymi wcześniej embrioblastami, utrzymywane

poszczególnych partii rośliny. Ich ilość w tkankach roślinnych zmienia się

jest dla nich dalej wotum nieufności, ponieważ obecność tych związków budzi

4/2012

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

31

jeszcze zbyt wiele kontrowersji, dlatego w krajach UE nie są one dostępne na rynku kosmetycznym.

Wyniki zestawiono z dwiema próbami kontrolnymi i zobrazowano je na poniższym wykresie.

Już wiemy, że substancje biologicznie czynne odgrywają ważną rolę w preparatach kosmetycznych, jednak ze względu na słabą stabilność, charakter chemiczny oraz budowę skóry muszą być odpowiednio wprowadzane do bazy kosmetyku i prawidłowo zabezpieczone aby nie uległy degradacji.

Obecnie koncerny kosmetyczne ścigają się w opracowywaniu coraz to skuteczniejszych metodach kapsułkowania substancji biologicznie aktywnych.

Dużą kreatywnością w tym kierunku wykazuje się koreański koncern ACT C.o..

Przykładem może być linia Actosome InoCeramide. W tej serii produktów zastosowano innowacyjną technikę pozwalającą na zamkniecie w liposomach mieszanki ceramidów.

Pytanie, czym są ceramidy?

Ceramidy stanowią główny składnik warstwy rogowej naskórka. Wykazują one właściwości lipofilowe. Wraz z cholesterolem, siarczanem cholesterolu i wolnymi kwasami tłuszczowymi stanowią tzw. „cement” przestrzeni

Jak widać na załączonym wykresie połączenie Ceramide-3 oraz

międzykomórkowej, który spaja ze sobą keratynocyty. Jako, że ceramidy

pseudoceramidów znacznie zwiększa i utrzymuje nawilżenie skóry. Dzięki

stanowią aż 40% spoiwa ludzkiego naskórka, jego niedobór może być

zastosowaniu technologii kapsułkowania cermidów w „aktosomach”, po

przyczyną różnego rodzaju schorzeń skórnych oraz prowadzić do atopii.

przeniknięciu przez płaszcz lipofilowy skóry są one uwalniane w miejscach,

Ubytek ceramidów powoduje rozluźnienie komórek rogowych naskórka

gdzie ich ubytek jest znaczny.

ułatwiając w ten sposób wnikanie alergenów oraz drobnoustrojów do wnętrza naszego organizmu. Tak samo jak z NMF-em poziom ceramidów wraz

Poniższy schemat pozwala dogłębniej zrozumieć istotę działania omawianego produktu.

z wiekiem ulega zmniejszeniu czyniąc skórę podatną na działanie czynników zewnętrznych.

W serii Actosome InoCeramide firma ACT C.o. zamknęła w „aktosomach” (strukturze przypominającej liposomy) mieszaninę Ceramide-3 oraz PseudoCeramide, które dla zoptymalizowania poziomu nawilżenia występują w ściśle określonych proporcjach.

Ale czym tak naprawdę są „aktosomy”?

Budową przypominają liposomy, ale występują pewne różnice. Posiadają tylko jedną warstwę lipidową dzięki czemu mogą osiągać mniejsze rozmiary niż liposomy. Dzięki tak małemu obwodowi wykazują lepsze właściwości penetrujące w głąb naskórka.

Dzięki przywróceniu równowagi ceramidowej w warstwie rogowej naskórka, znacznie spadła wartość transepidermanej utraty wody.

Dodatkowym skutkiem jest odbudowanie bariery uniemożliwiającej przenikanie alergenów i mikroorganizmów w głąb skóry.

Przyszłość przemysłu kosmetycznego będzie się rozwijać pod znakiem „nanotechnologii”. Obecnie wdraża się już cząsteczki nanosrebra bądź nanowody do bazy kosmetyków. Związki z przedrostkiem „nano-„ budzą dzisiaj nieufność wśród konsumentów, ponieważ nie udowodniono jeszcze, że struktury o tak małej średnicy są całkowicie bezpieczne dla ludzkiego zdrowia, jednak przy obecnym tempie rozwoju tej dziedziny, nauka szybko udowodni, że nanotechnologia może być w niedalekiej przyszłości tym, czym dla fizyków obecnie jest „e=mc2”.

Przeprowadzono badania in vivo badając poziom nawilżenia skóry.

W badaniu tym wzięły udział 22 ochotniczki w wieku 16-60 lat. Preparat był aplikowany 2 razy dziennie na skórę twarzy przez okres 4 tygodni.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

Literatura Marzec A., Chemia kosmetyków, wyd.II, Dom Organizatora Toruń 2005r.

Molski M., Chemia piękna, PWN Warszawa 2009r.

Materiały promocyjne ACT C.o.

4/2012

32 | surowce

Witaminy

w przemyśle kosmetycznym Część II – Witaminy młodości Monika Blezień–Ruszaj Biotechnolog, Specjalista ds. ochrony środowiska

Przemysł kosmetyczny odgrywa obecnie w naszym życiu bardzo ważną rolę – to dzięki jego produktom nie tylko upiększamy swój wizerunek, ale również wzmacniamy skórę i staramy się opóźnić efekty jej starzenia. Niezastąpione w tych procesach okazują się witaminy biorące udział w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu oraz znajdujące coraz szersze zastosowanie jako jeden z głównych składników kosmetyków.

W ostatnich latach obserwuje się rosnące zainteresowanie witaminami w

skóry, ochrona przed utlenieniem i zniszczeniem lipidów naskórka, ochrona

kontekście wzbogacania preparatów farmaceutycznych i kosmetycznych.

włókien kolagenowych, zwiększenie elastyczności tkanki łącznej.

Duże zapotrzebowanie na witaminy C i E zostaje zaspokojone dzięki syntezie

Witamina E jest jednym z antyutleniaczy, dzięki czemu chroni naszą skórę

chemicznej, jednakże coraz większe ilości odpadów oraz zużycie ogromnych

przed niszczycielskimi właściwościami wolnych rodników, ma bardzo rozwinięte

ilości środków niebezpiecznych stały się bodźcem dla poszukiwania innego

właściwości ochronne szczególnie istotne w przypadku nienasyconych

źródła pozyskiwania tych witamin.

kwasów tłuszczowych wchodzących w skład błony komórkowej.

Przemysł kosmetyczny zaczął interesować się biotechnologicznymi

Jak wiadomo z badań naukowych naturalna witamina E jest dwukrotnie

metodami pozyskiwania witamin na skalę przemysłową. Dodatkową

lepiej przyswajana przez organizm niż jej forma syntetyczna. Pamiętając

zaletą metod biotechnologicznych stała się możliwość wykorzystania

o tym spróbujmy wzbogacić dietę o jej źródła naturalne. Szczególnie bogate

alternatywnych źródeł energii ( oleje roślinne, cukry) w pozyskiwaniu witamin

w tokoferol są oleje roślinne, szczególnie z kiełków pszenicy, orzechy, migdały,

przy zastosowaniu mikroorganizmów.

awokado, kukurydza, produkty z pełnego przemiału zbóż oraz szpinak.

Produkcja witamin E i C na skalę przemysłową

witaminę E, musimy pamiętać że nie od razu zauważymy efekty, jednak

Witamina E

systematyczne używanie kosmetyków i spożywanie właściwych produktów

Witamina E, inaczej zwana tokoferolem ma coraz większe zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. Należy ona do składników preparatów

Stosując dietę, jak również preparaty kosmetyczne zawierające

przyniesie owoce w postaci elastycznej i gładkiej skóry, a także opóźni efekty starzenia.

kosmetycznych które odpowiedzialne są za wygładzenie i gładkość skóry.

Ekstrakcja witaminy E z naturalnych źródeł polega na wykorzystaniu

Witamina E pozyskiwana jest na drodze syntezy chemicznej (85 – 88%)

procesu biosyntezy tokoferoli na roślinach (rzodkiewnik arabidopsis thaliana,

i w nieznacznym stopniu (12 - 15 %) dzięki ekstrakcji z naturalnych źródeł.

soja, tytoń) oraz fostosyntetycznych bakteriach z rodzaju Synechocystis.

Produkcja witaminy E ze źródeł naturalnych przebiega przy wykorzystaniu

Zastosowanie inżynierii genetycznej w intensyfikacji produkcji witaminy E

bakterii z rodzaju Synechocystis. Metoda ta polega na zwiększaniu akumulacji

z naturalnych źródeł sprowadza się do dwóch strategii:

tokoferoli, a następnie wykorzystaniu nagromadzonych ilości do produkcji.

• przekształcenia tokochromanoli w pochodną o najwyższej aktywności

Pozyskana witamina E jest zastosowana w nowoczesnych kosmetykach jako

witaminy E (metoda ta dotyczy głównie nasion, bowiem większość

witamina młodości. Pamiętać należy, że dopiero odpowiednio zastosowana

aktywnych fotosyntetycznie komórek roślinnych i bakteryjnych produkuje

dawka tej witaminy w preparacie ( ok. 2 - 5%) pozwala jej na odpowiednie

α-tokoferol),

zadziałanie na skórę. Do głównych zalet witaminy E należą uelastycznienie

4/2012

• zwiększenia w próbach całkowitej puli tokoferoli.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

33 • Bakteryjne przekształcenie D – sorbitolu do L-sorbozy ( tzw. dehydrogenaza sorbitolu) w obecności mikroorganizmów, pH= 4-6 i temp. 30°C.).

• Przemiana L-sorbozy w 2-keto-L-gulonian i jego estryfikacja.

• Laktonizacja z usunięciem wody i oczyszczanie kwasu askorbinowego.

Współczesna kosmetologia wykorzystuje witaminę C w coraz większej ilości swoich preparatów, gdyż najnowsze badania wykazują że składnik

Rys. 1 Struktura wit. E (α-tokoferol)

ten w bardzo dużym stopniu pobudza stymulację kolagenu, a co za tym idzie – przyspiesza gojenie się ran, działa wybielająco na skórę, ma delikatne

Witamina C

działania złuszczające i rozjaśniające. Preparaty zawierające witaminę C są

Metody biotechnologiczne coraz częściej wkraczają do procesów produkcji

przeznaczone do pielęgnacji przede wszystkim cery suchej.

składników preparatów kosmetycznych. Nie inaczej jest z produkcją witaminy C.

Produkty kosmetyczne zawierające duże stężenia kwasu askorbinowego

Niegdyś wytwarzana wyłącznie na drodze syntezy chemicznej, w ostatnich czasach

powinny być pakowane w aluminiowe tuby chroniące przed dostępem światła i tlenu.

Najnowsze kosmetyki zawierające witaminę C są skonstruowane tak,

jej produkcja coraz częściej przebiega z wykorzystaniem mikroorganizmów.

Roczne zapotrzebowanie na witaminę C w przemyśle to ok. 80 000 ton z czego

że witamina w cyklu produkcji preparatu jest umieszczana w liposomach

zapotrzebowanie przemysłu kosmetycznego na witaminę to ok. 15% całej produkcji.

bądź nanosomach i dopiero podczas stosowania jej aktywna postać jest

Standardowym i najważniejszym procesem produkcji przemysłowej witaminy C jest proces Reichsteina-Grussnera. Proces ten przebiega w kilku etapach, a jego końcowym produktem jest kwas askorbinowy – Witamina C.

przenoszona, uwalniana i wchłaniana w głąb naskórka.

Pamiętajmy, że kwas L-askorbinowy działa tylko na żywe komórki dlatego też powinien być dostarczany do skóry właściwej.

Proces rozpoczyna się on od chemicznego uwodornienia D-sorbitolu

Aktywna witamina C jest przede wszystkim bardzo silnym antyutleniaczem,

uzyskiwanego z D-glukozy lub konwersji D-sorbitolu do L-sorbozy w procesie

który chroni skórę przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Preparaty

fermentacji zachodzącej przy udziale bakterii z rodzaju Gluconobacter oxidans.

zawierające tą cudowną witaminę pomagają przy powstawaniu proteoglikanów

W procesie tym można wyróżnić następujące etapy:

i kolagenu tkankowego czyli białek odpowiedzialnych za sprężystość

• Przekształcenie D-glukozy w D-sorbitol, w obecności niklu jako katalizatora

i elastyczność skóry. Dzięki zawartej w kosmetykach witaminie C poprawia się

w wysokiej temperaturze i wysokim ciśnieniu.

synteza kolagenu co korzystnie działa na skórę naczyniową i powstrzymuje reklama

Najserdeczniejsze życzenia szczęśliwych i radosnych Świąt Bożego Narodzenia oraz wszelkiej pomyślności i sukcesów w nadchodzącym roku wraz z podziękowaniami za dotychczasową współpracę składa zespół firmy

34 | surowce

Rys. 2. (wg Journal of Biotechnology 124 (2006) 196–205) Porównanie mikrobiologicznego procesu produkcji kwasu askorbinowego (wit C) z klasyczną metodą Reichstein’a (i) metoda chemiczna opracowana przez Reichstein i Grüssner (1934), w którym została wprowadzona biotransformacja d-sorbitolu do l-sorbozy (ii) metoda z udziałem dehydrogenazy l-sorbozy (FAD-SDH) i cytoplazmatyczną dehydrogenazę l-sorbozony (NAD(P)-SNDH; lub dehydrogenazę l-sorbozony na błonie (PQQ-SNDH). (iii) synteza 2-KLGA przez 2-keto-gluconate i 2,5-diketo-d-gluconate z d-glukozy (iv) konwersja opisana przez Gray’a d-gluconate przez 5-keto-d-gluconate do 2-KLGA

tak częste pękanie naczynek. Witamina C zawarta w najnowszej generacji

Wykorzystanie biotechnologii do produkcji witamin obniża wysokie koszty

kosmetyków wpływa również na poprawienie kolorytu skóry, przez co staje

energii, które muszą być poniesione przy syntezie chemicznej, ogranicza

się ona bardziej gładsza i odświeżona.

również do minimum zużycie agresywnych rozpuszczalników i problem utylizacji substancji odpadowych.

Literatura

Rys. 3. Struktura wit. C (kwas askorbinowy)

Nowoczesna kosmetologia stawia na połączenie w swych preparatach tych dwóch witamin ( C i E ) określanych jako witaminy młodości. Połączenie to jest szczególnie ważne gdyż obie te witaminy mają działanie antyrodnikowe.

Często zwracana jest uwaga na dobre właściwości preparatów oparte na synergicznym działaniu obu witamin w jednym kosmetyku. Zaznaczyć należy również że witaminy te w jednym preparacie uzupełniają się, współpracują i działają na siebie w bardzo dobry sposób.

Widząc coraz bardziej rosnące zapotrzebowanie na witaminy przemysł kosmetyczny opracowuje biotechnologiczne metody produkcji. Procesy biotechnologiczne polegają na zastępowaniu kolejnych etapów chemicznych poprzez mikrobiologiczne biotransformacje produkcji witaminy C.

4/2012

[1] Schlegel H.S.; (2004) „ Mikrobiologia ogólna”.

[2] Z. Libudzisz, K. Kowal, Z. Żakowska ; (2009) „ Mikrobiologia techniczna. Tom II. Mikroorganizmy w biotechnologii, ochronie środowiska i produkcji żywności”.

[3] Bednarski W., Fiedurek J..; (2007) „ Podstawy biotechnologii przemysłowej”.

[4] Brud W.S.; Glinka R.; (2001) „ Technologia kosmetyków”.

[5] Malinka W.; (1999) „ Zarys chemii kosmetycznej”.

[6] DellaPenna D.: A decade of progress in understanding vitamin E synthesis in plants.

J. Plant Physiol., 2005, 162, 729-737.

[7] Ajjawi I., Shintani D.: Engineered plant with elevated vitamin E: a nutraceutical success story. Trends Biotechnol., 2004, 22, 104-107.

[8] Duliński R. (2010) ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość „Biotechnologiczne metody produkcji witamin z wykorzystaniem mikroorganizmów”.

[9] Rocheford T.R., Wong J.C, Egesel C.O., Lambert R.J.: Enhancement of vitamin levels in corn. J. Am. College Nutr., 2002, 21, 191S-198S. [10] Valentin H.E., Qi Q.: Biotechnological production and application of vitamin E: current state and prospects. Appl. Microbiol. Biotechnol., 2005, 68, 436-444.

[11] Sugisawa T., Miyazaki T., Hoshino T.: Microbial production of L-ascorbic acid production of 2-keto-L-gulonic acid from D-sorbitol, L-sorbose, L-gulose and L-sorbosone by Ketogulonicigenium vulgare DSM 4025. Biosci. Biotechnol.

Biochem., 1990, 69, 659-662.

[12] Herbers K.: Vitamin production in transgenic plants. J. Plant. Physiol., 2003, 160, 821-829.

[13] Christoph Bremus, Ute Herrmann, Stephanie Bringer-Meyer, Hermann Sahm “The use of microorganisms in l-ascorbic acid production” Journal of Biotechnology 124 (2006) 196–205.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

kontrola i zapewnienie jakości |

35

Analiza sensoryczna kosmetyków – ogólne zasady, metodyka oraz praktyczne zastosowanie

Maciej Wojciechowski Kierownik Pracowni Badań Sensorycznych JARS Sp. z o.o.

Stale rosnąca konkurencja na rynku kosmetyków powoduje, że wprowadzenie nowego produktu oraz utrzymanie produktu już obecnego, wymaga ze strony producentów nieustannego i ogromnego wysiłku w doskonaleniu jakości ich wyrobów. Bardzo ważnym, skutecznym i niezastąpionym narzędziem do osiągnięcia tego celu jest analiza sensoryczna.

Zgodnie z definicją, analiza sensoryczna jest to dział analityki zajmujący

Dodatkowo warunki fizyczne (takie jak: temperatura, wilgotność względna)

się pomiarem i oceną właściwości (cech jakościowych) produktu za pomocą

panujące podczas realizacji badań są ściśle kontrolowane i monitorowane.

jednego lub kilku zmysłów, przy zachowaniu:

Do metod najczęściej stosowanych podczas analizy sensorycznej

• odpowiednich wymagań dotyczących osób, które je przeprowadzają;

kosmetyków zalicza się:

• standaryzowanych warunków oceny;

• metody różnicowe (dyskryminacyjne);

• odpowiednich metod badawczych.

• metody analizy opisowej.

Jest to analiza komplementarna w stosunku do analiz fizykochemicznych

Metody różnicowe

oraz mikrobiologicznych. Metodami fizykochemicznymi oraz mikrobiologicznymi

Metody te umożliwiają stwierdzenie istotnych różnic, nawet wówczas,

można scharakteryzować właściwości samego produktu, natomiast analiza

gdy są one stosunkowo niewielkie, dzięki zastosowaniu analizy statystycznej

sensoryczna informuje o tym, jak te właściwości są odbierane przez zmysły

wyników odpowiednio dobranej do każdej metody. Negatywny wynik testu

człowieka i jakie wrażenia wywołują.

świadczy o jednolitości oraz stabilności jakościowej produktu. W branży

Szczegółowe wymagania stawiane przed członkami zespołu oceniającego, jak również dotyczące miejsca przeprowadzenia analizy zostały określone w

kosmetycznej największą popularnością cieszy się w tej grupie metoda parzysta oraz metoda trójkątowa.

normach PN-ISO 8586-1:1996 Analiza sensoryczna. Ogólne wytyczne wyboru, szkolenia i monitorowania oceniających. Wybrani oceniający oraz PN-ISO

Metoda parzysta

8589:2010 Analiza sensoryczna. Ogólne wytyczne dotyczące projektowania

Metodę parzystą wykorzystuje się najczęściej w celu określania, czy

pracowni analizy sensorycznej. Zgodnie z wymaganiami powyższych norm,

istnieje różnica pomiędzy próbkami oraz jaki jest kierunek ewentualnej różnicy.

poprawnie wykonana analiza sensoryczna przeprowadzana jest przez

Oceniający otrzymują do oceny zakodowane dwie próbki (próbkę A i próbkę B).

wyselekcjonowaną, przeszkoloną i doświadczoną grupę osób, wchodzących w

Zadaniem oceniającego jest wskazanie próbki wykazującej większe natężenie

skład panelu sensorycznego. Oceny wykonywane są w sposób gwarantujący

badanej cechy np. wskazanie, która z dwóch próbek szamponów do włosów

obiektywizm, powtarzalność i odtwarzalność wyników, zaś pomieszczenie,

jest bardziej gęsta, itp. Seria ocen powinna składać się z kilku par próbek. Pary

w którym odbywa się ocena jest odpowiednio oświetlone i wyposażone.

próbek A i B w serii powinny pojawiać się w jednakowej liczbie kombinacji AB reklama

36 | kontrola i zapewnienie jakości lub BA usytuowanych przypadkowo w całej serii. Statystycznej interpretacji

oraz powierzchniowe badanego produktu. Teksturę ocenia się wykorzystując

wyników dokonuje się na podstawie tabeli istotności różnic, zawartej w normie

do tego celu zmysł czucia (dotyku). Analizując teksturę kosmetyków szczególną

PN-EN ISO 5495:2007 Analiza sensoryczna. Metodologia. Metoda parzysta.

uwagę zwraca się na konsystencję, strukturę, lepkość, sprężystość, adhezyjność, a w przypadku na przykład kremów dodatkowo ocenia się tzw.

Metoda trójkątowa

efekt poduszki – jest to parametr, który określa się poprzez umieszczenie 0,5 ml

W metodzie trójkątowej oceniającym prezentuje się jednocześnie trzy

próbki kremu pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym i następnie poprzez

zakodowane próbki (tzw. triadę). Zadaniem oceniającego jest określenie, które

pocieranie palcami o siebie określa się wyczuwalną ilość kremu. Im więcej

próbki są identyczne oraz wskazanie próbki odmiennej. W przeciwieństwie do

produktu odczuwa się pomiędzy palcami tym silniejszy jest efekt poduszki.

metody parzystej nie podaje się tutaj kierunku różnicy (zadaniem oceniającego jest

Prosta metoda opisowa znajduje swoje zastosowanie między innymi

wyłącznie wskazanie próbki odmiennej). Oceniana seria próbek powinna składać

podczas tworzenia specyfikacji sensorycznej produktu, ale nie tylko. Jest

się z co najmniej sześciu możliwych kombinacji próbek ustawionych przypadkowo

ona bardzo pomocna podczas procesu wyznaczania terminu przydatności

(możliwe kombinacje: ABB, ABA, BAA, BBA, BAB, AAB), tak aby oceniający nie

do użycia (tzw. badania przechowalnicze), jak również podczas weryfikacji

mogli przewidywać wyniku na podstawie sposobu prezentacji próbek. Statystyczna

jakości sensorycznej na zgodność z Polskimi Normami lub Specyfikacją

interpretacja wyników obejmuje stwierdzenie istotności różnic pomiędzy ocenianymi

Techniczną wyrobu. Metoda ta służy również do kontroli stabilności procesu

próbkami na podstawie odpowiednich tabel, zawartych w normie PN-EN ISO

produkcyjnego.

4120:2007 Analiza sensoryczna. Metodologia. Metoda trójkątowa.

Ilościowa metoda opisowa i metoda profilowania sensorycznego

Metody różnicowe są bardzo pomocne w przypadku, kiedy chcemy na

Jest to zaawansowana i kompleksowa analiza sensoryczna dająca

przykład sprawdzić jednolitość partii produkcyjnej lub ocenić wpływ zmiany

możliwość dokładnego określenia jakościowo-ilościowego wizerunku

procesu technologicznego, użytych składników lub dodatków, na jakość

sensorycznego (profilu) badanej próbki. Określona słownie jakość cech

końcową wyrobu gotowego. Ocenia się wówczas próbki z obu partii i na

zapachu, barwy oraz tekstury, kolejność percepcji tych cech, ich intensywność

podstawie uzyskanych wyników można wnioskować, czy próby te różnią się

i wzajemna relacja tworzą unikalną sensoryczną charakterystykę ocenianego

w sposób istotny pomiędzy sobą.

produktu. Zadaniem oceniającego jest zbadanie, a następnie zanotowanie

Metody te można również zastosować w przypadku, kiedy chcemy

na odpowiedniej skali intensywność określonego wrażenia sensorycznego.

uzyskać potwierdzenie, że nasz produkt nie różni się w sposób istotny od

Zwykle do tego typu oceny stosowana jest strukturowana skala liniowa

produktu, będącego liderem na rynku w danej grupie asortymentu. Wnioski wyciągnięte na podstawie uzyskanych wyników są niezwykle ważne i cenne dla producentów kosmetyków przed wprowadzeniem nowego produktu do masowej produkcji.

Metody analizy opisowej Za pomocą tej grupy metod można stworzyć szczegółowy opis sensorycznej jakości produktów.

Metody analizy opisowej wykorzystywane do oceny kosmetyków można podzielić na: • prostą metodę opisową; • ilościową metodę opisową i metodę profilowania

z zakresem od 0 do 10 (patrz Rys.1).

Wyróżnik jakości

Skala

Zapach ziołowy Niewyczuwalny

Bardzo intensywny

Rys. 1.

Przykładowa skala ocen wykorzystywana w ilościowej metodzie opisowej

Wyniki ocen poszczególnych wyróżników są następnie wykorzystywane do stworzenia profilu sensorycznego produktu, czyli tzw. profilogramu (patrz Wykres 1).

Prosta metoda opisowa Zasada tej metody polega na ocenie sensorycznej produktu za pomocą organów zmysłów i jakościowym opisie poszczególnych cech (wyróżników) składających się na ogólną charakterystykę produktu.

W przypadku kosmetyków pierwszym wyróżnikiem poddawanym ocenie jest wygląd ogólny, w tym barwa. Parametr ten ocenia się wzrokowo, ze zwróceniem szczególnej uwagi na kształt wyrobu, jego powierzchnię, gładkość, obecność zanieczyszczeń, zabrudzeń lub uszkodzeń. Zwraca się również uwagę na jednolitość barwy, jej nasycenie, odcień, matowość itp. Kolejnym bardzo ważnym parametrem podczas oceny kosmetyków jest zapach. Podczas analizy zapachu szczególną uwagę zwraca się na jego intensywność, zharmonizowanie oraz zgodność odczuwanego zapachu z zapachem deklarowanym w opisie produktu. Dodatkowo należy odnotować, czy wyczuwalny jest jakikolwiek zapach obcy, nietypowy dla danego asortymentu lub świadczący o jego zepsuciu. Końcowym elementem oceny jest analiza tekstury, na którą składają się cechy mechaniczne, geometryczne

4/2012

Wykres 1. Przykładowy profilogram próbki kremu

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

kontrola i zapewnienie jakości |

Metoda profilowania znajduje swoje zastosowanie między innymi do

Można tutaj dokładnie określić, który z parametrów (ewentualnie) zmienia

badania stabilności produktu po określonym okresie przechowywania.

się po okresie przechowywania i jaka jest wielkość tej zmiany (patrz

37

Wykres 2).

Analizując wyniki przedstawione na wykresie (Wykres 2) można zauważyć, że po okresie przechowywania, w przykładowej próbce kremu, znacząco uległy pogorszeniu dwa parametry – konsystencja oraz jednolitość. Pozostałe parametry nie uległy znaczącej zmianie, więc można je uznać za stabilne w danym okresie przechowywania.

W analogiczny sposób można porównywać między sobą profile sensoryczne próbek, np. można porównać profil sensoryczny naszego wyrobu z profilem wyrobu konkurencji/lidera rynku. Na wykresie zbiorczym można jednoznacznie wskazać, które parametry są na podobnym poziomie, a które różnią się znacząco. Metoda profilowania może służyć również do badania stabilności i kontrolowania procesu produkcyjnego.

Jak widać analiza sensoryczna oferuje bardzo szeroką gamę dostępnych metod, za pomocą których można na różny sposób określić jakość naszego wyrobu. Wybór właściwej metody zależy od celu badania oraz pytania, na które szukamy odpowiedzi. Dokonując wyboru należy Wykres 2.

Przykładowy profilogram badania stabilności kremu po okresie przechowywania

zawsze zastanowić się, która z dostępnych metod odpowie na nasze pytanie w sposób wyczerpujący i dzięki której uzyskamy maksimum niezbędnych dla nas informacji.

reklama

Na styku nauki i technologii

DOŁĄCZ DO KRĘGU LIDERÓW

Szukasz atrakcyjnej lokalizacji dla swojej firmy?

Sosnowiecki Park Naukowo-Technologiczny stwarza idealne warunki do rozwoju. Zapewniając dogodną komunikację, nowoczesną infrastrukturę, zaplecze techniczne oraz wsparcie merytoryczne oraz współpracując z uczelniami i placówkami naukowymi, wspiera transfer wiedzy do biznesu i buduje przewagę konkurencyjną firm. Naszą misją jest stymulowanie rozwoju gospodarczego Sosnowca i województwa śląskiego poprzez przyciąganie, wspieranie i rozwój innowacyjnych przedsiębiorstw, działających w sektorze nowoczesnych technologii. Skorzystaj z preferencyjnej oferty najmu i dołącz do kręgu liderów biznesu.

Preferencyjne warunki najmu Celem parku jest umożliwienie wymiany doświadczeń oraz stymulacja rozwoju partnerskich firm. Jako placówka o konkretnej misji, SPNT proponuje atrakcyjne, nawet 40% ulgi w czynszu oraz szereg udogodnień dla najemców. Sprawdź korzystne warunki najmu na www.spnt.sosnowiec.pl.

Sosnowiecki Park Naukowo-Technologiczny 41-208 Sosnowiec, ul. Wojska Polskiego 8, tel. 32 778 91 00, fax 32 778 91 09 e-mail: spnt@arl.org.pl, www.spnt.sosnowiec.pl

38 | opakowania

Kody QR – zbędny gadżet czy zapowiedź rewolucji w marketingu?

Tomasz Nowacki Karolina Dąbrowska

Niespodziewany początek

Smartfony zmieniły wszystko

Kody QR (ang: Quick Response) zostały wynalezione w 1996

W ciągu ostatnich 3 lat około 500 mln ludzi zaopatrzyło się w smartfony.

roku przez jednego z dostawców koncernu Toyota. Służyć miały

A każdy z nich jest potencjalnie kieszonkowym czytnikiem kodów QR. Aplikacje

do śledzenia losów części samochodowych podczas produkcji

umożliwiające ich odczyt dostępne są na właściwie każdą platformę mobilną

aut. Dlaczego kody kreskowe nie wystarczyły? Kody QR cechuje

– począwszy od systemu Android, przez Windows Phone, IOS po BlackBerry

duża sz ybkość odcz y tu za pomocą ur ządzeń z kamerami

OS oraz Symbian. Największą popularnością cieszą się wśród producentów

oraz możliwość umieszczenia wielu różnych informacji na małym

opakowań oraz w marketingu. Oto kilka przykładowych zastosowań:

obszarze. Z powodzeniem znalazły one zastosowanie w przemyśle,

Wizytówka z kodem QR

jednak prawdziwą popularność przyniosło im coś zupełnie innego.

4/2012

Podstawowy przykład – mało spektakularny, ale spotykany. Nadrukowany na wizytówkę kod QR zawiera dane właściciela wizytówki, po sczytaniu go

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

reklama

ZAKO

ABM SC

Pasja zapachu... telefon automatycznie wykrywa, że w kodzie znajduje się wizytówka. Dzięki temu, po chwili, użytkownik smartfona dostaje pytanie czy chce w pamięci telefonu zapisać nową wizytówkę.

Filmy instruktażowe do produktów W podobny sposób można zainteresować klienta oglądającego foremkę do lasagni. Kod QR, z linkiem do filmu ukazującego przepis kulinarny tej potrawy, daje mu szansę pogłębienia swojej interakcji z produktem bezpośrednio w punkcie sprzedaży. Całkiem prawdopodobne, że klient kupi jeszcze bazylię i sos beszamelowy. Inny przykład – olejek do masażu z kodem QR do filmiku pokazującego zalety masażu balijskiego (kupony podarunkowe można nabyć on-line).

Kupony rabatowe za dokonane zakupy Klient bierze do ręki produkt z półki sklepowej, czyta warunki promocji umieszczone na etykiecie, skanuje kod QR, po czym przenosi się na specjalną, mobilną stronę internetową. Wpisuje swoje dane i otrzymuje e-mailem kupon promocyjny, skanuje go przy kasie, otrzymując rabat w punkcie sprzedaży!

Informacje geograficzne o sprzedaży Drukując na naszym opakowaniu kolejne numery partii opakowań, zawarte w kodzie QR, możemy zidentyfikować sklep z którego rejestruje się POTENCJALNY klient (wiemy która partia produkcyjna komu została sprzedana). Wiemy o tym gdy klienta ZAINTERESOWAŁ nasz produkt lub akcja promocyjna, może go kupić w przyszłości – chociaż niekoniecznie dziś. Możemy do takiego klienta skierować spersonalizowaną promocję.

Dzięki temu można nagradzać dystrybutorów, którzy najlepiej eksponują produkty lub motywować te punkty sprzedaży w których ilość rejestracji użytkowników jest najmniejsza.

Reklama Nikt nie ma wątpliwości jak szybko rośnie znaczenie reklamy internetowej. Niestety, jej koszty rosną jeszcze szybciej. Baner reklamowy, w weekend, na jednym z najczęściej odwiedzanych portali internetowych

Oferujemy: • bioaktywne surowce kosmetyczne • ekstrakty ziołowe • usługi produkcyjne oraz konfekcyjne • opracowywanie nowych wyrobów kosmetycznych • doradztwo techniczno-technologiczne • produkcja kontraktowa Szeroka oferta produkcyjno-usługowa: • produkcja i konfekcja na zlecenie • opracowywanie receptur wyrobów kosmetycznych • opracowywanie i produkcja substancji biologicznie aktywnych • produkcja surowców kosmetycznych: surowce mikrokapsułkowane surowce liposomowe i ziołowo-liposomowe surowce specjalnego przeznaczenia surowce ziołowe (ekstrakty proste i złożone): - antycellulitis - naczyniowy - nawilżający - regenerujący - tonizujący - ujędrniający - wyszczuplający - zmiękczający • oferta produkcyjna wyrobów kosmetycznych:

kremy kosmetyczne preparaty pod oczy balsamy do pielęgnacji ciała maseczki do twarzy i szyi mleczka i śmietanki kosmetyczne emulsje do pielęgnacji rąk i nóg szampony do mycia włosów odżywki do włosów żele do mycia i pielęgnacji ciała i wiele innych Serdecznie zapraszamy do współpracy! zespół ZAKO ABM SC

ZAKO

ABM SC

Siedziba: ul. II Armii Wojska Polskiego 71 02 - 495 Warszawa Zakład produkcyjny: ul. Wspólna 39 05 - 090 Janki e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

biuro@zakoabm.pl www.zakoabm.pl

40 | opakowania

to koszt kilkuset tysięcy złotych. Wykorzystanie do tego celu opakowań własnych

Pierwsze kroki z kodami QR:

produktów, eksponowanych na półce sklepowej, może być znacznie tańszą metodą przyciągnięcia klienta na własna stronę internetową. Na opakowaniu

Strony umożliwiające generowanie kodów:

czipsów można wydrukować kod pozwalający ściągnąć darmową grę napisana

•

http://qrcode.kaywa.com/

z okazji kolejnej części Avatara itd.

•

http://goqr.me/

•

http://pl.qr-code-generator.com/

Wirtualny sklep Sieć sklepów Tesco, w Korei, zdecydowało się na uruchomienie wirtualnych sklepów w przestrzeni miejskiej. Projekt polega na umieszczeniu na

Strona pozwalająca na samodzielne zmiany graficzne kodów QR:

stacjach metra podświetlanych zdjęć półek sklepowych, umieszczając

•

http://www.qrhacker.com/

pod każdym produktem kod QR.

Stworzenie niebanalnego kodu QR Generowanie kodów QR Możliwość generowania kodów QR daje wiele bezpłatnych aplikacji.

Pozwalają one wybrać typ danych, który ma być przenoszony przez kod oraz wypełnić go treścią. Dodatkowo, część z nich umożliwia wprowadzenie prostych, lecz efektownych zmian powstałego znaku graficznego.

Przejście w trzeci wymiar Nie tylko czarno białe kwadraty

Kody QR są coraz częściej stosowanym narzędziem w marketingu,

W celach marketingowych stosowane są coraz bardziej urozmaicone

zwłaszcza na rynkach azjatyckich i amerykańskich. Aby pozyskać

graficznie wersje kodów QR. Do prostych ingerencji barwnych, bądź

zainteresowanie potencjalnego klienta twórcy kampanii reklamowych

wprowadzenia zdjęcia bazowego można wykorzystać darmowe aplikacje.

prześcigają się w wymyślaniu coraz to nowszych metod zaciekawienia

Jest to możliwe, ponieważ podczas odczytu najważniejszy jest nie sam kolor

odbiorcy. Jedna z sieci sklepów w celu zwiększenia sprzedaży w porze

pól, lecz kontrast między polem „pełnym” i „pustym”. Dodatkowo, możliwe jest

lanczu, stworzyła trójwymiarowe rzeźby, które jedynie w określonej porze

także zaokrąglenie bądź zastosowanie innych delikatnych deformacji kształtu.

dnia, za sprawą naturalnego oświetlenia, stają się kodami QR.

Aplikacje umożliwiające urozmaicenie graficzne kodu QR często oferują także usługę kontroli znaku. Można dzięki niej sprawdzić czy ozdobiony znak wciąż

Sekrety technologii kodów QR

jest czytelny, czy też może sprawiać kłopoty standardowym programom

Kody QR – metoda zapisu

dekodującym.

Idea przekazywania informacji za pomocą binarnego kodu znana

W celu zaprojektowania kodu mającego przyciągnąć uwagę warto

jest ludziom od zarania dziejów. Wykorzystują ją m.in. alfabety Morse’a

rozważyć współpracę z grafikiem komputerowym. Umożliwi to wyróżnienie

i Braille’a, czy sygnały dymne indian. Prosta kombinacja czarno-białych pól

znaku firmy na tle innych produktów. Dzięki rozmaitym zabiegom

umożliwia zapisanie pożądanych informacji w postaci kodu QR, podobnie jak

na kodzie QR, możliwe jest łatwiejsze rozpoznanie marki – np. za pomocą

w przypadku danych zapisywanych na nośniki cyfrowe.

charakterystycznych, kolorowych akcentów, bądź nawiązań do logo.

Stosowane kilka lat temu płyty CD zastąpione są już w dużej mierze

Łatwość stosowania technologii QR sprawia, że możliwe jest

technologią DVD oraz Blu-Ray. Do zapisu wykorzystują lasery o coraz większej

zainteresowanie i przyciągnięcie ogromnej rzeszy konsumentów. Dzięki

dokładności, a ich pojemność i tak powoli zaczyna być niewystarczająca dla

pomysłowym technikom marketingowym może ona przynieść sukces firmie

normalnych użytkowników. Jak więc można zawrzeć niezbędne informacje

i zapewnić doskonałą reklamę.

na niewielkim kawałku czarno-białej grafiki?

Tajemnica kodów QR kryje się w przechowywaniu nie samej informacji, lecz adresu pod którym możemy ją znaleźć. Na znaku o stosunkowo niewielkiej rozdzielczości możliwe jest zawarcie dość znaczącej ilości danych. Już przy wymiarach 5×5 otrzymujemy ponad trzydzieści milionów możliwych kombinacji.

Wraz z rozwojem techniki miniaturyzacji, coraz mniejsze aparaty umożliwiają wykonywanie zdjęć z coraz większą rozdzielczością. Dzięki temu kody QR mogą zawierać coraz więcej pól, a co za tym idzie – więcej różnych informacji. Obecnie poza zapisywaniem linków do konkretnych stron internetowych kody te mogą kryć zwykły tekst, który wyświetli się bezpośrednio w telefonie użytkownika, bez konieczności łączenia z Internetem, a także numer telefonu, e-mail, bądź wizytówka umożliwiająca automatyczne dodanie

4/2012

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

opakowania | 41

kontaktu do książki adresowej w telefonie. Możliwe jest również zapisanie

Możliwość prawidłowego odczytu

wiadomości SMS wraz z numerem pod jaki ma zostać wysłany – dzięki temu

nawet po uszkodzeniu nośnika

użytkownik może przesłać taką wiadomość tekstową przy pomocy jednego

Techniki kodowania oraz odczytu znaków, pozwalają obecnie

kliknięcia – może uprościć to zorganizowanie konkursu – im prostsze zasady

na prawidłowe odczytanie symbolu nawet gdy odbiorca, w pośpiechu,

tym więcej potencjalnych uczestników.

nie uchwyci całego znaku, bądź opakowanie zawierające kod ulegnie częściowemu zniszczeniu. Wyciśnięta do połowy tubka po paście

Jak odczytywane są kody QR?

do zębów wciąż może w prosty i szybki sposób kierować użytkownika

Istnieje wiele standardów określających sposób odczytu i zapisu kodów

na stronę producenta. Za sprawą zastosowania kodów korekcyjnych może

QR. Kod binarny nie jest jedyną metodą zapisu danych na kodach QR.

zostać przywrócone nawet do 30% informacji. Wartość ta zależy od typu

O formacie w jakim zapisana jest informacja mówi czterobitowy wskaźnik.

zastosowanej korekcji błędów oraz ilości przeznaczonego na nią miejsca.

Informuje on, czy dane zapisane są w postaci numerycznej, alfanumerycznej

Wzrost stopnia ochrony wiąże się bezpośrednio z zagarnięciem części

czy bajtowej.

przestrzeni na potrzeby zabezpieczenia informacji.

W celu poprawnego pozycjonowania kodu w obrębie całego obrazka,

Wyróżniamy cztery poziomy korekcji i odzyskiwania danych, bazujące

część pól została wyodrębniona i służy do kalibracji procesu odczytu. Tworzą

na algorytmie Reeda-Solomona. Poziom L daje niski poziom ochrony – po jego

tak zwane wzory pozycji. Mają one postać trzech kwadratów znajdujących

zastosowaniu możliwe jest odzyskanie 7% informacji. Poziom M umożliwia

się w rogach grafiki. Dodatkowo, umieszcza się na niej także jeden, mniejszy

odzyskanie 15%, zaś Q 25% uszkodzonych danych. Najwyższy stosowany

kwadrat – wzór orientacji. Dzięki niemu obrazek zostanie odczytany

poziom ochrony – H umożliwia prawidłowe odczytanie kody nawet wtedy,

prawidłowo, bez względu na orientację zdjęcia. Ponadto, wzory synchronizacji

gdy jest on uszkodzony w 30 procentach.

(ciągi naprzemiennie kolorowanych pól, tworzące dwie linie pomiędzy wzorami pozycji) pozwalają na łatwiejsze rozpoznanie rozdzielczości kodu.

Niekiedy stosowane są zabiegi ingerujące bezpośrednio w kod QRwstawianie logo, bądź nazwy firmy. Z założenia przesłaniają one część kodu, która może zostać odtworzona, za sprawą zastosowania mechanizmu korekcji błędów.

Warto zapamiętać Kody QR nie zmieniają nic, można przecież wpisać ręcznie wizytówkę do telefonu, adres strony WWW itd. Można, tylko wygodniej jest zeskanować kod.

W czerwcu 2011 w Stanach Zjednoczonych odczytano 14 milionów kodów QR – 43% w punktach sprzedaży, 34% w domach. Większość odczytujących była pomiędzy 28, a 34 rokiem życia. W Polsce te liczby będą odpowiednio mniejsze, jednak taka metoda komunikacji może okazać się bardzo skuteczna przy wielu produktach przeznaczonych dla tej grupy ludzi.

Kody QR pozwalają na natychmiastowe zainteresowanie klienta produktem/usługą, zaangażowanie go na stronie WWW, przekazanie mu kodów rabatowych, czy pozyskanie jego danych osobowych.

Kody QR nie zmieniają nic, można przecież wpisać ręcznie wizytówkę do telefonu, adres strony www, itd. Można, tylko wygodniej jest zeskanować kod.

Dzięki temu właściciel marki może nawiązać osobisty kontakt z klientem.

Rejestracja na stronie właściciela marki jest bardziej prawdopodobna z telefonu komórkowego w sklepie, pod wpływem impulsu, niż potem z komputera stacjonarnego.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

4/2012

42 36 | opakowania

Czy możesz powierzyć stworzenie wizerunku swojego produktu w obce ręce A jeśli tak, to w jakim zakresie?

Agata Kuźniarowska Anna Sobierajska Studio Leon

Oto kilka porad, które warto wziąć pod uwagę w procesie tworzenia produktu.

Słowo proces zostało użyte celowo, ponieważ produkt powstaje

Tu pada jeszcze kilka szczegółów dotyczących nazwy, aktywnych

etapowo. Za każdy etap odpowiedzialny jest ktoś inny, a co więcej,

składników i klient znika na inne spotkanie. Ot i cały brief. Zapadła

każdy z tych etapów wpływa na sukces lub niepowodzenie następnych.

cisza, a po pięciu minutach przybrała na sile, o ile to w ogóle możliwe.

Przekłada się to na efekt końcowy.

Zostało tylko jedno słowo:

wyzwanie . No i jeszcze

standard. Wydawałoby się, że jedno przeszkadza drugiemu.

Zacznijmy jednak od krótkiej opowiastki: Przychodzi producent do projektanta, przynosi swój produkt i mówi: mam dla was wyzwanie projektowe, zaprojektujcie mi super opakowanie na ten oto krem.

Oczekuję, że projekt tego produktu: - będzie niebanalny, będzie wyróżniał się na półce wśród konkurencji, - będzie zwracał uwagę, - zapadał w pamięć, - stworzy dobry wizerunek produktu - i najważniejsze, że mój produkt będzie się rozchodził jak świeże bułeczki! Ma się sprzedawać.

Dodatkowo:

- musimy zabezpieczyć towar podczas transportu, - musimy skorzystać ze standardowych rozwiązań - mamy producenta pojemników i opakowań i coś wybierzemy, - projekt musi być gotowy za 3 dni, co najmniej 3 wersje.

A i jeszcze będziecie mnie pytać o grupę docelową, jestem przygotowany: kobiety w wieku 20-60 lat i ich dzieci, mężowie, narzeczeni, bo to krem rodzinny.

4/2012

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

43 opakowania opakowania | 37

Reasumując: mamy konkretne wskazówki, dodajemy do tego dobry design i projektowanie wydaje się naprawdę łatwe i każdy czuje, że bez problemu mógłby zaprojektować krem rodzinny.

Czy na pewno tak jest? Czy na pewno jest to

łatwe?

Niestety często wpadamy w pułapki łatwości i grzeszymy, zarówno projektanci jak i producenci i stąd wynika zasada nadrzędna: nie grzesz przy projektowaniu i nie daj grzeszyć producentowi, bo to przełoży się na jakość projektu, a w efekcie na sprzedaż.

W przypadku niepowodzenia wina będzie przypisywana projektantowi. Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że opakowanie to

błędy, niedoróbki i przypadkowość.

narzędzie sprzedaży i nie może być tu miejsca na

stworzenie czegoś super (opakowania niebanalnego, wyróżniającego się, nowego, świeżego)– tak jak było założone w briefie.

nie zakładaj, że WIESZ WSZYSTKO

Powielanie lub naśladowanie, to zaprzeczenie kreatywności i inno-

Przekonanie o swoim idealnym guście, intuicji, wyczuciu i wiedzy na

Ostatecznie decyzja należy do ciebie, ale cieszmy się tym co robimy,

temat oczekiwań i gustów potencjalnych klientów, to kierunek w ślepą

skoro tworzymy coś nowego. Na tym etapie wymiana oczekiwań

uliczkę. Każdy ma w sobie wewnętrznego artystę, grafika i dobrze

i wiedzy jest bardzo pożądana.

wacyjności. Podyskutuj z projektantem, posłuchaj jego podpowiedzi.

wie co jest dobre, a co złe, co jest ładne, a co nie. To najczęstsza pułapka, w którą bardzo łatwo można wpaść i niestety większość w nią wpada. Dotyczy to zarówno początkujących, jak i doświadczonych przedsiębiorców i projektantów.

Wydawało nam się, że taka reklama czy takie opakowanie będzie odpowiednie, bo bardzo nam się podobało, ale okazało się, że produkt nie sprzedaje się tak jak powinien, jest nierozpoznawany,

właściwe SZYFROWANIE

INFORMACJI

Niby wiemy, że opakowanie czy reklama to forma komunikacji

klient nie wie o co chodzi.

między produktem, a klientem, która na dodatek posługuje się swoim własnym szyfrem, ale jeśli rzecz dotyczy naszego produktu jesteśmy przekonani, że to tylko takie wymysły psychologów lub ludzi od marketingu. Uważamy, że to nieprawda. No cóż, fakty są

dobra WSPÓŁPRACA Projekty graficzne opakowania to tak naprawdę etapy końcowe,

takie, że to prawda. Przygotuj dobrą komunikację, która ma się znaleźć na opakowaniu. Jeśli nie do końca jesteś pewny podyskutuj z projektantem, wykorzystaj jego kreatywność.

choć jedne z najważniejszych. Nikt nie ma wiedzy absolutnej, a jak pokazuje doświadczenie, najlepsze efekty daje praca zespołowa.

Kiedy masz już dobry brief, wiesz jakiego chcesz produktu, to teraz omówmy jak ma wyglądać. Projektant jest od kreatywności, która jest poparta jego talentem, doświadczeniem i znajomością rynku,

ostrożnie z EKSPERYMENTAMI

zwłaszcza na płaszczyźnie designu. Uwierz w wiedzę swojego

Mój szwagier ma Corela... Wydawałoby się, że to stare cza-

projektanta i wymień się z nim wiedzą jaką posiadasz z zakresu

sy, które dawno przeminęły, ale niestety wciąż spotykamy

np. sprzedaży, czy „półki” w którą celujesz. To pozwoli wam na

szwagrów, dziewczyny, narzeczonych, bratanków, którzy mają Corela, albo nawet Photoshopa i spokojnie mogą zapro -

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

4/2012

44 38 | opakowania

jektować tę reklamę lub to opakowanie za 1/4 ceny, którą podało studio projektowe lub projektant. Zdarzają się perły, a nawet diamenty wśród projektantów, ale występują równie rzadko jak w przyrodzie. Oddaj się w ręce specjalistów, chyba, że stać Cię

pozostaw

na eksperymenty i porażki.

DoBRE WRAŻENie - nie osZukuj

Opakowanie tworzy wyobrażenie klienta o produkcie, obiecuje zawartość dlatego nie przesadzajmy z designerskimi sztuczkami, marketingowymi informacjami, wielkością opakowania nieadekwatną

zrób coś pięknego

do zawartości, bo klient poczuje się co najmniej rozczarowany i nie sięgnie po raz drugi po twój produkt. Pozostaw dobre wrażenie.

Kupowanie podszyte jest psychologią, to nie jest TYLKO kupowanie, to sprawianie sobie przyjemności, spełnianie swoich zachcianek, marzeń, to sprawa zaspokojenia różnych potrzeb i oczekiwań.

Kto z nas nie lubi ładnych i oryginalnych opakowań kosmetyków?

Często przy wyborze, oprócz koloru i jakości, to właśnie ładne pudełko decyduje o tym, który produkt wybierzemy. Większość

Wydawało się, że będzie łatwo, a tu tyle o granicze ń.

z nas jest wzrokowcami i nic na to nie poradzimy. Ładne, kolorowe opakowania kosmetyków sprawiają, że zwracamy na nie większą uwagę i chętniej je kupujemy. Luksusowe marki kosmetyczne od

Projektowanie opakowań jak każdy zawód wymaga szczególnych

dawna wykorzystują ten fakt. Nie da się bowiem nie zauważyć, że za

umiejętności, m. in.:

wysoką ceną i jakością tych produktów stoi również piękne i kuszące

doświadczenia,

opakowanie. Lubimy mieć takie produkty nawet jeśli czasem ich cena

wiedzy,

zdaje się nie być tego warta.

pomysłu, talentu oraz poświęcenia odpowiedniej ilości czasu.

Jednak bez dobrej współpracy między producentem, a projektantem wszystko to można wyrzucić do kosza.

zrób

DoBRE WRAŻENie - ZASkoCZ

Projekty oparte na schematach powodują, że produkt upodabnia się do innych produktów, przestaje się wyróżniać, pozostaje niezauważony. Coś co się sprawdziło raz, nie zawsze sprawdzi się po raz kolejny, poza tym powielanie nie ma elementu zaskoczenia i nie tworzy świadomości marki, jest tak naprawdę zaprzeczeniem wizerunku produktu. Może taki produkt się sprzeda, ale jak długie będzie jego życie?

4/2012

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

45 opakowania opakowania | 39

Zatem ostatnią poradą jest:

DOBRA kOmunikAcJA między producentem, a projektantem.

Najpierw trzeba dobrze pomyśleć, żeby dobrze zrobić.

Jak zatem zaprojektować dobre opakowanie?

Jak uzyskać najlepszy efekt i sprawić by wizja firmy została przełożona na projekt?

Najważniejszą sprawą jest przygotowanie dobrego briefu, który uwzględni najważniejsze informacje o produkcie: charakterystykę produktu, opis rynku i konkurencji, dotychczasową reklamę produktu, pożądaną reakcję konsumenta, wskazówki dla projektanta.

Resztę należy zostawić w rękach specjalistów i brać udział w kolejnych etapach powstawania świetnego projektu.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

4/2012

46 | opakowania

Kompatybilność opakowań w przemyśle kosmetycznym Rozpoczynając projektowanie wyrobu kosmetycznego należy rozważyć wiele opakowania jak i czysto technologicznych.

W przypadku tych drugich bardzo istotnym elementem jest prawidłowy

Joanna Morawska Kierownik Działu Technologii i Wdrożeń MPS International Ltd.

aspektów. Zarówno tych marketingowych dotyczących samej masy oraz

2. Testy kompatybilności przeprowadza się zazwyczaj przez okres

dobór opakowania jednostkowego pod kątem:

12 tygodni w podwyższonych temperaturach określonych przez

• Wielkości – pojemności i gramatury

danego producenta. Często są to temperatury 35 oC, 40 oC i 45 oC

• Kształtu

– w zależności od typu masy.

• Rodzaju tworzywa – ewentualnych dodatków.

Kontrola masy: Już na wstępie powinniśmy zastanowić się nad współzależnością tych wszystkich składowych elementów z masą kosmetyczną.

Wzajemne oddziaływanie materiału opakowaniowego i masy zostaną określone na etapie testów kompatybilności.

Badanie kompatybilności polega na sprawdzeniu interakcji: masa/ opakowanie w otoczeniu warunków środowiska.

Podstawową rzeczą jest , aby opakowanie było kompatybilne z masą kosmetyczną.

1. Częstotliwość kontroli zależy od producenta. Jednakże zazwyczaj wykonuje się ją co 2 – 4 tygodnie.

2. Masy wyjęte z cieplarki, po ostudzeniu, należy porównać z tzw. wzorcem, który przechowujemy w analogicznych opakowaniach jednostkowych jak masy testowane, lub w opakowaniach szklanych.

3. Masy powinny być kontrolowane pod kątem wyglądu, lepkości, ewentualnej destabilności, koloru, zapachu, pH itp. Z częstotliwością ustaloną przez laboratorium wewnętrzne.

Materiał opakowaniowy nie może zmieniać składu masy, jej barwy, zapachu, konsystencji itp.

Kontrola opakowania jednostkowego – butelka, słoiczek, tuba, saszetka 1. Częstotliwość kontroli zależy od producenta. Jednakże zazwyczaj

Warunki testów: 1. Istotnym jest, aby próbki kosmetyków były odzwierciedleniem wyrobu

wykonuje się ją co 2 tygodnie.

Parametry podlegające kontroli:

gotowego. Rodzaj opakowania, kształt, tworzywo, gramatura, kolorystyka

• Deformacja – ocena wizualna

powinny być takie jak dla wyrobu finalnego.

• Kolor – ocena wizualna

4/2012

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

opakowania | 47 • Szczelność – metodyka wewnętrzna • Test użytkowy – pęknięcia, zmywalność nadruku • Zapach.

Niewłaściwy dobór opakowania do medium może być m. in. przyczyną powstawania produktów rozkładu.

Za produkt rozkładu uważa się każde zanieczyszczenie powstające w wyniku zmiany chemicznej nowej substancji czynnej w czasie wytwarzania,

Kontrola zamknięć - pompka, nakrętka

magazynowania pod wpływem światła, temperatury, zmiany pH i reakcji

1. Częstotliwość kontroli zależy od producenta. Jednakże zazwyczaj

z materiałem opakowaniowym.

wykonuje się ją co 2 tygodnie.

Tworzywa sztuczne obejmują dużą grupę materiałów, których głównym

Parametry podlegające kontroli:

składnikiem są naturalne lub sztuczne związki wielkocząsteczkowe, zwane

• Wielkość i jakość dozy

polimerami.

• Kontrola mechanizmu – zasychanie masy, zacinanie się, blokowanie mechanizmu dozującego

Tworzywa polimerowe oparte na polimerach naturalnych lub syntetycznych, które w temperaturze stosowania zbliżonej do temperatury pokojowej są

• Zmiany koloru elementów metalowych

ciałami stałymi, dzielimy na cztery podstawowe grupy:

• Funkcjonalność – łatwość dozowania.

• Tworzywa sztuczne • Tworzywa włóknotwórcze

Istotnym elementem jest użycie odpowiedniego materiału do opakowania jednostkowego, który to będzie bezpośrednio stykać się z produktem.

• Tworzywa błonotwórcze • Kauczuki.

Materiał opakowaniowy oraz system jego zamknięcia musi być adekwatny do przewidzianego przechowywania, transportu i stosowania produktu

Najczęściej wykorzystywane są tworzywa sztuczne termoplastyczne

kosmetycznego.

(termoplasty=elastomery). Zaliczyć można do mich m. in.:

Przy wyborze należy uwzględnić:

• Polietylen PE; HD – wysokiej gęstości i LD-niskiej gęstości

• Ochronę przed światłem

• Polipropylen PP

• Prawdopodobieństwo wystąpienia interakcji pomiędzy kosmetykiem

• Poliester PES

a materiałem opakowaniowym • Bezpieczeństwo materiału.

• Poliuretan PU • Poliamid PA reklama

48 | opakowania

• Polistyren PS • Poliakrylonitryl PAN • Polichlorek winylu PCV. Najczęściej stosownymi materiałami do opakowań kosmetycznych są: • Tworzywa sztuczne: PE-HD, PP, PET, PET-G • Szkło.

Zalety tworzyw sztucznych: • Mała gęstość, • Odporność na korozję • Łatwość przetwórstwa.

Wady tworzyw sztucznych: • M ała odporność na wysokie temperatury – możliwość deformacji w podwyższonych temperaturach • Długi czas rozkładu; nie są proekologiczne.

Przykład korozji części metalicznej (pompka) z płynem z NaCl – lewa strona

Do tworzyw sztucznych niejednokrotnie dodawane są składniki modyfikujące tj. napełniacze proszkowe, włókniste, stabilizatory termiczne, stabilizatory promieniowania UV, uniepalniacze, środki antystatyczne, środki spieniające i barwniki.

Każdy z tych dodatków może mieć istotny wpływ na kompatybilność danej masy kosmetycznej z opakowaniem wykonanym z danego typu tworzywa i odwrotnie.

Przykładowe użycie materiałów do opakowań kosmetycznych: • PE-HD – preparaty detergentowe: mydła w płynie, szampony; emulsje • PET G – zaleta: wysoka przeźroczystość; wada: nie nadaje się do wyrobów z dużą zawartością alkoholu etylowego; etanol może powodować rozpuszczanie i pęcznienie tworzywa • PET (opakowania o podwyższonej gramaturze ) – olejki • PP – zmywacze do paznokci • Laminaty – tuby np. 5 warstwowe – pasty do zębów, kremy do rąk, kremy do depilacji, kremy do golenia, peelingi, emulsje, preparaty detergentowe.

Skutki niewłaściwego doboru opakowania i/lub zamknięcia • Korozja – powstanie rdzy; przebarwienia w masie – często przyczyną jest stosowanie pompek wraz ze stalową sprężyną i kulką – z medium zawierającym duże ilości NaCl • Uszkodzenie metalicznych elementów opakowaniowych typu hot/cold stamping – stosowanie niektórych składników aktywnych • Zanik koloru masy – w przypadku opakowań silnie transparentnych

Przykład niewłaściwego doboru gramatury opakowania do medium – lewa strona

bez stabilizatora UV zarówno w masie kosmetycznej i/lub w tworzywie opakowaniowym

Biorąc pod uwagę, w trakcie projektowania kosmetyku, wszelkie poruszone

• P ęcznienie lub zasysanie opakowań na skutek zbyt niskiej lub

aspekty i przeprowadzając właściwie testy kompatybilności zmniejszamy

wysokiej gramatury oraz niewłaściwie dobranego medium do rodzaju

ryzyko powstawania wad produktu podczas wprowadzania go do obrotu

zastosowanego w opakowaniu tworzywa i odwrotnie.

i użytkowania przez konsumenta.

4/2012

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

polski przemysł | 49

Mitochondria w służbie piękna – wkrótce dzięki nowym kosmetykom Oddziałując na mitochondria, centra energetyczne komórek, można skutecznie opóźnić procesy starzenia.

Wyniki wieloletnich badań z zakresu bioenergetyki mitochondriów zostaną wykorzystane do produkcji kosmetyków nowej generacji. Pojawią się one w sprzedaży prawdopodobnie już za kilka lat, dzięki wspólnemu przedsięwzięciu Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego Polskiej Akademii Nauk w Warszawie i firmy Laboratorium Kosmetyczne Dr Irena Eris.

Laboratorium Kosmetyczne Dr Irena Eris połączyło siły z Instytutem Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN w Warszawie. Celem przedsięwzięcia realizowanego we wspólnym konsorcjum badawczo-przemysłowym są innowacyjne kosmetyki, w opracowaniu których zostaną wykorzystane najnowsze badania z zakresu bioenergetyki i biochemii mitochondriów.

Uczestniczące w projekcie grupy badawcze należą do wiodących na świecie w dziedzinie bioenergetyki i biochemii mitochondriów.

Laboratorium Kosmetyczne Dr Irena Eris należy do wiodących firm kosmetycznych w Europie Centralnej. Jest jedynym producentem kosmetyków w Polsce, a także jednym z niewielu nie tylko w Europie, ale i na świecie, posiadającym własne Centrum Naukowo-Badawcze, w którym prowadzone są badania in vitro, in vivo oraz ex vivo. Badania umożliwiają zastosowanie w kosmetykach innowacyjnych składników aktywnych w optymalnych stężeniach źródło: immortalhumans.com

i synergicznie działających kompleksach. „Liczymy, że wykorzystując wiedzę zgromadzoną przez zespoły naukowe naszego instytutu i łącząc ją z doświadczeniem Laboratorium Kosmetycznego Dr Irena Eris , będziemy w stanie w ciągu kilku lat opracować nowatorskie, a co najważniejsze, rzeczywiście skuteczne kosmetyki, o działaniu doskonale udokumentowanym naukowo”, mówi prof. dr hab. Adam Szewczyk, dyrektor Instytutu Nenckiego. „Centrum współpracuje z licznymi placówkami naukowymi w Polsce i na

Centrum Badań i Rozwoju. Na 1140 złożonych wniosków konkursowych projekt

świecie. Wyniki prac są prezentowane na międzynarodowych konferencjach

otrzymał największą liczbę punktów i zdobył pierwsze miejsce w obszarze

i publikowane w czasopismach naukowych, również tych, liczących się na

„Nauki biologiczne, rolnicze, leśne i weterynaryjne”, a trzecie w klasyfikacji

świecie, periodykach naukowych z tzw. listy filadelfijskiej, czyli grupy ustalonej

obejmującej wszystkie dziedziny.

przez Institute for Science Information. W swoim dorobku Centrum firma

Celem badawczym projektu jest identyfikacja i ocena substancji, których

ma liczne, własne zgłoszenia patentowe” mówi dr Irena Eris, założycielka

oddziaływanie z mitochondriami (centrami energetycznymi komórek)

Laboratorium Kosmetycznego Dr Irena Eris oraz Dyrektor Pionu Badań i

wpłynie korzystnie na komórki skóry – spowolni uszkodzenia spowodowane

Rozwoju

stresem oksydacyjnym. Komercyjny cel projektu to wprowadzenie na rynek

Wykorzystując wiedzę zgromadzoną przez zespoły naukowe Centrum

innowacyjnych kosmetyków dermoochronnych. Taki kosmetyk będzie mógł

Naukowo-Badawczego Dr Irena Eris oraz Instytutu Biologii Doświadczalnej

w znacznym stopniu opóźnić proces starzenia się skóry i zminimalizować

w ciągu kilku lat mają szansę powstać nowatorskie, a co najważniejsze,

niekorzystny wpływ czynników zewnętrznych.

skuteczne kosmetyki, o działaniu doskonale udokumentowanym naukowo.

Nowa generacja kosmetyków, bazująca na wnioskach płynących z badań

Na realizację projektu konsorcjum otrzymało dofinansowanie w ramach

podstawowych nad mitochondriami, trafi do sprzedaży prawdopodobnie już

Programu Badań Stosowanych INNOTECH organizowanego przez Narodowe

za kilka lat.

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl

4/2012

artykuł sponsorowany

50 | polski przemysł

Meho Cosmetics

– zaufaj naszemu doświadczeniu!

MEHO COSMETICS

Z roku na rok w branży kosmetycznej zaobserwować można wzrost popularności korzystania z usług producentów kontraktowych.

Polscy producenci kosmetyków, szukając oszczędności, zwracają się w stronę firm posiadających wyspecjalizowaną kadrę pracowniczą, własne laboratoria mikrobiologiczne oraz nowoczesne parki maszynowe, zyskując tym samym produkt gwarantujący satysfakcję Klientów pod względem jakościowym i cenowym.

Do grona producentów kontraktowych należy m.in. Meho Cosmetics, istniejące na rynku Marki Prywatnej od 2005 roku, gwarantujące zarówno szeroki zakres usług jak i wysoką jakość produktów.

rozwoju swojej oferty, firma wprowadziła nową usługę – produkcję oraz konfekcjonowanie wyrobów perfumeryjnych.

Systematyczny udział w szkoleniach pozwalających poszerzać wiedzę

Od początku swojej działalności Meho Cosmetics

i poznawać aktualne trendy kosmetyczne, stale rozwijający się nowoczesny park

posiada certyfikat systemu zarządzania jakością na

maszynowy, produkcja zgodna z Dobrą Praktykę Wytwarzania (GMP) pozwalają

zgodność z normą ISO 9001 w zakresie „Produkcji

Meho Cosmetics nawiązać współpracę z firmami o światowej renomie.

i konfekcji wyrobów kosmetycznych”. W początkowej

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom Klienta, firma oferuje usługi

fazie działalności, firma zajmowała się wyłącznie

na każdym etapie powstawania produktu – od projektu po uzyskanie

produkcją i konfekcją kosmetyki pielęgnacyjnej.

wyrobu gotowego, z możliwością wyboru dogodnego etapu rozpoczęcia

W trzecim kwartale 2011 roku, dążąc do ciągłego

współpracy.

Mechowo 3A, 84-106 Leśniewo, PL, tel.: +48 58 554 10 71, tel./fax: +48 58 554 10 71 w. 122, e-mail: meho@meho.pl, www.meho.pl

Meho Cosmetics oferuje swoim Klientom: • tworzenie receptury nowego kosmetyku • d o b ó r n a j w y ż s ze j j a ko ś c i surowców i rzetelnych dostawców • o p r a c o w a n i e p r o j e k t ó w graficznych opakowań • pomoc w doborze opakowań i ich dostawców • doradztwo technologiczne, prawne, marketingowe

4/2012

• produkcję mas • konfekcjonowanie produktu • transport na terenie kraju • magazynowanie Meho Cosmetics specjalizuje się w produkcji i konfekcji: • kosmetyki pielęgnacyjnej (białej) – balsamy do ciała, – kremy do twarzy na dzień i na noc, – kremy pod oczy, – kremy na szyję i dekolt,

– kremy w żelu przeciw trądzikowi, – kremy do rąk i paznokci, – balsamy do rąk, – żele do stóp, – kremy po goleniu dla mężczyzn, – mleczka do demakijażu, – toniki do twarzy, – żele oczyszczające do twarzy, – peelingi do twarzy, – serum do twarzy,

– Q10 do twarzy, – serum liftingujące do twarzy, – maseczki do twarzy, – masła do ciała.

• kosmetyki dekoracyjnej – Make up • Wyrobów perfumeryjnych – perfumy – wody toaletowe – wody perfumowane – dezodoranty

e-w ydanie do pobrania na:

www.farmacom.com.pl