ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΟ ΤΟΞΟ ΙΤΑΛΙΑΣ Εργασίες που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο των προγραμμάτων
Σαν ηφαίστειο που ξυπνά… στη Μεσόγειο Σαντορίνη - Πομπηία: Μια ηφαιστειακή σχέση ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ: Τα δαχτυλίδια της φωτιάς που υλοποιήθηκαν το σχολικό έτος 2015-2016 στο 3ο ΓΕΛ Γαλατσίου
ΑΙΟΛΙΔΕΣ ΝΗΣΟΙ
Στρόμπολι
Το Στρόμπολι είναι ένα μικρό νησί στο Τυρρηνικό Πέλαγος, στο οποίο βρίσκεται ένα από τα τέσσερα ενεργά ηφαίστεια της Ιταλίας. Πρόκειται για μια από τις οκτώ Αιολίδες Νήσους, ένα ηφαιστειακό τόξο βόρεια της Σικελίας.
Το νησί οφείλει την ύπαρξή του στα υλικά που εναποθέτουν οι εκρήξεις του ηφαιστείου, κατά τη διάρκεια μιας μακραίωνης διαδικασίας που ξεκίνησε πριν από περίπου 160.000 χρόνια και συνεχίζεται αδιάκοπα μέχρι σήμερα. Η τελευταία μεγάλη έκρηξη έλαβε χώρα στις 2 Αυγούστου 2008.
Η πραγματική στρομπόλια δράση χαρακτηρίζεται από μικρές σύντομες εκρήξεις κολλώδους λάβας, όπως συνέβη κατά το παρελθόν με το Στρόμπολι, που εκτινάσσεται μερικές δεκάδες έως εκατοντάδες μέτρα στον αέρα. Οι εκρήξεις αυτές συνήθως δεν παράγουν εκρηκτική στήλη. Εκτοξεύουν σχετικά βασαλτική λάβα από τον πόρο του ηφαιστείου.
Η οικονομική ύφεση που προκλήθηκε εξαιτίας της Ενοποίησης της Ιταλίας, οι συνεχιζόμενες εκρήξεις του ηφαιστείου και οι σεισμοί, καθώς και ο περονόσπορος που τη δεκαετία του '30 έπληξε την πιο κερδοφόρα από τις τοπικές επιχειρήσεις, αυτή του κρασιού, οδήγησαν τους κατοίκους στη μετανάστευση με κύριους προορισμούς την Αυστραλία και την Αμερική, οδηγώντας το νησί σε ερήμωση. Σήμερα βασική πηγή εσόδων, πέρα από την αγροτική παραγωγή που καλύπτει κυρίως τοπικές ανάγκες, είναι ο τουρισμός.
Βουλκάνο
Το Βουλκάνο είναι ένα από τα τέσσερα ενεργά ηφαίστεια της Ιταλίας, φιλοξενώντας πέντε κρατήρες
• Στο νότο βρίσκονται οι
• •
Μόντε Άρια, Μόντε Σαρατσένο και Μόντε Λουτσία. Στο βορρά βρίσκεται το Βουλκανέλο Στο κέντρο του νησιού βρίσκεται ο κώνος Φόσα που φιλοξενεί το Μεγάλο Κρατήρα
Ο κρατήρας με την πιο έντονη πρόσφατη δραστηριότητα είναι ο Μεγάλος - υπολογίζεται ότι μέχρι σήμερα έχει προκαλέσει τουλάχιστον επτά μείζονες εκρήξεις, με τελευταία αυτήν των ετών 1888-1890 που προκάλεσε δεκάδες θανάτους. Η έκρηξη αυτή προσέφερε πολύτιμα στοιχεία στον αυτόπτη μάρτυρα Τζουζέπε Μερκάλι, τα οποία συντέλεσαν στη θεμελίωση της ηφαιστειολογίας ως σύγχρονης επιστήμης
Η Σαλίνα (Salina) είναι ένα μικρό ηφαιστειογενές νησί της νότιας Ιταλίας, ευρισκόμενο στο κέντρο του Αρχιπελάγους των Αιολίδων. Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν Έλληνες της Μεγάλης Ελλάδας το ονόμαζαν ‘Δίδυμη’, λόγω των δύο χαρακτηριστικών κορυφών της. Κατά τους Καρχηδονιακούς Πολέμους κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους. Αυτοί άλλαξαν την ονομασία σε «Σαλίνα» (Αλυκή), λόγω της μεγάλης αλυκής που υπήρχε στην περιοχή Λίνγκουα.
Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί των Αιολιδών και το μόνο που δεν υπάγεται διοικητικά στο Λιπάρι. Αποτελείται από 2 λιμάνια, την Σάντα Μαρία και τη Ρινέλα. Φιλοξενεί 7 χωριά με πληθυσμό λίγων εκατοντάδων κατοίκων το καθένα, τα οποία συγκροτούν 3 δήμους : Λένι (641) , Μάλφα (851) και Σάντα Μαρίνα (808).
Πηγή εσόδων είναι ο τουρισμός , ο οποίος προσελκύεται από τους έξι ‘σβησμένους’ κρατήρες και τις παραλίες. Παράγει γεωργικά προιόντα στις πλαγιές των ηφαιστείων (Κάππαρη, Ελαιόλαδο και ένα χαρακτηριστικό γλυκό σταφύλι της ποικιλίας Μαλβασία.
Το 1981, μεγάλα τμήματα του νησιού ανακηρύχθηκαν φυσικό καταφύγιο με την επίσημη ονομασία Riserva Naturale del Fossa delle Felci e dei Porri. Επίσης, ως τμήμα των Αιολίδων Νήσων η Σαλίνα συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 2000. Παρόλο που το μέγεθός της είναι μικρό, μπορούμε να συναντήσουμε 400 διαφορετικά είδη φυτών.
Λίπαρι ΛΙΠΑΡΙ
Είναι η μεγαλύτερη Αιολίδα Νήσος. Η πρωτεύουσα του νησιού ονομάζεται επίσης Λίπαρι και αποτελεί έδρα του Δήμου Λίπαρι , ο οποίος περιλαμβάνει όλες τις Αιολίδες εκτός από τη νήσο Σαλίνα.
Έχει την μεγάλη τουριστική ανάπτυξη και είναι σημαντικό εμπορικό κέντρο, κυρίως λόγω της εξόρυξης και εξαγωγής της τοπικής ελαφρόπετρας. Τα πολλά αξιοθέατά του, οι όμορφες παραλίες του και το γλυκό κλίμα του χειμώνα - καλοκαίρι, το κατατάσσουν στα ιδανικότερα παραθεριστικά κέντρα.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ Κεντρικό αξιοθέατο του Λίπαρι είναι το κάστρο. Κατά το παρελθόν είχε χρησιμοποιηθεί και ως φυλακή, ενώ σήμερα στεγάζει το αρχαιολογικό μουσείο των Αιολίδων με εκθέματα από το ανθρώπινο και το γεωλογικό παρελθόν των νησιών
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ Η Via Garibaldi, ο πιο πολυσύχναστος δρόμος, με πλήθος από μαγαζιά, καφέ και εστιατόρια
Η πλακόστρωτη πλατεία piazza S. Onofrio.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Η Ελληνορωμαϊκή νεκρόπολη Ντιάνα
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ Εντός του κάστρου βρίσκεται ο καθεδρικός ναός του Αγίου Βαρθολομαίου.
Εκτός της πόλης υπάρχει ένα αρχαίο ελληνικό θέατρο που έχει ανακατασκευαστεί και προσελκύει χιλιάδες τουρίστες .
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Η τοπική οικονομία παραδοσιακά βασιζόταν στην αλιεία, τα αγροτικά προϊόντα και την εξαγωγή ελαφρόπετρας, η οποία αφθονεί στο νησί λόγω της ηφαιστειακής προέλευσής του.
Τις τελευταίες δεκαετίες βασική πηγή πλούτου είναι ο τουρισμός.
Παραλία Acquacalda
Παραλία Canneto
Θερμά λουτρά του Σαν Καλόγερο
ΑΙΤΝΑ Ενεργό ηφαίστειο στις ανατολικές ακτές της Σικελίας, το μεγαλύτερο και υψηλότερο ενεργό ηφαίστειο στην Ευρώπη. Eίναι τρεις φορές μεγαλύτερη από τον Βεζούβιο και ένα από τα πιο ενεργά ηφαίστεια στον κόσμο. Αν και οι εκρήξεις του μπορεί να είναι μερικές φορές πολύ καταστροφικές, γενικά δεν θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνο και χιλιάδες κάτοικοι ζουν στις πλαγιές του ηφαιστείου και τις γύρω περιοχές. Τον Ιούνιο του 2013, η UNESCO ανακοίνωσε την ένταξη της Αίτνας στον κατάλογο με τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Οικονομία και Τουρισμός Λόγω της Αίτνας, το έδαφος της περιοχής είναι εξαιρετικά γόνιμο, πράγμα που το καθιστά κατάλληλο για εκτεταμένες γεωργικές δραστηριότητες. Επίσης, το ηφαίστειο αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους τουριστικούς προορισμούς της Ιταλίας με χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο. Στην Αίτνα έχουν δημιουργηθεί επίσης πολλές εγκαταστάσης για σκι, με πιο διάσημη την “Sapienga”. Τέλος λόγω της ηφαιστειακής δραστηριότητας, υπάρχουν αρκετές ιαματικές πηγές και λουτρά στην γύρω περιοχή.
Προέλευση Ονόματος & Μυθολογία Η ονομασία Αίτνα μπορεί να προέρχεται από την ελληνική λέξη αίθω, που σημαίνει «καίγομαι»
Στην Ελληνική μυθολογία, ο Αίολος είχε φυλακίσει τους ανέμους στις σπηλιές κάτω από την Αίτνα. Ο Γίγαντας Εγκέλαδος καταπλακώθηκε από το όρος Αίτνα και ήταν η αιτία των ηφαιστειακών εκρήξεων. Στη Ρωμαϊκή μυθολογία, ο Βούλκαν, θεός της φωτιάς, είχε το εργαστήριό του κάτω από την Αίτνα.
Γεωλογία – Ιστορικές Εκρήξεις Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην Αίτνα ξεκίνησε περίπου πριν 500.000 χρόνια, με υποθαλάσσιες εκρήξεις κατά μήκος των ακτών της Σικελίας. Πριν 35.000 χρόνια και για μια χρονική περίοδο περίπου 20.000 χρόνων, έλαβαν χώρα μερικές ιδιαίτερα ισχυρές εκρήξεις, στάχτη από τις οποίες είχε φτάσει ακόμα και μέχρι τη Ρώμη, περίπου 800 χιλιόμετρα βόρεια της Αίτνας. Πριν 3.500 χρόνια, μια ηφαιστειακή έκρηξη προκάλεσε μια γιγάντια κατολίσθηση στην ανατολική πλαγιά του βουνού. Η επόμενη κατολίσθηση θα γινόταν μετά από 1500 περίπου χρόνια, δημιουργώντας καλντέρα. Το 396 π.Χ. λέγεται ότι μια έκρηξη της Αίτνας ματαίωσε τα σχέδια των Καρχηδονίων για εισβολή στις Συρακούσες κατά τον Πρώτο Σικελικό Πόλεμο.
16/11/2013 Ξύπνησε ξανά… το ηφαίστειο της Αίτνας! Σύμφωνα με τους παρατηρητές, ξεκίνησε πάλι τις εκρήξεις βγάζοντας γιγάντιους δακτυλίους καπνού, μικρά συντριβάνια λάβας και προκαλώντας μικρές σεισμικές δονήσεις.
Έκρηξη στην Αίτνα το 2014 Το εντυπωσιακό ποτάμι της λάβας πάνω στο χιονισμένο ηφαίστειο αποτελεί ένα πραγματικά εντυπωσιακό θέαμα
Η Αίτνα μετατρέπει τη νύχτα σε μέρα, καθώς η έκρηξη της γεμίζει εντυπωσιακά χρώματα το ουρανό στις ακτές της Σικελίας.
Ένας τεράστιος όγκος καπνού και στάχτης εκτοξεύεται σε ύψος εκατοντάδων μέτρων στον ουρανό και δημιουργεί ένα μοναδικό φαινόμενο, τις ηφαιστειακές αστραπές, που παρατηρούμε μόνο έπειτα από ισχυρές ηφαιστειακές εκρήξεις.
3/12/15 Έκρηξη Αίτνας εν μέσω αστραπών
.
> Με ένα εντυπωσιακό θέαμα συνδυάστηκε η έκρηξη του ηφαιστείου της Αίτνας στις 3 Δεκεμβρίου, καθώς μαζί με τη λάβα, ο ουρανός φωτίστηκε από αστραπές και κεραυνούς. > Οι επιστήμονες αποδίδουν το φαινόμενο σε μία «βρώμικη καταιγίδα», που ξέσπασε όταν κομμάτια από πέτρες, στάχτης και πάγου συγκρούστηκαν, δημιουργώντας στατικό ηλεκτρισμό.
Μέχρι το 79μ.Χ., θεωρούνταν ένα απλό όρος. Ο Στράβων, μάλιστα, λέει ότι το όρος Ουεσούιον (έτσι αποκαλεί τον Βεζούβιο) ήταν σκεπασμένο με ωραίους αγρούς, εκτός από την κορυφή του, που ήταν επίπεδη και μαύρη, βγάζοντας το συμπέρασμα ότι το βουνό είχε πάρει φωτιά και είχε καεί, αλλά η φωτιά έσβησε, επειδή έλειπε το καύσιμο υλικό!
Τη μορφή και τη διαμόρφωση που έχει σήμερα ο Βεζούβιος την πήρε μετά από την έκρηξη του 79 μ.Χ., αν και οι διάφορες εκρήξεις που έγιναν αργότερα προξένησαν μερικές μεταβολές στην όψη του. Έχει τρεις κορυφές: Την Σόμμα βόρεια, ο καθαυτό Βεζούβιος νότια και το Οτταγιάνο ανάμεσά τους. Σήμερα, ο καθαυτό Βεζούβιος έχει περιφέρεια βάσης 45 χιλιόμετρα και η διάμετρος του κρατήρα του είναι 570 μέτρα περίπου. Το ύψος του μεταβάλλεται μετά από κάθε ισχυρή έκρηξη και είναι σήμερα1.180 μέτρα.
Πριν την έκρηξη ο Βεζούβιος απέφερε πολλά χρήματα στην Πομπηία λόγω του εύφορου εδάφους γύρω του. Όμως, αν και το έδαφός του έμοιαζε με παράδεισο, στην πραγματικότητα ήταν ένας εφιάλτης διότι ήταν ένα ενεργό ηφαίστειο, μόνο που οι κάτοικοι δεν το ήξεραν, αφού βρισκόταν σε "ύπνωση.
Η πρώτη έκρηξη του Βεζούβιου σύμφωνα με τους ιστορικούς, που κατάστρεψε ολοκληρωτικά και εξαφάνισε μέσα στις προκλασικές ροές και τις λάβες τρεις μεγάλες πόλεις, την Πομπηία τις Στοίβες και την Ηράκλεια [ή Ηράκλειων], έγινε το 79 μ.Χ Την έκρηξη την περιέγραψε ο Πλίνιος1 ο Νεότερος, που ήταν αυτόπτης μάρτυρας [παρατηρητής από γειτονική πόλη του κόλπου της Νάπολης] της καταστροφής. Άλλες μεγάλες εκρήξεις έγιναν το 1795, το 1872 και το 1906, που προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές και θανάτους πολλών ανθρώπων. Παρόλο τον δεδομένο κίνδυνο που διατρέχουν οι κάτοικοι, η περιοχή γύρω από τον Βεζούβιο είναι και σήμερα πυκνά κατοικημένη, γιατί το ηφαιστειογενές έδαφος στους πρόποδες και τις πλαγιές του βουνού είναι εξαιρετικά εύφορο.
Ο Βεζούβιος είναι μια από τις 770 ανοιχτές «πληγές» της γης ενεργά ηφαίστεια- υπάρχουν άλλα 10.000 ηφαίστεια σβησμένα. Είναι ένα από τα δεκάξι ενεργά ηφαίστεια της Μεσογείου. Η Ελλάδα και η Ιταλία είναι οι μόνες Μεσογειακές χώρες που έχουν ηφαίστεια.
Τις τελευταίες εκατονταετίες ο Βεζούβιος «ξερνάει» την καυτή λάβα του κάθε τριάντα πέντε χρόνια, περίπου. Το όριο έχει συμπληρωθεί και πολλοί πιστεύουν ότι το θηρίο θα ξυπνήσει ξαφνικά. Η περιοχή γύρω από τον κρατήρα έχει αρχίσει να πρασινίζει από τα φυτά. Δίνει την εντύπωση πως «σίγησε» για πάντα. Έτσι, όμως, ήταν και όταν κατέκαψε την Πομπηία.
Η Γαλλίδα ηφαιστειολόγος Κάτια Κόνρα μελετώντας το Βεζούβιο είχε πει ότι η ενέργειά του δεν φθάνει για να ψήσεις ένα αυγό.
Ο πάλαι ποτέ φοβερός και τρομερός Βεζούβιος φαίνεται, όμως, πως «θίχτηκε». Και αυξάνει αργά αλλά σταθερά την ενέργειά του.