businessenergy mag 18 by motori

ΕΦΙΆΛΤΗΣ

Ύφεση σοκ ύψους 35% τον Απρίλιο!

ΔΕΗ

Μέχρι Ιούλιο η τιτλοποίηση 200 εκατ. ευρώ

ΚΛΙΝΙΚΈΣ

Κόπηκαν τα χειρουργεία & πτώση τζίρου 50%

• ΤΕΥΧΟΣ 18 • ΙΟΥΝΙΟΣ 2020 • TIMH: 3 €

ΜΠΛΌΚΟ ΣΤΙΣ ΟΡΈΞΕΙΣ ΕΡΝΤΟΓΆΝ

ΑΟΖ ΕΛΛΆΔΑΣ-ΑΙΓΎΠΤΟΥ ΣΤΗ Ν.Α. ΜΕΣΌΓΕΙΟ Συμφωνία και με την Ιταλία, ο Μητσοτάκης στο Ισραήλ, απομόνωση Τουρκίας

περιεχόμενα

10-13 COSMOTE Προστασία της άγριας πανίδας με τη βοήθεια της τεχνολογίας Σελ. 6 Γιάννης Κανουπάκης Δομημένη πολιτική με άστατο καιρό… Σελ. 8 Μανταλένα Πίου Ο Γεράσιμος Θωμάς, ο Covid-19 και το ΤΑΙΠΕΔ Σελ. 9 ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ο Γιώργος Στάσσης… έβαλε πάλι τη ΔΕΗ στην… πρίζα Σελ. 10 ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ Επισπεύδεται η αναγνώριση ΑΟΖ ανάμεσα σε Ελλάδα και Αίγυπτο Σελ. 14 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Βγαίνουν από τα συρτάρια τα καλά σενάρια για το ελληνικό ΑΕΠ Σελ. 18 ΕΝΕΡΓΕΙΑ Από φέτος το 1/3 των αυτοκινήτων που πωλούνται είναι ηλεκτρικά! Σελ. 22

ΥΓΕΙΑ Νοσούν από την πτώση του τζίρου κατά 50% φέτος Σελ. 26 Αντρέας Μουντράκης Είναι ευκαιρία ή κίνδυνος για την αγορά ενέργειας από φυσικό αέριο η παγκόσμια πανδημία κορωνοϊού; Σελ. 29 ΘΕΜΑ Cash is king και στην… καραντίνα Σελ. 30 Volvo Περιορίζει την τελική ταχύτητα Σελ. 38 Ford Puma Ερχεται στη μικρομεσαία κατηγορία των SUV Σελ. 39 Seat 70 χρόνια στους δρόμους Σελ. 40 EuroNCAP Αυστηρότερα κριτήρια Σελ. 41 Ολυμπιακή Αεροπορία Από τα μεγαλεία του Ωνάση στη χρεοκοπία Σελ. 42

2 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

Press Button Mικρές ειδήσεις και παρασκήνια από τον χώρο της ενέργειας και της οικονομίας Σελ. 44-45

Μηνιαίο περιοδικό για την ενέργεια, την οικομομία, τις επιχειρήσεις. Κυκλοφορεί κάθε 1η του μήνα. Η ψηφιακή έκδοση είναι διαθέσιμη στο site businessenergy.gr ΕΚΔΌΤΗΣ:

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜOTORI ΕΠΕ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΉ ΟΜΆΔΑ:

Γιάννης Κανουπάκης Έφη Καραγεώργου Έλενα Κρίτσαλου Χρήστος Κολώνας Αγγελική Μαρίνου Μανταλένα Πίου Γιάννης Σταυρόπουλος Γιώργος Τριανταφύλλου Έφη Τσιβίκα Χάρης Φλουδόπουλος Τάσος Φραγκούλης Σταύρος Χαρίτος ΣΧΕΔΊΑΣΗ:

Oδυσσέας Μανάκης ΙΔΙΟΚΤΉΤΗΣ:

Εκδόσεις Μotori ΕΠΕ Δημ.Σούτσου 24Α 11521 Αθήνα τηλ: 2106400281 info@businessenergy.gr ΕΚΤΥΠΩΣΗ:

ΚΑΜΠΥΛΗ ΑΕ

editorial

Πάρτε μόνιμα μέτρα για την οικονομία!

«Κ

άνε με σοφό, ο πρωθυπουργός και οι οικονονα σε κάνω μικοί υπουργοί που έχει ορίσει, π λ ο ύ σ ι ο » να αρχίσουν να προσανατολίζολ έ ε ι έ ν α νται σε μόνιμου χαρακτήρα μέτρα. χρήσιμο ελ- Μόνιμου φορολογικού και ασφαληνικό ρητό, που σημαίνει πολύ λιστικού χαρακτήρα. Η μεγάλη απλά ότι η γνώση είναι παντοδυ- εικόνα είναι το 2021 κι έπειτα. ναμία. Και η πρόβλεψη; Κληρο- Το ερώτημα «και πώς τη βγάζουνομικό… χάρισμα! Όταν η κανο- με μέχρι τότε» καλείται να απανικότητα σχεδιάζεται με ορίζοντα ντηθεί στη δυνατότητα εφαρμο15 ημερών, τα περιθώρια επιστρο- γής μέτρων που θα δώσουν ανάφής σε αυτήν, στα σα στην αγορά και προβλέψιμα και ενά- Η μεγάλη εικόνα βεβαίως θα διευκορετα επίπεδα πριν λύνουν τις επιχειρήείναι το 2021 κι από το πρώτο κρούσεις -και το προσωπισμα κορωνοϊού στη έπειτα. Το ερώτημα κό τους- που παραμέχώρα μας, δηλαδή «και πώς τη νουν κλειστές. πριν από το πρώτο βγάζουμε μέχρι δεκαήμερο του περαΗ αγορά της ενέργειτότε» καλείται να σμένου Μαρτίου, είας ή όλες όσες επιαπαντηθεί με μέτρα χειρήσεις και νοικοναι στενά. που θα δώσουν κυριά συνδέονται με Αφενός κοντόφθαλ- ανάσα στην αγορά την ενέργεια κρίνουν μη η προοπτική, αφεως βασικό μόνιμο μέκαι βεβαίως θα τέρου έμπλεη αβετρο το οποίο θα αναβαιοτήτων. Χαρακτη- διευκολύνουν τις κουφίσει τον κλάδο, ριστικό παράδειγμα η επιχειρήσεις . τη μείωση του ενερπτήση των 91 ταξιδιγειακού κόστους. Οι ωτών από την Ντόχα δε επιχειρήσεις προτου Κατάρ στην Αθήκρίνουν ως βέλτιστη να. Αποτέλεσμα, η διακοπή της επιλογή από τη μείωση των φόαεροπορικής σύνδεσης Ελλάδος ρων αυτή καθαυτή, τη μείωση – Κατάρ. Φανταστείτε μόνο κάτι των ασφαλιστικών εισφορών. αντίστοιχο να συμβεί με πτήση Κάτι που αν συμβεί τελικώς, όπως από τη Γερμανία. Η χαριστική διατείνονται οι κυβερνώντες, θα βολή στον τουρισμό θα είναι καταστήσει απόλυτα ανταγωνιολέθρια! στικά τα ελληνικά προϊόντα. Άρα, λοιπόν, ούτε το… βλέποντας και κάνοντας αποτελεί λύση. Αλλά ούτε και το να μην πράττεις είναι το πρέπον και σωστό. Οπότε, το χρήσιμο είναι η κυβέρνηση, 4 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

Οι πολίτες, εργαζόμενοι και νοικοκυριά, τι θέλουν από τη δική τους πλευρά; Τη μείωση ή και κατάργηση της μνημονιακής εισφοράς αλληλεγγύης, αύξηση

των παγίων δόσεων στην Εφορία και μείωση του ΕΝΦΙΑ. Τα μόνιμα μέτρα και το ξεκάθαρο φορολογικό τοπίο είναι αυτό που θα φέρει την κανονικότητα στην αγορά, την ισορροπία στην οικονομία, τις προϋποθέσεις ανάπτυξης από το 2021, την προσέλκυση των επενδύσεων. Πάμε τώρα στο πακέτο των 32 δισ. ευρώ που προτείνει η Κομισιόν και θα διαπραγματευτούν οι ηγέτες της Ευρωζώνης στις 18/6. «Είναι πολύ μακριά» είναι η άποψη των ειδικών, οικονομολόγων και υπουργών και γενικότερα όλων όσων συνομιλεί στο πλαίσιο του ρεπορτάζ το «B.E.». Toν Ιούλιο, τον ερχόμενο μήνα δηλαδή, θα ξεκινήσουν να έρχονται τα κεφάλαια από το SURE που αφορούν στη χρηματοδότηση της εργασίας. Ακόμα δεν έχουν ξεκινήσει οι διαπραγματεύσεις ως προς την κατανομή των ποσών από τα 750 δισ. ευρώ που προτείνει η Ούρσουλα Βαν ντερ Λάιεν. Ο Βορράς προβάλλει αξιώσεις. Ο Ντομπρόβσκις κι άλλοι γραφειοκράτες των Βρυξελλών ομιλούν για επίβλεψη μεταρρυθμίσεων, κάτι που προκαλεί συνειρμούς μνημονίου. Το καλό σενάριο είναι να ξεκινήσει η εκταμίευση των κεφαλαίων ή μέρος αυτών από τον ερχόμενο Οκτώβριο. Όλα τούτα, βεβαίως, υπό την αίρεση να μην έχουμε κάποιο πρόβλημα με τους Τούρκους μέσα στο καλοκαίρι…

publi

Η COSMOTE ΣΥΜΜΕΤΈΧΕΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΌ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΌ ΈΡΓΟ LIFE SAFE-CROSSING

Προστασία της άγριας πανίδας με τη βοήθεια της τεχνολογίας

σπίδα προστασίας για την καφέ αρκούδα και άλλα είδη πανίδας της ΒΔ Ελλάδας, δημιουργεί το ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό έργο LIFE SAFE-CROSSING, στο οποίο συμμετέχει η COSMOTE προσφέροντας προηγμένες τεχνολογικές λύσεις και υποδομές. Το έργο, που υλοποιείται στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και την Ρουμανία, έχει στόχο να μειώσει τις περιβαλλοντικές

επιπτώσεις από τις οδικές υποδομές σε προστατευόμενα είδη, όπως είναι η καφέ αρκούδα, ο λύκος

Στόχος του έργου η προστασία ειδών ζώων υπό εξαφάνιση σε τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας

6 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

και ο ιβηρικός λύγκας και, αξιοποιώντας προηγμένες τεχνολογίες και πρακτικές πρόληψης συγκρούσεων (σύστημα πρόληψης «Σύγκρουσης Οχημάτων Ζώων», εικονικός φράκτης, εφαρμογές νευροεπιστήμης), να μειώσει τον κίνδυνο ατυχημάτων, να αυξήσει την προσοχή των οδηγών και να διευκολύνει τις μετακινήσεις των ζώων, συμβάλλοντας στην προστασία της βιοποικιλότητας.

Στο πλαίσιο της συμμετοχής της στο LIFE SAFE-CROSSING, η COSMOTE έχει αναπτύξει μία ολοκληρωμένη λύση παρακολούθησης και αυτοματοποιημένης επεξεργασίας μεγάλου όγκου δεδομένων, που αφορούν στην κυκλοφορία της πανίδας σε 45 περάσματα κατά μήκος 55 χιλιομέτρων της Εγνατίας Οδού. Η αποτελεσματική παρακολούθηση και καταγραφή

της κίνησης των ζώων, δίνει τη δυνατότητα να πραγματοποιηθούν οι κατάλληλες παρεμβάσεις στα περάσματα (πχ. ενισχύσεις περίφραξης, αφαίρεση φυσικών εμποδίων), προκειμένου να διευκολυνθεί η διέλευση των ζώων και να προστατευτεί η δραστηριότητά τους. Η λύση της COSMOTE περιλαμβάνει ασύρματες (4G) κάμερες χαμηλής κατανάλωσης (τροφοδοτούμενες από φωτοβολταϊκά πάνελ), υποδομή cloud για αποθήκευση δεδομένων (φωτογραφίες, βίντεο, στατιστικά), καθώς και εργαλεία που επιτρέπουν την αυτοματοποιημένη -χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση: • αναγνώριση και κατηγοριοποίηση της άγριας

πανίδας και αποστολή συναγερμών (alerts), με τη χρήση των τεχνολογιών Artificial Intelligence, Machine Learning & Deep Learning, • δημιουργία στατιστικών διέλευσης των ζώων, • οπτικοποίηση των περασμάτων (σε χάρτη), των φωτογραφιών και των στατιστικών. Στα πλεονεκτήματα της τεχνολογικής λύσης, που

Πρωτοποριακή τεχνολογική λύση από το Research & Development (R&D) του Ομίλου ΟΤΕ για την προστασία της βιοποικιλότητας

ανέπτυξε το Research & Development (R&D) του Ομίλου ΟΤΕ, περιλαμβάνονται το χαμηλό κόστος, η ευκολία στην εγκατάσταση, η δυνατότητα χρήσης σε επιπλέον εφαρμογές (π.χ. φυσικής ασφάλειας), η αυτοματοποίηση χειροκίνητων και χρονοβόρων διαδικασιών και η δραστική μείωση των επιτόπιων μεταβάσεων στις θέσεις παρακολούθησης, με αποτέλεσμα σημαντικά περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη. Μέσω των λύσεων του LIFE SAFE-CROSSING στις περιοχές παρέμβασης, εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί μείωση της ταχύτητας των οχημάτων κατά 30%, ενώ η θνησιμότητα των προστατευόμενων ζώων θα μειωθεί

κατά 50% στις τέσσερις χώρες. Στην Ελλάδα, το έργο LIFE SAFE-CROSSING υλοποιείται από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, την Περιβαλλοντική Οργάνωση Καλλιστώ, την ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ, και την COSMOTE. Το έργο συντονίζεται από την Ιταλική εταιρεία συμβούλων AGRISTUDIO, ενώ συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, καθώς και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αποτελούν μέρος της στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης του Ομίλου ΟΤΕ και προϋπόθεση για έναν κόσμο καλύτερο για όλους.

IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 7

Θέση Του Γιάννη Κανουπάκη

Δομημένη πολιτική με άστατο καιρό…

ο «ουδέν κακόν αμιγές καλού» αποτελεί διαχρονική σοφία και όχι παρηγορητική φράση που την ανασύρουμε κατά το δοκούν. Το σαρωτικό δίμηνο του lock down αναθεωρήθηκαν αξίες, αναπροσαρμόσθηκαν διαδικασίες, κοινωνικές συμπεριφορές, ενώ, μπήκαν σε σειρά κάποια πράγματα, ακόμη και με …άχαρο τρόπο. Η τάξη δεν είναι πάντα ευχάριστη, ειδικά όταν «επιβάλλεται» και, μάλιστα, υπό πίεση, ακόμη δε περισσότερο σε εκείνους που εκ πεποιθήσεως ή εκ φύσεως την αρνούνται. Ωστόσο, εξασφαλίζει ένα μίνιμουμ ισορροπίας σε δύσκολες περιόδους για τους λαούς. Μπορούμε, λοιπόν, να αποδώσουμε, -στις παρούσες πρωτόγνωρες συνθήκες- με σχετική αυθάδεια, την κλασική αρχαία ρήση ως θετικό reset στο κρασάρισμα, για να χρησιμοποιήσουμε εύληπτες λέξεις της εποχής. Στην οικονομία, ωστόσο, το «ένα κι ένα κάνουν δύο», δεν αλλάζει ούτε με ευφυλογήματα ούτε καν με δημιουργικές λογιστικές, όταν κατεβαίνουν οι διακόπτες στην παραγωγή. Η Ελλάδα που, ούτως ή άλλως, πάσχει ως προς το παραγωγικό μοντέλο, επηρεάζεται έντονα από τις διεθνείς εξελίξεις και έχει ένα λόγο παραπάνω να ανησυχεί. Για το λόγο αυτό, μετά την συντεταγμένη συμπεριφορά επιστή-

μης-πολιτικής-πολιτών στην αντιμετώπιση της πανδημίας, ο εξίσου δομημένος σχεδιασμός σε πολλούς τομείς και η μεθοδικότητα, αναμένεται να λειτουργήσουν ως καθοριστικοί παράγοντες στο ξεπέρασμα της νέας κρίσης. Με τη βοήθεια των ξένων; Ναι, με τη βοήθεια των ξένων, δεν γίνεται αλλιώς. Όποιος έχει διαφορετική ρεαλιστική προσέγγιση ας την καταθέσει. Ο χρόνος τρέχει και δεν υπάρχει χώρος για αμπελοφιλοσοφίες, καθόσον ένα νέο κύμα του κορωνοϊού ή άλλων δεινών είναι δυνατό να αποβεί μοιραίο… Επί του παρόντος, η Κυβέρνηση έχει ενεργοποιήσει το οικονομικό επιτελείο, όσον αφορά τις προτεραιότητες για την αξιοποίηση του πακέτου των 22,5 δις ευρώ μέσω επιχορηγήσεων και 9,43 δισ. ευρώ μέσω δανεισμού. Μάνα εξ ουρανού για τον Πρωθυπουργό που βλέπει τον Οκτώβριο ως τον κρίσιμο μήνα, αφού τότε θα καταθέσει στην Κομισιόν το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης μαζί με το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2021. Υπό προϋποθέσεις, και, αν δεν συμβούν χειρότερα στην συνέχεια (το περιβάλλον είναι ασταθές, το δίχως άλλο), ίσως και να γιορτάσουμε μια νέα αναγέννηση του έθνους, 200 χρόνια μετά την ελληνική επανάσταση κατά του οθωμανικού ζυγού…

8 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

Η βούληση της κεντρικής εξουσίας είναι να στηριχθούν άμεσα νοικοκυριά και επιχειρήσεις και να μην υπάρξουν καθυστερήσεις σε κάποιες από τις εκταμιεύσεις, οι οποίες γίνεται να ξεκινήσουν από φέτος. Σύμφωνα με τα όσα είπε ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, οι παρεμβάσεις θα εστιαστούν

Επί του παρόντος, η Κυβέρνηση έχει ενεργοποιήσει το οικονομικό επιτελείο, όσον αφορά τις προτεραιότητες για την αξιοποίηση του πακέτου των 22,5 δισ. ευρώ μέσω επιχορηγήσεων και 9,43 δισ. ευρώ μέσω δανεισμού. στην αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού και στην ανάκαμψη της χώρας. Ψηλά στην ατζέντα μπαίνουν, ειδικότερα, διατήρηση της απασχόλησης, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και λήψη μέτρων για την απασχόληση των νέων, ενίσχυση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης, παροχή κεφαλαίων κίνησης και στήριξης για επενδύσεις σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Το μεγάλο στοίχημα, στο μεταξύ, είναι πως θα κυλή-

σει το καλοκαίρι, που αυτή τη φορά θα είναι μικρό καλοκαιράκι αφού, καιρού επιτρέποντος (και εδώ έχουμε αστάθεια, διότι μετά τον απρόβλεπτο μίνι καύσωνα στα μέσα Μαίου, ήρθαν μπόρες και κρύο…), η τουριστική σεζόν δεν θα είναι πάνω από 70 ημέρες κι αυτή με αρκετές δυσκολίες, όσον αφορά την τήρηση των στενάχωρων πλην απαραίτητων μέτρων (μάσκες, γάντια, απολυμάνσεις, αποστάσεις κλπ). Το σχέδιο του Χάρη Θεοχάρη, Restart Tourism, μένει να αποδειχθεί αν θα είναι αποτελεσματικό και αν θα έχει τύχη… Παράλληλα, εν αναμονή των επενδύσεων (…αργούν πολύ) και των προγραμματισμένων αποκρατικοποιήσεων στον τομέα της ενέργειας πρωτίστως, σημαντικό ρόλο στην όλη προσπάθεια για ανάκαμψη παίζουν τα ποικίλα ενεργειακά/περιβαλλοντικά project, αφού διαμορφώνουν αδιαμφισβήτητο κλίμα προόδου. Η προώθηση της ηλεκτροκίνησης - επιτέλους- , έχει ως στόχο, όπως δήλωσε ο Υπουργός ΠΕΝ, Κωστής Χατζηδάκης, όχι απλά και μόνο να περάσουμε σε μια νέα εποχή αλλά να δημιουργηθούν και θέσεις εργασίας στην Ελλάδα, να υπάρχει και προστιθέμενη αξία για τη χώρα μας σε αυτή την πολιτική, όχι μόνο στο περιβαλλοντικό, αλλά και στο αναπτυξιακό επίπεδο.

Θέση Της Μανταλένας Πίου

Covid-19 και ΤΑΙΠΕΔ Η παράταση των οικοδομικών αδειών, αυτών που είναι εκκρεμείς μέχρι τα τέλη του 2022 για την ολοκλήρωση της κατασκευής, έχει την ίδια ώρα, στόχο να μην υπάρχουν προβλήματα με την κατασκευή των επιμέρους κτηρίων, ώστε να ανασάνει η αγορά. Βεβαίως, προγραμματίζεται και η διενέργεια τρίτου κύκλου του προγράμματος «Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον», το φθινόπωρο, σε συνεννόηση με το υπουργείο Ανάπτυξης, που θα φθάνει τα 350 εκατ. ευρώ -με Χατζηδάκη ξεκίνησε το όλο πρόγραμμα το 2009, με Χατζηδάκη ολοκληρώνεται και ασφαλώς εντάσσεται στη γενικότερη ενεργειακή και περιβαλλοντικής πολιτική, με «πράσινο» πρόσημο. Δίπλα στα παραπάνω, μάχη για να διατηρήσουν τη δυναμική που έχουν αποκτήσει στις διεθνείς αγορές δίνουν οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις, μέσα σε ένα αβέβαιο και εξαιρετικά δυσμενές περιβάλλον. Όπως τονίζει η Πρόεδρος του ΠΣΕ, Χριστίνα Σακελλαρίδη, η επέλαση της πανδημίας ανέτρεψε πλήρως το σκηνικό στην παγκόσμια οικονομία και αναπόφευκτα επηρεάζει και τη ζήτηση για τα ελληνικά προϊόντα. Παρ’ όλα αυτά, οι ελληνικές εξαγωγές στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους άντεξαν τις πιέσεις, αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά ότι αποτελούν βασικό πυλώνα ανάπτυξης.

Covid-19 έβαλε τη σφραγίδα του και στις ιδιωτικοποιήσεις. Παρά την αρχική επιθυμία της κυβέρνησης να προχωρήσει το πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων, η νέα πραγματικότητα που έφερε η πανδημία είναι φανερό ότι βάζει φρένο σε πολλά από τα σχέδια των εν δυνάμει επενδυτών και κατ’ επέκταση και των πωλητών. Τόσο ο υφυπουργός Ενέργειας Γεράσιμος Θωμάς όσο και στελέχη της διοίκησης του ΤΑΙΠΕΔ έχουν αφήσει με δηλώσεις τους να εννοηθεί ότι εκ των πραγμάτων το πρόγραμμα δεν θα τρέξει με τους ρυθμούς που θα ήθελαν και ότι κάποια από τα πρότζεκτ αναγκαστικά θα μείνουν πίσω. Στην παρούσα φάση από τον ενεργειακό τομέα, στην προμετωπίδα των ιδιωτικοποιήσεων παραμένουν τα δίκτυα, με πρώτη τη ΔΕΠΑ Υποδομών, τα οποία θεωρείται ότι πλήττονται λιγότερο λόγω του εγγυημένου ρυθμιζόμενου εσόδου τους. Η ΔΕΠΑ Εμπορίας, τα ΕΛΠΕ και άλλες εταιρείες, πιο εκτεθειμένες στις αξίες της αγοράς, μετατίθενται για αργότερα.Αλλά ακόμα και για τις εταιρείες με ρυθμιζόμενο έσοδο, αυτό από μόνο του δεν αρκεί για να εγγυηθεί και ένα ικανοποιητικό τίμημα. Αρκετοί από τους υποψήφιους επενδυτές μπορεί να βρίσκονται και οι ίδιοι κάτω από την πίεση των αβεβαιοτήτων που δημιούργησε η πανδημία, πράγμα που ενδεχομένως να επηρεάσει τις όποιες προσφορές. Το σήμα της επιστροφής στην κανονικότητα, το ΤΑΙΠΕΔ επιχειρεί να το δώσει με τη shorl list για τη ΔΕΠΑ Υποδομών. Ήδη, κάποιοι από τους καταρχήν ενδιαφερόμενους κα κυρίως από τα funds, φάνηκαν να αποχωρούν, λόγω της οικονομικής κατάστασης που δημιουργήθηκε από την πανδημία. Μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας, δηλαδή την κατάθεση των δεσμευτικών προσφορών, οι αβεβαιότητες παραμένουν πολλές και το πιθανότερο είναι ότι θα συνεχίσουν να συνοδεύουν τις όποιες απόπειρες αποκρατικοποίησης τουλάχιστον μέχρι να ξεκαθαρίσει το θολό τοπίο της

οικονομίας και του μεγέθους της ύφεσης, εγχώριας και διεθνούς. Το πρότζεκτ για τη δεύτερη φάση αποκρατικοποίησης του ΑΔΜΗΕ, παρότι άνοιξε ο δρόμος για τη μείωση του ποσοστού του δημοσίου κάτω από το 51% με πρόσφατη νομοθετική παρέμβαση, προς το παρόν φαίνεται να πηγαίνει προς τα πίσω. Από τα πιο βασικά ζητήματα ήταν και παραμένει η θέση της State Grid, της κινεζικής εταιρείας στρατηγικού εταίρου, με μερίδιο 24% στο μετοχικό κεφάλαιο του Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρισμού και οψιόν πρώτης επιλογής, σε περίπτωση περαιτέρω αποκρατικοποίησης. Πριν το lockdown η κινεζική εταιρεία είχε δώσει το «παρών» στην όποια εξέλιξη, η Ε.Ε. είχε διαμηνύσει τις γνωστές της επιφυλάξεις για τις κινεζικές συμμετοχές σε ενεργειακές υποδομές, οπότε το όλο θέμα βρισκόταν υπό διαπραγμάτευση, όταν οι συζητήσεις διακόπηκαν λόγω κορωνοϊού. Το τρίτο δίκτυο που οδεύει προς ιδιωτικοποίηση είναι ο ΔΕΔΔΗΕ, ο Διαχειριστής του Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας, εταιρεία 100% θυγατρική της ΔΕΗ. Πρόσφατα, το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας ηλεκτρισμού ενέκρινε την πρόσληψη της Goldman Sachs ως συμβούλου για την πώληση μεριδίου μειοψηφίας ως 49%, συνοδευόμενο από την εκχώρηση δικαιωμάτων στο μάνατζμεντ. Στόχος είναι η όλη διαδικασία να ξεκινήσει το φθινόπωρο. Το ρυθμιζόμενο εγγυημένο έσοδο, το οποίο μάλιστα με βάση το WACC, τον συντελεστή σταθμισμένης απόδοσης του κεφαλαίου, είναι σχεδόν διπλάσιο απ’ ό,τι στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, και η μονοπωλιακή τους θέση στην αγορά, είναι τα δύο βασικά ατού των τριών προς ιδιωτικοποίηση εταιρειών. Τα δύο αυτά «μονοπωλιακά» πλεονεκτήματα θέτουν, άλλωστε, ψηλά τον πήχη για τα έσοδα από τις εν λόγω αποκρατικοποιήσεις, έσοδα που δεν θα μπορούσαν -ούτε θα πρέπει- να διακυβευτούν μέσα στη δίνη της οικονομικής κρίσης που έφερε η πανδημία. IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 9

ενέργεια

Ο ΓΙΏΡΓΟΣ ΣΤΆΣΣΗΣ…

Έβαλε πάλι τη ΔΕΗ στην… πρίζα • Ιούνιο ή Ιούλιο η πρώτη τιτλοποίηση 200 εκατ. ευρώ • Εκεί που το ταμείο ήταν άδειο πριν από έναν χρόνο, πλέον υπάρχουν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης

10 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

συζήτηση με τους αναλυτές το απόγευμα της 3ης Μαΐου ήταν από τις λίγες φορές που έγινε από τη διοίκηση της Επιχείρησης χωρίς άγχος. Στην τηλεδιάσκεψη ήταν παρών ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού κ. Γ. Στάσσης, απαντώντας ο ίδιος στους αναλυτές και κρατώντας σημειώσεις από τις ερωτήσεις των επαγγελματιών διαχείρισης κεφαλαίων. Το γεγονός ότι τα υψηλά 3μήνου στα οποία έφτασε να διαπραγματεύεται η μετοχή και με δεδομένο ότι ο… ηλεκτρισμός δεν επηρεάζεται από τον κορωνοϊό δίνει την ασφάλεια για να υλοποιήσει αυτά που υποσχέθηκε στην κυβέρνηση και στους μετόχους του. Και τα 182 εκατ. ευρώ EBITDA στο πρώτο 3μηνο δείχνουν ότι ο κ. Στάσσης αρχίζει να βγαίνει αληθινός στην πρόβλεψή του για τα 700 εκατ. ευρώ στο τέλος της χρήσης.

Οι λογαριασμοί Την ίδια ώρα, η διοίκηση της ΔΕΗ πραγματοποιεί επαφές με ξένες τράπεζες για να προχωρήσει το ζήτημα των απλήρωτων λογαριασμών. Βρίσκεται κοντά σε συμφωνία για τις οφειλές 60 ημερών και ένα ποσό της τάξης των 200 εκατ. ευρώ. Εξελίξεις, σύμφωνα με πληροφορίες πάντα, αναμένεται να υπάρξουν μέσα στον τρέχοντα μήνα ή τον Ιούλιο. Για τα ποσά, δηλαδή τις οφειλές άνω των 60 ημερών, η διοίκηση της ΔΕΗ σχεδιάζει να τιτλοποιήσει ποσό κοντά στα 300 εκατ. ευρώ. Το σχέδιο αυτό αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Σημαντική ρευστότητα εξάλλου έχει εξασφαλίσει η ΔΕΗ και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανάπτυξης (EBRD), με την οποία έχει συνάψει δάνειο 1.650 εκατ. ευρώ. Τα κεφάλαια αυτά είναι «παρκαρισμένα» στις τράπεζες και δεν έχει «σηκώσει» ακόμα ούτε σεντ. Θα τα χρησιμοποιήσει η Επιχείρηση, όταν και αν συντρέξει λόγος. Στα καλά νέα και το γεγονός ότι η ΛΑΡΚΟ πλήρωσε και τη δεύτερη δόση IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 11

ενέργεια των οφειλών της προς τη ΔΕΗ, ως αποτέλεσμα της τοποθέτησης εκκαθαριστή.

H εικόνα των αποτελεσμάτων Αυτό που δείχνει η εικόνα των αποτελεσμάτων του α’ τριμήνου είναι πως το πρώτο στοίχημα για την εταιρεία, που ήταν τα θετικά EBITDA, κερδήθηκε. Η ΔΕΗ παρουσίασε επαναλαμβανόμενο EBITDA ύψους €182 εκατ. στο α’ τρίμηνο του 2020 και αύξηση 248,3 εκατ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019, όταν και είχε καταγράψει ζημίες €66,3 εκατ. Η βελτίωση του επαναλαμβανόμενου EBITDA για το α’ τρίμηνο του 2020 οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μείωση των τιμών φυσικού αερίου και στη χαμηλότερη Οριακή Τιμή Συστήματος (ΟΤΣ). Τα αποτελέσματα προ φόρων σε προσαρμοσμένη βάση διαμορφώθηκαν σε ζημίες €36,7 εκατ. έναντι ζημιών €248,5 εκατ. το α’ τρίμηνο 2019, ενώ χωρίς την προσαρμογή καταγράφονται κέρδη προ φόρων ύψους €3,5 εκατ. Παράλληλα, η ΔΕΗ κατέγραψε στο α’ τρίμηνο οριακή κερδοφορία με κέρδη προ φόρων €3,5 εκατ., από ζημίες €248,5 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019. Τα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) του α’ τριμήνου 2020 για το σύνολο του Ομίλου ενισχύθηκαν από την επιστροφή €44,8 εκατ. (ή κατά €48,7 εκατ. συνυπολογίζοντας και τους σχετικούς πιστωτικούς τόκους) λόγω αναθεώρησης του κόστους προμήθειας φυσικού αερίου της ΔΕΠΑ από την BOTAS για τα έτη 2012-2019, μετά την απόφαση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου σχετικά με τη διαφορά μεταξύ των δύο εταιρειών.

Το κρίσιμο ζήτημα Τώρα το κρίσιμο ζήτημα για την εταιρεία είναι να διαμορφώσει τις συνθήκες που θα την οδηγήσουν και μεσοπρόθεσμα σε μια θετική πορεία. Στο πλαίσιο αυτό της μείωσης κόστους αλλά και για την προετοιμασία της εταιρείας για την απολιγνιτοποίηση, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΗ ενέ12 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

κρινε την εθελούσια των 700-1.000 εργαζομένων της στις λιγνιτικές μονάδες. Επίσης, εγκρίθηκε ο δανεισμός των 160 εκατ. ευρώ από την EBRD. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότη-

σης και Ανάπτυξης, που εκδόθηκε στα τέλη Απριλίου με τη θετική ολοκλήρωση της τελικής αξιολόγησης, το εν λόγω δάνειο παρέχεται για τη χρηματοδότηση της εταιρείας σε κεφάλαια κίνησης, λόγω της κρίσης που προκάλεσε στην Ελλάδα ο κορωνοϊός.

- Τη διαθεσιμότητα των Μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. - Tην πορεία των δαπανών (ενεργειακό ισοζύγιο, μισθοδοσία, άλλες δαπάνες κ.λ.π.). - Την πορεία των εσόδων από πώληση ηλεκτρικής ενέργειας και των άλλων λοιπών εσόδων (έσοδα από τη χρήση δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας). - Tην πορεία των αναμενόμενων χρηματικών ροών. - Tην πιθανότητα αθέτησης συμβάσεων εκ μέρους των προμηθευτών (λόγω έκτακτων γεγονότων). - Την πιθανότητα μείωσης της εισπραξιμότητας των λογαριασμών κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. - Tην πιθανότητα αλλαγής του επενδυτικού σχεδίου.

Τα μέτρα περιορισμού

Covid-19 Η πανδημία επηρέασε με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους την πορεία της επιχείρησης, που φαίνεται πως έχει καταφέρει να ελέγξει τις συνέπειες. Αναφορικά με την επίπτωση της πανδημίας η διοίκηση

ανέφερε ότι μελετούσε διαρκώς τυχόν αρνητικές ή θετικές επιπτώσεις που ενδεχομένως να προέκυπταν, προβαίνοντας σε εκτιμήσεις για τα παρακάτω: - Την πορεία της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.

Ήδη, όμως, η ελληνική κυβέρνηση έχει εφαρμόσει μια σταδιακή προσέγγιση για την άρση των μέτρων περιορισμού από τις αρχές Μαΐου 2020, αυξάνοντας τις ελπίδες για ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας εν αναμονή της θερινής περιόδου. Τα εμπορικά καταστήματα λειτουργούν κανονικά, έχουν επιτραπεί οι μετακινήσεις τόσο στην ηπειρωτική όσο και στη νησιωτική Ελλάδα, ενώ την 1η.6.2020 ολοκληρώθηκε και το άνοιγμα όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης. Λόγω του γεγονότος ότι η πλειονότητα των επιπτώσεων προέρχεται κατά κύριο λόγο από τα μέτρα που ελήφθησαν τόσο παγκοσμίως όσο και στην Ελλάδα από τα μέσα Μαρτίου 2020, για τον περιορισμό της εξάπλωσης της πανδημίας και την άμβλυνση των οικονομικών επιπτώσεων σε επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα, έχει επηρεασθεί η λειτουργία του Ομίλου, προκαλώντας καταρχήν βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις στην οικονομική του θέση, τα λειτουργικά του αποτελέσματα και τις χρηματικές του ροές, οι οποίες όμως δεν θα επηρεάσουν σε μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα την υλοποίηση των επιχειρηματικών και επενδυτικών του σχεδίων. IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 13

διπλωματία

ΑΝΑΤΟΛΙΚΉ ΜΕΣΌΓΕΙΟΣ

Επισπεύδεται η αναγνώριση ΑΟΖ ανάμεσα σε Ελλάδα και Αίγυπτο • Σφήνα στις περιοχές που θέλει να δεσμεύσει η Τουρκία για έρευνες ανατολικά της Κρήτης και των Δωδεκανήσων •Προστασία για East Med

14 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

Του Στ. Κ. Χαρίτου

άχη με τον χρόνο δίνει η ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να έρθει σε συμφωνία με την Αίγυπτο για την ανακήρυξη ΑΟΖ. Κάτι που, αν επιτευχθεί, θα βάλει τέλος στα σχέδια της Τουρκίας να προχωρήσει σε έρευνα υδρογονανθράκων ανατολικά της Ρόδου, της Καρπάθου και της Κρήτης. Οι συζητήσεις βρίσκονται σε πολύ προχωρημένο στάδιο, σημειώνουν διπλωματικές πηγές που έχουν γνώση των επαφών ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις. Άλλωστε, τα υπουργεία Εξωτερικών των δύο χωρών είχαν ανοιχτή γραμμή και κατά τη διάρκεια του lockdown το διάστημα του Απριλίου, ενώ διόλου τυχαίο είναι ότι ο πρωθυπουργός κ. Κ. Μητσοτάκης, θέλοντας να προλάβει τυχόν προκλητικές ενέργειες εκ μέρους της Τουρκίας, πραγματοποιεί το πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό για συνάντηση με τον ομόλογό του κ. Μπενζαμίν Νετανιάχου.

Τα κοιτάσματα Σημειωτέον ότι οι περιοχές εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας που «καλοβλέπει» για έρευνες η Τουρκία αποτελούν τη διαδρομή του East Med, τον οποίο θα τροφοδοτούν με φυσικό αέριο τα κοιτάσματα ανοικτά της Αιγύπτου και του Ισραήλ, ενώ θα περνά από την Κύπρο και θα διασχίζει τη Μεσόγειο Θάλασσα ανατολικά μέχρι την Κρήτη και εν συνεχεία θα φτάνει στην Πελοπόννησο, πριν ακολουθήσει τον δρόμο για τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης. Είναι προφανές ότι οι Τούρκοι έχουν μείνει εκτός μοιρασιάς και προς τούτο επιδιώκουν να εκμεταλλευθούν την ΑΟΖ μέσω της αμφιλεγόμενης συμφωνίας που έχουν συνάψει με την κυβέρνηση Σαράζ της Τρίπολης (Λιβύη). Η κινητικότητα στην περιοχή είναι μεγάλη. Άλλωστε, στις αρχές του μήνα ο στρατηγός Χαφτάρ βρέθηκε για επαφές με έναν από τους βασικούς συμμάχους του, τον πρόεδρο Σίσι της Αιγύπτου, στο Κάιρο. Σε κάθε περίπτωση, όπως σημείωσε ο διεθνολόγος και εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 15

διπλωματία κ. Κ. Φίλης «υπάρχουν τρόποι και νομικά μέσα αν χρειαστεί να μη φτάσει η Ελλάδα σε τετελεσμένα γεγονότα με την Τουρκία», τονίζοντας ότι η αναγνώριση ΑΟΖ με μία χώρα, όπως η Αίγυπτος, αποτελεί σοβαρό ενδεχόμενο και προοπτική. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον κ. Φίλη, ορμώμενη και μόνο από το Δίκαιο της Θάλασσας μπορεί να το πράξει. Ο ίδιος σημειώνει ότι οι Τούρκοι δεν επιδιώκουν θεσμό επεισόδιο με την Ελλάδα, γνωρίζοντας ότι ο γείτονάς τους (η χώρα μας) μπορεί να απαντήσει και με σθένος και ισχυρά. Το μόνο που θέλουν, όπως αναφέρει, είναι η χώρα μας να καθίσει στο ίδιο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Οι Γάλλοι Ο διεθνολόγος παρατηρεί δε ότι εδώ και 13 μήνες οι Τούρκοι βρίσκονται παρανόμως στην Κυπριακή ΑΟΖ, πλην όμως, υποχωρούν, όποτε αντιδρά η διεθνής κοινότητα ή όποτε πάει να αντιδράσει, όπως συνέβη με την αποστολή του γαλλικού αεροπλανοφόρου «Σαρλ Ντε Γκολ». τη συμφωνία της ΑΟΖ με την Αίγυπτο! Τονίζει ακόμα ότι η Ευρώπη και οι ΗΠΑ Αντέχει η Τουρκία έναν πόλεμο με την μπορούν να αντιδράσουν Ελλάδα; Την ώρα που η με έργα στις περίεργες τουρκική οικονομία καΕδώ και 13 μήνες οι πρωτοβουλίες που αναταρρέει με πάταγο, έχολαμβάνει η τουρκική κυ- Τούρκοι βρίσκονται ντας πάρει για τα καλά την βέρνηση. Μία φορά το παρανόμως στην κατιούσα, σε έναν δρόμο έκαναν οι ΗΠΑ όταν προ Κυπριακή ΑΟΖ, πλην που μοιάζει δίχως επιστροδιμήνου η αμερικανική όμως, υποχωρούν, φή, ο Τούρκος πρόεδρος, Fed αρνήθηκε την παρο- όποτε αντιδρά η Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, χή χρηματικής βοήθειας κλείνει -και καλά- τα μάτια διεθνής κοινότητα στην Άγκυρα. στον εσωτερικό οικονοΤούτο θα έκαμπτε το ηθι- όπως συνέβη με την μικό όλεθρο, αυξάνοντας κό της Τουρκίας, η οποία αποστολή του τις εθνικιστικές κορώνες είναι αναγκασμένη να γαλλικού και απειλώντας Ελλάδα συνεργάζεται με περιφε- αεροπλανοφόρου και Κύπρο με γεωτρήσεις ρειακές και αμφιβόλου ανοιχτά της Κρήτης. «Σαρλ Ντε Γκολ» οικονομικής δυνατότητας Και την ίδια ώρα συνεχίζει δυνάμεις, όπως το… Καακάθεκτος τις -για εσωτετάρ. ρική κυρίως κατανάλωση- φιέστες, επιΟ κ. Φίλης υποστηρίζει ότι σε ένα διά- στρατεύοντας, για άλλη μία φορά, το στημα 2-3 μηνών η Τουρκία θα μπο- πολύπαθο σύμβολο-μνημείο της Αγίας ρούσε να δεσμεύσει περιοχές ανατο- Σοφίας. Ένα μνημείο με ιδιαίτερο συμλικά ή νοτιοανατολικά της Κρήτης και βολικό χαρακτήρα, το οποίο έχει γίνει των Δωδεκανήσων για να πραγματο- ουκ ολίγες φορές «μάρτυρας» σε φιέποιήσει σεισμογραφικές έρευνες. στες οπαδών, κινητοποιημένων από τα Το ερώτημα είναι αν έχει αρκετό χρόνο εθνικιστικά πάθη, που τόσο καλά ξέρει στη διάθεσή της η Ελλάδα για να τρέξει να ξεσηκώνει ο Ερντογάν στη χώρα του. 16 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

Στόχος του; Να θολώσει, έστω και για λίγο, τη θλιβερή πραγματικότητα της οικονομικής κρίσης και της φονικής επιδημίας του κορωνοϊού, που παραμένει άγνωστο τι έκταση έχει πάρει πραγματικά. Όσο δε κλιμακώνονται τα εσωτερικά προβλήματα τόσο κλιμακώνεται και η επιθετικότητα του Τούρκου προέδρου.

Παρά τις δυσκολίες Τι κι αν η τουρκική οικονομία κρέμεται πλέον στο χείλος του γκρεμού; Τι κι αν η τουρκική λίρα έχει χάσει το 90% της αξίας της έναντι του δολαρίου τα τελευταία τρία χρόνια; Τι κι αν η Άγκυρα, από τον περασμένο μήνα, έχει εξαντλήσει τα καθαρά συναλλαγματικά διαθέσιμά της (εξαιρουμένων των γραμμών swap) για να στηρίξει, χωρίς όμως αποτέλεσμα, το νόμισμά της; Τι κι αν οι υπερχρεωμένες τουρκικές επιχειρήσεις, πνιγμένες ήδη σε υποχρεώσεις σε συνάλλαγμα συνολικού ύψους περί τα 300 δισ. δολάρια, συνεχίζουν να πληρώνουν βαρύ τίμημα; Ο Ερντογάν δεν το βάζει κάτω και προκα-

Η ΑΟΖ της… γαρίδας! Την ώρα που η Τουρκία κλιμακώνει μέρα με τη μέρα την ένταση με την Ελλάδα, η Αθήνα έχει ξεκινήσει τη διπλωματική της αντεπίθεση, ενώ ταυτόχρονα διαμηνύει με δυναμικό τρόπο ότι η χώρα μας δεν θα παραμείνει απλός παρατηρητής απέναντι στις προκλήσεις. Μπορεί η τουρκική πλευρά να επενδύει τα τελευταία 24ωρα σε εμπρηστικές δηλώσεις με ευθεία παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, ωστόσο η Αθήνα «οχυρώνεται» και επιταχύνει τις ενέργειές της για καθορισμό ΑΟΖ με Ιταλία και Αίγυπτο, δύο στρατηγικές κινήσεις που δημιουργήσουν νέα δεδομένα στη διπλωματική σκακιέρα. Το θέμα του καθορισμού ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας τέθηκε επί τάπητος στην επίσκεψη του Ιταλού υπουργού Εξωτερικών, Λουίτζι Ντι Μάιο, στην Αθήνα, στις 9 Ιουνίου. Η παρεξήγηση για τη δυνατότητα πρόσβασης των Ιταλών για την αλιεία γαρίδας στα ελληνικά χωρικά ύδατα φαίνεται ότι… λύθηκε!

λεί ανοικτά σε όλα τα μέτωπα, κοιτώντας πάθου και της Ρόδου και επικαλύπτουν να καλύψει με εθνικό φρόνημα την μέρος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. οικονομική αιμορραγία. Μόνο σε ένα Και μπορεί προς το παρόν να μην υπάρτέτοιο πλαίσιο θα μποχει κάποιο οικόπεδο στο ρούσε να δει κανείς το Ο χάρτης των 24 Καστελόριζο, ωστόσο είγεγονός ότι η Άγκυρα οικοπέδων που ναι απολύτως σαφές ότι αποφάσισε να χωρίσει, έχει οριοθετήσει η ο συγκεκριμένος διαχωμε επίσημη πράξη, σε συ- Άγκυρα με βάση το ρισμός αποτελεί το επόνολικά 24 οικόπεδα την μενο στάδιο αμφισβήτημνημόνιο που έχει περιοχή του τουρκολιβυσης της ελληνικής κυρικού μνημονίου που εκτεί- υπογραφεί με την αρχίας στην υφαλοκρηπίνεται από τις τουρκικές Τρίπολη αποτελεί δα της. ακτές μέχρι το σημείο την απεικόνιση Ο διαχωρισμός έχει γίνει, που, με βάση το μνημόνιο των τουρκικών βεβαίως, με βάση τις πρόαυτό, αρχίζει η Αποκλει- διεκδικήσεων εις νοιες του τουρκολιβυκού στική Οικονομική Ζώνη μνημονίου το οποίο ακοβάρος ελληνικών (ΑΟΖ) της Λιβύης. λουθείται ως ο οδηγός, δικαιωμάτων αλλά και με την πάγια Οικόπεδα τουρκική θέση ότι τα ελΗ δημοσίευση της πράξης ληνικά νησιά δεν διαθέαυτής στην Εφημερίδα της Κυβερνή- τουν υφαλοκρηπίδα, αλλά μόλις 6 ναυσεως της γείτονος ουσιαστικά αποτελεί τικά μίλια χωρικών υδάτων. το βήμα πριν από την οριστική παραχώ- Ποιο είναι το πρόγραμμα της τουρκικής ρηση συμβολαίων επί των 24 οικοπέδων πλευράς; Πρώτα NAVTEX, μετά σεισμιστην Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων κές έρευνες και, τέλος, γεωτρήσεις. (ΤΡΑΟ). Κάποια από τα οικόπεδα αυτά Η τουρκική προκλητικότητα στο Αιγαίο βρίσκονται από έξι μίλια και πλέον ανα- δεν είναι φυσικά κάτι πρωτόγνωρο για τολικά της Κρήτης, της Κάσου, της Καρ- την Ελλάδα. Αυτό που προβληματίζει,

ωστόσο, είναι η σπουδή με την οποία κινείται το τελευταίο χρονικό διάστημα η Άγκυρα. Σπουδή που συνδέεται σε μεγάλο βαθμό και με τον «αέρα» που δίνει στην κυβέρνηση Ερντογάν η διάσωση της κυβέρνησης Σάραζ και η υποχώρηση του Χαλίφα Χαφτάρ από τα περίχωρα της Τρίπολης στη Λιβύη.

Η ουσιαστική απεικόνιση Ο χάρτης των 24 οικοπέδων που έχει οριοθετήσει η Άγκυρα από τις ακτές της μέχρι το σημείο που, με βάση το μνημόνιο που έχει υπογραφεί με την Τρίπολη τον περασμένο Δεκέμβριο, εφάπτονται τα θαλάσσια σύνορα Τουρκίας και Λιβύης, όπως αναρτήθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Τουρκίας και αποτελεί την ουσιαστική απεικόνιση των τουρκικών διεκδικήσεων εις βάρος ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων όπως η υφαλοκρηπίδα, καθώς κάποια από αυτά τα οικόπεδα βρίσκονται έξι ναυτικά μίλια και ανατολικά από τη Ρόδο, την Κάρπαθο, την Κάσο και την Ανατολική Κρήτη (πηγή: Καθημερινή). IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 17

οικονομία ΑΓΟΡΆ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ

Βγαίνουν από τα συρτάρια τα καλά σενάρια για το ελληνικό ΑΕΠ Σκυλακάκης, Ζαββός, Μαραβέγιας, Πετράκης και Γκότσης εξηγούν γιατί αντέχει η ελληνική οικονομία - Και ο κακός… Απρίλιος

18 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

Του Στ. Κ. Χαρίτου

«Q

E και τα κεφάλαια από το ταμείο χρηματοδότησης της Ε.Ε. θα αμβλύνουν τις εντυπώσεις αλλά και την εικόνα που δημιουργείται από τη μείωση του ΑΕΠ που επέφερε το lockdown» δηλώνει στο mononews.gr ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Γ. Ζαββός. Προσθέτει δε ότι «σε κρίσιμες περιστάσεις, όπως η τρέχουσα εξαιτίας των παρενεργειών στην οικονομία της υγειονομικής κρίσης, χρειάζεται γενναιοδωρία από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τράπεζες ανοιχτές. Για πρώτη φορά στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης βλέπουμε και τα δύο. Από τη μία η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνεχίζει και διευρύνει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης με τα συνολικά κεφάλαια να υπερβαίνουν το 1,35 τρισ. ευρώ και συνάμα προετοιμάζεται το ταμείο χρηματοδοτήσεων με κεφάλαια 750 δισ. ευρώ. Ταυτόχρονα, το τραπεζικό σύστημα, τουλάχιστον στη χώρα μας και με τα εχέγγυα που υπάρχουν μέσω του προγράμματος “Ηρακλής”, μπορούν να καταστούν ικανά για τη στήριξη της ελληνικής οικονομίας. Αυτό συμβαίνει ήδη και θα συνεχιστεί».

Η πτωτική πορεία Οι εξελίξεις αυτές, σύμφωνα με άλλες κυβερνητικές πηγές, είναι ικανές να αντιστρέψουν την πτωτική πορεία του ΑΕΠ, που για το πρώτο 3μηνο σε ετήσια βάση συρρικνώθηκε στο 0,9%. Σημειωτέον, ότι ακολουθεί ο Απρίλιος που η οικονομία στο σύνολό της παρέμεινε κλειστή λόγω της καραντίνας. Η κυβέρνηση αποφεύγει να κάνει εκτιμήσεις για την πτώση του ΑΕΠ τον συγκεκριμένο μήνα. Ο καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Παναγιώτης Πετράκης τονίζει ότι η ύφεση τον Απρίλιο και όχι στο σύνολο του δεύτερου τριμήνου, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη, θα είναι μεγάλη και με νούμερο διψήφιο, τοποθετώντας την IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 19

οικονομία της είναι τέτοια, τα εισοδήματα που εκπορεύονται είναι τέτοια, που συνθέτουν ένα παζλ “μικροκαπιταλισμού” για την περίπτωση της Ελλάδας και που μπορεί να αποβεί σωτήριος» σχολιάζει ο καθηγητής. Όπως λέει «υπάρχει τεράστια ποικιλία επαγγελμάτων που αποδίδουν και συμβάλλουν με τη διαφορετικότητά τους στη σύνθεση του ΑΕΠ».Ο ίδιος στέκεται στην πρωτοβουλία της Ε.Ε. για απευθείας χρηματοδότηση των κρατών-μελών με κεφάλαια 750 δισ. ευρώ. «Πρόκειται για πρωτόγνωρες καταστάσεις» σχολιάζει. Πρώτον: Η Ε.Ε. εκδίδει χρέος στο όνομα όλων των χωρών. Αποτελεί έναν άλλο τρόπο ευρωομολόγου. Δεύτερον: Μπαίνει μπροστά, για την έκδοση του χρέους αυτού η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και όχι κάποιο όργανό της, όπως το Eurogroup. Τρίτον: Μιλάμε για μεταφορά πόρων από τον Βορρά στον Νότο. Αν η Ελλάδα συμμετέχει στο ΑΕΠ της ευρωζώνης με 1,3%, λαμβάνει σε κεφάλαια το 4,3%! περί το 35%! Εξηγεί, όμως, στο mononews.gr, ότι τον επόμενο μήνα η εικόνα αυτή αλλάζει. Όπως αλλάζει και τον Ιούνιο και τους επόμενους μήνες μέχρι το τέλος του έτους. Η οικονομία αρχίζει να λειτουργεί, να αποδίδει, να επενδύονται κεφάλαια και οι πολίτες να καταναλώνουν και να πληρώνουν φόρους. Οι επιχειρήσεις μία-μία επαναλειτουργούν και πιάνουν το νήμα της επανεκκίνησης.

Ανοδική τροχιά Σύμφωνα με τον ίδιο, τα στοιχεία που έχουν επεξεργαστεί δείχνουν ότι τον πρώτο 1,5 μήνα του έτους η οικονομία διατηρούνταν σε ανοδική τροχιά. Το κλίμα χάλασε από την εμφάνιση της νόσου στην Ευρώπη και στη Δύση. Ο κ. Πετράκης δεν αποκλείει μεγάλο μέγεθος της ύφεσης τον Απρίλιο σε επίπεδα που ξεπερνούν και το 30ο%. Εικόνα που θα έχει αλλάξει άρδην τους επόμενους μήνες δικαιολογώντας τον στόχο της κυβέρνησης για 8%. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι η UBS, σε έκθεσή της που δημοσιεύθηκε την περασμένη Τετάρτη, ενώ εκτιμούσε 20 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

ότι η ύφεση στη χώρα θα πιάσει το 10%, αναθεώρησε την εκτίμησή της προς τα κάτω, κάνοντας λόγο για 6%. Από την πλευρά του ο καθηγητής Μακροοικονομικής Ανάλυσης του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ναπολέων Μαραβέγιας δεν κρύβει την αισιοδοξία του. Κάνει λόγο για ελπιδοφόρο μήνυμα από την πτώση του ΑΕΠ μόλις κατά 0,9% στο πρώτο 3μηνο και σε ετήσια βάση, όταν στην Ε.Ε. η ύφεση ανήλθε σε 3,2%. «Πρόκειται», όπως είπε, «για μια καλή συμπεριφορά και αντοχή της ελληνικής οικονομίας, τέτοια που θα μπορούσε να εξουδετερώσει τα αρνητικά σενάρια». Ο κ. Μαραβέγιας, που συμμετέχει ταυτόχρονα και ως μέλος στην Επιτροπή που δημοσιεύει τις προβλέψεις του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, δεν θα απέκλειε να επαληθευτεί το καλό σενάριο. Αυτό, σύμφωνα με το ΓΠτΒ, εκτιμά την ύφεση στο 4,5% (το καλό σενάριο) και στο 10% (το κακό σενάριο). «Όσο εύκολα μπορεί να καταβυθιστεί η ελληνική οικονομία, άλλο τόσο εύκολα μπορεί να ανέλθει. Η ιδιομορφία

Το Βερολίνο Η Γερμανία είναι αναγκασμένη να βάλει νερό στο κρασί της, σχολιάζει ο καθηγητής. Βλέπει ότι ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος, οι ΗΠΑ στρέφονται στο εσωτερικό τους, η Κίνα συνεχίζει να κατακλύζει τις αγορές από εμπορεύματά της. Άρα, οι Γερμανοί κάπου πρέπει να στραφούν. Κάπου πρέπει να πουλήσουν. Κι αυτός είναι ο ευρωπαϊκός νότος. Την ίδια ώρα, ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου Πειραιά κ. Χ. Γκότσης δεν δηλώνει τόσο αισιόδοξος. «Αν και το νέο για την απευθείας χρηματοδότηση από την Ε.Ε. είναι πολύ ευχάριστο, εντούτοις δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν την πραγματική οικονομία. Η προοπτική του τουρισμού φέτος είναι αβέβαιη και σχεδόν δύο εβδομάδες μετά το άνοιγμα της εστίασης και ενός μηνός από το άνοιγμα των καταστημάτων, η εικόνα στην αγορά είναι και παραμένει τραγική. Προφανώς χρειάζεται κεϋνσιανή πολιτική και όχι μονεταριστική».

Σκυλακάκης: Ανάπτυξη έως 2% το ’21 ακόμα κι αν πάρουμε τα 2/3 των κεφαλαίων που μας αναλογούν

νάπτυξη 1 με 2% τον χρόνο σηματοδοτεί η πρόταση της Κομισιόν στο σκέλος που αφορά στην ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με στελέχη του οικονομικού επιτελείου που επεξεργάζονται την πρόταση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ούρσουλα Βαν ντερ Λάιν «πρόκειται για πολλά χρήματα, η κατανομή των οποίων θα συμβάλει στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, ακόμα και πέρα από τις προβλέψεις». Το μεγάλο παζάρι μεταξύ των αρχηγών κρατών, σύμφωνα με τις πληροφορίες, έχει ήδη ξεκινήσει και η καθοριστική μάχη αναμένεται για τις 19/6, στη Σύνοδο Κορυφής. Τα ίδια στελέχη τόνιζαν με νόημα στο «Β.Ε.» ότι ακόμα και τα 2/3 από τα 22,5 δισ. ευρώ που είναι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα, δηλαδή περί τα 16 με 17 δισ. ευρώ, μπορούν να δώσουν στη χώρα για τα επόμενα χρόνια ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης μεταξύ 1-2% σε σχέση με τις προβλέψεις που υπάρχουν για την Ελλάδα. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα κεφάλαια που θα λάβει η χώρα μας δεν θα είναι one off. Το πιθανότερο σενάριο, όπως εξηγούν οι ίδιες πηγές, είναι: α) να δίδονται σε ετήσιες δόσεις με τη μορφή επιχορήγησης και β) η διάθεσή τους να ξεκινήσει το 2021, οπότε και θα εγγραφούν στον προϋπολογισμό του επόμενου έτους, ανάλογα με την ετήσια δόση που θα έχει συμφωνηθεί σε δεύτερο στάδιο από το Eurogroup. Για τα κεφάλαια αυτά δεν θα υπάρχουν «ποινές», δεν θα υπάρχουν μνημόνια και αναφορά με το παραμικρό στις Βρυξέλλες. Επίσης, στην πρόταση της Κομισιόν ορίζεται το πού θα διατεθούν τα κεφάλαια αυτά. Μόνο για αναπτυξιακούς σκοπούς, δηλαδή σε επενδύσεις για να πάρουν οι οικονομίες αλλά και η οικονομία της χώρας μας

μπροστά. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι γίνεται λόγος στην πρόταση-κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για διάθεση των κεφαλαίων αυτών στην πράσινη ανάπτυξη, στη βελτίωση των ψηφιακών υπηρεσιών της χώρας, σε προγράμματα καταπολέμησης της ανεργίας. Οι ίδιες πηγές αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο, διότι οι διαπραγματεύσεις επί της πρότασης δεν έχουν καν ξεκινήσει, να καλυφθούν τρύπες στον προϋπολογισμό που αφήνει η πανδημία. Για παράδειγμα, με τα κεφάλαια αυτά το οικονομικό επιτελείο θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, αλλά και φόρων τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στα φυσικά πρόσωπα, με πρόσχημα το χτύπημα της πανδημίας. «Το ζήτημα είναι να μπουν τα λεφτά. Ξοδεύοντας τα χρήματα αυτά, τα οφέλη για την οικονομία είναι πολλαπλασιαστικά. Δημιουργούνται φόροι από τους ανθρώπους που θα πιάνουν νέες δουλειές, πληρωμή ασφαλιστικών εισφορών για τις επιχειρήσεις που θα προσλαμβάνουν προσωπικό, αύξηση της κατανάλωσης από τους πολίτες που θα έχουν δουλειές και θα αμείβονται. Ο πολλαπλασιαστής και το προφανές όφελος για την ελληνική οικονομία είναι μεγάλο» αναφέρει ο υφυπουργός Οικονομικών. Δεν είναι τυχαίο ότι η αντίδραση των αγορών για το πακέτο της Κομισιόν που αφορά στο χώρα μας ήταν μεγάλη. Ο τουρισμός ανοίγει νωρίτερα κατά 15 μέρες στη χώρα, η πρόταση της Κομισιόν είναι ιδιαίτερα ελκυστική για το recovery της ελληνικής οικονομίας, η προσδοκία ανακοπής της ύφεσης μετά την άρση του lockdown μεγάλη, σχολιάζουν με τη σειρά τους τραπεζικές πηγές. Σε συνδυασμό με το πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, η απόδοση του ελληνικού 10ετούς έχει υποχωρήσει στα επίπεδα του 1,35% (σ.σ. μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές).

IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 21

ενέργεια

22 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

ΗΛΕΚΤΡΟΚΊΝΗΣΗ

Από φέτος το 1/3 των αυτοκινήτων που πωλούνται είναι ηλεκτρικά! Στις επενδύσεις σε εργοστάσια μπαταριών αποβλέπει η κυβέρνηση και όχι τόσο στις πωλήσεις

ο μερίδιο των ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην εγχώρια αγορά μπορεί να είναι ακόμα πολύ μικρό, στόχος όμως του υπουργείου Περιβάλλοντος-Ενέργειας είναι να αυξήσει σημαντικά την κυκλοφορία τους, με απώτερο σκοπό το 2020 το 1/3 των αυτοκινήτων που θα πωλούνται στην αγορά να είναι ηλεκτρικά, σύμφωνα με το Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτής, εντάσσεται και το νομοσχέδιο για την ηλεκτροκίνηση, που παρουσιάστηκε πρόσφατα, με μία σειρά κινήτρων για όσους αγοράσουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα, τα οποία ακόμα παραμένουν ακριβότερα σε σχέση με τα συμβατικά, ενώ η ευρεία διάδοσή τους προϋποθέτει την επίλυση μίας σειράς τεχνικών προβλημάτων και κυρίως αξιόπιστων, προσιτών στην τιμή και ταχέως φορτιζόμενων μπαταριών. Όλες οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες τα τελευταία χρόνια έχουν θέσει στο επίκεντρο των τμημάτων «R&D Έρευνας και Ανάπτυξης» και σταδιακά και του τομέα Παραγωγής, τα ηλεκτρικά οχήματα, τα οποία θεωρούνται το μέλλον όχι μόνον για την αυτοκίνηση αυτή καθαυτή, αλλά και ένας από τους πυλώνες της άλλης μεγάλης επανάστασης που συντελείται στην ηλεκτρική ενέργεια, με τον στόχο την ανθρακική ουδετερότητα ως το 2050 και τη μετάβαση στα καθαρά καύσιμα και κυρίως στις ΑΠΕ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Οι μπαταρίες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων αντιμετωπίζονται στο σχέδιο αυτό ως ένα ακόμα μέσο αποθήκευσης ενέργειας, δίπλα στις συστοιχίες των μπαταριών που θα χρησιμοποιούνται στο μέλλον για να αποθηκεύουν ηλεκτρισμό από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας για τις ανάγκες του ηλεκτρικού συστήματος. Γενναία επιδότηση Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων κ. Γιώργος Βασιλάκης μίλησε πρόσφατα για τη «γενναία» επιδότηση στην αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην οποία προσανατολίζεται η κυβέρνηση, υιοIOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 23

ενέργεια θετώντας κίνητρα παρόμοια με αυτά της Γερμανίας και της Ολλανδίας. Η Γερμανία, βέβαια, είναι χώρα κατασκευής αυτοκινήτων. Οι επιδοτήσεις για αγορά ενός ηλεκτρικού οχήματος στη Γερμανία κυμαίνονται έως 6.000 ευρώ και στην Ολλανδία έως 5.000 ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη Γερμανία μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες ανακοινώνουν ημερομηνίες ορόσημα μέσα στην τρέχουσα δεκαετία, καθώς από τότε και μετά θα πάψουν να παράγουν οχήματα με κινητήρες εσωτερικής καύσης και θα κατασκευάζουν μόνον ηλεκτρικά. Το σχέδιο που έχει επεξεργαστεί το υπουργείο Περιβάλλοντος προβλέπει ότι οι πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων θα φθάσουν τις 1.500 το 2020, δηλαδή μόλις το 2% της αγοράς και τα 3.500 αυτοκίνητα το 2021, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΑΑ. Το μοντέλο του υπουργείου Στο μοντέλο ενθάρρυνσης της ηλεκτροκίνησης που έχει καταρτίσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τα αμιγώς ηλεκτρικά αυτοκίνητα, τα περισσότερα κίνητρα, σχεδόν τα διπλάσια σε σχέση με τα Ι.Χ., προβλέπονται για τα επαγγελματικά οχήματα, κυρίως τους ιδιοκτήτες ταξί ή τα φορτηγά. Και τούτο γιατί η κίνηση των επαγγελματικών αυτοκινήτων στους δρόμους είναι πολλαπλάσια των Ι.Χ., άρα και οι εκπομπές ρύπων, οπότε μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην προστασία του περιβάλλοντος και στη μείωση του CO2. Δεδομένου πάντως ότι η Ελλάδα δεν είναι αυτοκινητοπαραγωγός χώρα, σε συνδυασμό και με τη νέα οικονομική κρίση που έφερε ο κορωνοϊός, όσο ενδιαφέροντα και αν είναι τα κίνητρα, εκτιμάται ότι οι πωλήσεις δεν θα είναι ιδιαίτερα υψηλές, τα πρώτα χρόνια τουλάχιστον. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και ο πρόεδρος του ΣΕΑΑ, ο κ. Βασιλάκης, θεωρεί ότι οι πωλήσεις των ηλεκτρικών αυτοκινήτων δεν είναι δυνατό να αποτελέσουν ξαφνικά ένα μεγάλο ποσοστό της αγοράς, καθώς είναι σχετικά ακριβά. Μερίδια Παρά τις μειωμένες πωλήσεις αυτοκι24 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

νήτων σε όλη την Ε.Ε. κατά τη φετινή χρονιά, το μερίδιο αγοράς των ηλεκτρικών οχημάτων αυξήθηκε κατά 6,8% το πρώτο τρίμηνο του 2020. Αντίθετα, η ζήτηση για τα πετρελαιοκίνητα και βενζινοκίνητα οχήματα μειώθηκε σημαντικά, επιβεβαιώνοντας την άποψη των αναλυτών ότι στη μετά τον κορωνοϊό εποχή θα υπάρξει στρο-

φή για αγορά ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων. Το πρώτο τρίμηνο του 2020 στην Ευρώπη, περίοδο κατά την οποία οι συνολικές πωλήσεις Ι.Χ. έκαναν βουτιά λόγω της πανδημίας του Covid-19, οι πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων υπερδιπλασιάστηκαν (+100,7%), καταγράφοντας 167.132 ταξινομήσεις. Στην Ελλάδα το μερίδιο των ηλεκτρι-

νομοσχεδίου συμπράττουν τα υπουργεία Περιβάλλοντος-Ενέργειας, Μεταφορών και Οικονομικών, ενώ οι πόροι που θα διατεθούν ως κίνητρα και ενισχύσεις θα προέλθουν από το Ταμείο Ρύπων. Πακέτο κινήτρων, εκτός από τα αυτοκίνητα, προβλέπεται και για τα σκούτερ και τα ποδήλατα, τα οποία αναμένεται να προσελκύσουν τους αγοραστές, ίσως και περισσότερο στη φάση αυτή σε σχέση με τα αυτοκίνητα, εφόσον είναι πολύ πιο προσιτά.

κών οχημάτων από 0,8% έφθασε τον Απρίλιο στο 2,5% των συνολικών πωλήσεων. Κ. Χατζηδάκης Το νομοσχέδιο για την ηλεκτροκίνηση, όπως το είχε προαναγγείλει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, θα περιλαμβάνει και

μέτρα για ενίσχυση επενδύσεων στην παραγωγή μπαταριών και την εγκατάσταση φορτιστών, η τεχνολογική ωριμότητα των οποίων, μαζί με ένα εύκολα προσβάσιμο δίκτυο σχετικών εγκαταστάσεων, αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για την ανάπτυξη του όλου εγχειρήματος. Ας σημειωθεί ότι για την κατάρτιση του

Εγχώρια παραγωγή Το στοιχείο, πάντως, στο οποίο δίνει μεγάλη έμφαση ο κ. Χατζηδάκης είναι ότι τα κίνητρα θα αφορούν στην παραγωγή μπαταριών και φορτιστών στην Ελλάδα, προκειμένου να αναπτυχθεί μία εγχώρια παραγωγή και όχι μόνον οι εισαγωγές. Για να λειτουργήσει όμως αποτελεσματικά η αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων χρειάζεται επαρκές δίκτυο φορτιστών. Προς την κατεύθυνση αυτή έχουν ξεκινήσει εδώ και μήνες επαφές με τους δήμους, την ΚΕΔΕ και τον ΔΕΔΔΗΕ ώστε να δημιουργηθεί ένα εκτεταμένο δίκτυο σε λιμάνια, αεροδρόμια, πλατείες, κέντρα εξυπηρέτησης αυτοκινητιστών σε αυτοκινητοδρόμους, σούπερ μάρκετ, πάρκινγκ και γενικότερα σε όλους τους χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων. Στις συζητήσεις αυτές λαμβάνει μέρος και η ΠΟΜΙΔΑ για την εγκατάσταση και τον τρόπο διαχείρισης των φορτιστών στις πολυκατοικίες. Η ανάπτυξη του δικτύου των φορτιστών, που αποτελεί μία από τις κυριότερες παραμέτρους για την ανάπτυξη της ίδιας της ηλεκτροκίνησης, θα χρειαστεί, εκτός από τον προσδιορισμό και τη διαθεσιμότητα των σημείων φόρτισης - ώστε να παρέχουν την αναγκαία εξυπηρέτηση στον οδηγό-, τις κατάλληλες επενδύσεις από τον ΔΕΔΔΗΕ, τον Διαχειριστή Δικτύου Διανομής Ηλεκτρισμού, προκειμένου το δίκτυο ρεύματος να μπορέσει να ανταποκριθεί στις εγκαταστάσεις ταχυφορτιστών και σε όλες τις νέες προκλήσεις. IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 25

Υγεία ΙΔΙΩΤΙΚΈΣ ΚΛΙΝΙΚΈΣ

Νοσούν από την πτώση του τζίρου κατά 50% φέτος Γρηγόρης Σαραφιανός: «Αν δεν υπάρξει δεύτερο κύμα από την πανδημία, ο κλάδος θα επανέλθει από Σεπτέμβριο» Της Έφης Τσιβίκα

είωση τουλάχιστον κατά 50% προβλέπουν στον φετινό ετήσιο τζίρο τους οι ιδιωτικές κλινικές, εξαιτίας της πρωτόγνωρης υγειονομικής κρίσης του κορωνοϊού. Ήδη καταγράφονται μεγάλες απώλειες κατά το τρίμηνο της έξαρσης της επιδημίας στη χώρα, ενώ έπεται συνέχεια, με το ενδεχόμενο ενός δεύτερου κύματος να προδιαγράφει ένα ζοφερό μέλλον για τον κλάδο. Το γεγονός ότι οι ιδιωτικές κλινικές εντάχθηκαν στα μέτρα στήριξης δεν αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά τη δυσμενή θέση τους, ενώ εκφράζονται φόβοι και για επερχόμενα λουκέτα. Η αναστολή των τακτικών χειρουργείων κατά την περίοδο 17/3 – 3/5, σε συνδυασμό με τον φόβο των πολιτών για τη λοίμωξη από τον νέο κορωνοϊό, οδήγησε σε απώλειες ύψους 70-80% στα έσοδα των επιχειρήσεων, ενώ η προσέλευση για τακτικά χειρουργεία, νοσηλείες και διενέργεια διαγνωστικών εξετάσεων εξακολουθεί να παραμένει σημαντικά μειωμένη σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 26 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

2019. Είναι χαρακτηριστικό ότι, παρά την παύση των τακτικών χειρουργείων και τη δραστική μείωση της προσέλευσης για άλλες ιατρικές πράξεις, τα λειτουργικά έξοδα των ιδιωτικών κλινικών «έτρεχαν» με τον ίδιο -με αυτόν της προ κορωνοϊού εποχής- ρυθμό. Με το ενδεχόμενο να επιταχθούν, όπως προέβλεπε σχετική Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ), να παραμένει ανοιχτό, δεν ήταν δυνατό να θέσουν το προσωπικό τους σε αναστολή, ούτε να προχωρήσουν σε ευέλικτες μορφές εργασίας, αφού ανά πάσα στιγμή θα μπορούσαν να κληθούν να παράσχουν τις υπηρεσίες τους. Οι δαπάνες Επιπλέον, οι δαπάνες αυξήθηκαν με την προσθήκη του κόστους μέσων ατομικής προστασίας, μία αύξηση η οποία, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, μεταφράζεται σε περίπου 10%. Οι προβλέψεις για τη συνέχεια παραμένουν δυσοίωνες, με τους εκπροσώπους του κλάδου να εκτιμούν ότι η επάνοδος αναμένεται προς το τέλος του έτους. Εντούτοις, με τους επιστήμονες να μιλούν πλέον με βεβαιότητα

για το δεύτερο κύμα της πανδημίας, οι απώλειες του ετήσιου τζίρου για τον κλάδο εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στο 70%. «Χωρίς έξαρση και χωρίς δεύτερο κύμα της επιδημίας, υπολογίζουμε να επανέλθουμε σε κάποιας μορφής κανονικότητα γύρω στον Σεπτέμβριο με Οκτώβριο. Το καλοκαίρι, κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, πάντα υπήρχε μία κάμψη, εντούτοις ο Μάιος και το πρώτο 15ήμερο του Ιουνίου ήταν διαχρονικά μια καλή περίοδος. Παρόλα αυτά, οι ασθενείς αναβάλλουν τα χειρουργεία και άλλες ιατρικές πράξεις ακόμα και σήμερα, εξαιτίας του φόβου τους να εισέλθουν σε δομές υγείας, με αποτέλεσμα να εξακολουθούμε να καταγράφουμε απώλειες στα έσοδά μας, της τάξεως του 50%, παρά την άρση των μέτρων και την καταστολή της επιδημίας», αναφέρει στο «Business Energy» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Ιδιωτικών Κλινικών (ΠΕΙΚ), Γρηγόρης Σαραφιανός. Πλαφόν στα χειρουργεία Σε κάθε περίπτωση, μετά το «άνοιγμα» των τακτικών χειρουργείων, το υπουργείο Υγείας έθεσε «πλαφόν» σε μηνιαία βάση, επιτρέποντας τη διενέργεια των μισών επεμβάσεων, σε σχέση με το μέσο μηνιαίο όριο του 2019, έτσι ώστε να υπάρχει δυνατότητα να ανταποκριθούν οι κλινικές σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, αλλά και να μπορέσει να εξασφαλιστεί αίμα, καθώς υπάρχουν τραγικές ελλείψεις. Ωστόσο, με σχετικό έγγραφο του υφυπουργού Υγείας, Βασίλη Κοντοζαμάνη, από 255-2020, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε σε 75% . Παράλληλα, αμφίβολος παραμένει ο ρόλος των τεστ ανίχνευσης κορωνοϊού, τα οποία θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποτελέσουν σωσίβιο στην τρικυμία, καθώς η αποζημίωσή τους αφορά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, ενώ σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, το ενδιαφέρον από το κοινό δεν είναι μεγάλο. «Η διενέργεια του τεστ για τον κορωνοϊό δεν μπορεί να αποτελέσει μια νέα αγορά, καθώς επιβάλλεται και αποζημιώνεται από τον ΕΟΠΥΥ μόνο σε συIOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 27

Υγεία κ. Σαραφιανός τονίζοντας ότι οι επιχειρήσεις χρειάζονται ρευστότητα για να μπορέσουν να επιβιώσουν.

γκεκριμένες περιπτώσεις, όπως χει- βλήματος, με τον κίνδυνο για τη βιωρουργεία με ολική νάρκωση και εισα- σιμότητα αρκετών επιχειρήσεων να γωγές. Όσον αφορά στις περιπτώσεις παραμένει ορατός. προσωπικής βούλησης, στις οποίες το Παράλληλα, σημαντικά είναι τα προκόστος επιβαρύνει αποκλειστικά τον σκόμματα που αντιμετωπίζουν οι επιεξεταζόμενο, η προσέχειρήσεις σχετικά με την λευση είναι μικρή», σηένταξη στο πρόγραμμα μειώνει ο κ. Σαραφιανός. Οι ιδιωτικές κλινικές στήριξης, κυρίως λόγω «Ασπιρίνη» τα μέτρα παρουσιάζουν του clawback. στήριξης Οι ιδιωτικές κλινικές παζημιές και αρνητικά Ο κλάδος αντιμετώπιζε ίδια κεφάλαια από ρουσιάζουν ζημιές και ήδη προβλήματα από τα το 2013, οπότε αρνητικά ίδια κεφάλαια χρόνια των μνημονίων, από το 2013, οπότε και και θεσπίστηκε με αρκετές επιχειρήσεις θεσπίστηκε ο μηχανισμός να βρίσκονται στο… χεί- ο μηχανισμός αυτόματων επιστροφών λος του γκρεμού. Όπως αυτόματων (clawback), με μνημονιαναφέρει ο πρόεδρος της επιστροφών, με ακό νόμο, ο οποίος είναι ΠΕΙΚ, εάν δεν υπάρξει η μνημονιακό νόμο, ο σε ισχύ μέχρι το 2022. Το ενίσχυση που προβλέπει γεγονός αυτό «μπλοκάοποίος είναι σε ισχύ η σχετική ΠΝΠ για τις ρει» τόσο την επιστρεπληττόμενες επιχειρή- μέχρι το 2022. πτέα προκαταβολή όσο σεις, από Σεπτέμβριο, και τα δάνεια της Αναπτυπροβλέπονται λουκέτα ξιακής Τράπεζας, με εγστο 10-15% των εναπομεινασών γενι- γύηση του ελληνικού δημοσίου κατά κών και ψυχιατρικών κλινικών. 80%. «Θα πρέπει να υπάρξει μία ερΑκόμη, όμως, και να υπάρξει, η ενίσχυ- μηνευτική εγκύκλιος που θα καθορίζει ση αυτή δεν αποτελεί λύση του προ- τις ζημιές προ clawback», αναφέρει ο 28 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

Το δεύτερο κύμα Αναφερόμενος στο άμεσο μέλλον, ο πρόεδρος της ΠΕΙΚ υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο από τώρα και σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας να γίνει μία προετοιμασία για το δεύτερο κύμα. Περίοδος έξαρσης Κατά την περίοδο της έξαρσης της επιδημίας, ο ίδιος είχε προτείνει να δοθεί στις κλινικές η δυνατότητα να νοσηλεύσουν περιστατικά γειτονικών κρατών τα συστήματα υγείας των οποίων είχαν κορεστεί, όπως Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, μία πρόταση η οποία ωστόσο δεν υλοποιήθηκε. «Είχα καταθέσει πρόταση στο υπουργείο Υγείας, έπειτα από αίτημα συναδέλφων από άλλες χώρες, οι οποίες αντιμετώπισαν σοβαρά προβλήματα στο σύστημα υγείας. Αυτές οι χώρες, ανεξαρτήτως δημόσιου – ιδιωτικού τομέα, νοσήλευαν ασθενείς με Covid-19. Κατά συνέπεια, κατέρρευσαν και τα δύο συστήματα. Αυτό είχε ως συνέπεια να μην μπορούν να νοσηλεύσουν τα άλλα περιστατικά, από φόβο μην κολλήσουν τον ιό μέσα στα νοσοκομεία. Εμείς ήμασταν άδειοι. Θα μπορούσαμε να αναλάβουμε ασθενείς χωρίς Covid-19, να τους νοσηλεύσουμε. Την πρόταση την απέστειλα και στον πρωθυπουργό της χώρας, αλλά δυστυχώς δεν προχώρησε», αναφέρει ο πρόεδρος της ΠΕΙΚ. Σημειώνεται ότι πρόσφατα εκδόθηκε ευρωπαϊκή οδηγία σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα νοσηλεύονται οι ασθενείς και θα αποζημιώνουν οι ασφαλιστικοί φορείς μεταξύ των κρατών, ειδικά για την περίοδο της πανδημίας. «Όταν υπάρχει πρόβλημα στις αεροεπικοινωνίες, απαιτείται κυβερνητική έγκριση, προκειμένου να μπορούν να γίνουν οι αεροδιακομιδές. Θα πρέπει να υπάρξει συνεννόηση μεταξύ των κυβερνήσεων, να γίνουν διακρατικές συμφωνίες, με την ίδια διαδικασία που γίνονται και σε άλλες περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης, όπως π.χ. σε σεισμούς. Με αυτόν τον τρόπο θα καλύπταμε ένα ποσοστό από τις απώλειες», καταλήγει ο κ. Σαραφιανός.

Θέση Του Ανδρέα Μουντράκη*

Είναι ευκαιρία ή κίνδυνος για την αγορά ενέργειας από φυσικό αέριο η παγκόσμια πανδημία κορωνοϊού;

ιώνουμε όλοι την παγκόσμια πανδημία του κορωνοϊού, η οποία ευτυχώς αντιμετωπίστηκε με επιτυχία στον τομέα της Υγείας από την ελληνική Πολιτεία, και έτσι είμαστε πλέον αντιμέτωποι μόνο με τους κινδύνους που αφορούν την πορεία ανάπτυξης της χώρας και την εξέλιξη της οικονομίας. Ο τομέας της ενέργειας είναι ένας από τους οικοΗ αγορά της νομικούς ενέργειας από κλάδους φυσικό αέριο έχει που έχουν υποστεί ιδιαιτερότητες, ήδη τεράκαθώς γενικά στιες συνέπειες από η στρατηγική ανάπτυξή του ειδικά την πτώση της κατανάστα δίκτυα και την λωσης και των τιμών. εκμετάλλευσή Η αγορά του είναι θέμα της ενέρμακροχρόνιου γειας από φυσικό αέσχεδιασμού. ριο έχει κάποιες ιδιαιτερότητες, καθώς είναι δυνατόν ο κίνδυνος να γίνει ευκαιρία για την ανάπτυξή της. Το φυσικό αέριο έχει μακροχρόνια συμβόλαια και γενικά η στρατηγική ανάπτυξή του ειδικά στα δίκτυα και την εκμετάλλευσή του είναι θέμα μακροχρόνιου σχεδιασμού. Παρόλο που αποτελεί εξίσου ευαίσθητη αγορά σε κρίσεις όπως η παρούσα, εντούτοις επιτρέπει να γίνονται σχεδιασμοί παραγωγικής χρήσης του που να είναι λιγότερο ευάλωτοι σε σχέση με άλλες μορφές ενέργειας. Ας μην ξεχνάμε ότι π.χ. οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οι επενδύσεις σε αυτές γίνονται

λιγότερο ελκυστικές με την πτώση των τιμών των υδρογονανθράκων. Επίσης, το φυσικό αέριο είναι η φιλική προς το περιβάλλον χρήση υδρογονανθράκων. Να λοιπόν τι χρειαζόμαστε για να κάνουμε τον κίνδυνο ευκαιρία για την ανάπτυξη της αγοράς της ενέργειας από φυσικό αέριο στην παρούσα χρονική στιγμή: Επιτάχυνση των υποδομών διανομής σε όλη τη χώρα. Ένα έργο δύσκολο και σύνθετο, το οποίο τον τελευταίο χρόνο η ΔΕΔΑ το υλοποιεί με μεγάλη αποτελεσματικότητα. Προσδιορισμός νέων αναγκών επενδύσεων και χρήση του νέου χρηματοδοτικού πακέτου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τέτοιο θα μπορούσε να είναι η επέκταση του δικτύου φυσικού αερίου στην Κρήτη με κύριο στόχο να ενισχυθεί η 12μηνη καλλιέργεια οπωροκηπευτικών

σε θερμοκήπια με χαμηλό κόστος και να αποτελέσει μαζί με την τυποποίησή τους ένα επιπλέον όπλο της εθνικής μας οικονομίας. Να ενταχθούν συστηματικά στο δίκτυο με κατάλληλα κίνητρα βιομηχανικές μονάδες έτσι ώστε να επιτυγχάνεται και η προστασία του περιβάλλοντος. Το κυριότερο, όμως, είναι να χρησιμοποιηθούν τα δίκτυα του αερίου για την αυτοματοποίηση και τον έλεγχο της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, μειώνοντας έτσι τις απώλειες από τη μη αποθήκευσή της, ιδίως αυτής που παράγεται από ΑΠΕ.

Ο κ. Α. Μουντράκης είναι Διπλωματούχος Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, ΜΒΑ, Στέλεχος Επιχειρήσεων και Αντιπρόεδρος της ΔΕΔΑ Α.Ε. IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 29

θέμα ΠΛΗΡΩΜΈΣ ΣΕ ΕΠΟΧΈΣ ΚΡΊΣΗΣ

Cash is king και στην… καραντίνα • Στα 36 δισ. υπολογίζονται τα ευρώ που ξέμειναν στα πορτοφόλια όταν ξέσπασε το lockdown στην Ευρώπη και την Ελλάδα • Τις μέρες της πανδημίας βρίσκονταν εκτός ευρώ τόσα μετρητά όσα τα… Χριστούγεννα!

30 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

Της Έλενας Κρίτσαλου

έες συνήθειες, οι οποίες φαίνεται μάλιστα ότι μπορεί να παγιωθούν, διαμόρφωσε η κρίση του κορωνοϊού, καθώς ο φόβος μόλυνσης από τον ιό ή και μετάδοσής του, το lockdown, η παρατεταμένη παραμονή στο σπίτι και η εργασία από απόσταση περιόρισαν δραματικά τη χρήση μετρητών, υπέρ νέων, τεχνολογικά πιο προηγμένων, μεθόδων πληρωμής. Την ίδια ώρα, ο φόβος της ανεργίας ή της απώλειας εισοδήματος αύξησε τη ζήτηση για μετρητά, ιδίως κατά το πρώτο διάστημα της πανδημίας, με τους καταναλωτές να αναζητούν σε αυτά ένα είδος «προστασίας» έναντι των πιθανών κινδύνων. Σε περιόδους κρίσης, άλλωστε, τα «λεφτά στο στρώμα» είναι, θα έλεγε κανείς, συνηθισμένο φαινόμενο.

Η νομισματική κυκλοφορία Τον Μάρτιο, σύμφωνα με στοιχεία της Deutsche Bank, η νομισματική κυκλοφορία στην Ευρωζώνη (χαρτονομίσματα και κέρματα) αυξήθηκε κάθετα, κατά 36 δισ. ευρώ, σε μηνιαία βάση. Σχεδόν το 50% αυτών ήταν μικρότερα χαρτονομίσματα, που ο κόσμος χρησιμοποιεί για να πληρώνει για τις καθημερινές αγορές του. Συγκριτικά, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, η ζήτηση για μετρητά είχε επίσης αυξηθεί, αλλά αφορούσε κυρίως χαρτονομίσματα μεγαλύτερης αξίας, τα οποία λειτουργούσαν σαν «ασφαλές καταφύγιο». Σημειώνεται ωστόσο ότι το 30% της πρόσφατης αύξησης στην κυκλοφορία μετρητών δεν προερχόταν από αναλήψεις, αλλά από την αύξηση των μετρητών που διακρατούσαν οι τράπεζες, μην μπορώντας να εκτιμήσουν πώς θα λειτουργούσαν οι καταναλωτές στην πρωτόγνωρη αυτή κρίση. Την ίδια ώρα, σε όλες τις χώρες της Ευρώπης καταγράφηκε αύξηση των ανέπαφων συναλλαγών, στην προσπάθεια να περιοριστούν οι επαφές με αντικείμενα και ανθρώπους, υπό

τον φόβο του ιού. Και, όπως φαίνεται από τα πρώτα στοιχεία, οι ανέπαφες πληρωμές με κάρτα ήρθαν για να μείνουν, «κλέβοντας» μια για πάντα ένα μερίδιο από τις πληρωμές τοις μετρητοίς. Φυσικά, για να έχουμε πιο ασφαλή στοιχεία για το πώς θα διαμορφωθούν τελικά οι καταναλωτικές συνήθειες σε ό,τι αφορά τις πληρωμές θα πρέπει να ομαλοποιηθεί πρώτα η κατάσταση, να αρθούν όλα τα περιοριστικά μέτρα και να επιστρέψουμε όλοι μας ο καθένας στη δική του «κανονικότητα», χωρίς τον φόβο της πανδημίας.

Η μεγαλύτερη αύξηση στην κυκλοφορία ευρώ από τον Οκτώβριο 2008 Είναι γεγονός ότι η ταχύτατη εξάπλωση του κορωνοϊού στην Ευρώπη έκανε πολλές ευρωπαϊκές χώρες να επιβάλουν σημαντικούς περιορισμούς στην κοινωνική και οικονομική ζωή των πολιτών προκειμένου να περιοριστεί η διασπορά του ιού. Μια πρώτη, άμεση αντίδραση του κόσμου ήταν οι αγορές πανικού, οι μαζικές δηλαδή και ευρύτατα διαδεδομένες αγορές τροφίμων (ή και χαρτιού υγείας…). Παράλληλα, όμως, πολύς κόσμος κοίταξε να κρατήσει μετρητά, αισθανόμενος αβεβαιότητα μπροστά στις εξελίξεις. Έτσι, τον Μάρτιο του 2020, τα ευρω-νομίσματα σε κυκλοφορία (χαρτονομίσματα + κέρματα) αυξήθηκαν κατά 36 δισ. ευρώ σε 1,344 δισ. ευρώ, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη μηνιαία αύξηση στην ιστορία του κοινού νομίσματος. Αυτό με εξαίρεση, βεβαίως, την αύξηση που είχε σημειωθεί κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης τον Οκτώβριο του 2008 (όταν είχε αυξηθεί κατά 44 δισ.). Σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2019, η κυκλοφορία ευρώ αυξήθηκε κατά 8% -περισσότερο από ποτέ από το 2015 και μετά-, όταν ο μέσος όρος ετήσιας αύξησης στο μεσοδιάστημα ήταν λίγο κάτω από το 5%. IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 31

θέμα ΠΙΝΑΚΑΣ 1

Η τάση αύξησης της κυκλοφορίας «χειροπιαστού» χρήματος στην Ευρωζώνη κορυφώθηκε την εβδομάδα της 16ης Μαρτίου, όταν υποχρεώθηκαν να κλείσουν πολλές επιχειρήσεις στην Ισπανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, αλλά και την Ελλάδα. Στις αρχές Απριλίου, η ζήτηση για μετρητά είχε επιστρέψει στα κανονικά της επίπεδα.

Αρκετές χώρες βλέπουν πλέον τις αναλήψεις μετρητών να έχουν υποχωρήσει σε χαμηλότερα για την εποχή επίπεδα. (πίνακας 1) Όπως συνέβη και με την οικονομική 32 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

κρίση, η πανδημία είναι πιθανό να γέννησε στους καταναλωτές μια επιθυμία για οικονομική ευελιξία και ασφάλεια. Ωστόσο, αν δει κανείς συγκριτικά τα στοιχεία για τη ζήτηση, θα διαπιστώσει μια σημαντική διαφορά σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2008: τότε το 75% της αύξησης στα μετρητά αφορούσε χαρτονομίσματα μεγαλύτερης αξίας που διευκολύνουν τη φύλαξη μεγαλύτερων χρηματικών ποσών. Στην πρόσφατη κρίση, τα χαρτονομίσματα αυτά αντιστοιχούσαν μόλις στο 55%. Ο αριθμός των 500ευρων μειώθηκε ελαφρά, καθώς οι κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος σταμάτησαν την

κυκλοφορία τους στις 27 Απριλίου 2019. Τα μικρότερα χαρτονομίσματα των 5, 10, 20 και 50 ευρώ, τα οποία είναι και εκείνα που χρησιμοποιούνται κυρίως για αγορές, αντιστοιχούσαν στο 45% της αύξησης. Αντίθετα από την οικονομική κρίση, όπου το κύριο ζητούμενο πίσω από τη ζήτηση για μετρητά ήταν η συγκέντρωση και φύλαξη χρημάτων για ασφάλεια, μεγάλο μέρος της πρόσφατης αύξησης της ζήτησης προοριζόταν πιθανότατα για την αγορά τροφίμων ή για να μπορούν οι καταναλωτές να συνεχίσουν να πληρώνουν για τις καθημερινές ανάγκες τους εν καιρώ αβεβαιότητας. Δηλαδή καθαρά για συναλλαγές. (πίνακας 2) Όμως, τα μετρητά αυτά δεν χρησιμοποιήθηκαν στην πραγματικότητα όλα εκτός τραπεζικού συστήματος. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, οι ιδιώτες και άλλα μη τραπεζικά πρόσωπα τράβηξαν από τα ATM και τα ταμεία των τραπεζών μόνο τα 2/3. Το υπόλοιπο 1/3 έμεινε στις τράπεζες, με αποτέλεσμα τα ταμειακά διαθέσιμα των τραπεζών να αυξηθούν κατά 12,2 δισ. στα 91,7 δισ. ευρώ. Ποσό που βλέπει κανείς στις τράπεζες συνήθως μόνο τον… Δεκέμβριο! Πληρωμές στην εποχή του coronavirus Ο αντίκυτπος Ο βραχυπρόθεσμος αντίκτυπος της πανδημίας του κορωνοϊού στις πληρωμές που γίνονται στο λεγόμενο «σημείο πώλησης» δεν είναι ακόμη σαφής. Από τη μία πλευρά υπάρχουν κάποιοι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που υποστηρίζουν ότι οι πελάτες τους χρησιμοποίησαν περισσότερο τις χρεωστικές κάρτες τους τον Μάρτιο. Από την άλλη, τα πρώτα στοιχεία από τις εταιρείες λιανικής υποδηλώνουν ότι, λόγω του αναγκαστικού «λουκέτου» που μπήκε στα καταστήματα, μειώθηκαν οι πληρωμές με τραπεζικές κάρτες, τόσο σε αριθμό όσο και σε αξία. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, το ποσοστό των πληρωμών που έγιναν χωρίς μετρητά μειώθηκε σημαντικά τον Μάρτιο, καθώς ήταν κλειστά τα καταστήματα (πλην IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 33

θέμα των καταστημάτων τροφίμων) όπου χρησιμοποιούνται συνήθως περισσότερο κάρτες. Στα καταστήματα τροφίμων, αντιθέτως, το 55% των πωλήσεων φαίνεται πως έγινε με χρεωστικές, Visa ή Mastercard, από 45% που ήταν το αντίστοιχο ποσοστό πέρυσι τον Μάρτιο. Πάνω από τις μισές πληρωμές με κάρτα ήταν ανέπαφες, με το 84% των επιχειρήσεων λιανικής να ζητούν από τους πελάτες τους πληρωμές χωρίς μετρητά ή με μεθόδους ανέπαφων συναλλαγών. Η τάση αλλαγής των συνηθειών του κόσμου ως προς τον τρόπο πληρωμής αφορά όλες τις ηλικιακές ομάδες, αλλά κυρίως τους ανθρώπους μέσης ηλικίας. Ο κόσμος αποφεύγει τις πληρωμές σε μετρητά για να αποφύγει την επαφή και να προστατευτεί από τον κίνδυνο μόλυνσης. Τις αποφεύγει επίσης και γιατί του ζητείται. Θα παραμείνουν, όμως, και αυτοί που θα προτιμούν πάντα τα μετρητά, όπως και εκείνοι που πλήρωναν με κάρτα και προ πανδημίας. Ο θρίαμβος των ανέπαφων συναλλαγών Γρήγορες και εύκολες, οι ανέπαφες πληρωμές είχαν ήδη αρχίσει να κερδίζουν έδαφος από πέρυσι. Η πανδημία επέσπευσε, όμως, σημαντικά την ανάπτυξή τους, καθώς ο συγκεκριμένος τύπος συναλλαγών, πέραν της ευκολίας που προσφέρει, παρέχει επίσης μεγαλύτερη ασφάλεια, περιορίζοντας αισθητά τις πιθανότητες επαφής με εστίες μόλυνσης. Στην περίπτωση δε των ανέπαφων πληρωμών μέσω κινητού (ψηφιακό πορτοφόλι), ο χρήστης πρέπει να βάλει μόνο ένα PIN στο κινητό του ή να επιβεβαιώσει τη συναλλαγή με βιομετρική ταυτοποίηση (π.χ. με δαχτυλικό αποτύπωμα ή αναγνώριση προσώπου). Έτσι, οι πελάτες μπορούν πραγματικά να πληρώσουν οτιδήποτε χωρίς να αγγίξουν ούτε ένα ξένο αντικείμενο. Στο πλαίσιο των μέτρων που ελήφθησαν για τον περιορισμό των κρουσμάτων στη χώρα μας, αρχικά από τη Δευτέρα 30 Μαρτίου έως και την Κυριακή 31 Μαΐου και στη συνέχεια 34 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

μέχρι και τις 30 Σεπτεμβρίου 2020, το όριο των ανέπαφων (contactless) συναλλαγών με κάρτες χωρίς τη χρήση ΡΙΝ αυξήθηκε στα 50 ευρώ, έναντι 25 ευρώ που ίσχυε μέχρι τότε, διευκολύνοντας σημαντικά τη χρήση τους. Όπως εκτιμούσε αρχικά η Ελληνική Ένωση Τραπεζών (ΕΕΤ), για τους δύο μήνες εφαρμογής του μέτρου, ποσοστό μεγαλύτερο του 80% των συναλλαγών σε καταστήματα τροφίμων, πρατήρια καυσίμων και φαρμακεία θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την πληκτρολόγηση του ΡΙΝ από τον κάτοχο της χρεωστικής,

πιστωτικής και προπληρωμένης κάρτας. Οι εξελίξεις φαίνεται πως επιβεβαίωσαν την ΕΕΤ, η οποία τον περασμένο μήνα ανακοίνωσε την παράταση του μέτρου μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου, κάνοντας λόγο για «σχεδόν καθολική» ανταπόκριση του συναλλακτικού κοινού. Πριν από την εισαγωγή των συστημάτων ανέπαφων συναλλαγών, τα μετρητά αποτελούσαν τον ταχύτερο τρόπο πληρωμής. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Deutsche Bank, κατά μέσον όρο, οι πληρωμές με μετρητά παίρνουν 22,3 δευτερόλεπτα, οι πληρωμές με κάρτα και PIN 29,4

ΠΙΝΑΚΑΣ 2

δευτερόλεπτα και οι πληρωμές με κάρτα και υπογραφή 38,6 δευτερόλεπτα. Οι ανέπαφες πληρωμές, ωστόσο, όταν δεν απαιτείται ταυτοποίηση, δεν χρειάζονται πάνω από 10-12 δευτερόλεπτα! Σύμφωνα με στοιχεία της Mastercard, περίπου το 78% των συναλλαγών της στην Ευρώπη είναι πλέον ανέπαφες. Η εταιρεία εκτιμά δε ότι αυτή η αλλαγή θα είναι μόνιμη. Άλλωστε, τρεις στους τέσσερις Ευρωπαίους που συμμετείχαν σε σχετική έρευνα της Mastercard, ή σε ποσοστό το 73%, ανέφεραν ότι θα συνεχίσουν τις ανέπαφες συναλλα-

γές και μετά το τέλος της πανδημίας του κορωνοϊού, ενώ το 64% ανέφερε ότι οι ανέπαφες συναλλαγές είναι πλέον ο προτιμώμενος τρόπος πληρωμής για τις συναλλαγές τους στα καταστήματα. Ένα 40% ανέφερε δε ότι άλλαξε τη βασική κάρτα που χρησιμοποιεί για να μπορεί να πληρώνει και ανέπαφα. (πίνακας 3) Πάμε για το τέλος των μετρητών; Σίγουρα, τα μετρητά ως μέσο πληρωμής θα χάσουν έδαφος. Η τάση επιλογής όλο και περισσότερο εναλλακτικών τρόπων πληρωμής βρήκε

έναν απρόσμενο «σύμμαχο» στον νέο κορωνοϊό. Πολλοί πελάτες θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν περισσότερο κάρτες και λιγότερο μετρητά. Την ίδια ώρα, όμως, ο ρυθμός αύξησης των πληρωμών με κάρτες μπορεί να επιβραδυνθεί, αν δεν υπάρξει δεύτερο σοβαρό κύμα κρουσμάτων και όσο αυξάνονται τα στοιχεία για τον τρόπο μετάδοσης του ιού. Στα περισσότερα ταμεία έχουν μπει ήδη προστατευτικά τζάμια, χρησιμοποιούνται μάσκες και γάντια, ενώ, σύμφωνα με την ΕΚΤ, τα χαρτονομίσματα του ευρώ δεν είναι πιο επικίνδυνα από άλλα αντικείμενα

IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 35

θέμα που αγγίζουμε στην καθημερινότητά μας. Στην πραγματικότητα, ο ιός φαίνεται ότι επιβιώνει περισσότερο, για παράδειγμα, στα χερούλια απ’ ό,τι στα χαρτονομίσματα. Τα ευρήματα αυτά θα ενθαρρύνουν τους πελάτες που προτιμούν να χρησιμοποιούν μετρητά να επιστρέψουν στην αγαπημένη τους συνήθεια. Ο κόσμος που πληρώνει με μετρητά χρησιμοποιεί συχνά τη μέθοδο αυτή λόγω ευκολίας, για λόγους προστασίας των προσωπικών δεδομένων και για να ξέρει ακριβώς πόσα ξοδεύει και να μη χάνει τον έλεγχο. Επιπλέον, υπάρχει πάντα και η άποψη ότι τα μετρητά είναι «ασφαλές χρήμα» σε σχέση με τις κάρτες, αλλά και το συναισθηματικό σχεδόν δέσιμο, ιδίως των μεγαλύτερων σε ηλικία, με την ασφάλεια που αντιπροσωπεύουν. Και οι προτιμήσεις αυτές είναι τόσο προσωπικές που είναι δύσκολο να τις αλλάξει ακόμη και ο κορωνοϊός. Κερδίζουν έδαφος οι ηλεκτρονικές πληρωμές - Περισσότερες αλλά μικρότερες οι συναλλαγές Ηλεκτρονικές συναλλαγές Αποκαλυπτικά για τη χρήση συστημάτων και εφαρμογών ηλεκτρονικών συναλλαγών στη χώρα μας είναι και τα στοιχεία της δεύτερης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου Covid-19, η οποία αφορά στο διάστημα 20-27 Μαΐου. Σύμφωνα με την έκθεση, ο όγκος των ηλεκτρονικών συναλλαγών για το τρίμηνο Μαρτίου-Απριλίου-Μαΐου εμφάνισε αύξηση 9% σε σχέση με πέρυσι, ενώ μόνο για τον Μάιο η αύξηση διαμορφωνόταν μέχρι εκείνη τη στιγμή στο 16%. Τα ποσοστά αυτά επιβεβαιώνουν τα ευρήματα της πρώτης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου, όπου γινόταν λόγος για μια διαφαινόμενη και σημαντική επαύξηση του όγκου των ηλεκτρονικών συναλλαγών και μια γενικότερη μεταστροφή των πολιτών προς τα ηλεκτρονικά κανάλια από τα μετρητά. Η τάση αυτή δείχνει να παγιώνεται. Η αύξηση στον όγκο των ηλεκτρονικών συναλλαγών συνοδεύτηκε από 36 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

ΠΙΝΑΚΑΣ 3

περαιτέρω μείωση στην αξία τους. Συγκεκριμένα, η αξία μειώθηκε κατά 1,5% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα Μαρτίου-Απριλίου-Μαΐου. Το ποσοστό αυτό βρισκόταν οριακά στο 0% στην προηγούμενη έκθεση προόδου, γεγονός που ισοδυναμεί με αξιοσημείωτη συρρίκνωση των ηλεκτρονικών συναλλαγών εντός του Μαΐου. Ειδικότερα εξ όσων φαίνεται, κατά τον Μάιο η αξία των συναλλαγών έχει μειωθεί κατά 9% σε σχέση με πέρυσι. Ενδεχομένως, το σταδιακό άνοιγμα της αγοράς να έχει επιφέρει έναν αντίκτυπο στην αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, που προς το παρόν δεν έχει αποτυπωθεί και θα απαιτηθούν πρόσθετα δεδομένα για να διαπιστωθεί κατά πόσο η μειωτική αυτή τάση αναστρέφεται ή διατηρείται. Η μεταστροφή των καταναλωτικών δαπανών αποτυπώνεται και στα στοιχεία για ηλεκτρονικές συναλλαγές από τις συστημικές τράπεζες. Συγκεκριμένα για την περίοδο από 23 Μαρτίου, οπόταν επιβλήθηκαν τα αυστηρά μέτρα περιορισμού, έως 21 Μαΐου 2020 και σε σύγκριση πάντα με την αντίστοιχη περυσινή, διαπιστώνεται μείωση 17% στο ύψος της διατραπεζικής δαπάνης μέσω mobile, internet banking καθώς και κάρτες. Συνεπώς, διαπιστώνεται μια περαιτέρω επιδείνωση αυτής της μείωσης

κατά 3%, με το ποσοστό του Μαΐου να διαμορφώνεται μέχρι στιγμής στο -7,5% σε σχέση με τον περυσινό. Συγκεκριμένα τα έσοδα της ΑΑΔΕ στο τρίμηνο Μάρτιος-Απρίλιος-Μάιος βαίνουν μειούμενα κατά 14%, ενώ του ΕΦΚΑ κατά 18% και των τελωνείων κατά 18,5%. Τα νούμερα αυτά είναι βελτιωμένα σε σχέση με την πρώτη έκθεση προόδου κατά 1%, 2% και 3% αντίστοιχα, γεγονός το οποίο ενδεχομένως να είναι ένας ενθαρρυντικός πρόδρομος δείκτης για την πορεία των δημόσιων εσόδων. Σε ιδιωτικούς οργανισμούς και ΔΕΚΟ, με εξαίρεση τις τηλεπικοινωνίες και τις ασφάλειες που συνεχίζουν να παρουσιάζουν αύξηση και μέσα στον Μάιο σε σχέση με πέρυσι, οι λοιπές δαπάνες φθίνουν. Αξίζει να σημειωθεί όμως πως οι δαπάνες για ενέργεια αρχίζουν να γυρνούν σε θετικό πρόσημο. Συμπερασματικά, η δεύτερη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου καταγράφει έκδηλη επιδείνωση των πρόδρομων δεικτών για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, αξίας ηλεκτρονικών συναλλαγών και καταναλωτικής συμπεριφοράς σε σχέση με πέρυσι, πλήρως συμβατή με έναρξη περιόδου ύφεσης. Στον αντίποδα, οι πληρωμές προς ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ εμφανίζουν ελαφρά βελτίωση, όπως επίσης και οι πληρωμές για ενέργεια και τηλεπικοινωνίες. IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 37

auto news

Volvo

Περιορίζει την τελική ταχύτητα Οι υψηλές ταχύτητες αποτελούν πλέον παρελθόν για όλα τα μοντέλα της σουηδικής αυτοκινητοβιομηχανίας! Κείμενο: Γιώργος Ψαρράς Φωτογραφίες: Volvo

Volvo, στο φιλόδοξο πρόγραμμα ασφάλειας Vision 2020 είχε ανακοινώσει ότι ο στόχος της είναι από το 2020 και μετά να μην υπάρχει κανένα θανατηφόρο ατύχημα ή σοβαρός τραυματισμός από δικό της αυτοκίνητο. Πράγματι φιλόδοξος στόχος, ωστόσο όχι ανέφικτος, όπως υποστηρίζει τουλάχιστον η Volvo. Στο πλαίσιο αυτό, η Volvo ανακοίνωσε ότι περιορίζει στα 180 χλμ./ώρα τη μέγιστη ταχύτητα που θα μπορούν να αναπτύξουν όλα τα νέα της μο-

ντέλα. Mε αυτήν την «κίνηση» η σουηδική εταιρεία κάνει πράξη τη δέσμευση αυτή, ώστε να πλησιάσει ακόμα περισσότερο στην επίτευξη του οράματός της, το οποίο είναι οι μηδενικοί θάνατοι και σοβαροί τραυματισμοί από τροχαία ατυχήματα με οχήματά της. Με την απόφασή της αυτή η Volvo στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες μπορούν να συμβάλουν δραστικά στη μείωση των σοβαρών τροχαίων ατυχημάτων.

Care key Παράλληλα, η Volvo θέσπισε ακόμα μία δικλίδα ασφαλείας για όλα τα νέα

της μοντέλα. Ποια είναι αυτή; Το κλειδί ονόματι «Care Key», με το οποίο ο ιδιοκτήτης μπορεί να ορίσει ακόμα χαμηλότερο όριο μέγιστης ταχύτητας για το αυτοκίνητό του όταν πρόκειται να το δανείσει σε ένα άλλο μέλος της οικογένειας, σε έναν συνεργάτη ή σε έναν άπειρο οδηγό. Μην ξεχνάτε, άλλωστε, ότι ανέκαθεν προτεραιότητα της Volvo αποτελούσε η ασφάλεια, (το 1959 ήταν η πρώτη εταιρία που εισήγαγε στα αυτοκίνητα παραγωγής τη ζώνη ασφαλείας 3 σημείων) κάτι που είναι συνώνυμο με τη σουηδική αυτοκινητοβιομηχανία…

motori.gr όλος ο κόσμος του 38 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

auto news Ford Puma

Επιστρέφει Το αιλουροειδές της Ford βρήκε τον δρόμο της επιστροφής και έρχεται για να διεκδικήσει μία θέση κάτω από τον ήλιο στη μικρομεσαία κατηγορία των SUV. Κείμενο: Γιάννης Σταυρόπουλος Φωτογραφίες: Ford

λλαγή στυλ για το Puma, που από χαμηλό 2πορτο coupe, έρχεται ως σύγχρονο SUV. Μάλιστα, ο 3κύλινδρος βραβευμένος κινητήρας τεχνολογίας EcoBoost του ενός λίτρου με τους 125 ίππους συνδυάζεται με ήπιο υβριδικό σύστημα 48V, για χαμηλότερους ρύπους και καταναλώσεις.

Στον δρόμο Οδηγώντας το νέο Puma, αυτό που σε κερδίζει, εκτός από τον πρόθυμο κινητήρα σε όλο το φάσμα των στροφών, είναι το άμεσο σύστημα διεύθυνσης, η λειτουργία των αναρτήσε-

ων, αλλά και η ηχομόνωση. 7,5 λίτρα/100 χλμ. ήταν η μεικτή κατανάλωση που αναγράφηκε στον ψηφιακό πίνακα οργάνων 12.3 ιντσών, ενώ στο κέντρο του ταμπλό δεσπόζει η λεπτή οθόνη 8 ιντσών. Επιπλέον, ο οδηγός έχει στη διάθεσή του πέντε προγράμματα οδήγησης, Normal, Eco, Sport, Slippery και Trail.

Καινοτομία Εκεί όμως που το Puma ανοίγει νέους δρόμους είναι στον χώρο των αποσκευών με 456 λίτρα, που δίνουν μια νέα νότα στο θέμα των ταξιδιών. Πρόκειται για το Ford Mega Box, το οποίο προσφέρει αποθηκευτικό χώρο 80 λίτρων, διαστάσεων 764 χλστ. πλάτος, 753 χλστ. μήκος, 306 χλστ.

βάθος, και φιλοξενεί αντικείμενα ύψους έως 115 εκ. Mπορείτε να το γεμίσετε με πάγο και να τοποθετήσετε κρασιά ή μπίρες. Και αφού πιείτε τα κρασιά ή τις μπίρες σας με θέα κάποιο μέρος της πανέμορφης ελληνικής επαρχίας, ανοίγετε την τάπα και το νερό από τον πάγο φεύγει. Που σημαίνει ότι εκεί μπορείτε να πλύνετε και τις λασπωμένες μπότες σας.

Εν κατακλείδι Αυτό είναι το νέο Puma, που έρχεται με δικό του σχεδιαστικό ύφος απέναντι στα άλλα μοντέλα της Ford, με οικονομικά μηχανικά σύνολα, gadgets για τους φανατικούς του είδους, ασφαλή οδική συμπεριφορά, με τιμές από 20.097 ευρώ.

αυτοκινήτου στην οθόνη σας IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 39

auto news Seat

70 χρόνια στους δρόμους Σε 80 χώρες κυκλοφορούν τα μοντέλα της Seat δίνοντας το δικό τους στίγμα σε design και τεχνολογία Κείμενο: Γιάννης Σταυρόπουλος Φωτογραφίες: Seat

λα ξεκίνησαν στις 9 Μαΐου του 1950, ως εταιρία κατασκευής αυτοκινήτων, με τα πρώτα δείγματα να εξέρχονται από το εργοστάσιο Zona Franca της Βαρκελώνη το 1953. Ήταν τα 4θυρα Seat 1.400 με ρυθμό παραγωγής 5 αυτοκίνητα την ημέρα. Όμως η μεγάλες αλλαγές ήρθαν μετά από τέσσερις 10ετίες όταν η Seat ανέγειρε ένα από τα πιο σύγχρονα εργοστάσια της Ευρώπης στο Μαρτορέλ με την επένδυση να αγγίζει

το 1.5 δις ευρώ σε σημερινή αντιστοιχία χρημάτων. Σε αυτά τα 70 χρόνια η Seat παρουσίασε 75 διαφορετικά μοντέλα με την παραγωγή να αγγίζει τα 20 εκατομμύρια οχήματα. Όλα σχεδόν βρίσκονται στο μουσείο της εταιρίας στη Βαρκελώνη, καθώς και όλα τα αγωνιστικά μοντέλα της καθώς είναι μεγάλη και επιτυχημένη η παρουσία της στο διεθνές motorsport.

Leon To τελευταίο δημιούργημα της Seat είναι η νέα γενιά του Leon, που λόγω

της πανδημίας το λανσάρισμα του καθυστέρησε τόσο στην Ευρώπη όσο και χώρα μας. Το νέο Leon έρχεται με δύο αμαξώματα 5θυρο hatchback αλλά και sportstourer( station-wagon) με κινητήρες βενζίνης, πετρελαίου καθώς και υβριδικό με μηχανικά, αυτόματα κιβώτια και κίνηση στους μπροστινούς αλλά και στους τέσσερις τροχούς. Από το 2018 το brand Cupra είναι πλέον αυτόνομο καθώς κοσμεί ειδικές εκδόσεις (πλούσιος εξοπλισμός, ισχυροί κινητήρες) που εξέρχονται από το Μαρτορέλ.

motori.gr όλος ο κόσμος του 40 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

auto news

EuroNCAP

Αυστηρότερα κριτήρια Οι δοκιμές πρόσκρουσης του ανεξάρτητου οργανισμού EuroNCAP γίνονται ακόμα πιο απαιτητικές στο πλαίσιο της μεγαλύτερης ασφάλειας Κείμενο: Γιάννης Σταυρόπουλος Φωτογραφίες: Αρχείο

ετά την περίοδο της καλοκαιρινής ραστώνης οι δοκιμές πρόσκρουσης του ανεξάρτητου οργανισμού EuroNCAP θα ακολουθήσουν ένα πιο απαιτητικό πρωτόκολλο, ώστε τα νέα αυτοκίνητα να γίνουν ακόμα πιο ασφαλή. Θα αλλάξει ο τρόπος των δοκιμών

ενώ περισσότεροι αισθητήρες θα τοποθετηθούν στο ανδρείκελο που χρησιμοποιείται ώστε να υπάρχουν ακόμα περισσότερα δεδομένα. Αυτό λοιπόν αναμένεται να κάνει και ακριβότερα όλα τα νέα αυτοκίνητα καθώς τα αυστηρότερα κριτήρια που θα εφαρμοστούν σημαίνει οτι θα υπάρξουν και ανάλογες διακυμάνσεις στη βαθμολογία, με τις αυτοκινητοβιομηχανίες να θέλουν να βλέπουν στον πίνακα των απο-

τελεσμάτων τα μοντέλα τους να έχουν αποσπάσει την υψηλότερη δυνατή βαθμολογία. Αυτό βέβαια απαιτεί και την ανάλογη εξέλιξη που είναι συνδεδεμένη με το όλο κόστος. Βέβαια εκπτώσεις στην ασφάλεια δεν υπάρχουν και δεν είναι τυχαίο ότι τα αποτελέσματα του EuroNCAP αποτελούν ένα από τα διαφημιστικά «διαβατήρια» στο λανσάρισμα του κάθε νέου μοντέλου.

αυτοκινήτου στην οθόνη σας IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 41

σελίδες

ΟΛΥΜΠΙΑΚΉ ΑΕΡΟΠΟΡΊΑ

Από τα μεγαλεία του Ωνάση στη χρεοκοπία «Παίρνω τα χρήματα από την γυναίκα μου, τη ναυτιλία, για να τα δώσω στην ερωμένη μου, την Ολυμπιακή» έλεγε συχνά αστειευόμενος ο Αριστοτέλης Ωνάσης.

42 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

Του Κ. Α. Φραγκούλη

εθνικός αερομεταφορέας της Ελλάδας, η Ολυμπιακή Αεροπορία για πάνω από μισό αιώνα ακολούθησε μια διαδρομή με υψηλές πτήσεις και διεθνή καταξίωση στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της, μέχρι τη σταδιακή της απαξίωση και τη χρεοκοπία στα χρόνια της μεταπολίτευσης, οπότε και κρατικοποιήθηκε, για να οδηγηθεί τελικά στο κλείσιμο. Η ιστορία της Ολυμπιακής Αεροπορίας άρχισε να γράφεται στις αρχές του 1956, όταν ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής κάλεσε τους μεγαλοεφοπλιστές Αριστοτέλη Ωνάση και Σταύρο Νιάρχο να επενδύσουν στους τομείς των ναυπηγείων και των αεροπορικών συγκοινωνιών. Ο Ωνάσης προτίμησε να επενδύσει στις αεροπορικές συγκοινωνίες εξαγοράζοντας την χρεωκοπημένη ΤΑΕ, που είχε περιέλθει υπό κρατικό έλεγχο. Τις διαπραγματεύσεις με τον Ωνάση ανέλαβε ο

τότε υπουργός Συγκοινωνιών Γεώργιος Ράλλης. Οι δύο πλευρές ήλθαν γρήγορα σε συμφωνία και στις 30 Ιουλίου υπογράφτηκε η σχετική σύμβαση για την αποκλειστική εκμετάλλευση των αεροπορικών συγκοινωνιών της χώρας. Ένα από τα προβλήματα που επιζητούσαν λύση ήταν η χρήση των πέντε των ολυμπιακών κύκλων στα φτερά των αεροπλάνων της νέας εταιρείας, που αποτελούσαν κατοχυρωμένο σήμα από την Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή. Ο Ωνάσης το παρέκαμψε με χαρακτηριστική ευκολία «Δεν υπάρχει θέμα», είπε, «Θα προσθέσουμε ένα έκτο κύκλο». Η πρώτη πτήση της Ολυμπιακής Αεροπορίας έγινε το πρωί της 6ης Απριλίου 1957 από το αεροδρόμιο του Ελληνικού με προορισμό την Θεσσαλονίκη. Κυβερνήτης του DC-3 (Ντακότα) ήταν ο Παύλος Ιωαννίδης, στενός συνεργάτης του Ωνάση τα επόμενα χρόνια που έφθασε μέχρι τα ανώτατα κλιμάκια της εταιρείας. Από το σημείο εκείνο αρχίζει η ανοδική πορεία της Ολυμπιακής. Την ίδια χρονιά θα πραγματοποιήσει το πρώτο της διεθνές δρομολόγιο προς Ρώμη,Παρίσι και Λονδίνο. Τις αεροσυνοδούς της εταιρείας ανέλαβε να ντύσει με τις δημιουργίες του ο διεθνούς φήμης ελληνογάλλος σχεδιαστής Γιάννης Ντεσσές, δημιουργώντας παράδοση που θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια με σχεδιαστές της κλάσης του Γιάννη Τσεκλένη, του Πιέρ Καρντέν και της Κοκό Σανέλ. Το όνειρο πλέον κάθε νεαρής και ευειδούς ελληνίδας είναι μια θέση αεροσυνοδού στην Ολυμπiακή Αεροπορία. Ο Ωνάσης είναι ιδιαίτερα υπερήφανος για το δημιούργημά του. «Παίρνω τα χρήματα από την γυναίκα μου, τη ναυτιλία για να τα δώσω στην ερωμένη μου, την Ολυμπιακή» έλεγε συχνά αστειευόμενος. Στα μέσα της δεκαετίας του ’70 ο έρωτάς του για την Ολυμπιακή άρχιζε να ξεθωριάζει. Ο τραγικός θάνατος του γιού του Αλέξανδρου και η δραματική αύξηση του κόστους λειτουργίας της εταιρείας εξαιτίας της πετρελαϊκής κρίσης ήταν δύο από τους λόγους που θα τον κάνουν να χάσει κάθε ενδιαφέρον για το δημιούργημά του. Στις αρχές του 1975 η εταιρεία θα περάσει στον έλεγχο του κράτους. Στην κυβέρνηση βρισκόταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, όπως και κατά ίδρυση της εταιρείας το 1957. Η κρατικοποιημένη πλέον Ολυμπιακή θα αρχίσει σταδιακά να απαξιώνεται. Τα προγράμματα διάσωσης και οι προσπάθειες ιδιωτικοποίησής της δεν θα φέρουν αποτέλεσμα και η Ολυμπιακή των «πέντε ηπείρων» θα συρρικνωθεί και θα πάψει να υφίσταται με την μορφή που την γνωρίζαμε, στις αρχές του 2009.

Η ιστορία των αερομεταφορών στην Ελλάδα Το 1930 ιδρύεται η πρώτη κρατική αεροπορική εταιρεία με την επωνυμία “Ελληνική Αεροπορική Εταιρεία Ίκαρο”. Μετά τη χρεοκοπία της εταιρείας λίγο αργότερα ιδρύεται η “Ελληνική Εταιρεία Εναέριων Συγκοινωνιών”. Το 1935 ιδρύεται η πρώτη ιδιωτική αεροπορική εταιρία, η Τ.Α.Ε. (Τεχνικαί Αεροπορικαί Εκμεταλλεύσεις). Το 1947 ιδρύεται η ΕΛΛ.Α.Σ. (Ελληνικαί Αεροπορικαί Συγκοινωνίαι) και η Α.Μ.Ε. (Αεροπορικαί Μεταφοραί Ελλάδος) ακολουθώντας πορεία παράλληλη με την Τ.Α.Ε. Το 1951 αποφασίζεται η συγχώνευσή τους, εξαιτίας της κακής πορείας και των τριών, σε μία, την “Εθνική Ανώνυμη Εται-

ρεία Τ.Α.Ε.”. Ακολουθεί όμως μια δύσκολη πορεία με πτώση της επιβατικής κίνησης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την απόφαση εκκαθάρισης της εταιρίας με σκοπό την πώλησή της. Ο πλειστηριασμός ξεκινά με τιμή εκκίνησης 60.000.000 δρχ. Καθώς κανείς δεν ενδιαφέρεται κατοχυρώνεται υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου. Η Ολυμπιακή στην εποχή του Ωνάση Τον Ιούλιο του 1956 υπογράφεται συμφωνία του Ελληνικού Κράτους με τον Αριστοτέλη Ωνάση, με σκοπό την αποκλειστική εκμετάλλευση των αεροπορικών συγκοινωνιών της Ελλάδας. Η “Ολυμπιακή Αεροπορία” ξεκινά τη λειτουργία της στις 6 Απριλίου 1957.

Το πάθος του Αλέξανδρου Ωνάση για την Ολυμπιακή Στις 2 Αυγούστου 1971 ιδρύεται η Ολυμπιακή Αεροπλοϊα Α.Ε. από τον Αλέξανδρο Ωνάση. Σκοπός της εταιρίας αυτής είναι η εξυπηρέτηση των μικρών νησιών της Ελλάδας. Παράλληλα δημιουργούνται νέες γραμμές προς Μιλάνο και Ντίσελντορφ. Στις 3 Μαρτίου 1972 πραγματοποιείται η πρώτη πτήση προς το Σίδνεϋ της Αυστραλίας με ενδιάμεσους σταθμούς τη Σιγκαπούρη και την Μπανγκόκ. Τον Ιούνιο του 1973 αγοράζονται τα πρώτα Boeing 720-051Β και 747-200, τα λεγόμενα τζάμπο. Με ένα από αυτά θα πραγματοποιηθεί το παρθενικό δρομολόγιο για Νέα Υόρκη. Ο θάνατος του Αλέξανδρου Ωνάση σε αεροπορικό δυστύχημα το 1973 θα αλλάξει ριζικά την τύχη της Ολυμπιακής. Το 1974 η Ο.Α. ξεπερνά κάθε προσδοκία σημειώνοντας ρεκόρ μεταφοράς επιβατών, 2.500.000 από τους οποίους 790.000 στις πτήσεις του εξωτερικού. Στις 22 Ιανουαρίου 1973 συμβαίνει κάτι που θα αλλάξει ριζικά την πορεία της Ο.Α., ο θάνατος του Αλέξανδρου Ωνάση σε αεροπορικό δυστύχημα, θα αποτελέσει την αρχή του τέλους για την εταιρία. Λίγους μήνες αργότερα ο Αριστοτέλης Ωνάσης πουλά την Ο.Α. στο ελληνικό δημόσιο και το 1975 πεθαίνει.

IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 43

press ρείται ότι προηγούνται στην επικοινωνία του Διαχειριστή (σ.σ. και η προβολή;) στα Μέσα που πρόσκεινται στην αξιωματική αντιπολίτευση. Είναι μια απάντηση κι αυτή στο «Μένουμε σπίτι». Αν έχεις εξειδίκευση κάπου, ψιλά τα γράμματα…

Για ποιον χτυπάει η καμπάνα; Mία από τις πλέον επικίνδυνες εβδομάδες για την πορεία της αγοράς τον μήνα που διανύουμε είναι αυτή από 15 έως 19 Ιουνίου. Τι γίνεται τότε; Αλλάζει η στάθμιση των εισηγμένων στους δείκτες FTSE του Χ.Α. και δεν θα πρέπει να έχουν συμβολή στη διαμόρφωσή του μεγαλύτερη από 10%. Για ποιον χτυπάει η καμπάνα; Η στάθμιση του ΟΤΕ στον συγκεκριμένο δείκτη ανέρχεται σε 14,79% και της Coca Cola σε 23,23%. Η μείωση της στάθμισης συνεπάγεται αναπόφευκτα, σύμφωνα με τους χρηματιστές, τη μείωση κάποιων θέσεων από δύο χαρτιά που επηρεάζουν σαφώς στη διαμόρφωση του Γενικού Δείκτη, λόγω της μεγάλης τους κεφαλαιοποίησης. H κεφαλαιοποίηση του ΟΤΕ ανέρχεται σε 5,9 δισ. ευρώ και της Coca Cola σε 8,7 δισ. ευρώ.

ΑΔΜΗΕ Μπορεί να αποτελεί και το τελευταίο οχυρό της προηγούμενης κυβέρνησης. Η στήλη πληροφο-

ΑΔΜΗΕ ΙΙ Πέρα από αυτά τα μίζερα, δεν σημαίνει ότι ο κ. Μανούσος Μανουσάκης δεν έχει μεταμορφώσει τον Διαχειριστή, καθιστώντας τον μία από τις εταιρείες που συστήνουν οι θεσμικοί. Η Alpha Finance ξεκίνησε την κάλυψη της μετοχής δίνοντας σύσταση BUY | Medium Risk και τιμή στόχο 3,08 ευρώ. Στην έκθεσή της η χρηματιστηριακή επισημαίνει ότι η εταιρεία διαπραγματεύεται με ένα αδικαιολόγητο discount 30%, σε σχέση με τη ρυθμιζόμενη περιουσιακή της βάση (RAB), τη στιγμή που Ευρωπαϊκές Εταιρείες Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας διαπραγματεύονται σε premium σε σχέση με τις αντίστοιχες Ρυθμιζόμενες Περιουσιακές Βάσεις τους. Επιπλέον, εκτιμά ότι η ΑΔΜΗΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ ως μέτοχος του 51% του Ομίλου ΑΔΜΗΕ είναι το καλύτερο «όχημα» για την απόκτηση άμεσης έκθεσης στο μεγαλύτερο επενδυτικό πλάνο ανάπτυξης των νησιωτικών διασυνδέσεων με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ύψους 5 δισ. ευρώ για την περίοδο 2020-2030.

44 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

Ο enabler Οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις που δρομολογεί ο ΑΔΜΗΕ σε βάθος δεκαετίας δίνουν τη δυνατότητα της ανάπτυξης αιολικών και φωτοβολταϊκών συστημάτων καθιστώντας τον Διαχειριστή ως βασικό πυλώνα υλοποίησης και «enabler» για τη μετάβαση στην «Πράσινη Συμφωνία» και τις προϋποθέσεις του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Περιβάλλον (ΕΣΕΚ). Ως παράγοντες ρίσκου, η χρηματιστηριακή σημειώνει τη μη έγκαιρη υλοποίηση του επενδυτικού προγράμματος, γεγονός το οποίο ενδεχομένως να καθυστερήσει και την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στο Σύστημα Μεταφοράς, ενώ τυχόν καθυστερήσεις στα έργα, αλλαγές στο ρυθμιστικό πλαίσιο ενέργειας, χαμηλότερη ρευστότητα στη μετοχή ενδέχεται να επηρεάσουν τη μετοχή στο μέλλον.

Είπαν… «Βρείτε μου εσείς οποιαδήποτε στιγμή από το 1830, που το Ελληνικό Δημόσιο εγγυήθηκε 7 δισεκατομμύρια ευρώ για να πάνε αποκλειστικά στις επιχειρήσεις. Είναι η πρώτη φορά. Η εγγύηση είναι με τη μόχλευση 7 δισεκατομμύρια». Άδωνις Γεωργιάδης, υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων

Quiz

Να πούμε καλορίζικα για το come back παλαιού στελέχους στην οδό Κολοκοτρώνη;

εποπτευόμενης από την Κεφαλαιαγορά εισηγμένης, της ΕΧΑΕ. Για τον λόγο αυτό δεν είναι fair η τοποθέτηση στο Δ.Σ. της Ε.Κ. μέλους που ταυτόχρονα αποτελεί μέλος σε Δ.Σ. και ασκεί διοίκηση σε άλλη εταιρεία που παρακολουθείται από την Εποπτική Αρχή.

Καμπάνες

Θα συμμετέχει το Χ.Α. με θέση στο Δ.Σ. της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς; Η πληροφορία έρχεται από παλαιό χρηματιστή που δεν το βάζει κάτω και διεκδικεί σε κάθε εκλογική μάχη θέση στο Κοινοβούλιο. Πληροφορούμαστε, λοιπόν, ότι συζητείται εντόνως η κατάργηση της θέσης μέλους από το Χρηματιστήριο Αθηνών στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και πως η θέση αυτή θα καλύπτεται από την Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (ΕΛΤΕ). Το νομοσχέδιο για την Κεφαλαιαγορά και την εταιρική διακυβέρνηση που σβήνεται και ξαναγράφεται εδώ και οκτώ μήνες, όλα δείχνουν ότι έχει πάρει την άγουσα για την κατάθεσή του στη Βουλή από τον υπουργό Οικονομικών κ. Χρ. Σταϊκούρα. Μπορεί να έχει κατατεθεί, όταν εσείς διαβάζετε το περιοδικό που κρατάτε στα χέρια σας. Αν, λοιπόν, δεν αλλάξει κάτι, διότι η θέση που διατηρούσε το Χ.Α. στην Κεφαλαιαγορά ήταν θεσμική, θα δοθεί σημαίνων ρόλος στην ΕΛΤΕ, για την οποία επιδιώκεται η αναβάθμιση του ρόλου της μετά από σκάνδαλα, όπως της Folli Follie ή με βάση όσα κατέδειξε ο ελλιπής έλεγχος στα οικονομικά αποτελέσματα άλλων εισηγμένων, όπως της MLS, μόλις προσφάτως. Οι πληροφορίες αναφέρουν -αν κι ακόμα δεν έχει ληφθεί κάποια απόφαση- ότι το Χ.Α. αποτελεί θυγατρική

Tην ίδια ώρα, θεσμοθετούνται βαριά πρόστιμα που θα ξεπερνούν ακόμα και το 1 εκατ. ευρώ και ταυτόχρονα απώλεια της άδειας λειτουργίας των ελεγκτικών εταιρειών και ορκωτών λογιστών επί μακρόν. Η «καμπάνα» χτυπάει για τον ορκωτό ελεγκτή που υπέγραφε τους ισολογισμούς της αμαρτωλής Folli Follie, η υπογραφή του οποίου βρισκόταν δίπλα στους εμπνευστές του σκανδάλου, πατέρα και υιό Κουτσολιούτσο, εξανεμίζοντας περισσότερα από 1,4 δισ. ευρώ από τη χρηματιστηριακή αξία της εισηγμένης.

30 σελίδες Σύμφωνα με κορυφαία πηγή στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, σε ένα κείμενο με περισσότερες από 30 σελίδες που θα αφορούν στα άρθρα της εταιρικής διακυβέρνησης θα προβλέπεται ρητά συνευθύνη των ορκωτών λογιστών σε βαθμό τέτοιο που θα χάνουν την άδεια, πληρώνοντας μάλιστα και βαριά πρόστιμα. Στόχος είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και η ανάκτηση της αξιοπιστίας των οικονομικών στοιχεί-

ων που αντικατοπτρίζουν την πορεία μιας εισηγμένης στο Χρηματιστήριο εταιρείας.

Βιογραφικό Στην κατεύθυνση αυτή θα ορίζεται επακριβώς: – Η καταλληλόλητα των μελών που απαρτίζουν τα Διοικητικά Συμβούλια των εταιρειών, εστιάζοντας στην ικανότητά τους, στις γνώσεις τους και με προαπαιτούμενο ότι δεν θα πρέπει να έχουν στο… βιογραφικό τους καταδικαστικές δικαστικές αποφάσεις. Όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, δεν είναι δυνατόν να συμμετέχουν στο Δ.Σ. μιας εταιρείας και να έχουν καταδικαστεί για ξέπλυμα μαύρου χρήματος ή ακόμα-ακόμα για χειραγώγηση μετοχών. – Προκειμένου να διασφαλιστεί η απόλυτη διαφάνεια, δημιουργείται μηχανισμός ελέγχου και εποπτείας των επιχειρήσεων που θα απαρτίζονται από άτομα εγνωσμένης αξίας, με επάρκεια γνώσεων και ανεξαρτησίας, δηλαδή δεν θα είναι συγγενικά ή φιλικά πρόσωπα του ιδιοκτήτη. Διαφορετικά πρόσωπα – Θα είναι σαφής ο διαχωρισμός εκτελεστικών και μη εκτελεστικών μελών του Δ.Σ. μιας εταιρείας. Θα περιγράφονται αλλαγές και μάλιστα άμεσες σε ό,τι αφορά στη λειτουργία των Α.Ε. και ειδικά εκείνων που έχουν τις μετοχές τους σε οργανωμένες αγορές, όπως το Χρηματιστήριο Αθηνών. Για παράδειγμα, εξετάζεται η δυνατότητα άλλο πρόσωπο να είναι ο διευθύνων σύμβουλος και άλλο πρόσωπο ο πρόεδρος μίας εταιρείας. Αν δεν μπορεί να συμβεί αυτό και το ίδιο πρόσωπο παραμένει πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος, τότε θεσμοθετείται υποχρεωτικά ο ορισμός ανεξάρτητου αντιπροέδρου. – Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αποκτά εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας στη λογική του «και οι κρίνοντες, κρίνονται». IOYNIOΣ 2020 I ΒUSINESS ENERGY I 45

τελευταία Τoυ Σταύρου Χαρίτου

εξασφαλίζει μακροπρόθεσμα πρόσβαση στην ελληνική αγορά, σε συνεργασία με τον leader της ελληνικής αγοράς αερίου. Μάλιστα, σε μια εποχή που βρισκόμαστε στις παραμονές του πολλαπλασιασμού των πηγών προμήθειας αερίου (με τον TAP και τον πλωτό σταθμό Αλεξανδρούπολης, και την αύξηση του LNG), η μελλοντική θέση της Gazprom στην ελληνική αγορά δεν ήταν καθόλου δεδομένη. Οι άλλες δύο εταιρείες (Promitheas Gas και ΔΕΠΑ) με τις οποίες έχει μακροπρόθεσμες συμφωνίες… διευρύνουν τους ορίζοντές τους και μειώνουν τα μερίδιά τους στην ελληνική αγορά. Υπενθυμίζεται ότι η Gazprom έχει ήδη συμφωνία για 1,6 bcm/έτος με τη ΔΕΠΑ και για 1 bcm/έτος με την Προμηθέας Gas. Αν και δεν ανακοινώθηκε τι ποσότητες αφορά η συμφωνία με τη Μυτιληναίος, εκτιμάται ότι θα είναι αρκετά πάνω από τα 0,6 bcm που ήταν οι ποσότητες που εισήγαγε ο όμιλος Mytilineos από την Gazprom το 2019.

Γνωρίζονται Δεν είναι χθεσινή η συμφωνία του Μυτιληναίου με την Gazprom. Η συνεργασία μεταξύ της «GazpromExport» και της «Mytilineos» ξεκίνησε το 2017 στη βάση βραχυπρόθεσμων συμβάσεων. Το 2019, ενδεικτικά, στη «Mytilineos» παραδόθηκαν 588 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Από το 2020 η συνεργασία θα συνεχιστεί στη βάση μιας μακροπρόθεσμης σύμβασης με συγκεκριμένες ποσότητες που δεν ανακοινώθηκαν και σε συγκεκριμένες τιμές, ιδιαίτερα ανταγωνιστικές, όπως φανερώνει και η δήλωση του κ. Ευάγγελου Μυτιληναίου. Ενημερώνουμε ότι πρόκειται για 10ετή σύμβαση για την προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου για την περίοδο 2020-2030. Βεβαίως, τα νέα τα πληροφορηθήκαμε από το Bloomberg…

Δυναμική Tο πρώτο 5μηνο του 2020 οι συνολικές εισαγωγές της ΔΕΠΑ ήταν 0,69 bcm, της Προμηθέας Gas 0,154 bcm και της Mytilineos 1,12 bcm, κάτι που δείχνει την ανοδική δυναμική της Mytilineos στην αγορά φυσικού αερίου.

Εισαγωγές Το σύνολο των εισαγωγών αερίου το πρώτο πεντάμηνο του 2020 ανήλθε σε 2,57 bcm, με το μερίδιο της Μυτιληναίος να διαμορφώνεται στο 44%, της ΔΕΠΑ στο 27%, της Προμηθέας Gas σε 6%, της Elpedison σε 13%, της ΔΕΗ σε 7-8% και των ΗΡΩΝ και Motor Oil σε 2%.

Gazprom Για την Gazprom, η συμφωνία με τη Mytilineos τής

46 I BUSINESS ENERGY I IOYNIOΣ 2020

Πάνω... στο κύμα ο κ. Γ. Στάσσης Με μία πιο προσεκτική ανάλυση των οικονομικών αποτελεσμάτων της ΔΕΗ, προκύπτει πως η δημόσια εταιρεία το πρώτο τρίμηνο του έτους, βοηθούμενη και από την πτώση των τιμών των καυσίμων, εξοικονόμησε στην προαναφερόμενη κατηγορία των εξόδων της 207,8 εκατ. ευρώ. Σε αυτό συνετέλεσε και το γεγονός του σβησίματος κατά το ένα τρίτο της πανάκριβης λιγνιτικής παραγωγής. Οι δαπάνες για υγρά καύσιμα ήταν λιγότερες κατά 13,5 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο, για το φυσικό αέριο μειώθηκαν κατά 53,7% φτάνοντας στα 58,7 εκατ. ευρώ, ενώ η εταιρεία πήρε και ανάσα 95,9 εκατ. ευρώ από τη μείωση της Οριακής Τιμής Συστήματος. Μειωμένη κατά περίπου 17 εκατ. ευρώ ήταν και η δαπάνη για την αγορά δικαιωμάτων ρύπων, αν και η μέση τιμή εκτινάχθηκε στα 24 από 19,9 ευρώ τον τόνο. Το δεύτερο τρίμηνο κρύβει, όπως φάνηκε και από τις δηλώσεις του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ΔEH, Γιώργου Στάσση, τις επιπτώσεις του lockdown, αν και σύμφωνα με τον ίδιο, αυτές περιορίστηκαν. Πληροφορούμαστε ότι η εταιρεία ετοιμάζει δυναμική τιμολογιακή πολιτική για το δεύτερο εξάμηνο, γεγονός που θα της επιτρέψει να ανακτήσει και μέρος των πελατών που έχασε.

Τρίτη χρονιά που βιωσιμότητα σημαίνει Lidl H Lidl Ελλάς για τρίτη συνεχή χρονιά είναι στις THE MOST SUSTAINABLE COMPANIES IN GREECE. Μία διάκριση που επιβεβαιώνει για ακόμη μία φορά τη μακροχρόνια δέσμευσή μας για βιώσιμη ανάπτυξη και υπεύθυνη επιχειρηματικότητα. Yποσχόμαστε πως δεν θα επαναπαυθούμε. Συνεχίζουμε την εφαρμογή πρακτικών υπεύθυνης λειτουργίας, με δύναμη και ευθύνη!

ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΕΝΑ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΑΥΡΙΟ Στον δρόμο για ένα καλύτερο αύριο