Businessenergy.gr Τεύχος Μαΐου 2022 by motori

www.businessenergy.gr

ΤΕΥΧΟΣ 41 • ΜΑΪΟΣ 2022 • TIMH: 3 €

ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΑΝΝΗΣ

Πληρώνει φθηνά 'ή ακριβά για να γίνει ο Νο 2 παίκτης στην πράσινη ενέργεια; Ελλάκτωρ: Στο 1 δισ. ευρώ θα φτάσει το συνολικό τίμημα εξαγοράς

 Ρεύμα: Φθηνότερο από Ιανουάριο, ακριβότερο ως 30% από πέρσι

 Κι όμως, επέστρεψαν στις τράπεζες τα χρήματα από τα σεντούκια!

 Πούτιν: Χωρίς την Ουκρανία δεν είναι υπερδύναμη η Ρωσία

 Ίλον Μασκ: Το Twitter άλλο ένα πολύπλοκο σύστημα για να πειράξει…

index

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

McKinsey Sustainability Τριπλάσια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ως το 2050 - Ανοδικά φυσικό αέριο και πετρέλαιο Σελ. 20

θεμα Σε ιστορικό υψηλό 60 ετών παραμένουν οι διεθνείς τιμές τροφίμων το 2022 Σελ. 26

editorial Έτσι θα πέσουν οι τιμές κι έτσι θα κερδηθούν οι εκλογές

στις πληρωμές προς την Gazprom

ΕΝΕΡΓΕΙΑ Το νομοσχέδιο που μετατρέπει το Αιγαίο σε… Βόρειο Θάλασσα

Σελ. 13

Σελ. 30

Σελ. 4

Μανταλένα Πίου Ποιες άλλες επιλογές είχε η κυβέρνηση εκτός από την επιδοματική πολιτική για το ενεργειακό κόστος Σελ. 6

aναλυση Επέστρεψαν στις τράπεζες τα χρήματα από τα σεντούκια Σελ. 10

Γιάννησ Κανουπάκησ «Θολές» και η μεγάλη και η... πιο μεγάλη εικόνα Σελ. 12

AΓΟΡΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Τίποτα δεν έχει αλλάξει

Μηνιαίο περιοδικό για την ενέργεια, την οικομομία, τις επιχειρήσεις. Κυκλοφορεί κάθε 1η του μήνα. Η ψηφιακή έκδοση είναι διαθέσιμη στο site businessenergy.gr

Ελλάκτωρ Με συμμαχίες στα μεγάλα projects, Αττική Οδός, Γούρνες (Κρήτη), Smart Park (Καμπάς) και πλωτά αιολικά

DEAL O Bαρδινογιάννης πληρώνει σχεδόν 1 δισ. ευρώ για να γίνει ο ηγέτης των ΑΠΕ στην Ελλάδα Σελ. 34

Σελ. 14

αναλυση Χωρίς την Ουκρανία δεν είναι μεγάλη δύναμη η Ρωσία του Πούτιν

Press Button Mικρές ειδήσεις και παρασκήνια από τον χώρο της ενέργειας και της οικονομίας: Σελ. 44-45

ECONOMIST Ίλον Mασκ - Το Twitter ταιριάζει στο μοτίβο της Tesla και της SpaceX Σελ. 36

Σελ. 16

ενεργεια Η Αλεξανδρούπολη στέλνει το φυσικό αέριο στο «μαλακό υπογάστριο» της Ρωσίας Σελ. 18

Εκδότης: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜOTORI ΕΠΕ Συντακτική ομάδα: Γιάννης Κανουπάκης, Έλενα Σκιαθίτη, Αγγελική Μαρίνου, Μανταλένα Πίου, Γιάννης Σταυρόπουλος, Έφη Τσιβίκα, Χάρης Φλουδόπουλος, Τάσος Φραγκούλης, Σταύρος Χαρίτος

Σχεδίαση: Χριστίνα Μυρίλλα Ιδιοκτήτης: Εκδόσεις Μotori ΕΠΕ Δημ.Σούτσου 24Α, 11521 Αθήνα, Τηλ: 2106400281 info@businessenergy.gr ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΚΑΜΠΥΛΗ ΑΕ

•editorial

ε τέσσερις κατευθύνσεις κινείται το πακέτο μέτρων του Κυριάκου Μητσοτάκη στη λαίλαπα της ενεργειακής τρέλας των τιμών. Η πρώτη κατεύθυνση αφορά τη συνέχιση και επέκταση του σημερινού σχήματος επιδοτήσεων και για τους μήνες Μάιο και Ιούνιο, στο οποίο σχήμα εντάσσονται πλέον και οι οικιακές καταναλώσεις πάνω από 300 κιλοβατώρες τον μήνα, καθώς και οι μη πρώτες κατοικίες. Η δεύτερη κατεύθυνση σχετίζεται με την επιστροφή στους οικιακούς καταναλωτές του 60% της αύξησης που είδαν στους λογαριασμούς ρεύματος από τον Δεκέμβριο του 2021 έως τον Μάιο του 2022 για χρεώσεις της κύριας κατοικίας τους που δεν έχουν καλυφθεί από τις εκπτώσεις που έχουν εκδοθεί μέσα από τους λογαριασμούς ρεύματος. Η τρίτη κατεύθυνση είναι η απαραίτητη επιβολή τέλους 90% στα επιπλέον έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών που έχουν προκύψει, σύμφωνα με τη μελέτη που πραγματοποίησε η ΡΑΕ κατά τους τελευταίους μήνες της κρίσης. Η τέταρτη (και χρονικά τελευταία) κατεύθυνση, η οποία ουσιαστικά είναι το δεύτερο μέρος του πακέτου, ξεκινά από την 1η Ιουλίου. Θα δημιουργηθεί νέος μηχανισμός εκκαθάρισης της χρηματιστηριακής αγοράς ρεύματος, σύμφωνα με τον οποίο οι ηλεκτροπαραγωγοί θα αμείβονται με το πραγματικό τους κόστος και όχι με την Οριακή Τιμή Συστήματος. Συνεπώς ο μηχανισμός αυτός θα απορροφά στο ξεκίνημα της διαδικασίας τα υπερέσοδα των ηλεκτροπαραγωγών, άρα δεν θα τα υπολογίζει εκ των υστέρων ώστε να βάζει ειδικό τέλος 90% όπως γίνεται σήμερα για την προηγούμενη περίοδο. Έτσι ακριβώς θα επιτευχθεί και η αναστολή της περιβόητης ρήτρας αναπροσαρμογής, για όλο το διάστημα της κρίσης. Επιπλέον, θα συνεχίσουν να δίνονται στοχευμένες επιδοτήσεις. Τελικά, λοιπόν, το ποσοστό επιδότησης στη λιανική αγορά θα διαμορφώνεται έτσι ώστε οι τιμές μεσοσταθμικά να παραμένουν σταθερές σε συγκεκριμένα επίπεδα. Για την περίοδο Δεκεμβρίου 2021 - Μαΐου 2022 είναι θετικό που υπάρχει η αναδρομική επιστροφή ως 600 ευρώ για τις καταναλώσεις από τον Δεκέμβριο ως τον Μάιο,

οι οποίες μεταφράζονται σε 280.000.000. Η επιστροφή ισχύει για πρώτη κατοικία και για νοικοκυριά με οικογενειακό εισόδημα ως 45.000 ευρώ. Υπάρχει η ένσταση πολλών πως «επιχειρήσεις, καταναλωτές με πάνω από 45.000 ευρώ εισόδημα και δεύτερα ή εξοχικά σπίτια δεν θα πάρουν αναδρομικά». Σωστό, αλλά έτσι ο συνολικός λογαριασμός θα ξεπερνούσε τα 7 δισ. και θα τίναζε την μπάνκα στον αέρα. Εκείνο που πρέπει να δει το ΥΠΟΙΚ είναι η πάγια απόκρυψη εισοδημάτων σε πολλές κατηγορίες ελεύθερων επαγγελματιών. Υπάρχουν πολλές χιλιάδες επαγγελματίες, έμποροι, βιοτέχνες που δηλώνουν εισόδημα 5-15.000 ευρώ και αποκρύπτουν 40.000 και 50.000 ευρώ, τα οποία εισπράττουν σε «μαύρα».Αυτοί θα μπορούσαν να εντοπιστούν από τις καταναλωτικές δαπάνες τους, όπως αγορές κινητών και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων ή πιστωτικές κάρτες, και απλώς να μη λάβουν το επίδομα, ώστε οι πραγματικά έχοντες ανάγκη να εισπράξουν ακόμη περισσότερη αναδρομική επιστροφή. Προσθετικά, οι επιδοτήσεις για τον Μάιο, που υπολογίζονται σε 200.000.000 ευρώ, θα μπορούσαν να είναι υψηλότερες και να ακολουθήσει ανάλογη πορεία ο Ιούνιος. Επίσης η εξειδίκευση των μέτρων από τον ΥΠΕΝ Κώστα Σκρέκα, ο οποίος μίλησε για «δραστική θεσμική παρέμβαση στην αγορά ενέργειας με εφαρμογή νέου μηχανισμού αποζημίωσης των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, βάσει του πραγματικού κόστους λειτουργίας τους», είναι και μία αναφορά σε αυτό που γνωρίζουμε ήδη, ότι ένα μέρος της αγοράς και κυρίως ορισμένοι (όχι όλοι) καθετοποιημένοι παραγωγοί-προμηθευτές λειτούργησαν με βάση τη συνεχόμενη υπερκερδοφορία σε βαθμό αισχροκέρδειας, κάτι που σήμερα διορθώνεται πλέον.Σε ό,τι αφορά το δεύτερο μέρος του πακέτου, από 1η Ιουλίου δηλαδή, θα πρέπει να εγκριθεί, έπειτα από διαπραγματεύσεις, από την Κομισιόν. Εδώ η κυβέρνηση πρέπει να τηρήσει σκληρή στάση απέναντι στις βραδυκίνητες και εν πολλοίς μεροληπτούσες υπέρ του Βορρά, Βρυξέλλες. Άλλωστε ο Κ. Μητσοτάκης το υπαινίχθηκε ήδη στο διάγγελμά του. Σκληρή στάση τήρησαν οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι ακριβώς για το ίδιο θέμα, και πρέπει να είναι ένα προοίμιο και για εμάς. Οι δύο χώρες του Νότου πέτυχαν τελικά να έχουν μισή τιμή από τα ισχύοντα με βάση τη χονδρική τιμή, όπως διαμορφώνεται στην Ευρώπη, άσχετα αν ήθελαν περισσότερα. Στις διαπραγματεύσεις δεν τα κερδίζεις, όλα γι’ αυτό και η Ελλάδα πρέπει να βάλει τον πήχη ψηλά. Συνολικά το πακέτο μέτρων του Κ. Μητσοτάκη βρίσκεται σε απόλυτα θετική κατεύθυνση και αφορά την πλειονότητα της κοινωνίας, άσχετα εάν επιδέχεται και βελτιώσεων, η ανάγκη των οποίων θα φανεί στην πράξη. Η αρχή είναι πολύ ελπιδοφόρα και οι πιθανές διορθώσεις μπορούν να έρθουν στην πορεία.

Έτσι θα πέσουν οι τιμές κι έτσι θα κερδηθούν οι εκλογές

•Άρθρo

Ποιες άλλες επιλογές είχε η κυβέρνηση εκτός από την επιδοματική πολιτική για το ενεργειακό κόστος

Η Της Μανταλένας Πίου

ενεργειακή κρίση θέτει σε δοκιμασία τις ενεργειακές πολιτικές της Ε.Ε., καταδεικνύοντας αφενός την έλλειψη διορατικότητας και κατ’ επέκταση προετοιμασίας για την αντιμετώπιση απροόπτων καταστάσεων, που όμως συμβαίνουν, αλλά και την έλλειψη θάρρους για να αναγνωρίσει και να διορθώσει τα λάθη της. Στο πλαίσιο αυτό, τα μέτρα που ανακοίνωσε στις αρχές Μαΐου η κυβέρνηση αποτελούν έναν περίπλοκο συνδυασμό επιδοματικής και φιλολαϊκής πολιτικής με τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους για παραγωγούς και προμηθευτές ενέργειας που δημιούργησαν αρκετή σύγχυση. Μπορεί να φέρουν μία ελάφρυνση στους λογαριασμούς των καταναλωτών, όμως αδυνατούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα στη ρίζα του. Για κάποιο λόγο που μόνον η κυβέρνηση γνωρίζει, το υπουργείο Περιβάλλοντος - Ενέργειας μέχρι στιγμής αρνείται να ακολουθήσει πολιτικές άλλων χωρών - πολιτικές επιτρεπόμενες από τις Βρυξέλλες, που υπήρχαν και προ κρίσης και εξορθολόγιζαν τις τιμές για τους καταναλωτές. Ένα παράδειγμα είναι τα διμερή συμβόλαια και η προθεσμιακή αγορά.Ακούμε συνεχώς ότι ένας από τους λόγους που οι τιμές λιανικής στο ρεύμα είναι στην Ελλάδα τόσο υψηλές, είναι επειδή με τη ρήτρα αναπροσαρμογής μετακυλίονται αυτόματα στον καταναλωτή οι αυξήσεις στις τιμές χονδρικής. Στη Γερμανία όμως μετακυλίεται μόνον το 35% των τιμών χονδρικής -όπως και σε άλλες χώρες της Ε.Ε.-, γιατί έχουν διμερή συμβόλαια και προθεσμιακή αγορά. Πρόσφατα η Ρουμανία υποχρέωσε παραγωγούς και προμηθευτές να πωλούν και να αγοράζουν, αντίστοιχα, ορισμένες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας με διμερή συμβόλαια. Η Ισπανία και η Πορτογαλία, που έλαβαν ειδική εξαίρεση από την Ε.Ε. για την εφαρμογή μίας τεχνικής λύσης μετριασμού των αυξήσεων για τους καταναλωτές, ανακοίνωσαν ταυτόχρονα ότι θα προωθήσουν άμεσα τα διμερή συμβόλαια, με τρόπο που το 2023 ένα μεγάλο μέ-

ρος των συναλλαγών ηλεκτρισμού να διενεργείται μέσω αυτών. Στην Ελλάδα το θέμα παραμένει στις καλένδες. Ακόμα και η όλη συζήτηση για τα πράσινα PPAs -τα διμερή συμβόλαια με τους παραγωγούς πράσινης ενέργειας- φαίνεται ότι έχει… χαθεί στην αλληλογραφία με την Ε.Ε. Εν τω μεταξύ, εδώ και περίπου έναν χρόνο ζούμε όλοι με τις συνεχείς αυξήσεις της τιμής του ηλεκτρισμού και των ορυκτών καυσίμων, μία κρίση που οξύνθηκε με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η Ευρώπη, ως τώρα, αρνείται την οποιαδήποτε παρέμβαση στον τρόπο λειτουργίας της χρηματιστηριακής αγοράς ηλεκτρισμού, παρά τις εξωφρενικές τιμές. Στα τέλη Μαΐου η Επιτροπή αναμένεται να ανακοινώσει κάποιες επιπλέον προτάσεις για την αγορά ηλεκτρισμού, αλλά οι μέχρι στιγμής ενδείξεις δεν προμηνύουν σημαντικές αλλαγές. Προς το παρόν η Επιτροπή παραμένει στο γνωστό «tool kit», την εργαλειοθήκη με τις συμβουλές προς τις κυβερνήσεις για την καταβολή επιδομάτων, μειώσεις φόρων, τη θέσπιση πλαφόν στις τιμές λιανικής, τις παραινέσεις για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και τις υποσχέσεις για τις ΑΠΕ που σε 10 χρόνια θα λύσουν το πρόβλημα. Είναι αμφίβολο αν αυτά τα μέτρα, που από προσωρινά και πρόσκαιρα κοντεύουν να γίνουν μόνιμα, δοκιμάζοντας τις αντοχές του προϋπολογισμού των χωρών-μελών, μπορεί να αποτελούν τη λύση σε μακροχρόνια προβλήματα, όπως είναι η τρέχουσα κρίση. Πλέον ανοικτά όλοι παραδέχονται ότι οι υψηλές τιμές ενέργειας θα μείνουν για χρόνια, παρά τις περί του αντιθέτου εκτιμήσεις των Βρυξελλών, όταν ξεκίνησε η φρενήρης πορεία του αερίου και του ηλεκτρισμού. Γι’ αυτόν τον λόγο οι λύσεις που θα δοθούν στο πρόβλημα πρέπει να είναι μόνιμες και αποτελεσματικές, διαφορετικά οι παρενέργειες για το σύνολο της οικονομίας και της κοινωνίας μπορεί να είναι χειρότερες και από την ίδια την ενεργειακή κρίση, όπως τη βιώνουμε ως σήμερα.

γνωμη

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

Τι αλλάζει στη διαχείριση κεφαλαίων με το ESG

θα αποφασιστούν, στο σύνολο της οργάνωσης της ύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα (SigTech 2021) που δημοσιεύθηκε στο Bloomberg, η επιχείρησης. Σήμερα στο Ηνωμένο Βασίλειο το 80% ζήτηση για υπηρεσίες διαμόρφωσης χαρτοτων εταιρειών δηλώνει ότι έχει πρόγραμμα ενσωμάφυλακίων με κριτήρια βιωσιμότητας και εταιτωσης των βιώσιμων κριτηρίων και μάλιστα οι περικής διακυβέρνησης (ESG) έχει εκτοξευθεί. Ταυτόρισσότερες από αυτές σε λειτουργική φάση. χρονα, ο τομέας αυτός αναμένεται να έχει έναν από Όσοι εφαρμόζουν παρόμοια πλαίσια στην Ευρώπη, τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης τα επόμενα έχουν στόχο να οδηγήσουν τους οργανισμούς τους χρόνια. Μέχρι σήμερα, η παρακολούθηση δεικτών Του Θεόδωρου σε αλλαγές μετασχηματισμού και όχι απλώς να και η βαθμονόμηση των χαρτοφυλακίων με γενικούς ανταποκριθούν σε συγκεκριμένες επιταγές της νοΝ. Κρίντα, κανόνες αποτελούν τη βασική μεθοδολογία ως προς μοθεσίας και των κανονιστικών αρχών. Αν αυτή η τη διαχείριση χαρτοφυλακίων σε βιώσιμες επενδύσεις. PhD, CIIA (*) φιλοδοξία γίνει πραγματικότητα, θα διαμορφώσει Βέβαια, καθώς οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, η ζήτηση έναν τρόπο προσέγγισης τόσο για τα αμοιβαία κετων καταναλωτών για υπεύθυνες επενδύσεις αυξάνεται, ειδι- φάλαια της κάθε εταιρείας στο βιώσιμο πλαίσιο όσο και γενικά από τη γενιά της χιλιετίας (Millennial Generation). Ταυτό- κότερα για τον οργανισμό στο σύνολό του. Είναι, βέβαια, ενχρονα οι ρυθμιστικές αρχές διαμορφώνουν νέα πλαίσια, όπως διαφέρον ότι αρκετές εταιρείες βρέθηκαν υπό πίεση να θέσουν για παράδειγμα στην Ε.Ε., ενώ η επιρροή διαφόρων πρωτο- σε εφαρμογή προγράμματα ESG και να λειτουργήσουν σε ένα βουλιών, της Principles for Responsible Investment (PRI), και νέο πλαίσιο, προτού έχουν την ευκαιρία να σκεφτούν σε βάη ομάδα εργασίας για τις οικονομικές γνωστοποιήσεις που θος για τους στρατηγικούς στόχους που πρέπει να θέσουν. Η σχετίζονται με το κλίμα (TCFD), συνεχίζουν να κλιμακώνεται. ενσωμάτωση του πλαισίου βιωσιμότητας στον εταιρικό σκοπό Ως αποτέλεσμα, οι ροές κεφαλαίων σε εταιρείες που ακολου- με μετασχηματιστικό τρόπο μπορεί να βοηθήσει τους διαχειθούν τα πρότυπα επιταχύνονται και οι διαχειριστές περιουσι- ριστές περιουσιακών στοιχείων να καρπωθούν σημαντική ακών στοιχείων βρίσκονται υπό αυξανόμενη πίεση να ενσω- αξία. Στην πράξη, η επιτυχία ή όχι της προσπάθειας ενός μεματώσουν τα πρότυπα ESG στις επενδυτικές τους προσεγγίσεις. τασχηματισμού εξαρτάται από την υποστήριξη που έχει σε όλη την έκταση (βάθος & πλάτος) της επιχειρησιακής οργάνωσης.

Θέματα στρατηγικής

Δεν υπάρχει επιχειρησιακή διαδικασία και κυρίως αλλαγή που να μην ξεκινά από τη στρατηγική τοποθέτηση. Είναι, λοιπόν, σημαντικό να οριστεί η στρατηγική προσέγγιση, με βάση τις επενδυτικές επιλογές σε βιώσιμο πλαίσιο, που είναι κατάλληλη για την κάθε επιχείρηση και τα χαρακτηριστικά της βάσης των πελατών της. Γι’ αυτόν τον σκοπό θα πρέπει να γίνει σε βάθος ανάλυση του ρυθμιστικού πλαισίου και των επερχόμενων αλλαγών του, αλλά και των τάσεων στην ιδιαίτερα ανταγωνιστική αγορά της διαχείρισης κεφαλαίων. Αξίζει να υπολογίζουμε ότι δεν είναι πάντα απαραίτητο να αλλάξουμε συνολικά τη στρατηγική μας. Ορισμένες φορές είναι εξαιρετικά αποτελεσματικότερο να την προσαρμόσουμε με ευφυία και δημιουργικότητα. Δεν πρέπει, ωστόσο, να παραβλέπουμε τις προσδοκίες που έχουν από το βιώσιμο πλαίσιο οι ίδιοι οι πελάτες και δυνητικοί πελάτες μας. Το προφίλ των πελατών μας, ιδιαίτερα αν είναι αναλυτικά προσδιορισμένο, μας προφέρει πολλά στοιχεία για αξιολόγηση. Επιβάλλεται, επίσης, η σύγκριση και η αξιολόγηση των δεδομένων της αγοράς, ώστε να έχουμε έναν χάρτη για το πώς άλλοι διαχειριστές τοποθετούνται και κυρίως τις ιδιαίτερες δράσεις που αναλαμβάνουν σε συνδυασμό με την παροχή των υπηρεσιών τους.

Πραγματικός μετασχηματισμός Η ξεκάθαρη απόφαση για μετακίνηση σε μια πιο ολιστική προσέγγιση ενός βιώσιμου πλαισίου είναι το πρώτο απαραίτητο βήμα. Πρέπει, όμως, να ακολουθήσει η ενεργοποίηση ενός συγκεκριμένου πλάνου ενσωμάτωσης των αρχών που

Τελικές σκέψεις Σε αυτές τις μακροπρόθεσμες ασκήσεις, οι διαθέσιμοι πόροι είναι επίσης ένα σημαντικό ζήτημα. Υπάρχουν αρκετές ενδείξεις ότι στην πρώτη φάση, τα προγράμματα ESG δεν είναι καλά στελεχωμένα και έχουν σχετικά λίγα άτομα που εμπλέκονται ως μέρος της συνολικής τους απασχόλησης. Μια ακόμα πρόκληση που υπογραμμίζεται από πολλούς διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων είναι η έλλειψη σχετικών δεξιοτήτων, και υπογραμμίζουν την ανάγκη για ένα σύνολο δεξιοτήτων ESG που θα βοηθήσουν στην πράσινη μετάβαση. Αυτές οι δυσκολίες μπορεί να εξηγήσουν γιατί οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων έχουν κάνει μόνο μερικές προετοιμασίες για τη βασική ρύθμιση. Είναι ουσιαστική η διαφορά μεταξύ ενός σχεδίου και ενός προγράμματος που έχει ήδη εφαρμοστεί. Είναι ιδιαίτερα αισιόδοξο ότι αρκετοί διαχειριστές βλέπουν το βιώσιμο πλαίσιο ως κινητήρια δύναμη του μετασχηματισμού, έχουμε όμως αρκετό δρόμο για να κάνουμε την πραγματικότητα να ανταποκρίνεται στις φιλοδοξίες μας. Η πρόοδος που έχει σημειωθεί στο κανονιστικό πλαίσιο λέει τη δική της ιστορία. Για να επιτευχθεί η μετάβαση, πέραν των κανονιστικών ρυθμίσεων, θα απαιτηθούν μακροπρόθεσμες προσπάθειες και συστηματική δράση. Το πεδίο είναι ένδοξο. (*) Founder & CEO, Koubaras Ltd (συμβουλευτική εταιρεία που δίνει έμφαση στις λύσεις και την άμεση εφαρμογή τους στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων), Αντιπρόεδρος, AI CATALYST (Όμιλος Τεχνητής Νοημοσύνης)

aναλυση

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

Επέστρεψαν στις τράπεζες τα χρήματα από τα σεντούκια Από τα 117,5 δισ. ευρώ το «μαύρο» 2015, οι καταθέσεις ξεπερνούν τα 185,4 δισ. ευρώ

Του Ειδικού Συνεργάτη

πειτα από 6,5 χρόνια το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, όπως αυτό εκφράζεται από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, κατάφερε να καλύψει όλες τις απώλειες που είχε υποστεί μέσα στο «καμίνι» της κρίσης, με το συνολικό υπόλοιπο των καταθέσεων από τις δραστηριότητες στην Ελλάδα να κινείται πια στα ιστορικά υψηλά όλων των εποχών… Η ολική επαναφορά έχει συντελεστεί έπειτα από τις εισροές 67,9 δισ. ευρώ, που ήρθαν να εμπλουτίσουν βαθμιαία τα καταθετικά αποθέματα των τραπεζών, τα οποία είχαν φτάσει να κάνουν τις τελευταίες στροφές στον «πάτο του βαρελιού» την καυτή περίοδο Ιουνίου Σεπτεμβρίου του 2015. Στον απόηχο των ακραίων πειραματισμών με την εικονικά «περήφανη διαπραγμάτευση» από τους… μαθητευόμενους μάγους της κυβέρνησης ΣYRIZA ΑΝΕΛ που, αφού αρχικά προκάλεσε ένα κύμα φυγής καταθέσεων, οδήγησε στη συνέχεια στην επιβολή των capital controls. Τότε, λοιπόν, τα υπόλοιπα των αποταμιευτικών κεφαλαίων κατέπεσαν στα χαμηλά των 117,5 δισ. ευρώ, αναγκάζοντας τις τράπεζες να προσφύγουν στον ύστατο μηχανισμό παροχής ρευστότητας από την ΕΚΤ (ELA).

Έκτοτε έχει κυλήσει… πολύ νερό στον «μύλο» των εξελίξεων. Σταδιακά, άλλαξε άρδην το σκηνικό στις τράπεζες, για τις οποίες πλέον οι καταθέσεις δεν αποτελούν εστία προβληματισμού. Κάθε άλλο μάλιστα, καθώς καιρό τώρα η έννοια της επιστροφής στην κανονικότητα έχει πλήρως εμπεδωθεί στους Έλληνες καταθέτες. Όπως, μάλιστα, προκύπτει από τα οικονομικά αποτελέσματα των τεσσάρων μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας, πέρσι οι καταθέσεις ενισχύθηκαν κατά 16,8 δισ. και διαμορφώθηκαν συνολικά στα 185,4 δισ. ευρώ. Παραπάνω, δηλαδή, από τα προηγούμενα ιστορικά υψηλά των 184,9 δισ., λαμβάνοντας υπόψη τις εκάστοτε κορυφές για κάθε τράπεζα, στην περίοδο 2009-2014. Εκτός από τις εγχώριες καταθέσεις, οι τράπεζες έχουν κι άλλα 23,7 δισ. από τις δραστηριότητες στο εξωτερικό. Με κεντρικό πυλώνα την Eurobank (που έχει τα 16,2 δισ.) και δευτερευόντως την Alpha Bank με 5,4 δισ. ευρώ.

Τα μυστικά των μεγάλων εισροών Στο διάστημα της τελευταίας διετίας η… πανδημία είχε τη δική της θετική συμβολή στη σημαντική αύξηση των καταθέσεων στην Ελλάδα, καθώς από τη μια πλευρά υπήρξαν οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες οικονομικής στήριξης, ενώ από

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

την άλλη μέτρησε και η περιστολή της κατανάλωσης, λόγω της εφαρμογής των υγειονομικών μέτρων περιορισμού στις μετακινήσεις. Σε βάθος χρόνου μέτρησαν, επίσης, θετικά η επιστροφή καταθέσεων είτε από το εξωτερικό είτε από τις… κρυψώνες των αποταμιευτών, τα έσοδα από τον τουρισμό, αλλά και η αλματώδης αύξηση της χρήσης του «πλαστικού» και «ηλεκτρονικού» χρήματος στις συναλλαγές. Για τις τράπεζες το πλεόνασμα ρευστότητας είναι εξαιρετικά χαμηλού κόστους, καθώς τα επιτόκια βρίσκονται στο ναδίρ. Την ίδια στιγμή, ο δραστικός περιορισμός των «κόκκινων» δανείων έρχεται να παράσχει σημαντικό πλεονέκτημα σε ό,τι αφορά την πιστωτική επέκταση. Πέρσι οι τέσσερις συστημικές τράπεζες παρείχαν 24,6 δισ. νέα δάνεια, με το σύνολο των χορηγήσεων στην Ελλάδα να κινείται στα επίπεδα των 133,5 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των 13,5 δισ. που είναι η αξία των μη εξυπηρετούμενων πιστωτικών ανοιγμάτων, για τα οποία έχουν ληφθεί σωρευτικές προβλέψεις της τάξεως των 9 δισ. ευρώ.

Η εικόνα για Πειραιώς και Εθνική Ιδού, όμως, πώς διαμορφώθηκε η αλληλουχία των εξελίξεων με φόντο τις καταθέσεις, όπου οι τέσσερις συστημικές τράπεζες ελέγχουν περί το 95% της ελληνικής αγοράς: Η τράπεζα Πειραιώς, με CEO τον Χρήστο Μεγάλου, από τον Μάρτιο του 2017, έχει εγχώριες καταθέσεις 55,2 δισ. ευρώ, γεγονός που την κατατάσσει στην πρώτη θέση, επί σειρά ετών. Πέρσι η τράπεζα είχε εισροές 5,8 δισ. ευρώ, που ήταν ποσοτικά και οι μεγαλύτερες στην αγορά. Σε σύγκριση με τα χαμηλά του Ιουνίου του 2015 (34,5 δισ. ευρώ) η Πειραιώς έχει αυξήσει ως τώρα τα καταθετικά της υπόλοιπα κατά 20,7 δισ. ευρώ. Μάλιστα, οι καταθέσεις που έχει πλέον η τράπεζα ξεπερνούν κατά 3,6 δισ. ευρώ τα προηγούμενα ιστορικά υψηλά, τα οποία και είχαν κατακτηθεί τον Μάρτιο του 2013 φτάνοντας τότε στα 51,6 δισ. ευρώ. Η Πειραιώς είχε πρωταγωνιστήσει εκείνη την περίοδο στις διαδοχικές απορροφήσεις τραπεζών. Από την «καλή» Αγροτική είχε πάρει 14,3 δισ. ευρώ καταθέσεις, από τις κυπριακές τράπεζες (Κύπρου, Ελληνική, Λαϊκή) 14,1 δισ. ευρώ, ενώ από τη Γενική και τη Millenium προστέθηκαν 3,7 και 2,9 δισ. ευρώ αντίστοιχα. Στην Εθνική Τράπεζα, που από τον Μάιο του

aναλυση

2018 έχει στη θέση του CEO τον Παύλο Μυλωνά, το «κοντέρ» των καταθέσεων στην Ελλάδα έγραψε στα τέλη της περσινής χρονιάς 51,6 δισ. ευρώ (έχοντας κι άλλα 1,9 δισ. ευρώ από το εξωτερικό), με το εγχώριο υπόλοιπό τους να έχει ενισχυθεί κατά 4,6 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση. Η τράπεζα είχε αντικρίσει τον καταθετικό της πυθμένα τον Ιούνιο του 2015, όταν και βρέθηκε με 35,5 δισ. ευρώ. Έκτοτε, όμως, έχουν υπάρξει εισροές αποταμιευτικών κεφαλαίων 16,1 δισ. ευρώ. Το ιστορικό υψηλό για την Εθνική ήταν στο πρώτο εξάμηνο του 2009, όταν οι εγχώριες καταθέσεις είχαν φτάσει στα 58,5 δισ. ευρώ. Δηλαδή 6,9 δισ. ευρώ παραπάνω από τις τρέχουσες.

Τι έγινε σε Alpha Bank και Eurobank Στα τέλη της περσινής χρονιάς τα καταθετικά υπόλοιπα της Alpha Bank, στην οποία ο Βασίλης Ψάλτης έχει τα ηνία του CEO από το ξεκίνημα του 2019, έφτασαν στα 41,6 δισ. ευρώ, με τα εγχώρια αποταμιευτικά κεφάλαια να έχουν αυξηθεί κατά 3,6 δισ. ευρώ., και κατά 15,6 δισ. ευρώ από τον Σεπτέμβριο του 2015, όταν και είχαν καταγραφεί τα χαμηλά των 26 δισ. ευρώ. Τα τρέχοντα επίπεδα των καταθέσεων που έχει η τράπεζα στην Ελλάδα συνιστούν νέο, ιστορικό ρεκόρ, καθώς υπερβαίνουν κατά 3,9 δισ. ευρώ το προηγούμενο ρεκόρ των 37,7 δισ. ευρώ του Σεπτεμβρίου του 2014. Σχεδόν ενάμιση χρόνο νωρίτερα η Alpha Bank, με την εξαγορά της Εμπορικής, είχε ενισχύσει τις καταθέσεις της κατά 12,8 δισ.. Η Eurobank, με CEO τον Φωκίωνα Καραβία από τον Φεβρουάριο του 2015, είχε στο κλείσιμο της περσινής χρονιάς 37 δισ. ευρώ καταθέσεις στην Ελλάδα, και μια σημαντική δύναμη (16,2 δισ. ευρώ) από τις δραστηριότητες στο εξωτερικό. Επί ελληνικού εδάφους η καταθετική βάση της τράπεζας αυξήθηκε κατά 2,8 δισ. ευρώ, ενώ έχει ενισχυθεί κατά 14,9 δισ. ευρώ σε σχέση με τα χαμηλά των 21,5 δισ. ευρώ του Σεπτεμβρίου του 2015. Η τράπεζα έχει ουσιαστικά ισοφαρίσει το ιστορικό ρεκόρ των καταθέσεων, που ήταν στα 37,7 δισ. ευρώ στα τέλη του 2009. Αργότερα, στα τέλη του 2013 η απορρόφηση του «νέου» Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου ήρθε να προσθέσει 11,3 δισ. ευρώ καταθέσεις στο χαρτοφυλάκιο της Eurobank.

•Άρθρo

«Θολές» και η μεγάλη και η... πιο μεγάλη εικόνα

Σ Του Γιάννη Κανουπάκη

το ασταθές οικονομικό περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί μετά την πανδημία και το οποίο γίνεται ακόμη πιο αβέβαιο, δεδομένου του πολέμου στην Ουκρανία, είναι τουλάχιστον κωμικό να χαμογελάμε εγχωρίως επειδή «ο τουρισμός θα μας σώσει». Την ώρα, μάλιστα, που μας πήραν χαμπάρι και τα μεγάλα ευρωπαϊκά ΜΜΕ, όπως η «Die Welt», η οποία ορθώς διαπίστωσε, με βάση ρεπορτάζ του Γερμανικού Πρακτορείου Ειδήσεων, πως «ένα σύννεφο θολώνει τις φωτεινές προοπτικές», καθόσον «σύμφωνα με τον αρμόδιο τουριστικό σύνδεσμο φέτος δεν μπόρεσαν να καλυφθούν οι περίπου 50.000 θέσεις εργασίας στην αρχή της σεζόν»… Όπως παρατηρούσε στο σχετικό δημοσίευμά της, στην αρχή του μήνα, «τα χρήματα που κερδίζονται το καλοκαίρι είναι αδύνατον να φτάσουν και τον χειμώνα». Κατά την «Die Welt», το προσωπικό εξυπηρέτησης, για παράδειγμα, κερδίζει περίπου 1.000 ευρώ τον μήνα, εργάζονται όμως επτά ημέρες την εβδομάδα, έως και δώδεκα ώρες την ημέρα κατά τη διάρκεια της σεζόν, ενώ σε αυτά προστίθενται τα ακριβά ενοίκια στις τουριστικές περιοχές, π.χ. σε Σαντορίνη, Μύκονο, Ρόδο, Κρήτη, για τους εργαζομένους, «500 ευρώ για ελάχιστα τετραγωνικά μέτρα». Κι αν αυτή τη φορά είχαμε 50.000 ακάλυπτες θέσεις εργασίας, του χρόνου θα μπορούσαν να γίνουν 150.000, δήλωνε ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργαζομένων Τουρισμού - Επισιτισμού Γιώργος Χότζογλου. Πικρή αλήθεια… Το καλοκαίρι είναι προ των πυλών, οι τιμές των καταλυμάτων στα ύψη, η προσφορά εργασίας στον τουρισμό χαμηλή, τα δε έσοδα θα πάνε.. ταξίδι εκτός Ελλάδος, ως είθισται. Την ίδια ώρα, στη «μεγάλη εικόνα» οι εξελίξεις γύρω από τον πόλεμο στην Ουκρανία (διάρκεια, έκταση κυρώσεων) και οι επιπτώσεις τους (πληθωρισμός, τροφοδοσία σε ενεργειακά προϊόντα, ορισμένα τρόφιμα και πρώτες ύλες), οι αντιδράσεις πολιτικής (παρεμβάσεις στήριξης, νομισματικά μέσα), η δυναμική του τουρισμού, ο βαθμός και η ποιότητα αξιοποίησης της αυξημένης ρευστότητας (Ταμείο Ανάκαμψης - τραπεζικές χορηγήσεις), θεωρούνται οι πλέον καθοριστικοί παράγοντες του ΑΕΠ το 2022, ανέφερε το ΙΟΒΕ στην τελευταία τριμηνιαία έκθεσή του για την Οικονομία. Συγκεκριμένα, στο βασικό σενάριο για το 2022, στο οποίο ο πόλεμος θα συνεχιστεί μετά το δεύτερο τρίμηνο, το ενεργειακό κόστος θα είναι ιδιαίτερα αυξημένο (πετρέλαιο Brent +30-35%), δεν θα επανέλθουν γενικευμένα, ισχυρά μέτρα προστασίας έναντι της πανδημίας, ο διεθνής τουρισμός θα ενισχυθεί σημαντικά, ωστόσο ηπιότερα από ό,τι αναμενόταν στην αρχή του έτους, και οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης θα αξιοποιηθούν σε μεγάλο βαθμό και αποτελεσματικά, προβλέπεται η ελληνική οικονομία να αναπτυχθεί με ρυθμό 2,5%-3%. Στο εναλλακτικό σενάριο για το 2022, στο οποίο αναμένεται λήξη του πολέμου εντός του δεύτερου τριμήνου, σημαντική άνοδος του ενεργειακού κόστους, ωστόσο λιγότερο από ό,τι στο βασικό σενάριο (πετρέλαιο Brent +20-25%), αύξηση του διεθνούς τουρι-

σμού και αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης παρόμοια με το βασικό σενάριο, η ανάπτυξη θα διαμορφωθεί στην περιοχή του 3,5%-4%. Και η εκτίμηση του ΙΟΒΕ για το ποσοστό της ανεργίας στο βασικό σενάριο το 2022 είναι στην περιοχή του 13,5%, ενώ στο εναλλακτικό σενάριο στην περιοχή του 12,8%-13%. Υπό το βασικό σενάριο μακροοικονομικών εξελίξεων για το 2022 προβλέπεται πως ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή θα ενισχυθεί κατά 7% με 7,8%. Εφόσον λάβουν χώρα οι εξελίξεις υπό το εναλλακτικό σενάριο, η άνοδος των τιμών στα ενεργειακά προϊόντα θα είναι έντονη, αλλά ηπιότερη από ό,τι στο βασικό σενάριο, ενώ η ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης μεγαλύτερη, με αποτέλεσμα ο πληθωρισμός να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε ελαφρώς χαμηλότερο επίπεδο, στην περιοχή του 6,2% με 6,8%. Όσον αφορά τον ρόλο και τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον «Νέο Κόσμο» που αναδύεται, ήδη, από την 24η Φεβρουαρίου κι έπειτα, η πραγματικότητα είναι σύνθετη. Από τη μια πλευρά, κατόπιν της ρωσικής εισβολής, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., με σημαντική ομοιογένεια, συντάχθηκαν στο πλευρό του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, κάτι που -για αρκετούς αναλυτές- οδήγησε στη «νεκρανάσταση» της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Από την άλλη, όμως, σε εμπορικό - οικονομικό επίπεδο δεν φαίνονται διατεθειμένα να ακολουθήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες αναφορικά με τη σκλήρυνση της στάσης τους απέναντι στην Κίνα, η οποία, σημειωτέον, αποτέλεσε για το 2020 τον κορυφαίο εμπορικό εταίρο της Ευρώπης, με το 50% των εξαγωγών της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Κίνα να αφορά γερμανικά προϊόντα.Στην ακόμη «πιο μεγάλη εικόνα», λοιπόν, κρίσιμα ζητήματα τα οποία θα κρίνουν το πού βαίνει η Ε.Ε. -τόσο σε βραχυπρόθεσμη όσο και σε μακροπρόθεσμη βάση- αποτελούν ο ρόλος και η θέση της στο νέο παγκόσμιο σύστημα, στο οποίο κυρίαρχη θέση κατέχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα, η διαχείριση της νέας κούρσας εξοπλισμών, μέρος της οποίας είναι η ιστορική απόφαση της Γερμανίας για επανεξοπλισμό ύψους 100 δισ. ευρώ προς όφελος της εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και η αποφυγή επιλογών που θα προκαλούσαν περαιτέρω κόντρες στο εσωτερικό της ηπείρου μας. Το πρώτο μέτωπο στο οποίο η Ε.Ε. καλείται να δείξει πως είναι σε θέση να προχωρήσει ενωμένη αφορά την ενεργειακή κρίση, καθώς ταλαιπωρεί αφάνταστα τους Ευρωπαίους πολίτες. Στη Σύνοδο Κορυφής του Απριλίου, αυτό δεν κατέστη δυνατό. Αν και όλοι δήλωναν πως θα πρέπει να βρεθεί κοινός τόπος αντίδρασης στην παρατεταμένη ενεργειακή κρίση που μαστίζει την Ευρώπη, οι διαφορές αποδείχθηκαν, μάλλον, αγεφύρωτες. Οι προσδοκίες των χωρών του Νότου για ένα σχέδιο ενιαίων αγορών φυσικού αερίου (κατά το πρότυπο των συμβολαίων για τις παραγγελίες εμβολίων), αλλά και για μία συμφωνία αποσύνδεσης της τιμής του φυσικού αερίου από την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας μετατέθηκαν για τον Μάιο και στις σχετικές προτάσεις της Κομισιόν.

AΓΟΡΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

Τίποτα δεν έχει αλλάξει στις πληρωμές προς την Gazprom Τα ευρώ μετατρέπονται σε... ρούβλια, so what; Του ΣΤ. Κ. ΧΑΡΙΤΟΥ

ο πολιτικό ζήτημα των πληρωμών σε ρούβλια ή ευρώ έγινε… τεχνική λεπτομέρεια, καθώς η Ευρώπη επιλέγει να ανταποκριθεί στη ρωσική απαίτηση, αλλά και να μη θέτει θέμα παραβίασης κυρώσεων. Χωρίς να μπορεί να αρνηθεί τις πληρωμές με τη ρωσική μέθοδο, προκαλώντας τη διακοπή της ροής του ρωσικού αερίου, περιορίζεται στο να τονίζει ότι δεν θα πληρώσουν οι ευρωπαϊκές εταιρείες απευθείας σε ρούβλια, κάτι που ούτως ή άλλως δεν είχε ζητηθεί από τη ρωσική πλευρά. Στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας, όπως είχε πει ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, θα ληφθούν οι αποφάσεις για την πληρωμή του ρωσικού φυσικού αερίου, προσθέτοντας ότι η Ελλάδα θα πληρώσει την Gazprom με έναν τρόπο που δεν θα παραβιάζονται οι κυρώσεις και θα διασφαλίζει την ενεργειακή ασφάλειας της χώρας. Όπως ανέφερε, η χώρα μας θα πληρώσει στις 20 Μαΐου τα φορτία που παρέλαβε για τον προηγούμενο μήνα και εξήγησε ότι η κατανάλωση φυσικού αερίου φτάνει το 50% και μερικές φορές το ξεπερνά. Η χρυσή τομή, που κάνει τις πληρωμές εφικτές χωρίς ανησυχία για «παραβίαση των κυρώσεων», είναι η μέθοδος που έχει υποδείξει η ρωσική πλευρά. Ουσιαστικά, το μόνο που απαιτείται είναι να ανοιχτούν στο όνομα των Ευρωπαίων πελατών λογαριασμοί σε ευρώ και λογαριασμοί σε ρούβλια στην Gazprom Bank. Μετά την πληρωμή σε ευρώ για το φυσικό αέριο που καταναλώνουν, αυτομάτως το ποσό αυτό θα μετατρέπεται σε ρούβλια… μόνο του, χωρίς να το κάνουν οι ευρωπαϊκές εταιρείες… Έτσι και οι Ευρωπαίοι πελάτες και κυβερνήσεις μπορούν να διαβεβαιώνουν ότι πλήρωσαν σε ευρώ, όπως ήδη έκαναν, και η Ρωσία να λαμβάνει πληρωμές σε ρούβλια.

Η μετατροπή σε ρούβλια αποτελεί ένα… τεχνικό ζήτημα Στο ζήτημα του τρόπου πληρωμής στην Gazprom για την προμήθεια φυσικού αερίου αναφέρθηκε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου, στο ίδιο μοτίβο, τονίζοντας πως η χώρα θα συνεχίσει να πληρώνει με τρόπο που δεν θα παραβιάζονται οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας.Κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των πολιτικών συντακτών, ο κ. Οικονόμου ανέφερε χαρακτηριστικά πως σε κάθε περίπτωση η χώρα μας θα συνεχίσει να προμηθεύεται ενέργεια. «Ευρώ πληρώναμε, ευρώ θα συνεχίσουμε να πληρώνουμε» δήλωσε και ανέφερε ότι «το πώς θα γίνει η μετατροπή σε ρούβλια αποτελεί ένα τεχνικό ζήτημα».Την τεχνική αυτή διαδικασία έχουν εξάλλου ήδη αποδεχθεί μια σειρά από εταιρείες, χωρίς τυμπανοκρουσίες.

Από το «όχι στα ρούβλια», στο… «όχι απευθείας στα ρούβλια» Το θέμα θα είχε ξεχαστεί, αν το κανονικό και ολοκληρωτικό «όχι στα ρούβλια» δεν ανακοίνωναν πριν από λίγες ημέρες η Βουλγαρία και η Πολωνία, με αποτέλεσμα τη διακοπή της τροφοδοσίας τους με φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Η εξέλιξη αυτή απέδειξε ότι ουσιαστικά σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη, όπου η ροή φυσικού αερίου συνεχίζεται κανονικά, η μέθοδος πληρωμής έχει προσαρμοστεί στη ρωσική απαίτηση. Όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφωνούν ότι δεν θα πληρώσουν τη Ρωσία απευθείας σε ρούβλια για τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου, δήλωσαν υψηλόβαθμοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, σημειώνοντας ότι οι επόμενες πληρωμές είναι προγραμματισμένες για τις 20 Μαΐου. «Αυτό που γνωρίζουμε, και υπάρχει συναίνεση επ’ αυτού μεταξύ όλων των κρατών-μελών, είναι ότι κανείς δεν είναι

πρόθυμος να πληρώσει σε ρούβλια» δήλωσε ο ένας αξιωματούχος κατά τη διάρκεια ενημέρωσης των δημοσιογράφων και προσθέτοντας ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν γνωρίζει πόσοι αγοραστές έχουν ανοίξει λογαριασμούς για πληρωμές προμήθειας φυσικού αερίου μέσω της Gazprombank, μετά και σε σχετικό δημοσίευμα των «Financial Times».

Τι κάνουν οι ενεργειακοί κολοσσοί της Ευρώπης Σύμφωνα με τις πληροφορίες των «FT», ενεργειακοί κολοσσοί της Ευρώπης ετοιμάζονται να χρησιμοποιήσουν ένα νέο σύστημα πληρωμών για το ρωσικό φυσικό αέριο που απαιτεί το Κρεμλίνο, γεγονός που, σύμφωνα με τους επικριτές του, θα υπονομεύσει τις κυρώσεις της Ε.Ε., θα απειλήσει την ενότητα του μπλοκ και θα προσφέρει δισεκατομμύρια σε μετρητά στη ρωσική οικονομία. Στους ομίλους αυτούς περιλαμβάνονται δύο από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς ρωσικού φυσικού αερίου: Η Uniper με έδρα το Ντίσελντορφ και η OMV με έδρα τη Βιέννη. Εκπρόσωπος της OMV (Αυστρία) είπε στο Reuters πως η εταιρεία εργάζεται για μια λύση που θα είναι συμβατή με τις κυρώσεις, όμως αρνήθηκε να διευκρινίσει αν αυτό σημαίνει πως θα χρησιμοποιήσει λογαριασμούς, όπως αναφέρεται σε πρόσφατο δημοσίευμα των «FT». Η γερμανική Uniper πρόκειται να μεταφέρει τις πληρωμές της για το αέριο σε μια ρωσική τράπεζα και δεν θα χρησιμοποιεί πλέον μια τράπεζα με έδρα την Ευρώπη, γνωστοποίησε στην εφημερίδα «Rheinische Post». Ομοίως, η ιταλική Eni, άλλος ένας από τους μεγάλους πελάτες της Gazprom, αξιολογεί τις επιλογές της. Η εταιρεία που υποστηρίζεται από τη Ρώμη έχει περιθώριο μέχρι το τέλος Μαΐου, όταν λήγει η επόμενη πληρωμή της για τις ρωσικές προμήθειες, για να λάβει την τελική απόφαση, δήλωσαν Ιταλοί αξιωματούχοι. Η Eni αρνήθηκε να σχολιάσει το δημοσίευμα.

EΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

Ελλάκτωρ:

Με συμμαχίες στα μεγάλα projects, Αττική Οδός, Γούρνες (Κρήτη), Smart Park (Καμπάς) και πλωτά αιολικά - Τι θα γίνει με νέα αύξηση κεφαλαίου και ομολογιακό

Του ΣΤ. Κ. ΧΑΡΙΤΟΥ

υμμαχίες και στρατηγικοί επενδυτές σε μια σειρά από projects που έχει αναλάβει να τρέξει η Ελλάκτωρ, σε Γούρνες (πρώην αμερικανική βάση στο Ηράκλειο Κρήτης), Σπάτα (Smart Park της θυγατρικής κατά 55% στη Reds), αιολικά off shore (αναμένονται νέα τέλος Μαΐου) και Αττική Οδό (διαγωνισμός στις 5 Μαΐου), ανιχνεύοντας ταυτόχρονα την αγορά και τις ευκαιρίες για περαιτέρω κεφαλαιακή ενίσχυση, αναγνωρίζοντας ότι κάτι τέτοιο ενέχει ρίσκο λόγω Ουκρανικού και αύξησης επιτοκίων. Ταυτόχρονα, εκτίμηση για EBITDA κατά τη φετινή χρήση στα 220 εκατ. ευρώ από 191,1 εκατ. ευρώ στη χρήση του 2021 που ανακοινώθηκε πρόσφατα. Μοιράζεται, σύμφωνα

πληροφορίες, το management της Ελλάκτωρ με θεσμικούς επενδυτές, οι οποίοι κατέχουν σχεδόν το 3,5% του μετοχικού κεφαλαίου, και ο στόχος είναι τουλάχιστον να διπλασιαστεί. Σε μία χρονιά, το 2021, που ουσιαστικά τα έργα άρχισαν να τρέχουν μετά τον Μάιο λόγω του δεύτερου lockdown που υπέστη η οικονομία στο πλαίσιο της πανδημίας, η εταιρεία κατάφερε να εμφανίσει EBITDA εντυπωσιακά αυξημένο από τα 34,4 εκατ. ευρώ μιας άσχημης χρονιάς, όπως το 2020. Η διοίκηση του ομίλου εστιάζει στις παραχωρήσεις και στον κατασκευαστικό κλάδο. Όπως, άλλωστε, αναφέρεται στην οικονομική έκθεση του ομίλου, το ανεκτέλεστο υπόλοιπο της ΑΚΤΩΡ και των θυγατρικών της ανήλθε στις 31.12.2021 σε 1,6 δισ. ευρώ. Κατά τη διάρκεια του 2021 υπεγράφησαν συμβάσεις συνολι-

κής αξίας 436 εκατ. ευρώ, ενώ μετά τις 31.12.2021 υπεγράφησαν συμβάσεις αξίας 227,5 εκατ. ευρώ. Επίσης, έχουν εξασφαλιστεί νέα έργα ύψους 657 εκατ. ευρώ, οι συμβάσεις των οποίων αναμένεται να υπογραφούν, ανεβάζοντας το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων της ΑΚΤΩΡ και των θυγατρικών της στα 2,5 δισ. ευρώ. Για το 2021 οι δραστηριότητες στην Ελλάδα συνεισέφεραν περίπου το 62% των εσόδων του κλάδου Κατασκευής, ενώ αντιπροσωπεύουν το 65% του κατασκευαστικού ανεκτέλεστου (συμπεριλαμβανομένων των προς υπογραφή συμβάσεων). Επιπρόσθετα η ΑΚΤΩΡ θα είναι ο κατασκευαστής των έργων του ομίλου στις Γούρνες Ηρακλείου καθώς και στο κτήμα Καμπά στην Κάντζα Αττικής, συνολικού εκτιμώμενου προϋπολογισμού άνω των 350 εκατ. ευρώ. Η

EΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 15

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

αναμενόμενη αύξηση των Δημοσίων Επενδύσεων, βάσει των εξαγγελιών της κυβέρνησης για επιτάχυνση της υλοποίησης έργων, αλλά και ως συνέπεια των μέτρων ανάκαμψης από την πανδημία του Covid 19 στις οικονομίες των χωρών όπου δραστηριοποιείται στρατηγικά η ΑΚΤΩΡ, προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες σε έργα υποδομών που αφορούν την κύρια δραστηριότητα της εταιρείας.

Παραχωρήσεις Κατά τη χρήση του 2021 τα έσοδα του κλάδου των παραχωρήσεων διαμορφώθηκαν σε 233,3 εκατ. ευρώ έναντι 202,4 εκατ. ευρώ το 2020, παρουσιάζοντας αύξηση 15,3% ή 30,9 εκατ. ευρώ. Η εν λόγω αύξηση στα έσοδα οφείλεται, κυρίως, στην αύξηση της κυκλοφορίας στην Αττική Οδό λόγω της σταδιακής άρσης των απαγορευτικών μέτρων της κυβέρνησης που είχαν ληφθεί για τον περιορισμό της εξάπλωσης της πανδημίας Covid19. Το EBITDA του κλάδου των Παραχωρήσεων κατά τη χρήση του 2021 διαμορφώθηκε σε 142,8 εκατ. ευρώ έναντι 124,1 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι, σημειώνοντας αύξηση 15,1% ή 18,7 εκατ. ευρώ, επηρεαζόμενο από την προαναφερόμενη αύξηση της κυκλοφορίας

λόγω της άρσης των περιορισμών στην κυκλοφορία. Το περιθώριο EBITDA διαμορφώθηκε σε 61,2% για τη χρήση του 2021, το ίδιο με τη χρήση του 2020. Άλλα υπό δημοπράτηση έργα στα οποία επικεντρώνεται η ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ περιλαμβάνουν: - Μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση, μέσω ΣΔΙΤ, των έργων: α) «Μόνιμη Υποθαλάσσια Ζεύξη Νήσου Σαλαμίνας», β) του Βορείου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) στο Τμήμα Χανιά - Ηράκλειο. - Μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, λειτουργία και συντήρηση, μέσω ΣΔΙΤ, των έργων: α) Φοιτητικές Εστίες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, β) Σχολικών Μονάδων και Πάρκου του Δήμου Χανίων. Άλλα μελλοντικά έργα παραχώρησης στα οποία στοχεύει επίσης η ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ περιλαμβάνουν:  Έργα ΣΔΙΤ κατασκευής φράγματος, εγκαταστάσεων επεξεργασίας νερού και δικτύων, σχολικών μονάδων, δικαστικών μεγάρων, φοιτητικών εστιών, οδοφωτισμού, οδικών αξόνων και διαχείρισης απορριμμάτων.  Έργα επεκτάσεων υφιστάμενων έργων παραχώρησης. Σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες δια-

φαίνεται να υπάρχουν στη δευτερογενή αγορά των υπαρχόντων έργων παραχωρήσεων των οδικών αξόνων και στο πλαίσιο αυτό, σε περίπτωση πιθανής πρόθεσης απο-επένδυσης υφιστάμενων μετόχων, ο όμιλος προτίθεται να εξετάσει πιθανή αύξηση των ποσοστών συμμετοχής του (ή/και νέας εισόδου), πάντα με γνώμονα την αποδοτικότητα των επενδυμένων κεφαλαίων και την ενίσχυση ευρύτερων συνεργειών.

Ενέργεια Πληροφορίες αναφέρουν ότι η διοίκηση της Ελλάκτωρ θα ενισχύσει περαιτέρω το ενεργειακό της χαρτοφυλάκιο, ειδικά στις ΑΠΕ που έχει το δεύτερο πιο ποιοτικό χαρτοφυλάκιο μετά την Τέρνα Ενεργειακή. Η διοίκηση της εταιρείας διέψευσε ότι δέχθηκε πρόταση εξαγοράς από το Macquire (που απέκτησε τον ΔΕΔΔΗΕ), αλλά ο στόχος είναι η ενδυνάμωση του ενεργειακού χαρτοφυλακίου από πράσινες μορφές ενέργειας, οι οποίες προκαλούν πια το ενδιαφέρον των επενδυτών. Μάλιστα, η εταιρεία σκοπεύει να διεκδικήσει με στρατηγικό επενδυτή μερίδιο από την πίτα που ανοίγει στα πλωτά αιολικά πάρκα, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι επίκεινται ανακοινώσεις μέχρι το τέλος Μαΐου.

Ακίνητα Σχετικά με το έργο ανάπτυξης Cambas Project, στην περιοχή της Κάντζας του δήμου Παλλήνης, κατόπιν της έκδοσης Π.Δ. πολεοδομικής έγκρισης της ΠΟΑΠΔ, επικαιροποιήθηκε το Βusiness Plan και σειρά παίρνουν οι διαδικασίες τελικής διαμόρφωσης του Master Plan. Εν συνεχεία θα ακολουθήσει η έκδοση των οικοδομικών αδειών μέσα στον επόμενο χρόνο (2023), ώστε να ξεκινήσουν οι εργασίες κατασκευής με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσής τους τα 3 χρόνια. Η εταιρεία REDS A.E. ανακηρύχθηκε πλειοδότης για την αξιοποίηση τμήματος της πρώην αμερικανικής βάσης στις Γούρνες Ηρακλείου Κρήτης, ένα project το οποίο χαρακτηρίζεται «Μικρό Ελληνικό» λόγω των ομοιοτήτων με την επένδυση στο παραλιακό μέτωπο της Αθήνας. Ο διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε από το ΤΑΙΠΕΔ μέσω της διαδικασίας της ηλεκτρονικής δημοπρασίας. Το ακίνητο είναι παραθαλάσσιο και εκτείνεται σε 345.567 τετραγωνικά μέτρα. Βρίσκεται 13 χιλιόμετρα από το αεροδρόμιο «Νίκος Καζα-

ντζάκης» και 16 χιλιόμετρα από την πόλη του Ηρακλείου. Επί του παρόντος, λαμβάνουν χώρα οι διαδικασίες μεταβίβασης του ακινήτου και ταυτόχρονα ξεκινούν οι διαδικασίες σύνταξης για το Business Plan και το Master Plan. Το σχέδιο για τις Γούρνες που μελετάται, προβλέπει μια σειρά αναπτύξεων, μεταξύ των οποίων καζίνο, σύνθετα τουριστικά καταλύματα, συνεδριακό εκθεσιακό κέντρο, εμπορικά κέντρα, μαρίνα, ελικοδρόμιο, καθώς και άλλων χρήσεων. Στο έργο ανάπτυξης της μαρίνας Αλίμου, η REDS υλοποιεί τις υποχρεώσεις που αφορούν τη σύμβαση μελέτης και κατασκευής, όπου κατά το έτος 2021 απαιτούσε την ολοκλήρωση και κατάθεση του Master Plan, τη συλλογή προτάσεων / αρχιτεκτονικών μελετών, την κυκλοφοριακή μελέτη καθώς και έργα θαλάσσιας κατασκευής. Τέλος, για τα ακίνητα στη Ρουμανία διερευνάται η καλύτερη επενδυτική προοπτική, αναζητώντας είτε συν-επενδυτή είτε αγοραστή.

ΑΝΑΛΥΣΗ

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

Χωρίς την Ουκρανία δεν είναι μεγάλη δύναμη η Ρωσία του Πούτιν Η «Wall Street Journal»… μπαίνει στο μυαλό του προέδρου

λογική του πολέμου οδήγησε σε δύο υψηλής σημασίας επισκέψεις στην Ουκρανία. Ο στρατηγός Βάλερι Γερασίμοφ, αρχηγός του επιτελείου ενόπλων δυνάμεων και ο ανώτερος ένστολος του στρατού του Βλαντιμίρ Πούτιν, επισκέφτηκε την πρώτη γραμμή από τη Ρωσία. Από τις ΗΠΑ ήρθε η πρόεδρος της Βουλής Νάνσι Πελόζι, αναμφισβήτητα η πιο έξυπνη και πιο επιτυχημένη ηγέτης ενός Δημοκρατικού Κόμματος που, προς το παρόν, ελέγχει και τα δύο σώματα του Κογκρέσου καθώς και τον Λευκό Οίκο. Η αποστολή του στρατηγού Γερασίμοφ ήταν να κατανοήσει τις δυ-

νάμεις που ανακόπτουν την τελευταία στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας. Η πρόεδρος Πελόζι βρέθηκε στην Ουκρανία για να υπογραμμίσει πόσο σημαντικός έχει γίνει ο αγώνας της χώρας για τις ΗΠΑ και να υποσχεθεί ότι θα σταθεί στο πλευρό της Ουκρανίας «μέχρι να επιτευχθεί η νίκη». Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι ΗΠΑ και η Ρωσία στέλνουν ανώτερους ηγέτες στην εμπόλεμη ζώνη. Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι η πιο σοβαρή ευρωπαϊκή στρατιωτική σύγκρουση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και απειλεί να προκαλέσει τη μεγαλύτερη πυρηνική κρίση από την κορύ-

φωση του Ψυχρού Πολέμου. Και οι δύο πλευρές έχουν εκπλαγεί επανειλημμένα από την έντονη στρατιωτική σύγκρουση και οι δύο πλευρές συνεχίζουν να αυξάνουν τα διακυβεύματα ακόμη και όταν αυξάνεται ο κίνδυνος πυρηνικής σύγκρουσης. Για τον κ. Πούτιν οι εκπλήξεις ήταν σχεδόν όλες κακές. Η αρχική επίθεση μεταβλήθηκε σε βαλτωμένο αγώνα μέσα από εχθρικό έδαφος από στρατό του οποίου η ηγεσία, οι πληροφορίες και οι υλικοτεχνικές αποτυχίες έχουν εκθέσει την εσωτερική αδυναμία του παρακμιακού ρωσικού κράτους. Μακριά από το να διχάσουν και να εκ-

ΑΝΑΛΥΣΗ

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

φοβίσουν την Ευρώπη, οι επιθέσεις ενίσχυσαν και ενοποίησαν τον Οργανισμό της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού, οδήγησαν σε επανάσταση στη γερμανική στρατηγική σκέψη και ακόμη κατέστησαν πιθανό ότι η Σουηδία και η Φινλανδία θα ενταχθούν στη συμμαχία ακόμη και καθώς μετακινεί περισσότερες δυνάμεις πιο κοντά στο ρωσικό έδαφος. Η Ουάσιγκτον έχει αντιμετωπίσει κάποιες δικές της στρατηγικές εκπλήξεις. Η στρατηγική του προέδρου Μπάιντεν απαιτούσε «να παρκάρουν το θέμα της Ρωσίας», πιστεύοντας ότι η διπλωματία θα μπορούσε να αποτρέψει νέες συγκρούσεις στην ανατολική Ευρώπη. Αυτός ο υπολογισμός ήταν, προφανώς, λάθος. Μόλις ξεκίνησε ο πόλεμος, η Ουκρανία δεν κατέρρευσε γρήγορα, όπως περίμενε η Ουάσιγκτον. Οι αρχικές επιτυχίες της Ουκρανίας οδήγησαν τις ΗΠΑ να παράσχουν περισσότερη βοήθεια, αλλά οι άνευ προηγουμένου κυρώσεις της Ουάσιγκτον δεν κατάφεραν να αποδυναμώσουν την αποφασιστικότητα του κ. Πούτιν ή να κλονίσουν την πολιτική του στήριξη στο εσωτερικό. Έχοντας παρασυρθεί τόσο βαθιά στη σύγκρουση, η Ουάσιγκτον δεν μπορεί τώρα να δεχτεί ουκρανική ήττα χωρίς σοβαρή απώλεια τιμής και κύρους. Αλλά ακόμη και αν υποτιμήσουμε τους πυρηνικούς κινδύνους, το έργο της βοήθειας της χρεοκοπημένης Ουκρανίας να επικρατήσει έναντι μεγαλύτερων ρωσικών δυνάμεων σε πόλεμο φθοράς είναι τρομακτικό. Επί του παρόντος, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει δεσμευτεί να κερδίσει έναν πόλεμο που πίστευε ότι δεν θα γινόταν, στο πλευρό χώρας που πίστευε ότι ήταν αβοήθητη μπροστά σε κινδύνους και δυσκολίες που δεν ξέρει ακόμη πώς να αξιολογήσει. Η επανάσταση στην αμερικανική σκέψη για την Ουκρανία θυμίζει τις αλλαγμένες αντιλήψεις για την Κορέα το 1950. Εκείνη την εποχή, οι Αμερικανοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έδιναν σήμα ότι η Νότια Κορέα βρισκόταν έξω από την αμυντική περίμετρο της Ουάσιγκτον - μέχρι που η εισβολή της Βόρειας Κορέας τούς οδήγησε να συνειδητοποιήσουν πόσο σημαντική ήταν η

Κορέα. Πριν από την εισβολή του κ. Πούτιν, η Δύση θεωρούσε γενικά την Ουκρανία ως στρατηγικό και οικονομικό τέλμα. Ήταν αδύναμο και διεφθαρμένο κράτος, του οποίου η πολιτική αντανακλούσε σκιαμαχίες μεταξύ ολιγαρχών. Σήμερα θεωρούμε την Ουκρανία ως ισχυρό δημοκρατικό κράτος, του οποίου η ασφάλεια είναι κρίσιμη για την ευρωπαϊκή σταθερότητα. Αυτή η αλλαγή στις δυτικές αντιλήψεις κάνει πολύ πιο δύσκολο το να βρεθεί συμβιβασμός. Πριν από μερικές εβδομάδες, το να κατευνάσουν τον κ. Πούτιν δίνοντάς του περισσότερα κομμάτια ουκρανικού εδάφους για «συμβιβαστική ειρήνη» φαινόταν σε πολλούς δυτικούς διαμορφωτές πολιτικής σαν το φυσικό και απαραίτητο συμπέρασμα του πολέμου. Αυτή η προσέγγιση φαίνεται τώρα τόσο ηθικά αποκρουστική όσο και στρατηγικά μάταιη. Αυτή η αλλαγμένη άποψη εξηγεί γιατί ο υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν και η κυρία Πελόζι έχουν αρχίσει να μιλούν για υποβάθμιση της ρωσικής ισχύος και για επιδίωξη ουκρανικής νίκης. Αυτή η μεταβαλλόμενη δυτική προσέγγιση επιβεβαιώνει την πεποίθηση του κ. Πούτιν ότι η σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Δύσης για την Ουκρανία είναι υπαρξιακή για τη Ρωσία. Χωρίς την Ουκρανία, η Ρωσία δεν μπορεί να είναι πραγματικά μεγάλη δύναμη και η Δύση είναι πρόθυμη να πολεμήσει για να αποτρέψει τη Ρωσία από το να πετύχει αυτό που, από την οπτική γωνία του κ. Πούτιν, είναι απαραίτητος στόχος. Αυτό που είναι πιο αξιοσημείωτο σε αυτήν την κρίση μέχρι στιγμής είναι η ταχύτητα με την οποία έχει κινηθεί προς απειλές πυρηνικού πολέμου. Ανώτεροι Ρώσοι αξιωματούχοι, όπως ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, εικάζουν ανοιχτά την πιθανότητα πυρηνικής κλιμάκωσης, πιθανώς με την ελπίδα να αποτρέψουν τη δυτική υποστήριξη προς την Ουκρανία. Μέσα από την αστάθεια και την ικανότητα να παρασύρει τόσο τη Ρωσία όσο και τη Δύση σε πυρηνική επιλογή, ο πόλεμος της Ουκρανίας μέχρι στιγμής μοιάζει με τις συγκρουσιακές πρώτες δεκαετίες του Ψυχρού Πολέμου, όταν οι πυρηνικές απειλές από τη μία ή και

τις δύο δυνάμεις επισείονταν τακτικά σε στιγμές κρίσης. Μετά την κυβέρνηση Νίξον, τέτοιες απειλές πέρασαν στο παρασκήνιο, καθώς οι υπερδυνάμεις προσαρμόστηκαν στην ισορροπία του τρόμου και στους κανόνες του πυρηνικού χορού. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Δύση χρησιμοποίησε πυρηνική αποτροπή για να αντισταθμίσει τη σοβιετική υπεροχή σε συμβατικές δυνάμεις στο ευρωπαϊκό θέατρο. Οι τεράστιοι στρατοί της Μόσχας θα μπορούσαν, τουλάχιστον αρχικά, να επικρατήσουν σε επίθεση σε ολόκληρη τη Γερμανία, αλλά η απειλή ότι το ΝΑΤΟ θα απαντούσε με πυρηνικά όπλα κράτησε τη σοβιετική επιθετικότητα υπό έλεγχο. Τώρα, ωστόσο, η εμφανής αδυναμία και αταξία των ρωσικών συμβατικών δυνάμεων υποδηλώνει νέα πιθανότητα: ότι μια πιο αδύναμη Ρωσία πρέπει να προσπαθήσει να αποτρέψει το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία με πυρηνικές απειλές. Ο κ. Πούτιν αναμφίβολα ελπίζει ότι η προοπτική τακτικών πυρηνικών πληγμάτων επί ευρωπαϊκού εδάφους θα δοκιμάσει τη συνοχή της συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Αν και κανείς δεν θέλει να αναφερθεί επώνυμα, ανώτεροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ψιθυρίζουν ήδη σε συμπαθείς σε αυτούς δημοσιογράφους για ανησυχίες ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν κλιμακώνει το θέμα πολύ, και πολύ γρήγορα. Θα συνέχιζαν η Γαλλία και η Γερμανία να υποστηρίζουν την αμερικανική πολιτική εάν η Ρωσία χτυπούσε ουκρανικούς στόχους με πυρηνικές κεφαλές; Είναι έτοιμη η αμερικανική κοινή γνώμη για επανάληψη της κουβανικής πυραυλικής κρίσης; Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν έχει συμπληρώσει ακόμη 10 εβδομάδες και έχει ήδη φέρει επανάσταση στην παγκόσμια πολιτική. Οι επόμενες 10 εβδομάδες θα μπορούσαν να είναι ακόμα πιο δραματικές. Ο πρόεδρος Μπάιντεν θα μπορούσε σύντομα να αντιμετωπίσει τόσο σκληρή δοκιμασία όσο κανένας Αμερικανός πρόεδρος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρέπει να ελπίζουμε και να προσευχόμαστε ότι είναι στο ύψος των περιστάσεων.

Πηγή: WSJ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

Του ΤΑΣΟΥ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗ

την πρώτη γραμμή της ενεργειακής στρατηγικής της Ευρώπης φέρνει την Ελλάδα το νέο έργο FSRU που εγκαινιάστηκε στις αρχές του μήνα στην Αλεξανδρούπολη, αποδεικνύοντας ότι η Ευρώπη μπορεί να κάνει πράξη το σχέδιό της για ενεργειακή αυτονομία. Το έργο αυτό της Gastrade όπως και το δεύτερο δίδυμο FSRU της ίδιας εταιρείας που ήδη έλαβε άδεια από τη ΡΑΕ δημιουργούν νέους δρόμους εφοδιασμού, διαφοροποιούν τις πηγές εφοδιασμού φυσικού αερίου, δίνουν πρόσβαση σε αυτές σε χώρες των δυτικών Βαλκανίων που δεν είχαν και αλλάζει και τον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης. Η Πλωτή Μονάδα Αποθήκευσης και Αεριοποίησης (FSRU), χωρητικότητας 153.500 κ.μ. LNG, θα συνδεθεί με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Ελλάδας με αγωγό μήκους 28 χλμ., μέσω του οποίου το αεριοποιημένο LNG θα προωθείται στις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της ευρύτερης περιφέρειας (Ρουμανία, Σερβία, Β. Μακεδονία κ.ά.), ενώ το δεύτερο FSRU θα μπορεί να εφοδιάσει τη Μολδαβία και την Ουκρανία. Το έργο αυτό αποτελεί ορόσημο, που ενώνει τις χώρες των Βαλκανίων αναβαθμίζοντας την αυτονομία τους και αυξάνοντας τη γεωπολιτική σημασία τους, και μπορεί να μετατρέψει την Αλεξανδρούπολη σε ενεργειακό κόμβο για όλη την Ευρώπη. Το έργο θα είναι έτοιμο εντός του χρονοδιαγράμματος, που προβλέπει την ολοκλήρωσή του στα τέλη του 2023. Ο σταθμός FSRU θα μπορεί να παραδίδει μέχρι και 5,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως και με την ολοκλήρωση της κατασκευής του η Ελλάδα υπολογίζεται ότι θα υπερδιπλασιάσει τη δυναμικότητα διακίνησης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου προς άλλες χώρες.Τη σημασία του έργου, της πρώτης πλωτής μονάδας αποθήκευσης και επαναεριοποίησης φυσικού αερίου (FSRU) στην Αλεξανδρούπολη, στη σημερινή συγκυρία υπογράμμισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ. «Το έργο αυτό αποτελεί ορόσημο για την ενεργειακή ανάπτυξη της Ευρώπης. Το έργο αυτό που εγκαινιάζουμε αυτή τη στιγμή στέλνει ένα πολύ σαφές μήνυμα. Παίρνουμε τη μοίρα στα χέρια μας. Δεν καθόμαστε απλώς να μιλήσουμε για τη στρατηγική μας αυτονομία και κυριαρχία. Είμαστε δραστήριοι, είμαστε ενεργοί, όλοι μαζί από κοινού μαζί με τους φίλους μας από τα Βαλκάνια θέλουμε να χτίσουμε το κοινό μας μέλλον» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Σαρλ Μισέλ, επισημαίνοντας πως «λόγω της εισβολής της Ρωσίας το έργο αυτό αποτελεί τη στιγμή της αλήθειας για την Ευρώπη».

Δύναμη και ενότητα Ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Κίριλ Πέτκοφ σημείωσε ότι το πρότζεκτ αυτό είναι ένδειξη της δύναμης και της ενότητάς μας, σημειώνοντας πως «από τη στιγμή που αντιμετωπίζουμε αυτή την κατάσταση, λόγω της ρωσικής εισβολής, τέτοιου είδους κινήσεις αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη σημασία». Η Ελλάδα και η Βουλγαρία σήμερα, σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, συνεργάζονται και αυτό μπορεί να βοηθήσει τη Βουλγαρία, σημείωσε ο κ. Πέτκοφ και προσέθεσε: «Τη ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία και την πίεση που ασκεί η Ρωσία στη Βουλγα-

Η Αλεξανδρούπολη στ στο «μαλακό υπογάστρ Συμβάλλει στην ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης ρία με τη διακοπή της παροχής του αερίου στη Βουλγαρία μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε μόνο μαζί, γιατί είμαστε ανεξάρτητες χώρες και ακολουθούμε πολιτικές που συνάδουν με το διεθνές δίκαιο». Υπογράμμισε δε πως «η οικονομική πίεση του Κρεμλίνου ενάντια στη χώρα μας και ενάντια στην Ε.Ε. δεν θα πετύχει, γιατί εμείς θα αντιπαρατεθούμε και το σημερινό γεγονός είναι απόδειξη γι’ αυτό». «Σήμερα», συμπλήρωσε ο κ. Πέτκοφ, «υποστηριζόμενοι από τα ευρωπαϊκά όργανα, η Ελλάδα και η Βουλγαρία βάζουν τα θεμέλια του διασυνδετήριου αγωγού Ελλάδας και Βουλγαρίας, που είναι όχι μόνο ενεργειακό έργο, αλλά θα αλλάξει και τον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης». Επίσης, τόνισε τον ρόλο της συνεργασίας στα Βαλκάνια, υπογραμμίζοντας πως «όταν μοιραζόμαστε τις υποδομές στην περιοχή -του αερίου, της ενέργειας, των σιδηροδρόμων-, όλοι μαζί μπορούμε να καταφέρουμε πολλά, μπορούμε να αποτελέσουμε μια μηχανή για όλη την Ευρώπη».Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάντερ Βούτσιτς σημείωσε ότι είναι ιδιαίτερα ευγνώμων που θα εξασφαλιστούν σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου, «και για να συμβεί αυτό θα πρέπει να ενισχυθούν έργα όπως ο IGB και όταν ολοκληρωθούν αυτά τα έργα θα μπορέσουμε να υποδεχόμαστε μεγάλες ποσότητες». Ο Σέρβος πρόεδρος σημείωσε ότι υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν, όμως αυτό που είναι πολύ σημαντικό -και στο οποίο αναφέρθηκε και ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης στην ομιλία του- είναι ότι η διασυνδεσιμότητα των υποδομών μας είναι πολύ σημαντική. «Δηλαδή η φιλία μας είναι πολύ σημαντική και είμαι ευγνώμων στην Ε.Ε., γιατί θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς και να σκεφτούμε ότι τα

ΕΝΕΡΓΕΙΑ 19

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

έλνει το φυσικό αέριο ιο» της Ρωσίας περισσότερα από τα έργα αυτά χρηματοδοτούνται από την Ε.Ε. Και φυσικά ακόμα και το έργο που αφορά τη διασύνδεση με τη Βόρεια Μακεδονία θα χρηματοδοτηθεί από την Ε.Ε.». Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι, επισημαίνοντας πως «πρόκειται για μακροπρόθεσμη ενεργειακή κάλυψη σε μια κρίσιμη περίοδο», τόνισε ότι εξασφαλίζεται η ενεργειακή επάρκεια μακροπρόθεσμα. «Μιλάμε για μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου και επίσης και ηλεκτρικής ενέργειας» σημείωσε ο κ. Κοβάτσεφσκι, επισημαίνοντας πως και η χώρα του θέλει να συμμετάσχει και να υπάρχει διασύνδεσή της σε αυτό το πεδίο, «με όλες τις υποδομές που θα φέρουν το φυσικό αέριο στους πολίτες και στην οικονομία της Βόρειας Μακεδονίας». Ο κ. Κοβάτσεφσκι χαρακτήρισε στρατηγικό στόχο την κατάργηση του λιγνίτη και την αντικατάσταση με φυσικό αέριο, επισημαίνοντας πως η διαφοροποίηση των ενεργειακών πόρων είναι πολύ σημαντική και συμβάλλει στην απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Ενεργειακή πύλη για την Ελλάδα και τα Βαλκάνια «Μία ενεργειακή πύλη για την Ελλάδα και τα Βαλκάνια, για τη νοτιοανατολική Ευρώπη, αποτελεί ο νέος τερματικός σταθμός LNG» σημείωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, «αλλά και έναν φάρο, ο οποίος εκπέμπει ένα διπλό σήμα». «Πρώτον, ότι με το πολύ σημαντικό αυτό έργο, αλλά και με τα υπόλοιπα έργα τα οποία δρομολογούνται στη χώρα μας, θα μπορέσουμε πολύ σύντομα να υποκαταστήσουμε το φυ-

σικό αέριο από ρωσικές πηγές. Ταυτόχρονα, όμως, και ότι οι χώρες μας είναι έτοιμες όλες μαζί να αναλάβουμε έναν κομβικό, νέο ρόλο στον νέο ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης» τόνισε ο κ. Μητσοτάκης στη διάρκεια της ομιλίας του στην έναρξη εργασιών για την υλοποίηση του πλωτού σταθμού αποθήκευσης και αεριοποίησης LNG ανοιχτά της Αλεξανδρούπολης. «Σήμερα, η παρουσία σας εδώ, καθώς και η παρουσία όλων των βαλκάνιων φίλων, συμβολίζει ακριβώς την ευρωπαϊκή διάσταση αυτού του πολύ σημαντικού αναπτυξιακού έργου. Ενός έργου που βοηθάει την οικονομία όλων των χωρών μας, ενός έργου με σημαντικό γεωπολιτικό αποτύπωμα, ενός έργου που -τα έφερε έτσι η ζωή και οι διεθνείς συγκυρίες και η βίαιη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία- αποκτά μία ξεχωριστή γεωπολιτική σημασία σε αυτόν τον κόσμο, ο οποίος αλλάζει με τόσο γρήγορους ρυθμούς» σημείωσε ο πρωθυπουργός. «Tο έργο αυτό», πρόσθεσε, «έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά από επενδύσεις που καθιστούν την Ελλάδα σημαντικό ενεργειακό κόμβο: προσθήκη νέου σταθμού στην Κόρινθο, δυνατότητα επέκτασης του υφιστάμενου FSRU στο μέλλον. Όλα αυτά σημαίνουν ότι μέσα στους επόμενους 20 μήνες η Ελλάδα θα μπορεί να υποδεχθεί σημαντικές, πολύ αυξημένες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου. Η συνολική δυναμικότητα αεριοποίησης θα είναι 58,5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (ανά ημέρα)». «Οι ελληνικοί σταθμοί LNG θα είναι σε θέση πια να καλύψουν πλήρως, όχι μόνο την εθνική αγορά, αλλά να υποκαταστήσουν και ένα σημαντικό τμήμα της προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου στα Βαλκάνια. Και σε συνδυασμό βέβαια με την αναβάθμιση κάποιων αγωγών και τη λειτουργία των διασυνδετήριων αγωγών, του IGB -τόσο σημαντικού για τη Βουλγαρία και έχουμε δουλέψει πολύ με τον φίλο πρωθυπουργό της Βουλγαρίας ώστε να επιταχύνουμε στο μέγιστο δυνατό την ολοκλήρωση αυτού του αγωγού- αλλά φυσικά και του αγωγού IBS, Βουλγαρίας - Σερβίας, του αγωγού Ελλάδος - Βορείου Μακεδονίας» ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Αδειοδοτήθηκε και το δεύτερο FSRU Την εξασφάλιση της αδειοδότησης από τη ΡΑΕ για την υλοποίηση και του δεύτερου FSRU στην Αλεξανδρούπολη εξασφάλισε η Gastrade. O διευθύνων σύμβουλος της Gastrade A.E. του Ομίλου Κοπελούζου Κωστής Σιφναίος, υπογραμμίζοντας τη σημασία του έργου του FSRU όχι μόνο για τη χώρα μας αλλά και για την ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης τόνισε: «Η Αλεξανδρούπολη είναι η είσοδος, αλλά η Βουλγαρία είναι ο συνδετικός κρίκος της εφοδιαστικής αλυσίδας, που το έργο έρχεται να τροφοδοτήσει στον δρόμο προς τη Σερβία, τη Ρουμανία και πλέον, με τον δεύτερο FSRU, που ανακοινώνουμε εδώ ότι αδειοδοτήθηκε πλέον την προηγούμενη Πέμπτη από τη ΡΑΕ, προς τη Μολδαβία και την Ουκρανία». «Η Αλεξανδρούπολη», σημείωσε ο κ. Σιφναίος, «είναι ένας τόπος ανοιχτός που διψάει για πρόοδο και επενδύσεις και με τα έργα μας -αυτό που σήμερα εγκαινιάζουμε, αλλά και το επόμενο- συμβάλλουμε στη δημιουργία ενός πραγματικού περιφερειακού ενεργειακού κόμβου στην περιοχή, που θα ενισχύσει την οικονομία, την ασφάλεια και τη συνεργασία».

ΕΡΕΥΝΑ

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

McKinsey Sustainability

Τριπλάσια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ως το 2050 - Ανοδικά φυσικό αέριο και πετρέλαιο

υνεχή αύξηση της ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο και πετρέλαιο προβλέπει για τα επόμενα χρόνια η McKinsey Sustainability, στην έκθεση για τις προοπτικές της παγκόσμιας ενεργειακής αγοράς Global Energy Perspective (Παγκόσμια Ενεργειακή Προοπτική 2022). Σε μια εποχή αβεβαιότητας -που δεν έχει προηγούμενο- στην οποία έχει βάλει την ενεργειακή αγορά ο πόλεμος στην Ουκρανία, επιχειρεί να σκιαγραφήσει το μέλλον της ενεργειακής αγοράς και της κλιματικής αλλαγής μελετώντας 5 σενάρια, ανάλογα με την ταχύτητα της απομάκρυνσης των ορυκτών καυσίμων. Όπως προκύπτει, για να πιαστεί ο στόχος ανόδου της θερμοκρασίας έως 1,5 βαθμό, ως το 2050, οι τιμές των ρύπων πρέπει να ξεπεράσουν τα 200 ευρώ και να ακολουθηθεί παγκοσμίως η απανθρακοποίηση.

Το ενεργειακό περιβάλλον σήμερα Ήδη πριν από τη σύγκρουση -τονίζεταιείχε αρχίσει η ανάκαμψη της ζήτησης ενέργειας με περιορισμένη προσφορά και εκτίναξη των τιμών για πολλαπλά εμπορεύματα. Ενώ οι τιμές του φυσικού αερίου έφτασαν σε χαμηλό 30 ετών στην αρχή του πανδημίας, έφτασαν σε υψηλό σχεδόν δύο δεκαετιών το 2021. Οι τιμές ρεύματος παρουσίασαν παρόμοια μεταβλητότητα, επηρεάζοντας το ενεργειακό κόστος για πολλές επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Ταυτόχρονα, η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα συνεχίζεται και -στο πλαίσιο της COP26- μεγάλος αριθμός χωρών καθώς και πολλές από τις μεγαλύτερες στον κόσμο εταιρείες έχουν δεσμευτεί να επιτύχουν καθαρές μηδενικές εκπομπές εντός των επόμενων λίγων

Ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας κ. Κυρίλ Πετκόφ.

ετών. Αυτές οι αλλαγές και η αλληλεπίδρασή τους εγείρουν πολλά βασικά ερωτήματα σχετικά με το ποια θα είναι τελικά η πιθανή διαδρομή που ανοίγεται στο παγκόσμιο ενεργειακό τοπίο, όπως σημειώνεται. Τα ερωτήματα που επιχειρεί να απαντήσει η McKinsey είναι:  Οι αυξήσεις των τιμών θα καθυστερήσουν την ενεργειακή μετάβαση, ή οι υψηλές τιμές των ορυκτών καυσίμων θα επιταχύνουν την υιοθέτηση εναλλακτικών λύσεων χαμηλών εκπομπών άνθρακα;  Οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις θα αυξάνουν περαιτέρω τις προσπάθειές τους για απαλλαγή από τον άνθρακα ή θα μειώσουν το επίπεδο φιλοδοξίας;  Πώς η εισβολή στην Ουκρανία θα επηρεάσει την κατεύθυνση και την ταχύτητα της μετάβασης; Και, θα υπάρξει μια τακτική μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα ή οι γρήγορες αλλαγές θα έρθουν με αστάθεια και αναταραχή; Η Global Energy Perspective «Παγκόσμια Ενεργειακή Προοπτική» είναι ένα έργο

της Energy Insights σε συνεργασία με την McKinsey Sustainability και την Global Energy and Materials and Advanced Industries Practices, και χωρίζεται σε τέσσερα μέρη. Το πρώτο μέρος παρέχει μια προοπτική για την ανάπτυξη θεμελιωδών παραγόντων για το παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα. Το δεύτερο μέρος παρέχει μια προοπτική για τα συστήματα ισχύος και προοπτικές για κάθε τύπο ενέργειας και φορέα, συμπεριλαμβανομένων του υδρογόνο, των αειφόρων καυσίμων, του φυσικού αερίου, του πετρελαίου και του άνθρακα, καθώς και μια άποψη για τον ρόλο του CCUS. Το τρίτο μέρος αφορά τις εκπομπές άνθρακα και το τέταρτο μέρος αφορά τις επιπτώσεις για τους ηγέτες επιχειρήσεων και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.

Οι κύριες τάσεις Στο εξής, το ενεργειακό μείγμα προβλέπεται να στραφεί προς την ηλεκτρική ενέργεια. Μέχρι το 2050, η ηλεκτρική ενέργεια, το υδρογόνο και τα βιώσιμα καύσιμα θα μπορούσαν αντιπροσωπεύ-

ΕΡΕΥΝΑ

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

ουν το 50% του ενεργειακού μείγματος. Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας προβλέπεται να τριπλασιαστεί έως το 2050, καθώς οι περισσότεροι κλάδοι ηλεκτρίζονται, ενώ το υδρογόνο και τα καύσιμα με βάση το υδρογόνο θα αυξήσουν το μερίδιο αγοράς τους λόγω της απανθρακοποίησης. Η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ προβλέπεται να αγγίξει το 80-90% της παραγωγής ενέργειας παγκοσμίως. Η συμμετοχή της ηλιακής και αιολικής ενέργειας αυξάνεται με συντελεστή πέντε και οκτώ αντίστοιχα. Η ζήτηση υδρογόνου σε νέους τομείς θα μπορούσε να φτάσει τα 350-600 mtpa το 2050 (σε σύγκριση με ~80 mtpa σήμερα). Η παγκόσμια ζήτηση για βιώσιμα καύσιμα αναμένεται στο 8-22% όλων των υγρών καυσίμων έως το 2050. Η ζήτηση για τα ορυκτά καύσιμα θα συνεχίσει να κινείται ανοδικά και προβλέπεται ότι η ζήτηση πετρελαίου θα κορυφωθεί τα επόμενα πέντε χρόνια. Προβλέπεται ότι θα σημειωθεί μέγιστη ζήτηση πετρελαίου μεταξύ 2024 και 2027, ενώ ο άνθρακας θα έχει πτωτική πορεία. Η σύγκρουση στην Ουκρανία αυξάνει τις τιμές, καθώς η αγορά και οι καταναλωτές συνυπολογίζουν την ασφάλεια του εφοδιασμού και την προσιτή τιμή. Προς το 2035, η ζήτηση φυσικού αερίου παντού και σε όλα τα σενάρια προβλέπεται να αυξηθεί ακόμη 10-20% σε σύγκριση με σήμερα. Μετά το 2035, η ζήτηση φυσικού αερίου θα υπόκειται σε μεγαλύτερες αβεβαιότητες, που θα σχετίζονται με την αλληλεπίδραση με υδρογόνο. Θα χρειαστούν δύο έως τέσσερα Gt CO2 να αποθηκευτούν σε CCUS έως το 2050 για να προχωρήσει η απανθρακοποίηση των βαριών βιομη-

Πυρηνικά και τεχνολογία αποθήκευσης άνθρακα

χανιών, όπου τα ορυκτά καύσιμα θα συνεχίζουν να παίζουν σημαντικό ρόλο. Ακόμη και με τις τρέχουσες κυβερνητικές πολιτικές, πρόσθετες δεσμεύσεις και προβλεπόμενες τεχνολογικές τάσεις, η θέρμανση παγκοσμίως προβλέπεται να ξεπεράσει τους 1,7°C, καθιστώντας τον στόχο για άνοδο θερμοκρασίας έως 1,5°C όλο και πιο δύσκολο. Για να διατηρηθεί το μονοπάτι προς τον 1,5°C, το παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα μπορεί να χρειαστεί να επιταχύνει σημαντικά τον μετασχηματισμό του, απομακρύνοντας τα ορυκτά καύσιμα, προχωρώντας στον εξηλεκτρισμό και τα νέα καύσιμα, και κάνοντας πιο γρήγορα ακόμα και από τις ανακοινώσεις τις μηδενικές δεσμεύσεις. Οι συνολικές επενδύσεις σε κλάδους ενέργειας προβλέπεται να αυξηθούν περισσότερο του 4% ετησίως και προβλέπεται να στρέφονται όλο και περισσότερο προς τα μη ορυκτά καύσιμα και τις τεχνολογίες απανθρακοποίησης. Οι ετήσιες επενδύσεις στην ενέργεια αναμένεται να διπλασιαστούν έως το 2035 και να φθάσουν τα 1,5-1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια, ενώ οι επενδύσεις σε τεχνολογίες απανθρακοποίησης, μέχρι το 2050 θα υπερβαίνουν τις σημερινές συνολικές ενεργειακές επενδύσεις. Μακροπρόθεσμα, η παραγωγή πράσινου υδρογόνου προβλέπεται να είναι ο μεγαλύτερος μοχλός της πρόσθετης ζήτησης ενέργειας (42% της αύξησης μεταξύ 2035-2050), με το υδρογόνο να διαδραματίζει βασικό ρόλο σε τομείς που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν ηλεκτρισμό, όπως η παραγωγή σιδήρου και χάλυβα. Η θερμική παραγωγή προβλέ-

Τεχνολογίες όπως το CCUS¹ και τα πυρηνικά θα έχουν πιθανότατα επιπλέον ανάπτυξης εάν περιοριστεί η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας λόγω εμποδίων. Καθώς -σημειώνει η έκθεση- η μεγάλη προβλεπόμενη κατασκευή έργων ΑΠΕ ενδεχομένως δημιουργήσει προκλήσεις γύρω από τη χρήση γης, τη δυνατότητα του δικτύου και τη συνολική αποδοχή, αν παρουσιαστούν εμπόδια που θα περιορίζουν την ανάπτυξη των ΑΠΕ, τότε άλλες τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα όπως τα CCUS (αποθήκευση άνθρακα) και τα πυ-

πεται να μετατοπιστεί σε ρόλο εφεδρικού παρόχου ευελιξίας για την υποστήριξη της σταθερότητας του συστήματος και εκτιμάται ότι η συμβολή της στο ενεργειακό μείγμα θα μειωθεί κατά 30% από το 2019 έως το 2050 και από 40% θα συμμετέχει σε 28%. Η πορεία προς την απανθρακοποίηση, τονίζει η MacKinsey, θα έχει διαφορετικό ρυθμό, ανά περιοχή, με γνώμονα τις πολιτικές, τις κυβερνητικές επιλογές, τους οικονομικούς παράγοντες και τη διαθεσιμότητα γης και πόρων. Οι ηλεκτρολύτες είναι το κλειδί για την απανθρακοποίηση και τη σταθερότητα του συστήματος. Για τη διασφάλιση της ασφάλειας του συστήματος απαιτείται παραδοσιακή αλλά και νέα ευέλικτη χωρητικότητα που υπολογίζεται 24 TW (από 2050). Οι ευέλικτες λύσεις χωρητικότητας εκτιμάται ότι θα αντιπροσωπεύουν το ~25% του συνόλου, και μεταξύ 2030 και 2035, το υδρογόνο, τα ηλεκτρικά οχήματα και οι μπαταρίες θα αποτελούν μεγάλο μέρος αυτής της ικανότητας. Το πράσινο υδρογόνο προβλέπεται να παρέχει το 28% της ζήτησης ενέργειας έως το 2050 και αναμένεται να συμβάλει ως μηχανισμός αποθήκευσης για την παραγωγή ενέργειας. Οι τουρμπίνες φυσικού αερίου καθώς θα μετατρέπονται σε υδρογόνου, μπορούν να προσφέρουν πρόσθετη ευελιξία. Νέες τεχνολογίες, όπως η κατεύθυνσης της ενέργειας από το όχημα στο δίκτυο και η αποθήκευση ενέργειας μεγάλης διάρκειας, θα μπορούσαν να παίξουν βασικό ρόλο στην τεχνολογική ωριμότητα και να αποδειχθούν οικονομικά αποδοτικές.

ρηνικά, όπως και η αποθήκευση ενέργειας μακράς διάρκειας (LDES), θα μπορούσαν να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων μείωσης εκπομπών. Η διείσδυση των πυρηνικών θα μπορούσε να είναι σημαντική σε περιοχές με μειωμένη διαθεσιμότητα γης, ενώ το CCUS -αποθήκευση άνθρακαθα μπορούσε να καλύψει το 8%-17% της υπολειπόμενης παραγωγής ορυκτών καυσίμων έως το 2050, εάν αυξηθούν οι τιμές των ρύπων τόσο ώστε η τεχνολογία αυτή να γίνει ελκυστική και σε περιοχές με χαμηλού κόστους ορυκτά καύσιμα.

ΕΡΕΥΝΑ

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

ICAP

Crash test σε 40 επιχειρηματικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας

ι εκτιμήσεις για την πορεία των μακροοικονομικών μεγεθών της χώρας είναι θετικές και για το 2022, ωστόσο οι τρέχουσες εξελίξεις που επικρατούν σε διεθνές επίπεδο εκτιμάται ότι θα αποδυναμώσουν τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας κατά 1-1,5 ποσοστιαία μονάδα σε σύγκριση με τις αρχικές προβλέψεις, αναφέρει σε ανάλυσή της η ICAP CRIF. Ο παρατεταμένος πόλεμος στην Ουκρανία, οι έντονες πληθωριστικές πιέσεις και η εκτίναξη του ενεργειακού κόστους δημιουργούν εκ νέου πολυδιάστατα προβλήματα στην αγορά, προκαλώντας έντονο προβληματισμό και ανησυχία στον επιχειρηματικό κόσμο. Σε ανοδική τροχιά κινήθηκε η ελληνική οικονομία το 2021, καθώς το ΑΕΠ ενισχύθηκε κατά 8,3%, μετά τη βαθιά ύφεση (-9%) που βίωσε η χώρα το 2020, εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης, η οποία δημιούργησε σημαντικά προβλήματα στη λειτουργία των επιχειρήσεων. Με τη σταδιακή ομαλοποίηση της αγοράς, από τα μέσα σχεδόν του 2021, η αρνητική πορεία αντιστράφηκε και η ελληνική οικονομία επέστρεψε δυναμικά, δημιουργώντας ευοίωνες προοπτικές για τη μετά Covid εποχή. Εν αναμονή των εξελίξεων και πέρα από τη θετική πορεία που κατέγραψε ο εταιρικός τομέας το 2021, η έκταση της οποίας θα διαπιστωθεί με την ολοκλήρωση της δημοσίευσης των ισολογισμών για το συγκεκριμένο έτος, ενδιαφέρον έχει να αποτυπωθούν

οι τάσεις που χαρακτήρισαν τους διάφορους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας τα προηγούμενα έτη, όπως αυτές προκύπτουν από τα οικονομικά δεδομένα και αποτελέσματα των ελληνικών εταιρειών.

Οι συνθήκες της πανδημίας Σαφώς, οι συνθήκες πανδημίας και τα περιοριστικά μέτρα που ελήφθησαν για την αντιμετώπισή της επηρέασαν αρνητικά το σύνολο του ελληνικού εταιρικού τομέα. Ωστόσο, διαφορετικές ήταν οι επιπτώσεις για τους επιμέρους επιχειρηματικούς τομείς. Υπάρχουν κλάδοι που κατέγραψαν σημαντικές απώλειες, αλλά και κλάδοι οι οποίοι επέδειξαν ανθεκτικότητα ή επηρεάστηκαν σε πολύ χαμηλό βαθμό. Σε γενικές γραμμές διαπιστώνεται ότι, παρά τη μείωση των πωλήσεων, οι εταιρείες κατάφεραν να περιορίσουν τα λειτουργικά τους έξοδα και να διαχειριστούν καλύτερα τα κόστη τους, με αποτέλεσμα να διατηρήσουν ή να αυξήσουν, έστω και οριακά, τα περιθώρια κερδοφορίας. Επιπλέον, βελτιώθηκαν και οι μέσοι δείκτες αποδοτικότητας ιδίων και απασχολουμένων κεφαλαίων των συγκεκριμένων κλάδων. Την ίδια ώρα, σε θετική τροχιά κινήθηκε η εγχώρια οικονομία το 2021, μετά τη σημαντική ύφεση που υπέστη το 2020 λόγω της υγειονομικής κρίσης. Τα έκτακτα μέτρα που ελήφθησαν από την Πολιτεία για τον περιορισμό της πανδημίας

(Covid-19) συρρίκνωσαν σημαντικά την ελληνική οικονομία, η οποία κατέγραψε μείωση του ΑΕΠ, σε όρους όγκου, κατά 9% το 2020 σε σχέση με το 2019. Ωστόσο, το 2021, παρόλο που υπήρχαν ακόμη σε ισχύ περιοριστικά μέτρα για την άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας, η αρνητική πορεία αντιστράφηκε, καθώς το ΑΕΠ της χώρας σημείωσε ετήσια αύξηση 8,3%.

Ανοδική τάση Η ανοδική τάση της ελληνικής οικονομίας αναμένεται να συνεχισθεί και το τρέχον έτος (2022). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε έκθεσή της (Φεβρουάριος 2022) προβλέπει πως η εγχώρια οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 4,9% το 2022. Ωστόσο, η δυναμική αυτή αναμένεται να αποδυναμωθεί, σε κάποιο βαθμό, λόγω των έντονων πληθωριστικών πιέσεων που επικρατούν την τρέχουσα περίοδο σε διεθνές επίπεδο, της εκτίναξης του ενεργειακού κόστους και της πρόσφατης γεωπολιτικής κρίσης (εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία). Σίγουρα τα προβλήματα που προκύπτουν είναι πολυδιάστατα και συμβάλλουν στη δημιουργία ενός κλίματος έντονης ανησυχίας και αβεβαιότητας για τον επιχειρηματικό τομέα. Παρά τη σημαντική βελτίωση της ελληνικής οικονομίας κατά το 2021, η οποία αναμένεται να αποτυπωθεί και στα οικονομικά αποτελέσματα του εταιρικού τομέα με τη δημοσίευση των ισολογισμών για τη συγκε-

ΕΡΕΥΝΑ

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

κριμένη διαχειριστική χρήση, ενδιαφέρον έχει να καταγραφούν οι τάσεις που χαρακτήρισαν διάφορους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας τα προηγούμενα έτη, όπως αυτές προκύπτουν από τα οικονομικά δεδομένα και αποτελέσματα των ελληνικών εταιρειών.

Η εικόνα Στο πλαίσιο αυτό, αξιοποιώντας το υλικό που περιέχεται στις Κλαδικές Μελέτες της ICAP CRIF, στην παρούσα έκδοση δίδεται συνοπτικά η εικόνα που παρουσιάζουν 40 επιλεγμένοι κλάδοι, βάσει των αντίστοιχων μελετών. Όπως έχει αναφερθεί και σε προηγούμενες εκδόσεις, η πορεία του ελληνικού εταιρικού τομέα κατά την περίοδο 20162019 ήταν ανοδική, αφού κατεγράφη αύξηση των πωλήσεων καθώς και των καθαρών κερδών, έπειτα από μια περίοδο διαρκούς μείωσης των μεγεθών του, λόγω της οικονομικής ύφεσης. Ωστόσο, η ανοδική πορεία αντιστράφηκε το 2020, εξαιτίας της αιφνίδιας εμφάνισης και εξάπλωσης της νόσου Covid σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και στη χώρα μας από τον Μάρτιο του 2020. Οι συνέπειες της υγειονομικής κρίσης ήταν ιδιαίτερα αρνητικές και επηρέασαν τους περισσότερους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας. Προκειμένου να δοθεί η γενικότερη εικόνα των μεταβολών που χαρακτήρισαν τους ευρύτερους κλάδους της οικονομίας (βάσει κατάταξης NACE), αρχικά παρατίθενται ορισμένα συγκεντρωτικά στοιχεία, τα οποία προκύπτουν από την ανάλυση των στοιχείων που

περιλαμβάνονται στους δημοσιευμένους ισολογισμούς (χρήσης 2020) των ελληνικών εταιρειών Α.Ε. και ΕΠΕ, που παρουσιάστηκαν στην τελευταία έκδοση της ICAP CRIF «Η Ελλάδα σε Αριθμούς - 2022». Από τα σχετικά δεδομένα προκύπτει ότι το 2020 ο ελληνικός εταιρικός τομέας εμφάνισε πτώση τόσο στον κύκλο εργασιών όσο και στην καθαρή κερδοφορία του. Συγκεκριμένα, εξετάζοντας αρχικά τις εταιρείες του Μη Χρηματοπιστωτικού Τομέα (δείγμα 20.570 επιχειρήσεων) προκύπτει ότι ο συνολικός κύκλος εργασιών τους μειώθηκε κατά 11,6% το 2020 σε σχέση με το 2019 και διαμορφώθηκε σε 140,7 δισ. ευρώ έναντι 159,2 δισ. ευρώ το προηγούμενο έτος. Επισημαίνεται ότι μείωση κατέγραψαν οι πωλήσεις σε οκτώ από τους εννέα ευρύτερους κλάδους του εταιρικού τομέα (εξαιρουμένου του χρηματοπιστωτικού). Τη μεγαλύτερη (ποσοστιαία) μείωση στον κύκλο εργασιών κατέγραψε ο κλάδος των Ξενοδοχείων - Εστιατορίων (-61,9%) και ακολούθησε ο κλάδος των Μεταφορών - Επικοινωνιών (-18,8%). Έπονται, με μικρή διαφορά, οι κλάδοι των Λοιπών υπηρεσιών (-13,0%) και της Μεταποίησης (-12,2%). Μικρότερη (ποσοστιαία) μείωση σημείωσαν οι υπόλοιποι κλάδοι του εταιρικού τομέα, ενώ ο κλάδος της Γεωργίας - Αλιείας ήταν ο μόνος που παρουσίασε αύξηση των συνολικών του πωλήσεων το 2020/2019 (+7,3%). Όσον αφορά τα συνολικά αποτελέσματα του εταιρικού τομέα (ανεξαρτήτως κλάδου δραστηριότητας), το 2020 σε

σχέση με το 2019, διαπιστώνονται τα εξής:  Παράλληλα με τη μείωση των συνολικών πωλήσεων (-11,6%) συρρικνώθηκαν και τα μεικτά κέρδη με ελαφρώς υψηλότερο ρυθμό (-12,4%).  Οι δαπάνες διοίκησης και διάθεσης καθώς και οι χρηματοοικονομικές δαπάνες παρουσίασαν συνολικά μείωση 2,9%.  Οι παραπάνω μεταβολές συνέβαλαν στη σημαντική επιδείνωση των λειτουργικών αποτελεσμάτων, τα οποία κατέγραψαν πτώση της τάξης του 38,0% το 2020/2019.  Αντίθετα, αξιοσημείωτη είναι η «ανατροπή» του μη λειτουργικού αποτελέσματος, το οποίο κατέστη θετικό το 2020 από αρνητικό το 2019.  Τα καθαρά κέρδη διαμορφώθηκαν σε 4,1 δισ. ευρώ το 2020 παρουσιάζοντας σημαντική πτώση 29,7% σχέση με το προηγούμενο έτος. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί ότι τα καθαρά αποτελέσματα χρήσης επηρεάζονται, σε σημαντικό βαθμό, από μία μεγάλη εταιρεία του κλάδου της Ενέργειας, η οποία κατέγραψε κέρδη ποσού 67,5 εκατ. ευρώ το 2020 από ζημιές ύψους 2,3 δισ. ευρώ το 2019.

Οικονομικά στοιχεία Εάν δεν ληφθούν υπόψη τα οικονομικά στοιχεία της συγκεκριμένης εταιρείας και για τα δύο έτη, τότε τα συνολικά κέρδη του εταιρικού τομέα εμφανίζονται μειωμένα περίπου κατά 50% το 2020 έναντι του 2019. Επισημαίνεται ότι η πλειονότητα των 20.570 εταιρειών του δείγματος (63,0%) ήταν κερδοφόρες το 2020, τα δε κέρδη τους υπερίσχυσαν και καθόρισαν και το συνολικό αποτέλεσμα. Τη μεγαλύτερη συμμετοχή στα κέρδη είχαν οι κλάδοι του Εμπορίου και της Μεταποίησης. Αναφορικά με τους επιμέρους κλάδους (του μη χρηματοπιστωτικού εταιρικού τομέα), δύο κατέστησαν ζημιογόνοι το 2020, ενώ οι υπόλοιποι ήταν κερδοφόροι. Συγκεκριμένα, οι κλάδοι Ξενοδοχεία - Εστιατόρια και Ορυχεία - Λατομεία κατέγραψαν ζημίες το 2020, όταν ο πρώτος το 2019 ήταν κερδοφόρος ενώ ο δεύτερος ήταν, επίσης, ζημιογόνος. Τρεις κλάδοι (Γεωργία Αλιεία, Ενέργεια - Ύδρευση και Κατασκευές) σημείωσαν θετικά αποτελέσμα-

ΕΡΕΥΝΑ

τα (κέρδη) το 2020, ενώ το προηγούμενο έτος είχαν καταγράψει ζημίες. Ειδικότερα, ο τομέας της μεταποίησης εμφάνισε μείωση στον κύκλο εργασιών κατά 12,2% το 2020/2019. Τα μεικτά κέρδη συρρικνώθηκαν με ελαφρά χαμηλότερο ρυθμό (-11,4%), ενώ σημαντική πτώση (κατά 45,3%) κατέγραψε το συνολικό λειτουργικό αποτέλεσμα. Κατ’ επέκταση, η συρρίκνωση των παραπάνω μεγεθών οδήγησε στη μείωση των καθαρών κερδών κατά 43,9% το 2020 έναντι της προηγούμενης χρήσης. Επιδείνωση Όσον αφορά τον χρηματοπιστωτικό τομέα, επισημαίνεται η επιδείνωση του τελικού καθαρού αποτελέσματος, καταγράφοντας σημαντικές απώλειες το 2020. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην αντίστοιχη μεταβολή του συνολικού αποτελέσματος του τραπεζικού κλάδου αλλά και των λοιπών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, το 2020 τα συνολικά έσοδα των 13 τραπεζών που περιλαμβάνονται στην ανάλυση μειώθηκαν κατά 2,7%. Από την άλλη πλευρά όμως, αυξήθηκαν κατά 53,4% τα λοιπά λειτουργικά έσοδα του κλάδου, ενώ τα λειτουργικά έξοδα αυξήθηκαν με πολύ πιο χαμηλό ρυθμό, κατά 8,2%. Αποτέλεσμα των παραπάνω μεταβολών ήταν η βελτίωση του συνολικού λειτουργικού αποτελέσματος (κατά 33,8%). Η κατακόρυφη, όμως, αύξηση των προβλέψεων κατά 94,4% οδήγησε στην καταγραφή ζημιών το 2020 ποσού 623 εκατ. ευρώ, από κέρδη ύψους 148,3 εκατ. ευρώ το προηγούμενο έτος. Αύξηση των οικονομικών του μεγεθών και αποτελεσμάτων παρουσίασε ο κλάδος των ασφαλειών κατά το 2020. Συγκεκριμένα, τα συνολικά έσοδα αυξήθηκαν ελαφρώς (1,6%) το 2020/2019, ενώ τα μεικτά κέρδη βελτιώθηκαν κατά 6,4% την ίδια περίοδο. Αξιόλογη ήταν η μεταβολή των λειτουργικών αποτελεσμάτων (αύξηση 22,3%), η οποία συμπαρέσυρε και ενίσχυσε τα καθαρά κέρδη του κλάδου κατά 22,2% το 2020/2019. Τέλος, συρρίκνωση των καθαρών κερδών του εμφάνισε ο σύνθετος κλάδος των λοιπών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών το 2020, που περιλαμβάνει επιχειρήσεις προερχόμενες από κλάδους συμμετοχών, χρηματοδοτικής μίσθωσης, χρηματιστηριακών συναλλαγών, factoring κ.ά.

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

ΚPMG

Έτσι θα επιτευχθεί ο στόχος για 100% παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ έως το 2030

ην έκθεση «KPMG: Our Impact Plan 2022» δημοσίευσε η KPMG παρουσιάζοντας την πρόοδο στις δεσμεύσεις της για το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση (ESG). Κάποια από τα βασικά σημεία είναι: - Θα πετύχει τον στόχο για χρήση 100% πράσινης ενέργειας το 2030, έχει δημιουργήσει και υιοθετήσει νέο συλλογικό σχέδιο δράσης για την ισότιμη ένταξη, συμπερίληψη και τη διαφορετικότητα (IDE) και αναλαμβάνει νέες δεσμεύσεις για τη στήριξη της εκπαίδευσης και της οικονομικής ενδυνάμωσης. Η πρωτοβουλία «KPMG: Our Impact Plan» περιγράφει τους τρόπους με τους οποίους ο οργανισμός σε παγκόσμιο επίπεδο ευθυγραμμίζεται για να προωθήσει βελτιώσεις σε τέσσερις πυλώνες: Πλανήτης, Άνθρωποι, Ευημερία και Διακυβέρνηση. Το «Our Impact Plan» περιλαμβάνει τα πιο πρόσφατα δεδομένα της KPMG παγκοσμίως και καταγράφει την πρόοδο που επιτεύχθηκε με βάση τους δείκτες του Διεθνούς Επιχειρηματικού Συμβουλίου (IBC) του Παγκόσμιου Οικονομικoύ Φόρουμ (WEF), στη διαμόρφωση των οποίων συμμετείχε ενεργά η KPMG. Η KPMG στο Ηνωμένο Βασίλειο δημιούργησε το εργαλείο KPMG Climate IQ, ένα εργαλείο διαχείρισης κινδύνου πολλών κλάδων που επιτρέπει να προσδιορίζονται, να ποσοτικοποιούνται και να γίνονται διαχειρίσιμοι οι κίνδυνοι μετάβασης λόγω της κλιματικής αλλαγής. Θα πραγματοποιείται μια πλήρης αξιολόγηση από το KPMG Climate IQ για περισσότερο ολοκληρωμένη κατανόηση της έκθεσης στον κλιματικό κίνδυνο και με τα αποτελέσματα της διαδικασίας θα βελτιώνεται η πρόοδος σε σχέση με τις δεσμεύσεις.

Ο Bill Thomas, Global Chairman & CEO, αναφέρει σχετικά: «Καθώς ο κόσμος αντιμετωπίζει μία από τις πιο κρίσιμες περιόδους αναταραχής εδώ και μια γενιά, έχουμε πλέον, περισσότερο από ποτέ, επίγνωση της ευθύνης μας να στηρίξουμε τους ανθρώπους, τους πελάτες και τις κοινωνίες μας, και να συνεργαστούμε για να διασφαλίσουμε ένα καλύτερο και πιο βιώσιμο μέλλον, που θα χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη ενότητα. Η KPMG ήταν μεταξύ των πρώτων εταιρειών του κλάδου μας που δημοσίευσε τις δεσμεύσεις της για θέματα ESG παρουσιάζοντας σχετικές εκθέσεις. Καθώς αυξάνονται οι παγκόσμιες προκλήσεις, αντιλαμβανόμαστε ότι πρέπει να είμαστε υπόλογοι για όλες τις αποφάσεις μας οι οποίες θα συμβάλουν στη διαμόρφωση του μέλλοντος. Αυτός είναι ο λόγος που δημοσιεύουμε σήμερα την πρόοδό μας και που θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με τα ενδιαφερόμενα μέρη, τους συναδέλφους και τους πελάτες μας, για να στηρίξουμε τις θετικές αλλαγές που θέλουμε να δούμε στον κόσμο».

Σταθερή τήρηση των αρχών του Οικουμενικού Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών «Το “Our Impact Plan” της KPMG επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά τη σταθερή τήρηση των αρχών του Οικουμενικού Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών, μια δέσμευσή μας την οποία θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε ανοιχτά και να καταρτίζουμε σχετικές εκθέσεις. Κάποια από τα βασικά σημεία της φετινής έκθεσης περιλαμβάνουν: Πλανήτης: Εφαρμόζουμε βιώσιμες και ισότιμες πρακτικές εντός του οργανισμού παγκοσμίως, αξιολογώντας την εφοδιαστική αλυσίδα μας και δημιουρ-

ΕΡΕΥΝΑ

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

γώντας επιστημονικά τεκμηριωμένα σχέδια μετάβασης ώστε να μεταβούμε σε μηδενικό ισοζύγιο άνθρακα με δίκαιο τρόπο. Στο πλαίσιο της δέσμευσής μας για την επίτευξη μηδενικού ισοζυγίου άνθρακα έως το 2030, θέσαμε μια Εσωτερική Τιμή Άνθρακα (Internal Carbon Price - ICP) που θα μας βοηθήσει να υπολογίζουμε και να καταγράφουμε τον αντίκτυπό μας. Δεσμευτήκαμε επίσης έναντι ενός επιστημονικά τεκμηριωμένου στόχου (SBTi) για 1,5°C, με στόχο τη μείωση των εκπομπών κατά 50% έως το 2030. Η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στον παγκόσμιο οργανισμό αυξήθηκε στο 74%, από 56% το 2020. Άνθρωποι: Δημιουργήσαμε και εγκαινιάσαμε το συλλογικό σχέδιο δράσης για την ισότιμη ένταξη, συμπερίληψη και τη διαφορετικότητα (IDE) της KPMG παγκοσμίως. Κάνουμε σημαντικά βήματα προς την ισορροπία της κατανομής των φύλων, με τις γυναίκες να αποτελούν το 48,4% των εργαζομένων μας, ενώ πρόθεσή μας είναι οι γυναίκες να αντιστοιχούν στο ένα τρίτο των ηγετικών ρόλων έως το 2025. Έχουμε επίσης δεσμευτεί για την υγεία και την ευημερία των ανθρώπων μας, μέσω πρωτοβουλιών που στηρίζουν τη σωματική και πνευματική τους υγεία, ενώ έχουμε επενδύσει στον ψηφιακό μετασχηματισμό μας μέσω της ενίσχυσης προγραμμάτων εκπαίδευσης και αναβάθμισης των δεξιοτήτων του δυναμικού μας σε τομείς όπως και η τεχνολογία και τα ESG. Ευημερία: Τη χρονιά που μας πέρασε ανακοινώσαμε επενδύσεις ύψους πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, για την ενσωμάτωση ESG κριτηρίων σε κάθε πτυχή της δραστηριότητάς μας - ενισχύοντας τα ήδη σημαντικά εργαλεία και υπηρεσίες

Η KPMG

που διαθέτουμε για την επιτάχυνση της προσπάθειας που κάνουν οι πελάτες μας ώστε να υιοθετήσουν αντίστοιχα θέματα ESG. Τμήμα της επένδυσης αυτής θα χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία “ESG hubs” (σημείων επικοινωνίας) σε πολλές ηπείρους και τη δημιουργία “ESG accelerators” (σημείων επιτάχυνσης) για προώθηση των επενδύσεων και της καινοτομίας σε αναδυόμενες αγορές. Εκπαιδεύουμε επίσης τους 236.000 εργαζομένους μας, προκειμένου να γίνουν φορείς θετικών αλλαγών και να στηρίξουν τους πελάτες μας σε τρεις πυλώνες ευκαιρίας: ESG μετασχηματισμός, κατάρτιση εκθέσεων ESG και διασφάλιση ESG. Συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε με παγκόσμιους οργανισμούς με στόχο να συμβάλουμε σημαντικά στην επίτευξη του Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (ΣΒΑ) 4 - συμπεριλαμβανομένου του έργου μας με την UNESCO για την οικονομική ενδυνάμωση 10 εκατομμυρίων μειονεκτούντων νέων από τώρα και έως το 2030. Διακυβέρνηση: Η συνεργασία μας με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ για τον ορισμό των δεικτών IBC για την κατάρτιση εκθέσεων ESG είναι ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούμε την εμπειρία και τη γνώση μας για να βοηθήσουμε στη διαμόρφωση του μέλλοντος της βιώσιμης επιχείρησης. Έχουμε αναλάβει ρόλους στο Διεθνές Συμβούλιο Ενοποιημένων Αναφορών (International Integrated Reporting Council - IIRC), στην ειδική ομάδα για τη δημοσιοποίηση χρηματοοικονομικών πληροφοριών σχετικών με την κλιματική αλλαγή και την ειδική ομάδα για τη δημοσιοποίηση χρηματοοικονομικών πληροφοριών σχετικών με τη φύση του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Financial Stability Board). Η εργασία

Η KPMG είναι ένας παγκόσμιος οργανισμός ανεξάρτητων εταιρειών παροχής ελεγκτικών, φορολογικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών. Οι εταιρείες-μέλη της KPMG International Limited (KPMG International) δραστηριοποιούνται και παρέχουν επαγγελματικές υπηρεσίες με την επωνυμία «KPMG». Ο όρος «KPMG» μπορεί να αναφέρεται σε ξεχωριστές εταιρείες-μέλη του οργανισμού της KPMG ή σε μία ή περισσότερες από τις εταιρείες-μέλη ταυτόχρονα. Οι εταιρείες της KPMG δραστηριοποιούνται σε 145 χώρες και περιοχές, ενώ

αυτή αποτελεί μέρος ενός διευρυμένου ρόλου που θεωρούμε ότι πρέπει να έχουμε για να στηρίξουμε την ανάπτυξη συνεπούς και αξιόπιστης πληροφόρησης σε σχέση με τα ζητήματα βιωσιμότητας, συμπεριλαμβανομένης της στήριξης του νεοσύστατου Διεθνούς Συμβουλίου Προτύπων Βιωσιμότητας (ISSB)». Η Jane Lawrie, Παγκόσμια Επικεφαλής Εταιρικών Υποθέσεων, αναφέρει: «Μέσω της προώθησης του “Our Impact Plan”, στόχος μας είναι να εστιάσουμε στα ζητήματα που απασχολούν περισσότερο τους ανθρώπους μας και είναι ζωτικά για την επιχείρησή μας, αλλά και στα οποία μπορούμε να κάνουμε τη μεγαλύτερη διαφορά. Ανταποκρινόμαστε σε γεγονότα που μετασχηματίζουν τον κόσμο μας και αναλαμβάνουμε δράσεις που είναι κρίσιμες για το βιώσιμο μέλλον των ανθρώπων, των πελατών και της κοινωνίας μας. Το “Our Impact Plan” όχι μόνο αναδεικνύει τη φιλοσοφία μας ως παγκόσμιος οργανισμός, αλλά παρέχει και έναν σαφή οδικό χάρτη για θέματα ESG, δείχνοντας σε εμάς και τους συνεργάτες μας εάν παραμένουμε προσηλωμένοι στον στόχο μας». Ο Richard Threlfall, Παγκόσμιος Επικεφαλής ESG και KPMG IMPACT, σχολίασε: «Αποτελεί καθήκον των επιχειρηματικών, πολιτικών και κοινωνικών ηγετών να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις που επηρεάζουν το μέλλον του πλανήτη μας και απειλούν την ποιότητα της ζωής μας, τόσο για το παρόν όσο και για τις μελλοντικές γενιές. Στηρίζουμε ολόψυχα τον υπεύθυνο μετασχηματισμό των επιχειρήσεων -όπως της δικής μας- και ενθαρρύνουμε όλους να αντιμετωπίσουν αυτό που φαίνεται ως αξεπέραστη δυσκολία με θετικό πνεύμα και μια αίσθηση συλλογικής ευθύνης».

απασχολούν στις εταιρείες-μέλη παγκοσμίως περισσότερους από 236 000 συνεταίρους και εργαζομένους. Κάθε εταιρεία της KPMG είναι μια νομικά διακριτή και αυτοτελής οντότητα και αυτοχαρακτηρίζεται ως τέτοια. Κάθε εταιρεία-μέλος της KPMG είναι υπεύθυνη για τις δικές της υποχρεώσεις και ευθύνες. H KPMG International Limited είναι ιδιωτική αγγλική εταιρεία περιορισμένης ευθύνης με εγγυητικές εισφορές. H KPMG International Limited και οι σχετικές με αυτή οντότητες δεν παρέχουν υπηρεσίες σε πελάτες.

θεμα

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

Σε ιστορικό υψηλό 60 ετών παραμένουν οι διεθνείς τιμές τροφίμων το 2022 Από την ομάδα του iMEdD, 6 Μαΐου 2022

τα διαχρονικά υψηλότερα επίπεδα, από το 1961 έως σήμερα, ανέρχονται οι παγκόσμιες τιμές τροφίμων το 2022, σύμφωνα με τον σχετικό δείκτη τιμών του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών. Όπως προκύπτει από την τελευταία μηνιαία έκθεση του Οργανισμού, που δημοσιεύθηκε στις 6 Μαΐου, ο γενικός δείκτης παγκόσμιων τιμών τροφίμων σημείωσε ελαφρά μείωση 0,8% τον Απρίλιο 2022 σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα αλλά αύξηση 30% σε σύγκριση με τον Απρίλιο 2021. Το ιστορικό υψηλό του έτους διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό από τα στοιχεία του Μαρτίου 2022, οπότε ο γενικός δείκτης ανήλθε στις 159,7 μονάδες και σημείωσε 13,2% αύξηση σε σχέση με τον Φεβρουάριο 2022, πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Αυτή είναι, μάλιστα, η μεγαλύτερη μηνιαία μεταβολή που έχει σημειωθεί τα τελευταία τρία χρόνια. Σε μια ενδεικτική σύγκριση, αύξηση της τάξης του 60% παρατηρείται στον πρόσφατο μηνιαίο γενικό δείκτη τιμών σε σχέση με τα επίπεδά του ακριβώς πριν από την πανδημία. Τις 148,7 μονάδες φτάνει, ως στιγμής το 2022, ο γενικός δείκτης παγκόσμιων τιμών τροφίμων (Food Price Index), σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (Food and Agriculture Organization of the United Nations, FAO) τα οποία δημοσιεύθηκαν την Παρασκευή 6 Μαΐου. Ιστορικό υψηλό σημειώνει, λοιπόν, το 2022 ο γενικός δείκτης, όπως φαίνεται μελετώντας τα σχετικά ετήσια στοιχεία που παρέχει ο FAO, από το 1961 και εφεξής, σχετικά με τις τιμές των πιο

εμπορεύσιμων, βασικών ειδών διατροφής διεθνώς −τα δημητριακά, τα φυτικά έλαια, το κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τη ζάχαρη. Προηγούμενα υψηλά στον γενικό

δείκτη είχαν σημειωθεί το 2011 με 131,9 μονάδες, το 2021 με 125,7 μονάδες, το 2012 με 122,8 μονάδες, το 2013 με 120,1 μονάδες και το 2008 με 117,5 μονάδες. Τα εν λόγω

θεμα

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

στοιχεία αφορούν τον γενικό δείκτη ονομαστικής τιμής. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τον γενικό δείκτη πραγματικής τιμής, όπως αυτός παρουσιάζεται από τον FAO, αποπλη-

θωρισμένος με βάση τον δείκτη MuV της Παγκόσμιας Τράπεζας (World Bank Manufactures Unit Value Index), το 2022 φαίνεται να σημειώνεται ιστορικό υψηλό της τάξης των 145,5

μονάδων, με τα αμέσως προηγούμενα υψηλά να έχουν σημειωθεί στα μέσα της δεκαετίας του 1970 (το 1974 με 137,4 μονάδες και το 1975 με 131,4 μονάδες). Σημειώνεται ότι το ιστορικό υψηλό του γενικού δείκτη το 2022 φαίνεται να διαμορφώνεται, σε μεγάλο βαθμό, από τα δεδομένα του Μαρτίου 2022. Ως και τον Φεβρουάριο 2022, ο ετήσιος γενικός δείκτης έφτανε τις 138,3 μονάδες σε ονομαστικές τιμές και τις 135,4 σε πραγματικές τιμές. Μελετώντας τα ετήσια δεδομένα για την εξέλιξη του δείκτη ανά ομάδα προϊόντων, τα οποία παρέχει ο FAO από το 1990 και εφεξής, προκύπτει ότι τα φυτικά έλαια φαίνεται να επηρεάζουν την «εκτίναξη» του γενικού δείκτη: ο δείκτης ονομαστικών τιμών του FAO συγκεκριμένα για τα φυτικά έλαια φτάνει τις 219,3 μονάδες το 2022, παρουσιάζοντας αύξηση 33% σε σύγκριση με το 2021, οπότε είχε παρουσιάσει άνοδο 66% σε σχέση με το 2020. Σημαντική αύξηση παρατηρείται και στις διεθνείς τιμές των δημητριακών και των γαλακτοκομικών προϊόντων. Εστιάζοντας στα μηνιαία δεδομένα του γενικού δείκτη ονομαστικής τιμής τα τελευταία τρία χρόνια, από τον Απρίλιο 2019 και έπειτα, η μεγαλύτερη αύξηση τιμών, σε μηνιαίο επίπεδο, παρατηρείται τον Μάρτιο 2022, οπότε ο γενικός δείκτης ονομαστικών τιμών τροφίμων του FAO διαμορφώθηκε στις 159,7 μονάδες σημειώνοντας αύξηση 13,2% σε σχέση με τον Φεβρουάριο 2022. Προγενέστερη αυξημένη μηνιαία μεταβολή του γενικού δείκτη παρατηρείται τον Μάιο 2021, με 5% αύξηση σε σύγκριση με τον Απρίλιο 2021. Τον Απρίλιο 2022 ο γενικός δείκτης σημείωσε μείωση 0,8% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (Μάρτιος 2022). Είναι, όμως, αυξημένος κατά 30% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα της προηγούμενης χρονιάς (Απρίλιος 2021), όπως φαίνεται και στην παρακάτω οπτικοποίηση. Στον πίνακα πάνω παρουσιάζεται ο γενικός δείκτης τιμών τροφίμων του

θεμα

FAO, σε μηνιαίο επίπεδο, από τον Απρίλιο 2022 έως πίσω τον Νοέμβριο 2019: όσο πιο σκούρο είναι το χρώμα του εκάστοτε μηνιαίου πεδίου, τόσο υψηλότερη είναι η τιμή του γενικού δείκτη τον αντίστοιχο μήνα. Παράλληλα, στον πίνακα απεικονίζεται η ποσοστιαία μεταβολή του γενικού δείκτη σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους κάθε φορά. Ενδεικτικά συγκρίναμε τα πρόσφατα δεδομένα για τον γενικό δείκτη ονομαστικών τιμών τροφίμων του FAO με τα στοιχεία του Φεβρουαρίου 2020, πριν από την κήρυξη της COVID-19 ως πανδημία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας: ενώ τον Φεβρουάριο 2022 διαπιστώνεται 42% αύξηση στον γενικό δείκτη σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο 2020, τόσο τον Μάρτιο όσο και τον Απρίλιο 2022, δηλαδή μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, παρατηρείται αύξηση της τάξης του 60% στον γενικό δείκτη σε σχέση με τα τελευταία μηνιαία στοιχεία πριν από την πανδημία.

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

Πληροφορίες για τη μεθοδολογία υπολογισμού του δείκτη τιμών του FAOΟ δείκτης τιμών τροφίμων του FAO (FAO Food Price Index, FFPI) αποτελεί μέτρο της μηνιαίας μεταβολής των διεθνών τιμών ενός συνόλου τροφίμων. Πρόκειται για τον μέσο όρο πέντε επιμέρους δεικτών τιμών για ισάριθμες ομάδες βασικών διατροφικών προϊόντων-εμπορευμάτων, σταθμισμένων με τα μέσα μερίδια εξαγωγών τους κατά την τριετή περίοδο βάσης 2014-2016. Οι πέντε ομάδες τροφίμων που λαμβάνονται υπόψη είναι τα δημητριακά, τα φυτικά έλαια, η ζάχαρη, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κρέας. Σε αντίθεση με άλλες ομάδες προϊόντων, οι περισσότερες τιμές που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του δείκτη τιμών κρέατος δεν είναι διαθέσιμες όταν υπολογίζεται και δημοσιεύεται ο δείκτης τιμών τροφίμων του FAO. Επομένως, όπως ενημερώνει ο ίδιος ο Οργανισμός, οι μονάδες του δείκτη τιμών κρέατος για τους πιο πρόσφατους μήνες προκύπτουν από ένα μείγμα προ-

βλεπόμενων και παρατηρούμενων τιμών. Αυτό ενδέχεται, κατά καιρούς, να προκαλέσει σημαντικές αναθεωρήσεις των δεικτών του FAO. Αναλυτικές πληροφορίες για τα συγκεκριμένα αγαθά που λαμβάνονται υπόψη ανά ομάδα τροφίμων και για τη μεθοδολογία υπολογισμού του δείκτη είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του Οργανισμού και στο άρθρο «Revisions to the FAO Food Price Indices» που περιλαμβάνεται στην έκθεση «Food Outlook» που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο 2020. *Τα δεδομένα για τη διαμόρφωση του δείκτη παρέχονται δημοσίως από τον FAO. Η ανάλυση των στοιχείων και τα γραφήματα διέπονται από Creative Commons άδεια χρήσης (CC BY-NC 4.0) και διατίθενται ελεύθερα προς κάθε ενδιαφερόμενο, εφόσον δεν πρόκειται για εμπορική χρήση τους: μπορείτε να τα αναπαράξετε ή/και να τα ενσωματώσετε στη δική σας ιστοσελίδα, με αναφορά στον δημιουργό και στην πηγή τους.

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

γνωμη

Δυστυχώς, πρέπει να μάθουμε να ζούμε με την ακρίβεια

α νέα για την ελληνική οικονομία, σε των πιέσεων στην αγοραστική δυνατότητα των μια δύσκολη περίοδο, είναι αισιόδοξα νοικοκυριών θα επιδράσει καταλυτικά στην παρά την ευρωπαϊκή αβεβαιότητα. Η αγορά, ώστε να σταθεροποιηθούν τα «αποθεδημοσιονομική σύνεση φαίνεται πως ματικά ασφαλείας» μέσα απ’ αυτή καθαυτή την απέδωσε καρπούς. Το μειωμένο πρωτογενές αγοραστική κίνηση η οποία θα ενισχυθεί. Ωστόέλλειμμα έδωσε δημοσιονομικό περιθώριο 3,5 σο, όμως, ακόμη και στο καλύτερο σενάριο η δισ. ευρώ, ενώ η S&P επίσης αναβάθμισε την αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων δεν ελληνική οικονομία, που βρίσκεται πλέον επιμπορεί να γίνεται μόνο σε εθνικό επίπεδο. Η ελληνική οικονομία έχει μέχρι ώρας σταθεί σε σήμως μία ανάσα από την επενδυτική βαθμίδα. Του ΒΑΣΙΛΗ ένα επίπεδο πληθωρισμού που είναι διαμορΕπίσης, η απόφαση του πρωθυπουργού να ΚΟΡΚΙΔΗ* προχωρήσει το 2022 στη δεύτερη κατά σειρά φωμένο καταφανώς χαμηλότερα σε σχέση με αύξηση του κατώτατου μισθού από την 1η Μαΐου έχει άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε. με ισχυρότερες οικονομίες που θετικό αντίκτυπο σε όλους τους εργαζομένους στον ιδι- αντιμετωπίζουν ακριβώς τις ίδιες προκλήσεις και διλήμωτικό τομέα. Ωστόσο πρέπει να δούμε τη συνολική εικό- ματα. Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι να κινητοποιηθούν να, που επιβεβαιώνει πως ο μαραθώνιος των ανατιμήσε- ευρωπαϊκοί πόροι προς όλα τα κράτη-μέλη, ώστε να αντιων θα συνεχιστεί και θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με μετωπίσουν το πρόβλημα των αυξήσεων στις τιμές ενέρτην ακρίβεια όλο το 2022. Η επιχειρηματικότητα κατα- γειας. Εάν αυτό δεν συμβεί τότε θα είναι υπόθεση των βάλλει μία προσπάθεια εν μέσω αντιξοοτήτων να ανα- κρατών-μελών να δαπανήσουν περισσότερα χρήματα για σχέσει την «πολεμική ακρίβεια» με τον πληθωρισμό στο τη στήριξη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών με 9%, που ενδέχεται να κοστίσει στο φετινό ΑΕΠ έως και δημοσιονομικές επιπτώσεις. Ας ελπίσουμε ότι αυτό που 3,8 δισ. ευρώ, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης εκτιμάται να μει- πρέπει να συμβεί σε κεντρικό, ευρωπαϊκό επίπεδο θα ωθεί πιο κοντά στο 3%, σύμφωνα με την Τράπεζα της αποφασιστεί τον Μάιο και έτσι στο ευρωπαϊκό πρόβλημα Ελλάδος. Ο υψηλός εισαγόμενος πληθωρισμός «ροκα- θα δοθεί μια ευρωπαϊκή λύση. Εν κατακλείδι, «Δεϊδε νίζει» τις καταθέσεις των νοικοκυριών και τη ρευστότητα χρημάτων, καί ανευ τούτων ούδεν εστι γενέσθαι των δεστην αγορά, ενώ μειώνει την κατανάλωση ανοίγοντας όντων», τα οποία ας ευχηθούμε πως θα μας οδηγήσουν νέες πληγές στην εθνική οικονομία. Η αύξηση των κα- σε ένα νέο ευρωπαϊκό μέλλον, με λιγότερα λάθη από το τώτατων μισθών έρχεται, λοιπόν, να αναχαιτίσει αυτό το παρελθόν. ροκάνισμα του διαθέσιμου εισοδήματος 2.300.000 μι*πρόεδρος ΕΒΕΠ & ΠΕΣΑ σθωτών. Καθώς η οικονομία είναι κυκλική, η αναχαίτιση

30 ΕΝΕΡΓΕΙΑ

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

Το νομοσχέδιο που μετατρέπει το Αιγαίο σε… Βόρειο Θάλασσα Πώς οι ελληνικές θάλασσες θα φιλοξενήσουν πλωτές ανεμογεννήτριες Ελντοράντο νέων επενδύσεων Ενιαία άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας σε 20 ημέρες Του ΤΑΣΟΥ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗ

η λειτουργία των μικρών πλωτών φωτοβολταϊκών εισάγει το νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ που βγήκε σε διαβούλευση με στόχο την απλοποίηση και επιτάχυνση των αδειοδοτικών διαδικασιών. Αν και μέχρι σήμερα έχουν γίνει αιτήσεις στη ΡΑΕ τόσο για μικρά πλωτά φ/β ως 10 MW έκαστο (από τη ΔΕΗ) αλλά και για μεγάλα (103 MW, από την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή), το νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ που μπήκε σε διαβούλευση δίνει πράσινο φως μόνο στα μικρά. Ωστόσο οι σχετικές διατάξεις αναφέρονται σε πιλοτικά πλωτά φωτοβολταϊκά αφήνοντας περιθώρια και νέες διατάξεις μελλοντικά, που ενδεχομένως ανοίξουν τον δρόμο και για τα μεγαλύτερα. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις για τη χωροθέτηση, αδειοδότηση, εγκατάσταση και λειτουργία πιλοτικών θαλάσσιων πλωτών φωτοβολταϊκών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και των συνοδών τους έργων προβλέπεται να λαμβάνουν ενιαία άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας εντός είκοσι (20) ημερών από την υποβολή της αίτησης και να διαρκούν για χρονικό διάστημα είκοσι δύο (22) ετών. Προβλέπεται ότι το Ελληνικό Δημόσιο, έπειτα από αίτηση του ενδιαφερομένου, μπορεί να παραχωρεί τη χρήση θαλάσσιων και χερσαίων εκτάσεων για τις οποίες έχει εκδοθεί βεβαίωση περί επιτρεπτού της χωροθέτησης του ΠΘΠΦΣ του άρθρου 90, για την εγκατάσταση και λειτουργία ΠΘΠΦΣ, για χρονικό διάστημα είκοσι δύο (22) ετών. Το ύψος του μισθώματος που δικαιούται το Ελληνικό Δημόσιο για τις μισθώσεις θαλάσσιων εκτάσεων ορίζεται σε 30 ευρώ για την παραχώρηση χρήσης ενός (1) στρέμματος, ήτοι χιλίων (1.000) τετραγωνικών μέτρων, θαλάσσιας έκτασης για ένα (1) έτος.

Η παραχώρηση χρήσης του θαλάσσιου χώρου εγκρίνεται με την απόφαση χορήγησης της ενιαίας άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας του άρθρου 93. Οι χερσαίες εκτάσεις που μπορεί να παραχωρηθούν για τους σκοπούς της παρ. 2 είναι ο αιγιαλός και η παραλία, οι δημόσιες γαίες, οι δασικές εκτάσεις και τα ακίνητα που διαχειρίζεται το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σύμφωνα με τον ν. 4061/2012 (Α’ 66). Ο νόμος ορίζει ότι πλωτά φωτοβολταϊκά είναι τα συστήματα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, εγκατεστημένης ισχύος από μισό μεγαβάτ (0.5 MW) μέχρι ένα μεγαβάτ (1 MW) έκαστο, τα οποία απαρτίζονται από: (α) πλωτές φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις που αναπτύσσονται σε θαλάσσια έκταση και αγκυρώνονται στον πυθμένα ή/και σε χερσαίο τμήμα, (β) οικίσκο στέγασης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού επί χερσαίου χώρου που περιλαμβάνει τον υποσταθμό διασύνδεσης με το δίκτυο και λοιπό ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό, (γ) καλώδια σύνδεσης των πλωτών φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων με τον οικίσκο στέγασης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού και (δ) συνοδά έργα, απαραίτητα για την πρόσβαση στον χώρο της εγκατάστασης και την ασφαλή λειτουργία του σταθμού.

Τι περιλαμβάνει η αίτηση Τα πλωτά φωτοβλταϊκά απαλλάσσονται από: α) την υποχρέωση λήψης βεβαίωσης παραγωγού ή βεβαίωσης ειδικών έργων, β) περιβαλλοντική αδειοδότηση και λήψη πρότυπων περιβαλλοντικών δεσμεύσεων, γ) την υποχρέωση έκδοσης οικοδομικής άδειας. Η χωροθέτηση των ΠΘΠΦΣ πραγματοποιείται σε θαλάσσιες και χερσαίες εκτάσεις, σύμφωνα με τη διαδικασία του παρό-

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

ντος. Ο ενδιαφερόμενος, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, υποβάλλει αίτηση στη Διεύθυνση Χωροταξίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η αίτηση περιλαμβάνει: α) Συντεταγμένες της προς κατάληψη θαλάσσιας και χερσαίας έκτασης, β) συνοπτική τεχνική έκθεση του προς ανάπτυξη έργου. Η Διεύθυνση Χωροταξίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας διαβιβάζει την ως άνω αίτηση, μέσα σε δέκα (10) ημέρες από την υποβολή της, στις κάτωθι υπηρεσίες: α) στην αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων, β) στην αρμόδια υπηρεσία Νεοτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων, γ) στην αρμόδια Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, δ) στην αρμόδια Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας, ε) στη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της αρμόδιας Περιφέρειας, στ) στην αρμόδια Διεύθυνση Δασών, ή, σε περίπτωση που δεν υφίσταται, στο αρμόδιο Δασαρχείο, ζ) στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας, η) στη Διεύθυνση Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Κλιματικής Αλλαγής του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, θ) στη Διεύθυνση Λιμένων και Κτιριακών Υποδομών του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ια) στη Διεύθυνση Χωρικού Σχεδιασμού και Υποδομών του υπουργείου Τουρισμού, ιβ) στη Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας και Κοινωφελών Υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομικών. Οι ανωτέρω υπηρεσίες παρέχουν γνώμη αναφορικά με τη χωροθέτηση του ΠΘΠΦΣ στη Διεύθυνση Χωροταξίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εντός αποκλει-

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

στικής προθεσμίας είκοσι (20) ημερών από την ημέρα παραλαβής της αίτησης. Σε περίπτωση που παρέλθει άπρακτη η ως άνω προθεσμία, τεκμαίρεται ότι δεν υφίσταται αντίρρηση για τη χωροθέτηση του ΠΘΠΦΣ. Εντός προθεσμίας τριών (3) ημερών από την πάροδο της προθεσμίας της παρ. 5, η Διεύθυνση Χωροταξίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας διαβιβάζει στο Κεντρικό Συμβούλιο Χωροταξικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΧΩΘΑ) τα στοιχεία του φακέλου, συμπεριλαμβανομένων και των γνωμών που παρασχέθηκαν σύμφωνα με την παρ. 5. Η βεβαίωση περί επιτρεπτού της χωροθέτησης του ΠΘΠΦΣ ή η απορριπτική απόφαση εκδίδεται από το ΚΕΣΥΧΩΘΑ εντός προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία παραλαβής του φακέλου. Κατά παρέκκλιση κάθε άλλης, γενικής ή ειδικής, διάταξης, η χωροθέτηση ΠΘΠΦΣ επιτρέπεται και στις Ζώνες Προστασίας και Διαχείρισης όπως αυτές ορίζονται στις παρ. 4β, 4γ και 4δ του άρθρου 19 του ν. 1650/1986 (Α’ 160), χωρίς να απαιτούνται περιβαλλοντική αδειοδότηση και λήψη Πρότυπων Περιβαλλοντικών Δεσμεύσεων, εφόσον δεν παραβλάπτεται η ακεραιότητα της προστατευόμενης περιοχής. Προς τούτο, υποβάλλεται από τον ενδιαφερόμενο Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (ΕΟΑ), η οποία αξιολογείται από την αρμόδια Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της οικείας Περιφερειακής Ενότητας κατ’ αναλογική εφαρμογή των προβλεπομένων στην υπ. αρ. 52983/1952/2013 απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (Β’ 2436). Σε περίπτωση που δεν έχει εκδοθεί το προεδρικό διάταγμα της παρ. 4 του άρθρου 21 του ν. 1650/1986 που αφορά την προς κατάληψη θαλάσσια και χερσαία έκταση, επιτρέπεται η χωροθέτηση ΠΘΠΦΣ χωρίς να απαιτείται περιβαλλοντική

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

αδειοδότηση. Το ΚΕΣΥΧΩΘΑ δύναται να εκδώσει έως δέκα (10) βεβαιώσεις περί επιτρεπτού της χωροθέτησης. Αν κάποιος εκ των ΠΘΠΦΣ δεν λάβει Οριστική Προσφορά Σύνδεσης από τον αρμόδιο διαχειριστή εντός ενός (1) έτους από την έκδοση της βεβαίωσης, η Διεύθυνση Χωροταξίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να ακυρώσει την εκδοθείσα βεβαίωση και να εκδώσει νέα βεβαίωση για άλλον ΠΘΠΦΣ.

Σύμβαση Σύνδεσης Οι κατά το άρθρο 90 κάτοχοι της βεβαίωσης περί επιτρεπτού της χωροθέτησης του ΠΘΠΦΣ υποβάλλουν αίτηση για χορήγηση οριστικής προσφοράς σύνδεσης στον αρμόδιο διαχειριστή. Κατά παρέκκλιση κάθε άλλης, γενικής ή ειδικής, διάταξης: α) οι ΠΘΠΦΣ εξαιρούνται από την υποχρέωση υποβολής εγγράφων σχετικά με την περιβαλλοντική αδειοδότηση και την τεκμηρίωση του δικαιώματος νόμιμης χρήσης του χώρου εγκατάστασης του σταθμού, β) οι ΠΘΠΦΣ λαμβάνουν οριστική προσφορά σύνδεσης, χωρίς να προαπαιτείται αδειοδότηση σύμφωνη με την περιβαλλοντική νομοθεσία, γ) η ανωτέρω οριστική προσφορά σύνδεσης χορηγείται κατά προτεραιότητα έναντι του συνόλου των αιτημάτων και εντός προθεσμίας ενός (1) μηνός από την υποβολή της σχετικής αίτησης κατά παρέκκλιση και του ειδικού πλαισίου προτεραιότητας του άρθρου 8α του ν. 3468/2006 (Α’129) ακόμα και σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως κορεσμένα δίκτυα κατά την περ. α’ της παρ. 5 του άρθρου 3 του ν. 3468/2006, ή χαρακτηρίζονται ως κορεσμένα δίκτυα, σύμφωνα με το άρθρο 14 του ν. 4685/2020 (Α’ 92), δ) η οριστική προσφορά σύνδεσης ισχύει για διάστημα δώδεκα (12) μηνών από την ημερομηνία χορήγησής της και παρατείνεται έως την ημερομηνία λήξης της ενιαίας άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας του άρθρου 5 του παρόντος, εφόσον κατά την ημερομηνία λήξης ισχύος της οριστικής προσφοράς σύνδεσης ο ΠΘΠΦΣ έχει λάβει ενιαία άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας. Με την αποδοχή της οριστικής προσφοράς σύνδεσης, εντός δύο (2) μηνών από την έκδοσή της, οι ΠΘΠΦΣ συνυποβάλλουν στον διαχειριστή την εγγυητική επιστολή της παρ. 3 της υποπαρ. Ι.1. της παρ. Ι’ του άρθρου πρώτου του ν. 4152/2013 (Α’ 107) και συνάπτουν, εντός δύο (2) μηνών, σύμβαση σύνδεσης, για χρονικό διάστημα είκοσι (20) ετών. Το αίτημα σύναψης σύμβασης σύνδεσης διεκπεραιώνεται κατά προτεραιότητα έναντι κάθε άλλου αιτήματος.

Άρθρο 92 Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης Οι ΠΘΠΦΣ εξαιρούνται των ανταγωνιστικών διαδικασιών υποβολής προσφορών του άρθρου 7 του ν. 4414/2016 (Α’ 149) και δύνανται να συνάπτουν σύμβαση λειτουργικής ενίσχυσης διαφορικής προσαύξησης του ν. 4414/2016 μέχρι την 31η.12.2022, η οποία διέπεται από την Τιμή Αναφοράς της παρ. 2 του παρόντος. Η Τιμή Αναφοράς των ΠΘΠΦΣ καθορίζεται με την απόφαση

της παρ. 5 του άρθρου 7 του ν. 4414/2016. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, άμεσα ή έμμεσα μέσω της συμμετοχής του στη διοίκηση ή ως μέτοχος, εταίρος ή μέλος νομικού προσώπου με οποιοδήποτε ποσοστό συμμετοχής, επιτρέπεται να συνάψει σύμβαση λειτουργικής ενίσχυσης για μέχρι δύο (2) ΠΘΠΦΣ. Για τους ΠΘΠΦΣ οι οποίοι λαμβάνουν επενδυτική ενίσχυση δεν εφαρμόζεται η απομείωση της λειτουργικής ενίσχυσης της παρ. 7 του άρθρου 3 του ν. 4414/2016.

Παραχώρηση θαλάσσιου χώρου Σύμβαση μίσθωσης - Μίσθωμα Το Ελληνικό Δημόσιο, έπειτα από αίτηση του ενδιαφερομένου, μπορεί να παραχωρεί τη χρήση θαλάσσιων και χερσαίων εκτάσεων για τις οποίες έχει εκδοθεί βεβαίωση περί επιτρεπτού της χωροθέτησης του ΠΘΠΦΣ του άρθρου 90, για την εγκατάσταση και λειτουργία ΠΘΠΦΣ, για χρονικό διάστημα είκοσι δύο (22) ετών. Η παραχώρηση χρήσης του θαλάσσιου χώρου εγκρίνεται με την απόφαση χορήγησης της ενιαίας άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας του άρθρου 93. Οι χερσαίες εκτάσεις που μπορεί να παραχωρηθούν για τους σκοπούς της παρ. 2 είναι ο αιγιαλός και η παραλία, οι δημόσιες γαίες, οι δασικές εκτάσεις και τα ακίνητα που διαχειρίζεται το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σύμφωνα με τον ν. 4061/2012 (Α’ 66). Η παραχώρηση χρήσης για την εκτέλεση έργων επί του αιγιαλού πραγματοποιείται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 14 του ν. 2971/2001 (Α’ 285) χωρίς να εφαρμόζεται η παρ. 7 αυτού. Όσον αφορά τα απαιτούμενα δικαιολογητικά της παρ. 6 του ίδιου άρθρου, ο ενδιαφερόμενος, αντί της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων του έργου σύμφωνα με τον ν. 4014/2011 (Α’ 209), ή της απόφασης έγκρισης υπαγωγής σε καθεστώς Πρότυπων Περιβαλλοντικών Δεσμεύσεων του ιδίου νόμου, υποβάλλει τη βεβαίωση περί επιτρεπτού της χωροθέτησης του άρθρου 90 και αντί της έγκρισης ή γνωστοποίησης της αρμόδιας αρχής για την ίδρυση ή εγκατάσταση της επιχείρησης, υποβάλλει την ενιαία άδεια

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

Άρθρο 95: Υποχρεώσεις κατόχων Πιλοτικών Θαλάσσιων Πλωτών Φωτοβολταϊκών Σταθμών

εγκατάστασης και λειτουργίας του άρθρου 93. Κατά παρέκκλιση κάθε άλλης, γενικής ή ειδικής, διάταξης, εντός τριών (3) μηνών από την έκδοση της ενιαίας άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας του άρθρου 93, υποβάλλεται από τον μισθωτή αίτηση για σύναψη σύμβασης μίσθωσης, η οποία συνάπτεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο, μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο εκπροσωπείται από τον υπουργό Οικονομικών και τον μισθωτή, και περιλαμβάνει τις θαλάσσιες και χερσαίες εκτάσεις όπως έχουν οριοθετηθεί στην ενιαία άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας. Σχετικά με τις υποχρεώσεις του μισθωτή, τη λύση των συμβάσεων μίσθωσης, την εγκατάσταση του μισθωτή και τις απαγορεύσεις, εφαρμόζονται αναλογικά τα άρθρα 13 έως 17 του ν. 4282/2014 (Α’ 182). Οι διαφορές μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και του μισθωτή που αφορούν στην εκτέλεση της σύμβασης μίσθωσης επιλύονται με διαιτησία, οι όροι της οποίας καθορίζονται στη σύμβαση μίσθωσης. Το μίσθωμα που δικαιούται το Ελληνικό Δημόσιο για τις μισθώσεις θαλάσσιων εκτάσεων για εγκατάσταση και λειτουργία ΠΘΠΦΣ, ορίζεται ως χρηματικό ποσό σε ευρώ ανά στρέμμα και έτος. Το ύψος του μισθώματος ορίζεται ως αντίτιμο που αντιστοιχεί στην παραχώρηση χρήσης ενός (1) στρέμματος, ήτοι χιλίων (1.000) τετραγωνικών μέτρων, θαλάσσιας έκτασης για ένα (1) έτος και καθορίζεται σε τριάντα (30) ευρώ. Το αντάλλαγμα χρήσης και το μίσθωμα που δικαιούται το Ελληνικό Δημόσιο για τις μισθώσεις χερσαίων εκτάσεων, συμπεριλαμβανομένου του αιγιαλού, καθορίζονται από την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Οικονομικών και ανταποκρίνονται στις τρέχουσες μισθωτικές αξίες της περιοχής. Η υποχρέωση καταβολής μισθώματος αρχίζει από την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης μίσθωσης και καταβάλλεται με τη συμπλήρωση ενός (1) μηνός από την υπογραφή της. Το ετήσιο μίσθωμα από την παραχώρηση της χρήσης που προβλέπεται στο παρόν εισπράττεται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις για την είσπραξη δημόσιων εσόδων και βεβαιώνεται από την αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (ΔΟΥ).

Οι κάτοχοι των ΠΘΠΦΣ έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν, μέχρι την 31η Μαρτίου κάθε έτους, μετά την έναρξη λειτουργίας της εγκατάστασης, Τεχνική Έκθεση Λειτουργίας, στη Διεύθυνση Ανανεώσιμων Πηγών και Εναλλακτικών Καυσίμων και στη Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθώς και στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ). Στην έκθεση αυτή περιέχονται τα δεδομένα που προκύπτουν από την πιλοτική λειτουργία των σταθμών, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τυχόν προβλήματα λειτουργίας. Το ΚΑΠΕ, εντός τεσσάρων (4) μηνών από την υποβολή κάθε Τεχνικής Έκθεσης Λειτουργίας, υποβάλλει έκθεση προς το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στην οποία αναλύονται και συνοψίζονται τα δεδομένα της Έκθεσης. Η Έκθεση περιλαμβάνει και τυχόν προτάσεις για την προώθηση της τεχνολογίας σε μεγαλύτερη κλίμακα. Για την ασφάλεια των πιλοτικών θαλάσσιων πλωτών φωτοβολταϊκών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και των συνοδών αυτών έργων, τοποθετούνται κατάλληλα αγκυροβόλια, όπως αυτά αναφέρονται στην τεχνική περιγραφή των εγκαταστάσεων. Αν συντρέχουν τεχνικοί λόγοι, η τοποθέτηση των αγκυροβολίων μπορεί να γίνει και εκτός των ορίων της μισθωμένης θαλάσσιας έκτασης, σε απόσταση, από τα όρια αυτής, που δεν υπερβαίνει, στην επιφάνεια της θαλάσσιας έκτασης, το τριπλάσιο του μέγιστου βάθους αυτής. Από το ΥΠΕΝ καλείται να συμμετάσχει στη δημόσια διαβούλευση κάθε κοινωνικός εταίρος και κάθε ενδιαφερόμενος, καταθέτοντας τις προτάσεις του για την όποια βελτίωση των διατάξεων του ανωτέρω νομοθετήματος. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του νομοσχεδίου σε διάστημα μικρότερο από τα 2 έτη από 5 που ισχύουν σήμερα, θα ολοκληρώνεται η αδειοδότηση των έργων ΑΠΕ. Οι 7 βασικές αλλαγές που προωθεί το νέο νομοσχέδιο είναι: Αλλάζει η διαδικασία αδειοδότησης από σειριακή σε παράλληλη. Διαχωρίζονται οι απαιτούμενοι έλεγχοι ανά στάδιο αδειοδότησης και η κάθε υπηρεσία ελέγχει αποκλειστικά τα θέματα αρμοδιότητάς της. Απαλλάσσονται οι αρμόδιοι φορείς αδειοδότησης από μεγάλο διοικητικό βάρος. Μειώνονται οι προθεσμίες για ανταπόκριση στα αιτήματα των επενδυτών. Μπαίνουν φίλτρα και ορόσημα για απόδειξη της φερεγγυότητας και του πραγματικού ενδιαφέροντος των επενδυτών. Παρέχεται ευελιξία στους επενδυτές στον σχεδιασμό και στην ανάπτυξη των σταθμών χωρίς την απαίτηση για τροποποίηση των αδειών και επανάληψη όλης της αδειοδότησης από την αρχή. Θεσπίζεται Υπηρεσία μιας Στάσης στο ΥΠΕΝ και δημιουργείται πληροφοριακό σύστημα ΑΠΕ για την παρακολούθηση όλης της αδειοδοτικής διαδικασίας.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Deal

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

O Bαρδινογιάννης πληρώνει σχεδόν 1 δισ. ευρώ για να γίνει ο ηγέτης των ΑΠΕ στην Ελλάδα Με 650 εκατ. ευρώ στο ταμείο της Motor Oil, μόχλευση για την εξαγορά του ενεργειακού χαρτοφυλακίου της Ελλάκτωρ

απόκτηση του πράσινου χαρτοφυλακίου της Ελλάκτωρ εντάσσεται στον συνολικό σχεδιασμό της Motor Oil για διεύρυνση της παρουσίας της στην ανανεώσιμη ενέργεια, στο πλαίσιο της πολιτικής της Ε.Ε. για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων ως το 2050. Η πολιτική του μηδενικού άνθρακα έχει οδηγήσει διεθνώς πολλούς πετρελαϊκούς ομίλους στη διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου τους, με τη δυναμική είσοδο στον ηλεκτρισμό και τις ΑΠΕ, καθώς και στις νέες ενεργειακές τεχνολογίες, όπως το υδρογόνο, τα συνθετικά καύσιμα χαμηλού άνθρακα και οι μονάδες διακράτησης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα. Η Motor Oil είχε ήδη ανακοινώσει από το καλοκαίρι τον σχεδιασμό της για δυναμική είσοδό της στις ΑΠΕ και γενικότερα στις πράσινες τεχνολογίες τόσο με εξαγορές όσο και με νέες επενδύσεις, όπως το πρότζεκτ σε συνεργασία με τη ΔΕΗ για μονάδα υδρογόνου κ.λπ.Την αποφασιστικότητα της Motor Oil να πρωταγωνιστήσει στην εποχή της ενεργειακής μετάβασης, αποτελώντας έναν από τους ισχυρότερους ενεργειακούς ομίλους της χώρας, όχι μόνο σήμερα αλλά και στο μέλλον απέδειξε η συμφωνία που ολοκλήρωσε πρόσφατα. Έχοντας στο ταμείο πάνω από 650 εκατ. ευρώ, η Motor Oil εξασφάλισε με μια κίνηση τη δεύτερη θέση στην ελληνική αγορά ΑΠΕ, με 773 MW ΑΠΕ σε ισχύ, εξασφαλίζοντας μεγάλες υπεραξίες για τον όμιλο άμεσα και έμμεσα, τόσο από την ίδια τη δραστηριότητα παραγωγής ενέργειας

από ΑΠΕ όσο και πρασινίζοντας συνολικά το επιχειρηματικό προφίλ του ομίλου. Ταυτόχρονα, η είσοδος ενός τόσο ισχυρού ομίλου στην πρώτη γραμμή ανάπτυξης των έργων ΑΠΕ επιταχύνει την ανάπτυξη νέων έργων και εντείνει τον ανταγωνισμό επενδύσεων στον αγώνα δρόμου για γρήγορη επέκταση της πράσινης ισχύος στην Ελλάδα.

Η συμφωνία με τη Reggeborgh και οι υπεραξίες για τη Motor Oil Η Motor Oil μέσω εξω-χρηματιστηριακής συναλλαγής απέκτησε 104.000.000 μετοχές της Ελλάκτωρ Α.Ε. στην τιμή των 1,75 ευρώ ανά μετοχή, με το συνολικό τίμημα να ανέρχεται σε 182.000.000 ευρώ. Ο αριθμός των παραπάνω 104.000.000 μετοχών αντιστοιχεί σε ποσοστό 29,87% του μετοχικού κεφαλαίου της Ελλάκτωρ Α.Ε. Ταυτόχρονα, ανακοίνωσε ότι έχει συν-διαμορφώσει ένα αρχικό πλαίσιο συμφωνίας με τη Reggeborgh Invest B.V. (που κατέχει περίπου 106 εκατ. μετοχές εκδόσεως Ελλάκτωρ Α.Ε.) για την απόκτηση ποσοστού 75% του μετοχικού κεφαλαίου εταιρείας που θα συσταθεί και θα έχει ως περιουσιακό στοιχείο το χαρτοφυλάκιο των ΑΠΕ της Ελλάκτωρ συνολικής ισχύος 493 MW, καθώς επίσης και σειρά έργων υπό κατασκευή συνολικής ισχύος άνω των 1,6 GW. Ο όμιλος Ελλάκτωρ θα συμμετέχει με ποσοστό 25% στο μετοχικό κεφάλαιο της νέας εταιρείας. Η αξία επιχείρησης (enterprise value) που θα δημιουργηθεί με αντικείμενο

τις ΑΠΕ συμφωνήθηκε σε 1 δισ. ευρώ και υπόκειται σε περαιτέρω προσαρμογές, συναρτώμενες με την κερδοφορία της επιχείρησης και τη δομή της συναλλαγής. Αν και δεν αναφέρεται το επιπλέον τίμημα που θα λάβει η Ελλάκτωρ για να παραχωρήσει στη Motor Oil το 75% στη νέα εταιρεία, πληροφορίες αναφέρουν πως αυτό θα ανέρχεται στα 670 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό θα αξιοποιηθεί από την Ελλάκτωρ, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Δ.Σ. Η συμφωνία αυτή πραγματοποιήθηκε, με στόχο την ενίσχυση της παρουσίας της Motor Oil στις ΑΠΕ. Πλέον η Motor Oil γίνεται η δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη στην αγορά των ΑΠΕ μετά την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, με ένα συνολικό χαρτοφυλάκιο 773 MW σε λειτουργία και άδειες πάνω από 2 GW για την ανάπτυξή της τα επόμενα χρόνια.

Η πράσινη Motor Oil αναπτύσσεται Ο τομέας των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και του υδρογόνου αποτελούν στρατηγικές επιλογές του ομίλου, με τη θυγατρική MORE να ενισχύει σημαντικά το χαρτοφυλάκιο των νέων έργων έχοντας ήδη σε λειτουργία 280 MW αιολικής και ηλιακής ενέργειας, ενώ βρίσκονται υπό ανάπτυξη επιπλέον 21 αιολικά πάρκα και επτά μονάδες αποθήκευσης. Υπό κατασκευή είναι αντίστοιχα από τη ΜΟΙ σταθμοί ΑΠΕ ισχύος 84 MW και υπό ανάπτυξη άδειες συνολικής δυναμικότητας 650 MW. Στο απολογιστικό της εταιρείας αναφέρεται ότι η διοίκηση αξιολογεί αυτή

Deal

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

την περίοδο τον σχεδιασμό μιας μονάδας παραγωγής βιοκαυσίμων, ενώ αναπτύσσει δύο έργα για την αποθήκευση, μεταφορά και διανομή υδρογόνου. Ήδη ο όμιλος Motor Oil δραστηριοποιείται ενεργά στην παραγωγή υδρογόνου στο διυλιστήριο των Αγίων Θεοδώρων, καθώς διαθέτει μια μονάδα συνεχούς καταλυτικής αναμόρφωσης Νάφθας (CCR) που παράγει υδρογόνο ως παραπροϊόν και μια εξ ολοκλήρου μονάδα παραγωγής υδρογόνου βασισμένη στην καταλυτική αναμόρφωση μεθανίου με ατμό (SMR) προκειμένου να παρέχει καθαρό υδρογόνο στις μονάδες διυλιστηρίου. Με την ολοκλήρωση της νέας μονάδας θα παράγονται επιπλέον ποσότητες καθαρού υδρογόνου ως παραπροϊόν. Όπως σημειώνεται στην ετήσια έκθεση, μέχρι το τέλος του χρόνου ο όμιλος θα έχει σημαντική πλεονάζουσα ποσότητα υδρογόνου αξιοποιώντας και τη διαθέσιμη ικανότητα των υφιστάμενων μονάδων για την παραγωγή γκρι υδρογόνου που θα του επιτρέψει να γίνει

καθαρός εξαγωγέας. Το μακροπρόθεσμο σχέδιο του ομίλου προσβλέπει στον καθαρισμό αυτής της πηγής γκρι υδρογόνου μέσω της δέσμευσης και της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα ώστε να θεωρείται παραγωγός μεγάλης κλίμακας χαμηλού άνθρακα υδρογόνου πριν από το τέλος της δεκαετίας. Μέχρι το 2025 η διοίκηση σκοπεύει να ενισχύσει την πλατφόρμα καθαρού υδρογόνου μέσω της ανάπτυξης και εγκατάστασης υποδομής παραγωγής πράσινου υδρογόνου. Η αξιοποίηση από τη Motor Oil των τεχνολογιών του υδρογόνου πιστοποιείται από δύο ακόμη κινήσεις του ομίλου. Η εταιρεία έχει συνάψει μνημόνιο συνεργασίας με τη ΔΕΗ για την από κοινού ανάπτυξη έργων στον τομέα του πράσινου υδρογόνου, ενώ έχει καταθέσει στα έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (IPCEI), το «BLUE MED». Το σχέδιο της ΜΟΙ προβλέπει την παραγωγή και την προμήθεια χαμηλού κόστους πράσινου υδρογόνου και υδρογόνου χαμηλών εκπομπών

διοξειδίου του άνθρακα, το οποίο εκτιμάται ότι θα είναι το πρώτο έργο υποδομής υδρογόνου στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης που, σύμφωνα με την εταιρεία, μπορεί να αποτελέσει ένα καινοτόμο σχέδιο υπερτοπικού χαρακτήρα και κόμβο υδρογόνου στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Αξίζει να σημειωθεί επιπλέον ότι η εταιρεία έχει καταθέσει αίτημα χρηματοδότησης από το χρηματοδοτικό εργαλείο CEF Transport για τον πρώτο σταθμό ανεφοδιασμού υδρογόνου στην Ελλάδα που θα είναι δημόσια προσβάσιμος. Ο σταθμός, που θα εγκατασταθεί εντός ενός νέου πρατηρίου της AVIN OIL, θα βρίσκεται στην περιοχή των Αγίων Θεοδώρων, επιτρέποντας στους υφιστάμενους χρήστες εθνικού οδικού δικτύου να τροφοδοτούνται με υδρογόνο. Το υδρογόνο θα παρέχεται από έναν ηλεκτρολύτη που κατασκευάζεται από τη μητρική Motor Oil στους Αγίους Θεοδώρους, στο πλαίσιο του «BLUE MED».

ECONOMIST

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

Ίλον Mασκ

Το Twitter ταιριάζει στο μοτίβο της Tesla και της SpaceX Άλλο ένα πολύπλοκο μηχανολογικό σύστημα για να πειράξει

αρωτικές δηλώσεις για το μέλλον της ανθρωπότητας δεν εμφανίζονται συνήθως σε συζητήσεις για εξαγορές με μόχλευση. Αλλά ο Ίλον Μασκ δεν ένιωσε ποτέ δεσμευμένος από συμβατικότητες. Ερωτηθείς για τα σχέδιά του να αγοράσει το κοινωνικό δίκτυο Twitter και να το κάνει ιδιωτικό -τα οποία σχέδια εγκρίθηκαν από το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας στις 25 Απριλίου-, προχώρησε κατευθείαν στη μεγάλη ιδέα. «Το ισχυρό μου διαισθητικό αίσθημα είναι ότι η ύπαρξη μιας δημόσιας πλατφόρμας που να είναι στο μέγιστο αξιόπιστη και ευρέως περιεκτική είναι εξαιρετικά σημαντική για το μέλλον του πολιτισμού. Δεν με ενδιαφέρουν καθόλου τα οικονομικά». Σε σύγκριση με τους αντιπάλους του -το Facebook, το Instagram και το TikTok-, το Twitter είναι «μικρό ψαράκι». Αλλά η συμφωνία έχει σημασία. Ένας λόγος είναι ότι το μέγεθος του Twitter δεν προδίδει τη σημασία του. Ως στέκι πολιτικών, ειδικών και εμπειρογνωμόνων, έχει μεγάλη επίδραση στη διαμόρφωση του πολιτικού κλίματος - μια ψηφιακή «δημόσια πλατεία», όπως το έθεσε ο Μασκ. Ένας άλλος λόγος είναι ότι ο Μusk έκανε το όνομά του και την περιουσία του ανατρέποντας ολόκληρους τομείς. Αυτή τη φορά θα ασχοληθεί με ένα ακανθώδες ζήτημα με έντονο ενδιαφέρον για τις κυβερνήσεις σε όλον τον κόσμο - πώς να ρυθμίζεται η ομιλία στο διαδίκτυο. Οι περισσότεροι προτείνουν όλο και περισσότερους κανόνες. Όμως ο Μασκ θέλει να ακολουθήσει τον άλλο δρόμο, καταργώντας τους περιορισμούς αντί να επιβάλει νέους. Οι χειριστές άλλων μεγάλων κοινωνικών δικτύων θα παρακολου-

θήσουν το πείραμα με ενδιαφέρον. Εκ πρώτης όψεως, ο Μασκ -γνωστός για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τους επαναχρησιμοποιούμενους πυραύλους- φαίνεται αταίριαστος σαν μεγιστάνας μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αλλά μια πιο προσεκτική ματιά δείχνει ότι η απόκτηση του Twitter ταιριάζει με την προσέγγισή του στις επιχειρήσεις. Στον παθιασμένο μηχανικό Μασκ αρέσει να χρησιμοποιεί τεχνολογίες με φτωχή αποδοτικότητα και να τις βελτιώνει. Η Tesla ξαναέγραψε το βιβλίο κανόνων της αυτοκινητοβιομηχανίας αντικαθιστώντας τη βενζίνη με

ηλεκτρική ενέργεια, εγκαταλείποντας τις αντιπροσωπείες και αντιμετωπίζοντας τα αυτοκίνητα ως υπολογιστές. Η SpaceX απέδειξε ότι μια πεινασμένη startup, που κινείται γρήγορα και σπάει στερεότυπα, λειτουργώντας με ελάχιστο προϋπολογισμό, θα μπορούσε να ξεπεράσει γίγαντες της αεροδιαστημικής που μεγάλωσαν προσεκτικά και πάχυναν με γενναιόδωρες κρατικές συμβάσεις. Και οι δύο εταιρείες απορρίφθηκαν από καθιερωμένους κολοσσούς - μέχρι που κάποια στιγμή αναγκαστικά τις αποδέχτηκαν. Όλη αυτή η μηχανική επινοητικότητα

ECONOMIST

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

και επιχειρηματική αναστάτωση εμψυχώνεται από τη -μερικές φορές- ιδιόμορφη αντίληψη του κοινωνικού καλού του Μασκ. Ο σκοπός της Tesla είναι να ωθήσει τον κόσμο πιο γρήγορα προς μια οικονομία χωρίς άνθρακα (ένας στόχος που δικαιώνεται από την ταχύτητα με την οποία άλλες αυτοκινητοβιομηχανίες στρέφονται τώρα προς τα ηλεκτρικά οχήματα). Η φιλοδοξία του SpaceX είναι τόσο μεγαλειώδης, που ορισμένοι σχολιαστές δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι ο Μασκ είναι ειλικρινής: να εδραιώσει μια ανθρώπινη παρουσία στον Άρη, κάτι που θα μπορούσε μια μέρα να αποδειχτεί ότι θα ήταν ένα ασφαλιστήριο συμβόλαιο για τον πολιτισμό.

Υπόθεση Ας υποθέσουμε ότι ο Ίλον Μασκ είναι πραγματικά έτοιμος να ξοδέψει δισεκατομμύρια δολάρια από τα δικά του χρήματα για να εξασφαλίσει το «μέλλον του πολιτισμού» (αν και έχει ρήτρα αποδέσμευσης, αν μετανιώσει). Το ερώτημα είναι αν το όραμά του για την ελευθερία του λόγου στο Twitter είναι λογικό. Το Twitter ταιριάζει στο μοτίβο της Tesla και της SpaceX, προσφέροντας στον Μασκ άλλο ένα πολύπλοκο μηχανολογικό σύστημα για να πειράξει, και έναν σημαντικό λόγο να το πράξει. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναπτύσσουν αλγόριθμους για να επισημάνουν το «συναρπαστικό» περιεχόμενο, χρησιμοποιώντας ένα σύνολο κανόνων που προσπαθούν να μετριάσουν τις χειρότερες παρενέργειες, ώστε να πουλήσουν καλύτερα τους χρήστες στους διαφημιστές. Είναι ένα επιχει-

ρηματικό μοντέλο γεμάτο ασυνέπειες και ανεξέταστους συμβιβασμούς που μοιάζει ώριμο για ξεχαρβάλωμα. Το ότι ο Μασκ θέλει να γίνει ο αντιπρόσωπός του ίσως δεν αποτελεί έκπληξη, γιατί έκανε τα πρώτα επιχειρηματικά του βήματα τη δεκαετία του 1990, όταν ο τεχνοελευθερισμός και η αντιλογοκρισία ήταν οι εμψυχωτικές ιδέες του Διαδικτύου. Το γεγονός ότι ο Μασκ είναι δισεκατομμυριούχος δεν πρέπει να τον αποκλείει από την ιδιοκτησία μιας σημαντικής εταιρείας μέσων ενημέρωσης. Έχει ήδη παρουσιάσει κάποιες ιδέες για το Twitter, πολλές από αυτές προσεκτικές και λογικές. Ο σαματάς που έχει προκληθεί δείχνει πόσο ανελεύθερη έχει γίνει η διαδικτυακή γνώμη. Θέλει λιγότερες οριστικές παύσεις και περισσότερες προσωρινές αναστολές. Οι χρήστες θα πρέπει να αποδείξουν ότι δεν είναι bots. Σε περίπτωση αμφιβολίας, πρέπει να αφήσετε τα tweets, όχι να τα αφαιρέσετε.

Γρανάζια Πιο σημαντικό είναι ότι πιστεύει πως τα γρανάζια του αλγόριθμου συστάσεων του Twitter, που αποφασίζουν ποια tweets βλέπει ένας χρήστης, πρέπει να είναι δημόσια. Οι ερευνητές θα μπορούσαν να το εξετάσουν. Άλλοι προγραμματιστές θα μπορούσαν να το τροποποιήσουν. Μια έκδοση λιγότερο επιρρεπής στην προώθηση «συναρπαστικού» περιεχομένου -πράγμα που, στην πράξη, συχνά σημαίνει tweets που είναι εξοργιστικά, αμφιλεγόμενα ή απλά χαζά- θα μπορούσε να κατεβάσει την ένταση ολόκληρης της πλατφόρμας, καθιστώντας τη δουλειά της

εποπτείας πιο εύκολη και πιθανώς να οδηγήσει σε δημόσια συζήτηση που είναι πιο στοχαστική. Ή ίσως το Twitter θα μπορούσε να γίνει μια ανοιχτή πλατφόρμα όπου διαφορετικοί χρήστες μπορούν να επιλέξουν έναν από πολλούς διαφορετικούς αλγόριθμους τρίτων -ή κανέναν- ανάλογα με το γούστο τους. Ο έλεγχος του περιεχομένου είναι το μπερδεμένο προϊόν πολιτικών και κοινωνικών πιέσεων. Θα είναι συναρπαστικό να δούμε πόσο εύκολα θα υποκύψει στη μηχανική. Τα χέρια του Μασκ δεν θα είναι εντελώς ελεύθερα. Αυστραλία, Βρετανία, Ε.Ε. και Ινδία εργάζονταν για τη ρύθμιση της τεχνολογίας. Ο Τιερί Μπρετόν, ανώτερος αξιωματούχος της Ε.Ε., σημείωσε ότι «δεν θα ισχύουν εδώ οι κανόνες (του κ. Μασκ)». Οι άλλοι επενδυτές του Μασκ είναι νευρικοί. Όσο περισσότερο χρόνο αφιερώνει στο Twitter τόσο λιγότερο θα έχει για τα άλλα του εγχειρήματα. Οι μετοχές της Tesla υποχώρησαν κατά 12% μετά την είδηση της συμφωνίας για το Twitter. Η προσωπικότητα του Μασκ ενέχει μεγάλο κίνδυνο. Είναι έξυπνος, δυναμικός και σκληρά εργατικός. Μπορεί επίσης να είναι παιδαριώδης και εκδικητικός, χαρακτηριστικά που επέδειξε το 2018, όταν κατηγόρησε έναν Βρετανό ειδικό σε διασώσεις σε σπήλαια, χωρίς στοιχεία, ότι ήταν «παιδόφιλος». Είναι αξιοσημείωτο τέτοια ξεσπάσματα να προέρχονται από έναν χρήστη του Twitter με πολλούς ακολούθους. Όταν όμως είναι ιδιοκτήτης, θα εγείρουν ερωτήματα για το αν θα μπορέσει να αντισταθεί στον πειρασμό να εκμεταλλευτεί τη νέα του θέση για να κυνηγήσει τις δικές του εμμονές και βεντέτες.

Ελευθερία του λόγου Ο «Economist» συμμερίζεται τις πεποιθήσεις του Μασκ για την ελευθερία του λόγου. Κανείς δεν έχει το μονοπώλιο της σοφίας. Οι ειδικοί μερικές φορές έχουν άδικο και οι καυχησιάρηδες μερικές φορές έχουν δίκιο. Ακόμη και στην εποχή του Διαδικτύου, η καλύτερη απάντηση σε ένα κακό επιχείρημα είναι ένα καλύτερο επιχείρημα. Ο έλεγχος σε πολλές πλατφόρμες έχει γίνει βαρύς και επιβάλλεται αυθαίρετα. Εάν το ταλέντο του Μασκ να αναστατώνει τις βιομηχανίες μπορεί να βοηθήσει να κόψει τον γόρδιο δεσμό της διαδικτυακής ομιλίας, όλοι θα ωφελη-

θούν. Μας ενδιαφέρει, όμως, και μια άλλη φιλελεύθερη αρχή, ότι οι θεσμοί πρέπει να είναι μεγαλύτεροι από αυτόν που τους διευθύνει. Ο Μασκ μπορεί να θέσει νέους κανόνες, αλλά θα πρέπει να θεωρηθεί ότι δεν παίζει κανέναν ρόλο στην επιβολή τους. Εάν θέλει πραγματικά να πείσει τους χρήστες ότι θα είναι αμερόληπτος φύλακας της «ψηφιακής δημόσιας πλατείας» του, θα μπορούσε να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις του και στη συνέχεια να παγώσει τον δικό του λογαριασμό.

ENEΡΓΕΙΑΚΗ ΚΡΙΣΗ

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

ΜΕΤΡΑ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ

Φθηνότερο το ρεύμα από τον Ιανουάριο, ακριβότερο 20%-30% από πέρσι Της ΜΑΝΤΑΛΕΝΑΣ ΠΙΟΥ

ε στόχο να απορροφήσει το 85% των αυξήσεων στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος για τους οικιακούς καταναλωτές, το 80% για τους επαγγελματικούς καταναλωτές και το 90% για τους αγρότες ξεκινά από τον Ιούλιο να εφαρμόζεται ο νέος μηχανισμός στήριξης που σχεδίασε η κυβέρνηση για να αμβλύνει τις επιπτώσεις από τις υπέρογκες αυξήσεις στις τιμές ηλεκτρισμού. Πρόκειται για έναν πολυεπίπεδο μηχανισμό, που στόχο έχει να φέρει τις χρεώσεις ηλεκτρισμού για τους καταναλωτές περίπου στα περυσινά επίπεδα συν ένα 2030%, για τον οποίο οι υπολογισμοί, όσον αφορά το ύψος της στήριξης -περίπου 3,7 δισ. ευρώ για έναν χρόνο- έχουν καταρτιστεί με βάση τις τρέχουσες τιμές χονδρικής του ρεύματος, γύρω στα 240 ευρώ/MWh. Κύκλοι της αγοράς, πάντως, διατηρούν επιφυλάξεις όσον αφορά τις επιπτώσεις του νέου μηχανισμού στους παραγωγούς και ιδιαίτερα στη ΔΕΗ, που έχει διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο παραγωγής. Η συνολική στρατηγική της κυβέρνησης για τη μείωση στους λογαριασμούς ρεύματος, εκτός από τον νέο μηχανισμό, περιλαμβάνει και βραχυπρόθεσμα μέτρα, όπως:  Eπέκταση της επιδότησης των λογαριασμών του ρεύματος για τον Μάϊο και τον Ιούνιο.  Ειδικό έκτακτο τέλος 90% στα επιπλέον έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών για το δεύτερο εξάμηνο του 2021.  Αναδρομική επιστροφή των αυξήσεων στις χρεώσεις ρεύματος για τους μήνες από τον Δεκέμβριο 2021 ως τον Μάιο 2022 μέχρι του ποσού των 600 ευρώ, για εισοδήματα ως 45.000 ευρώ τον χρόνο. Ο νέος μηχανισμός, που θα ισχύσει από τον Ιούλιο, αφού πρώτα γνωστοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα απορροφά τα επιπλέον έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών και θα δίνει επιδοτήσεις στους καταναλωτές. Η τιμή της κιλοβατώρας εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί μεταξύ 15-20 λεπτών.

Επιδοτήσεις Μαΐου - Ιουνίου Αναλυτικότερα, τον Μάιο και τον Ιούνιο θα συνεχιστούν οι

επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου στα οικιακά και επαγγελματικά τιμολόγια. Συγκεκριμένα, για την ηλεκτρική ενέργεια και για τους οικιακούς καταναλωτές η επιδότηση αφορά όλες τις κατοικίες, κύριες και μη κύριες, χωρίς εισοδηματικά κριτήρια και για το σύνολο της κατανάλωσης. Ειδικότερα:  Στις κύριες κατοικίες, για τις πρώτες 300 kWh η μέση ενίσχυση θα ανέλθει σε 56,6 ευρώ ανά μήνα και έτσι απορροφάται το 86% της αύξησης. Για τις πρώτες 150 kWh η επιδότηση διαμορφώνεται σε 205 ευρώ/MWh. Για μηνιαία κατανάλωση από 151 έως 300 kWh σε 160 ευρώ/MWh. Για το σύνολο της κατανάλωσης πάνω από 300 kWh τον μήνα το ύψος της επιδότησης ανέρχεται σε 100 ευρώ/MWh.  Για όλες τις μη κύριες κατοικίες επιδοτείται η συνολική κατανάλωση με 100 ευρώ/MWh προκειμένου να απορροφηθεί το 50% της αύξησης.  Για τους δικαιούχους Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου η επιδότηση θα ανέλθει σε 215 ευρώ/MWh για το σύνολο της κατανάλωσης, με στόχο την απορρόφηση του 100% των αυξήσεων. Το συνολικό ποσό της επιδότησης για τους οικιακούς καταναλωτές τον Μάιο θα διαμορφωθεί σε 200 εκατ. ευρώ. Η επιδότηση του Ιουνίου θα ανακοινωθεί στο τέλος Μαΐου.

Παραδείγματα για τον μήνα Μάιο:  Οικιακό τιμολόγιο με κατανάλωση 300 kWh τον μήνα. Χωρίς επιδότηση θα πλήρωνε για ρεύμα 100 ευρώ και με

ENEΡΓΕΙΑΚΗ ΚΡΙΣΗ

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

συνεχίζει να προσφέρει έκπτωση για την ίδια περίοδο ύψους 20 ευρώ ανά θερμική MWh.

Φυσικό Αέριο - Επιδότηση σε εμπορικά και βιομηχανικά τιμολόγια Συνεχίζεται η επιδότηση των λογαριασμών φυσικού αερίου για τους επόμενους δύο μήνες και σε όλους τους εμπορικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές ανεξαρτήτως μεγέθους, τζίρου και αριθμού εργαζομένων. Η επιδότηση θα ανέλθει σε 20 ευρώ ανά θερμική MWh για το σύνολο της μηνιαίας κατανάλωσης. Το συνολικό ύψος της επιδότησης για τους οικιακούς και τους επαγγελματικούς καταναλωτές φυσικού αερίου θα ανέλθει σε 20 εκατ. ευρώ τον Μάιο. Ο δεύτερος άξονας των παρεμβάσεων της κυβέρνησης αφορά τον τρόπο λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού και οι αλλαγές θα ισχύσουν από τον την 1η Ιουλίου.

Ο νέος μηχανισμός

την επιδότηση 43,5 ευρώ - έκπτωση 56,5% στη χρέωση ενέργειας.  Οικιακό τιμολόγιο με κατανάλωση 400 kWh τον μήνα. Χωρίς επιδότηση θα πλήρωνε 129,2 ευρώ και με την επιδότηση 63,6 ευρώ - έκπτωση 51%.  Για κατανάλωση 600 kWh, οι καταναλωτές θα πληρώνουν με την επιδότηση 108,2 ευρώ ενώ χωρίς επιδότηση θα πλήρωναν 193,8 ευρώ - έκπτωση 44%. Για τους επαγγελματικούς καταναλωτές, η μοναδιαία τιμή της επιδότησης διαμορφώνεται σε 120/MWh τον Μάιο για το σύνολο της κατανάλωσης. Επιπλέον, για τις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις με παροχή ισχύος έως 35kVA και για όλα τα αρτοποιεία ανεξαρτήτως ισχύος παροχής, ενισχύεται με πρόσθετη επιδότηση 50 ευρώ/MWh για το σύνολο της κατανάλωσης. Άρα η συνολική μοναδιαία επιδότηση ανέρχεται στα 170 ευρώ/MWh για τον Μάιο. Με το μέτρο αυτό επιδοτείται το 80% της ρήτρας αναπροσαρμογής. Αφορά 1.250.000 εκατ. επαγγελματικές παροχές επιχειρήσεων όπως: εστιατόρια, εμπορικά καταστήματα, περίπτερα, ψιλικά, κομμωτήρια, γραφεία, αρτοποιεία και υπολογίζεται στα 35 εκατ. ευρώ για τον Απρίλιο. Τον Μάιο το σύνολο της επιδότησης για τα επαγγελματικά τιμολόγια ανέρχεται σε 260 εκατ. ευρώ.

Φυσικό αέριο - Επιδότηση σε οικιακά τιμολόγια - Νοικοκυριά Η κρατική επιδότηση θα ανέλθει σε 20 ευρώ ανά θερμική MWh τον Μάιο για όλα τα νοικοκυριά και για το σύνολο της μηνιαίας κατανάλωσης. Παράλληλα, η ΔΕΠΑ Εμπορίας

Ο νέος μηχανισμός θα αποζημιώνει τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής βάσει του πραγματικού κόστους λειτουργίας τους. Με το σχήμα αυτό ανακτάται το σύνολο των υπερεσόδων των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας και του ειδικού λογαριασμού των ΑΠΕ, το οποίο για το επόμενο εξάμηνο εκτιμάται σε 1,630 δισ. ευρώ. O προμηθευτής δεν θα αγοράζει την ηλεκτρική ενέργεια στην τιμή της Αγοράς Επόμενης Ημέρας, αλλά στο μεσοσταθμικό κόστος της, που με τα σημερινά δεδομένα υπολογίζεται σε περίπου 160 ευρώ/ MWh συν ένα περιθώριο κέρδους γύρω στα 10 ευρώ. Η διαφορά ανάμεσα στην υψηλότερη τιμή, στην οποία ο προμηθευτής θα αγοράζει την ενέργεια και στη χαμηλότερη τιμή που θα την πουλά στους πελάτες του, θα καλύπτεται από το Πρόγραμμα Στήριξης. Συνολικά μαζί με τις επιδοτήσεις από τον Προϋπολογισμό και το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης το επόμενο εξάμηνο το σύνολο της οικονομικής ενίσχυσης στους λογαριασμούς ρεύματος θα προσεγγίσει τα 3,2 δισ. ευρώ. Το κυβερνητικό επιτελείο εκτιμά ότι τα μέτρα θα σταθεροποιήσουν ως έναν βαθμό τις τιμές για τον καταναλωτή, καθώς σπάει η άμεση εξάρτηση από τη χονδρική τιμή, όπως αυτή διαμορφώνεται στην Αγορά Επόμενης Ημέρας. Με υπουργική απόφαση, η ρήτρα αναπροσαρμογής αναστέλλεται για όλο το διάστημα της λειτουργίας του νέου μηχανισμού, δηλαδή από τον Ιούλιο 2022 ως τον Ιούλιο 2023. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των υπουργών Περιβάλλοντος - Ενέργειας Κώστα Σκρέκα και Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα, με τα νέα μέτρα απορροφάται:  Το 100% της αύξησης για τα περίπου 500.000 νοικοκυριά που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες πολιτών και έχουν ενταχθεί στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (ΚΟΤ).  Σε όλα τα οικιακά τιμολόγια (όλες οι κατοικίες): απορρόφηση έως και το 85% της αύξησης.  Σε 1.250.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις το 82% της αύξησης.  Στους αγρότες και τα αγροτικά τιμολόγια το 90-95% της αύξησης.

AUTO

BUSINESS 2021 BUSINESSENERGY ENERGYI IΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΪΟΣ 2022

Επιμέλεια: ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, Φωτογραφία: MERCEDES

Mercedes

Από το παρελθόν, στο μέλλον Η Mercedes στον εξωτερικό χώρο του Golden Hall «έφερε» όλη την ιστορία της προς τέρψη των επισκεπτών!

Mercedes στο πολυτελές εμπορικό κέντρο της Λεωφόρου Κηφισίας με φόντο το ΟΑΚΑ ένωσε όλες τις εποχές της αυτοκίνησης. Ήταν ένα ταξίδι στο παρελθόν, εκεί όπου ξεκίνησε η εταιρία με σήμα το πιο γνωστό αστέρι του κόσμου, με «στάση» στο σήμερα και προορισμό το μέλλον. Όλα ξεκίνησαν το 1886, όταν ο Carl Benz εφηύρε το πρώτο αυτοκίνητο, που ήταν στο εμπορικό κέντρο και οι επισκέπτες

είχαν την ευκαιρία να το δουν και να το θαυμάσουν από κοντά, όπως και τα άλλα μοντέλα της Mercedes, που σηματοδοτούν την εξέλιξη της αυτοκίνησης στο πέρασμα των χρόνων. Εκεί η εκπληκτική Pagoda του 1968 -ονομασία που πήρε λόγω της ιδιαίτερης οροφής της-, ένα από τα πιο όμορφα μοντέλα της Mercedes, στεκόταν υπέροχα δίπλα στα αμιγώς ηλεκτροκίνητα μοντέλα ΕQB, EQE, EQS δείχνοντας το «αύριο» της ηλεκτροκίνησης, όπως και

η εντυπωσιακή Mercedes - Maybach GLS που ανεβάζει στα ύψη τις έννοιες της πολυτέλειας και της άνεσης, ενώ η νέα AMG-SL (φωτογραφία) επαναπροσδιορίζει την κατηγορία των πολυτελών full open αυτοκινήτων. Ήταν ένα μοναδικό ταξίδι 136 χρόνων μέσα από σιλουέτες που έχουν γράψει ιστορία στις τέσσερις γωνίες της γης με και τώρα συνεχίζεται με περισσότερο ρεύμα, δηλαδή αμιγώς ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

motori.gr όλος ο κόσμος του

AUTO 41

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

Φωτογραφία: JLR

Νέο Range Rover

O βασιλιάς επέστρεψε Όταν «μιλάμε» για βρετανική αρχοντιά και πολυτέλεια οι προβολείς φωτίζουν τη σιλουέτα του νέου Range Rover

o νέο Range Rover «πάτησε» Ελλάδα και φωτίζει την κατηγορία των πολυτελών SUV με το ξεχωριστό του design. Μάλιστα, για πρώτη φορά έρχεται με «κοντό» μεταξόνιο, το οποίο σε μήκος αγγίζει τα 5.025 χλστ., και με «μακρύ» μεταξόνιο, με το μήκος να αγγίζει τα 5.252 χλστ. για περισσότερους χώρους. Έρχεται με εσωτερικό που μπορεί να διαρρυθμιστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να φιλοξενήσει τέσσερις, πέντε ή επτά επι-

βάτες στις τρεις σειρές καθισμάτων, με ειδικό ηλεκτρικό μηχανισμό αναδίπλωσης της μεσαίας σειράς των καθισμάτων για εύκολη είσοδο - έξοδο. Επίσης διατηρεί τη διαιρούμενη πόρτα αποσκευών, σήμα κατατεθέν των Range Rover από το 1970, χρονιά που παρουσιάστηκαν αλλάζοντας τα δεδομένα. Το εσωτερικό με ψηφιακό καντράν 13.1 ιντσών και οθόνη αφής 13.7 ιντσών έχει ανεβάσει πολύ ψηλά τον πήχη της πολυτέλειας, ενώ οι φίλοι των gadgets θα βρουν τον

«κόσμο» τους. Κινητήρες βενζίνης, diesel, ήπια υβριδικά συστήματα και plug-in hybrid με απόδοση από 249 ίππους, μέχρι την κορυφαία έκδοση με κινητήρα 4.4 λίτρων, 530 ίππων, με όλες τις εκδόσεις να φέρουν αυτόματο κιβώτιο 10 σχέσεων με αποτελεσματική κίνηση σε όλους τους τροχούς, συνεχίζοντας έτσι την παράδοση. Tιμές από 165.991 ευρώ, και οι δρόμοι δείχνουν διαφορετικοί από τη σουίτα του νέου Range Rover.

αυτοκινήτου στην οθόνη σας

σελιδα ιστοριασ

BUSINESS ENERGYI I ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ I ΜΑΪΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021 BUSINESS ENERGY BUSINESS ENERGY 2022

Τσερνόμπιλ

Η έκρηξη που εξακολουθεί να προκαλεί τρόμο 36 χρόνια μετά Τoυ K.A. φραγκουλη

τις 26 Απριλίου του 1986 εκρήγνυται ο πυρηνικός αντιδραστήρας στο εργοστάσιο του Τσερνόμπιλ. Στο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας «Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν» στη σημερινή Ουκρανία, γνωστό ως Τσερνόμπιλ, λειτουργούσαν τέσσερις πυρηνικοί αντιδραστήρες RBMK, ενώ ακόμα δύο θα άρχιζαν να λειτουργούν λίγους μήνες αργότερα. Η αλυσιδωτή πυρηνική αντίδραση που προκάλεσε την καταστροφή άρχισε από τον αντιδραστήρα Νο 4 του εργοστασίου, του οποίου το πάνω μέρος του εξερράγη. Οι δύο διαδοχικές εκρήξεις προκλήθηκαν από μια δοκιμή που πραγματοποιούσαν τη μοιραία εκείνη νύχτα οι χειριστές του πυρηνικού αντιδραστήρα για να βεβαιωθούν ότι το σύστημα ψύξης θα εξακολουθούσε να λειτουργεί σε περίπτωση μιας αναγκαστικής διακοπής. Όπως απέδειξε έρευνα για την καταστροφή που πραγματοποιήθηκε το 1991 στη Σοβιετική Ένωση, την έκρηξη δεν προκάλεσαν οι χειριστές του αντιδραστήρα με κάποια δική τους ενέργεια, όπως είχε γίνει αρχικά γνωστό, αλλά κάποια ατέλεια στην αρχική σχεδίαση του αντιδραστήρα RBMK και των διαδικασιών λειτουργίας του. Ίσως οι χειριστές να μεγέθυναν το πρόβλημα στην προσπάθειά τους να κλείσουν τον αντιδραστήρα. Η ποσότητα ραδιενέργειας που απελευθερώθηκε στην ατμόσφαιρα ήταν σχεδόν 200 φορές μεγαλύτερη από τη ραδιενέργεια που απελευθερώθηκε από τις δύο ατομικές βόμβες του Ναγκασάκι και της Χιροσίμα μαζί! Το Πριπιάτ, η κοντινότερη πόλη, εκκενώθηκε δύο μέρες μετά την καταστροφή, όταν πολλοί άνθρωποι είχαν ήδη εκτεθεί σε υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας. Η ραδιενεργή βροχή έφτασε μέχρι την Ιρλανδία. Η Ουκρανία, η Λευκορωσία και η Ρωσία ήταν οι χώρες που επηρεάστη-

καν περισσότερο, αφού απορρόφησαν το 63% της ρύπανσης από το ατύχημα. Επίσημα, όπως αναφέρει το περιοδικό «TIME», 31 άνθρωποι έχασαν άμεσα τη ζωή τους: Δύο από την έκρηξη στον πυρήνα (εργάτες στον αντιδραστήρα) και άλλοι 29 (μέσα σε 3 μήνες) επειδή βρέθηκαν κοντά στον αντιδραστήρα εκείνο το βράδυ (εργάτες πυροσβέστες κ.λπ.). Συνολικά 237 άνθρωποι διακομίστηκαν στη Μόσχα για να νοσηλευτούν σε ειδική κλινική τις επόμενες ημέρες. Επιπλέον, 50 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από σύνδρομο οξείας ακτινοβολίας, ενώ ακόμα τουλάχιστον 4.000 μελλοντικοί θάνατοι προκλήθηκαν από αίτια που σχετίζονταν με την ακτινοβολία. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, οι συνολικοί θάνατοι από το Τσερνόμπιλ είναι πολύ περισσότεροι. Η Greenpeace υποστήριξε πως κυμαίνονται γύρω στους 90.000, ωστόσο αυτό δεν μπορεί να αποδειχθεί. Αυτό που είναι σίγουρο, όμως, είναι πως μετά την καταστροφή, οι παιδικοί καρκίνοι στην Ουκρανία αυξήθη-

καν κατά 90% ενώ στην Ανατολική Ευρώπη παρουσιάστηκαν περίπου 4.000 καρκίνοι του θυρεοειδούς, που πιθανότατα σχετίζονταν με τη ραδιενέργεια. Μέχρι το 2005 στην Ουκρανία 19.000 οικογένειες λάμβαναν κρατική βοήθεια διότι κάποιο μέλος τους είχε χαθεί από τις παρενέργειες του Τσερνόμπιλ. Η Σουηδία ήταν η πρώτη χώρα που ενημέρωσε τον κόσμο για την καταστροφή, αφού αρχικά η σοβιετική κυβέρνηση είχε αποφασίσει να κρατήσει μυστική την έκρηξη στο Τσερνόμπιλ. Σήμερα, περίπου 5.000.000 άνθρωποι ζουν ακόμα σε περιοχές εκτεθειμένες σε ραδιενέργεια, ενώ κάποιος μπορούσε να ταξιδέψει στην αποκλεισμένη ζώνη του Τσερνόμπιλ! Τα ταξιδιωτικά πρακτορεία οργάνωναν ημερήσιες εκδρομές (πριν από τη ρωσική εισβολή) στην εγκαταλελειμμένη πόλη του Πριπιάτ! Οι υπόλοιποι τρεις αντιδραστήρες του εργοστασίου λειτούργησαν για τα επόμενα 13 χρόνια!

CAT ΠΟΙΟΤΗΤΑ ® CAT ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΞΙΑ ®

Τα Νέα μοντέλα Cat GC είναι σχεδιασμένα για εφαρμογές Εφεδρικής Λειτουργίας και έχουν κατασκευαστεί ώστε να παρέχουν μια ισχυρή και αξιόπιστη λύση για οικιακή ή επαγγελματική χρήση, για πελάτες που αναζητούν προσιτή ενέργεια.

press button

BUSINESS ENERGY I I ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021 BUSINESS ENERGY I ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ BUSINESS ENERGY ΜΑΪΟΣ 2022

Όλα τα λεφτά ο Μυτιληναίος Tην μπάνκα στον αέρα θα τινάξει ο Μυτιληναίος φέτος, μετά τα εντυπωσιακά, κατά την αγορά, αποτελέσματα α’ τριμήνου. Σύμφωνα με την Euroxx πρόκειται για τα καλύτερα αποτελέσματα α’ τριμήνου στην ιστορία του ομίλου. Ο στόχος για καθαρή κερδοφορία άνω των 260 εκατ. ευρώ είναι απόλυτα εφικτός, σημειώνει η Euroxx και δίνει τιμή στόχο τα 23,8 ευρώ και σύσταση Overweight. Μάλιστα, τα μεγέθη του πρώτου τριμήνου κινήθηκαν από 6% έως 10% υψηλότερα σε σχέση με τις εκτιμήσεις της Euroxx. Οι πωλήσεις αυξήθηκαν στο +99% και στο 1,04 δισ. ευρώ, τα κέρδη EBITDA στο +61% και στα 130,3 εκατ. ευρώ και τα καθαρά κέρδη στο +80% και στα 67,2 εκατ. ευρώ.

Νούμερα Στα 3,8 δισ. ευρώ η καθαρή κερδοφορία των εισηγμένων για το 2021. Εξαιρετικά ήταν τα αποτελέσματα της Πλαίσιο και της Jumbo, ενώ τους επενδυτές ικανοποίησε και η Fourlis. Πετρόπουλος, AS Company, Φιερατέξ, Έλτον, Δάιος και αρκετές ακόμα από τις μικρές εξέπληξαν θετικά. Καλά ήταν τα αποτελέσματα και από τις εταιρείες ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ, με τη ρευστότητα να παραμένει σε υψηλά επίπεδα και τον δανεισμό να είναι μηδενικός. Το ίδιο ισχύει και για τα λιμάνια, ΟΛΠ και ΟΛΘ, που επί-

Τι συμβαίνει με τις τράπεζες; Στην κόψη του ξυραφιού βρίσκονται οι μετοχές των τραπεζικών μετοχών, καθώς εδώ και μερικές συνεδριάσεις είναι εμφανές ότι έχει ανακοπεί η ανοδική ορμή που πήγε να αλλάξει την πορεία του κλάδου και της αγοράς τον Απρίλιο. Ήδη, η Alpha Bank έφτασε να διαπραγματεύεται έστω και οριακά σε επίπεδα χαμηλότερα από αυτά που εκκίνησε το 2022, στο 1,06 ευρώ. Οι πιέσεις στη μετοχή γίνονται, ευτυχώς, όπως σχολιάζουν οι χρηματιστές, χωρίς μεγάλους όγκους με περίπου 4 εκατ. τεμάχια. Κλείσιμο στα 0,97 ευρώ για την Eurobank στις 4/5, όταν είδε την προηγούμενη ημέρα ακόμα και τα 95 λεπτά, με την ίδια μετοχή να ολοκληρώνει το 2021 στα 89 λεπτά. Απώλειες και για την Πειραιώς, που ενδοσυνεδριακά βρέθηκε στο 1,33 ευρώ, για να κλείσει στο 1,34, ευρισκόμενη μία ανάσα από τα επίπεδα που ολοκλήρωσε τις συναλλαγές το 2021, δηλαδή στο 1,29 ευρώ. Καλύτερη η εικόνα για την Εθνική, που διαμορφώνεται στα 3,64 ευρώ, με τη μετοχή να κλείνει την προηγούμενη χρονιά στα 2,93 ευρώ. Quiz: Ποιος εισηγμένος φέρεται ότι είπε πως δεν θα ρίξει το σκάφος φέτος το καλοκαίρι στη θάλασσα, γιατί έχει ανέβει η τιμή του πετρελαίου;

σης είχαν εξαιρετικά αποτελέσματα. Συνολικά, ο τζίρος χωρίς τις τράπεζες εμφανίζεται σε σύνολο 141 εισηγμένων στα 69,02 δισ. ευρώ από 52,04 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 32,6%. Τα EBITDA κατέγραψαν άνοδο 64% και ανήλθαν στα 9,98 δισ. ευρώ από 6,08 δισ. ευρώ. Από 141 εισηγμένες που είχαν δημοσιεύσει αποτελέσματα, 103 ήταν κερδοφόρες και μόλις 32 ζημιογόνες. Οι τράπεζες εμφάνισαν ζημία 1,34 δισ. ευρώ από ζημία 477 εκατ. ευρώ λόγω των κινήσεων εξυγίανσης. Αν προστεθεί το

αποτέλεσμα των τραπεζών στο σύνολο, τότε η κερδοφορία των εισηγμένων ανέρχεται στα 2,49 δισ. ευρώ από 83 εκατ. ευρώ.

Βιοτέρ Νέα από τη Βιοτέρ έπειτα από χρόνια! Στις 4/4/2022 εκδόθηκε το Πιστοποιητικό περί μη κατάθεσης τακτικών ή έκτακτων ένδικων μέσων από το Πρωτοδικείο Αθηνών, οπότε η εταιρεία συνεχίζει απρόσκοπτα την εφαρμογή του πλάνου εξυγίανσής της. Χρόνια ακούμε την εξυγίανση, αλλά δεν την έχουμε δει στον ισολογισμό.

press button

BUSINESS ENERGY I ΜΑΪΟΣ 2022

Καρέλιας, ο κιμπάρης Πέρα από τα δώρα που μοιράζει στο προσωπικό κάθε Χριστούγεννα, η καλαματιανή διεθνής καπνοβιομηχανία αποφάσισε να δώσει μέρισμα 11 ευρώ. Ξέρετε πόσα μετρητά έχει στο ταμείο της; Πάνω από 536 εκατ. ευρώ!

Α, ρε Θεοδωρίδη (SΑΤΟ) Άστο στη… SΑΤΟ, έλεγε το παλιό διαφημιστικό spot. Στον ισολογισμό αναφέρεται: «Με βάση τη συμφωνία εξυγίανσης, στην οποία συμμετέχουν κατά ποσοστό 67,8% οι πιστωτές της εταιρείας, η επιχειρηματική της δραστηριότητα και το μεγαλύτερο μέρος των περιουσιακών της στοιχείων μεταφέρονται στον νέο φορέα έναντι τιμήματος 3 εκατ. ευρώ και της ανάληψης μέρους των υποχρεώσεών της. Τόσο το τίμημα όσο και το προϊόν ρευστοποίησης των υπολοίπων περιουσιακών στοιχείων θα χρησιμοποιηθούν για την εξόφληση των λοιπών υποχρεώσεων της εταιρείας, όπως αυτές διαμορφώνονται σύμφωνα με τη Συμφωνία Εξυγίανσης, και στη συνέχεια η εταιρεία θα λυθεί και θα εκκαθαριστεί».

Η κυρία… Κορδέλλου Όχι που δεν θα πουλούσε… Με βάση τις τελευταίες ενημερώσεις και τον Ισολογισμό, η Ελένη Κορδέλλου στην ομώνυμη μεταλλουργική εισηγμένη έχει μειώσει το ποσοστό της. Στις 30/11/21 είχε το 20,758%, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση και στις 31/12/21, σύμφωνα με τον Ισολογισμό, κατείχε 20,29%. Δηλαδή μέσα σε έναν μήνα πούλησε περίπου το 0,5%. Τα κέρδη είναι πολύ ισχυρά, αλλά έχει και την αποτίμηση των μετάλλων.

Χρωστάει στον… Στέγγο! Ποιος θα το περίμενε! Του χρωστάνε του… Στέγγου! Έχει αρνητικό καθαρό δανεισμό 31 εκατ. ευρώ και απαιτήσεις 32 εκατ. ευρώ! Το μεγαλύτερο μέρος της απαίτησης είναι από την Belterra του Ιβάν Σαββίδη και αφορά την πώληση του Πόρτο Καρράς. Περιμένουμε ακόμα και από μέρα σε μέρα να δούμε τι απόφαση θα βγάλουν οι ανεξάρτητοι εκτιμητές.

Εκεί στη Ναύπακτο Το πολεμάνε στη Ναύπακτο. Στην οικονομική έκθεση των Κλωστηρίων Ναυπάκτου, διαβάζουμε ότι το προσεχές διάστημα και μέχρι τα τέλη Μαΐου θα τεθεί σε λειτουργία η νέα γραμμή παραγωγής νημάτων compact. Τα νήματα αυτά θα παράγονται καταναλώνοντας σημαντικά λιγότερη ενέργεια και θα εμπλουτίσουν την προϊοντική γκάμα της εταιρείας. Παράλληλα με την υλοποίηση του επενδυτικού της σχεδίου, η εταιρεία κατέθεσε αίτηση για εγκατάσταση φωτοβολταϊκού σταθμού για την παραγωγή ενέργειας η οποία θα ιδιοκαταναλώνεται (NET METERING) ισχύος 1,9 MWp προκειμένου να μειώσει το ενεργειακό της κόστος και να βελτιώσει το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα. Συνολικά τα αποτελέσματα δεν μας έδειξαν κάτι το εξαιρετικό. Οι μέτοχοι μειοψηφίας παίρνουν ένα σημαντικό μέρος των κερδών. Πάντως, ο Βαρβαρέσσος την «πιστόλιασε» τη ΔΕΗ με 21 εκατ. ευρώ…

Σήκωσε μπόι η… Pantelakis Τσακώθηκε η Pantelakis Sec. με τη Morgan Stanley! Η Pantelakis Securities εκφράζει την αντίθεσή της σε report της Morgan Stanley, στο οποίο η τράπεζα εκφράζει την εκτίμηση ότι οι πιθανότητες αλλαγών στον βασικό δείκτη MSCI Greece κατά την επικείμενη αναθεώρηση είναι ελάχιστες, με το επιχείρημα ότι για να εισέλθει στον δείκτη η Εθνική, πρέπει να αποχωρήσει η Jumbo. Συγκεκριμένα, ανέφερε «δεν πιστεύουμε ότι αυτό ισχύει, καθώς, σύμφωνα με την ανάγνωση της μεθοδολογίας MSCI, ο δείκτης Greece Standard μπορεί να διατηρήσει έως και το 85% του FF Adjusted Mcap του επενδυτικού δείκτη MSCI Greece». Επί του παρόντος, σύμφωνα με τη χρηματιστηριακή, «ο δείκτης Greece Std είναι περίπου το 62% του δείκτη MSCI Greece IMI και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, αυτή η δυναμική προσαρμογή μπορεί να φιλοξενήσει έως και 10 ελληνικές μετοχές συνολικά, επομένως η Εθνική και δυνητικά και άλλες μετοχές μπορούν να μεταφερθούν από τον MSCI Greece small cap στον MSCI Greece Standard χωρίς να χρειάζεται οποιαδήποτε έξοδος».

Ο Βαρδινογιάννης και οι τέσσερις λόγοι

BUSINESS ENERGYI ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ I ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2021 BUSINESS ENERGY

για να επενδύσει κανείς στο Χρηματιστήριο

• τελευταία λέξη

Του Στ. Κ. Χαρίτου

τον απόηχο της εισόδου του ομίλου Βαρδινογιάννη στην Eλλάκτωρ, το ελληνικό Χρηματιστήριο ολοκλήρωσε το α’ τετράμηνο με κέρδη +3,26%, κινούμενο αντίθετα με τους δείκτες των διεθνών αγορών που κατέγραψαν αρνητικές επιδόσεις (ενδεικτικά: -13,5% ο S&P, -21,60% o Nasdaq, -11% o Dax και -7,85% o Eurostoxx 600 για το α’ τετράμηνο). Με το ελπιδοφόρο ελληνικό αφήγημα να πείθει επί του παρόντος τους διεθνείς οίκους για τη δυνατότητα της ελληνικής οικονομίας να καταγράψει θετικούς ρυθμούς μεγέθυνσης (στο +3% κατά τη Moody’s για το 2022) και τις αφίξεις τουριστών να είναι ικανοποιητικές στις αρχές Μαΐου. Οι επενδυτές, όμως, όταν αγοράζουν χώρα, κοιτούν τη συνολική εικόνα μιας οικονομίας. Και σε τούτη τη χρονική συγκυρία, με τις τιμές των πρώτων υλών να καλπάζουν (πάνω από τα 105 δολάρια έχει σταθεροποιηθεί το πετρέλαιο) εξαιτίας της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία (σ.σ.: που ήρθε ως συνέχεια στην πανδημία), οι επιπτώσεις στον πληθωρισμό τρώνε τα εισοδήματα νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Η αύξηση των επιτοκίων αποτελεί μονόδρομο και τα δεκαετή ομόλογα προεξοφλούν μία τέτοια αντίδραση. Εκεί που στο τέλος του 2021 το γερμανικό bund είχε αρνητική απόδοση -0,50%, ξεπερνά το 1%. Κι εκεί που αντίστοιχος ελληνικός τίτλος διαπραγματευόταν σε ιστορικά χαμηλά, 0,50%, φτάνει να αγγίζει το 3,5%. Υπό τα δεδομένα αυτά, οι ξένοι επενδυτές, όπως σχολιάζουν Έλληνες διαχειρι-

στές σε επενδυτικά «σπίτια» του Λονδίνου, βλέπουν ότι η ελληνική οικονομία αντέχει υπέρ το δέον. Πρώτον: Η αναβάθμιση από την S&P ξάφνιασε ευχάριστα τους ξένους επενδυτές, αλλά και την κυβέρνηση. Ήδη η Moody’s με δηλώσεις στελεχών της σε ελληνικά μέσα ενημέρωσης διατυπώνει την άποψη ότι θα ακολουθήσει σειρά αναβαθμίσεων του ελληνικού τραπεζικού κλάδου, ο οποίος δείχνει να επιτυγχάνει για φέτος τον στόχο του 8% NPE’s, λιγότερο δηλαδή και από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Δεύτερον: Η επιχείρηση «καθαρά χέρια» στην ελληνική χρηματιστηριακή αγορά μετά το σκάνδαλο της Folli Follie και της MLS έχει πλέον αποτυπωθεί σε νόμο του κράτους. Εκεί που η αγορά ήταν «Φαρ Ουέστ» επί Αλέξη Τσίπρα και Χαράλαμπου Γκότση, επιτρέποντας στους επιτήδειους και τα… «λευκά κολάρα», όπως αποκαλούσε η τότε κυβέρνηση τους fund managers, να κάνουν πάρτι κερδοσκοπίας ακόμα και στα blue chips, όπως οι τράπεζες και τα Folli Follie, πλέον ζητείται η συνδρομή των ευρωπαϊκών Αρχών για το who is who αυτών που επενδύσουν στην Ελλάδα. Τρίτον: Σε έναν χρόνο το αργότερο διεξάγονται εθνικές εκλογές. Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη εξακολουθεί να έρχεται πρώτη στις δημοσκοπήσεις. Αυτό που ήταν ζητούμενο στα χρόνια των μνημονίων και των capital controls του Αλέξη Τσίπρα, δηλαδή η πολιτική σταθερότητα, πλέον επιτυγχάνεται, καθώς δεν υπάρχει πολιτικό σενάριο που να μη φέρνει σε ρόλο ρυθμιστή των εξελίξεων τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Τέταρτον: Για του λόγου το αληθές, οι ξένοι συνεχίζουν να επενδύουν στην Ελλάδα ζεστό χρήμα, όπως συνέβη στην αύξηση κεφαλαίου της ΔΕΗ, της Alpha, της Πειραιώς, την εξαγορά του ΔΕΔΔΗΕ από τη Macquarie (που πλέον ενδιαφέρεται και για την Αττική Οδό), τις διεθνείς κοινοπραξίες που διεκδικούν την Αττική Οδό, τις συμμαχίες στο Ελληνικό. ΥΓ.: Πληροφορίες αναφέρουν ότι η Ιντρακάτ θα μπει σε δεύτερη φάση του διαγωνισμού με συμμαχία με κάποιον από τους ενδιαφερόμενους ξένους ομίλους.

∆ΕΠΑ Εµπορίας Α.Ε.

Βιωσιμότητα στην πράξη

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας επενδύει στη βιώσιμη ανάπτυξη Στη ΔΕΠΑ Εμπορίας επενδύουμε στη βιώσιμη ανάπτυξη, με δράσεις που υποστηρίζουν την ενεργειακή μετάβαση. Ενσωματώνοντας τη φιλοσοφία ESG στη στρατηγική μας, συμβάλλουμε στην κοινωνία, βελτιώνουμε τον αντίκτυπό μας στο περιβάλλον, δημιουργούμε αξία για τους ανθρώπους και τους εταίρους μας. Με ένα ισχυρό πλαίσιο διακυβέρνησης, η ΔΕΠΑ Εμπορίας μετασχηματίζεται σε μια ολοκληρωμένη ενεργειακή επιχείρηση με στόχο τη διαφάνεια, την αποτελεσματικότητα και την υπευθυνότητα.

ΤΟ 2020 ΣΤΗ ΔΕΠΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΕΠΙΤΥΧΑΜΕ:

Μείωση 26,4%

Μείωση 5%

στην κατανάλωση ενέργειας

στις εκπομπές ρύπων

809 ώρες

εκπαιδευτικών προγραμμάτων

Iσότητα

μεταξύ των φύλων: 168 εργαζόμενοι

86 άνδρες - 82 γυναίκες

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΠΑΕΙ ΜΠΡΟΣΤΑ.

Αύξηση 220,7%

στην ανακύκλωση ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού

Στήριξη

δημόσιας υγείας και κοινωνίας

€662,3 χιλ.

ΔΟΥΛΕΙΑ ΜΑΣ

ΕΙΝΑΙ ΟΣΑ ΔΙΝΟΥΝ ΑΞΙΑ ΣΤΟ ΠΙΑΤΟ ΣΑΣ.

ΕΥΘΥΝΗ ΜΑΣ,

ΟΣΑ ΔΙΝΟΥΝ ΑΞΙΑ ΣΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ. Στη Lidl Ελλάς, φροντίζουμε κάθε μας βήμα να αφήνει το μικρότερο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Γι’ αυτό, εφαρμόζουμε αρχές βιωσιμότητας και υπευθυνότητας σε κάθε μας δραστηριότητα, ενώ θέτουμε συγκεκριμένους στόχους και παρακολουθούμε συνεχώς τους κατάλληλους δείκτες, για να είμαστε σίγουροι πως κάθε κίνησή μας θα οδηγήσει σε ένα καλύτερο αύριο. Και αυτό μας κάνει Lidl. 2022: ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ* *Αναφορικά με τις άμεσες και έμμεσες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, μέσω πιστοποιημένων έργων αντιστάθμισης.