businessenergy MAG 03 by motori

ΓΕΩΤΡΗΣΕΙΣ

ΛΙΓΝΊΤΕΣ:

Μύθοι, κίνδυνοι και αλήθειες

Το παρασκήνιο και το παράπονο Παναγιωτάκη

business ΤΕΥΧΟΣ 03 • ΜΑΡΤΙΟΣ 2019 • TIMH: 3 €

ΠΩΛΗΣΗ ΔΕΠΑ

Μπροστά στο αδιέξοδο Χρέη και προσλήψεις οδηγούν σε ναυγάγιο τη διαδικασία

ΟPEL

Περνάει στον όμιλο Συγγελίδη

περιεχόμενα

18-19

Μανταλένα Πίου ΔΕΗ και τράπεζες σελ. 6 Τάσος Φραγκούλης ΕΛΠΕ: Το σχέδιο για 2 δολ. καθαρό κέρδος ανά βαρέλι σελ. 7 Γιάννης Κανουπάκης Ποιοι είναι οι πραγματικοί «άτακτοι» της ΕΕ σελ. 8-9 Τάσος Φραγκούλης Πορεία… ναυαγίου για την πώληση της ΔΕΠΑ σελ 10-13

business

Αγγελική Μαρίνου Συμπληρωματική σύνταξη: Τι αλλάζει από το 2020 σελ 30-33

Μηνιαίο περιοδικό για την ενέργεια, την οικομομία, τις επιχειρήσεις. Κυκλοφορεί κάθε 1η του μήνα. Η ψηφιακή έκδοση είναι διαθέσιμη στο site businessenergy.gr

Γιώργος Τριανταφύλλου Πώς το 1 εκατ. ευρώ για την προστασία της πρώτης κατοικίας έγινε 130.000 σελ 34-37

Χάρης Φλουδόπουλος Τα σενάρια της επόμενης μέρας για τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ σελ 14-17 Χρήστος Κολώνας Ποια ΕΔΑ είναι μπροστά από τις άλλες! σελ 18-21

Σταύρος Χαρίτος Μύθοι, κίνδυνοι και αλήθειες για τον «Γλαύκο» και τις γεωτρήσεις στην Ελλάδα σελ 38-41 Γιάννης Σταυρόπουλος Η εκθεση της Γευεύης και η νέα αντιπροσωπεία της Opel που φέρνει τα πάνω κάτω σελ 42-43

ΕΚΔΌΤΗΣ:

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜOTORI ΕΠΕ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΉ ΟΜΆΔΑ:

Γιάννης Κανουπάκης Χρήστος Κολώνας Αγγελική Μαρίνου Μανταλένα Πίου Γιάννης Σταυρόπουλος Γιώργος Τριανταφύλλου Χάρης Φλουδόπουλος Τάσος Φραγκούλης Σταύρος Χαρίτος ΣΧΕΔΊΑΣΗ:

Μανταλένα Πίου Τέλος Απριλίου οι προτάσεις του Χ.Α. για το Χρηματιστήριο Ενέργειας σελ 22-25 Τάσος Φραγκούλης Κοπελούζος και Μυτιληναίος πρωταγωνιστούν στις business με το LNG σελ 26-29

Press Button Mικρές ειδήσεις και παρασκήνια από τον χώρο της ενέργειας και της οικονομίας σελ 44-45

Σπύρος Αλεξίου ΙΔΙΟΚΤΉΤΗΣ:

Λάζαρος Λασκαρίδης Σελίδες ιστορίας. Οι έρευνες υδρογονανθράκων στην Ελλάδα σελ 46-47

2 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

Εκδόσεις Μotori ΕΠΕ Δημ.Σούτσου 24Α 11521 Αθήνα τηλ: 2106400281 info@businessenergy.gr ΕΚΤΥΠΩΣΗ:

ΚΑΜΠΥΛΗ ΑΕ

editorial οργάνωσης και λειτουργίας της ΔΕΗ, μεταξύ των οποίων την εσωτερική διάρθρωση των Διευθύνσεων, τη μετάβαση στη νέα οργάνωση της Επιχείρησης ενόψει της μετατροπής της σε Ανώνυμη Εταιρεία και στο πλαίσιο του λογιστικού διαχωρισμού των δραστηριοτήτων της (unbundling) το 2001, τη σύσταση και οργάνωση της Γενικής Διεύθυνσης Εμπορίας, τα συστήματα οικονομικών και διοικητικών δικαιοδοσιών, τον Κανονισμό Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών και το θεσμικό πλαίσιο της Εταιρικής Διακυβέρνησης.

Το παράπονο του κ. Παναγιωτάκη

πό την επιστολή του προ- του κ. Παναγιωτάκη, διαβάζουμε ότι έδρου και διευθύνοντος μέχρι να αναλάβει τα καθήκοντα του συμβούλου της ΔΕΗ κ. προέδρου και διευθύνοντος συμβούΕμ. Παναγιωτάκη προκύ- λου της ΔΕΗ, τον Απρίλιο του 2015, πτει ένα πολύ σημαντικό εργαζόταν στην επιχείρηση από το μήνυμα που θα πρέπει 1974, ενώ εδώ και 20 Μήνυμα για να απασχολήσει την χρόνια ήταν διευθυντιηγεσία του υπουργείκό της στέλεχος. Ο ίδιος το σύνολο του ου Ενέργειας και, καείναι Μηχανολόγος – πολιτικού κόσμου, Ηλεκτρολόγος Μηχανιτά την άποψή μας, το σύνολο του πολιτικού κός διπλωματούχος του όταν καλείται να κόσμου, όταν καλείται Ε.Μ. Πολυτεχνείου από αναλάβει θέσεις να αναλάβει θέσεις το 1972 και κάτοχος ευθύνης που ευθύνης που χαράσDiplomain Management σουν στρατηγική και από το Henley καθορίζουν το εν πολλοίς καθορίManagement College. μέλλον αυτής ζουν το μέλλον αυτής Μάλιστα -όπως διαβάτης χώρας. της χώρας. ζουμε- ένα φεγγάρι είχε περάσει και από την Πρέπει να μάθουν να ακούν οι πολιτι- αγορά, αφού είχε ασχοληθεί ως ελεύκοί τα στελέχη εκείνα που είναι «μπα- θερος επαγγελματίας με μελέτες και ρουτοκαπνισμένα» και αποτελούν τη κατασκευές Η/Μ εγκαταστάσεων κτισάρκα εκ των σαρκών του ευρύτερου ρίων. Ο κ. Παναγιωτάκης, που μόνο σε… δημόσιου τομέα, που έχουν πολλά χι- πυλώνα δεν έχει σκαρφαλώσει, στην λιόμετρα, όχι στις πορείες και τις συν- πρώτη περίοδο της εργασίας του στη δικαλιστικές διαμαρτυρίες, αλλά στο ΔΕΗ ασχολήθηκε με μελέτες Υποσταθπόστο που τους είχε ανατεθεί, και τα μών Μεταφοράς καθώς και μελέτες και οποία με την πάροδο των ετών γνωρί- επιβλέψεις Κέντρων Διανομής. Ως διζουν πρόσωπα, πράγματα και καταστά- ευθυντικό στέλεχος στη Διεύθυνση σεις. Ανατρέχοντας στο βιογραφικό Οργάνωσης, εκπόνησε όλες τις μελέτες 4 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

Διαβάζουμε ακόμα ότι είχε διατελέσει μέλος της επιτροπής στελεχών που επιμελήθηκε την απόσχιση του Κλάδου Διανομής από τη ΔΕΗ και τη σύσταση του ΔΕΔΔΗΕ, του οποίου εκπόνησε τη βασική οργάνωση και τα συστήματα λειτουργίας του. Και πολλά πολλά άλλα. Εν κατακλείδι, η περίεργη (;) ανάγνωση της επιστολής Παναγιωτάκη προς την Κομισιόν, από την ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας, δύο ημέρες πριν από τη δημοσιοποίηση της έκθεσης για την πορεία της ελληνικής Οικονομίας στη μεταμνημονιακή εποχή, δεν δικαιολογείται. Ειδικά ως προς το σκέλος της επιστολής που αναφέρεται στις ευθύνες της πολιτικής ηγεσίας για την καθυστέρηση του σχεδιασμού για την ενεργειακή αυτοτέλεια της χώρας μέχρι το 2030. Καθυστέρηση, η οποία συνετέλεσε με το ναυάγιο του διαγωνισμού, αναθέτοντας τη διαδικασία, όπως πληροφορείται το «Business Energy», σε συμβούλους που έχουν άμεσα κομματική εμπλοκή με την παρούσα κυβέρνηση και το προσόν τους είναι ότι είτε τελείωσαν το Πολυτεχνείο είτε έχουν κάποιο μεταπτυχιακό στην ενέργεια. Αυτό, αντί να απευθυνθούν στους ειδικούς, όπως η «παλιοφρουρά» της ΔΕΗ, του ΑΔΜΗΕ, της ΔΕΠΑ, του ΔΕΔΔΗΕ και των μεγάλων ομίλων του ιδιωτικού τομέα. Προς γνώση και συμμόρφωση, για να αποφευχθούν παρόμοια λάθη στο μέλλον, αν θέλουμε να ισχυριζόμαστε ότι αλλάξαμε σελίδα μετά το πέρας των μνημονίων… «Βusiness Energy»

Θέση Της Μανταλένας Πίου

ΔΕΗ και τράπεζες

ώρα της αλήθειας για τις ελληνικές τράπεζες πλησιάζει. Η αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων αποτελεί εξ ορισμού το πρώτο βήμα για την επόμενη ημέρα. Το άλλο μεγάλο στοίχημα είναι ότι η λύση του γόρδιου δεσμού με τα Μη Εξυπηρετούμενα Ανοίγματα πρέπει να αφήσει χώρο στις τράπεζες να επικεντρωθούν στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας.Οι συστημικές τράπεζες έχουν δεσμευτεί στον SSM ότι μέχρι το 2021 θα πρέπει να έχουν μειώσει τα κόκκινα δάνεια κατά 50 δισ. ευρώ, στα 32,7 δισ. ευρώ συνολικά. Αυτό και μόνον συνεπάγεται ένα σημαντικό καλάθι κεφαλαίων για να καλύψουν τη διαφορά από τις υπάρχουσες προβλέψεις και την πραγματική μείωση του ενεργητικού τους. Τα περιθώρια είναι στενά. Ειδικοί εκτιμούν ότι για να αντιμετωπιστεί η μείωση κατά 50 δισ. ευρώ των ΝΡΕ, θα πρέπει να αναλωθούν περί τα 9-10 δισ. ματικά ανάγκη και έχουν πληγεί από ευρώ από τα κεφάλαια των τραπεζών. την πολυετή κρίση και από την άλλη, Στα τέλη Σεπτεμβρίου, με βάση τα τε- να μη δίνει σε καμία περίπτωση τη δυλευταία δημοσιευμένα στοιχεία, τα νατότητα σε στρατηγικούς κακοπληπραγματικά κεφάλαια των τραπεζών, ρωτές να εκμεταλλεύονται τις διατάξεις αυτά που μπορούν να απορροφήσουν του νέου νόμου. ζημιές, δηλαδή εκείνα που απομένουν Οι τράπεζες δεν αντέχουν αφού αφαιρεθούν οι νέα γενιά κόκκινων φορολογικές απαιτήΗ λύση του γόρδιου μία δανείων, ούτε μπορούν σεις από τα ίδια κεφάδεσμού με τα να αφήνουν ανεξέλεγκτα λαια, είχαν συρρικνωνα συνεχίζεται η κατάσταθεί στα 5,2 δισ. ευρώ. «κόκκινα δάνεια» ση των στρατηγικών καπρέπει να αφήσει κοπληρωτών, που υπολοΤα νούμερα είναι αμείλικτα: Δυνατότητες για χώρο στις τράπεζες γίζονται σε περίπου 25% του συνόλου των δανειοπειραματισμούς δεν να επικεντρωθούν ληπτών. Τα νούμερα είναι υπάρχουν. Δεν είναι τόσο οριακά, που, αν δεν στη χρηματοδότηση τυχαίες οι αναφορές αναστραφεί το φαινόμενο, τραπεζικών στελεχών της πραγματικής κινδυνεύει η ίδια η βιωσιότι η νομοθετική πρωμότητα των τραπεζών και οικονομίας. τοβουλία για την αντιμαζί τους οι όποιες προκατάσταση του νόμου Κατσέλη πρέπει να πετυχαίνει έναν σπάθειες επανεκκίνησης της ελληνικής δύσκολο συνδυασμό: Aπό τη μία πλευ- οικονομίας και της χρηματοδότησης ρά, να προστατεύει όσους έχουν πραγ- της υγιούς επιχειρηματικότητας. 6 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

Στο σημείο που έχουμε φθάσει, χρειάζεται να επανεφεύρουμε την κουλτούρα των πληρωμών, δήλωνε τραπεζίτης. Στρατηγικοί κακοπληρωτές έχουν μάθει τόσα χρόνια να μην πληρώνουν, να κρύβονται πίσω από τους αδύναμους δανειολήπτες και τα παραθυράκια των νόμων. Ότι, δηλαδή, πάνω-κάτω, συμβαίνει με τη ΔΕΗ, που κοντεύει να καταρρεύσει κάτω από το βάρος των απλήρωτων λογαριασμών. Μαζί με τον νέο νόμο, του οποίου η απόδοση θα κριθεί και στα δύο μέτωπα, παράλληλα πρέπει να προχωρήσουν και όλες οι άλλες λύσεις που μπορούν να αντιμετωπίσουν σφαιρικά και με αποτελεσματικότητα τα κόκκινα δάνεια. Και όταν η εξυγίανση του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών συνοδευτεί με την επιστροφή στις χορηγήσεις προς την πραγματική οικονομία, που είναι και η βασική τραπεζική δραστηριότητα, τότε και μόνον τότε θα σπάσει ο φαύλος κύκλος.

θέμα

πό ιστορικά υψηλά στην παραγωγή, αύξηση των πωλήσεων και των εξαγωγών αλλά και διανομή μερίσματος ύψους 0,75 ευρώ ανά μετοχή χαρακτηρίστηκε το 2018 για τον Όμιλο των Ελληνικών Πετρελαίων. Tα Συγκρίσιμα Κέρδη EBITDA ανήλθαν στα 730 εκατ. ευρώ, με τα Συγκρίσιμα Καθαρά Κέρδη να φτάνουν στα 296 εκατ. Τα ισχυρά αποτελέσματα του Ομίλου για το 2018 οφείλονται κυρίως στην καλύτερη λειτουργία των διυλιστηρίων σε σχέση με το 2017, που αντιστάθμισαν μερικώς την αναμενόμενη πτώση στην κερδοφορία λόγω του δυσμενέστερου διεθνούς περιβάλλοντος διύλισης σε σχέση με πέρυσι, έτσι όπως καταγράφεται με την υποχώρηση των ενδεικτικών περιθωρίων Μεσογείου και την ισχυροποίηση του ευρώ. Και όχι μόνο αυτό, αλλά οι ταμειακές ροές από λειτουργική κερδοφορία και πώληση της ΔΕΣΦΑ σε συνδυασμό με τη μείωση χρηματοοικονομικών εξόδων οδήγησαν σε σημαντική μείωση του καθαρού δανεισμού κάτω από 1,5 δισ. ευρώ, με υποχώρηση του συντελεστή μόχλευσης στο 38%. Επιπλέον, κατά το 2018, μετά την επιτυχή αναχρηματοδότηση τραπεζικών δανειακών υποχρεώσεων ύψους 900 εκατ. ευρώ, επετεύχθη βελτιωμένη δανειακή διάρθρωση με καλύτερους όρους και χαμηλότερο κόστος. Συνολικά, σε μία από τις καλύτερες χρονιές ιστορικά από πλευράς επιδόσεων διυλιστηρίων, με υψηλή διαθεσιμότητα των μονάδων καθώς και αυξημένη υπερ-απόδοση, ο Όμιλος το 2018 κατέγραψε ιστορικά υψηλά σε παραγωγή με 15,5 εκατ. τόνους (+3%), καθώς και αυξημένες πωλήσεις με 16,5 εκατ. τόνους (+4%). Επιπλέον, οι εξαγωγές αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο στα επίπεδα-ρεκόρ των 9,4 εκατ. τόνων, αναδεικνύοντας τη θέση του Ομίλου σαν έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ομίλου κ. Ε. Τσοτσορό, «οι ιδιαίτερα θετικές αυτές εξελίξεις και κυρίως η εξυγίανση της χρηματοοικονομικής δομής, η βελ-

ΕΛΠΕ: Το σχέδιο για 2 δολάρια καθαρό κέρδος ανά βαρέλι τίωση του ισολογισμού και η σταθεροποίηση ισχυρής κερδοφορίας στον Όμιλο για τέταρτο συνεχή χρόνο, έδωσαν τη δυνατότητα στο Δ.Σ. της εταιρείας να προτείνει για το 2018 τη συνολική διανομή μερίσματος 229,2 εκατ. ευρώ, ήτοι 0,75 ευρώ ανά μετοχή». Επίσης, ο κ. Τσοτσορός, δίδοντας κάποιες χρήσιμες πληροφορίες για τη χρηματοοικονομική θέση του Ομίλου, ανέφερε πως «παράλληλα, το 2018 συνεχίστηκε η περαιτέρω εξυγίανση της χρηματοοικονομικής δομής και η βελτίωση του ισολογισμού του Ομίλου. Οι συνολικές υποχρεώσεις μειώθηκαν κατά 1.635 εκατ. ευρώ ή ποσοστιαία κατά 26% έναντι του 2015. Ο καθαρός δανεισμός διαμορφώθηκε στα 1.500 εκατ. ευρώ, ενώ ο συντελεστής μόχλευ-

σης στο 38%, που αποτελεί το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 9 ετών». Δηλώσεις, ως αρμόδιος βεβαίως, έκανε και ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου κ. Α. Σιάμισης, λέγοντας ότι «στις προτεραιότητες της επόμενης περιόδου για τον Όμιλο εντάσσεται η ανάπτυξη και διείσδυση σε νέους τομείς των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αλλά και η αξιοποίηση, με προσεκτικά βήματα, των δυνατοτήτων στον κλάδο έρευνας και παραγωγής Υδρογονανθράκων στον ελλαδικό χώρο». Επίσης, όπως είπε, «υλοποιούμε όλες τις αναγκαίες προσαρμογές προκειμένου να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά στις ανάγκες της αγοράς». MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 7

Θέση

Ποιοι είναι οι πραγματικοί «άτακτοι» της ΕΕ;

ην ώρα που άρχισε να με το πρόσχημα της ισχύος εν τη κτυπά το καμπανάκι της ενώσει για την αντιμετώπιση της κιπρογραμματισμένης εξό- νεζικής λαίλαπας προέβαλαν το δου (30 Μαρτίου) του «δικαίωμα» να ανατρέπουν αποφάΗνωμένου Βασιλείου, κυ- σεις της ΕΕ για συγχωνεύσεις (μοβερνήσεις, επιχειρήσεις και πολίτες νοπώλια) με στόχο (πρόσχημα) να των ευρωπαϊκών χωρών ένιωθαν δημιουργηθούν ευρωπαίοι πρωταάβολα, καθόσον εντεινόταν η ανη- θλητές -είχε προηγηθεί η απόφαση συχία για αν το brexit θα ήταν συμ- των Βρυξελλών να εμποδισθεί η φωνημένο ή όχι. Το ερώτημα που σύμπραξη των σιδηροδρομικών μοκυριαρχούσε ήταν αν σε περίπτωση νάδων Alstom-Siemens. ενός κακού σεναρίου θα αποφευχθεί το χάος; Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε Ποιοι είναι οι πραγματικοί άτακτοι υποβάλει στο Συμβούλιο και την λοιπόν στη ΕΕ; Πάντως, είναι ξεκάΕυρωβουλή, με τη διαδικασία του θαρο πλέον, μετά από τόσα χρόνια κατεπείγοντος, σειρά οικονομικού στραγγαλιπροτάσεων για μέτρα Γαλλία και Γερμανία σμού του Νότου. Δεν είέκτακτης ανάγκης. μαστε εμείς! Φτάνουν τα συμπεριφέρονται παραμύθια… Έχουμε πολΩστόσο, πίσω από τη διαρκώς λά στραβά αλλά έχουν σκηνή ενός ζητήματος «απείθαρχα», και οι άλλοι, αυτοί μάλιστα που ταλανίζει καιρό που θα όφειλαν να είναι τώρα την ΕΕ δημιουρ- αμφισβητώντας περισσότερο συνετοί. Αυγώντας αναστάτωση την πεμπτουσία τοί που από τη μία βασίστο επιχειρείν, ουδείς ζουν την πολιτική τους απαντούσε στο διαρκές του ευρωπαϊκού αποκλειστικά και μόνο ερώτημα, τελικά, ποια οικοδομήματος. στα συμφέροντα συγκε«ενωμένη Ευρώπη» κριμένων ομίλων, αδιαθέλουμε; Διότι, αν οι φορώντας για το αν αποΒρετανοί, που κρατήθηκαν σε εθνι- σταθεροποιούν ή (και) υπονομεύουν κή περιχαράκωση ως προς τη νομι- τον ελεύθερο δημοκρατικό ανταγωσματική ένωση, κάτι …κατάλαβαν νισμό, ενώ παράλληλα την ίδια ώρα εδώ και χρόνια, ζητώντας την πλήρη ακριβώς που υποστηρίζουν ότι η αποκοπή του ομφάλιου λώρου, αυτή απειλή είναι κινεζικής προέλευσης, η ίδια η «μάνα ΕΕ» αποδεικνύεται απολύουν χιλιάδες εργαζομένους πως δεν έχει καταφέρει να βάλει σε κλείνοντας μονάδες τους στην Ευτάξη τα πιο «άτακτα» παιδιά της. ρώπη, για να επεκτείνουν περαιτέρω τις δραστηριότητες τους στη φωλιά Γαλλία και Γερμανία συμπεριφέρο- του «δράκου»! νται διαρκώς «απείθαρχα», αμφισβητώντας την πεμπτουσία του ευρω- Οι εξελίξεις θα δείξουν σύντομα, παϊκού οικοδομήματος. Διότι, πως πάντως, ποια είναι η μεγαλύτερη αλλιώς μπορεί να χαρακτηρισθεί η βλάβη για την πολύπαθη Ελλάδα, αν σχεδόν συνωμοτική διαμόρφωση είναι δηλαδή οι σκληρές τακτικές σχεδίου παράκαμψης της Κομισιόν των Γερμανο-Γάλλων ή το ενδεχόσε ότι αφορά τις μεγάλες συγχωνεύ- μενο ενός «άτακτου Brexit». Οι ποσεις εταιριών; Ούτε λίγο ούτε πολύ λυεθνικές σίγουρα έχουν εξετάσει 8 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

το δύσκολα σενάρια και πολύ λίγες μεγάλες παραγωγικές επιχειρήσεις στη χώρα μας. Ένας από τους τομείς που μπορεί να αντιμετωπίσει πρόβλημα σε περίπτωση βίαιης αποχώρησης της Βρετανίας είναι ο τουριστικός. Οι τουρίστες από τη μεγάλη Βρετανία που επισκέπτονται τη χώρα μας είναι ένα υπολογίσιμο μέγεθος, καθώς το 2018 ανήλθαν στα 2,9 εκατ. σε ένα σύνολο 30,1 εκατ. αφίξεων. Δεν είναι εύκολο, όμως, να εκτιμηθεί, σήμερα, τι πραγματικά θα συμβεί αν ζήσουμε ένα άτακτο Brexit. Θα ισχύσει στην

Του Γιάννη Κανουπάκη κές καθυστέρησης, λόγω των τελωνειακών ελέγχων και άλλων διαδικασιών, συνεπώς το κύριο μέλημα είναι να υπάρχουν τα προϊόντα στα ράφια και να μην χαθούν πωλήσεις κατά την περίοδο προσαρμογής. Τέλος, η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Brexit), και η αλλαγή της διασύνδεσή του με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές, είναι πιθανό να δημιουργήσει προσκόμματα στην διακίνηση φαρμακευτικών σκευασμάτων από και προς τη χώρα. Πάντως, οι εταιρείες δεν προβλέπουν ότι θα έχουμε, τουλάχιστον στην Ελλάδα, σημαντικά ζητήματα στην επιχειρηματική δραστηριότητα, με εξαίρεση βέβαια τον υπολογισμό του clawback… Yπέρ της αποφυγής ενός χαοτικού Brexit έχει τοποθετηθεί ο ΣΕΒ, ήδη, από τον περασμένο Νοέμβριο συντασσόμενος με τη Συνδιάσκεψη των Προέδρων της BusinessEurope στη Βιέννη. Υπενθυμίζεται ότι η BusinessEurope και οι σύνδεσμοι μέλη της προέτρεψαν την ΕΕ των 27 και το Ηνωμένο Βασίλειο να εγκρίνουν την προτεινόμενη συμφωνία αποχώρησης, συμπεριλαμβανομένης της μεταβατικής περιόδου, με την προσωρινή παραμονή του Ηνωμένου Βασιλείου στην τελωνειακή ένωση και την Ενιαία αγορά. πράξη το καθεστώς θεώρησης που έχει συμφωνηθεί, ήδη, μεταξύ ΕΕ και Ηνωμένου Βασιλείου; Τι θα γίνει με τη συναλλαγματική ισοτιμία ευρώ στερλίνας και πόσο ένα ταξίδι σε χώρα ζώνης του ευρώ και επομένως και την Ελλάδα θα καταστεί ακριβότερο ή φθηνότερο; Και ο κλάδος των μεταφορών και των logistics τελεί εν αναμονή. Εξόχως αποκαλυπτικό είναι έγγραφο με ημερομηνία 7/2 του γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών υποθέσεων της Πρεσβείας μας στο Λονδίνο, σύμφωνα με το οποίο το μοναδικό

καθεστώς στο παρόν στάδιο που μπορεί να λειτουργήσει στην μετά «no deal Brexit» εποχή είναι αυτό της πολυμερούς ποσόστωσης αδειών μεταφορών (άδειες ECMT). Τις εξελίξεις παρακολουθεί στενά η εγχώρια βιομηχανία τροφίμων και προσπαθεί να προετοιμαστεί. Το πρώτο που πρέπει να εξασφαλιστεί είναι ότι υπάρχει επάρκεια στα αποθέματα επί βρετανικού εδάφους, σημειώνουν εκπρόσωποι της εγχώριας βιομηχανίας. Η ενεργοποίηση του καθεστώτος επιβολής δασμών αναμένεται να προκαλέσει σημαντι-

Οι επιχειρήσεις, όπως τονίζουν στον ΣΕΒ, χρειάζονται σταθερότητα και ένα πλαίσιο λειτουργικών κανόνων που θα μετριάσουν τον αντίκτυπο του Brexit στο εμπόριο και τις επενδύσεις. Υπογραμμίζεται πως η προοπτική ενός άτακτου Brexit, θα βλάψει τις οικονομίες τόσο του Ηνωμένου Βασίλειου όσο και της ΕΕ -εξέλιξη που απλά δεν αποτελεί επιλογή, σύμφωνα με τους εκπροσώπους των μεγάλων ομίλων. Πέρα από κάποιες παραγωγικές επιχειρήσεις υψηλού τζίρου, πάντως, οι μικρότερες δεν φαίνεται να έχουν κινητοποιηθεί την τελευταία περίοδο. MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 9

Θέμα Του Τάσου Φραγκούλη

ροδιαγεγραμμένη πορεία προς το… αδιέξοδο φαίνεται ότι έχει η αποκρατικοποίηση της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου (ΔΕΠΑ), παρά το γεγονός ότι η πώλησή της αποτελεί… μεταμνημονιακή υποχρέωση, αφού κανένας από τους εγχώριους «παίκτες» του ενεργειακού κλάδου στη χώρα μας, διαβάζοντας το περιεχόμενο του νομοσχεδίου που κατέθεσε στη Βουλή το υπουργείο Ενέργειας αρχές του τρέχοντος μηνός, δεν ξαφνιάστηκε ευχάριστα. Τα σχόλια τουλάχιστον δύο εκ των μνηστήρων που ενδιαφέρονται να ενισχύσουν τον ρόλο και την επιρροή τους στα ελληνικά ενεργειακά πράγματα ήταν αρνητικά, του τύπου ότι πρόκειται για «μία ακόμα προσπάθεια βολέματος ημετέρων», αντί από την πώληση αυτή να δοθεί αναπτυξιακή διάσταση μέσω της ιδιωτικοποίησης. «Δεν μας ενδιαφέρει και δεν μας αφορά, αν δεν υπάρξουν βελτιώσεις και βεβαίως αν το κράτος δεν αναλάβει επιτέλους κάποια στιγμή τις ευθύνες του», τονίζουν επί λέξει στο «Business Energy», προσθέτοντας ταυτόχρονα με νόημα ότι «από τις επαφές που υπάρχουν με τις ξένες τράπεζες και τους ξένους θεσμικούς δεν προκύπτει ενδιαφέρον, ούτε καν και από funds, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της επικείμενης ιδιωτικοποίησης των Ελληνικών Πετρελαίων (ΕΛΠΕ)». Άλλες πηγές από τον κύκλο των παραλίγο ενδιαφερομένων σχολιάζουν το αυτονόητο, ότι «η προεκλογική περίοδος ατύπως έχει ξεκινήσει. Δεν βλέπουμε να έχει σχηματιστεί… ουρά επενδυτών, όχι μόνο για τη ΔΕΠΑ αλλά για καμία άλλη προς πώληση εταιρεία του Δημοσίου». Και παραπέμπουν στα «ημίμετρα» και στην προχειρότητα, που ήταν ο βασικότερος λόγος για να ματαιωθεί η επένδυση των 170 εκατ. ευρώ της Cosco στο λιμάνι του Πειραιά και τούτο προς άγρα ψήφων εκ μέρους των συνδικαλιστών. Mε βάση τα στοιχεία του εξαμήνου 10 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

Πορεία… ναυαγίου για την πώληση της ΔΕΠΑ Υποψήφιοι επενδυτές μιλούν στο «B.E.» και αποκαλύπτουν τις προθέσεις τους

MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 11

Θέμα

και αν δούμε τη ΔΕΠΑ ως ενιαίο σύνολο, πριν τις αποσπάσεις ή τις συγχωνεύσεις ή τους διαχωρισμούς που εισηγείται το νομοσχέδιο, ομιλούμε για έναν όμιλο που εμφάνισε κάθετη πτώση τζίρου, στα 366,4 εκατ. ευρώ από 488,3 εκατ. ευρώ στο εξάμηνο του 2017 και βουτιά στα καθαρά της κέρδη πάνω από 50%, στα 19,2 εκατ. ευρώ από 43,6 εκατ. ευρώ κατά την προηγούμενη περίοδο και όλα αυτά σε ένα περιβάλλον, τον χειμώνα που πέρασε, υπό τον φόβο η χώρα να ξεμείνει από φυσικό αέριο. Ταυτοχρόνως, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, τα ταμειακά διαθέσιμα έπεσαν κάτω από τις 400 χιλιάδες ευρώ και με σύνολο υποχρεώσεων (σ.σ. μαζί και τα δάνεια) ύψους 1,3 δισ. ευρώ. Και μέσα σε όλα αυτά, οι «υποψήφιοι» επενδυτές -αν υποθέσουμε ότι υπάρχουν- καλούνται να διαχειριστούν τις μονιμοποιήσεις των εργαζομένων που σχεδιάζει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας.

Τα «δικά μας παιδιά» Σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως

12 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

της δημοσιότητας, μεγάλες αντιδρά- Πρόκειται προφανώς για εξόφθαλμη σεις προκαλεί η κυβερνητική επιλογή προσπάθεια παράκαμψης των διαδιμονιμοποίησης 170 εργαζομένων που κασιών του ΑΣΕΠ, κάτι το οποίο προέχουν σήμερα σύμβαση εργασίας και καλεί ερωτήματα αλλά και πονοκέφαόχι μόνιμη απασχόληση, διότι, ως γνω- λο τόσο στις διοικήσεις των θυγατρικών στόν, το ΑΣΕΠ είναι ερμητικά κλειστό της ΔΕΠΑ όσο και στην ίδια τη ΔΕΠΑ, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία ιδιωεδώ και… δεκαετίες. Ο υπουργός Ενέργειας κ. Γ. Σταθάκης τικοποίησης. Ερωτήματα ωστόσο προφέρεται να δήλωσε στο τέλος Φε- καλούν οι σχεδιασμοί του υπουργείου βρουαρίου σε εκπροσώπους των ερ- και στους ίδιους τους εργαζομέγαζομένων της ΔΕΠΑ ότι νους-συμβασιούχους, θα πιέσει τις διοικήσεις Την επόμενη ημέρα αφού η «μονιμοποίησή» των τριών θυγατρικών τους αυτή θα βρίσκεται της διάσπασης της της σήμερα (ΕΠΑ Αττιστον αέρα την επόμενη κής, ΔΕΔΑ και ΕΔΑ) να ημέρα, τόσο για λόγους ΔΕΠΑ οι σημερινοί προσλάβουν αυτές τούς νομιμότητας όσο, κυρίσυμβασιούχοι 170 συμβασιούχους με ως, και γιατί με την κασυμβάσεις αορίστου χρότάργηση των ατομικών θα παραμείνουν νου και την ίδια στιγμή… συμβάσεων εργασίας στη νέα εταιρεία να τους «δανείσουν» και των ΕΣΣΕ που προπίσω στη ΔΕΠΑ, στην βλέπει το νομοσχέδιο ως εργαζόμενοι οποία σήμερα απασχοουσιαστικά παραμένουν αορίστου χρόνου! λούνται ως συμβασιούακόμη πιο εκτεθειμένοι χοι. Με αυτόν τον τρόπο, απ’ ό,τι είναι σήμερα. την επόμενη ημέρα της διάσπασης Τονίζεται με νόημα πάντως στο της ΔΕΠΑ οι σημερινοί συμβασιούχοι «Business Energy» από πηγές στη θα παραμείνουν στη νέα εταιρεία ως ΔΕΠΑ, ότι «αν κάποιοι “τρέχουν” τον εργαζόμενοι αορίστου χρόνου! όμιλο σήμερα, αυτοί είναι οι συμβασι-

ούχοι, όπως συμβαίνει άλλωστε σε ολόκληρο τον δημόσιο τομέα»…

Οι νέες… ΔΕΠΑ! Σε ό,τι αφορά τη ΔΕΠΑ, προτείνεται ο ιδιοκτησιακός διαχωρισμός του κλάδου υποδομών, με το Δημόσιο να διατηρεί τον έλεγχο του εθνικού δικτύου διανομής φυσικού αερίου. Αυτό θα μεταφερθεί μετά την ολοκλήρωση της μερικής διάσπασης και εισφοράς του κλάδου υποδομών σε νέα εταιρεία με την επωνυμία «ΔΕΠΑ Υποδομών Α.Ε.». Το μετοχικό κεφάλαιο και τα δικαιώματα ψήφου της ΔΕΠΑ Υποδομών Α.Ε. θα ανήκουν άμεσα και έμμεσα κατά πλειοψηφία στο Ελληνικό Δημόσιο (51%), με ρητή μνεία ότι το ποσοστό του δεν μπορεί να είναι μικρότερο του 51% του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου και των δικαιωμάτων ψήφου της νέας εταιρείας. Αναφορικά με τις υπόλοιπες μετοχές και τα δικαιώματα ψήφου της ΔΕΠΑ Υποδομών Α.Ε., κυριότητας ΤΑΙΠΕΔ, προβλέπεται η πώληση και μεταβίβαση αυτών κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας.

Με ποια κυβέρνηση; Μέσα σε τρεις μήνες από την ψήφιση του νομοσχεδίου, η ΔΕΠΑ Υποδομών θα απορροφήσει τις συμμετοχές της ΔΕΠΑ στις Εταιρείες Διανομής Αερίου Αττικής, Θεσσαλονίκης - Θεσσαλίας (ΕΔΑ ΘΕΣΣ) και της λοιπής Ελλάδας (ΔΕΔΑ). Η διαδικασία ιδιωτικοποίησης αναμένεται να εκκινήσει μέσα στο καλοκαίρι, αναφέρουν γνώστες των εξελίξεων στο «Business Energy», αλλά το ερώτημα είναι με ποια… κυβέρνηση! Στη νέα εταιρεία θα περάσουν επίσης η κυριότητα της ΔΕΠΑ επί των παγίων των δικτύων διανομής καθώς και η συμμετοχή της στα διεθνή έργα. Για τα τελευταία, θα συσταθεί θυγατρική 100% της ΔΕΠΑ Υποδομών, στην οποία και θα περάσουν οι συμμετοχές της ΔΕΠΑ στην ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ (αγωγοί IGΙ, EastMed και IGB), τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από μνημόνια συνεργασίας και συμφωνίες όπως το FSRU Αλεξανδρούπολης, το δίκτυο οπτικών ινών που βρίσκεται υπό την κυριότητα της ΔΕΠΑ καθώς και υφιστάμενα μελλοντικά δικαιώματα ή υποχρεώσεις για έργα υποδομής δικτύων διανομής και μικρής κλίμακας αποθήκευσης LNG.

Οι εξελίξεις σε τρεις μήνες

σημερινή ΔΕΠΑ θα μετονομαστεί σε ΔΕΠΑ Εμπορίας και αυτή θα διατηρεί δραστηριότητες είτε απευθείας είτε μέσω θυγατρικών της. Τέτοιες είναι η εισαγωγή φυσικού αερίου στη χώρα, η προμήθεια φυσικού αερίου, η εισαγωγή, εμπορία και προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, ο ανεφοδιασμός οχημάτων με συμπιεσμένο φυσικό αέριο μέσω ιδιόκτητων ή συνεργαζόμενων πρατηρίων κ.λπ. Και για τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, η απορρόφηση των θυγατρικών της θα πρέπει να ολοκληρωθεί εντός τριών μηνών από την ψήφιση του νομοσχεδίου. Ως προς την αξιοποίηση των μετοχών, κυριότητας του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου ΑΕ (ΤΑΙΠΕΔ), στη ΔΕΠΑ Εμπορίας Α.Ε., προβλέπονται: * Η πώληση και μεταβίβαση, κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας, του 50% του συνόλου των μετοχών κυριότητάς του συν μία (1) μετοχή, αποκλειομένης της δυνατότητας ξεχωριστής πώλησης μετοχών εκδόσεως θυγατρικών της. * Η μεταβίβαση στο Ελληνικό Δημόσιο, άνευ ανταλλάγματος, των υπολειπόμενων μετοχών του. Οι μετοχές και τα δικαιώματα ψήφου που θα περιέλθουν στο Ελληνικό Δημόσιο από το ΤΑΙΠΕΔ θα μεταβιβαστούν εν συνεχεία αυτοδικαίως και άνευ ανταλλάγματος στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. (ΕΕΣΥΠ), μετά την υπογραφή της συμφωνίας μετόχων όπου θα περιλαμβάνονται και τα σχετικά δικαιώματα αρνησικυρίας του Ελληνικού Δημοσίου. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με το ΤΑΙΠΕΔ, πρώτη θα ιδιωτικοποιηθεί η ΔΕΠΑ Εμπορίας. Για τη ΔΕΠΑ Υποδομών προβλέπεται ότι το προσωπικό της προέρχεται από τους εργαζόμενους της ΕΔΑ Αττικής και της ΔΕΔΑ αλλά κι από εκείνους του κλάδου υποδομών της ΔΕΠΑ. Όλοι οι όροι εργασίας βάσει ατομικών ή συλλογικών συμβάσεων εργασίας ή επιχειρησιακού εθίμου μεταφέρονται ως έχουν στη ΔΕΠΑ Υποδομών και ισχύουν μέχρι νεότερης τροποποίησής τους, η οποία θα ορίζει ενιαία τα εργασιακά. Το προσωπικό της ΔΕΠΑ Α.Ε. και των θυγατρικών της μπορεί, πριν από την ολοκλήρωση της μερικής διάσπασης, να ενταχθεί σε πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου, οι όροι και οι προϋποθέσεις του οποίου προσδιορίζονται με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου της εκάστοτε εταιρείας. Το προσωπικό που πρόκειται να απασχοληθεί στη ΔΕΠΑ Εμπορίας Α.Ε., μετά την ολοκλήρωση της διάσπασης και την απορρόφησή της, δεν δύναται να απολυθεί για οικονομοτεχνικούς λόγους ή λόγους οργανώσεως για χρονική περίοδο τριών ετών από την ολοκλήρωση της μεταβίβασης μετοχών.

MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 13

ενέργεια

14 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

Τα σενάρια της επόμενης μέρας για τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ Το άγνωστο παρασκήνιο, η Kantor και τι μέλλει γενέσθαι μετά το ναυάγιο των λιγνιτών

Του Χάρη Φλουδόπουλου

διαγωνισμός για την πώληση των δύο λιγνιτικών εταιρειών απέτυχε, τα σενάρια για την επόμενη μέρα δίνουν και παίρνουν, και κρίσιμος παράγοντας που θα καθορίσει τις εξελίξεις παραμένει η υπ᾽ ατμόν, ελέω εκλογών του Μαΐου, Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όλα δείχνουν ότι οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα έχουν μεταβατικό χαρακτήρα, με στόχο να κερδηθεί χρόνος μέχρι τις εκλογές και να υπάρξει μια συνολική επαναπροσέγγιση όλων των προβλημάτων της αγοράς. Η κυβέρνηση πάντως εμφανίζεται ως επισπεύδουσα για την ολοκλήρωση της διαδικασίας πώλησης, προκειμένου να εκπληρωθεί η δέσμευση που αναλήφθηκε ενώπιον της DGCOMP και να μην επικρέμαται η απειλή της επαναφοράς του σεναρίου της Μικρής ΔΕΗ ή κάποιου άλλου πακέτου πώλησης που θα περιλαμβάνει και υδροηλεκτρικές μονάδες. Εκτός όμως από την επόμενη μέρα, τη δική τους σημασία έχουν και οι επιμέρους πτυχές του ναυαγίου των λιγνιτών που ενδέχεται να επανακα-

θορίσουν συνολικά την πορεία της αγοράς ηλεκτρισμού.

Το παρασκήνιο Η βασική αιτία του ναυαγίου δεν ήταν άλλη από τη μη ικανοποίηση των όρων που έθεσαν οι επενδυτές κατά το στάδιο των διαπραγματεύσεων για την κατάρτιση του συμφώνου αγοραπωλησίας και των όρων για τη συναλλαγή. Οι διαφωνίες αυτές έφεραν και τη μεγάλη απόσταση μεταξύ της ανεξάρτητης αποτίμησης και των προσφορών (νομότυπων και παράτυπων) που κατατέθηκαν στον διαγωνισμό. Τα νούμερα είναι γνωστά: η υπό όρους (παράτυπη) προσφορά της κοινοπραξίας Seven - ΓΕΚ Τέρνα ήταν στα 103 εκατ. ευρώ και για τις δύο εταιρείες, η άνευ όρων προσφορά της Μυτιληναίος ήταν στα 25 εκατ. ευρώ, ενώ η αποτίμηση του εκτιμητή ήταν στα 300 εκατ. ευρώ και για τις δύο μονάδες (153 εκατ. ευρώ η Μελίτη και 147 εκατ. ευρώ η Μεγαλόπολη). Ένα από τα ερωτήματα λοιπόν τα οποία θα κληθεί να απαντήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Aνταγωνισμού MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 15

ενέργεια

αφορά στη χαώδη διαφορά που προέκυψε μεταξύ των προσφορών των επενδυτών και της ανεξάρτητης αποτίμησης του εκτιμητή που ορίστηκε από τη ΔΕΗ. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Β.Ε.», ο αποτιμητής που προσδιόρισε για τον διαγωνισμό την εύλογη αξία ήταν η Kantor, μία εταιρεία που συχνά έχει συνεργαστεί με τη ΔΕΗ, ακόμη και σε «καυτές» υποθέσεις, όπως συνέβη για παράδειγμα το 2008, όταν ήταν ο βασικός σύμβουλος για τα νέα τιμολόγια, περιλαμβανομένων και των βιομηχανικών, καθώς τότε απελευθερωνόταν για πρώτη φορά η αγορά της υψηλής τάσης. Εν προκειμένω στον διαγωνισμό η ανεξάρτητη αποτίμηση της Kantor όπως και οι προσφορές θα αποσταλούν στην DGCOMP, η οποία και θα κληθεί να αναλύσει και να αξιολογήσει συνο16 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

λικά τη διαδικασία του. Τόσο στο κεί- του διαγωνισμού και του ανεξάρτητου μενο των ελληνικών δεσμεύσεων προς εκτιμητή ήταν για σταθερή τιμή των την Ε.Ε. όσο και στον νόμο για την πώ- δικαιωμάτων στα 18 ευρώ χωρίς καμία ληση των λιγνιτικών αναφέρεται ότι η ρήτρα διακύμανσης ή εγγύηση από πώληση πρέπει να γίμέρους του πωλητή. νει σε εύλογη αξία και Ο αποτιμητής που Σύμφωνα με πληροφονα εξασφαλίζεται η ρίες, το θέμα είχε επισηπροσδιόρισε για δίκαιη αποζημίωση μανθεί και στη διάρκεια της ΔΕΗ, λαμβανομέ- τον διαγωνισμό του due diligence αλλά νων υπόψη και αντί- την εύλογη αξία και των διαβουλεύσεων στοιχων πωλήσεων για το SPA. Επενδυτής που έχουν λάβει χώρα ήταν η Kantor, μία είχε ζητήσει είτε την το τελευταίο διάστη- εταιρεία που συχνά εφαρμογή ρήτρας ρύπων μα. είτε από τη ΔΕΗ να εγέχει συνεργαστεί γυηθεί την τιμή των 18 με τη ΔΕΗ Σημεία τριβής ευρώ για το κόστος ρύΠηγές κοντά στη διαπων. δικασία αναφέρουν Στην πρώτη περίπτωση ότι υπήρξαν δύο βασικά σημεία τριβής. η προσφορά θα έφτανε τα επίπεδα της Το πρώτο αφορά στην εκτίμηση για τη ανεξάρτητης αποτίμησης, στη δεύτερη διακύμανση της τιμής των δικαιωμάτων θα ήταν λίγο κάτω από τα 80 εκατ. ευεκπομπής ρύπων. Το βασικό σενάριο ρώ. Το δεύτερο σημείο αιχμής μεταξύ

Σενάρια της επόμενης μέρας

της ΔΕΗ και των επενδυτών αφορούσε στις ώρες λειτουργίας των μονάδων. Χαρακτηριστικά, οι ώρες πάνω στις οποίες έκανε τον υπολογισμό η ΔΕΗ για να είναι βιώσιμες οι μονάδες ήταν έως και 40% πάνω από τις ώρες που υπολόγιζαν οι επενδυτές με βάση την προϊστορία της λειτουργίας της μονάδας. Ενδεικτικά για ένα εργοστάσιο η ΔΕΗ υπολόγιζε έσοδα με 1,7TWh παραγωγή, όταν οι επενδυτές δεν έβλεπαν παραγωγή πάνω από 1,2-1,3 TWh. Οι περισσότερες ώρες λειτουργίας της μονάδας μεταφράζονται σε περισσότερα έσοδα και άρα γρηγορότερη απόσβεση σε σχέση με τους υπολογισμούς των επενδυτών. Εάν οι επενδυτές είχαν εγγυήσεις επί των συγκεκριμένων υποθέσεων της ανεξάρτητης αποτίμησης, για παράδειγμα με τον μηχανισμό επιμερισμού των ζημιών όπως είχαν προτείνει οι Τσέχοι της Seven, τότε οι προσφορές θα ήταν σημαντικά μεγαλύτερες.

Ανεξάρτητα από τον τρόπο που θα επιλεγεί να προχωρήσει ξανά η διαδικασία (επαναπροκήρυξη, συνέχιση του ίδιου διαγωνισμού, καθορισμός από την Επιτροπή άλλου φορέα υλοποίησης του διαγωνισμού), το βέβαιο είναι ότι εάν δεν υπάρξουν σημαντικές αλλαγές στον τρόπο που προσεγγίστηκε ο διαγωνισμός, τότε δύσκολα θα υπάρξει διαφορετικό αποτέλεσμα. Η κυβέρνηση εμφανίζεται να επιθυμεί να κλείσει στα δικά της χέρια η υπόθεση του διαγωνισμού και έτοιμη να δεχθεί όρους που απορρίφθηκαν το προηγούμενο διάστημα προκειμένου να πετύχει η πώληση. Επικαλείται δε τον κίνδυνο να αλλάξει η ατζέντα των διαβουλεύσεων με την Ε.Ε. και να επανέλθει το σενάριο της μικρής ΔΕΗ. Κάτι τέτοιο πάντως δεν προκύπτει ούτε από τις δεσμεύσεις της Ελληνικής Δημοκρατίας αλλά ούτε και από την απόφαση της DGCOMP που υπογράφεται από την επίτροπο Μαρκγρίτ Βεστάγκερ. Ο μοναδικός τρόπος να μπει στο τραπέζι των συζητήσεων θέμα αλλαγής του μείγματος πωλήσεων είναι να υπάρξει νέα απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία, υπενθυμίζεται, διανύει το τελευταίο δίμηνο της θητείας της, καθώς η σύνθεσή της θα αλλάξει μετά τις εκλογές του Μαΐου. Στις πρώτες διαβουλεύσεις που έγιναν μετά το ναυάγιο διαφάνηκε η πρόθεση των Βρυξελλών να τεθεί γενικότερο θέμα ανταγωνισμού, ωστόσο οι επισημάνσεις αυτές είχαν περισσότερο… τροχιοδεικτικό χαρακτήρα παρά συνέδεαν τους λιγνίτες με άλλα θέματα, όπως η πώληση υδροηλεκτρικών.

Συνδετικοί κρίκοι Εκτός όμως από την υπόθεση των λιγνιτών, υπάρχουν και άλλα ανοιχτά θέματα της αγοράς: η μη επίτευξη των στόχων για άνοιγμα της προμήθειας, η αποτυχία των ΝΟΜΕ, η εκκρεμότητα με τα μόνιμα ΑΔΙ, ακόμη και η υπόθεση του Αμύνταιου, συνδέονται με την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρισμού. Ακόμη και τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ΔΕΗ αλλά και η εικαζόμενη χειραγώγηση της αγοράς μέσω των υδροηλεκτρικών αναμένεται να αποτελέσουν κομμάτια του παζλ της συνολικής αναθεώρησης της αγοράς. Μόνο που αυτό δεν πρόκειται να γίνει νωρίτερα από τις εθνικές εκλογές, είτε αυτές γίνουν τον Μάιο είτε τον Οκτώβριο.

MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 17

ενέργεια

Η ΕΔΑ ΘΕΣΣ και οι άλλοι Crash test των εταιρειών διανομής αερίου • Πόσα κεφάλαια έχουν επενδύσει • Ποιες περιοχές καλύπτουν • Πόσα εισπράττουν

18 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

Του Χρήστου Κολώνα

ρεις εταιρείες διανομής αερίου έχουν αναλάβει την επέκταση του φυσικού αερίου σε όλη τη χώρα, έχοντας περάσει σε νέα εποχή μετά την απόκτηση από τη ΔΕΠΑ του μεριδίου της Shell στις ΕΠΑ και ΕΔΑ Αττικής. Αλλαγές που επήλθαν προς υλοποίηση του κυβερνητικού σχεδίου για τη διάσπαση της μητρικής ΔΕΠΑ σε ΔΕΠΑ Εμπορίας και ΔΕΠΑ Υποδομών, όπου στην τελευταία το Δημόσιο θα διατηρήσει τον πλήρη έλεγχο των δικτύων διανομής. Αυτές οι τρεις εταιρείες-θυγατρικές της ΔΕΠΑ είναι οι εξής: 1. Η ΕΔΑ Αττικής, η οποία μόλις πρόσφατα έχει περάσει εξ ολοκλήρου, κατά 100%, στη ΔΕΠΑ, μετά την αποχώρηση της Shell από το 49% και το μάνατζμεντ. Οι ρυθμοί, όμως, επέκτασης του φυσικού αερίου σε περιοχές του Λεκανοπεδίου που δεν έχουν καν δίκτυο είναι πολύ αργοί. Η απροθυμία της Shell και οι αποφάσεις της πολυεθνικής για αποεπένδυση είναι οι λόγοι για τους οποίους διαπιστώνεται ότι η ΕΔΑ Αττικής αρκείται μέχρι τώρα στην πύκνωση του δικτύου. 2. Η ΔΕΔΑ, που έχει την αρμοδιότητα για την επέκταση του δικτύου διανομής στην υπόλοιπη Ελλάδα και είναι υπό τον έλεγχο επίσης της δημόσιας επιχείρησης αερίου. Η εταιρεία αυτή, με πολύ χαμηλή διείσδυση του δικτύου, πρόλαβε κυριολεκτικά στο παρά πέντε της θεσμικής διαδικασίας να πάρει νέα άδεια. 3. Η ΕΔΑ ΘΕΣΣ, η οποία έχει άδεια για τη διανομή του φυσικού αερίου της Θεσσαλονίκης και της Θεσσαλίας. Η τελευταία δεν γνώρισε μεταβολή της μετοχικής της σύνθεσης, με την ιταλική Eni να διατηρεί το 49% και το μάνατζμεντ και τη ΔΕΠΑ το 51%. Η συγκεκριμένη εταιρεία έχει τον γρηγορότερο ρυθμό ανάπτυξης και διείσδυσης του φυσικού αερίου ως απόρροια της επενδυτικής διάθεσης της Eni και του επιτυχημένου management. Το «Business Energy» προχωρά σε ένα crash test μεταξύ των τριών εταιρειών διανομής φυσικού αερίου αναφορικά με την υλοποίηση των επενδυτικών τους σχεδίων και τη διείσδυση του φυσικού αερίου. MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 19

ενέργεια Η ΕΔΑ ΘΕΣΣ

ΕΔΑ Θεσσαλονίκης ήδη ξεκινά την υλοποίηση του επενδυτικού της προγράμματος για την πενταετία 2019-2023, με σκοπό στο τέλος της περιόδου το 65% του πληθυσμού των περιοχών να χρησιμοποιεί φυσικό αέριο. Η εταιρεία, με επικεφαλής τον Λεωνίδα Μπακούρα, τρέχει το πρόγραμμα ανάπτυξης για την πενταετία, συνολικού προϋπολογισμού 93 εκατ. ευρώ. Αυτό συνδυάζει τη ραγδαία επέκταση του δικτύου, των συνδέσεων και των διανεμόμενων όγκων αερίου, με μείωση των τιμολογίων για τους καταναλωτές. Σύμφωνα με τον κ. Μπακούρα «το αναπτυξιακό πρόγραμμα στηρίζεται από τους μετόχους και, πέραν της ανάπτυξης του δικτύου σε νέες και υφιστάμενες περιοχές, προβλέπει επενδύσεις σε τεχνολογίες αιχμής, σε σύγχρονο εξοπλισμό, σε υποδομές του δικτύου και στην υγεία και ασφάλεια των ανθρώπων της αλλά και των τρίτων». Ειδικότερα, το 5ετές πρόγραμμα ανάπτυξης προβλέπει την επέκταση του Δικτύου 4 bar κατά 297 χιλιόμετρα επιπλέον καθώς και 63.000 νέες συμβάσεις σύνδεσης. Οι διανεμόμενοι όγκοι φυσικού αερίου αναμένεται να αυξηθούν το 2023 στα 436 εκατ. κυβικά μέτρα από 382,5 εκατ. το 2018, ενώ στο τέλος της περιόδου υπολογίζεται ότι οι συνδέσεις των καταναλωτών θα ανέλθουν συνολικά στις 395.000, με το 65% του πληθυσμού να χρησιμοποιεί φυσικό αέριο. «Η πρότυπη επιχειρησιακή λειτουργία, η ενίσχυση της αποδοτικότητας και ο ψηφι-

ακός μετασχηματισμός αποτελούν επίσης διακριτούς στόχους του προγράμματος ανάπτυξης. Παράλληλα με την αξιόπιστη και ασφαλή ανάπτυξη του δικτύου, στρατηγική της εταιρείας αποτελεί η χρήση τεχνολογικών καινοτομιών αλλά και η πρωτοπορία στη διαμόρφωση πολιτικών και δράσεων στο ρυθμιζόμενο περιβάλλον της διανομής αερίου», σημείωσε ο κ. Μπακούρας. Πρέπει να τονιστεί ότι ήδη μέσα στη διετία 2017-2018 επενδύθηκαν συνολικά 43,1 εκατ. ευρώ για τα δίκτυα διανομής της ΕΔΑ ΘΕΣΣ, ενώ κατασκευάστηκαν 190 χλμ. δικτύου 4 bar και 19 bar. Στόχος της εταιρείας είναι να φτάσει το φυσικό αέριο σε όσους περισσότερους κατοίκους, νοικοκυριά, εμπορικές επιχειρήσεις και βιομηχανίες στις περιοχές που έχει υπό την ευθύνη της, διασφαλίζοντας τις περιοχές της Αδείας. Έτσι, το πρόγραμμα της ΕΔΑ ΘΕΣΣ περιλαμβάνει την περαιτέρω επέκταση του δικτύου φυσικού αερίου στις υφιστάμενες περιοχές (13 Δήμοι στη Θεσσαλονίκη και 11 στη Θεσσαλία) αλλά και την έλευση του αερίου σε νέες περιοχές. Η προσέγγιση των νέων περιοχών γίνεται μέσω δικτύου αγωγών ή με τη μεταφορά συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG). Με αυτόν τον τρόπο η ΕΔΑ ΘΕΣΣ θέλει να δώσει τη δυνατότητα στους κατοίκους και τις επιχειρήσεις των νέων περιοχών να επωφεληθούν από τη χρήση του φυσικού αερίου, μειώνοντας την οικονομική επιβάρυνση συγκριτικά με ανταγωνιστικά καύσιμα.

20 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

Η ΔΕΔΑ

ε ένα μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα ανάπτυξης ύψους 173 εκατ. ευρώ για την πενταετία 2019-2023 η ΔΕΔΑ, με νέα διοίκηση, επιδιώκει την επέκτασή του σε τρεις Περιφέρειες της χώρας. Πρόσφατα ο πρόεδρος της ΔΕΔΑ Σταύρος Ραπτόπουλος και η διευθύνουσα σύμβουλος και αντιπρόεδρος Στεφανία Μωσσέ παρουσίασαν τις λεπτομέρειες του επενδυτικού προγράμματος. Η α’ φάση του επενδυτικού προγράμματος της ΔΕΔΑ ξεκινάει με τη δημοπράτηση, το αμέσως επόμενο διάστημα, μεγάλων έργων αεριοδότησης σε τρεις Περιφέρειες της χώρας, δίνο-

ντας πρόσβαση στο φυσικό αέριο σε συνολικά 18 πόλεις. Πρόκειται για: 1. Την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και τις πόλεις Αλεξανδρούπολη, Δράμα, Καβάλα, Κομοτηνή, Ξάνθη και Ορεστιάδα. 2. Την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και τις πόλεις Αλεξάνδρεια, Βέροια, Γιαννιτσά, Κατερίνη, Κιλκίς και Σέρρες. 3. Την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και τις πόλεις Άμφισσα, Θήβα, Καρπενήσι, Λαμία, Λιβαδειά και Χαλκίδα. Με βάση το χρονοδιάγραμμα της ΔΕΔΑ, η ανάδειξη των αναδόχων κατασκευής των έργων, προμήθειας

υλικών, διοίκησης και επίβλεψης έργου, καθώς και επιθεώρησης τρίτου μέρους θα έχει ολοκληρωθεί μέσα στο καλοκαίρι. Τα έργα κατασκευής των δικτύων θα έχουν ολοκληρωθεί έως τον Δεκέμβριο του 2021, ενώ οι συνδέσεις των τελικών καταναλωτών (οικιακών, εμπορικών και βιομηχανικών) θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι του 2023. Ταυτόχρονα, προχωράει η δεύτερη φάση του επενδυτικού προγράμματος της ΔΕΔΑ με την ωρίμανση των αντίστοιχων έργων σε ακόμη τέσσερις Περιφέρειες. Η διαδικασία είναι πιο προχωρημένη στη Δυτική Μακεδονία και τη Δυτική Ελλάδα, ενώ έχει ήδη αρχί-

σει η σύνταξη μελέτης κόστους - οφέλους και για τις Περιφέρειες Ηπείρου και Πελοποννήσου. Ο προϋπολογισμός των έργων ανέρχεται σε 172 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ) για τις τρεις πρώτες Περιφέρειες και σε 135 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ) για τις υπόλοιπες τέσσερις Περιφέρειες. Το χρηματοδοτικό μείγμα των έργων αποτελείται κατά σχεδόν 50% από πόρους του ΕΣΠΑ και κατά 50% από ίδια συμμετοχή, η οποία περιλαμβάνει χαμηλότοκο δανεισμό από την ΕΤΕπ με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου. Κατά την πενταετία 2019 -2023, στις τρεις πρώτες Περιφέρειες θα κατασκευαστούν 1.150 χιλιόμετρα δικτύου και θα γίνουν συνολικά 30.823 συνδέσεις. Αντίστοιχα, στις υπόλοιπες τέσσερις Περιφέρειες θα κατασκευαστούν 850 χιλιόμετρα δικτύου και θα γίνουν 15.000 συνδέσεις. Ως έργα-γέφυρα μέχρι την έναρξη εκτέλεσης των μεγάλων έργων θα λειτουργήσουν δύο πιλοτικά έργα της ΔΕΔΑ που θα υλοποιηθούν μέχρι το καλοκαίρι του 2019 σε συνολικά εννέα πόλεις με υφιστάμενο ενεργό δίκτυο και θα αφορούν συνολικά 1.500 συνδέσεις. Το πρώτο πιλοτικό έργο περιλαμβάνει τις πόλεις Κομοτηνή, Ξάνθη, Χαλκίδα, Λαμία, Κατερίνη και Σέρρες, ενώ το δεύτερο -πέραν των ανωτέρω- περιλαμβάνει και τις πόλεις Θήβα, Κιλκίς και Δράμα.

Η ΕΔΑ ΑΤΤΙΚΗΣ

ον χαμένο χρόνο μετά την αποχώρηση της Shell προσπαθεί να κερδίσει η ΕΔΑ Αττικής. Ο επικεφαλής της εταιρείας Δημήτρης Παπακώστας έχει αναγγείλει νέο αναμορφωμένο πρόγραμμα ανάπτυξης, με πενταετή διάρκεια, του δικτύου διανομής φυσικού αερίου στην Αττική, το οποίο και θα καταθέσει σύντομα στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Το επενδυτικό πλάνο θα φέρει πλέον τη σφραγίδα της ΔΕΠΑ και ουσιαστικά θα αντικαταστήσει εκείνο που εκπονήθηκε από την ΕΔΑ υπό το μάνατζμεντ της Shell. Αυτό προέβλεπε επενδύσεις μόλις 24,2 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2018-2022 και το αναθεωρημένο επενδυτικό σχέδιο θα έχει υπερδιπλάσιο προϋπολογισμό, με σκοπό τον πολλαπλασιασμό των χιλιομέτρων του νέου δικτύου και τη διείσδυση του φυσικού αερίου σε περισσότερες περιοχές της Αττικής. Όπως αναφέρουν πηγές, μετά την αποχώρηση της Shell και την απόκτηση από τη ΔΕΠΑ του πλήρους ελέγχου της ΕΔΑ, η στρατηγική ανάπτυξης έχει αλλάξει ριζικά και κινείται στο πλαίσιο της όσο το δυνατόν μαζικότερης διείσδυσης του φυσικού αερίου. Έτσι, ουσιαστικά η εταιρεία έχει ακυρώσει πλήρως το πρόγραμμα ανάπτυξης της Shell και επεξεργάζεται ένα νέο, πλήρως αναμορφωμένο.

Φυσικά από το νέο πρόγραμμα δεν θα λείπουν και οι δράσεις επιδότησης των νέων συνδέσεων και εγκαταστάσεων, οι οποίες και βρίσκουν μεγάλη απήχηση από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που διψάνε… για το νέο καύσιμο. Το καινούργιο πλάνο της εταιρείας σύντομα θα κατατεθεί στη ΡΑΕ προς αναθεώρηση του εγκεκριμένου 5ετούς αναπτυξιακού προγράμματος. Όσον αφορά τη χρηματοδότηση, θα προέλθει από τον μέτοχο και από τραπεζικό δανεισμό, κατά τα πρότυπα της ΕΔΑ ΘΕΣΣ, η οποία χρηματοδοτείται ήδη με ευνοϊκά επιτόκια. Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα ανάπτυξης της ΕΔΑ που έχει ήδη εγκρίνει η ΡΑΕ προβλέπει για την πενταετία επεκτάσεις συνολικά 84 χιλιομέτρων δικτύου χαμηλής πίεσης και 8,3 χιλιομέτρων δικτύου μέσης πίεσης. Σε αυτά θα βρουν πρόσβαση κάνοντας συνδέσεις 21.796 νέοι καταναλωτές και θα επιφέρουν 19,5 εκατ. MWh φυσικού αερίου.

MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 21

αγορά

Τέλος Απριλίου οι προτάσεις του Χ.Α. για το Χρηματιστήριο Ενέργειας Γιατί στην Ευρώπη οι τιμές πέφτουν και στην Ελλάδα ανεβαίνουν

22 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 23

αγορά Tης Μανταλένας Πίου

έχρι τέλος Απριλίου θα έχουν παραδοθεί από τη διοίκηση του Χρηματιστηρίου Αθηνών οι προτάσεις του για το πώς θα λειτουργεί το Χρηματιστήριο Ενέργειας, ενώ οι τελικές αποφάσεις δεν αναμένεται να ληφθούν πριν από τις εκλογές, αν τελικώς αυτές γίνουν μέσα στον Μάιο. Με έμπνευση από τη Γαλλία, οι δημοπρασίες ηλεκτρικής ενέργειας, τα γνωστά ΝΟΜΕ, εισήχθησαν στην ελληνική αγορά ηλεκτρισμού το 2016 με σκοπό να μειώσουν το μερίδιο της ΔΕΗ στη λιανική. Μέχρι σήμερα το αποτέλεσμα μπορεί να είναι πενιχρό όσον αφορά στο άνοιγμα της αγοράς, το μέτρο ωστόσο συνεχίζεται κανονικά, με αυξημένες ποσότητες αλλά και αρκετά «τσουχτερές» τιμές, όπως απέδειξε η τελευταία δημοπρασία της 8ης Φεβρουαρίου 2019. Η συνολική ποσότητα των ΝΟΜΕ που έχει προγραμματιστεί για το 2019 ανέρχεται σε 1.972 MWh ηλεκτρικής ενέργειας, κατανεμημένη σε τέσσερις δημοπρασίες μέσα στη χρονιά. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ποσότητα που έχει διατεθεί από την έναρξη εφαρμογής του μέτρου, καθώς, όπως έχει συμφωνηθεί με τους θεσμούς, όσο το μερίδιο της ΔΕΗ δεν μειώνεται σύμφωνα με τους στόχους που έχουν τεθεί, τόσο θα αυξάνονται τα ΝΟΜΕ. Στέλεχος της ΔΕΗ αποκάλυψε ότι το 2019 θα είναι η πρώτη φορά που η εταιρεία δεν θα μπορέσει να καλύψει από τα δικά της νερά και τους λιγνίτες το σύνολο της ποσότητας ηλεκτρισμού που θα διαθέσει μέσω ΝΟΜΕ, καθώς αυτή αντιστοιχεί στο 115% της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής της. Έτσι, η διαφορά

θα πρέπει να καλυφθεί είτε με αγορές από τρίτους είτε από το υπόλοιπο και ακριβότερο χαρτοφυλάκιο της δικής της παραγωγής (φυσικό αέριο και ΑΠΕ). Θα βρεθεί η ΔΕΗ δηλαδή στη θέση να πουλά στους ανταγωνιστές της ηλεκτρική ενέργεια σε τιμή χαμηλότερη απ’ ό,τι την αγοράζει ή την παράγει. Την ευκαιρία που είχε η εταιρεία να μειώσει την ποσότητα που θα βγει φέτος σε δημοπρασία την έχασε όταν κήρυξε άγονο τον διαγωνισμό για την πώληση των τριών λιγνιτικών μονάδων στη Φλώρινα και τη Μεγαλόπολη. Όπως έχει συμφωνηθεί με τους θεσμούς, όταν και εφόσον ολοκληρωθεί η λιγνιτική αποεπένδυση, και μόνον τότε, θα υπάρξει μείωση στη δημοπρα-

24 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

τούμενη ποσότητα από το 22% που προβλέπεται για το 2019, στο 13% επί της ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας που διακινήθηκε τον προηΗ συνολική ποσόγούμενο χρόνο.

τητα των ΝΟΜΕ που έχει προγραμματιστεί για το 2019 ανέρχεται σε 1.972 MWh ηλεκτρικής ενέργειας, κατανεμημένη σε 4 δημοπρασίες.

Ας σημειωθεί ότι τα ποσοστά αυτά είναι προ της «προσαύξησης λόγω απόκλισης», δηλαδή των πρόσθετων 528 ΜWh που αποφάσισε η ΡΑΕ να διατεθούν πέραν των 1.444 ΜWh τα οποία είχαν προγραμματιστεί αρχικώς για φέτος, δίκην τιμωρίας στην Επιχείρηση επειδή δεν έχουν επιτευχθεί οι στόχοι για τη σταδιακή μείωση του μεριδίου στη λιανική αγορά. Η «προσαύξηση

της τιμής των ρύπων, η οποία ενσωματώνεται στη διοικητικά οριζόμενη τιμή εκκίνησης των δημοπρασιών, με κάποιους μήνες καθυστέρησης. Μία ερμηνεία για τις υψηλές τιμές που διαμορφώθηκαν στις τελευταίες δημοπρασίες είναι η άνοδος στη χονδρική, όπως αποτυπώνεται στην Οριακή Τιμή Συστήματος (ΟΤΣ) σε συνδυασμό με τις προβλέψεις ότι το 2019 θα είναι χρονιά ανόδου για τις τιμές τόσο στη χονδρική όσο και στη λιανική. Το spread μεταξύ των τιμών ΝΟΜΕ και της τιμής στο pool (χονδρική) φαίνεται ότι παραμένει δελεαστικό τόσο για τους προμηθευτές όσο και για τους traders.Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, η ΟΤΣ από τα 53,5 ευρώ/MWh κατά μέσον όρο το μεγαλύτερο διάστημα της περυσινής χρονιάς, τον Δεκέμβριο του 2018 ανέβηκε στα 71,25 ευρώ/MWh και συνέχισε να ανεβαίνει τις τρεις πρώτες εβδομάδες του Ιανουαρίου.

λόγω απόκλισης» από τους στόχους είναι μέτρο που έχει συμφωνηθεί με τους θεσμούς. Η λήξη του 2018 βρήκε τη ΔΕΗ με μερίδιο 80,29% τη στιγμή που ο στόχος που είχε τεθεί για το τέλος της προηγούμενης χρονιάς ήταν 62,24%, ενώ ο στόχος για το τέλος του 2019 είναι το μερίδιό της να περιοριστεί στο 49,24% - εκ των πραγμάτων ανέφικτος. Πολλοί απέδωσαν την αποτυχία των ΝΟΜΕ στις εξαγωγές ηλεκτρισμού. Έπειτα από αρκετές προσπάθειες, καθώς κάθε απόπειρα περικοπής των εξαγωγών από δημοπρασίες μπλόκαρε στους θεσμούς, τελικώς από φέτος έγινε δεκτή από τις Βρυξέλλες η θέσπιση κάποιων περιοριστικών όρων στις εξαγωγές ηλεκτρικής

ενέργειας προερχόμενης από ΝΟΜΕ. Αν το μέτρο αποδώσει ή όχι θα κριθεί στο μέλλον. Σε πρώτη φάση, πάντως, οι εκτιμήσεις ορισμένων κύκλων της αγοράς ότι ο περιορισμός στις εξαγωγές θα μειώσει τη ζήτηση και άρα οι τιμές στις δημοπρασίες θα υποχωρήσουν, διαψεύστηκαν. Οι τιμές στη δημοπρασία της 8ης Φεβρουαρίου σκαρφάλωσαν στα 54,04 ευρώ/MWh, πολύ κοντά στο απόλυτο ρεκόρ των 54,74 ευρώ/ MWh της αμέσως προηγούμενης δημοπρασίας του Οκτωβρίου 2018. Η τιμή εκκίνησης, η οποία προσδιορίζεται από τη ΡΑΕ, ήταν 36,34 ευρώ/MWh. Εκτιμάται δε ότι στις επόμενες δημοπρασίες θα αυξηθεί λόγω της ανόδου

Το κόστος των ρύπων, οι τιμές των οποίων πενταπλασιάστηκαν μέσα στο 2018, σε συνδυασμό με την υψηλή εποχική ζήτηση λόγω καιρικών συνθηκών, ήταν οι κύριοι μοχλοί της ανόδου. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι στα περισσότερα ευρωπαϊκά Xρηματιστήρια Eνέργειας από τις αρχές Φεβρουαρίου και μετά παρατηρείται μία υποχώρηση τιμών, λόγω της μείωσης της τιμής των δικαιωμάτων εκπομπής CO2 καθώς και της τιμής των καυσίμων, του φυσικού αερίου και του άνθρακα. Αν αυτό μετατραπεί σε τάση ικανή να επηρεάσει και την εγχώρια αγορά θα φανεί από την πορεία της ΟΤΣ, η οποία πάντως εμφάνισε σημεία κάμψης από τα τέλη Ιανουαρίου και μετά. Όσο για την αποτελεσματικότητα των ΝΟΜΕ, αυτή θα μετρηθεί στα μερίδια αγοράς της ΔΕΗ τους επόμενους μήνες.

MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 25

LNG θέμα

Κοπελούζος και Μυτιληναίος πρωταγωνιστούν στις business με το LNG Και με την άδεια της κυβέρνησης η προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ • Παρακάμπτονται οι αγωγοί, γκρίνια από τους Ρώσους Του Τάσου Φραγκούλη

26 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

ε σταθερή και σταδιακά αυξανόμενη εισαγωγή αμερικανικών φορτίων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) προσανατολίζεται η Ελλάδα, με τη ΔΕΠΑ να βρίσκεται σε επαφές για την εισαγωγή και δεύτερου φορτίου από τις ΗΠΑ ως το τέλος Φεβρουαρίου ή τις αρχές Μαρτίου. Το πρώτο φορτίο, ποσότητας 168.000 m3 (1.772.400 Mw), εισήχθη από τη ΔΕΠΑ στα τέλη του περασμένου έτους και, όπως έχει προαναγγείλει ο υπουργός Περιβάλλοντος-Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης, θα ακολουθήσουν και άλλα φορτία, καθώς βρίσκονται σε εξέλιξη σχετικές διαπραγματεύσεις με αμερικανικές εταιρείες. Mετά την επανάσταση του σχιστολιθικού αερίου (shale gas), οι ΗΠΑ αποτελούν τον ανερχόμενο παίκτη στην παγκόσμια αγορά LNG, με προοπτική μάλιστα στις αρχές του 2020 να αναδειχθούν στον τρίτο μεγαλύτερο παραγωγό υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο, μετά την Αυστραλία και το Κατάρ, ενώ δεν αποκλείεται λίγα χρόνια αργότερα να καταλάβουν και την πρώτη θέση, εάν βέβαια υλοποιηθούν τα δεκάδες πρότζεκτ κατασκευής εξαγωγικών τέρμιναλ αερίου που σχεδιάζονται. Το 2018 ήταν μία χρονιά καθοριστική για τις εξαγωγές αμερικανικού LNG στην Ευρώπη, μετά τη συμφωνία του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ για την αύξηση των αμερικανικών εισαγωγών LNG στην Ε.Ε. με παράλληλη δέσμευση των δύο μερών να εργαστούν για να υπάρχουν μηδενικά τέλη και δασμοί, μηδενικές επιβαρύνσεις άλλου τύπου, που δεν σχετίζονται με τις ταρίφες, και μηδενικές επιχορηγήσεις. Το 2017 το αμερικανικό αέριο κάλυψε το 4% του LNG που προμηθεύτηκε η Ευρώπη ή το 0,5% της συνολικής ζήτησης αερίου της Ε.Ε. Οι αριθμοί αυτοί αναμένεται να παρουσιάσουν σημαντική αύξηση τόσο για το 2018 όσο και το 2019, αλλά και τα επόμενα χρόνια που ακολουθούν. MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 27

LNG θέμα Συνολικά, οι ποσότητες LNG που προμηθεύτηκε η Ευρώπη το 2017 αντιστοιχούσαν στο 14% των συνολικών αμερικανικών εξαγωγών αερίου κατά τη χρονιά αυτή. Ακόμα όμως και όταν αυξηθούν οι αμερικανικές εξαγωγές αερίου προς την Ε.Ε., οι αναλυτές εκτιμούν ότι η επίδρασή τους στο εμπορικό ισοζύγιο ΗΠΑ-Ε.Ε. θα παραμείνει περιορισμένη, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της τροφοδοσίας της Ε.Ε. με αέριο γίνεται μέσω αγωγών και το LNG συνολικά το 2017 αντιστοιχούσε στο 12% των ευρωπαϊκών εισαγωγών, που κυρίως καλύπτονται από το Κατάρ, την Αλγερία, τη Νιγηρία και το Περού. Αντίθετα οι μεγαλύτερες ποσότητες αμερικανικού υγροποιημένου αερίου διοχετεύονται στο Μεξικό, την Κορέα και την Κίνα, η καθεμία από τις οποίες απορροφά μεγαλύτερη ποσότητα απ’ ό,τι όλη η Ε.Ε. μαζί. Ωστόσο η Ουάσιγκτον είναι απόλυτα αποφασισμένη να αυξήσει το μερίδιο του αμερικανικού αερίου στην Ε.Ε., δεδομένου ότι αυξάνει σημαντικά και η εγχώρια παραγωγή. Σύμφωνα με τα στοιχεία του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας, το δεκάμηνο από 1/1/2018 έως 31/10/2018, επτά ευρωπαϊκές χώρες εισήγαγαν αμερικανικό LNG και συγκεκριμένα η Γαλλία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Ολλανδία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Βρετανία. Από τις χώρες της ευρύτερης περιοχής, εισαγωγές πραγματοποίησαν επίσης η Τουρκία και το Ισραήλ, ενώ η Γερμανία, που βρίσκεται σε διαμάχη με τις ΗΠΑ για τον αγωγό Nord Stream II, έχει ανακοινώσει ότι θα κατασκευάσει εγκαταστάσεις υποδοχής και επαναεριοποίησης υγροποιημένου αερίου στη Βόρεια Θάλασσα, για την εισαγωγή αμερικανικού LNG. Η μέση τιμή εξαγωγής του αμερικανικού LNG σε όλες τις αγορές όπου κατευθύνεται διαμορφώθηκε τον Οκτώβριο, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ, στα 4,92 δολ./χίλια κυβικά πόδια, έναντι 4,78 δολ./χίλια κυβικά πόδια τον Σεπτέμβριο. Ανάλογα με το φορ28 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

τίο, την ποσότητα και τη χώρα προορισμού, πάντως, παρατηρούνται μεγάλες διαφορές, με τις Μπαχάμες π.χ. να αγοράζουν αμερικανικό φορτίο τον Οκτώβριο στα 10,39 δολ./χίλια κυβικά πόδια και την Κίνα στα 3,61 δολ./χίλια κυβικά πόδια. Η Γαλλία, η Ιταλία και η Ολλανδία αγόρασαν στα 6,72 δολ., ενώ η Ισπανία στα 3,48 δολ., η Τουρκία στα 3,61 δολ. και η Βρετανία στα 5,13 δολ./χίλια κυβικά πόδια. Οι τιμές που αγόρασε η Ελλάδα δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστές. Στην Αθήνα, οι συνομιλίες με τους Αμερικανούς για την εισαγωγή υγροποιημένου αερίου, μετά τις πρώτες βολιδοσκοπήσεις, ξεκίνησαν με την προτροπή της κυβέρνησης περίπου στα μέσα του 2018, με κύριο φορέα, από ελληνικής πλευράς, τη ΔΕΠΑ. Το φορτίο που έφθασε στις 30 Δεκεμβρίου εκφορτώθηκε στην καινούργια

τρίτη δεξαμενή της Ρεβυθούσας. Η εταιρεία Cheniere, από την οποία αγόρασε το φορτίο η ΔΕΠΑ, ήταν η πρώτη αμερικανική εταιρεία που δραστηριοποιήθηκε στις εξαγωγές LNG και η πρώτη που έστειλε φορτία στην Ευρώπη, ενώ στο παρελθόν είχε ενδιαφερθεί για το πρότζεκτ του πλωτού σταθμού υγροποιημένου αερίου στην Αλεξανδρούπολη (FSRU). Στη συνέχεια, συνομιλίες για το εν λόγω πρότζεκτ έγιναν με τον επίσης αμερικανικό εξαγωγέα LNG, την Tellurian. Οι επαφές για συμμετοχή αμερικανικού ομίλου στο FSRU της Αλεξανδρούπολης συνεχίζονται. Ας σημειωθεί ότι στην εισαγωγή φορτίων LNG δραστηριοποιείται και ο όμιλος Μυτιληναίου, ο οποίος αγόρασε ένα φορτίο LNG, την εισαγωγή του οποίου έκανε αμερικανική εταιρεία χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι το

φορτίο αφορούσε αμερικανικό LNG, ενώ στις αρχές Φεβρουαρίου παρέλαβε και δεύτερο φορτίο, του οποίου και πάλι η εισαγωγή αναμένεται να γίνει από αμερικανική εταιρεία. Σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου παρέλαβε και η Elpedison από την Total. Πρόκειται για ένα φορτίο υγροποιημένου φυσικού αερίου 75 χιλιάδων κυβικών μέτρων, που είναι ρωσικής προέλευσης και αγοράστηκε από την Total. Η Elpedison γίνεται ο τέταρτος ιδιώτης παίκτης της ελληνικής αγοράς που εισάγει για τις ανάγκες του χαρτοφυλακίου της και των πελατών της υγροποιημένο φυσικό αέριο. Υπενθυμίζεται ότι η κοινή εταιρεία του ομίλου των Ελληνικών Πετρελαίων και της ιταλικής Edison ήδη δραστηριοποιείται ενεργά στο διεθνές ενερ-

γειακό εμπόριο κάνοντας εισαγωγές φυσικού αερίου μέσω του αγωγού του Σιδηροκάστρου από τη Βουλγαρία (περίπου 500 MWh). Εξάλλου, την περίοδο αυτή πραγματοποιούνται συνεχείς παραλαβές φορτίων LNG από τη ΔΕΠΑ, καθώς είναι η εποχή των μεγάλων καταναλώσεων αερίου για ηλεκτροπαραγωγή και θέρμανση. Οι έκτακτες εισαγωγές LNG στις οποίες έχει προχωρήσει η ΔΕΠΑ προέρχονται από τη γαλλική Total και την ιταλική ENI, ενώ παραδόθηκαν και δύο από τα προγραμματισμένα φορτία της αλγερινής Sonatrach, το πρώτο στις 15 Ιανουαρίου και το δεύτερο στις 21 Ιανουαρίου, δυναμικότητας 75.000 κ.μ. το καθένα. Στις 24 Ιανουαρίου έγινε η έλευση φορτίου 65.000 κ.μ. από τη γαλλική Total και ακολούθησαν τον Φεβρουάριο δύο ακόμη φορτία από την ιταλική ΕΝΙ, δυναμικότη-

τας 70.000 κ.μ. το καθένα. Την ίδια ώρα, με εντατικούς ρυθμούς προχωρεί η επένδυση για τη δημιουργία του σταθμού LNG στην Αλεξανδρούπολη, η οποία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα του 2020. Η Gastrade (συμφερόντων Κοπελούζου) έκανε γνωστό στις αρχές του 2019 ότι τουλάχιστον 20 αγοραστές φυσικού αερίου εξέφρασαν την πρόθεση απόκτησης από την ίδια 12,2 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου ανά έτος. Η ποσότητα αυτή είναι υπερδιπλάσια της δυναμικότητας του σταθμού, ο οποίος εκτιμάται ότι θα επαναεριοποιεί περίπου 5,5 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου ανά έτος. Σύμφωνα με πληροφορίες, ενδιαφερόμενοι αγοραστές είναι τόσο επιχειρήσεις εμπορίας (traders) φυσικού αερίου όσο και μεγάλοι ενεργειακοί καταναλωτές της ΝΑ Ευρώπης. MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 29

ασφάλιση θέμα

30 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΉ ΣΎΝΤΑΞΗ:

Τι αλλάζει από το 2020 Θρυαλλίδα αλλαγών στη φιλοσοφία των μελλοντικών συντάξεων συνιστά η ανάπτυξη, ΚΑΙ στην ελληνική αγορά, του δεύτερου και του τρίτου πυλώνα ασφάλισης, παράλληλα με τον πρώτο που είναι ο κρατικός (τα ασφαλιστικά Ταμεία).

Της Αγγελικής Μαρίνου

ο δημογραφικό πρόβλημα σε ολόκληρη την Ευρώπη και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής πιέζουν για άμεσες και ριζικές μεταρρυθμίσεις, που θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος και για τις επόμενες γενιές. Στο πλαίσιο αυτό, οι Βρυξέλλες άναψαν (τον περασμένο μήνα) το «πράσινο φως» για μια νέα κατηγορία συμπληρωματικής ατομικής σύνταξης, που φιλοδοξεί να αλλάξει τα δεδομένα της ασφάλισης σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το νεοσύστατο Πανευρωπαϊκό Συνταξιοδοτικό Προϊόν (ΠΕΣΠ) ή Pan European Personal Pension, θα συμπληρώνει τα κρατικά επαγγελματικά και εθνικά ατομικά συνταξιοδοτικά καθεστώτα και θα επιτρέπει στους πολίτες να αποταμιεύουν χρήματα οπουδήποτε στην Ευρώπη, ώστε να έχουν πρόσβαση σε συμπληρωματική σύνταξη. Με την επιδίωξη να καταστούν τρίτος πυλώνας ασφάλισης, τα ΠΕΣΠ θα έχουν τα ίδια τυποποιημένα χαρακτηριστικά σε οποιοδήποτε

σημείο πωλούνται, θα προσφέρονται από ένα ευρύ φάσμα παρόχων κυρίως από ασφαλιστικές εταιρείες, αλλά και τράπεζες, επενδυτικές εταιρείες και διαχειριστές στοιχείων ενεργητικού. Το κείμενο της συμφωνίας μεταξύ της Προεδρίας και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το Πανευρωπαϊκό Συνταξιοδοτικό Προϊόν θα λάβει μέχρι το τέλος του έτους την τελική διατύπωσή του από τους τεχνοκράτες των Βρυξελλών. Στη συνέχεια το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα το εγκρίνουν, για να αποτελέσει νόμο σε κάθε κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με το κείμενο της συμφωνίας, τα ΠΕΣΠ θα έχουν για τους αποταμιευτές τα ακόλουθα πλεονεκτήματα: - Θα μπορούν να επιλέγουν μεταξύ μιας ασφαλούς βασικής επενδυτικής επιλογής και επιλογών με διαφορετικά χαρακτηριστικά κινδύνου-απόδοσης. - Ο κανονισμός θα διασφαλίζει ότι οι αποταμιευτές είναι ενημερωμένοι για τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε ΠΕΣΠ. MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 31

ασφάλιση θέμα

- Θα έχουν το δικαίωμα να αλλάζουν παρόχους τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και διασυνοριακά, έπειτα από τουλάχιστον πέντε έτη από τη σύναψη της σύμβασης, ή από την πιο πρόσφατη αλλαγή. Θα υπάρχει ανώτατο όριο στη χρέωση για την αλλαγή. - Θα μπορούν να συνεχίσουν να καταβάλλουν εισφορές στο οικείο ΠΕΣΠ όταν μετεγκαθίστανται σε άλλο κράτος-μέλος. Οι λόγοι για τους οποίους η Κομισιόν προτείνει τα ΠΕΣΠ έχουν να κάνουν κυρίως με την άνευ προηγουμένου δημογραφική πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και η οποία θα αυξήσει τις πιέσεις στα δημοσιονομικά των χωρών- μελών της. Την προσεχή 50ετία το ποσοστό του πληθυσμού σε ηλικία συνταξιοδότησης έναντι του αντίστοιχου σε ηλικία εργασίας προβλέπεται να διπλασιαστεί, γεγονός 32 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

«Βούληση της ΓΣΕΕ είναι να δημιουργηθεί ένα ισχυρό επαγγελματικό Ταμείο που να προσφέρει πρόσθετες παροχές ασφάλισης, στο οποίο θα υπαχθούν όλοι οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα και θα “κρεμαστούν” άλλα, μικρότερα, επαγγελματικά Tαμεία. Καθοριστική θα είναι η συμβολή του κράτους στο Ταμείο αυτό, καθώς ζητάμε να δοθούν κίνητρα προκειμένου εργοδότες και εργαζόμενοι να μην επιβαρυνθούν υπέρμετρα από τις έξτρα εισφορές που απαιτούνται για να τροφοδοτήσουν τον μεγάλο “κουμπαρά” του νέου Ταμείου». ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΌΠΟΥΛΟΣ (μέλος της ΓΣΕΕ, πρόεδρος της ΟΙΥΕ)

που καθιστά αναγκαία τη μεταρρύθμιση των εθνικών συνταξιοδοτικών συστημάτων. Μία πιο ανεπτυγμένη αγορά ατομικών συντάξεων στην Ε.Ε. θα διοχετεύσει περισσότερες αποταμιεύσεις σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις και θα αυξήσει τη ρευστότητα και την αποδοτικότητα των αγορών κεφαλαίου. Αυτό με τη σειρά του θα προωθήσει την ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και θα συμβάλει σημαντικά στον στόχο των Βρυξελλών για τη δημιουργία μιας Ένωσης Αγορών Κεφαλαίου. Τα ΠΕΣΠ θα προσφέρουν στους καταναλωτές μια νέα, απλή, διαφανή και αποτελεσματική -ως προς το κόστος- επιλογή αποταμίευσης έως την ηλικία συνταξιοδότησης, παράλληλα με την κρατική συνταξιοδότηση. Σύμφωνα με πηγές της εγχώριας ασφαλιστικής αγοράς, στην Ελλάδα θα αρχίσουν να πωλούνται προς το τέλος του 2020 και εφόσον η χώρα μας συμμορφωθεί με την οδηγία της Κομισιόν.

αράλληλα με τα ΠΕΣΠ, είναι πολύ πιθανό από το 2020 να δούμε στην ελληνική αγορά την ανάπτυξη και του δεύτερου πυλώνα ασφάλισης, ενός υπερ-επαγγελματικού Ταμείου, τη σύσταση του οποίου έχουν αναλάβει οι συνδικαλιστικοί εκπρόσωποι εργοδοτών και εργαζομένων. Η ΓΣΕΕ, σε συνεργασία με τους εργοδοτικούς φορείς, αναμένεται να «τρέξει» το νέο επαγγελματικό Ταμείο που θα «φιλοξενήσει» όλους τους Έλληνες μισθωτούς και θα μπορεί να συνδεθεί με μικρότερα επαγγελματικά Ταμεία τα οποία επιθυμούν να ενισχύσουν τη διαπραγματευτική τους θέση, συμπράττοντας με τον υπό σύσταση φορέα. Η δημιουργία του νέου Ταμείου για τη χορήγηση συμπληρωματικών παροχών (επικουρικές και εφάπαξ) στους Έλληνες μισθωτούς συμφωνήθηκε στην Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση του 2018. Καθοριστικό ρόλο για τον νέο φορέα θα διαδραματίσουν τα δεδομένα που θα προκύψουν από την αναλογιστική μελέτη η οποία θα ολοκληρωθεί μέσα στο 2019. Τα συμπεράσματά της θα αποτελέσουν τη βάση για τη διαμόρφωση των εισφορών, τους όρους χορήγησης των

Στα «σκαριά» το νέο επαγγελματικό Ταμείο παροχών και τις πιθανές φοροελαφρύνσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην αρχή η επιβάρυνση θα είναι μικρή (0,50% για τον εργαζόμενο, 1% για τον εργοδότη), καθώς ακόμα δεν υπάρχει χώρος για πρόσθετη επιβάρυνση του μη μισθολογικού κόστους. Άλλωστε η φόρμουλα χρηματοδότησης των εισφορών από τους εργοδότες και τους εργαζομένους αποτελεί και το ουσιώδες «αγκάθι» στην υλοποίηση του σχεδίου, καθώς και οι δύο πλευρές επισημαίνουν πως για τη βιωσιμότητα ενός τέτοιου σχεδίου απαιτείται κυβερνητική παρέμβαση. Στόχος είναι το νέο Ταμείο να λειτουργήσει έως το 2022 με κεφαλαιοποιητικό σύστημα καθορισμένων εισφο-

ρών, ατομικές μερίδες και ασφάλιση που θα είναι υποχρεωτική για τους μισθωτούς. Πιο συγκεκριμένα, μέσω των ατομικών μερίδων ο κάθε εργαζόμενος θα μπορεί να παρακολουθεί την πορεία του συνταξιοδοτικού του λογαριασμού. Οι τακτικές εισφορές θα υπολογίζονται ως ποσοστό επί των μεικτών τακτικών αποδοχών. Εισφορές θα καταβάλλονται και στα Δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα και στο επίδομα άδειας, ενώ οι συντάξεις θα καταβάλλονται σε 12μηνη βάση (αν δεν επιλεγεί η λύση της εφάπαξ παροχής). Οι συντάξεις και οι παροχές θα προκύπτουν με βάση τις εισφορές που

θα έχουν καταβληθεί και τις αποδόσεις που θα επιτυγχάνονται από τις επενδύσεις των αποθεματικών. Η ασφάλιση θα αρχίζει από την πρώτη ημέρα έναρξης της εργασιακής σχέσης. Στην περίπτωση, δε, αποχώρησης για οποιονδήποτε λόγο από την εργασία, οι ασφαλισμένοι θα έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν προαιρετικά την ασφάλισή τους (σαν μια μορφή αυτασφάλισης). Θα προβλέπεται εξαίρεση υπαγωγής για εργαζομένους που ήδη υπάγονται σε ένα από τα 18 εν λειτουργία επαγγελματικά Ταμεία, ενώ σε ισχύ θα είναι και τα φορολογικά κίνητρα που ήδη προβλέπονται (αφορολόγητες εισφορές και παροχές). Το δικαίωμα για λήψη παροχής θα θεμελιώνεται με ενιαίες προϋποθέσεις, που όμως δεν θα συσχετίζονται με τις προϋποθέσεις του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Μεταξύ των προϋποθέσεων θα πρέπει να είναι η συμπλήρωση συγκεκριμένου ορίου ηλικίας (π.χ. το 55ο έτος) με ενημέρωση του Ταμείου δύο έτη νωρίτερα. Το δικαίωμα θα κληρονομείται.

MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 33

τράπεζες

Πώς το 1εκατ. ευρώ για την προστασία της πρώτης κατοικίας έγινε 130.000

34 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

Του Γιώργου Τριανταφύλλου

Αποκαλυπτικό παρασκήνιο • Ο ρόλος Δραγασάκη που έσωσε την κατάσταση την τελευταία στιγμή • Η πλάστιγγα (από την κυβέρνηση) έγειρε υπέρ των πιστωτικών ιδρυμάτων

ις διαπραγματεύσεις με τις τράπεζες τις είχε αναλάβει ο κ. Αλ. Φλαμπουράρης. Και το παζάρι των τραπεζιτών μαζί του δεν ήταν και πολύ εύκολο. Γιατί; Γνώστες των συνομιλιών μεταξύ κυβέρνησης και τραπεζιτών αναφέρουν στο «Business Energy» ότι ο κ. Φλαμπουράρης ζήτησε ως όριο για την προστασία της πρώτης κατοικίας όριο δανείου το… 1 εκατ. ευρώ. Ήταν τότε που ο κ. Καραμούζης είπε να ξαναρχίσει το… κάπνισμα! Σε κάθε περίπτωση, ρευστό σκηνικό διαμορφώνεται στις ελληνικές τράπεζες μετά την επιθετική αύξηση short θέσεων από funds που διαβλέπουν προβληματικές ρυθμίσεις για την επίλυση των «κόκκινων» δανείων, αδύναμες προοπτικές κερδοφορίας και ποιότητας ενεργητικού αλλά και έντονες κεφαλαιακές πιέσεις από αδυναμία επίτευξης των εισπρακτικών στόχων από πλειστηριασμούς. Το σκηνικό γίνεται ακόμα πιο δραματικό αν ληφθούν υπόψη οι πρόσφατες ανησυχίες επενδυτικών οίκων για κινδύνους ρευστότητας και χρηματοδότησης, στην περίπτωση που η ανάκαμψη στην αγορά καταθέσεων αποδειχθεί βραχύβια και οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν πρόσβαση στις αγορές repos. Τα funds εκτιμούν σε πάνω από 5 δισ. τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών και προεξοφλούν ότι αργά ή γρήγορα οι 4 συστημικές τράπεζες (Eθνική, Πειραιώς, Alpha και Eurobank) θα υποχρεωθούν να προχωρήσουν σε αυξήσεις κεφαλαίου, σε πολύ χαμηλές τιμές, όπως άλλωστε επιδιώκουν και τα ίδια. Την εκτίμησή τους αυτή τη στηρίζουν στον πολύ αργό ρυθμό μείωσης των «κόκκινων» δανείων, στην εφαρμογή εμπροσθοβαρών προγραμμάτων που θα υποχρεωθούν να εφαρμόσουν οι τράπεζες αλλά και στη δυσκολία να αντλήσουν κεφάλαια από τις αγορές. Χαρακτηριστικό των εκτιμήσεων αλλά και των πιέσεων προς αυτή την κατεύθυνση είναι οι συντονισμένες MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 35

τράπεζες κινήσεις σορταρίσματος των τραπεζικών μετοχών από συγκεκριμένα funds την πρώτη Δευτέρα του Φεβρουαρίου, που συνεχίστηκε και τις επόμενες εβδομάδες. Μεταξύ αυτών, το OceanWood ενίσχυσε περαιτέρω τις θέσεις short στην Eθνική και στην Eurobank (0,60% από 0,51% και 1,20% από 1,02% αντίστοιχα), ενώ το Lansdowne διατηρεί ανοιχτές θέσεις πώλησης στην Alpha Bank (0,83%), στην Eurobank (0,81%) και στην Πειραιώς (2,74%). Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι στις OTC παρατηρείται σημαντική αύξηση, στοιχείο που παραπέμπει στην αύξηση του δανεισμού τίτλων για το προφανές, δηλαδή για σορτάρισμα… Το σορτάρισμα των τραπεζικών μετοχών εξυπηρετεί, σύμφωνα με κυβερνητικές και τραπεζικές πηγές, όσα funds προσβλέπουν σε πίεση των διοικήσεων προκειμένου να εξαγοράσουν φθηνά χαρτοφυλάκια μη εξυπηρετούμενων δανείων, διευκολύνοντας παράλληλα εκείνους τους επενδυτικούς οίκους που θέλουν να μπουν στο μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών σε ευτελείς τιμές.

Τα πολιτικά επικοινωνιακά τρικ και οι

τρόπος αντιμετώπισης της κατάστασης αυτής αποτελεί μείζον θέμα τριβής μεταξύ κυβέρνησης, τραπεζών και θεσμών, καθώς απειλούν ευθέως την περαιτέρω ευστάθεια των 4 συστημικών τραπεζών. Αυτό, παρά την «τραπεζική» συμφωνία για την προστασία της πρώτης κατοικίας (υπόλοιπο δανείου 130.000 ευρώ, 250.000 ευρώ αντικειμενική αξία). H δήλωση Δραγασάκη για τον κίνδυνο νέας ανακεφαλοποίησης των 4 συστημικών τραπεζών μόνο τυχαία δεν ήταν, σύμφωνα με όσους γνωρίζουν το θέμα και τις επικοινωνιακές δυσκολίες που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση για να περάσει μία λύση «αρεστή» στο σύστημα. Πηγές πολύ κοντά στον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης αναφέρουν ότι απο36 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

δέκτες της τοποθέτησης αυτής δεν είναι άλλοι από όσους διαφωνούν με ένα γενναίο ψαλίδισμα του ορίου προστασίας της πρώτης κατοικίας (από 180.000 – 280.000 ευρώ που ήταν αρχικά) προκειμένου να «ανοίξουν» περισσότερο οι πλειστηριασμοί, να υπάρξουν έσοδα και να μειωθούν οι προβλέψεις των τραπεζών. Συγκεκριμένα, ο Γιάννης Δραγασάκης θέλει να προετοιμάσει την κοινή γνώμη αλλά και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που αντιμάχονται μια αντιδημοφιλή ρύθμιση, να υποδεχθούν ένα αισθητά σκληρότερο πλαίσιο που θα διαδεχθεί τον νόμο Kατσέλη, περιορίζοντας δραστικά, αν και όχι ακριβώς στο πολύ χαμηλό επίπεδο που θέλουν

EKT και Έλληνες τραπεζίτες (80130.000 ευρώ), τα όρια προστασίας που παρέχονται σήμερα σε δανειολήπτες. Όπερ και εγένετο. Στην απόπειρά του να πείσει το συγκεκριμένο ακροατήριο επανέφερε τεχνηέντως το ενδεχόμενο να κληθούν οι φορολογούμενοι να ενισχύσουν εκ νέου το χρηματοπιστωτικό σύστημα, κάνοντας λόγο για κίνδυνο νέας ανακεφαλαιοποίησης. «Εάν δεν δοθεί στο πρόβλημα η σωστή λύση τότε οι τράπεζες θα χρειαστούν νέα κεφάλαια που θα τα πληρώσουν οι Έλληνες φορολογούμενοι», αναφέρει χαρακτηριστικά, με το «κλειδί» να αφορά στην ερμηνεία της σωστής λύσης. Επικουρικά στον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης σπεύδει να συνδράμει ο υπουργός

Τι ζητά η ΕΚΤ, τι προτείνει ο SSM

ε βάση τις κατευθύνσεις της ΕΚΤ, οι ελληνικές τράπεζες θα χρειαστεί είτε να ξεφορτωθούν από τους ισολογισμούς τα «κόκκινα» δάνεια είτε να διπλασιάσουν τις προβλέψεις τους με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα κεφάλαιά τους. Σήμερα οι προβλέψεις των ελληνικών τραπεζών αντιπροσωπεύουν το 50% των «κόκκινων» δανείων, που στο σύνολό τους ανέρχονται σε… 83 δισ. ευρώ (!), τα οποία θα πρέπει να πέσουν στα 32,7 δισ. ευρώ στο τέλος του 2021. Ακόμη και εάν επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί, ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων θα υποχωρήσει από το 45% στο 20% το 2021, γεγονός που απαιτεί και συνέχιση των προσπαθειών και πέραν του συγκεκριμένου χρονικού ορίζοντα, καθώς ο μέσος όρος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων έχει οριστεί στην Ευρώπη μόλις στο 3,6%, όπως τονίζουν τραπεζικά στελέχη.

αποδέκτες Οικονομίας Ευκλείδης Τσακαλώτος, υπογραμμίζοντας προς το ίδιο ακροατήριο ότι «όταν ο κ. Δραγασάκης κάνει μια συζήτηση, δεν μπαίνουμε στην ουσία που ανέλυσε πώς βλέπει η κυβέρνηση το θέμα και με ποιο πλαίσιο θα συνεχίσουμε, αλλά λέμε έχουν πρόβλημα οι τράπεζες»! Σημειώνεται ότι από τη συνολική «δεξαμενή» των δανείων του νόμου Κατσέλη που ανέρχονται σε 16 δισ. ευρώ, κυβέρνηση και τράπεζες συμφωνούν στο ότι αυτά που είναι επιλέξιμα για το διάδοχο καθεστώς προστασίας δεν ξεπερνούν τα 10 δισ. ευρώ. Σχεδόν δε το 80% των δανειοληπτών του ν. Κατσέλη υπάγονται στην κατηγορία αξίας πρώτης κατοικίας έως 100.000 ευρώ.

Από το υπουργείο Οικονομίας αποσκοπούν έτσι σε περαιτέρω μείωση, ώστε ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων να υποχωρήσει σε μονοψήφιο ποσοστό, δηλαδή κάτω από το 10%, στο τέλος πάντα της τριετίας. Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της Moody’s, η Eurobank και η Εθνική είχαν ποσοστά NPE 39% και 42% αντίστοιχα τον Σεπτέμβριο του 2018, έναντι 50% της Alpha και 54% της Πειραιώς. Η Εθνική καταγράφει την ισχυρότερη κάλυψη με προβλέψεις για τέτοια δάνεια, περίπου στο 60%. Στην προσπάθεια μείωσης των ανοιγμάτων, οι τράπεζες θα πρέπει να λάβουν παράλληλα υπόψη το νέο πλαίσιο που θα ενεργοποιηθεί για την πλήρη κάλυψη των δανείων των τραπεζών από προβλέψεις. Το εν λόγω πλαίσιο προβλέπει ότι ως το τέλος του 2025 για όσα νέα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) οι τράπεζες διαθέτουν εξασφαλίσεις, θα σχηματίζουν προβλέψεις στο 100% της ονομαστικής αξίας του δανείου! Για όσα παλαιά δάνεια δεν διαθέτουν εξασφαλίσεις οι τράπεζες θα έχουν περιθώριο έως το τέλος του 2019 για να καλύψουν πλήρως τις προβλέψεις. Εάν δεν το κάνουν, ο SSM θα αφαιρεί τη διαφορά από τα κεφάλαιά τους. Στο πλαίσιο αυτό, ο SSM για την κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών υποστηρίζει λύσεις που θα μπορούσε να υλοποιήσει κάθε τράπεζα ξεχωριστά, όπως την επίσπευση της πώλησης non core assets (μη βασικά στοιχεία ενεργητικού), την έκδοση καλυμμένων ομολογιών, τη μείωση λειτουργικού κόστους μέσω μείωσης καταστημάτων και προσωπικού, ενώ πιέζει για επιθετικότερους πλειστηριασμούς.

MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 37

υδρογονάνθρακες

38 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

Μύθοι, κίνδυνοι και αλήθειες για τον «Γλαύκο» και τις γεωτρήσεις στην Ελλάδα Μιλούν στο Business Energy, καθηγητές, επιστήμονες και… ακτιβιστές • Επενδύσεις vs περιβάλλοντος • Το «μικρό» κοίτασμα στην Κυπριακή ΑΟΖ που μπορεί να ενισχύσει 3% ετησίως το ΑΕΠ

Του Στ.Κ.Χαρίτου

όσο «μέτριο» μπορεί να θεωρηθεί ένα κοίτασμα, όπως αυτό του «Γλαύκου», όταν θα αποφέρει στην Κυπριακή Δημοκρατία +3% στην αύξηση του Ακαθάριστου Εθνικού της Προϊόντος (ΑΕΠ) σε βάθος δωδεκαετίας και για τα επόμενα… 200 χρόνια; Κι αν αυτό συμβαίνει στην Κύπρο, που πλέον έχει κάθε λόγο να αισθάνεται ασφαλής από την στιγμή που η αμερικανικών, ξεκάθαρα, συμφερόντων, ExxonMobil, ήρθε για να μείνει τα επόμενα 20 χρόνια αντλώντας τον «αφρό» του κοιτάσματος 5- 8 τρις. κυβικών ποδών (ΤΚΠ), θα ακολουθήσει δεύτερη γαιότρηση για να επιβεβαιωθεί το ακριβές ύψος της ποσότητας του «Γλαύκου», δεν θα στηθεί εξέδρα;

MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 39

υδρογονάνθρακες Μία συγκρατημένη άποψη είναι αυτή του κ. Θ. Τσακίρη, επίκουρου καθηγητή Γεωπολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, σύμφωνα με τον οποίο, «τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν αποτελούν μια αρχική τάξη μεγέθους, η οποία είναι μικρότερη από την αντίστοιχη εκτίμηση για την εμβέλεια του κοιτάσματος που είχε ανακοινωθεί για την «Αφροδίτη». Τότε μιλούσαμε για μια εμβέλεια αποθέματος από 7 έως 10 ΤΚΠ (τρισ. κυβικών ποδών) με πιθανότητα (50%) να βρίσκαμε 9 ΤΚΠ και πιθανότητα 75% να βρίσκαμε 7. Στην περίπτωση του «Γλαύκου» μιλούμε για μια τάξη μεγέθους από 5 έως 8 ΤΚΠ, με πιθανότητα 50% το κοίτασμα να έχει 6 ΤΚΠ και πιθανότητα 75% να έχει 5 ΤΚΠ. Οι πιθανότητες επιβεβαίωσης αυξάνονται όσο μικραίνει το μέγεθος του δυνητικού κοιτάσματος». Η παραπάνω εκτίμηση δεν είναι το τελικό μέγεθος του κοιτάσματος και γι’ αυτό ακριβώς θα χρειαστεί επιβεβαιωτική γεώτρηση ώστε να σχηματιστεί μια ακριβέστερη εικόνα για το πραγματικό μέγεθος του δυνητικού αποθέματος και αυτό μπορεί να πάρει χρόνο. Η επιβεβαιωτική γεώτρηση στην «Αφροδίτη» έγινε με καθυστέρηση 2 ετών! Μια ανάλογη αλλά ελπίζουμε όχι τόσο χρονοβόρο διαδικασία πιστοποίησης, υποστηρίει ο καθηγητής, θα ακολουθηθεί και στην περίπτωση του «Γλαύκου». Η χρονική απόσταση που μεσολαβεί από την αρχική ανακάλυψη έως την έναρξη παραγωγής κυμαίνεται κατά μέσον όρο στα 4-7 έτη. Πρακτικά αέριο από τον «Γλαύκο» πολύ δύσκολα θα δούμε πριν από το 2025-2026. Αλλωστε, σύμφωνα με τον ίδιο, η ανακάλυψη των κοιτασμάτων από μόνη της δεν εγγυάται ότι θα κατασκευαστεί τερματικό υγροποίησης. Σε κάθε περίπτωση, είναι τέτοια η γεωγραφική απόσταση μεταξύ «Αφροδίτης» και «Γλαύκου» που καθιστά 40 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

την κοινή τους ανάπτυξη και διασύνδεση ιδιαιτέρως προβληματική ακόμη και εάν αθροιστικά μας δώσουν 10 ΤΚΠ φυσικού αερίου. Αυτά τα 10 ΤΚΠ αντιπροσωπεύουν το ελάχιστον απαιτητό ποσό αερίου για να δικαιολογηθεί μια επένδυση κατασκευής τερματικού υγροποίησης στην Κύπρο που μπορεί να ξεπεράσει τα $10 δισ., σημειώνει με νόημα ο κ. Τσακίρης. Τα τερματικά δεν κατασκευάζονται από τη μια μέρα στην άλλη και ο παγκόσμιας μέσος όρος που έχει η διάρκεια κατασκευής κυμαίνεται μεταξύ 3-4 ετών. Και μάλιστα σημειώνει ότι, εάν η κοινοπραξία του οικοπέδου 12 (Shell, Delek, Noble) ήθελε τερματικό θα το είχε κάνει ήδη, δεν θα

περίμενε κανέναν να της το προτείνει... Τερματικό, λέι ο κ. Τσακίρης, θα μπορούσε να συζητηθεί σοβαρά και ενδεχομένως να προχωρήσει εάν οι Exxon-Qatar Petroleum έβρισκαν στη Δελφίνη τα 15 ΤΚΠ που περίμεναν ότι θα έβρισκαν αλλά δυστυχώς δεν βρήκαν τίποτε. Εφόσον οι ποσότητες αερίου της «Αφροδίτης» πουληθούν στην Αίγυπτο –και δεν υφίσταται άλλη επιλογή– θα απαιτηθούν νέες ανακαλύψεις πέριξ του «Γλαύκου» για να συγκεντρωθεί το ελάχιστο απόθεμα αερίου ώστε να ξεκινήσει η αξιολόγηση της επενδυτικής βιωσιμότητας τερματικού. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός να κλειδώσει η εξαγωγή της «Αφροδίτης» στο Ινκτου, το τερματικό

κάνει ο ίδιος 16 χρόνια πριν για λογαριασμό μεγάλων διεθνών πετρελαϊκών κολοσσών μιλώντας για κοιτάσματα μεθανίου και λιγότερο πετρελαίου που υπάρχουν σε μία καμπύλη που ξεκινά από τους Παξούς και φθάνει μέχρι Νοτίως της Κρήτης, περιλαμβάνοντας ακόμα και την περιοχή Νοτίως του Καστελόριζου.

δηλαδή που ήδη υπάρχει, καθώς το εμπορικό παράθυρο ευκαιρίας κλείνει με τη σταδιακή αύξηση της αιγυπτιακής παραγωγής που διοχετεύεται προς υγροποίηση και δεν θα περιμένει τη Λευκωσία για πάντα.

Η άλλη άποψη… Με αφορμή την αρθρογραφία του κ. Τσακίρη αμέσως μετά την ανακοίνωση του κοιτάσματος στο οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ, ο κ. Α. Ζελελίδης, καθηγητής γεολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, σπεύδει, μέσω του Business Energy, να κάνει τον διαχωρισμό ότι, «άλλο γεωπολιτική και άλλο γεωλογία»… Ο ίδιος επαναλαμβάνει την άποψή του, που, όπως, λέει, βασίζεται στις μελέτες που έχει

Επισημαίνει δε, ότι έχουν αποδειχθεί οι εκροές μεθανίου στον Κόλπο της Κυπαρισίας, οι οποίες είναι περισσότερο ευδιάκριτες στην πριοχή του Κατάκολου. Στέκεται δε, στην ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας για την περιοχή της Δυτικής Ελλάδας, αλλά και της Κρήτης, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες και πραγματοποιηθούν οι επενδύσεις στους υδρογονάνθρακες, φέρνοντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα προ 40 ετών την εξόρυξη υδρογονανθράκων στον Πρίνο, χωρίς να έχει επιβαρυνθεί κατ’ ελάχιστο το φυσικό περιβάλλον και τουλάχιστον 300 άτομα να βιοπορίζονται ακόμα και σήμερα, χωρίς να υπολογίζονται τα συνδεδεμένα επαγγέλματα. Μάλιστα, παίρνει θέση εναντίον των περιβαλλοντικών οργανώσεων, οι οποίες, όπως λέει χαρακτηριστικά δεν έχουν καμία επιχιρηματολογία, αφού η απάντηση στο αν οι σεισμικές έρευνες (π.χ. Ιόνιο) θα σκοτώσουν τα… κητοειδή, ανέφερε το παράδειγμα του Ισραήλ ότι ξεβράστηκαν δύο θαλάσσιες χελώνες στα… παράλιά του! Στο πιχείρημα δε, ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ο κ. Ζελελίδης θυμίζει στις ΜΚΟ και τις άλλες περιβαλλοντικές οργανώσεις ότι ήταν οι ίδιες που ανέβαιναν στα βουνά και ζητούσαν να… ξηλωθούν οι ανεμογεννήτριες. Οι δε σεισμικές έρευνες είναι στοχευμένες στο πλαίσιο των ερευνών για τους υδρογονάνθρακες που πραγματοποιούν οι πετρελαϊκές, διότι όσο πιο πολλές, τόσο πιο μεγάλο κόστος, το οποίο δεν συμφέρει.

2 ΔΙΣ. ΕΥΡΏ Η ΖΗΜΙΆ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ ΠΟΥ… Κάθετα αρνητικός στο θέμα των εξορύξεων τίθεται ο κ. Δ. Ιμπραήμ, υπεύθυνος για τα θαλάσσια πογράμματα της WWF Ελλάδος. «Καμία νέα εξόρυξη», λέει, «όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλο τον κόσμο». Ο ίδιος θεωρεί ότι, «η πρώτη που θα χάσει είναι η Ελλάδα, αν συμβεί στο μέλλον μία πετρελαιοκυλίδα. Το κόστος υπολογίζται πάνω από 2 δις. ευρώ. Από την καταστροφή του υδάτινου κόστους, της αλιείας, του τουρισμού, που είναι η ανάσα της ελληνικής οικονομίας σήμερα». Τονίζει δε, πως, «το πετρέλαιο είναι η κατάρα της οικονομικής ανάπτυξης και πως οι χώρες γκαταλείπουν σταδιακά τις εξορύξεις». Μάλιστα, βασιζόμενος σε μελέτες, θεωρεί ότι, «την επόμενη δεκαετία θα μειωθεί αισθητά η κατανάλωση πετρελαίου». Ως προς τα δικά μας, δηλαδή για τις εξορύξεις στις ελληνικές θάλασσες, ο κ. Ιμπραήμ μένει στην απόφαση του ΣτΕ για το οικόπεδο στα Ιωάννινα, όπου νομικά διαπίστωε μεγάλο κενό, αλλά και σταστοιεία της Τράπεζας της λλάδας πως το κόστος από την κλιματική αλλαγή για την Ελλάδα υπολογίζεται στα… 700 δις. ευρώ μέχρι το 2.100.

MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 41

auto news Skoda kamiq

Cupra Formentor

Εκθεση Γενεύης Του Γιάννη Σταυρόπουλου

πό τις 7 έως τις 17 Μαρτίου διεξάγεται μια από τις πιο σημαντικές εκθέσεις αυτοκινήτου του πλανήτη, στη Γενεύη, με αρκετές όμως απουσίες καθώς απουσιάζουν Ford, Opel, Hyundai, Mini Volvo, Jaguar και Land Rover. Στο πλαίσιο αυτό σας παρουσιάζουμε τρία μοντέλα που αποκαλύπτονται για πρώτη φορά

Skoda kamiq Πρόκειται για το τρίτο SUV της εταιρίας που ανήκει στον όμιλο της Polestar 2

Volkswagen, το οποίο ιεραρχικά τοποθετείται κάτω από τα μεγαλύτερα Karoq και Kodiaq. Κινητήρες στα 1.000 κ.εκ. με 115 ίππους, στα 1.500 με 150 και diesel στα 1.600 με 115 ίππους.

Cupra Formentor Η νέα εταιρία της Seat, η Cupra παρουσιάζει στην ελβετική πόλη το πρώτο αποκλειστικά δικό της μοντέλο με υβριδική τεχνολογία, 245 ίππων. Όμως χρειάζεται λίγο υπομονή καθώς το Cupra SUV με την ονομασία Formentor θα είναι διαθέσιμο από το 2020.

Citroen Ami One Concept Μήκος μόλις 2.5 μ., ηλεκτροκίνητο με τις πόρτες να ανοίγουν με αντίθετη φορά. Στόχος της Citroen είναι να γίνει το σύγχρονο Ami, το αγαπημένο αυτοκίνητο της νεολαίας καθώς μπορεί να οδηγηθεί από νέους 16 ετών.

Polestar 2 H θυγατρική της Volvo που κατασκευάζει ηλεκτροκίνητα μοντέλα δίνει το «παρών» στη Γενεύη με το ηλεκτροκίνητο Polestar 2, αντίπαλο του Tesla 3. Αγορά μόνο από το διαδίκτυο στα 59.900 ευρώ και παράδοση από το 2020.

Citroen Ami One Concept

motori.gr όλος ο κόσμος του 42 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

auto θέμα

ΟPEL

Αλλάζουν όλα με νέα αντιπροσωπεία Του Γιάννη Σταυρόπουλου

η νέα Opel ανέλαβε να αντιπροσωπεύσει στη χώρα μας ο Όμιλος Συγγελίδη και μ’ αυτή του την κίνηση διευρύνει σημαντικά τη δραστηριότητά του στην εγχώρια αγορά. Εκτός από τις εταιρείες Citroen, Peugeot, DS Automobiles, Lancia και Jeep, αντιπροσωπεύει πλέον και την Opel, ενώ στο παζλ θα πρέπει να προσθέσουμε, όπως φημολογείται, και τη Mazda (ακόμα δεν υπάρχει καμία επίσημη ανακοίνωση), που εδώ και πολλά χρόνια είναι χωρίς αντιπροσώπευση. Η γερμανική εταιρεία, κάτω από την ομπρέλα της PSA πλέον, θα έχει διαφορετικό πρόσωπο και αυτό θα φανεί εντός του 2019 με την κυκλοφορία του νέου Corsa -ενός πολύ

Η γερμανική εταιρεία μπαίνει στη νέα της εποχή ως μέλος του σχήματος της PSA και προχωρεί σε μεγάλες αλλαγές κάνοντας αρχή από όλη την γκάμα των μοντέλων της. σημαντικού μοντέλου για την ελληνική αγορά- που θα βασίζεται τώρα στο καινούργιο 208. To Corsa γενικώς είναι ένα πολύ δυνατό χαρτί της Opel, που όμως «πέφτει» πάνω σε εξίσου δυνατούς αντιπάλους της ίδιας “οικογένειας”, όπως το Citroen C3 και το Peugeot 208. Το προφίλ των αγοραστών τους βέβαια δεν είναι το ίδιο, οπότε υπάρ-

χει χώρος για διαφοροποίηση. Όλο το μυστικό στην υπόθεση της Opel στην Ελλάδα είναι το δίκτυο, το οποίο ο Όμιλος Συγγελίδη -αν κρίνουμε από Citroen και Peugeot- έχει «απλώσει» πολύ έξυπνα σε όλη την επικράτεια, με δυνατούς ντίλερ, που εργάζονται αποτελεσματικά για την καλύτερη εξυπηρέτηση του πελάτη - ιδιοκτήτη. Έτσι πλέον θα κινηθεί και η Opel και με τη νέα πολιτική αναμένεται να αυξήσει το μερίδιό της στη χώρα μας. Ο κ. Πολυχρόνης Συγγελίδης, Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου, δήλωσε μεταξύ άλλων για τη νέα επιχειρηματική κίνηση: «Τρέφω απόλυτη εμπιστοσύνη στον μηχανισμό του Ομίλου, στο δίκτυο. Αποτελεί την ομάδα που κερδίζει και όταν διαθέτεις την ομάδα που κερδίζει, την ενισχύεις ακόμα περισσότερο».

αυτοκινήτου στην οθόνη σας MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 43

press Επιστροφή στις… Roots Εδώ και δύο μήνες το Χρηματιστήριο Αξιών έχει δημιουργήσει μία πλατφόρμα με την ονομασία Roots, που σημαίνει «ρίζες», στην οποία μικρομεσαίες επιχειρήσεις, πάσης δραστηριότητας και οποιωνδήποτε οικονομικών μεγεθών, μπορούν να κάνουν αίτηση για χρηματοδότηση. Όπως εξήγησε σε συνεργάτη της στήλης η κυρία Γεωργία Μουρλά, υπεύθυνη επενδυτικών σχέσεων του Χ.Α., το πρόγραμμα είναι φιλόδοξο, παρά το γεγονός ότι οι Roots βρίσκονται στα σπάργανα. Ποια σπάργανα; Όπως μου μεταφέρθηκε, μόνο 15 αιτήσεις έχουν γίνει μέχρι σήμερα…

Τι ζητάει η Blackrock από τις εισηγμένες Η Blackrock, με τα 6,3 τρισ. δολάρια υπό διαχείριση κεφάλαια, είναι, απ’ ό,τι πληροφορείται η στήλη, ο επενδυτικός οίκος που συχνά πυκνά επισκέπτεται διοικήσεις των τραπεζών, μεγάλες, εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιρείες και ζητά πληροφορίες για να τοποθετηθεί. Θέλετε να μάθετε ποιο είναι το πρώτο πράγμα που ρωτάει; Αν οι εταιρείες έχουν εταιρική κοινωνική ευθύνη και αν λαμβάνουν μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος. Πείτε μου εσείς τώρα, μας ψεκάζουν;

Green business

Quiz Σε ποιον μεγάλο όμιλο ανησυχούν: α) για τις εκλογές, β για την αποκρατικοποίηση που έρχεται; Ποιο είναι χειρότερο, το πρώτο ή το δεύτερο;

44 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

Δεν θα εξέπληττε την αγορά η είσοδος του Μυτιληναίου στη διαχείριση των αποβλήτων, με όχημα τη μόλις εξαγορασθείσα βορειοελλαδίτικη Zeologic. Σημειωτέον ότι η διαχείριση αποβλήτων αποτελεί πεδίον δόξης λαμπρό για τον όμιλο της ΓΕΚ/Τέρνα. Η Zeologic, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, έχει μόλις πέντε χρόνια ζωής, διαθέτοντας μία καινοτομία, που είναι η εκμετάλλευση της διεθνούς κατοχυρωμένης τεχνολογίας με βάση τη γεωχημική διεργασία (GACS) για την επεξεργασία κατηγοριών αποβλήτων. Για παράδειγμα μπορεί με βάση αυτήν την πατενταρισμένη τεχνολογία να καθαρίζει το επιβαρυμένο νερό οποιασδήποτε προέλευσης (γεωτρήσεις, ποτάμι κ.λπ.) και να το μετασχηματίζει σε νερό ποιότητας πόσιμου. To deal ανέρχεται στα 4 εκατ. ευρώ και τα 2 εκατ. ευρώ θα καταβληθούν, λέει, σε βάθος 3ετίας και με δεδομένο την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων. Τι έχει στο μυαλό του ο Βαγγέλης; Διότι ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες…

Οι τραπεζίτες δεν φταίνε ποτέ!

Τέσσερις υπουργοί έλαβαν προ καιρού επιστολή από την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών στην οποία, ούτε λίγο ούτε πολύ, υποστηριζόταν ότι η βασική αιτία για τον πολλαπλασιασμό των κόκκινων δανείων είναι ο νόμος Κατσέλη, επειδή μετά την εφαρμογή του αυξήθηκε δραματικά ο αριθμός τους. Προφανώς δεν έχουν ακούσει τίποτα για την κατάρρευση των εισοδημάτων μετά το 2010 οι καλοί μας τραπεζίτες. Ούτε ότι η σωτήρια για τους πολλούς θέσπιση της σχετικής νομοθεσίας ήταν το αποτέλεσμα….

Rothschild Μπορεί η κυβέρνηση να διέκοψε τη συνεργασία της με τη Rothschild στα θέματα της αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους, αλλά «πριν αλέκτωρ λαλήσει τρις» η Τράπεζα της Ελλάδος προσέλαβε την τράπεζα των βαρόνων ως σύμβουλο για τα θέματα των κόκκινων δανείων και του σχήματος που προωθεί ο Γ. Στουρνάρας για τη διαχείρισή τους. Την ίδια στιγμή, το υπουργείο Οικονομικών συνεργάζεται στενά με τον πρώην επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ και νυν στέλεχος της JP MORGAN, Σ. Παπαδόπουλο. Αμισθί, έχει διευκρινιστεί αρμοδίως… Η ύπαρξη δύο διαφορετικών σχεδίων για την εξυγίανση των τραπεζών από τα NPE’s (κόκκινα δάνεια κ.λπ.), ένα από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και ένα από τον Γ. Στουρνάρα, έχει δημιουργήσει πολλά ερωτηματικά, ειδικά στους Θεσμούς.

Βιοχάλκο Στη «Σωληνουργεία Κορίνθου» με πωλήσεις 450 εκατ. ευρώ, τα 150 εκατ. ευρώ αφορούν πωλήσεις στις ΗΠΑ, δηλαδή το 1/3 της παραγωγής, και ήδη υπάρχουν κλεισμένες παραγγελίες για το σύνολο του 2019. Κωμωδία έχει καταντήσει η εμπορική πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ που, δυστυχώς, έχει τις επιπτώσεις της στην Ελλάδα. Η απόφαση που έλαβε η αμερικανική κυβέρνηση να επιβάλει δασμούς στα προϊόντα χάλυβα που εξάγουν στις ΗΠΑ ελληνικές επιχειρήσεις ανεβάζει τους αντιντάμπινγκ δασμούς στο 35% από 32% που ήταν μέχρι προσφάτως. Πηγές από ελληνική πολυεθνική αναφέρουν ότι «είναι μικρό το κακό η αύξηση σχεδόν κατά 2,5%3% που αποφάσισε η κυβέρνηση των ΗΠΑ, αφού η ζήτηση προς την εκεί αγορά είναι μεγάλη». Το πρόβλημα το έχουν οι Τούρκοι, καθώς οι συνολικοί δασμοί για τα προϊόντα χάλυβα που εξάγουν στις ΗΠΑ ανέρχονται στο… 55%. Και όχι μόνο αυτό, αλλά, όπως εξηγούν πηγές της εγχώριας αγοράς χάλυβα, η απόφαση Τραμπ έκανε κακό στην τοπική αμερικανική παραγωγή χάλυβα, αφού ανάγκασε τις εταιρείες να ανεβάσουν τις τιμές, καθιστώντας τις εγχώριες πωλήσεις πλέον ακριβές, άρα και ασύμφορες για τις μεγάλες ενεργειακές εταιρείες που αγοράζουν σωλήνες και άλλου τέτοιου είδους προϊόντα. Τα 2,4 ευρώ, πάντως, είναι το χαμηλό 52 εβδομάδων για τη μετοχή της Βιοχάλκο στο Χρηματιστήριο (Βρυξέλλες και Αθήνα).

ΔΕΗ Δεν έχει πάει ακόμα στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, τουλάχιστον μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, ο φάκελος της Aegean για την έκδοση ομολογιακού δανείου ύψους 200-250 εκατ. ευρώ. Για τα ενεργειακά δε και το ομολογιακό, που υποτίθεται ότι έχει στα πλάνα της η ΔΕΗ, η στήλη πληροφορείται ότι θα αργήσει εκ νέου - μετά το ναυάγιο της πώλησης των λιγνιτών.

Quiz Η στήλη πληροφορείται ότι μετά τον σάλο που προκάλεσε το δάνειο Πολάκη από την Τράπεζα Αττικής, η διοίκηση της ίδιας τράπεζας «πάγωσε» αναχρηματοδότηση δανείου μεγαλοδημοσιογράφου…

OTC

Δεν έχουν τέλος οι κερδοσκοπικές κινήσεις στις τράπεζες. Οι συναλλαγές που γίνονται εκτός Χρηματιστηρίου και εκτός της κανονικής διάρκειας των συναλλαγών σημειώνουν αύξηση, παρατηρεί ο πρόεδρος του Χρηματιστηρίου κ. Σ. Λαζαρίδης. Αυτό έχει την εξήγησή του, διότι ταυτόχρονα εμφανίζεται αυξημένος ο αριθμός των μετοχών που δανείζονται οι ξένοι για να πουλήσουν.

Πειραγμένες αντλίες Τραγικά είναι τα στοιχεία, απ’ ό,τι πληροφορείται η στήλη από κορυφαία πηγή του κλάδου των καυσί-

μων, από την κατανάλωση βενζινών και πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης. Στα χρόνια της κρίσης, λέει, χάθηκε το 45% της αγοράς. Από τον Οκτώβριο και μέχρι σήμερα παρατηρείται μείωση 8% στις βενζίνες και 9% στο ντίζελ κίνησης. Περαστικά τους…

Τσίπουρα Υπό… φορολογικό έλεγχο τίθενται πλέον και οι αποσταγματοποιοί σύκων και κορόμηλων σε περιοχές της Θεσσαλίας, όπως διαβάζουμε σε εγκύκλιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Είναι γεγονός ότι πλέον ο κ. Πιτσιλής μπορεί να ζητεί φόρο, όπως παρατηρεί αναγνώστης της στήλης, και για το πέταγμα του… κουκουτσιού! MAΡΤΙΟΣ 2019 I ΒUSINESS ENERGY I 45

ιστορία

Οι έρευνες υδρογονανθράκων στην Ελλάδα Από τον Πρίνο και τις έρευνες της OCEANIC, μέχρι τη συμφωνία της Βέρνης και την αναστολή ερευνών στο Αιγαίο

Του Λάζαρου Λασκαρίδη

αναζήτηση κοιτασμάτων πετρελαίου σε υποθαλάσσιες περιοχές της χώρας, ξεκίνησε το 1967, με τις σεισμικές έρευνες, εντός του Θερμαϊκού Κόλπου, με την πρώτη σύμβαση μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και ΤΕΧΑCO να υπογράφεται τον Μάιο του 1968. Παρά το γεγονός ότι η αμερικανική εταιρία δεν προχώρησε στις έρευνες, το διάστημα μέχρι το τέλος του 1973, υπεγράφησαν άλλες 18 συμβάσεις έρευνας μεταξύ ελληνικού δημοσίου και πετρελαικών εταιριών. Μεταξύ αυτών και η εταιρία OCEANIC, που πραγματοποίησε τρεις γεωτρή46 I BUSINESS ENERGY I MAΡΤΙΟΣ 2019

σεις στο Θρακικό πέλαγος, πριν την πραγματοποίηση της γεώτρησης ΠΡΙΝΟΣ-1 στην περιοχή της Θάσου. Η συγκεκριμένη γεώτρηση έφτασε στα 3.170 μέτρα, όπου διαπιστώθηκε η ύπαρξη σημαντικών πετρελαιοφόρων οριζόντων, για να ακολουθήσει η γεώτρηση ΠΡΙΝΟΣ-2, 1 χιλιόμετρο βορειότερα, με ιδιαίτερα θετική εξέλιξη, καθώς συνάντησε το πετρελαιοφόρο πεδίο σε βάθος 8.500 ποδών. Τα ανακτήσιμα αποθέματα του κοιτάσματος υπολογίσθηκαν σε 200.000.000 βαρέλια υδρογονανθράκων, υγρών και αερίων, με έναρξη παραγωγής στα μέσα του 1975 με ποσότητα 50.000 βαρελίων ημερησίως. Η επιτυχία αυτή δημιούργησε

μεγάλη αισιοδοξία υπάρξεως και άλλων κοιτασμάτων. Το 1974 ανακοινώθηκε η ύπαρξη στη θαλάσσια περιοχή νοτίως της Καβάλας, νέου κοιτάσματος φυσικού αερίου με δυνατότητα παραγωγής ημερησίως περίπου 40.000.000 κυβικών ποδών. Παρά το γεγονός ότι η OCEANIC έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για υπογραφή νέων συμβάσεων έρευνας και εκμετάλλευσης με το ελληνικό δημόσιο, τελικά επελέγη τότε η λύση της αυτόνομης εκμετάλλευσης από την ελληνικά πλευρά. Τελικά το διάστημα που ακολούθησε οδήγησε στην συμφωνία της Βέρνης το 1976, με την κυβέρνηση Καραμανλή να υπογράφει την αναστολή ερευνών στο Αιγαίο.