การปลูกตำลึง

กรมสงเสริมการเกษตร 2548

หนา 1

ตําลึง เปนผักพื้นบานที่คนทั่วไปรูจักกันมานาน

เปนผักที่มี คุณคาทางโภชนาการมาก สามารถนําไปปรุงอาหารไดหลากหลายชนิด เชน แกงจืด ตมจิ้มน้ําพริก ใสกวยเตี๋ยวและตมเลือดหมู เปนตน ในอดีตนั้นเราไม จําเปน ตองปลูกตําลึงเอาไวรับประทานเอง เนื่องจากตําลึงมักพบเห็นทั่วไป ตามเถาไมเลื้อยอื่น ตามพุมไมเตี้ยหรือพุมไมแหงตาย รวมทั้งขึ้นตามริม รั้วบาน จนมีคํากลาวถึง “ ตําลึงริมรั้ว ” อยูเสมอ แตในปจจุบันเราไมคอยพบตําลึงตามริมรั้วอีกแลว จะเห็นก็เฉพาะ ในที่รกรางวางเปลา หรือไมก็ตามสวนที่ปลูกตําลึงไวเพื่อการคา ซึ่งสามารถ ทํารายไดอยางงามแกผูปลูกตําลึงขายเปนอยางดี

การปลูกตําลึง

หนา 2

⇒ ลักษณะทางพฤกษศาสตร ตําลึงเปนไมเถาเลื้อย เถาตําลึงมี ลักษณะกลม แยกเพศกันอยูคนละตน ปลายดอก แยกออกเปน 5 แฉก โคนติดกันเปนกรวย ผลมีรูปราง กลมรีคลายแตงกวาแตมีขนาดเล็กกวา ผลออนมี สีเขียวลายขาว เมื่อแกกลายเปนสีแดง ตําลึงเปน พืชที่ชอบน้ํา จะสังเกตเห็นวาในหนาแลงใบตําลึงจะ แคระแกร็น แตในหนาฝนยอดตําลึงจะออนอวบอิ่ม นารับประทาน ตําลึงออกดอกประมาณ เดือนมิถุนายน - กรกฎาคม

⇒ คุณคาทางอาหาร ตําลึงเปนผักใบเขียวเขมมีคุณคาทางอาหารสูงมีทั้งเบตา – แคโรทีน ที่ชวยลดอัตราเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็ง โรคหัวใจขาดเลือด ทั้งในแคลเซียม และสารอาหารอื่น ๆ ที่พรอมกันมาชวยใหสุขภาพรางกายสมบูรณแข็งแรง นอกจากนีย ้ ังพบวา ตําลึงยังประกอบไปดวยเสนใย ที่มีความสามารถในการจับ ไนไตรทไดดีที่สุด เมื่อเทียบกับพืชชนิดอื่น นี่เปนคุณลักษณะพิเศษของตําลึง ที่มีเสนใยคอยจับไนไตรทเพราะจะเปนการลดอัตราเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็งใน กระเพาะอาหารได ⇒

การปลูกและการขยายพันธุ ตําลึงมีการปลูกและขยายพันธุได 2 วิธี คือ •

เพาะเมล็ด

•

ปกชําดวยเถา

Document Title

การปลูกตําลึง

หนา 3

การเพาะเมล็ด มีวิธีการงาย ๆ ดังนี้ เตรียมดินเหมือนปลูกผักทั่วไปผสมปุยชีวภาพหรือปุยคอกก็ได นํา ผลตําลึงแกสีแดงแกะเอาเมล็ดออกมาโรยบนดินที่เตรียมไว โรยดินกลบหรือ ใชใบไมแหงกลบบาง ๆ รดน้ําใหชุมเชาเย็น ตําลึงชอบดินชุมแตอยาใหแฉะ เพราะจะเกิดโรคโคนเนาได เมื่อตนงอกขึ้นมาสักประมาณ 5 ซม. เริ่มมีมือเกาะใหทําคาง ( เนื่องจากตําลึงเปนไมเลื้อย จําเปนตองใชคาง เพื่อใหตําลึงไตขึ้นสูที่สูงเพื่อ รับแสงแดด ) เหมาะที่สุดคือ ความสูงระดับ 1 เมตรขึ้นไป แตไมควรสูงเกิน 3 เมตร เพราะจะไมสะดวกในการเก็บยอดตําลึง โดยใชไมไผตนเล็ก 3 ตน ปก เปน 3 เสา รอบปลายเชือกเขาไวดวยกัน ผูกดวยเชือกกลวยหรือเชือกปอ ใช วัสดุที่ยอยสลายไดตามธรรมชาติ เพื่อชวยกันอนุรักษสิ่งแวดลอมอีกทางหนึ่ง หรือหากมีรั้วไมระแนง ก็ถือโอกาสใชประโยชนโดยโรยเมล็ดไปตามริมรั้วเลย ทีเดียว ตําลึงตองไดรับแสงแดดตลอดทั้งวัน ลมโกรกผานได ตําลึงจะ สังเคราะหแสงแดดคายไอน้ําไดเต็มที่ ควรปลอยใหมดแดงขึ้น เพราะจะชวยกิน เพลี้ยและแมลงที่จะมากัดกินตําลึง

ปกชําดวยเถา การปลูกตําลึงเพื่อการคานั้นนิยมขยายพันธุดวยวิธีนี้ เนื่องจาก ตําลึงจะเจริญเติบโตเร็วกวาการเพาะดวยเมล็ด วิธีการปกชํา ใหนําเถาที่แกพอสมควรมาตัดใหยาว 15 – 20 ซม. ปกชําในหลุม ปลูกที่ไดเตรียมไวแลว( ลักษณะขั้นตอนการปลูกเหมือนกับหัวขอการเพาะ เมล็ด ) พอเจริญเติบโตเต็มที่ประมาณ 1 เดือน ก็สามารถเก็บยอดมาปรุงอาหาร ได

การปลูกตําลึง

หนา 4

ทั้งนี้

เพื่อใหตําลึงแตกยอดใหมทยอยออกมาตลอดป ตองหมั่น

เก็บมาบริโภคอยูเสมอ ในขณะเดียวกันใหใสปุยคอก ชวยเพิ่มเติมอาหารในดิน ประมาณเดือนละครั้ง ตองหมั่นรดน้ําสม่ําเสมอในหนาแลงและหนาหนาว สวนหนาฝนจะเวนไดบางแตตองชวยรดน้ําในขณะที่ฝนทิ้งชวง

จัดทํา/เผยแพรโดย

:

กลุมสื่อสงเสริมการเกษตร สํานักพัฒนาการถายทอดเทคโนโลยี กรมสงเสริมการเกษตร

การปลูกตําลึง