ขอมูล :
ดร.นรินทร สมบูรณสาร สํานักสงเสริมและจัดการสินคาเกษตร จัดทํา : รุจิพร จารุพงศ อําไพพงษ เกาะเทียน สํานักพัฒนาการถายทอดเทคโนโลยี พิมพครัง้ ที1่ : กรกฎาคม 2546 จํานวน 30,000 ฉบับ จัดทําและเผยแพรทางเว็บไซตโดย : กลุมสื่อสงเสริมการเกษตร สํานักพัฒนาการถายทอดเทคโนโลยี กรมสงเสริมการเกษตร
กรมสงเสริมการเกษตร
9 ถั่วงอก เมื่อจะนําออกขายควรนําไปรอนใหหัว หลุดออก ใชกระดงหรือเครื่องรอนสายพานก็ได แตถั่วงอกเมือ่ เพาะแลวในสภาพการขายในบานเราจะ ถูกแสงแดด และหัวถัว่ งอกสามารถกลับเขียวขึน้ มาใหมได ผูเพาะอาจใชน้ําผสมสารสมขุน ๆ รดในน้ําสุดทายกอน เก็บถัว่ งอกออกมาขาย แตจะปองกันการเปลีย่ นสีของหัว ถั่วงอกไดในชวงสั้น ๆ ในเชิงการคามีการใชสารฟอกสี ประเภทโซเดียมเมตาไบซัลไฟตจะปลอดภัยมากกวา การใชสารฟอกประเภทโซเดียมไฮโดรซัลไฟต เพราะสาร ประเภทหลังสวนใหญใชในธุรกิจฟอกยอมอวนมากกวา และภาคราชการไมแนะนําใหนําเอาสารโซเดียมไฮโดรซัลไฟต มาใชกบั ธุรกิจประเภทอาหารในปจจุบนั ซึง่ ผูป ระกอบการ ควรใชสารโซเดียมเมตาไบซัลไฟตในระดับทีต่ ่ําและไมเกิน คาความปลอดภัยผสมน้ํารดถั่วงอกในน้ําสุดทายกอนนํา ออกจําหนาย เพือ่ ปองกันไมใหถวั่ งอกเปลีย่ นสีหรือคล้ําลง
สํานักพัฒนาการถายทอดเทคโนโลยี
7 เมื่อเพาะถั่วงอก และถั่วงอกเจริญเติบโตมี รากงอกออกมาเล็ก ๆ ขนาดความยาวของราก 0.5 – 1 เซนติเมตร หรือเพาะไปแลวนาน 18 – 20 ชั่วโมง ในเชิงการคามีการรดสารถั่วอวนเพื่อเพิ่มธาตุ อาหารใหกบั ถัว่ งอกทีเ่ พาะ จะชวยใหถวั่ งอกมีการสะสม โปรตีนเพิม่ มากขึน้ ทําใหถวั่ งอกอวน และมีน้ําหนักดีขนึ้ เหมือนกับถัว่ งอกทีเ่ พาะขายในเชิงการคา โดยกอนการ ใชสารถัว่ อวนผสมน้ํารด ควรงดการใหน้ํากอนและหลัง นาน 2 ชั่วโมง เพื่อใหผวิ ถั่วแหงและดูดธาตุอาหารเขา ไปใชไดเต็มที่ และอัตราการใชสารถัว่ อวนสามารถใช อัตรา 1 ซีซี ผสมน้ําสะอาด 1 ลิตร หลังจากการรดสาร ถัว่ อวนไปแลว กอนเริม่ รดน้ําใหมควรรดน้ําใหมากกวา ปกติ 5 – 6 เทา เพิ่มใหถั่วขยายขนาดเพิ่มขึ้นผูเพาะ ควรผสมน้ํากับสารถัว่ อวนรดถัว่ งอกทีเ่ พาะวันละหนึง่ ครัง้ และอยางนอยควรรดติดตอกัน 2 วัน โดยหางจากการ ใหครัง้ แรกนาน 24 ชัว่ โมง ในกรณีผทู จี่ ะเพาะทานเอง ในบาน จะเพาะแบบธรรมชาติไมรดสารถั่วอวนก็ได แตถั่วงอกทีไ่ ดจะผอมยาว และมีรากฝอยเกิดขึ้นมาก อาจจะไมสามารถนําไปวางขายในเชิงธุรกิจได
8 ถัว่ งอก เมือ่ เพาะแลวครบ 68 – 72 ชัว่ โมง ถาเปน การเพาะในฤดูรอ น หรือฤดูฝน สามารถเก็บออกมา ขายได แตถาสถานที่เพาะตั้งอยูในทีท่ ี่มีอากาศเย็นหรือ เปนฤดูหนาว อาจตองขยายเวลาการเจริญเติบโตของ ถั่วงอกเปน 96 ชั่วโมง จึงจะเก็บไปขายได
กลุมสื่อสงเสริมการเกษตร
การใหน้ําแตละครัง้ จะเพียงพอ เพราะถาใหน้ําไมเพียงพอ และเกิดความรอนขึ้นในถังเพาะมากมีผลเสียตอการ เจริญเติบโตของถัว่ งอก ทําใหถวั่ งอกมีรากฝอยมากขึน้ และตนจะโตแบบไมสมบูรณ โดยเฉพาะเมื่อเพาะ ถัว่ งอกในถังพลาสติก ควรหมัน่ รดน้ําสม่ําเสมอ ทุก ๆ 2 – 3 ชัว่ โมง ทัง้ กลางวัน และกลางคืน เพราะถังพลาสติก จะไมคอ ยเก็บความเย็นไวไดเหมือนถังซีเมนต หรือไห ซึ่งสามารถรดน้ําถังที่เพาะไดชากวาเปนทุก ๆ 4 – 6 ชั่วโมงก็ได เพราะถังซีเมนตเก็บความเย็นจากน้ําได ดีกวาถังพลาสติก
กรมสงเสริมการเกษตร
และนําไปขายใหกับโรงงานทําแปงจากถั่วเขียวแทนได ตองคัดเฉพาะถั่วเขียวที่จมน้ํามาเตรียมใชเพาะถั่วงอก เนือ่ งจากวาใชระยะเวลาในการเพาะเพือ่ การบริโภคสัน้ มาก เทานั้น เพราะเปนเมล็ดที่แกจัด ซึ่งน้ําที่ใชแชถั่วเขียวนี้ เพียง 3 – 4 วันเทานั้น หรือจะทําเปนธุรกิจก็ได ประกอบกับถั่วงอกสามารถนํามาใชประกอบอาหาร อาจผสมคลอรีนลงไป โดยใชความเขมขนของคลอรีน 100 ประจําวันของคนไทยไดหลายอยาง เชน นํามาผัด พีพเี อ็ม แชเมล็ดถัว่ เขียวนาน 1 – 2 ชัว่ โมง คลอรีนจะชวย ตมทําเปนน้ําแกง ใสในกวยเตี๋ยว ฯลฯ ทําความสะอาดเปลือกนอกของเมล็ดถั่วเขียวที่อาจมี เชื้อรา หรือเชื้อแบคทีเรียติดมากับเมล็ดไดสะอาดถึง เทคนิควิธีการเพาะถั่วงอก รอยละ 95 ถาไมสามารถ หาผงคลอรีนได อาจใช 1 เมือ่ จะเริม่ ทําการเพาะถัว่ งอก ควรมีการคํานวณ น้ํารอนผสมกับน้ําเย็น การใชเมล็ดถัว่ เขียว โดยเทียบบัญญัตไิ ตรยางศ ซึ่งเกณฑการคิดใชเมล็ดพันธุถั่วเขียว 1 กิโลกรัม อัตราสวน 1 : 1 ทําเปน สามารถเพาะเปนถัว่ งอกได 5 – 6 กิโลกรัม โดยถัว่ เขียว น้ําอุน และนําเมล็ดถัว่ เขียว ที่จะนํามาใชสามารถเลือกใชไดทงั้ ถั่วงอกผิวมัน ลงแชนาน 1 – 2 ชั่วโมง ( เปลือกสีเขียว ) และถั่วงอกผิวดํา ( เปลือกสีดํา ) น้ําอุน สามารถปองกันกําจัด ซึ่งถั่วเขียวทุกพันธุที่ปลูกในประเทศไทย สามารถใช เชือ้ โรคทีต่ ดิ มากับผิวเมล็ดพันธุถ วั่ เขียวไดถงึ รอยละ 75 เพาะถั่วงอกไดทั้งสิ้น ในอดีตถั่วเขียวที่นิยมใชเพาะ ถัว่ งอกจะเปนถัว่ เขียวผิวดาน แตปจ จุบนั มีการปรับปรุง 3 เมื่อใสถั่วเขียวที่แชแลวลงในถังเพาะที่เจาะรู พันธุถั่วเขียวผิวมันขึ้นมาหลายพันธุ เชน พันธุอูทอง ระบายน้ําแลว ขนาดเสนผาศูนยกลางของรู 2 – 3 พันธุกําแพงแสน และพันธุถั่วเขียวผิวดํา ซึ่งคุณสมบัติ ของถั่วเขียวผิวดํา เมื่อเพาะเปนถั่วงอกแลว ถั่วงอกจะ มิลลิเมตร เจาะตามแนวเสนรอบวงของถัง มีขอ ควรสังเกตวา มีสีขาวกวาแตถาใชถั่วเขียวผิวมัน ถั่วงอกที่ไดจะออก ขนาดความสูงของถังเทาใดก็ตาม ตองใสเมล็ดถั่วเขียวที่ เหลืองออน ๆ ไมขาวเทาถัว่ งอกจากถัว่ เขียวผิวดํา จะใชเพาะไมเกิน 2 นําเมล็ดถัว่ เขียวทีจ่ ะเพาะมาลางในน้ําทีส่ ะอาด 1 ใน 3 ความสูงของ โดยใชตะแกรงหรือกระชอนชอนแยกเมล็ดถัว่ เขียว ถังเพาะ เพราะเมือ่ ที่ลอยอยูที่ผวิ หนาน้ําดานบนออก ไมควรนํามาใชเพาะ ถัว่ งอกเจริญเติบโต เปนถัว่ งอก เพราะเมล็ดจะออนเกินไป แตผปู ระกอบการ ครบอายุถั่วงอกจะ สามารถนําเมล็ดที่ลอยน้ํามาแยกไปตากแดดใหแหง ดันขึน้ มาเองเปนชัน้ ๆ
การเพาะถัว่ งอก ปจจุบนั มีผสู นใจกันมาก
และสูงขึน้ มาไมเกินขอบความสูงของปากถัง การทีผ่ เู พาะ ใสเมล็ดถั่วเพียง 1 ใน 3 ก็เพื่อปองกันไมใหถั่วที่เพาะ ลนหกออกมานอกถังเลอะการทํางานในหองเพาะ เพื่อขนยายถั่วงอกออกมาขายจะทําไดสะดวกยิ่งขึน้ 4 ถั่วเขียวที่ใสลงถังเพาะแลว ควรใชมือเกลี่ย ผิวหนาดานบนเมล็ดถั่วเขียวใหเรียบ ผิวหนา ดานบนของเมล็ดถัว่ เขียวอาจใชกระสอบปาน กระสอบ ไนลอนสีสม หรือผาซาแลน หรือฟองน้ํา ที่ผานนําไป ทําความสะอาด โดยการนึง่ ฆาเชือ้ หรือตมในน้ําจนเดือด แลวรอจนเย็นแลวจึงนํามาคลุมผิวหนาของถังเพาะถัว่ งอก ที่ใสเมล็ดถั่วเขียวลงไปแลว 5 นําถังเพาะไปวางบนอิฐบล็อกทําเปนขาตั้ง รองถังเพาะถัว่ งอกเพือ่ ชวยในการระบายน้ําและอากาศ ใหผานเขาออกทางดานกนถังไดดวย หรือถาเปนพื้น ของโรงเรือนเพาะถั่วงอก วางแผนสําเร็จรูปแบบที่มี ชองระบายน้าํ และอากาศแบบพืน้ คอกโรงเลีย้ งหมูกไ็ ด เชนกัน ถาเปนพื้นโรงเพาะแบบนี้ก็ไมจําเปนตองวาง ถังเพาะถั่วงอกบนอิฐบล็อกก็ได 6 การรดน้ําถั่วเขียวที่เพาะอยูในถังพลาสติก ไห ถังซีเมนต ตลอดจนปบ อลูมเิ นียม ปริมาณน้ําทีใ่ ชแตละครัง้ ตองใหน้ําเพียงพอทีจ่ ะทําใหถวั่ งอกทีเ่ พาะไมเกิดความรอน สะสมมากเกินไป วิธสี งั เกตงาย ๆ ใชมอื สัมผัสดูผวิ หนา เมล็ดถั่วในถังชั้นบนสุด ชวงตอระหวางแตละครั้งของ การใหน้ําตองไมเกิดสภาพไอรอนผาวขึ้นมา แสดงวา