et cetera jubileumuitgave NL by ABB Benelux

et cetera JUBILEUMUITGAVE VAN ABB BENELUX 2017

J U B I L E U M E D I T I E E D I TO & I N H O U D

— EDITO

Beste lezer,

ALFONS GOOS, Managing Director ABB Benelux

ABB bestaat 125 jaar in Nederland. Een jubileum waar we terecht trots op zijn. En een dat we met een speciale editie van et cetera extra in de kijker willen zetten, met een blik achterom én vooruit. Want 125 jaar in een land aanwezig zijn als bedrijf is best uniek. Het wil zeggen dat we al die tijd op de juiste manier hebben weten mee te gaan met de markt en onze klanten. En dat we onszelf ook geregeld weten heruit te vinden. Er wordt weleens gezegd dat verandering de enige constante is binnen ABB. Dat klopt, maar daarin schuilt net onze grote kracht. Technologie maakt intrinsiek deel uit van ons DNA. Eigen aan die technologie is dat ze voortdurend evolueert en vooruitgaat, en dat vraagt om een continu aanpassingsvermogen. Het wil ook zeggen dat je moet durven vooruitdenken en beslissingen nemen. En dat doen we, soms zelfs decennia voordat bepaalde ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld het afstappen van fossiele brandstoffen, zich voordoen. Vandaag investeren we volop in software en samenwerkingsverbanden. ABB is altijd een pionier geweest en het wil die uitvinder als vanouds blijven. En dat kan alleen wanneer we een beroep doen op onze tweede grote kracht: mensen. Zij maken het verschil. Ze zijn uiterst belangrijk, niet alleen om de technologie mee te ontwikkelen, maar ook om ze in de markt te zetten, aan de man te brengen en te onderhouden. We willen luisteren

naar klanten, tendensen oppikken en erop inspelen, en ‘agility’ of wendbaarheid meer dan ooit integreren in onze manier van werken. In een multiculturele en vaak laagdrempelige omgeving zullen we de volgende jaren dan ook blijven investeren in die menselijke factor. Waarop wil ABB verder nog inzetten? Naast het meenemen van het menselijke kapitaal, zullen duurzaamheid en digitalisering de voornaamste speerpunten uitmaken in de toekomst. De wereld ‘decarboniseert’ en ABB omarmt op alle vlakken de huidige energietransitie. Industrie 4.0 is volop aan de gang en robots, automatisering, big data … maken een cruciaal onderdeel uit van de industriële revolutie. In dat kader lanceerden we ABB Ability™, een overkoepelend platform dat al onze digitale oplossingen en diensten over alle segmenten heen bundelt. ABB is door de geschiedenis heen steeds een goede partner geweest, tegelijk innovatief en betrouwbaar. Een bedrijf van uitvinders, dat altijd humaan blijft en investeert in zowel techniek als mensen. En dat zal dan weer niet veranderen.

Veel leesplezier!

— INHOUD 04

De situatie vandaag Dichtbij en technologisch ver vooruit

De toekomst is nu Op naar de volgende 125 jaar

Een historische terugblik Wat begon met 1 man in Delft

75 jaar Maastunnel Ook de Rotterdamse tunnel viert feest

Robuuste trams in Rotterdam Met dank aan 85 jaar oude BBC-motoren

ABB & de toekomst Volle kracht vooruit

et cetera jubileumuitgave 2017 - Een uitgave van ABB Benelux Verantwoordelijke uitgever Marco Moerland, ABB N.V., Hoge Wei 27, 1930 Zaventem - Copyright 2017 Concept Head Office Hoofdredactie Marco Moerland Werkten mee aan dit magazine John Edwards, Inne Vanden Bremt, Sven Van Herck, Kristien Vermaelen, Nando Harmsen, Jan Caris, Peter van der Horst, Jos Bernaards, Katrien Robijns

A B B N E D E R L A N D D E S I T U AT I E VA N D A A G

â&#x20AC;&#x201D;

125 JAAR ABB NEDERLAND â&#x20AC;&#x201C; DE SITUATIE VANDAAG

DICHTBIJ EN TECHNOLOGISCH VER VOORUIT ABB brengt in Nederland al ruim een eeuw producten en systemen, die binnen het wereldwijde concern ontwikkeld en geproduceerd worden, naar de lokale Nederlandse markt.

Daarbij wordt er rekening gehouden met specifieke lokale wensen en behoeften. In Nederland zijn er ongeveer 900 medewerkers bij ABB in dienst, verspreid over acht locaties, waaronder een laagspanningscomponentenfabriek in Ede. Daarnaast beschikt de Nederlandse poot over eigen R&D-afdelingen en internationale kenniscentra op het vlak van watermanagement, elektrische laadoplossingen voor voertuigen, analyse- en performancemanagementsystemen voor schepen en flowmeting.

A B B N E D E R L A N D D E S I T U AT I E VA N D A A G

— Wie we zijn Uit klantencontacten blijkt steeds weer dat eindgebruikers in Nederland ABB zien als een betrouwbare, betrokken partner. “Niet alleen waar het gaat om hardware, maar ook op het vlak van services”, vertelt Jaap van den Bent, Local Division Manager Electrification Products. “Klanten beamen dat de kwaliteit van producten uitstekend is, net als de verkoopkanalen met de bijbehorende dienstverlening. De verantwoordelijkheid van medewerkers houdt dan ook niet op zodra de koop is gesloten. Eindgebruikers investeren niet alleen in het fysieke product, maar ook in de zekerheid dat alle stappen optimaal worden begeleid: van aankoop tot ingebruikname en alles wat daarna komt.”

“ABB is voortdurend in beweging, zonder aan stabiliteit in te boeten.” JAAP VAN DEN BENT

Gedurende de afgelopen jaren werd het productportfolio uitgebreid, mede door middel van geslaagde acquisities van marktleiders op uiteenlopende gebieden. Zo werd bijvoorbeeld het toonaangevende bedrijf Epyon overgenomen, dat snelladers maakt voor elektrische voertuigen. In de praktijk is gebleken dat de integratie van dergelijke nieuwe partijen steeds vlotter gaat; targets worden sneller gehaald en klanten worden ondertussen optimaal bediend met steeds beter op elkaar aansluitende producten en diensten. “ABB is voortdurend in beweging, zonder aan stabiliteit in te boeten”, merkt Jaap van den Bent op. “Hoogwaardige producten en kennis vormen nog steeds het vertrekpunt voor complete oplossingen, inclusief advies en ondersteuning. Voor distributeurs, installateurs, adviseurs, eindgebruikers en marktanalisten blijkt ABB een uiterst betrouwbare en proactieve partner. Klanten vertrouwen erop dat we over tien jaar nog steeds bestaan en innoveren. We krijgen weleens te horen dat ABB grote stappen durft te nemen en grote thema’s en concepten aankaart, waar anderen vooral kleine aanpassingen uitvoeren aan bestaande producten en productreeksen. We behoren in alle productcategorieën waar we actief in zijn tot het topsegment. De breedte en de kwaliteit van ons portfolio en onze expertise zijn echt onderscheidend. ‘Local techno-

logy know-how’ is voor klanten van groot belang. Alleen zo kunnen snel de juiste oplossingen worden geselecteerd uit het aanbod van honderdduizenden producten. De knowhow en R&D-expertise van het wereldwijde ABB-concern staan via onze lokale organisatie ter beschikking van onze klanten in de Benelux. We hebben altijd een oplossing, voor elke klant. En als we beloven om iets te doen, dan gebeurt het ook.”

— “Bij ABB hebben we altijd een oplossing, voor elke kant. En als we beloven om iets te doen, gebeurt dat ook”, aldus Jaap van den Bent.

— Onze mensen De ABB-organisatie in Nederland is een afspiegeling van het internationale ABB-concern. In Nederland werken zo’n 18 nationaliteiten samen, verspreid over meerdere divisies. Binnen de groep bekleden veel mensen ook een globale functie. “We zijn een multicultureel bedrijf, dat merkt u op veel gebieden”, aldus Antonie Klop, HR Director Benelux. “Deze diversiteit leidt tot een unieke managementstijl, die niet geworteld is in één enkele cultuur. De Nederlandse organisatie is stabiel met relatief weinig personeelsverloop. Er zijn ABB’ers die een aantal jaren bij een andere partij werken en weer terugkomen, ze worden steeds met open armen ontvangen. De economie heeft in de afgelopen 125 jaar uiteraard de nodige pieken en dalen gekend. Vooral sinds 2010-2011 is het economisch wat zwaarder. Toch blijven we uitstekend functioneren in het huidige klimaat.”

“ABB blijft in het huidige klimaat uitstekend functioneren.” ANTONIE KLOP

— Hoogwaardige producten en kennis vormen bij ABB het vertrekpunt voor complete oplossingen, inclusief advies en ondersteuning.

A B B N E D E R L A N D D E S I T U AT I E VA N D A A G

— Wat we doen ABB droeg de afgelopen jaren in Nederland bij aan een aantal fantastische projecten.

Denk maar aan de automatisering van concerthal ZiggoDome, het voetbalstadion van AZ Alkmaar, de Nieuwe Botlekbrug of het grote uitbreidingsproject van de Rotterdamse haven, Maasvlakte 2. Voor Rijkswaterstaat werd er gewerkt aan de Maaslandkering en aan de upgrade van de keringen in de Oosterschelde. Bij diverse waterbedrijven is de volledige waterzuivering gebaseerd op ABB-procesautomatiseringen op maat.

“We werken nauw samen om onze innovatiekracht te vergroten.” PETER VAN DEN HEEDE

Bij autofabrikant VDL Nedcar lopen er diverse grootschalige projecten. ABB heeft tevens in Nederland de snelladers voor het landelijk dekkend netwerk van FastNed-laadstations voor elektrische auto’s geleverd. Het bedrijf bracht echter niet uitsluitend grote prestigeprojecten tot stand. Relatief eenvoudige, maar uiterst slim ontworpen producten, zoals de multidoos, zijn ook het vermelden waard. Sinds de multifunctionele inbouwdoos in 2006 gelanceerd werd, gaan er jaarlijks zo’n 6.000.000 exemplaren over de toonbank. Peter Van Den Heede, hoofd van de Sales Council & Business Development Benelux, voegt toe: “Het ‘Smart @ home’-concept maakt woningen slim en zorgt voor de integratie met het energienet, gebruikmakend van onze oplossingen en sensoren. ABB loopt ook in Nederland voorop als het gaat om laadpalen, elektrische mobiliteit, schone energie en het optimaal gebruik van fossiele brandstoffen. Onze energiemeters worden in alle soorten laadpalen gebruikt en we leveren snellaadsystemen die slechts een half uur nodig hebben om een accu op te laden.”

— Enkele grote projecten waaraan ABB Nederland heeft gewerkt zijn de walstroomvoorziening voor Stena Line in Hoek van Holland en de Stormvloedkering in de Oosterschelde.

— Boven: Service dicht bij de klant. Revisie van turbochargers voor scheepsmotoren in de vestiging Rotterdam Waalhaven.

SMART OPLOSSINGEN “In de Benelux werd een vijftal jaar geleden ook besloten om ons op smart grids en smart cities te richten. Door nauw samen te werken met andere partijen die op dit vlak actief zijn, maar ook met grote klanten en industriële organisaties, kunnen we onze innovatiekracht vergroten. We zijn ook volop bezig met de mogelijkheden die het Internet of Things biedt. De geavanceerde software-oplossingen die we hebben geleverd, waren voor rederijen een unieke kans om de ‘fuel efficiency’ van hun vloot te verbeteren”, zegt Van Den Heede. “ABB heeft niet voor niets alle digitale producten en oplossingen bij elkaar gebracht binnen ABB AbilityTM. Dat is het gestandaardiseerde platform voor alle cloudoplossingen van ABB”, aldus Peter Van Den Heede.

A B B N E D E R L A N D D E S I T U AT I E VA N D A A G

— Hoe we klanten helpen De Key Account Management-aanpak van zijn Sales Council stelt ABB in staat om zich verder te ontwikkelen op het gebied van ‘business-led collaboration’. Door de expertise en het productaanbod van meerdere ABB-divisies te combineren en door nog meer te focussen op de wensen van de klanten en de ontwikkelingen in hun markten, voegt ABB zo veel mogelijk waarde toe. Het uiteindelijke doel is om tot nieuwe vormen van cocreatie te komen. Dat is een unieke vorm van samenwerking, waarbij zowel ABB als de klanten invloed hebben op het proces en het eindresultaat. “Klanten verwachten een hoge kwaliteit van onze producten en een probleemloze toepassing van onze verschillende systemen. Een goede coördinatie van de dienstverlening en afstemming van afzonderlijke delen op elkaar is absoluut noodzakelijk. Door onze Key Account Management-aanpak komen we aan die vraag vanuit de business tegemoet”, vertelt Peter Van Den Heede. De Sales Council houdt zich ook bezig met het vastleggen van een aantal topsegmenten. “Dat houdt meer in dan praten over actuele thema’s; zo worden er ook cases opgezet over hoe we de mogelijkheden van ABB in samenwerking met zorgvuldig geselecteerde partners optimaal kunnen benutten voor specifieke marktsectoren.”

“We onderzoeken continu hoe we onze processen kunnen versnellen.” STAF SEURINCK

Staf Seurinck, Local Division Manager Robotics and Motion Benelux: “Elk jaar houden we een survey onder onze klanten, die dan gevraagd worden om bepaalde onderdelen een score van 0 tot 10 toe te kennen. Ook kunnen ze groene en rode kaarten uitdelen. Wat betreft de kwaliteit van onze producten en de kennis van onze mensen scoren we consistent goed. Onze mensen maken dan ook echt het verschil in sales, engineering, services en op het gebied van ondersteunende diensten. Er zijn natuurlijk punten die we aan de hand van dat NPS-onderzoek kunnen verbeteren, bijvoorbeeld de reactiesnelheid en de tijdige levering. We onderzoeken hoe we onze processen kunnen versnellen, bij-

voorbeeld door online tools en partnernetwerken in te zetten. We helpen medewerkers een transitie te maken en zich steeds beter in klantprocessen te verdiepen. Er wordt doorlopend aandacht besteed aan praktische opleiding, waarbij we focussen op het combineren van hardware, software en advies. Daarnaast zien we een groeipotentieel in oplossingen die met kleinere vermogens werken, zoals in de voedingsindustrie, lichtere industrie en maakindustrie. Daar kunnen we onze positie nog verder versterken.”

— The future is now In de afgelopen jaren werd er veel aandacht besteed aan ‘integrity’ en ‘safety’.

“ABB stelt alles in het werk om processen waar mogelijk te vereenvoudigen” VÉRONIQUE WENDRIX

Dit is intussen in het DNA van ABB verankerd. Verder wordt er kritisch naar mobiliteit gekeken. Werknemers moeten uiteraard regelmatig contact hebben met klanten, maar tegelijkertijd wordt er getracht om het aantal verplaatsingen te beperken. Bepaalde zaken worden bijvoorbeeld op een slimmere manier ‘remote’ verzorgd. Denk daarbij aan afnamekeuringen van apparatuur in de fabriek die ABB-medewerkers en de klant online vanaf de eigen werkplek kunnen volgen. Zoiets bespaart veel tijd en kosten, want mensen hoeven niet meer telkens op reis naar een buitenlandse vestiging. Er worden tevens mobiliteitsprogramma’s uitgerold die mensen bewuster moeten maken van het eigen gedrag en energieverbruik. “ABB stelt alles in het werk om processen waar mogelijk te vereenvoudigen”, garandeert Véronique Wendrix, Country Service Manager Benelux. “We zitten nu in één van de grootste transformatieprocessen ooit. Lokale activiteiten, in het bijzonder transactionele werkzaamheden, verhuizen vanuit de Benelux naar India en Polen. Het aantal werknemers blijft gelijk, maar de geografische spreiding van het werk verandert. Door lokale kennis te ondersteunen met gecentraliseerde backoffice support kunnen de specialisten zich meer richten op de toevoegde waarde voor onze klanten.” “Een serviceapparaat dat dicht bij de markt staat, is een van de krachten van ABB en zorgt voor snelle responstijden en lokale kennis. De klant wordt bovendien in de eigen taal aangesproken. Er is een enorme hoeveelheid gespecialiseerde kennis binnen de organisatie en ABB wil medewerkers in staat stellen om daar het maximum uit te halen. Met het Account Management wordt duidelijk afgesproken wie de ‘single point of contact’ is en informatiestromen worden steeds beter gecoördineerd. Beslissingsbevoegdheid en kennis centraliseren we waar nodig om consistentie en kwaliteit te garanderen. Zo maken we het klanten gemakkelijker om met ons zaken te doen. Die customer focus blijft groeien en de klant zal steeds meer op de voorgrond komen te staan. Op die manier gaan we vol vertrouwen de komende 125 jaar tegemoet”, besluit Véronique Wendrix.

A B B N E D E R L A N D D E TO E KO M S T I S N U

â&#x20AC;&#x201D;

125 JAAR ABB NEDERLAND DE TOEKOMST IS NU

OP NAAR DE VOLGENDE 125 JAAR! Als het gaat om hardware en engineering staat ABB in Nederland al 125 jaar aan de top. Die positie wil het bedrijf behouden in de toekomst. Tegelijkertijd slaat de digitalisering op grote schaal toe.

En die digitalisering is er zowel bij klanten als bij ABB zelf. Big data, 3D-printing, robotisering, de energietransitie en Internet of Things/Industry 4.0 bieden ongekende mogelijkheden. Dat vraagt om innovatieve inzichten, nieuwe strategieën en een aangepaste manier van werken. ABB heeft zich voorgenomen om bij al deze gebieden een voortrekkersrol te spelen en dat brengt veranderingen met zich mee. Staf Seurinck, Local Division Manager Robotics and Motion, legt uit: “ABB heeft veel expertise opgebouwd om de analoge en digitale wereld beter op elkaar af te stemmen. Door de industriële focus van ABB beschikken we over een enorme installed base met wereldwijd 70 miljoen aangesloten apparaten en 70.000 digitale besturingssystemen. Dat opent veel mogelijkheden. Maakbedrijven, systeemintegratoren en onze channel partners kunnen via het ABB AbilityTM-platform gebruikmaken van al onze kennis en de webservices volledig personaliseren. ABB is meer dan ooit een pionier op het vlak van technologie en dat zullen we in de toekomst nog sterker laten zien.” “In 2015 werd YuMi gelanceerd, de eerste collaboratieve robot die zonder veiligheidskooi kan samenwerken met mensen. Dit is een zeer veelbelovende markt. Steeds krachtiger computers en nieuwe ontwikkelingen op het gebied van visie-technologie maken het mogelijk om meer en gemakkelijker robotsystemen in te zetten om producten op maat te maken tegen de kostprijs van massaproductie.” “Zo gaan we steeds verder in de richting van ‘solution sales’, waarbij de focus ligt op ongemakken wegwerken bij de klant. Dit leidt tot een omslag in het denken en handelen van medewerkers”, vervolgt Jaap van den Bent, Local Division Manager. “Interne training is daarbij uiterst belangrijk. We zullen ons steeds meer in klantprocessen moeten verdiepen om ze optimaal te ondersteunen met een combinatie van hardware, software, kennis en consulting. Ook zullen we in veel gevallen de manier waarop we producten ontwerpen, bouwen, inzetten en onderhouden moeten herzien. Distributeurs en wederverkopers zullen ook in deze ontwikkeling moeten meegaan.”

A B B N E D E R L A N D D E TO E KO M S T I S N U

— Duurzaamheid ABB-oplossingen helpen op verschillende manieren het energieverbruik te verminderen.

Productie, voorraadbeheer, logistiek en andere factoren kunnen allemaal bijdragen aan verbeterde energie-efficiëntie. ABB streeft ernaar producten en processen te ontwikkelen die bijdragen aan lager verbruik door de hele keten heen”, zegt Jaap van den Bent. “Een concreet voorbeeld is onderzoek naar mogelijkheden om gebouwen uit te rusten met gelijkspanning in plaats van het traditionele 230 volt-wisselspanningssysteem”, zegt hij. “Het omzetten van wisselspanning naar gelijkspanning in het apparaat kost energie. Koelkasten, televisies of computers die met gelijkspanningssystemen worden uitgerust, zouden fors wat energie kunnen besparen.” “ABB werkt ook in Nederland mee aan uiteenlopende projecten en initiatieven die op dit moment geen direct voordeel voor het bedrijf opleveren, maar die wel belangrijk kunnen zijn voor de wereld van morgen”, vertelt Peter Van Den Heede, Hoofd Sales Council & Business Development Benelux. “We zetten onze R&D en expertise in om energie en kosten te besparen. ABB neemt zijn leidersrol serieus. Zo gaan we bijvoorbeeld samen met de belangrijkste technologiebedrijven en andere stakeholders regelmatig in dialoog over de toekomst. We nemen ook deel aan de smart grid-standaard USEF (Universal Smart Energy Framework). Dit samenwerkingsverband richt zich op de realisatie van duurzame energie-oplossingen zoals de grootschalige uitrol van smart grids in Europa. Woningen worden zo intelligenter, waardoor de bewoners minder afhankelijk worden van externe energiebronnen.”

— Het belang van digitalisering en automatisering neemt toe. ABB zoekt continu naar slimme manieren om apparaten te voorzien van de mogelijkheid om data te verzamelen.

— TM ABB ABILITY ABB is al langer bezig met toepassingen die in het verlengde liggen van het Internet of Things.

Denk aan software voor de scheepvaart die data over brandstofverbruik, weer, condities, havencapaciteit en dergelijke analyseert om ideale routes te bepalen. Door de bundeling van digitale oplossingen binnen ABB AbilityTM vertalen we onze knowhow naar waardevoorstellen voor zowel de klant als de leverancier. “Binnen industriële toepassingen neemt het belang van digitalisering en automatisering toe. ABB zoekt continu naar slimmere manieren om voorwerpen te voorzien van de mogelijkheid om data te verzamelen. Die worden dan vervolgens gekoppeld aan rekenvermogen en analyse, waar weer bruikbare informatie en feedback uit ontstaan”, zegt Staf Seurinck, Local Division Manager Robotics and Motion Benelux. “Bijvoorbeeld het onderhoud van robots zou niet meer op basis van historische gegevens, maar op basis van actuele informatie ingepland kunnen worden. Zo kunnen we nauwkeurig voorspellen wanneer een specifiek individueel onderdeel versleten gaat raken en kan dit vervangen worden voordat er inefficiëntie optreedt. Hiermee helpt ABB kosten omlaag te brengen en betrouwbaarheid te vergroten. Dankzij ‘data mining’, of het analyseren van verzamelde grote bestanden met gegevens, kunnen we klanten unieke en sectorbrede inzichten verschaffen. De helft van onze business is gebaseerd op ‘machine to machine’-communicatie. Dit percentage zal nog fors toenemen en naar verwachting wellicht op zo’n 90% uitkomen. Dat betekent enorme potentiële verbeteringen op het vlak van efficiency en dus forse kostenverlagingen. Vroeger was de ‘machine to machine’-communicatie beperkt tot apparaten binnen het bedrijf. Fabrieken, industriële processen en systemen maken vandaag echter steeds meer gebruik van ‘smart manufacturing’. Dat is mede door het internet mogelijk gemaakt. Fabrieken worden zodoende responsief en vraaggedreven. ‘Slimme’ met sensoren uitgeruste producten kunnen aan machines uitleggen hoe ze verwerkt moeten worden. Zelfsturende processen

nemen waar nodig corrigerende maatregelen. Apparaten en productiefaciliteiten analyseren zichzelf doorlopend. Sterker nog: informatie kan naar de cloud worden verstuurd en meerdere partijen en partners kunnen aan de slag met die data.” Jaap van den Bent: “Het resultaat: grotere productiviteit, lager energieverbruik, hogere efficiëntie en veiligheid, beter gebruik van grondstoffen en betere procesplanning. Maar ook sneller en beter inzicht in storingen en mogelijke uitval, waardoor productiestilstand wordt voorkomen. Wanneer er een onderdeel (bijna) moet worden vervangen, krijgt de beheerder tijdig een waarschuwing. Systemen die tot op heden werden geassocieerd met massaproductie, kunnen nu eveneens hoogwaardig maatwerk leveren tegen een aantrekkelijke prijs. Actuele gegevens kunnen te allen tijde op verschillende platformen en apparaten – denk aan tablets en smartphones – worden geraadpleegd en er kunnen waarschuwingen in realtime worden gegeven.” “ABB stelt bedrijven in staat volop mee te groeien met deze ontwikkelingen. Wij leveren systemen en sensoren die processen monitoren, maar ook makkelijker en inzichtelijker maken. Intelligente, collaboratieve robots werken nauw samen met mensen om productie en flexibiliteit naar een hoger plan te tillen”, vertelt Steve Bogemans, Vice President Power Grids. “Naast kwalitatieve hardware afleveren, is het nu belangrijk dat ABB-oplossingen de mogelijkheid bieden om data te verzamelen en te presenteren. Al onze oplossingen moeten data kunnen verzamelen met sensoren. Deze moeten vervolgens in de cloud geplaatst kunnen worden en we moeten iets met die data kunnen doen. Voor elke uitdaging en trend moeten we een pasklaar antwoord hebben en in elk (sub)segment bepalen we waar we waarde kunnen toevoegen. Voor ABB zelf is er ook een duidelijk voordeel: door informatie over de prestaties van producten in verschillende applicaties te verzamelen, kunnen de prestaties worden verbeterd.”

“ABB stelt bedrijven in staat volop mee te groeien met de nieuwste ontwikkelingen.” STEVE BOGEMANS

A B B N E D E R L A N D D E TO E KO M S T I S N U

— Smarttoepassingen Al de ontwikkelingen van ABB komen samen op het vlak van ‘smartness’. Slimme energienetwerken, sensoren en dataanalyse maken smarttoepassingen mogelijk. Wereldwijd staan steden voor de uitdaging een snelgroeiende, steeds langer levende bevolking duurzaam te huisvesten. ABB-producten en -oplossingen maken een belangrijk deel uit van de kritieke infrastructuur van steden, van energienetwerken tot andere nutsvoorzieningen, automatisering van fabrieken, woningen en bedrijven. Door stedelijke infrastructuur van een intelligente laag te voorzien, kan ABB steden helpen slimmer om te gaan met bijvoorbeeld stadsverlichting, verkeer en veiligheid. “ABB maakt steeds meer mogelijk door middel van innovatieve energie- en automatiseringstechnologie”, zegt Jaap van den Bent, en hij geeft enkele voorbeelden: “In het Smart Energy Collective (SEC), een samenwerking van 14 bedrijven uit verschillende branches, werken we aan technologische innovaties en nieuwe diensten op het gebied van ‘smart energy’. Ook maken we deel uit van het Universal Smart Energy Framework (USEF). Dat is een

samenwerkingsverband van zeven Nederlandse spelers die zich richten op de realisatie van duurzame energie-oplossingen. In woningen met ABB-systemen kan energie worden opgewekt, gedeeld en optimaal worden benut. Bewoners kunnen informatie over het gebruik raadplegen, wat leidt tot gedragsverandering. Het kan ook op grotere schaal worden geanalyseerd.”

— Data en Dienstverlening ABB is vooral bekend om zijn hardware, iedereen kent onze motoren en robots. “Goede dienstverlening op alle terreinen wordt echter steeds belangrijker, dat geldt zowel voor de goede bereikbaarheid van onze medewerkers, gedegen advies en efficiënte nazorg als voor slimme sofware-oplossingen. Software is ‘key’ en dat is een uitdaging, omdat het een andere marktbenadering vereist”, legt Alfons Goos, Managing Director ABB Benelux, uit. “De services zullen eveneens veranderen. Het draait niet meer alleen om reparaties en preventief onderhoud. In de nabije toekomst zullen datamonitoring en advies een belangrijk onderdeel van onze service-aanpak vormen. De Service Engineer zal in veel gevallen niet meer bij een bedrijf hoeven langs te gaan, maar kan de ingenieurs via de cloud ondersteunen. Er wordt alsmaar vaker waarde gecreëerd uit data en servicemedewerkers zullen daardoor anders te werk gaan. Onderhoud wordt steeds preventiever en minder correctief, waardoor klanten hun ‘assets’ beter kunnen inzetten. Zij willen zo veel mogelijk draaiuren met minimale kosten. ABB kan dit ondersteunen met sensoren, vakkundigheid, slimme algoritmen en kennis van productieprocessen. ABB zal zijn technische expertise op dit vlak op peil moeten houden en nog verder moeten vergroten om klanten de juiste ondersteuning te kunnen bieden.”

— Om nog meer te halen uit alternatieve energiebronnen zijn slimmere netten en meer opslagcapaciteit nodig.

— Nieuwe energie De energietransitie is onomkeerbaar. ABB levert al jaren componenten voor efficiënte windturbines en zonnepanelen. Om nog meer te kunnen halen uit alternatieve energiebronnen als wind- en zonne-energie zijn meer opslagcapaciteit en slimmere netten nodig. Het elektriciteitsnet bestaat niet langer alleen uit stroomkabels die stroom afleveren bij de consument, maar moet ook voorzien in de communicatie tussen alle onderdelen. Energie-overschotten worden dankzij deze ‘slimme’ netwerken teruggeleverd aan het elektriciteitsnet. Inzicht in het eigen verbruik leidt overigens tot ander gedrag. De consument is tevens leverancier geworden. Voorheen was de energiemarkt het domein van een klein aantal grote bedrijven; inmiddels is dat landschap helemaal veranderd. We zien nu veel meer spelers en andere businessmodellen.

“De vraag naar schonere, veiligere en meer betrouwbare stroom neemt toe. En daarmee groeit de behoefte aan een slimmer elektriciteitsnet dat kan inspelen op de groeiende behoeften van leveranciers, beheerders en consumenten. Tot voor kort waren dit strikt gescheiden rollen, maar dat is ondertussen niet meer het geval. De mogelijkheid om stroom lokaal op te slaan en ‘on demand’ te leveren maakt meer flexibele en responsieve energie-infrastructuur mogelijk. ABB zal ook steeds vaker managers, planners en analisten ondersteunen bij evaluaties door middel van ‘market intelligence’-diensten. De ontwikkeling van geavanceerde accu’s en laadsystemen voor auto’s en bussen verandert de mobiliteitsmarkt. Door de laadinfrastructuur permanent te monitoren en gegevens te analyseren kan ABB voor nog meer efficiëntie zorgen. Onderhoud en service kunnen worden geoptimaliseerd. Het verbruik en de mobiliteit van gebruikers worden in kaart gebracht om dienstverlening en energietransport te perfectioneren. Facturatie kan worden uitbesteed en er is doorlopend inzicht in storingen en (dreigende) uitval”, vertelt Steve Bogemans. Hij gaat verder: “Veel middelen uit de energiesector zijn al decennia in bedrijf, maar dienen nu te worden geïntegreerd met nieuwe, intelligente systemen. Netwerkbeheerders zijn op zoek naar manieren om kosten te beheersen en hun systemen te beschermen tegen zowel fysieke als digitale aanvallen. ABB maakt dit mogelijk en zorgt ervoor dat beheerders meer uit hun systemen kunnen halen.” De Microgrid Plus control-oplossing, die bestaat uit het Microgrid Plus System en de PowerStoreTMstabilisator, berekent doorlopend de ideale configuratie voor optimalisatie. ABB EssPro Grid accu-opslagsystemen voorzien waar en wanneer dan ook elektriciteit. Deze geïntegreerde oplossing zorgt voor een snelle respons op schommelingen in energievraag en -aanbod.

A B B N E D E R L A N D D E TO E KO M S T I S N U

— De volgende 125 jaar “Digitalisering, nieuwe technologieën en mogelijkheden brengen maatschappelijke uitdagingen met zich mee. ABB zal zichzelf daarom zowel in als buiten de Benelux deels opnieuw moeten uitvinden”, blikt Alfons Goos vooruit. “De markten en de business veranderen, maar ook de maatschappelijke rol van het bedrijf evolueert mee. Zo groeit de vraag naar nieuwe expertise, terwijl bepaalde soorten banen zullen verdwijnen. Er ontstaan nieuwe vragen rond privacy en samenwerking met overheden. Dergelijke thema’s zullen steeds meer gaan leven in de branche en ABB zal daarin leiderschap moeten tonen.”

“Het zijn onze medewerkers die het verschil zullen maken.” ALFONS GOOS

“Uiteraard nemen we ook onze eigen werkwijzen en prestaties onder de loep. Het Workplace 2020-programma laat zien hoe we het goede voorbeeld geven als het gaat om de werkomgeving aanpassen aan de eisen van deze tijd. Faciliteiten zoals gebouwen en transportmiddelen worden veel slimmer, efficiënter en duurzamer ingezet. We helpen mensen ook flexibeler om te gaan met werktijden.”

— NIEUWE PRODUCTEN EN TECHNOLOGIEËN STEVE BOGEMANS, VICE PRESIDENT POWER GRIDS: “ABB zet momenteel in op een aantal relatief nieuwe productgebieden, die volgens ons steeds belangrijker zullen worden. Ons Wireless-team levert producten en diensten voor moderne draadloze communicatienetwerken die worden ingezet voor nutsbedrijven, bij olie- en gaswinning, mijnbouw en industriële controlesystemen.” Naast het leveren van een breed pakket producten heeft ook de ondersteuning bij planning, uitrol en inbedrijfstelling volop onze aandacht. Het optimaliseren en automatiseren van processen hoort hier ook bij, net als een goede integratie met producten van andere partijen. “ABB loopt eveneens voorop op het gebied van microgramtechnologie voor een breed scala aan toepassingen. Onze software maakt gegevens verzamelen, modelleren en analyseren steeds eenvoudiger. Daaruit wordt weer betrouwbare informatie gewonnen, op basis waarvan men belangrijke beslissingen kan nemen. ABB biedt vandaag al uiteenlopende oplossingen voor het in kaart brengen en beheren van asset performance, operations en workforce management, netwerken en energieportfoliomanagement. Zo helpen we klanten hogere niveaus van efficiëntie, betrouwbaarheid, veiligheid en duurzaamheid te bereiken”, aldus Steve Bogemans.

“Klanten noemen de expertise en flexibiliteit van ABB een belangrijke onderscheidende factor ten opzichte van andere spelers in de markt. Daarom zullen wij niet alleen blijven investeren in innovatie, R&D en samenwerkingsverbanden met onze klanten en partners, maar vooral in onze medewerkers. De veranderingen komen zo snel op ons af dat continu leren en bijscholen een noodzaak wordt en dit is een gedeelde verantwoordelijkheid voor het bedrijf en de mensen. Het zijn uiteindelijk onze medewerkers die het verschil zullen maken”, besluit Alfons Goos. “En ik daag iedereen bij ABB uit om mee te denken hoe wij nog beter en duurzamer kunnen worden.”

— ABB zal blijven investeren in innovatie, R&D, samenwerkingsverbanden én in zijn medewerkers.

VOOR ZIJDE KL ANTENBL AD 1926

ADVERTENTIE 194 0

—

GESCHIEDENIS EEN TERUGBLIK

125 JAAR ABB IN NEDERLAND

WAT BEGON MET 1 MAN IN DELFT Een geschiedenis van 125 jaar. Daarover valt behoorlijk wat te vertellen. Een blik terug in de tijd.

— 1913 Stadstrams voor Haarlem met elektrische installaties van BBC.

GESCHIEDENIS EEN TERUGBLIK

Stoom en stroom aan de wieg De wieg van ABB in Nederland stond in Delft. Daar stichtte Huibert Doyer op 3 september 1892 een elektrotechnisch bureau dat zijn naam droeg. De elektrotechniek stond op dat moment nog in de kinderschoenen, maar de kleine onderneming van Doyer was een start-up ‘avant la lettre’. Het ging voorspoedig met het ontwerpen en installeren van elektrische installaties. Voor de uitvoering van de werkzaamheden trok Doyer enkele bekwame timmerlieden aan, want van een elektrotechnische opleiding was in 1892 nog geen sprake. In het dagelijkse leven zorgden vooral stoom- en paardentractie voor de aandrijving van werktuigen en de mobiliteit. Een landelijk elektriciteitsnet en stedelijke energiecentrales bestonden nog niet, dus werd de elektrische energie lokaal opgewekt. Vooral vooruitstrevende, middelgrote bedrijven behoorden tot de pioniers die elektrische energie in hun bedrijfsproces toepasten. Een stoommachine of petroleummotor op locatie dreef een generator aan, waarmee de elektrische energie voor booglampen en elektromotoren werd opgewekt. Via transmissieriemen konden de motoren machines zoals pompen, maalwerken en mechanische werktuigen aandrijven. Doyer zag hierin een kans om ook de stoomketels en bijbehorende apparatuur te leveren en te installeren. De link met zowel de elektrotechniek als de stoomproductie kwam tot uitdrukking in het telegramadres ‘electrostoom’. De onderneming groeide en verhuisde in 1905 van het rustige Delft naar de opkomende industrieen havenstad Rotterdam. De vertegenwoordiging van Brown Boveri De internationale elektrotechnische wereld was op het einde van de negentiende eeuw nog klein en overzichtelijk. Op een van de meest vooruitstre-

— 1914 Transformatoren per spoor aangevoerd op Rotterdam Hillegersberg.

ABB EEN BEKNOPTE GESCHIEDENIS Doyers bedrijf vertegenwoordigt het Zwitserse elektrotechnische bedrijf Brown Boveri Cie (BBC) op de Nederlandse markt. Samen met ASEA is BBC de voorloper van ABB.

Huibert Doyer trekt zich terug uit de onderneming, maar BBC neemt een aandelenbelang en stelt het bedrijf veilig. Het krijgt een nieuwe naam: N.V. Electriciteitsmaatschappij Electrostoom.

1895

1910

1892

1905

3 september 1892 Huibert Doyer sticht in Delft een elektrotechnisch bureau dat de wieg vormt van het huidige ABB.

Het bedrijf verhuist naar de opkomende industrieen havenstad Rotterdam.

dreigde het einde van het bedrijf. Chef de bureau Bakker wist Brown Boveri er echter van te overtuigen een aandelenbelang te nemen in de firma om zo de positie op de Nederlandse markt veilig te stellen. Met behulp van privékapitaal namen de twee nieuwe directeuren Bakker en Roothaan persoonlijk deel in de nieuw opgerichte N.V. Electriciteitsmaatschappij Electrostoom, voorheen Doyer & Co. Daarbij was het goed ingeburgerde telegramadres de kern van de nieuwe bedrijfsnaam geworden. Goed beschouwd hebben we hier te maken met een management buy-out anno 1910. Dankzij het nieuwe kapitaal was in 1913 de verhuizing mogelijk naar een op maat ontworpen bedrijfsgebouw in de toen nog zelfstandige gemeente Hillegersberg nabij Rotterdam. Het gemeentebestuur was zo verrukt over de komst van het elektrotechnische bedrijf dat de straat naar de activiteiten van de firma vernoemd werd: Electroweg.

— 1920 Dongecentrale Geertruidenberg met stoomturbine en generator.

vende vakbeurzen maakte Doyer kennis met de heren Brown en Boveri, die in 1891 in Baden (Zwitserland) het elektrotechnische bedrijf Brown Boveri Cie (BBC) hadden opgericht. De ontmoeting en de daaruit voortvloeiende handelscontacten leidden er in 1895 uiteindelijk toe dat Doyers bedrijf officieel BBC mocht vertegenwoordigen op de Nederlandse markt. Samen met het Zweedse ASEA was Brown Boveri een van de voorlopers van ABB. N.V. Electriciteitsmaatschappij Electrostoom In 1910 besloot Huibert Doyer om zich terug te trekken uit de onderneming. Op dat moment

Interbellum en economische crisis Zowel de Eerste als de Tweede Wereldoorlog en de grote economische depressie van de jaren dertig van de vorige eeuw zorgden voor hindernissen en stagnatie, maar afgezien van die donkere perioden, groeide het bedrijf voorspoedig. Tijdens het interbellum vond er een professionalisering op het gebied van de energievoorziening plaats. Het landelijke midden- en hoogspanningsnet werd in deze periode aangelegd. In de jaren dertig werden ook de geïsoleerd gelegen dorpen op het elektriciteitsnet aangesloten. Bovendien begonnen de spoorwegen in Nederland vanaf 1924 met de elektrificatie van de belangrijkste hoofdspoorlijnen met 1500 volt gelijkspanning. Electrostoom had volop werk aan deze grote projecten. Naast apparatuur voor industrieel gebruik werden er ook elektrische kachels, strijkijzers, ovens en zelfs elektrische automaterialen verkocht. Brown Boveri-fabrieken produceerden een deel van deze

Electrostoom ondervindt weinig directe schade van de Tweede Wereldoorlog.

De naam Electrostoom wordt gewijzigd in Brown Boveri Nederland B.V. (BNN). Dit om de nauwe samenhang met het internationale BBC-concern te benadrukken.

1940-1945

1972

Interbellum

1945-1960

De energievoorzieningssector professionaliseert en Electrostoom heeft volop werk aan onder andere de elektrificatie van spoorlijnen.

De wederopbouw na de oorlog en de ontwikkeling van de economie zorgen voor een fikse uitbreiding van de orderportefeuille van Electrostoom.

GESCHIEDENIS EEN TERUGBLIK

huishoudelijke producten. Daarnaast bezat Electrostoom de vertegenwoordiging van firma’s die met hun producten goed aansloten op het leveringspakket. Door een zuinige bedrijfsvoering en enkele grote orders, zoals de levering voor de Maastunnel in Rotterdam, doorstond de firma de crisisjaren zonder al te veel kleerscheuren. De Tweede Wereldoorlog zorgde voor grote verwoestingen in Nederland. Gelukkig lag de fabriek van Electrostoom ver buiten het stadscentrum en bij het bombardement op Rotterdam in 1940 bleven de gebouwen vrijwel geheel buiten schot. Ook tijdens de oorlogsjaren was er nauwelijks sprake van directe schade. Een voorzichtig personeelsbeleid zorgde ervoor dat de meeste medewerkers niet tewerkgesteld werden door de Duitse bezetter. Toch viel er niet volledig te ontkomen aan de ‘Arbeitseinsatz’, de vaak gedwongen inschakeling van arbeiders uit de bezette gebieden in de Duitse oorlogseconomie. Wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog De grote schade die in Nederland was aangericht bood wel kansen om na de oorlog bij te dragen aan de wederopbouw. Overal was nieuwe apparatuur of herstel van overbelaste en beschadigde installaties en machines nodig. Door de gunstige ontwikkeling van de economie werd er in heel Nederland volop geïnvesteerd. Ook momenteel verdwenen bedrijfstakken zoals de mijnbouw in Limburg leverden hun bijdrage en vulden de orderportefeuille van Electrostoom met opdrachten van flinke omvang. Op het gebied van elektriciteitscentrales volgde de ene grote opdracht op de andere. In 1964 werden de turbines voor de Amercentrale geleverd. Kort daarna werden ook de IJsselcentrale en de centrale Galileïstraat in Rotterdam van Brown Boveri-turbines voorzien. De handelsafdelingen die voor de oorlog al succesvol waren, bleven groeien.

— 1928 Reparatie van de ankerwikkeling van een generator

Revolutionaire technische ontwikkelingen Vanaf het midden van de jaren zestig volgden de technische ontwikkelingen elkaar in een stormachtig tempo op. De micro-elektronica en vermogenselektronica deden op grote schaal hun intrede en veranderden het aanzien van de elektrotechniek. Zowel ASEA als Brown Boveri speelde een belangrijke rol in nieuwe technische ontwikkelingen. Kwikdampgelijkrichters werden opgevolgd door gelijkrichters op basis van halfgeleiders. Frequentiegeregelde draaistroommotoren kwamen in de plaats van gecompliceerde gelijkstroomaandrijvingen. En in 1973 kwam ASEA met de eerste volledig elektrische industrierobot op de markt. Nieuwe technische kunststoffen verdrongen stilaan het in

ASEA brengt de eerste volledig elektrische industrierobot op de markt.

De moedermaatschappij BBC fuseert met het Zweedse ASEA. De naam wijzigt naar ASEA Brown Boveri BV, oftewel ABB.

1973

1988 1977

1998

BBN neemt het familiebedrijf De Hollandse Apparatenfabriek (H.A.F.) over.

Alfa Laval Automation wordt overgenomen door ABB.

— DE HOLLANDSE APPARATENFABRIEK (H.A.F.) De vestiging in Ede kwam voort uit de Hollandse Apparatenfabriek (H.A.F.). De H.A.F. was oorspronkelijk een Rotterdams familiebedrijf met een historie die teruggaat tot rond 1920. De heer P. van der Kulk begon in die periode met de productie van gietijzeren groepen- en verdeelkastjes voor elektrotechnische installaties. Door de toenemende vraag werd zijn onderneming steeds groter. Naast gietijzeren installatiekasten werden vanaf 1933 ook lasdozen gemaakt. In de moeilijke jaren van de economische crisis werd het mogelijk om de eerste volledig synthetische kunststof – bakeliet – te gebruiken voor de seriematige productie van elektrotechnische componenten. In 1934 werden de eerste bakelietpersen aangeschaft en verschenen de eerste ‘Hafelieten’ producten op de markt. Na de Tweede Wereldoorlog werd de productie in 1945 met een klein aantal medewerkers weer op gang gebracht. Mede door de schaarste aan gietijzer kwam het accent steeds meer op bakeliet te liggen. De naoorlogse wederopbouw bracht ook voor de H.A.F. vooruitgang en in 1949 werd een flink pand aan de Waalhaven in Rotterdam betrokken. In die economisch voorspoedige periode na de oorlog was het toch moeilijk om in de levendige havenstad Rotterdam voldoende personeel te krijgen. In 1962 betrok de H.A.F. de eerste fabriekshal in Ede. Daar was ruimte en de arbeidsmarkt was er minder gespannen. De gemeente Ede wees zelfs 51 woningwetwoningen toe om de medewerkers die van Rotterdam naar Ede moesten verhuizen onder te brengen. In de jaren van woningnood was het immers niet gemakkelijk om woonruimte te vinden. De fabriek werd stap voor stap uitgebreid, totdat de hele productie en het kantoor er in 1970 geconcentreerd waren. In 1977 werd het familiebedrijf H.A.F. overgenomen door Brown Boveri Nederland. — 1936 Motorenwerkplaats

ABB België, Nederland en Luxemburg bundelen de krachten in ABB Benelux.

ABB neemt Amarcon in Dalfsen (scheepvaart) en Thomas & Betts over.

1999

2012 2011

2014

ABB neemt Epyon BV in Rijswijk over.

Spirit IT maakt deel uit van de ABB-organisatie.

GESCHIEDENIS EEN TERUGBLIK

— 1958 150 kV station Kruithuis Delft

de elektrotechniek algemeen gebruikte bakeliet. De ruimtevaart en de missies naar de maan gaven een impuls aan de computerisering die na verloop van tijd ook doordrong tot de gebieden waarop ASEA en Brown Boveri actief waren. ABB BV • In 1988 fuseerde de moedermaatschappij BBC met het Zweedse ASEA. In Nederland leidde dat ook tot een naamswijziging, namelijk ASEA Brown Boveri BV oftewel ABB. • ASEA werd sinds 1916 in Nederland vertegenwoordigd door de firma Groenpol. In 1971 was er een zelfstandige ASEA-vestiging in Amsterdam opgericht. Vijf jaar later verhuisde ASEA naar Apeldoorn. Uiteindelijk werden de activiteiten van BBC en ASEA in Rotterdam geconcentreerd. De fusie tussen BBC en ASEA gaf de ruimte voor een aantal kleine en grote overnames. • Door de fusie werden krachten gebundeld en kon er efficiënter en effectiever gewerkt worden. Bo-

vendien konden de gemeenschappelijke inspanningen op het gebied van onderzoek naar nieuwe technieken en milieuvriendelijke oplossingen gecombineerd worden. • De internationale overname in 1998 door het ABB-concern van Alfa Laval Automation had ook in Nederland een aanzienlijke impact. Het bedrijf was voortgekomen uit SattControl. Het hoofdkantoor van Alfa Laval Automation was gevestigd in Zweden, maar in Nederland had het ook ongeveer 150 medewerkers. Vanuit Etten-Leur werden verkoop, engineering en projectleiding voor de projecten op het gebied van procesautomatisering voor de lokale markt verzorgd. De overname versterkte de positie voor automatiseringsoplossingen voor marktsegmenten zoals de voedingsmiddelen en de farmaceutische industrie in belangrijke mate. • Vanaf 1999 werden bedrijfstakken die niet meer tot de kernactiviteiten behoorden, afgestoten. De productie van stoomturbines voor elektrici-

teitsopwekking werd in het jaar 2000 verkocht aan Alstom Power en de bouw van locomotieven en trams ging over in handen van het Bombardier-concern. Beneluxorganisatie In het kader van schaalvergroting en efficiëntie werden vanaf 1 januari 1999 de krachten van ABB in België, Nederland en Luxemburg gebundeld in één Beneluxorganisatie. Vrijwel direct na oprichting van de Beneluxorganisatie nam ABB de firma Elsag Bailey Hartmann & Braun over. Die overname betekende een volgende versteviging op het gebied van de procesautomatisering, instrumentatie en analysemeettechniek. Op het moment van de overname werkten de Nederlandse werknemers van het bedrijf vanuit een vestiging in Delft. Na verloop van tijd werd de locatie in Delft gesloten en de medewerkers werden verdeeld over de bestaande vestigingen van ABB in Rotterdam en Etten-Leur.

— BROWN BOVERI NEDERLAND B.V. Om de nauwe samenhang met het internationale Brown Boveri-concern duidelijker tot uitdrukking te brengen, werd de naam in 1972 gewijzigd. Electrostoom werd vervangen door de aanduiding Brown Boveri Nederland B.V. (BBN). Op dat moment was het volledige bedrijf geconcentreerd in de vanaf 1913 betrokken panden in Rotterdam Hillegersberg die in de loop der jaren stap voor stap uitgebreid en aan wijzigende omstandigheden aangepast waren.

Uitbreiding van de activiteiten Door acquisities breidde ABB vanaf het jaar 2010 zijn activiteiten uit met producten en diensten die goed aansluiten op de kernactiviteiten. In 2011 vond de overname van Epyon BV in Rijswijk plaats. Epyon had in korte tijd naam gemaakt als ontwikkelaar van innovatieve snelladers voor elektrische voertuigen. Naast de hoofdvestiging in Rijswijk had het bedrijf een R&D-vestiging op de campus van de Technische Universiteit in Eindhoven. Door de snelle toename van het aantal elektrische auto’s is de vraag naar de intelligente infrastructuur voor laadoplossing sterk toegenomen. In 2012 nam ABB Amarcon in Dalfsen over. Amarcon ontwikkelt en verkoopt analyse- en performance-managementsystemen voor de scheepvaart. Een grote internationale acquisitie was de overname van Thomas & Betts in 2012. Voor ABB en voor Thomas & Betts in de Benelux had deze overname grote gevolgen, omdat er in beide landen vestigingen zijn met een aanzienlijk aantal medewerkers. Thomas & Betts was in 1956 de uitvinder van de inmiddels wereldwijd toegepaste TyRap. Het op het gebied van noodverlichting gespecialiseerde Van Lien maakt deel uit van de Thomas & Betts-organisatie. In Nederland waren de activiteiten in Barendrecht geconcentreerd. Het geleidelijke integratieproces werd in de loop van 2016 afgesloten. Sinds 2014 maakt ook Spirit IT uit Eindhoven deel uit van de ABB-organisatie. Spirit IT is actief op het gebied van hoogwaardige meetapparatuur voor de olie- en gasindustrie.

— 1963 Laagspanningspaneel met S200 installatie-automaat

In alle gevallen hebben de overnames geleid tot een breder productportfolio en een uitbreiding van de kennis en ervaring waardoor klanten nog beter geholpen kunnen worden.

GESCHIEDENIS 75 JA AR MA A STUNNEL

— Ook de Maastunnel viert feest! ABB viert in 2017 zijn 125-jarige bestaan in Nederland. Dat jubileum valt samen met de verjaardag van een ander groot project waar Electrostoom – de voorloper van ABB – een belangrijke bijdrage aan geleverd heeft. Vijfenzeventig jaar geleden werd immers in Rotterdam de Maastunnel geopend.

Op 14 februari 1942 vond die opening plaats, zonder uitgebreide feestelijkheden, want Nederland was al bijna twee jaar bezet door Duitsland. De opdracht voor levering en installatie van de elektrische apparatuur voor de Maastunnel was voor Electrostoom van groot belang. Vanwege de economische crisis in de jaren dertig van de vorige eeuw liep het aantal opdrachten sterk terug. Electrostoom voelde zich in die periode gedwongen om te reorganiseren en het personeelsbestand in te krimpen. Een grote opdracht zoals de Maastunnel droeg ertoe bij dat het bedrijf de crisis kon doorstaan. In 1933 startte de ontwerpfase. Bijna vier jaar later – in 1937 – werd het werk aanbesteed en begonnen de langdurige bouwwerkzaamheden aan de belangrijke verkeersverbinding door de stad en onder de rivier. Electrostoom haalde al spoedig de opdracht voor de levering van de elektrische installaties binnen. Er moesten maar liefst 150 elektromotoren geleverd worden voor de aandrijving van de verschillende roltrappen, pompen, ventilatoren en liften. Ook de transformatoren, verdeelinrichtingen en de schakelwacht behoorden tot de leveringsomvang.

“De Maastunnel werd in 1942 in gebruik genomen. Zonder feestelijkheden, want Nederland was al bijna twee jaar bezet door Duitsland.” Steeds meer autoverkeer De 1.070 meter lange Maastunnel verbindt de westkant van het Rotterdamse stadscentrum met de zuidzijde van de stad en is de eerste afgezonken Nederlandse tunnel. De afzonderlijke delen van de tunnel werden in een droogdok gebouwd en vervolgens met behulp van sleepboten naar de juiste plaats gebracht. Deze bouwmethode werd

— Aansluiten van de motoren die de roltrappen aandrijven.

— Na de bevrijding in 1945 hingen de Duitse opschriften uit de bezettingsjaren nog voor de tunnel.

— In 2012 kreeg de tunnel de status van Rijksmonument. Maar na 75 jaar intensief gebruik is de tunnel nu toe aan een grondige renovatie.

GESCHIEDENIS 75 JA AR MA A STUNNEL

— Bij de ingebruikname van de Maastunnel was een roltrap iets heel bijzonders. Maar ook vandaag maken de lange houten roltrappen nog indruk.

later ook bij diverse andere Nederlandse tunnels toegepast. De tunnel onder de Nieuwe Waterweg heeft vier buizen: twee voor auto’s, een voor fietsers en een voor voetgangers. De bouw was noodzakelijk vanwege het toen al toegenomen autoverkeer. Vooral na afloop van de Tweede Wereldoorlog groeide het autoverkeer explosief. Destijds was er nog geen ringweg om Rotterdam. De tunnel maakte in die jaren deel uit van de snelwegverbinding vanuit Zuid-Nederland naar Den Haag en Amsterdam. Al het verkeer ging dus door de stad. Het aantal autobezitters en daarmee het verkeer door de tunnel nam snel toe. Tot 89.000 auto’s per dag in 1965; in mei 1971 telde men er gedurende één etmaal zelfs 100.000! Pas na de opening van de Van Brienenoordbrug (1965) en de Beneluxtunnel (1967) zou er in de vorm van de ‘Ruit rond Rotterdam’ een ringweg voor het autosnelverkeer om de stad ontstaan. Het

regionale belang van de Maastunnel nam vanaf dat moment af. In 2016 passeerden 60.000 autoâ&#x20AC;&#x2122;s per dag de Maastunnel. De gemeente schat dat ongeveer de helft daarvan lokaal verkeer betreft.

â&#x20AC;&#x201D; Electrostoom leverde maar liefst 150 elektromotoren voor de aandrijving van de verschillende roltrappen, pompen, ventilatoren en liften. Ook de transformatoren, verdeelinrichtingen en de schakelwacht kwamen van de voorloper van ABB.

Rijden door een monument De Maastunnel, met zijn bijzondere ventilatiegebouwen, werd ontworpen door architect Ad van der Steur. In 2012 kreeg de tunnel de status van Rijksmonument. De ventilatiegebouwen voor de tunnel zijn uitgevoerd in wit gestuukt beton en hebben ronde, koperen daken. De gebouwen herbergen de installaties en de ventilatievoorzieningen. Aparte toegangsgebouwen verschaffen fietsers en voetgangers toegang tot de tunnel. Op beide oevers overbruggen vier roltrappen voor voet- en fietsverkeer het hoogteverschil naar de op 19 meter onder NAP (Nieuw Amsterdams Peil) gelegen tunnel. De ventilatiegebouwen schitteren aan de oever van de Nieuwe Waterweg met hun witte wanden en koperen koepels. In feite zijn het fraai verpakte schoorstenen die uiterst elegant opgenomen zijn in bijzondere art-decogebouwen. De gebouwen zijn de bovengrondse getuigenissen van een ondergrondse verkeersstroom. Indrukwekkende roltrappen Bijna iedere Rotterdammer en veel mensen van buiten de stad hebben herinneringen aan de tunnel. Ten tijde van de ingebruikname was een roltrap bijvoorbeeld nog iets heel bijzonders. Ook vandaag maken de lange roltrappen nog steeds een grote indruk op voetgangers en fietsers. Al is er wel enige oefening voor nodig om met de fiets de lange afdaling via de houten roltrappen te maken. Wie in de auto de tunnel passeert, valt vooral de gele verlichting op. Het gele licht wordt weerspiegeld op de talloze geglazuurde tegels van de tunnelwanden en zorgt voor een aparte sfeer. Na 75 jaar intensief gebruik is de Maastunnel echter toe aan een grote renovatie. Daarom is de tunnel sinds juli 2017 gedurende ruim twee jaar (tot september 2019) gesloten voor het verkeer van noord naar zuid. Daarna kan de tunnel weer een halve eeuw mee met alle moderne veiligheidsvoorzieningen.

G E S C H I E D E N I S H I S TO R I S C H E T R A M L I J N

â&#x20AC;&#x201D;

LANGDURIG ROBUUST EN BETROUWBAAR

85 jaar oude BBC-motoren in Rotterdamse trams

Het centrum van Rotterdam wordt gekenmerkt door bijzondere architectuur en imposante hoogbouw. Opvallende gele trams van meer dan 85 jaar oud die zich vrolijk bellend door het stadsverkeer begeven, vormen een contrast met die grootstedelijke omgeving. Het zijn de rondrittrams van Lijn 10, een toeristische tramlijn langs de hoogtepunten van de Maasstad. De historische trams uit 1931 worden aangedreven door vier BBC-motoren die ieder een vermogen van 35 kW hebben. Die motoren zijn al vele tientallen jaren probleemloos in gebruik. De toeristische Lijn 10 is al meer dan een kwarteeuw een attractie in Rotterdam. Van juni tot en met oktober brengen de trams de passagiers langs de mooiste plekken van de stad. Ieder halfuur vertrekt er een oude tram van het beginpunt aan het Willemsplein vlak bij de aanlegplaats van de Spido-rondvaartboten. De tramlijn wordt geëxploiteerd door de Stichting RoMeo. Bas Schenk (66) is voorzitter van de Stichting. Tot het begin van 2017 werkte hij als senior adviseur bij Rijkswaterstaat, hij was eindverantwoordelijk voor de bewegwijzering in Nederland. Het voorzitterschap van RoMeo vervulde hij oorspronkelijk naast zijn baan, maar sinds zijn pensionering kan hij nog meer tijd aan die taak besteden.

“Onze BBC-motoren: dat is echt ouderwetse kwaliteit!” Met dank aan de vrijwilligers Bas vertelt: “Onze stichting werkt volledig met vrijwilligers. In de zomermaanden zijn er op zes dagen in de week drie oude trams nodig voor Lijn 10. Daarnaast verhuren we ook oude trams voor rondritten met gezelschappen, bijvoorbeeld voor trouwfeesten, jubilea of bedrijfsuitstapjes. Om dat allemaal te realiseren zijn er veel vrijwilligers nodig zoals trambestuurders en conducteurs, maar ook technici voor reparatie en onderhoud. Op zaterdag stellen we onze tramremise in Hillegersberg regelmatig open voor het publiek. Dan kunnen de mensen onze uitgebreide collectie bekijken. Ook daarvoor zijn extra krachten nodig. Op het moment dragen maar liefst 130 mensen hun steentje bij

G E S C H I E D E N I S H I S TO R I S C H E T R A M L I J N

aan het op straat brengen van de oude trams en alles wat daarbij komt kijken. Zelf rij ik ook als trambestuurder met een oude tram door de stad. Uiteraard hebben alle trambestuurders een uitgebreide opleiding gehad en zijn zij gecertificeerd. Een deel van onze technici werkt of heeft gewerkt bij vervoerbedrijven als de Nederlandse Spoorwegen en het Rotterdamse trambedrijf, maar er zijn ook mensen die bij ons kennisgemaakt hebben met de techniek. Vooral in een vrijwilligersorganisatie is kennisoverdracht erg belangrijk!” De modernste trams van Europa De trams die op Lijn 10 rijden, werden in 1931 gebouwd. Het Rotterdamse trambedrijf was toen net door de gemeente overgenomen van de particuliere eigenaren. Er was geld om te investeren zodat er in twee jaar tijd 170 nieuwe trams op de baan kwamen. Ze behoorden tot het modernste materieel dat in Europa verkrijgbaar was. BBC – een van de voorlopers van ABB – leverde een groot deel van

— Bas Schenk: “Het geeft voldoening om bezoekers met onze trams een leuk beeld van Rotterdam te geven.”

de tractiemotoren. Bovendien waren veel trams uitgerust met BBC-stroomafnemers voor afname van de elektrische energie van de bovenleiding. De wagens waren robuust en doorstonden bijna allemaal de Tweede Wereldoorlog. Tot het begin van de jaren zeventig bleven ze in Rotterdam in gebruik voor het gewone passagiersvervoer. Na vervanging door nieuwere trams bleef een twintigtal wagens in gebruik voor het rangeren van trams in de remises, het verzorgen van bijzondere transporten en de sneeuwbestrijding in de wintermaanden. Toen de belangstelling om met oude trams te rijden toenam, waren er nog genoeg oude wagens aanwezig om voor die taak opgeknapt te worden. Het zijn vooral de wagens met de BBC-motoren uit 1931 die voor de dienst op Lijn 10 overgebleven zijn. Het perfecte toeristische ritje “In de loop der jaren is het verkeer steeds drukker geworden. Toen onze trams in 1931 in dienst gesteld

werden, was het nog rustig op straat. Toch kunnen onze oude trams vandaag de dag nog prima mee in het verkeer. De moderne trams van het trambedrijf hebben een hogere rijsnelheid, maar wij hoeven met onze rondritten niet aan alle haltes te stoppen. Zodoende kunnen we snel opschieten en houden we de gewone trams niet op. Als ik zelf met de tram rij, vraagt mijn conducteur weleens of ik het iets rustiger aan wil doen omdat hij niet voldoende tijd heeft om de toeristen op alle bezienswaardigheden te wijzen. We hebben een internationaal publiek in onze trams. Soms wordt er gelijktijdig in het Nederlands, Duits en Engels uitleg gegeven en daar heb je natuurlijk even tijd voor nodig! Momenteel boomt het toerisme in Rotterdam. Een tijdje terug stond Rotterdam in de top 10 van Lonely Planet’s Best in Travel en dat heeft een forse impact gehad op het bezoek aan de stad. De Rotterdamse haven wordt ook door grote cruiseschepen aangedaan. Er zijn heel wat passagiers van die cruiseschepen die een tramritje maken, want wij bieden in korte tijd een heel goede indruk van de stad. En omdat we tegenover de cruiseterminal ons beginpunt hebben, zitten we goed in het zicht. Er komt echter heel wat bij kijken als er een cruiseschip met 1.200 passagiers aankomt en er een

aanzienlijk aantal mensen met onze trams mee wil. Maar het geeft veel voldoening om zoveel buitenlandse bezoekers met onze trams te vervoeren en hun een leuk beeld van de stad te geven”, zegt Bas met een brede glimlach. Klaar voor nog eens 85 jaar “We hebben gelukkig zelden problemen met de trams en ook de 85 jaar oude BBC-motoren verrichten hun taak storingvrij. De techniek is simpel en robuust, het is echt ouderwetse kwaliteit! Met regelmaat controleren we de isolatieweerstand en de koolborstels van de gelijkspanningsmachines. De koolborstels mogen niet te ver afslijten, want dan krijg je problemen. Ook hebben we twee sets van ieder vier volledig gereviseerde motoren als reserve liggen, maar daar hebben we nog geen gebruik van hoeven maken. Vorig jaar zijn we begonnen met mechanische revisie van een wagen. Dat werk besteden we voor een belangrijk deel uit. Daarbij zijn de motortandwielen en de tandwielen op de assen vervangen en ook zijn alle lagers vernieuwd. Zo’n opgeknapte wagen is dan weer klaar voor nog eens 85 jaar”, besluit Bas. www.stichtingromeo.nl

ADVERTENTIE 1936

ADVERTENTIE 1938

A B B W O R L D W I D E D E TO E KO M S T

—

ABB & DE TOEKOMST

VOLLE KRACHT VOORUIT De toekomst begint niet morgen, maar vandaag. Industrie 4.0 ontwikkelt zich in sneltreinvaart en ABB stelt zich niet tevreden met louter meesurfen op de golven van de industriële revolutie. Integendeel, het wil wereldwijd een voortrekkersrol spelen bij de ontwikkeling van oplossingen die klanten helpen om efficiënter om te gaan met de uitdagingen van de huidige en toekomstige digitalisering.

A B B W O R L D W I D E D E TO E KO M S T

— ABB bouwt aan de toekomst met … — ROBOTS EN MENSEN HAND IN HAND Mensen en robots laten samenwerken, gewoon naast elkaar? Dat kan perfect! Dankzij een compacte robot van 38 kilogram, zo groot als een kleine mens. YuMi is zijn naam en hij kan gemakkelijk worden ingezet naast menselijke collega’s op een productielijn. Complexe en tijdrovende instructies heeft hij niet nodig, want hij werkt op basis van lead-through programma’s. Wist u dat hij zelfs zodanig precies werkt dat hij een draad door een naald zou kunnen steken? En net als alle nieuwe ABB-robots toont YuMi perfect aan hoe The Internet of Things geïmplementeerd kan worden op productieniveau en hoe het rendement, de betrouwbaarheid en levensduur van hardware en processen merkbaar kunnen stijgen.

— OPTIMAAL DATAVERKEER Je kunt hem in je broekzak stoppen: de ABB smart sensor. Hij mag dan niet zo groot in afmetingen zijn, in daden is hij dat wel. Hij monitort elektrische motoren, zodat hun prestaties, efficiëntie, betrouwbaarheid en levensduur kunnen toenemen. Bovendien kan hij perfect achteraf worden gemonteerd in bijna elke laagspanningsmotor, om hem te digitaliseren. Hoe? De sensor stuurt operationele data door naar een veilige server (cloud), waar de data worden geanalyseerd en omgezet in feedback die u meteen op uw smartphone of tablet ziet verschijnen.

— DUURZAMERE MOBILITEIT IN STEDEN Maak kennis met TOSA, de allereerste geheel elektrische, volwaardige autobus die rijdt zonder bovenleiding. Hij kan optimaal rondtoeren dankzij de ‘smart flash’ laadtechnologie van ABB. Hoe gaat dat in zijn werk? Het laadsysteem maakt in minder dan een seconde verbinding met de bus wanneer die stopt om passagiers af te zetten en op te pikken. De energieboost die hij zo krijgt, zorgt ervoor dat hij weer verder kan tot aan het volgende laadpunt. Aan het eindpunt kan de bus volledig opladen in vier tot vijf minuten. Het grote pluspunt? De besparing van 1.000 ton CO₂ per jaar over een traject van 600.000 kilometer en 30% minder kosten in vergelijking met een equivalent op basis van diesel.

— INTELLIGENTE GEBOUWEN De smart home-toepassingen van ABB maken van je huis een slimme en duurzame plek. Temperatuur, verlichting en andere omgevingsfactoren kunt u bovendien perfect afstemmen op uw levenswijze. ABB’s i-bus® KNX-technologie, gebaseerd op ’s werelds eerste open standaard voor controlesystemen voor alle types van intelligente gebouwen, zorgt daarvoor. Via een gecentraliseerd en gebruiksvriendelijk controlesysteem kunt u alle energietoepassingen in uw woning regelen en volgen vanaf één apparaat (smartphone, tablet of computer). Door de energievraag van uw gebouw steeds aan te passen aan de exacte vraag, helpt ABB 30 tot 60% energie te besparen. Dat is niet misselijk!

— EEN GROENER EN SLIMMER ENERGIENETWERK Woonomgevingen ontwikkelen zich niet altijd zomaar in de buurt van energiebronnen, dus er moeten constant (nieuwe) manieren worden gevonden om energie op een efficiënte manier te transporteren. Een gebied waar ABB zijn expertise volop voor kan inzetten, aangezien het een pionier is in hoogspanningsgelijkstroom. Door de capaciteit en doeltreffendheid van onze netwerken te verhogen kunnen we steeds meer gemeenschappen voorzien van betrouwbare stroom, zonder het milieu extra te belasten.

— MEER VEILIGHEID EN EFFICIËNTIE OP ZEE Op zee is ABB present als een van de voornaamste leveranciers van elektrische voortstuwing voor de scheepvaartindustrie. Zo helpen we rederijen met de toenemende uitdagingen om de impact van hun vloot op het milieu te verminderen. Het programma Azipod-aandrijvingen speelt daarin een voorname rol, maar de bijdrage van ABB gaat veel verder. We voeren honderden schepen mee naar een tijdperk van digitalisering en connectiviteit. Sensoren en software worden geïntegreerd in het besturingssysteem van een schip, waardoor het mogelijk wordt om de bemanning, de rederij en het personeel aan land te voorzien van alle nodige informatie en ondersteuning. Kortom, een compleet overzicht leveren van alle relevante gegevens.

— ABB ABILITY The Internet of Things is niet meer weg te denken, niet uit de maatschappij en zeker niet uit de industrie. Dat beseft ABB, dat door zijn sleutelpositie in verschillende sectoren als geen ander beschikt over een ruime expertise in uiteenlopende disciplines. Om die knowhow ten volle te benutten, werd ABB Ability™ in het leven geroepen, een overkoepelend platform dat alle digitale oplossingen en diensten over alle segmenten heen bundelt. Ability™ is vooral bedoeld als brug tussen de klanten en de kracht van het industriële Internet of Things, met synergieën en extra toegevoegde waarde als resultaat. Het is in de eerste plaats een geheel van 180 bestaande oplossingen voor diverse problemen. Daarnaast is het ook een platform dat inzichten haalt uit gegevens die door de gebruikte systemen worden verzameld. Klanten kunnen zo op een veilige manier hun gegevens samenvoegen en exploiteren of kruisen met informatie uit de industrie, big data en voorspellende analyses. De verkregen inzichten kunnen bedrijven dan weer aanzetten om bestaande processen te verbeteren en nieuwe te implementeren.