Noord-Nederland
CO-CREATIE CREEËRT
DE BUDGET-NEUTRALE BUSINESSCASE
Een uitgave van RYSE
Adviseurs in vastgoed strategie | ontwikkeling | realisatie
SAMENWERKING LEIDT TOT DUURZAMER EN INSPIRERENDER ONDERWIJS
HERINNERINGSCENTRUM KAMP WESTERBORK
WIJ ZIJN RYSE
FORUM GRONINGEN HET BEWIJS DAT BIBLIOTHEKEN RELEVANT ZIJN ÉN BLIJVEN
KAMP WESTERBORK
EEN NIEUWE IMPULS VOOR WONEN IN MIDDEN-GRONINGEN
We werken elke dag werken samen met onze opdrachtgevers aan toekomstgerichte oplossingen voor woon-, werk-, leer- en leefomgevingen. Wij zorgen voor grip op processen en projecten en durven richtinggevend te adviseren. Zo tillen wij vastgoed naar een hoger niveau met als doel de wereld om ons heen elke dag weer een stukje beter te maken.
Wij staan erom bekend projecten succesvol van de grond te krijgen, zowel in strategie, ontwikkeling als in realisatie. Wij werken in verschillende markten waaronder onderwijs-, zorg-, publiek- en commercieel vastgoed. Met deze trackrecord zijn wij de partij die verschillende marktsegmenten en partijen met elkaar weet te verbinden. Onze breed georiënteerde dienstverlening en marktenkennis, maken dat wij het speelveld van de gebouwde omgeving, ook marktoverstijgend kunnen benaderen. Daarnaast blijven wij innoveren. Zo gaan wij de komende jaren meer inzetten op data gestuurd adviseren in onze ontwikkelopgaves.
De naam RYSE is de verpersoonlijking van het Engelse werkwoord rise, dat stijgen of verrijzen betekent en dat zegt alles over ons; want wij krijgen projecten van de grond. Wij tillen projecten naar een hoger niveau en wij zijn altijd bezig met groei en ontwikkeling van onze mensen maar ook met het vernieuwen en verduurzamen van de kwaliteit van werk-, leer- en leefomgevingen. En de Y? Tsja, wij zijn gewoon een tikkeltje eigenwijs, we denken en kijken ook graag buiten de gebaande paden.
In dit magazine willen we u inspireren door onze aanpak, kennis en een greep uit onze projecten in Noord-Nederland.
inspired!
Waar we voor staan
WHY
Wij geloven dat de omgeving die wij creëren een blijvende positieve impact moet hebben op het welzijn en het presteren van mensen én de wereld om ons heen.
HOW
Met onze visie, energie en lef dagen wij partijen uit samen te werken aan een toekomstbestendige gebouwde omgeving.
WHAT
Wij vertalen jouw ambities in vernieuwende oplossingen voor werk-, leer- en leefomgevingen. Zo komen we tot financieel en maatschappelijk haalbare projecten, die we helpen te realiseren binnen tijd en budget.
hart voor de opdrachtgever
Wij zijn vakidioten die er alles aan doen om het maximale uit een optave te halen. Dat we dicht bij onze collega’s, opdrachtgevers en partners staan, vinden we dan ook logisch. Want wij geloven in de kracht van verbinding. Door samen op te trekken, komen we altijd verder.
ONDERNEMERSCHAP enthousiast aanjagen
Wij zijn ondernemers in hart en nieren. Aanpakkers die nét even verder kijken: altijd op zoek naar kansen. En die kansen, daar helpen we je vervolgens graag mee op weg. Mooie plannen maken houdt ons scherp, maar ze daadwerkelijk realiseren geeft pas echt een kick.
INSPIRATIE
drive om te vernieuwen
Met de nodige lef komen we steeds weer tot verfrissende ideeën. Als pioniers kijken we graag naar nieuwe mogelijkheden. Onze aanpak geeft het plezier, de drive en de energie die nodig zijn om te innoveren en om projecten te creëren waar we allemaal trots op
In de binnenstad van Groningen staat het Forum, een plek waar je als bezoeker en inwoner van deze stad niet omheen kunt. Het Forum bevat een mix aan functies, zoals een museum, expositieruimte, filmzalen, horeca én een bibliotheek.
Het Forum Groningen heeft zowat elke prijs die bestaat, gewonnen en heeft wereldwijd de aandacht getrokken. Recentelijk won de hele gebiedsontwikkeling Grote Markt Oostzijde, waaronder dus het Forum Groningen, de NEPROMprijs 2021. Maar het is al eerder bestempeld als het Beste Gebouw van 2020, het won de Dutch Design Award, het is het Beste Publieke Gebouw volgens Architectenweb Awards en volgens de vakjury van de Architectuurprijs, de Beste Bibliotheek van Nederland. Kortom het Nederlandse voorbeeld van de revival van de bibliotheek. Schooldomein toog af naar Groningen om in gesprek met Dirk Nijdam, directeur van Forum Groningen en Sjoerd Groen, partner bij RYSE, te horen hoe zij deze plek hebben gecreëerd.
“De bibliotheek moet een plek zijn voor iedereen”, aldus Dirk, “met het Forum Groningen heeft de gemeente een grote stap gezet in het vernieuwen van de bibliotheek. Jarenlang is er niets veranderd in bibliotheekland, tot ongeveer tien jaar geleden. Scandinavië bracht veranderingen aan in de functie van de bibliotheek. Daarna volgde onder andere Nederland. Het Forum is een gebouw waar naast de bibliotheek ook andere functies hun huisvesting vinden. De wereld van nu en de mogelijkheden van morgen verbinden; dat staat centraal bij alles wat Forum Groningen doet. Mensen die thuis geen plek hebben om zich te concentreren, kunnen er terecht
om te lezen of te studeren. Er worden interessante lezingen en debatten georganiseerd. Heb je problemen met lezen (in de Nederlandse taal?) dan word je geholpen met bijvoorbeeld het ontcijferen van een brief van de belastingdienst. ‘Digibeten’, waaronder ouderen, krijgen uitleg over digitalisering zoals bijvoorbeeld de omgang met een tablet of smartphone of het online regelen van zaken via DigiD.”
Functievermenging
In het Forum komen organisaties en functies moderne technologie, cultuur, wetenschap en actualiteit samen. Uniek daarbij is ook dat de verschillende onderdelen ook zijn gefuseerd tot één organisatie. Kinderen en volwassenen kunnen kennismaken en experimenteren met moderne technologie in het Smartlab en Medialab. Verschillende tentoonstellingen over bijvoorbeeld kunstmatige intelligentie en videogames wisselen elkaar af. Je kunt kennismaken met strips, animatie en games in het museum Storyworld. “Alle functies presteren boven verwachting en het is daarmee echt meer dan een cultureel bedrijfsverzamelgebouw”, aldus Dirk. “We hebben in het programma en aangesloten organisaties altijd weloverwogen keuzes gemaakt. Met dit gebouw willen we ons echt richten op de toekomst. Het stripmuseum paste bijvoorbeeld goed en we hebben het concept van het museum aangepast naar strips, animatie en games. De Arthouse bioscoop stond op deze locatie en een plek ín het Forum sloot perfect aan op het concept. Door een écht goede horeca op te nemen in het gebouw, is het ook een plek geworden waar mensen frequent blijven komen. Wethouders van andere steden zeggen wel eens tegen me dat ze ook zo’n ‘ding’ willen, maar zo werkt het niet. De functies zijn specifiek afgestemd op de stad Groningen. Groningen is een jonge stad met veel studenten. Daarnaast heeft het ook een groter verzorgingsgebied dan de meeste steden in Nederland. Zo is Groningen voor veel inwoners van
Friesland en Drenthe ook de plek als ze het hebben over ‘ik ga naar dé stad’.
Onderling vertrouwen
RYSE heeft het Forum Groningen bij de ontwikkeling ondersteund en stuurde de afbouw en inrichting aan. Dirk: “Het was echt een complex proces. Het gaat om een gebouw van tien verdiepingen, waarbij elke verdieping totaal anders is ingedeeld en ingericht. We hebben verschillende zijinslagen moeten maken en moesten daardoor echt als één team opereren. Daarin hadden we aan RYSE een hele goede. We zijn eigenwijs en wilden eigen keuzes maken. Het onderlinge vertrouwen was er en we begrepen elkaar.” Sjoerd vult aan: “Soms hadden we echt maar een appje nodig om van elkaar te begrijpen wat nodig was. Door de vele belangen, ook buiten het speelveld, was het een soort van schaken. Ook om te zorgen dat alle stukken op tijd bij de juiste mensen kwamen.” “En we zijn binnen budget gebleven!”, zegt Dirk trots. Sjoerd: “Soms moest er bespaard worden en dit gebeurde altijd op kosten die voor de bezoeker niet zichtbaar zijn. Zo is er bijvoorbeeld bespaard door te kiezen voor een ander houtsoort. Op die manier kon er weer worden uitgepakt in onder andere het interieur.”
Dirk tenslotte: “Vanwege de hoge kosten, kwam er in eerste instantie veel kritiek op de realisatie van het Forum. Mensen vonden het een onnodig duur gebouw. Het forum is uniek als je kijkt naar de exploitatie, waarbij het slechts voor circa 50% van de inkomsten afhankelijk is van subsidies. Dat het gebouw nu prijzen wint is natuurlijk geweldig, maar dat de bezoekersaantallen veel beter zijn dan voorspeld, is de allermooiste prijs. “Je ziet echt dat die kritiek nu helemaal is omgeslagen in trots voor het Forum. Groningers willen het gebouw nu aan iedereen laten zien”, zegt Sjoerd lachend.
Neem dan contact op met Sjoerd Groen
s.groen@ryse.nl
+31 (0)6 30 06 92 67
We leven in een tijd waarin er steeds minder mensen zijn die de Holocaust bewust hebben meegemaakt en nog uit eigen ervaring over de geschiedenis van Kamp Westerbork kunnen vertellen, de plek waarvandaan tijdens de Tweede Wereldoorlog 107.000 Joden, Sinti en Roma werden gedeporteerd naar vernietigingskampen in Duitsland en Polen. Dat mag nooit vergeten worden. De urgentie blijft om deze geschiedenis uit de tweede wereldoorlog te vertellen, de herinnering eraan levend te houden, er op te reflecteren en ervan te leren.
We leven in een tijd waarin er steeds minder mensen zijn die de Holocaust bewust hebben meegemaakt en nog uit eigen ervaring over de geschiedenis van Kamp Westerbork kunnen vertellen, de plek waarvandaan tijdens de Tweede Wereldoorlog 107.000 Joden, Sinti en Roma werden gedeporteerd naar vernietigingskampen in Duitsland en Polen. Dat mag nooit vergeten worden. De urgentie blijft om deze geschiedenis uit de tweede wereldoorlog te vertellen, de herinnering eraan levend te houden, er op te reflecteren en ervan te leren.
Het huidige terrein van Westerbork biedt echter weinig fysieke herinneringen, waardoor het voor met name jongere generaties moeilijk is om zich een beeld te vormen van de gebeurtenissen. Bovendien is
het huidige museum verouderd en te klein voor het groeiende aantal bezoekers.
Door niet letterlijk terug te bouwen maar op een serene, landschappelijke en zintuiglijke manier het kampterrein van 1944 zichtbaar te maken zal het kampterrein weer samen met de bestaande monumenten tot de verbeelding spreken. Verdieping wordt verkregen door tien thematisch uitgewerkte plekken en een groot aantal over het terrein verspreidde audio-ontmoetingen met slachtoffers, daders en omstanders aan te bieden.
De bestaande commandantswoning wordt een tweede entree tot het kampterrein en vertelt verhalen vanuit het dadersperspectief. Een indrukwekkend
namenmonument langs het voormalige spoortracé zal de verbinding vormen tussen het kampterrein en het nieuwe museum, dat meer zichtbaar wordt aan de doorgaande weg. In het nieuwe museum zullen de verschillende functies van tentoonstellen, de educatie, de bibliotheek, het café en werkplaatsen op een natuurlijk manier in elkaar overvloeien.
In het nieuwe museum zal architectuur en inhoud onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Openheid, licht en donker, hoog en laag, benauwd en beklemmend wisselen elkaar af en gaan daarmee zorgen voor een bijzondere en krachtige bezoekerservaring en inspirerende plek om te werken.
De rol van RYSE
Samen met Herinneringskamp Westerbork, Mecanoo en Kossmanndejong heeft RYSE een vernieuwingsplan opgesteld. Dit plan beoogt de geschiedenis van het kamp tastbaarder te maken, een toekomstbestendig museum te bouwen en het voormalige spoortracé, dat het museum en het kampterrein met elkaar verbindt, een emotionele betekenis te geven. Daarnaast wordt er in de nieuwe plannen meer aandacht besteed aan het verhaal van de Molukse KNIL-militairen en hun gezinnen, die twintig jaar lang in Woonoord Schattenberg, zoals Kamp Westerbork toen heette, verbleven. RYSE heeft dit plan getoetst op haalbaarheid voordat het programma van eisen wordt opgesteld en er een architect wordt geselecteerd. De volledige rol van RYSE omvat het haalbaarheidsonderzoek, Programma van Eisen en het volledige project- en procesmanagement.
“ DOOR NIET LETTERLIJK TERUG TE BOUWEN MAAR OP EEN SERENE, LANDSCHAPPELIJKE EN ZINTUIGLIJKE
KAMPTERREIN WEER SAMEN MET
DE BESTAANDE MONUMENTEN
TOT DE VERBEELDING SPREKEN. ”
Na een gemeentelijke herindeling zijn de gemeenten Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde samen gegaan als één gemeente: Midden-Groningen.
In 2017 is er besloten om in Hoogezand de centrale huisvesting te realiseren voor de ambtelijke en bestuurlijke organisatie. De gemeente MiddenGroningen heeft deze kans aangegrepen om meer te doen dan enkel de eigen organisatie te vestigen en koos voor een andere aanpak: een huis van cultuur en bestuur.
Met het huis van cultuur en bestuur is een plek gebouwd voor de inwoners van de fusiegemeente. Hier kunnen ze terecht voor theater, muziek, kunst, lezen, taal, bestuur en gemeentelijke dienstverlening. Het Huis van Cultuur en Bestuur biedt namelijk onderdak aan drie organisaties die veel voor onze inwoners betekenen: Kielzog met theater, muziekschool, kunstencentrum en Grand Café, de bibliotheek met onder andere het Taalhuis en eLAB en het gemeentehuis van de gemeente Midden-Groningen met onder meer publieksbalies voor bijvoorbeeld paspoorten en rijbewijzen, het Historisch Archief en een prachtige raadzaal. Of zoals burgemeester Adriaan Hoogendoorn het bij het hoogste punt in september zo mooi verwoordde: “Dit gebouw is een ontmoetingsplek waar inwoners én medewerkers elkaar vinden en samen van Midden-Groningen een levendige gemeente maken.” Het gebouw is in meerdere fases verbouwd en duurzaam vernieuwd, met behoud van de oude theaterzaal.
De beste bilbliotheek van Nederland 2022
1 november 2022 is Bibliotheek Hoogezand uitgeroepen tot beste bilbliotheek van Nederland. De award werd uitgereikt door Bibliotheekblad
en Stichting NBD Biblion. De jury vond dat de Bibliotheek Hoogezand het meest complete beeld liet zien van zowel collectie als van programmering, samenwerkingen, inrichting en gebouw. “De krachtige en bijzondere architectuur werd geroemd, tevens omdat deze ook een hoger doel dient, namelijk die van samenwerking. De inrichting van de bieb is tijdloos. Hoogezand combineert de voordelen van een grote organisatie (Biblionet Groningen) met het behouden van het lokale gevoel. Dit draagt enorm bij aan de goede gemeentelijke visie op de bibliotheek.”
De rol van RYSE
RYSE is sinds 2019 betrokken bij de nieuwbouw en was verantwoordelijk voor het algehele projectmanagement. Wij gaven daarnaast leiding aan het ontwerp- en uitvoeringstraject en de implementatie van Activiteit Gericht Werken (AGW) in de organisatie.
“ DIT GEBOUW IS EEN PLEK WAAR INWONERS ÉN MEDEWERKERS ELKAAR VINDEN EN SAMEN VAN MIDDEN-GRONINGEN EEN LEVENDIGE GEMEENTE MAKEN.”
Stichting De constante factor in de wereld van vandaag en morgen is verandering, ongeacht de markt of sector. Daarmee is het bepalen van de organisatiestrategie belangrijker dan ooit, zeker als het gaat om de kwaliteit van werk-, leer- en leefomgeving. De eisen die we stellen aan de gebouwde omgeving worden steeds hoger terwijl dit gepaard gaat met schaarste in ruimte, klimaatverandering, mobiliteit, toenemende regelgeving en financiële uitdagingen. Hierdoor ontstaan steeds meer vraagstukken waarbij alle puzzelstukken zelden meteen in elkaar passen. De aanpak van deze uitdagingen vraagt om denkkracht, strategisch inzicht en passie om de puzzels te ontrafelen en keuzes in de praktijk te brengen. Dit betekent dan ook dat u mag rekenen op doordacht en strategisch advies om de juiste keuzes te maken voor de werk-, leer- en leefomgevingen van vandaag en morgen.
Wij werken in verschillende markten waaronder onderwijs, gezondheidszorg, publiek en commercieel vastgoed. Onze breed georiënteerde dienstverlening en marktenkennis, maakt dat wij het speelveld van de gebouwde omgeving, ook marktoverstijgend kunnen benaderen. Dit vraagt van ons enerzijds om in de huid te kruipen van onze klanten en anderzijds de opgaven ook vanuit de optiek van betrokken stakeholders te benaderen. Hierdoor ontstaat een integrale benadering die wij voor elke vraag inzetten.
Wij zijn thuis in strategische, juridische en financiële vraagstukken over vastgoedportefeuilles, projectontwikkeling, gebiedsontwikkeling en huisvestingsprojecten. Met ons eigen team van adviseurs, juristen en financiële experts helpen wij u in de volledige breedte van uw vraagstukken. Wij zijn geen rapportenfabriek en geen fee burners. Ons advies moet een oplossing zijn met blijvende positieve impact. Onze stijl van adviseren is meer dan een partnerschap; we zijn duidelijk over wat wel en niet kan. Zogenaamde ‘hete aardappels’ schuiven wij niet door maar halen we juist naar voren om te voorkomen dat u later in het proces alsnog stappen terug moet doen. Geen ‘roze bril’ verhalen dus, maar realistische en haalbare oplossingen. Toekomstbestendigheid is een belangrijke pijler van onze dienstverlening. Voor ons betekent dit dat wij voorop lopen door enerzijds steeds te vernieuwen en anderzijds door datagestuurd te adviseren door onder andere gebruik te maken van de nieuwste tooling. Hiermee zorgen we dat elke strategie en advies maximale impact heeft.
Onze diensten voor Strategie & Advies bestaan o.a. uit:
• Haalbaarheidsstudies
• Ontwikkelstrategie
• Financieel vastgoedadvies
• Juridisch advies
• Huisvestingsadvies
• Locatiekeuze
• Strategische vastgoedplannen
• Integraal huisvestingsplan
• Duurzaamheid en circulariteit
Meer weten?
Neem dan contact op met:
Sjoerd Groen s.groen@ryse.nl
+31 (0)6 30 06 92 67
Bart Atema b.atema@ryse.nl +31 (0)6 29 03 87 88
Simone Doornbos s.doornbos@ryse.nl +31 (0)6 82 73 04 75
Simon de Jong s.dejong@ryse.nl +31 (0)6 23 45 29 09
Aan de Verzetsstrijderslaan in Groningen bevindt zich momenteel de School voor Kunst & Multimedia van Noorderpoort, een toonaangevende MBO-instelling in Noord-Nederland. Hoewel het monumentale gebouw een rijke geschiedenis heeft, voldoet het niet langer aan de eisen van modern onderwijs. Deze school, waar creativiteit en praktijkonderwijs centraal staan, heeft behoefte aan nieuwe faciliteiten die beter aansluiten bij hedendaagse onderwijsvormen en -behoeften.
Met de introductie van nieuwe opleidingen en innovatieve onderwijsmethoden is er een groeiende vraag naar praktijklokalen. Denk hierbij aan speciaal ingerichte theaterlokalen, werkplaatsen, danszalen, podcastruimtes en studio’s voor fotografie en muziek. Behalve door docenten, worden bepaalde lessen gegeven door professionals uit de praktijk, zoals acteurs, muzikanten en technici, die actuele kennis en vaardigheden rechtstreeks overbrengen op studenten. Daarnaast worden er leeromgevingen gecreëerd waarin studenten samenwerken aan reallife projecten, bijvoorbeeld door het produceren van een podcast of het ontwerpen van een decor, waarbij ze nauw samenwerken met bedrijven uit de regio. Vanuit de School voor Kunst en Multimedia is er een Visie op Onderwijs opgesteld, welke ook de samenwerking met de praktijk benadrukt. De huidige indeling van het monumentale pand biedt echter niet voldoende mogelijkheden voor deze noodzakelijke
inpassingen en uitbreidingen, waardoor de focus nu ligt op nieuwbouw.
Noorderpoort heeft een strategische locatie voor ogen, namelijk op het terrein achter de huidige locatie aan de Verzetsstrijderslaan in het voorgebied van het Stadspark. Deze locatie biedt de school een zichtbare, aantrekkelijke en goed bereikbare plek, wat de aantrekkingskracht op toekomstige studenten kan vergroten. Noorderpoort is hier al eigenaar en door de school naast bestaande onderwijsvoorzieningen te positioneren, ontstaat de kans een onderwijspark te creëren. Dit sluit aan bij de eerder genoemde Visie op Onderwijs, waarin samenwerking, creativiteit, uitwisseling van faciliteiten en het creëren van een dynamische leeromgeving centraal staan. De nabijheid van belangrijke partners en evenementlocaties zoals Martiniplaza en de Drafbaan is ideaal voor stages en samenwerkingsprojecten.
Daarnaast streeft Noorderpoort ernaar een gebouw te realiseren dat meer is dan alleen een onderwijsinstelling. Het nieuwe gebouw moet ook buiten onderwijsuren toegankelijk zijn en bijdragen aan de levendigheid van het Stadspark. Het moet een multifunctioneel gebouw worden, dat reuring en toegevoegde waarde biedt aan de gehele omgeving. De visie van zowel de gemeente als Noorderpoort komt hier samen: meer groen voor de stad, extra ruimte voor onderwijs, en een verbeterde verbinding tussen stad, onderwijs en het omliggende park.
Om deze ambitieuze plannen te realiseren, zal er onder de Omgevingswet een Buitenplanse Omgevingsplanactiviteit (BOPA) procedure worden doorlopen, op basis van een Stedenbouwkundig plan. Voor het opstellen van dit stedenbouwkundig plan is van belang de relevante stakeholders op het juiste moment te betrekken. Er zijn bijvoorbeeld inhoudelijke experts nodig op het gebied van water, archeologie, parkeren en ecologie. Het proces laat een mooie wisselwerking zien, tussen de inzichten van de experts en impact daarvan op het stedenbouwkundig ontwerp.
Een ander belangrijk onderdeel van de BOPAprocedure is de participatie van de omgeving. De omwonenden krijgen de kans mee te denken over het stedenbouwkundig ontwerp. Dit wordt gefaciliteerd door middel van o.a. inloopavonden en door middel van een informatiewebsite, met daarop contactgegevens voor vragen/opmerkingen.
Om planologisch voldoende ruimte te kunnen reserveren, wordt parallel aan dit proces gewerkt aan een Functioneel en Ruimtelijk Programma van Eisen. Het praktijkonderwijs brengt zeer specifieke eisen met zich mee en elke opleiding is weer uniek in haar ruimtevraag. De ruimtes voor de opleiding fotografie zijn bijvoorbeeld niet te vergelijken met de ruimtes voor de opleiding acteur of muzikant. Het is daarom belangrijk dat docenten, die denken vanuit de praktijk, betrokken worden bij het opstellen van
het Programma van Eisen. Samen met een groep vertegenwoordigers, vanuit elke opleiding één, is er gekeken naar de wensen voor de toekomstige huisvesting. Ook zijn partners uit de praktijk betrokken om invulling te geven aan de innovatieve onderwijsmethoden. Hierbij blijft een continu proces tussen het afwegen van de wensen en de projectkaders.
De nieuwbouwplannen van Noorderpoort markeren een nieuw tijdperk voor de School voor Kunst & Multimedia. De nieuwe faciliteiten zullen studenten optimaal ondersteunen in hun creatieve ontwikkeling en ook buiten schooltijden een levendige, multifunctionele ruimte bieden. De creatieve sector is van groot belang voor Noord-Nederland, waar de creatieve industrie zich blijft ontwikkelen en de vraag naar goed opgeleide professionals blijft groeien. Tegen alle verwachtingen in blijft de School voor Kunst & Multimedia groeien, wat de relevantie en aantrekkingskracht ervan onderstreept. Technologische ontwikkelingen zoals AI en AR veranderen het werkveld snel, en het is essentieel om studenten hierop voor te bereiden. Daarnaast bieden de onderwijsruimten ruimte voor leven lang leren, waardoor zowel studenten als professionals zich kunnen blijven ontwikkelen in een dynamisch onderwijspark.
De rol van RYSE
Nadat door RYSE de Visie op Onderwijs is vertaald naar een Visie op Huisvesting, is RYSE nu verantwoordelijk voor het opstellen van het Programma van Eisen. Daarnaast stuurt RYSE het proces aan voor het doorlopen van de planologische procedure en stuurt . Het projectteam bestaat verder uit LAOS Landschapsarchitecten, AAS Groningen en Buro Hollema. Samen is het team verantwoordelijk voor het uitwerken van het stedenbouwkundig plan en het succesvol doorlopen van de BOPA-procedure.
Met de komst van de Omgevingswet krijgt burgerparticipatie een geheel nieuwe dimensie. Waar de betrokkenheid van burgers bij de besluitvorming rond projecten altijd al een rol speelde, is hun stem nu belangrijker en waardevoller dan ooit. De wet vraagt om een intensieve dialoog met de samenleving, waarbij burgers, bedrijven en organisaties al in een vroeg stadium actief worden betrokken bij plannen die hun leefomgeving gaan veranderen. Deze vroege participatie heeft niet alleen als doel om draagvlak te creëren, maar kan ook leiden tot snellere, doordachtere besluiten, waarbij langdurige bezwaarprocedures worden voorkomen. Het is een kans voor gemeenschappen om echt invloed uit te oefenen, maar ook een verantwoordelijkheid voor overheden om deze betrokkenheid zorgvuldig en betekenisvol vorm te geven. Zo groeit participatie uit tot meer dan een verplichting; het wordt een kans om samen de toekomst te ontwerpen – een kans voor co-creatie.
Precies deze werkwijze is van grote meerwaarde geweest bij het project Centrumplan Muntendam. Muntendam is een dorp in de gemeente MiddenGroningen waar RYSE gevraagd is om het project naar het volgende niveau te tillen. Het dorp heeft al twee decennia lang te maken met een centrum met onbenut potentieel. Het dorp wil verder en de verhoudingen met de gemeente staan op scherp. Het dorpshuis, dé
ontmoetingsplek van het dorp, is verouderd en aan vervanging toe en het voormalig gemeentehuis is toe aan een nieuwe relevante invulling.
Het gebied biedt kansen voor woningbouw en heeft de potentie om legio functies en voorzieningen bij elkaar brengen. Het concept: een cluster van welzijns-, woon- en zorgfuncties met het dorpshuis als hart.
De inwoners als ambassadeur
De kracht van dit project lag in de nauwe betrokkenheid van het dorp bij de planvorming. Vanaf het begin was de inbreng van bewoners cruciaal. RYSE leidde een co-creatieproces waarin jong en oud hun stem lieten horen. Wat begon als een leeg canvas, groeide dankzij workshops en dorpsavonden uit tot een plan waarin de dromen van de bewoners centraal staan. Door deze samenwerking voelen de inwoners zich eigenaar van het project, wat heeft geleid tot een breed gedragen succes.
Betrokken werkgroep
Zorg dat je een betrokken en gevarieerde groep mensen bij elkaar brengt. Doe een uitgebreide stakeholders-analyse en ga in gesprek met de prominente figuren uit de omgeving. Denk ook na over de verhouding tussen de toekomstige gebruikers van je project en mensen die nabij het project wonen. Maak eventueel onderscheidt tussen de werkgroepen en thema’s en benoem ieders belangen. Omarm de verschillen!
Vaak vinden de bijeenkomsten op avonden plaats. Zorg dat het iets oplevert. Maak het zinvol en nuttig. Geef aan wat je wil bereiken die avond en wat de invloedsfeer is van de groep. Ga niet te lang in op technocratische zaken en geef geen lange presentaties. Pas praktische & creatieve werkvormen toe om alle wensen te verzamelen. Leg heldere keuzes voor en laat de groep onderbouwen. Bovenal, zorg dat de mensen een leuke avond hebben!
De rol van RYSE
Succesfactoren voor co-creatie
Een centrumontwikkeling met een dorpshuis is bij uitstek een project om intensief samen te werken met de omgeving. Maatschappelijk vastgoed of projecten die direct invloed hebben op het welzijn van de omgeving zijn gebaat bij een goed doordacht co-creatie proces. Het is altijd maatwerk, maar wij hebben de vier belangrijkste lessen uiteengezet.
Gebruik plattegronden, schetsen en maquettes. Laat zien wat bepaalde keuzes voor invloed hebben op het de omgeving. Voor dit project werkten we samen met een architectenbureau dat na elke sessie de opgehaalde feedback direct verwerkte. Op deze manier startte elke volgende sessie met een uitgewerkt resultaat en was duidelijk waar nog keuzes gemaakt moesten worden.
Mogelijk is jouw organisatie nog niet volledig ingericht op co-creatie. Zet daarom een stap extra en overtuig je collega’s en partijen waar je mee samenwerkt om mee te doen. Dan krijg je meer voor elkaar. Betrek bijvoorbeeld de inkoopafdeling om te onderzoeken of je co-creatie kan toepassen in de selectie van je architect.
Bij RYSE zijn we er trots op dat we dit project mogen begeleiden. Onze rol gaat verder dan het projectmanagement; we zorgen ervoor dat alle betrokkenen zich gehoord en begrepen voelen. Door onze ervaringen met co-creatie weten we hoe belangrijk het is om iedereen actief bij het proces te betrekken. We geven richting waar nodig, maar laten de gemeenschap de belangrijkste keuzes maken. Dit heeft geleid tot een breed gedragen plan, waar niet alleen de bewoners van Muntendam trots op zijn, maar waar ook toekomstige opdrachtgevers inspiratie uit kunnen halen.
Meer weten?
Neem dan contact op met Colin Spiegelaar
c.spiegelaar@ryse.nl
+31 (0)6 34 62 83 87
IJsselheem is een ouderenzorgorganisatie die vanuit zestien locaties in de gemeenten Kampen, Zwartewaterland, Zwolle, Hattem en Heerde verschillende vormen van zorg en dienstverlening biedt. Van kleinschalige zorghuizen midden in het centrum van Zwolle voor mensen met dementie tot woonzorgcentra in wijken en dorpskernen met een volledig pakket aan zorg- en dienstverlening en high care palliatieve zorg in de Isalaklinieken.
RYSE levert sinds 2018 vastgoedadvisering en projectmanagement. De advisering bestaat uit het opstellen en actueel houden van het strategisch vastgoedplan en de daaruit voorkomende uitvoeringsplannen. Het vastgoedplan geeft invulling aan de woonzorgvisie van IJsselheem op het gebied van toekomstbestendige woonconcepten, analyses voor de verwachte vraagontwikkeling naar zorgplaatsen, financiering, scheiden van wonen en zorg, domotica en duurzaamheid. Vanuit het strategisch vastgoedplan ondersteunt RYSE bij de verwerving van nieuwe locaties in het werkgebied van IJsselheem om de groei- en transformatievisie fysiek vorm te geven.
Projecten die RYSE sinds 2018 voor woonzorgconcern IJsselheem heeft begeleid zijn onder meer het
opstellen van een strategisch vastgoedplan inclusief een vraagprognoses voor wonen en ouderenzorg. Daaruit voortvloeiend is er een Programma van Eisen opgesteld op basis waarvan de lopende projecten worden uitgevoerd.
Daarna is het dienstenconcept van Margaretha te Kampen opgesteld en is de transformatie en restauratie Theodorakapel te Zwolle begeleid. Ook was RYSE verantwoordelijk voor de advisering en het projectmanagement over klimaatbeheersing en hittestress en advisering inzake ventilatie en de verspreiding van COVID. In Zwolle begeleiden we IJsselheem ook voor de verkrijging van een appartementsrecht en huurrecht voor zorgwoningen in een nieuw te bouwen complex in Stadshagen.. Verder werken we aan de verwerving, transformatie,
restauratie en verduurzaming van de HBS in Kampen en wordt momenteel gewerkt aan de transformatie van De Meente in Genemuiden, samen met een woningcorporatie.
Herbestemming en restauratie
HBS Kampen
De voormalige Hogere Burgerschool (HBS) is een rijksmonument en is in 1882 als Gymnasium gebouwd. RYSE heeft een transformatieplan ontwikkeld voor de herbestemming van de HBS naar een woonzorglocatie met innovatief zorgconcept. Eerdere transformatieplannen naar woonzorg zijn niet gelukt. Door een samenwerking tussen gemeente Kampen, IJsselheem en een lokale ontwikkelaar heeft RYSE dit project wel mogelijk gemaakt. Op basis van een solide businesscases, een symbolisch aankoopbedrag en diverse provinciale subsidies is de restauratie, funderingsherstel en verduurzaming mogelijk gemaakt.
De HBS wordt gerenoveerd met behoud van zijn historische karakter en uitgerust met de modernste zorgtechnologie. Het rijksmonument is volledig gasvrij door hoogwaardige verduurzaming van de buitenschil en warmteopslag in de bodem en heeft na renovatie een energielabel van A+.
Thuis, met zorg van IJsselheem is een nieuw zorgconcept waarbij zorg nog meer onderdeel is van de gemeenschap en het thuisgevoel centraal staat. Om dit te bereiken gaat het concept uit van zelf- en samenredzaamheid en bijdragen van familie, kennissen en mantelzorgers aan de zorgvraag van de bewoners van de HBS. Buiten de directe kring van mensen wordt er ook geïnventariseerd hoe bewoners en omwonenden in de buurt elkaar thuis kunnen laten voelen en kunnen bijdragen aan het verminderen van
eenzaamheid. Hiervoor ontwikkelt RYSE samen met de buurt het concept van een social hub. In het zorgconcept Thuis, met zorg van IJsselheem hebben zorgtechnologie en domotica een grote rol als antwoord op de toenemende vraag naar zorg. Een groei waar geen nieuwe zorgmedewerkers beschikbaar voor zijn. De volledige integratie van domotica en zorgtechnologie stelt zorgmedewerkers in staat op afstand te zorg, veiligheid en welzijn te monitoren. Deze investeringen zijn mogelijk gemaakt door innovatie businesscase op de zorgexploitatie.
RYSE verzorgt alle onderdelen van het project. Van haalbaarheidsstudie, businesscase, taxatie, subsidieaanvragen, aankooponderhandelingen, ontwikkeling zorgconcept en omgevingsontwerp tot en met het projectmanagement en de contractmanagement met de ontwikkelaar.
In de gemeente Midden-Groningen krijgen 23 vrijkomende locaties een nieuwe bestemming. Dit programma, opgezet door de gemeente, richt zich op de transformatie van voormalige schoolgebouwen en andere leegstaande panden naar aantrekkelijke woningbouwprojecten. Met oog voor lokale behoeften en betrokkenheid van de gemeenschap wordt gewerkt aan een verbeterde woonomgeving voor huidige en toekomstige inwoners.
Een antwoord op de woningvraag
Het programma is in het leven geroepen om een oplossing te bieden voor de groeiende vraag naar (betaalbare) woningen in de regio. Op centrale plekken in Hoogezand-Sappemeer en omliggende dorpen wordt daar nu ruimte voor gecreëerd. Dit zal voldoende zijn voor de bouw van circa 218 woningen! Het woningaanbod varieert van sociale huurwoningen en betaalbare koopwoningen tot tot vrije sectorwoningen, waarin meer ruimte zal zijn voor gezinnen en levensloopbestendige woningen. Met deze variatie speelt de gemeente in op de uiteenlopende behoeften van haar inwoners.
toekomstbestendig
Het Programma Vrijkomende Locaties is meer dan een antwoord op het woningtekort. Het speelt een belangrijke rol in de verbetering van de leefbaarheid en uitstraling van dorpen en wijken in MiddenGroningen. Door leegstaande panden een nieuwe bestemming te geven, krijgt de regio een frisse impuls. Uiteindelijk is het doel helder: iedereen in Midden-Groningen een passend thuis bieden in een omgeving met hoge leefbaarheid.
Participatie staat centraal
Het proces wordt gekenmerkt door intensieve
participatie waarbij er per locatie zorgvuldig wordt gekeken naar de behoeften van de lokale bevolking. We organiseren minstens twee participatieavonden per locatie, waarin we informatie ophalen van omwonenden. Tijdens deze avonden maken we gebruik van dialoogtafels, waarbij we per thema, zoals verkeer en parkeren, programma of beeldkwaliteit, in gesprek gaan met de aanwezigen. Dit stelt ons in staat om gericht input te verzamelen en verschillende perspectieven te bespreken.
De input die we ophalen, nemen we mee in de uitwerking van de eisen en de uitvraag richting marktpartijen, zodat de nieuwe woningen goed aansluiten bij de (wensen van) de omgeving. Tijdens de participatieavonden geven we ook terug wat er met de opgehaalde informatie is gedaan en leggen we uit waarom bepaalde suggesties wel of niet zijn meegenomen. In de uitvraag richting de marktpartijen wordt bovendien aangegeven dat participatie doorgezet dient te worden tijdens de ontwikkeling en realisatie, zodat participatie onderdeel blijft van het proces.
Ontwikkelstrategie en procedure grondverkoop
Als procesmanager is RYSE verantwoordelijk
voor de ontwikkeling van de verschillende locaties. Wij adviseren de gemeente over de juiste ontwikkelstrategie en de procedures voor grondverkoop. We werken dus voor en intensief samen met de gemeente Midden-Groningen, om dit ambitieuze herontwikkelingsprogramma van vrijkomende locaties, werkelijkheid te laten worden
Voor de ontwikkelstrategie is gekozen voor een gefaseerde en flexibele aanpak. De scope van het project is namelijk te groot om met alle locaties tegelijk aan de slag te gaan. Daarom is op basis van enkele criteria een verdeling gemaakt van de locaties in drie fasen. Deze criteria zijn:
• Beschikbaarheid van de locatie
• De mate waarin participatie al plaatsvindt of is opgestart;
• Interesse vanuit de markt, bijvoorbeeld of er al initiatiefnemers bekend zijn;
• Het gewenste type woningbouwprogramma;
• De ligging van de locatie binnen de gemeente Midden-Groningen.
Door deze fasering kunnen we gefocust en gestructureerd werken. De flexibiliteit in de aanpak komt tot uiting doordat we bij de start van elke nieuwe fase opnieuw beoordelen hoe de markt ervoor staat en welke kansen zich voordoen. Op basis van de ervaringen en resultaten uit eerdere fasen optimaliseren we onze aanpak en sturen we bij waar nodig. Deze aanpak biedt enerzijds overzicht en realiseerbare deelprojecten binnen vier jaar, en anderzijds ruimte om te leren van eerdere ontwikkelingen. Ook in dit project speelt de uitspraak van de Raad van State, die bekend staat als het Didam-arrest. Deze stelt dat de gemeente bij de verkoop van grond en gebouwen gelijke kansen moet bieden aan alle potentiële kandidaten. Indien er slechts één geschikte kandidaat is, kan gekozen worden voor een persoonlijke benadering, zoals 1-op1-verkoop, bijvoorbeeld bij woningcorporaties die sociale woningbouw realiseren. Als dit niet het geval is, wordt er een open en competitief uitgifteproces georganiseerd, zoals kavelverkoop of tenderen. Dit hoeft helemaal niet enkel financieel te zijn, maar dit kan ook (juist) op kwaliteit gericht zijn. Voor elke locatie wordt zorgvuldig bepaald welke procedure/ methode het best past bij de beoogde ambities. In de eerste fase worden bijvoorbeeld zes locaties via één tenderprocedure aangeboden, twee locaties via kavelverkoop, en is één locatie verkocht via een éénop-één-procedure. Het gebruik van verschillende verkoopmethodes draagt bij aan een efficiënt en doelgericht verkoopproces, maar ook voor variatie in ontwerp.
Naast het adviseren over de verkoopmethode, stelt RYSE vervolgens ook de kaders voor de uitvraag van de locaties op. De input voor deze kaders wordt onder andere verzameld tijdens het participatietraject. Uit
onze ervaring weten we dat het ontzettend helpt als kaders waarbinnen een tender plaatsvindt, helder en meetbaar zijn. Wij dagen de betrokken partijen dan ook steeds uit om hier goed over na te denken. Uiteraard helpen we hen hierbij en vatten wij de kaders samen in concrete uitgangspunten voor de gekozen procedure.
Op basis van de vastgestelde kaders, randvoorwaarden en de eisen vanuit de omgeving stelt RYSE de verkoopdocumenten (leidraden en contracten) op en begeleidt de gekozen procedure van marktpartijen. Tot slot begeleidt RYSE de verkoopprocedure zelf,
“ HET PROGRAMMA VRIJKOMENDE LOCATIES IS MEER DAN EEN ANTWOORD OP HET WONINGTEKORT. HET SPEELT
EEN BELANGRIJKE
IN DE
DE LEEFBAARHEID EN UITSTRALING VAN DORPEN EN WIJKEN IN MIDDEN-GRONINGEN. ”
inclusief het opstellen van (bestuurlijke) selectie-/ gunningsbeslissingen en nota’s van inlichtingen en de uiteindelijke ondertekening van de verkoopovereenkomsten.
Meer weten?
Neem dan contact op met Esra van der Zaag e.vanderzaag@ryse.nl +31 (0)6 13 75 75 29
Het voormalige terrein van de Hunze energiecentrale in Groningen ondergaat een indrukwekkende metamorfose. Samen met de gemeente Groningen geeft ABC Planontwikkeling en een consortium van partners, waaronder RYSE als gedelegeerd ontwikkelaar, vorm aan het ambitieuze project Vief Kwartier. Deze unieke locatie, tegenover het Euroborg stadion, wordt getransformeerd tot een levendige stadswijk die wonen, werken en ontspannen combineert.
“ VIEF KWARTIER WORDT EEN
PLEK WAAR MENSEN VAN ALLE
LEEFTIJDEN EN ACHTERGRONDEN
ELKAAR ONTMOETEN. DOOR DE COMBINATIE VAN WONEN, WERKEN
EN ONTSPANNING ONTSTAAT ER EEN LEVENDIGE EN DYNAMISCHE
SFEER. WE WILLEN EEN WIJK
CREËREN WAAR MENSEN ZICH
THUIS VOELEN EN WAAR ZE GRAAG
WILLEN VERBLIJVEN.”
Na een intensieve en succesvolle haalbaarheidsstudie en de ondertekening van de samenwerkingovereenkomst tussen ABC Planontwikkeling en de gemeente, zijn we nu een belangrijke stap verder. De eerste tweed plandelen zijn verder uitgewerkt voor de marktbenadering en het contracteren van afnemers.
Een gevarieerd programma voor iedereen
Het totale programma van Vief Kwartier beslaat circa 62.000 m² BVO en biedt ruimte aan een gevarieerde mix van functies, verdeeld over vier deelgebieden. Naast 315 woningen, met een focus op betaalbaarheid, komt er een combinatie van reguliere en flexibele kantoorruimte, een hotel, horeca voor koffie, lunch en diner, leisure, maatschappelijke voorzieningen. De eerste twee deelgebieden van het project zijn uitgewerkt en omvatten circa 140 woningen en ca. 19.000 m2 aan commerciële functies, waaronder een groot deel van de kantoorruimte, een flexwerkplekconcept met eventruimte, een hotel en kleinschalige retail.
Duurzaamheid en innovatie
Duurzaamheid staat centraal in het ontwerp van Vief Kwartier. We streven naar een CO2-neutrale wijk, waarbij we onder andere gebruikmaken van duurzame bouwmaterialen en innovatieve technieken. De integratie van groen in het ontwerp,
zoals groene daken en gevels, draagt bij aan een aangenaam leefklimaat en versterkt de biodiversiteit.
Een levendige en inclusieve wijk
Vief Kwartier wordt een plek waar mensen van alle leeftijden en achtergronden elkaar ontmoeten. Door de combinatie van wonen, werken en ontspanning ontstaat er een levendige en dynamische sfeer. We willen een wijk creëren waar mensen zich thuis voelen en waar ze graag willen verblijven.
Samenwerking voor een succesvol project
Het succes van Vief Kwartier is te danken aan de intensieve samenwerking tussen alle betrokken partijen. Door een open en transparante communicatie en een gezamenlijke focus op kwaliteit en duurzaamheid, zijn we er samen in geslaagd om een ambitieus plan te ontwikkelen.
Met Vief Kwartier zetten we een nieuwe stap in de ontwikkeling van Groningen. We zijn ervan overtuigd dat deze unieke locatie een belangrijke bijdrage zal leveren aan de stad en haar inwoners.
U heeft een besluit genomen om een vastgoedproject te starten en daarmee is de stip op de horizon gezet om uw ambities waar te maken. Nu rijst de vraag hoe dit project tot stand komt terwijl het (her)ontwikkelen van vastgoedprojecten een uitdagende opgave is. Niet alleen gezien de regelgeving, de techniek maar ook de opeenstapeling van belangen en de menselijke factor die van essentieel belang is in deze fase. Het is en blijft een kunst om de stappen van het ontwikkelproces transparant te maken zodat u, ongeacht uw achtergrond in vastgoed, dit proces kunt volgen en daarop invloed kunt uitoefenen.
In elk project moeten de vragen worden beantwoord of een opgave haalbaar, bruikbaar, vergunbaar en realiseerbaar is. Deze antwoorden in combinatie met doordachte communicatie richting de verschillende stakeholders zijn van groot belang om tot een gereed ontwerp te komen. Wij maken het ontwikkelproces transparant en voorspelbaar. U kunt erop vertrouwen dat wij tijdens deze fase de leiding nemen als aanjager van het ontwerpteam, met als doel een breed gedragen ontwerp te realiseren. Daarnaast fungeren wij als gesprekspartner voor de gemeente om de benodigde (RO)vergunningen te verkrijgen en tegelijkertijd zijn we ook uw sparringpartner. Wij bereiden uw besluiten voor met adviezen, keuzes en scenario’s om een doordachte afweging te maken en het geheel te overzien.
Sturing op de doelstellingen ten aanzien van geld, risico’s, organisatie, tijd, informatie, en kwaliteit (GROTIK), is wat ons betreft een minimumvereiste omdat wij geloven dat het managen van projecten over mensen gaat; het verkrijgen van draagvlak zorgt voor een soepel proces waarbij altijd evenwicht moet zijn tussen ontwerp, gebruik, kosten en (soms) inkomsten in relatie tot tijd. Onze werkwijze omvat het zich verplaatsen in uw situatie en het volledig begrijpen van uw belangen, zodat we deze maximaal in de (her)ontwikkelopgave kunnen implementeren.
Uiteraard vraagt het management van projecten de juiste kennis en expertise. Wij zijn thuis in de wereld van het ontwikkel- en projectmanagement met een bewezen trackrecord. Onze mensen beschikken over de juiste skills om u te helpen in de volledige breedte van uw vraagstukken. Wij zijn geen rapportenfabriek en geen fee burners maar wij brengen juist adviezen uit die opgaves van de grond laten rijzen. Onze stijl van adviseren is meer dan een partnerschap; we zijn duidelijk over wat wel en niet kan. Zogenaamde ‘hete aardappels’ schuiven wij niet door maar halen we juist naar voren om te voorkomen dat u later in het
Meer weten?
Neem dan contact op met:
proces alsnog stappen terug moet doen. Geen ‘roze bril’ verhalen dus, maar realistische en uitvoerbare oplossingen.
Onze diensten voor Ontwikkeling & Voorbereiding bestaan o.a. uit:
• Ontwikkelmanagement
• Procesmanagement
• Projectmanagement
• Programmamanagement
• Gebiedsontwikkeling
• Tender- en aanbestedingsmanagement
• Risicomanagement en planning
• Omgevingsmanagement
• Due Diligence
• Second opinion
Stichting Werelderfgoedcentrum Waddenzee ontwikkelt en bouwt een toonaangevend centrum in de haven van Lauwersoog. Het centrum beoogt het ‘ecologische en economische visitekaartje’ van Nederland te worden.
De ongekende natuurkracht en verscheidenheid aan dieren en planten van het Unesco Werelderfgoed Waddenzee komt straks tot leven in een iconisch gebouw in de haven van Lauwersoog. Hier beleef je de weidsheid en immense diversiteit. Begrijp je waarom 12 miljoen trekvogels juist hier een voedselstop maken. Zie je van dichtbij waarom er bijna 10.000 zeehonden wonen. Maak je kennis met het unieke spel tussen zandplaten, geulen, duinen en kwelders. Sta je middenin de getijden, de wind en de stromingen. Leer je over jouw rol in het grote geheel en over de waarde van het Waddengebied. En snap je waarom het Waddengebied zo’n cruciale schakel is in de ecosystemen van de wereld? Alles wat de Waddenzee zo uniek en onmisbaar maakt, krijgt voor het eerst een welverdiende publieksbeleving.
Het WEC (Werelderfgoedcentrum Waddenzee) wordt geen gewoon museum. Direct bij binnenkomst start een unieke beleving. Elke ruimte die je betreedt, belicht een ander deel van de Wadden. Je verkent je eigen rol ten opzichte van de natuur en wordt uitgedaagd mee te denken. Je bent live getuige van onderzoek en kunt daar zelf ook aan meedoen. Je loopt door laboratoria en ontdekt het belang van algen, virussen en bacteriën. Ook het zeehondencentrum verhuist van Pieterburen naar dit nieuwe thuis. In het zeehondenziekenhuis werken zeehondenverzorgers aan het herstel van de zeehond zodat ze terug naar de Waddenzee kunnen. Ook leer je over de zeehond als graadmeter voor een gezonde Waddenzee.
Het WEC wordt gebouwd naar een ontwerp van het Deense architectenbureau Dorte Mandrup. Het gebouw wordt gebouwd van materialen die passen in het Nederlandse Waddengebied en bestand zijn tegen het klimaat van Lauwersoog, evenals de buitendijkse ligging van het gebouw. Het ontwerp stelt een volledig uit hout opgetrokken gebouw voor, dat de contouren van haar omgeving volgt: aan zeezijde is het een etage lager dan aan dijkzijde. Met een ingenieus ontwerp van verticale lamellen wordt optimaal gebruik gemaakt van het daglicht, kan de zon worden geweerd en is gegarandeerd dat er in de avond en nacht geen lichtvervuiling optreedt. Doordat de geveloppervlakten grotendeels in glas worden uitgevoerd is er een sterke connectie tussen binnen en buiten. De bezoeker van het WEC kan steeds vanuit een andere hoek de omgeving in zich opnemen; het licht en de sfeer binnen veranderen mee met de weersomstandigheden buiten.
Het WEC moet in het vaak gure en winderige havengebied een uitnodigend en warm baken zijn. Ook voor passanten en mensen die wonen in Lauwersoog of werken in de haven. De hele entreeetage en een belangrijk deel van de lager gelegen etage zijn daarom publiek – gratis toegankelijk. Hier bevinden zich onder andere de receptie en vertrekhal, en café en restaurant, in combinatie met een lounge. In de vertrekhal krijgt de bezoeker alvast een voorproefje van wat er in de rest van het gebouw te beleven is: het wetlab – de natte onderzoeksfaciliteit voor onderzoek naar vis, schelpdieren en onderwaternatuur – grenst aan deze publieke zone.
Duurzaamheid staat voorop bij de ontwikkeling: Het gebouw is zeer energiezuinig en gasloos, waarbij alle installaties werken op basis van elektriciteit en er gebruik wordt gemaakt van groene energie. Naast een fossielvrije energievoorziening maken we in het gebouw gebruik van duurzame materialen. Zo passen we in het gebouw hernieuwbare biobased materialen toe, o.a. in de houten gevels en het isolatiemateriaal. Daarnaast werken we circulair met diverse materialen zoals gerecyclede spijkerbroeken voor akoestische plafondafwerking en hergebruikt hout voor de zonweringsconstructie. Ook voor het interieur maken we gebruik van lokale materialen, makers en gebruikers. Voor de zeehondenbassins worden geavanceerde waterzuiveringsinstallaties gebruikt. We pompen water vanuit de Waddenzee naar binnen en zuiveren dit voor de zeehondenbaden. Heel simpel kan worden gezegd dat het water voor de zeehondenbaden wordt ‘gerycled’. Met behulp van de installaties wordt het water gezuiverd en herbruikt
Ook in het restaurant en café is duurzaamheid leidend. Bovendien biedt de verbinding tussen lokale producenten, vakmensen en het grotere publiek meerwaarde. Zo zal het restaurant op kleine, exclusieve schaal kunnen koken met de vangst die door leden van de Coöperatie Vissers van de Kust aan wal wordt gebracht en in het WEC wordt schoongemaakt. Op het menu staan uiteraard lokale en regionale producten. Bier en gedestilleerde dranken zal bij voorkeur vanuit Groningen en Friesland worden betrokken. We haken aan bij initiatieven om culinair gebruik- en innovatie van Waddenproducten te stimuleren.
RYSE is verantwoordelijk voor de projectdirectie en het bouwprojectmanagement.
SAMENWERKING
DUURZAMER EN INSPIRERENDER
ONDERWIJS
In deze wereld lijkt verandering de enige constante, zo ook in de onderwijswereld. Steeds meer worden vernieuwende onderwijsmethoden gecombineerd met duurzame gebouwontwikkeling om een leeromgeving te creëren die niet alleen de onderwijskundige prestaties bevordert, maar ook bijdraagt aan het welzijn van leerlingen en medewerkers. Met de focus op flexibiliteit, innovatie en duurzaamheid, is het belangrijk dat scholen een nieuwe standaard inzetten die zowel de huidige als toekomstige generaties ten goede komt. De nieuwe Lassus Campus in Zwolle is daar een prachtig voorbeeld van. De samenwerking tussen het schoolbestuur, de adviseurs en de gemeente Zwolle heeft geresulteerd in een duurzame en inspirerende leeromgeving.
Innovatieve campusontwikkeling voor 0-18 jaar
Lassus Campus, onderdeel van Stichting Openbaar Onderwijs Zwolle en Regio (OOZ), streeft naar een innovatieve en vooruitstrevende campusbenadering van onderwijshuisvesting.
Tom Versteeg, bestuurder van OOZ, legt uit dat de visie achter de campusontwikkeling gericht is op het bieden van meerdere onderwijsconcepten binnen één geheel. Lassus Campus kent vier onderwijsroutes, elk met een eigen focus en visie, die zijn geïntegreerd onder één dak om zoveel als mogelijk aan te sluiten bij de individuele ontwikkeling van de leerling. Versteeg benadrukt dat deze aanpak niet alleen diversiteit in onderwijs mogelijk maakt, maar ook samenwerking en kruisbestuiving tussen de verschillende disciplines bevordert. “Onze missie is om een omgeving te creëren waar leerlingen kunnen floreren en waar onderwijs aansluit op de veranderende behoeften van de maatschappij,” aldus Versteeg. Met programma’s die sport, cultuur, techniek en wetenschap omvatten, biedt de campus een rijke en dynamische leeromgeving die elke leerling stimuleert en uitdaagt.
Versteeg: “Je kunt een leerling vandaag iets leren, maar als je zijn nieuwsgierigheid kunt ontwikkelen, zal hij zijn hele leven blijven leren. Hoe eerder je dit een kind aanbiedt, hoe meer dit een deel gaat uitmaken van het de leerhouding van het kind.”
Deze filosofie sluit aan bij de toegevoegde waarde van een 0-18 onderwijscampus, waarbinnen een doorlopende leerlijn van het PO naar het
VO geboden wordt. Bij Lassus Campus gebeurt dit met de toevoeging van onderwijsroute 10-14 in het gebouw, maar ook met de intensieve samenwerking die het heeft met de kindercampus Triomundo. De visie gaat dus verder dan voortgezet onderwijs op zichzelf, maar zorgt ervoor dat de verbinding met de ontwikkeling van leerlingen naar de voorschoolse als de de de middelbare school optimaal op elkaar aansluit.
Daarbovenop zoekt Lassus campus actief de verbinding met de wijk. Van een levendige middelbare school overdag transformeert de campus ’s avonds naar een culturele hotspot. Van een levendige middelbare school overdag transformeert de campus ’s avonds naar een culturele hotspot. Met faciliteiten zoals een aula met podium, een dansstudio, een muziektheater en een sporthal verbindt Lassus Campus leerlingen en de lokale gemeenschap en vervult het de rol van buurtvoorziening.
Inspirerend huisvestingsprogramma
Simon de Jong, professional partner bij RYSE,
benadrukt het belang van duidelijke sturing in de ontwikkeling van een inspirerende leeromgeving met daarnaast hoge duurzaamheidsambities. RYSE was verantwoordelijk het projectmanagement tijdens het gehele traject van de ontwikkeling van Lassus Campus. “Het was cruciaal om vanaf het begin heldere doelen te stellen en een robuuste strategie te ontwikkelen die het mogelijk maakte om ambities op het gebied van onderwijs, innovatie en duurzaamheid te verwezenlijken,” zegt De Jong.
Zo heeft RYSE bij het opstellen van het Programma van Eisen een creatief en multifunctioneel programma ontwikkelt binnen de normatieve vierkante meters dat zowel de functionele eisen als de uiteenlopende behoeften van alle gebruikers vervult. Dit vereiste nauwgezettenauwgezette afstemming met de verschillende afdelingen en onderwijsroutes. Op deze manier is het eindresultaat niet alleen praktisch en functioneel, maar biedt het ook een waardevolle leeromgeving voor iedereen.
Een belangrijke pijler van de ontwikkeling was de integratie van duurzaamheid in alle aspecten van het project. Aanzienlijke prijsstijgingen zorgden ervoor dat ambities onder druk kwamen te staan. Echter, door samenwerking en innovatieve oplossingen zijn de doelen voor o.a. klimaatadaptie, biodiversiteit en circulariteit behaald. Daarnaast is het gebouw energieneutraal en kan het in de toekomst aangesloten worden op het warmtenet van de wijk Holtenbroek in Zwolle. De campus is hiermee een voorbeeld van hoe onderwijsinstellingen hun impact op het milieu kunnen minimaliseren.
“Al met al, was de totstandkoming van het gebouw een sterk voorbeeld van teamwork. Zowel binnen het ontwerp- als bouwteam, als met de gemeente Zwolle. We hebben met alle partijen de zeilen
moeten bijzetten om het gewenste eindresultaat te behalen. Communicatie en duidelijke leiding waren daarin essentieel. Als RYSE zijn we trots dat we in onze rol een verbindende factor mochten zijn”, aldus
De Jong.
Toekomstbestendig ontwerpen
Ook Wilco Scheffer, architect-directeur bij BDG Architecten onderstreept de waarde van samenwerking teneinde het gewenste resultaat te bereiken. “Om te zorgen dat de nieuwbouw de pedagogische doelen maximaal ondersteunt en bevordert hebben we de onderwijsprofessionals nauw betrokken om het verhaal achter het Programma van Eisen te begrijpen en goed te doorgronden hoe ze het nieuwe gebouw willen inzetten. Onze ambitie voor Lassus Campus was een inspirerend en toekomstbestendig onderwijsgebouw te creëren dat zowel functioneel als esthetisch aantrekkelijk is en tegelijkertijd flexibel genoeg om zich aan te passen aan veranderende onderwijsbehoeften”. Een helder constructief stramien van kolommen met lichte scheidingswanden legt hiervoor de basis en borgt dat ruimtes gemakkelijk kunnen worden aangepast aan nieuwe lesmethoden en technologieën. Maar nog belangrijker, deze structuur maakt het mogelijk dat binnen het grotere geheel de verschillende onderwijsroutes een eigen herkenbaar domein met gevarieerde les- en werkruimten hebben passend bij de identiteit van het betreffende onderwijs en de visie op lesgeven. “Voor 10-14 en de vrije school zijn dat bijvoorbeeld kleinere instructielokalen en organisch gevormde leerpleinen waar leerlingen zelf aan de slag gaan met de lesstof”, illustreert Scheffer. “Die afwisseling aan ruimtes nodigt leerlingen uit de campus te exploreren. Er is voor ieder wat wils, wat bijdraagt aan het thuisgevoel.”
Scheffer vervolgt: “Om te borgen dat alle leerlingen, ook de allerjongste, zich prettig en veilig voelen op de campus hebben we vanaf de start de kennis van onze expert in omgevingspsychologie ingezet. Bewezen ontwerpbeslissingen op het gebied van groen en natuur, persoonlijke ruimte en wayfinding dragen bij aan het algehele welbevinden van leerlingen én docenten. Naast de kleinschaligheid van de domeinen komt dat in het ontwerp terug in nevenentrees per onderwijsroute, kleurgebruik, veel natuurlijk licht door de hele school, lange zichtlijnen en interne doorkijkjes die maken dat je moeiteloos je weg kunt vinden in de school en je je als leerling op je gemak en gezien voelt. De campus biedt daarnaast ruimte voor buitenonderwijs wat bijdraagt aan de totale leerervaring van de leerlingen.”
Gezamenlijke huisvesting zoals Lassus Campus creëert bij uitstek kansen voor samenwerking en multifunctioneel ruimtegebruik. De dynamische aula in het hart van de campus verbindt de domeinen over drie bouwlagen en geeftgeeft letterlijk een podium aan de talentontwikkeling van leerlingen. “Met een omgekeerde constructie’ waarbij de verdiepingsvloeren boven het schoolhart aan de dakconstructie hangen hebben we voor elkaar gekregen dat je vanuit alle hoekenvrij zicht op het toneel hebt”, licht Scheffer toe. “Ruimtes voor gemeenschappelijk gebruik zijn strategisch in de nabijheid van het centrale hart ontworpen, Door slimme afsluitbaarheid zijn verschillende campusdelen bovendien los van elkaar te gebruiken.”
“ DE SAMENWERKING TUSSEN OOZ, RYSE, BDG ARCHITECTEN EN DE GEMEENTE ZWOLLE
LAAT ZIEN HOE EEN
GEZAMENLIJKE VISIE EN
TOEWIJDING KUNNEN LEIDEN
TOT EEN INNOVATIEVERE EN DUURZAMERE ONDERWIJSOMGEVING.”
De Lassus Campus is meer dan een gebouw; het is een inspiratie voor hoe onderwijs- en gebouwontwikkeling hand in hand kunnen gaan om een positieve impact te hebben op toekomstige generaties. “Het ontwerp voor de nieuwbouw is de beste vertaling van het campusconcept en de vier soorten onderwijs. Ik weet zeker dat we met deze school nog betere leerlingen gaan afleveren”, geeft Tom Versteeg aan.
De samenwerking tussen OOZ, RYSE, BDG Architecten en de gemeente Zwolle laat zien hoe een gezamenlijke visie en toewijding kunnen leiden tot een innovatievere en duurzamere onderwijsomgeving.
Meer weten?
Neem dan contact op met Simon de Jong s.dejong@ryse.nl +31 (0)6 23 45 29 09
Bolsward
Het oude stadhuis is gerestaureerd en verduurzaamd om invulling te kunnen geven aan de nieuwe bestemming. Daarnaast is er nieuwbouw gerealiseerd aan het oude stadhuis, dat door middel van een open publieksruimte gekoppeld is aan het oude stadhuis.
MITC
Marknesse
In het Mobiliteit en Infrastructuur Testcentrum werken onderander RDW, NLR, DNW, nationale politie samen aan een kennis- en testcentrum op het gebied van slimme mobiliteit. Een plek waar voertuigen en vliegtuigen voor de toekomst worden ontwikkeld en getest.
BWRI
Sappenmeer
HOF VAN CRAMER
Wapenveld
Geïnspireerd door de voormalige lokale Berghuizer Papierfabriek is de Hof van Cramer het kloppend dorpshart met o.a. een bibliotheek, sportaccomodatie, gezondheidscentrum en brandweerkazerne.
GEOPARK HUNNEBEDCENTRUM
Borger Het Hunebedcentrum, het Hondsrug UNESCO Global Geopark en Het Drentse Landschap werken samen aan een nieuwe expositie over de ontstaansgeschiedenis en archeologische rijkdom van Drenthe. Voor dit project worden plannen ontwikkeld voor uitbreiding van de expositieruimte, terrein aanpassingen en een duurzaamheidsverbouwing.
Er wordt een nieuw ontwikkelbedrijf voor Werk, Re-integratie en Inkomen gerealiseerd. Het is een centrale voorziening met passende werkplekken waar de inwoners van de gemeente Midden-Groningen in een veilige omgeving zich kunnen voorbereiden op een betaalde baan.
Bolsward
Gemeente Súdwest-Fryslân krijgt een nieuwe, duurzame circulaire centrale buitendienst. De Friese steekwoorden “grutsk, grien en noflik” zijn het uitgangspunt voor de sfeer die is nagestreefd: groots (trots), groen en aangenaam.
Onder het motto “Een leven lang op Vlieland” investeert de gemeente in een nieuwe woonwijk op de locatie van het oude verzorgingshuis De Uiterton. Hiermee neemt Vlieland de regie zelf in handen om zowel toekomstbestendige huisvesting voor haar ouderen te realiseren als doorstroming op de woningmarkt te bevorderen. In het gebied zijn 36 levensloopbestendige woningen, de Vliestroom (het dorpshuis) en de Ton (zorgvilla, als zelfstandig wonen niet meer gaat), ontwikkeld.
Geïntegreerd in duinlandschap
De woningen staan in een duinlandschap en hebben allemaal een entree op maaiveldniveau. De paden in het duinlandschap komen uit op een plein waaraan de zorg- en welzijnsvilla zijn gelegen. Op deze manier hebben de bewoners van de nieuwe Boswijk zowel een zelfstandige woning als een centrale plek voor ontmoeting. Met de inrichting van het terrein is daarbij rekening gehouden met een goede bereikbaarheid voor mindervaliden en ouderen die minder mobiel zijn. Met een geringe hellingshoek van de paden, blijft de hele wijk toegankelijk. Daarnaast staan er diverse bankjes verspreid over de wijk. Ook staan op het terrein zo veel mogelijk inheemse planten en bomen, zodat deze goed bestand zijn tegen de (weers) omstandigheden op Vlieland.
Dat gemeente Vlieland zich sterkt maakt voor het behouden van de (oudere)zorg op het eiland is bijzonder. Door de kleine schaal van het project van 7 intramurale wooneenheden, is een intensieve samenwerking tussen de zorgleverancier en de gemeente noodzakelijk. Waar op het vaste land de zorgleverancier de regie heeft over het realiseren van de huisvesting, is hier juist de samenwerking opgezocht die ook is vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. In De Ton is het leidend principe dat bewoners hier ‘zo gewoon mogelijk’ kunnen wonen en voorkomt dat oudere dorpsbewoners op hun oude dag gedwongen worden om naar het vaste land te vertrekken. Daarnaast zijn er twee ELV-plekken beschikbaar waar dorpsbewoners kunnen herstellen. KwadrantGroep
(Palet) is verantwoordelijk voor het leveren van de zorg in dit concept.
De Vliestroom biedt plaats aan dagbesteding, kapper, fysiotherapie, tandarts, begrafeniscommissie en verschillende verenigings- en buurtactiviteiten.
Vervangende huisvesting en nieuwbouw
Het project is in twee fases gerealiseerd. In de eerste fase is vervangende huisvesting voor de huidige verpleeghuisbewoners in de Uiterton gerealiseerd.
Na het slopen van de oude Uiterton, is gestart met de realisatie van fase 2: de woningen, de welzijnsvilla (het dorpshuis) en het terrein. De woningen worden gebouwd middels een innovatief droogstapel concept waarbij gevels fabrieksmatig worden gerealiseerd. Dit systeem is een belangrijke pijler om in deze tijd een betaalbaar en kwalitatief hoogwaardige ontwikkeling voor elkaar te krijgen op het Waddeneiland.
Hoge duurzaamheidsambities
De realisatie van de woningen sluit daarnaast aan bij de uitgangspunten van de woonvisie van Vlieland om woningen te realiseren voor inwoners met of zonder zorgvraag. Het plan heeft een hoge duurzaamheidsambitie (BENG) waarbij rekening gehouden moet worden met eisen omtrent bouwen in de primaire zeekering.
Voor het verwarmen en koelen van zowel de zorg- en welzijnsvilla als alle woningen, wordt gewerkt met een collectief warmtepomsysteem met gesloten bronnen. Deze zorgen er voor dat de gebouwen in de winter verwarmd kunnen worden en in de zomer gekoeld.
RYSE verzorgde namens de gemeente Vlieland het proces- en projectmanagement en ook de advisering in de businesscase en concept ontwikkeling voor de vervangende nieuwbouw. Met de diverse adviseurs (TWA, Innax) is onder leiding van RYSE het ontwerp opgesteld en in nauwe samenwerking met de projectleider met het College en de Raad afgestemd. Daarnaast was RYSE verantwoordelijk voor de aanbestedingsprocedure en contractvorming met Bouwgroep Dijkstra Draisma. Daarnaast is RYSE nauw betrokken geweest bij de tijdelijke huisvesting van de welzijnsfuncties.
Tijdens de engineering en realisatie was RYSE verantwoordelijk voor de directievoering en toezicht. Boswijk Vlieland is eind april 2022 in gebruik genomen door haar nieuwe bewoners.
Nederland telt honderden gemeentehuizen, vaak gelegen op een strategische plek midden in een stad, dorp of kern. De dienstverlening richting burgers is aan het veranderen. De traditionele gemeentehuizen degraderen tot fantasieloze werk- en vergadergebouwen die geen waarde toevoegen aan hun omgeving en gebruikers, omdat de gemiddelde inwoner door digitalisering amper meer naar een gemeentehuis gaat. De afgelopen jaren zien wij ambities van gemeenten veranderen voor wat betreft gemeentehuizen, deze geven allen kansen voor een bewezen ‘budget-neutrale businesscase’.
De landelijke ambitie vanuit het Klimaatakkoord is helder: CO2 -arm maatschappelijk vastgoed in 2050. Vanuit hun voorbeeldfunctie kiezen gemeenten bij nieuwbouw nu al voor hoge duurzaamheidsambities, nemen energiebesparende maatregelen in hun bestaande gebouwen en werken aan de opwekking van duurzame energie. Zo zijn er al veel goede voorbeelden van maatschappelijk én verduurzaamd vastgoed, zoals het gemeentehuis in Woerden. Een bestaand pand dat door revitalisatie gasloos is en een energielabel A+++ heeft (voorheen Energielabel G).
Maar om de landelijke ambitie te bereiken zijn grote stappen nodig. Op dit moment resulteren de huidige maatregelen in een besparing van slechts -3% Co2 per jaar. De oplossing ligt grotendeels bij de gebouwde
omgeving want deze is verantwoordelijk voor bijna 40% van de CO₂-uitstoot in Nederland. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft een sectorale routekaart Gemeentelijk Maatschappelijk Vastgoed opgesteld. Deze sectorale routekaart bevat de aanpak voor gemeenten om tot 2050 hun maatschappelijk vastgoed te verduurzamen en te transformeren.
Gemeentehuizen zijn bij uitstek geschikt om stappen te maken in transformatie, juist omdat de functie en de behoefte verandert maar ook gezien de voorbeeldfunctie. Circulariteit is daarbij de norm voor veel gemeenten. Dat kan terugkomen in eenvoudige stappen waarbij bestaand meubilair wordt hergebruikt in plaats van vervangen, tot een integrale benadering waarbij vrijkomende materialen uit een
transformatie opnieuw worden ingezet. Deze laatste stap vraagt om een intensief en slim ontwerptraject. Zo wordt bij het gemeentehuis Rheden een deel van de constructie hergebruikt en zijn tevens vrijkomende materialen zoals plafonds, houten constructies en keukentechniek hergebruikt. Daarnaast wordt bij dit plan hout van lokaal gekapte bomen toegepast om alle interieurdelen te bouwen en schapenwol van de Posbank verwerkt tot akoestisch materiaal.
2. Werken na COVID
De wensen en eisen aan de kantooromgeving zijn door COVID nog concreter en urgenter geworden. Traditionele kantoorconcepten met ‘eigen’ werkplekken en repeterende inrichting voldoen niet meer aan de standaard om ontmoeten en kennisdelen te faciliteren. Daarnaast worden er steeds meer eisen gesteld aan de diversiteit aan werkplekken, die moet aansluiten bij de grote verschillen in type werkzaamheden (van Teams-samenwerkenconcentreren) die op kantoor worden uitgevoerd.
Gemeenten bieden steeds meer de vrijheid om te kiezen uit het type werkplek en de werktijden (hybride werken). Werkgeluk en zingeving wordt daarbij als aanjager gezien voor aantrekkelijke werkgeverschap.
Kantoorconcepten zijn aan verandering onderhevig blijven, omdat de vraag van de gebruiker ook continu verandert. In verschillende onderzoeken naar bezetting, gebruik en efficiëntie – ook in vernieuwde kantoorconcepten - zien we dat er nog steeds sprake is van aanzienlijke pieken in de werkplekbezetting op
de bekende dagen. Dit toont aan dat er nog steeds potentie zit in het optimaliseren van het gebruik van de werkplekken, het faciliteren van piekbehoefte is verspilling. Recente metingen bij verschillende opdrachtgevers tonen maximale bezetting van 50-60% van het totaal aantal werkplekken. Op het gebied van gebruik en aantallen werkplekken is dus nog veel te winnen en te optimaliseren.
3. Van gemeentehuis naar huis van de gemeente
Vanuit de historie stralen de meeste traditionele gemeentehuizen een mate van status en autoriteit uit. Gesloten kantoren, uitsluitend voor de gemeente en met een beetje geluk een zichtbare raadzaal. De ambtenaar ver weg uit het zicht, onbereikbaar voor zijn inwoners. Deze gemeentehuizen passen niet meer bij de huidige tijd waarin de meeste gemeenten streven naar openheid, toegankelijkheid, bereikbaarheid en samenwerking.
In het huis van de gemeente kunnen inwoners in contact komen met overheids- en maatschappelijke diensten, iedereen is welkom en de mens staat centraal. Het is ook bij uitstek geschikt als de plaats voor ontmoeting en debat. Maar ook een plek waar ruimte kan zijn voor innovatie en cultuur. Deze functies kunnen worden versterkt door aanvullende (externe) maatschappelijke functies waardoor het als bruisende ontmoetingsplek nog meer tot z’n recht komt. Gedacht kan daarbij worden aan bijvoorbeeld een werkcafé, bibliotheek, theater of
huisvesting voor externe samenwerkingspartners bijvoorbeeld vanuit het sociale domein. Maar ook aan het aanbieden van werk- of overlegfaciliteiten aan inwoners, verenigingen en andere organisaties. De eventueel toe te voegen functies voor externen en de benodigde omvang hiervoor binnen het huis van de gemeente moeten nader in kaart worden gebracht.
Het Huis van Cultuur en Bestuur van Midden Groningen is een typisch voorbeeld waarbij een theater, horeca, bibliotheek en een muziekschool zijn gecombineerd met een gemeentehuis, een dynamische plek waardoor het centrum van de gemeente Midden Groningen bruist.
4. Budget-neutrale business case: maatwerk
Investeren in een gemeentehuis is in een politiek debat meestal geen populair onderwerp. De kunst zit in het combineren van de reeds verwoorde kansen samen met een integrale financiële businesscase. In de reeds genoemde referenties zijn die allen haalbaar gemaakt door een financieel sluitende onderbouwing. Budget neutraal is
daarbij het uitgangspunt. Bij het gemeentehuis van Twenterand zijn de volgende stappen doorlopen:
1. Door optimalisatie van werkplekken is aanzienlijke ruimtewinst te behalen omdat de ruimtebehoefte van het kantoordeel afneemt. Dit ruimtepotentieel is inzetbaar voor partners binnen het concept ‘huis van de gemeente’. De hierdoor gegenereerde huuropbrengst kan worden ingezet als dekking voor investeringen.
2. Door zorgvuldig te kijken naar afschrijfmethodes zoals bijvoorbeeld een circulaire afschrijving is het mogelijk om aan bepaalde onderdelen een restwaarde toe te kennen. Op deze manier daalt de afschijvingslast omdat er niet naar 0 wordt afgeschreven.
3. Door de gestegen energielasten loont het financieel om te verduurzamen. Bij een energiezuinig gebouw kunnen de vrijgevallen energielasten worden ingezet als dekking voor investeringen. Bij gebouwen met een gasaansluiting en labels met C en hoger loont deze methode snel.
Huis van Cultuur en Bestuur, Midden-Groningen
5. Praktijk heeft zich bewezen
Wij hebben de afgelopen jaren mogen werken aan een aantal sprekende projecten en de praktijk heeft zich inmiddels bewezen dat het mogelijk is:
1. Gemeentehuis Twenterand: ontwikkeling tot huis van de gemeente, door slim werkplekconcept wordt ruimte gecreeerd voor partners, transformatie wordt gefinancierd door huurstromen.
2. Huis Van Cultuur & Bestuur Hoogezand: theater, horeca, bibliotheek en een muziekschool zijn gecombineerd met een gemeentehuis.
3. Gemeentehuis Oldambt: Centrumontwikkeling inclusief retail volume voor de binnenstad.
4. Gemeentehuis Rheden: circulair voorbeeld met geoptimaliseerde exploitatie, van G+ naar Energieneutraal
Vanuit deze jarenlange praktijkervaring werkt RYSE op dit moment in Noord-Nederland aan gemeentehuis Veendam, Huis van Borne, gemeentehuis Meppel en Huis van Cultuur & Bestuur voor de gemeente Eemsdelta.
“
IN HET HUIS VAN DE GEMEENTE KOMEN INWONERS IN CONTACT MET OVERHEIDS- EN MAATSCHAPPELIJKE DIENSTEN, IEDEREEN IS WELKOM EN DE MENS STAAT CENTRAAL.”
weten?
Neem dan contact op met Bart Atema b.atema@ryse.nl
De realisatiefase is de periode waarin een project echt gaat leven. Dagelijks brengt een veranderende bouwplaats uw vastgoed ambities dichterbij. Dit is ook de periode waarin plannen op papier tot realiteit gebracht worden; want bouwen gaat gepaard met het samenbrengen van een grote hoeveelheid documenten, gemaakte afspraken tussen partijen en heldere communicatielijnen. Het doel hiervan is het scherp bewaken van het eindbeeld. Een succesvolle start van deze fase vraagt om stukken en afspraken die op elkaar passen om miscommunicatie, vertraging en financiële risico’s te voorkomen in het bouwproces. Immers, het bouwen kent een hoge mate van snelheid waarin besluiten tijdig genomen moeten worden terwijl beïnvloedbaarheid van het ontwerp, zonder consequenties, steeds beperkter wordt. Het resultaat van deze fase is dat u krijgt wat gecontracteerd is met uitvoerende partijen, namelijk een gebouw dat voldoet aan uw eisen en wensen zoals op papier is bedacht.
Om de complexiteit van de bouw te managen en zorg te dragen voor een voorspelbaar bouwproces, is samenwerking met uitvoerende partijen een vereiste. Deze samenwerking kent verschillende vormen; dit kan o.a. middels een traditioneel contract, bouwteam of geïntegreerd/turnkey contract: Elk van deze contractvormen kent kansen en risico’s maar vraagt ook een andere wijze van aansturing en gedrag van betrokken partijen. De gemene deler in deze samenwerkingsvormen is sturing op de doelstellingen ten aanzien van geld, risico’s, organisatie, tijd, informatie, en kwaliteit (GROTIK).
Sturing en beheersing van de bouw vraagt om specifieke expertise op het gebied van o.a. financiën, techniek, juridische en organisatorische zaken. Ons team, bestaande uit deskundige en bevlogen bouwmanagers en toezichthouders, hebben reeds bewezen projecten van de grond te krijgen. Met hun grote betrokkenheid, pragmatische benadering en passie voor het vak, zijn zij de drijvende kracht die altijd sturen op voorspelbare uitvoeringstrajecten en tijdige oplevering van projecten met oog voor kwaliteit. Inzet van tooling is hierbij niet ondenkbaar om de beheersing van uitvoeringsaspacten in kaart te brengen zodat u inzicht heeft in wat er speelt en hoe het project ervoor staat.
Onze stijl van adviseren is meer dan een partnerschap; we zijn duidelijk over wat wel en niet kan. Zogenaamde ‘hete aardappels’ schuiven wij ook in deze fase niet door maar halen we juist naar voren om te voorkomen dat u later in het proces alsnog stappen terug moet doen. Geen ‘roze bril’ verhalen dus, maar realistische en uitvoerbare oplossingen.
Onze diensten voor Realisatie & Beheersing bestaan o.a. uit:
• Bouwmanagement
• Contractmanagement
• Kwaliteit en bouwtoezicht
• Afbouwcoördinatie
Meer weten?
Neem dan contact op met:
In Sneek zijn twee huizen gebouwd, elk met 24 appartementen speciaal voor mensen met dementie. Deze woningen zijn ontwikkeld voor Wonen bij September met als doel een huiselijke sfeer te creëren. Met een BREEAM-NL certificering is dit project een voorbeeld voor toekomstbestendig bouwen.
De vraag naar zorg die in heel Nederland speelt en ook in het noorden van Nederland, maakt dat ontwikkelaar Thuismakers koos om in Sneek zorgappartementen te realiseren voor ouderen met dementie. Het project bestaat uit twee huizen die aan elkaar geschakeld zijn, maar zelfstandig opereren. Elk huis beschikt over 24 zorgappartementen, waardoor in totaal 48 ouderen hier een nieuw thuis kunnen krijgen.
In samenspraak met personeel, huurders, familie en bewoners zijn vooraf de eisen voor het project opgesteld. Zo is de oriëntatie voor de bewoners gericht op de tuin aan de achterzijde en is de tuin met ronde looppaden, moestuintjes en kleurrijke bloemen ingericht om het gevoel van vrijheid te krijgen.
Toekomstbestendig bouwen
Een bijzonder aspect aan dit project is het behalen van het BREEAM-NL certificaat met de kwaliteitsnorm ‘Very Good’. Dit is een beoordelingsmethodiek die wordt gebruikt om de duurzaamheid van een gebouw te meten. Het doel is om zoveel mogelijk milieubesparend te ontwerpen en bouwen. De voorbereiding van het project was dan ook van essentieel belang om aan de kwaliteitseisen te voldoen. Met een scorelijst werd beoordeeld of de norm behaald werd. Een externe audit na oplevering zorgt uiteindelijk voor de waarborging van het gehele project.
Er werden zoveel mogelijk milieubewust en recyclebaar materiaal gebruikt. Ook was het streven om een bouwplaats met zo min mogelijk afval te creëren om de milieu impact te verminderen. Van tevoren is er een werkplan opgesteld. Hierbij werd rekening gehouden met onder andere transportstromen en de CO2-uitstoot, evenals
het verminderen van waterverbruik en het minimaliseren van lucht- en grondwatervervuiling. Daarnaast was er een milieubeleidsplan en moest de aannemer werken volgens een gecertificeerd milieumanagementsysteem.
Verduurzaming van het gebouw
Het gebouw is gasloos en het dak ligt vol met zonnepanelen. Je hebt te maken met zorg dat dag en nacht doorgaat, het is dan ook van belang om voldoende elektriciteit te hebben. Door slimme lichtsensoren wordt er juist ook rekening gehouden met het energieverbruik.
“ EEN BOUWPLAATS MET ZO MIN
MOGELIJK AFVAL OM DE MILIEU
IMPACT TE VERMINDEREN”
RYSE heeft naast het contractmanagement ook het kwaliteitsmanagement opgepakt. Het kwaliteitsmanagement was van groot belang om de duurzaamheid, veiligheid en efficiëntie van het project te waarborgen. Door een gestructureerd kwaliteitsbeheer worden bouwprocessen gecontroleerd en verbeterd, wat resulteert in een hogere standaard van het eindresultaat.
RYSE heeft de afgelopen jaren bijgedragen geleverd aan de realisatie van vijf nieuwe Integrale Kindcentra (IKC’s) in de gemeente Groningen. Deze scholen, verspreid over de stad en omringende gebieden, vormen een belangrijke stap in het moderniseren van de onderwijshuisvesting in de gemeente. Elk project is uniek, waarbij onderwijs en opvang onder één dak worden gebracht, met aandacht voor duurzaamheid, welzijn en samenwerking.
IKC Ten Boer
IKC Ten Boer biedt onderdak aan zowel een openbare als een christelijke basisschool, een peuterspeelzaal, een kinderdagopvang en buitenschoolse opvang. Het centrum heeft een multifunctioneel karakter en biedt kinderen een veilige en moderne leeromgeving. Er is veel aandacht besteed aan duurzaamheid en het gebouw is aardbevingsbestendig gebouwd, wat een belangrijke aanpassing is in deze regio. RYSE heeft vanaf de ontwerpfase tot de oplevering een rol gespeeld in het begeleiden van dit project, met als doel een school te realiseren die toekomstbestendig is voor de komende generaties.
IKC De Wiardt
Meer dan alleen een school, biedt IKC De Wiardt naast onderwijs ook kinderopvang en een bibliotheek. Dit integrale aanbod maakt het centrum een belangrijke ontmoetingsplek voor de buurt en biedt kinderen een doorlopende leerlijn van opvang tot onderwijs. Het
project legt de nadruk op een gezonde leeromgeving en welzijn van kinderen en personeel. RYSE heeft een adviserende rol gespeeld in het ontwerp van deze gezonde leeromgeving, waarbij we nauw samenwerkten met andere adviseurs om te zorgen voor optimale werk- en leeromstandigheden binnen het centrum.
IKC Groenewei
In Meerstad staat sinds kort IKC Groenewei, het eerste nieuwe schoolgebouw in de snelgroeiende jonge wijk. Het biedt plaats aan 430 leerlingen en 110 opvangplekken. Naast onderwijs en opvang is er een sportzaal die voldoet aan de nieuwste normen, waarmee sporten en bewegen een belangrijk onderdeel van het dagelijkse programma vormen. De wijk groeit snel, en met de komst van deze school, de eerste in de wijk, wordt de leefomgeving verder verbeterd. In de toekomst komen er wellicht nog
twee andere scholen, wat de wijk verder versterkt als een zelfstandige en bruisende gemeenschap. De nabijgelegen supermarkt en de sporthal dragen bij aan de verbinding van jong en oud in de wijk. Daarnaast komt er in de wijk ook een zorgpunt, wat bijdraagt aan de verbetering van de algehele leefomgeving. Het energie neutrale gebouw is zo ontworpen dat het een levensduur van zeker 60 tot 100 jaar zal hebben. RYSE begeleidde dit project nauwgezet, van ontwerp tot oplevering. De opening van het gebouw werd groots gevierd met een lipdub door de leerlingen, en het gebouw is een belangrijk onderdeel van de wijkontwikkeling.
IKC Rummerinkhof
In Haren is de bouw van IKC Rummerinkhof in volle gang. Dit nieuwe kindcentrum wordt gerealiseerd op een langgerekt kavel, omgeven door groen. Het ontwerp heeft een compacte footprint en zorgt voor een zorgvuldige inpassing in de natuurlijke omgeving. De gymzaal fungeert als geluidsbuffer tegen het naastgelegen spoor. Ook hier is veel aandacht besteed aan een duurzaam ontwerp, met onder andere PVpanelen en hoogwaardige isolatie. De school biedt een veilige en stimulerende omgeving voor bewegend leren, zowel binnen als buiten. Het buitenspelen vindt plaats naast en op het dak van de school. RYSE speelt een centrale rol in het projectmanagement en de coördinatie van het bouwproces.
Voor IKC Woltersum wordt de vergunningsaanvraag binnenkort ingediend, en de voorbereidingen voor de bouw zijn in volle gang. Dit project staat in het teken van duurzaamheid en een toekomstbestendige inrichting. Net als bij de andere projecten begeleidt RYSE het proces van vergunning tot oplevering.
Een zesde school in ontwikkeling: IKC Suikerzijde Naast de vijf gerealiseerde scholen is er ook een zesde school in ontwikkeling, IKC Suikerzijde op het Suikerunie terrein. Dit project bevindt zich nog in de planontwikkelingsfase, waarbij RYSE de programma fase heeft afgerond en betrokken is bij de architectenselectie. Het wordt een belangrijke toevoeging aan het onderwijslandschap in de nieuwe wijk Suikerzijde.
De kracht van een integrale aanpak
De projecten maken deel uit van een bredere integrale aanpak, waarin onderwijs, opvang en sport samenkomen. Door met één partij aan meerdere IKC’s te werken, wordt de coördinatie van deze complexe projecten vereenvoudigd en blijft de focus op duurzaamheid en kwaliteit gewaarborgd. RYSE kent de wegen binnen de gemeente goed en werk nauw samen met de gemeentelijke organisatie, waarbij ze elkaars kennis en expertise delen. Deze samenwerking stelt ons in staat om de visie van de gemeente optimaal te realiseren, met als doel het creëren van duurzame en toekomstbestendige leeromgevingen die aansluiten bij de bredere maatschappelijke en onderwijskundige ambities van de gemeente Groningen.
In Leeuwarden is een centraal provinciaal brugbedieningscentrum en een nieuw steunpunt voor Provinciale Waterstaat gerealiseerd: it Swettehûs. Het gebouw is volledig energieneutraal en voor een groot deel circulair. Dit past bij de ambities van provincie Fryslân, onze opdrachtgever, om een zo circulair mogelijk gebouw te realiseren. Dat betekent onder andere dat 44,6 procent uit hergebruikt materiaal bestaat en 11,4 procent van de materialen biobased is. Hiermee is it Swettehûs één van de meest circulaire gebouwen van Friesland en kunnen we het met trots een circulair icoon noemen.
Vanuit it Swettehûs worden nu niet alleen 40 bruggen door 20 burgwachters bediend, maar het gebouw en omliggende terrein kennen ook andere gebruikers. It Swettehûs is namelijk ook de uitvalsbasis voor provinciale medewerkers (vaar) wegbeheer, nautische zaken en de technische dienst voor onderhoud van bruggen en sluizen. Het markante gebouw geeft daarnaast een impuls aan het industrieterrein, wat in lijn verder is ontwikkeld.
Ook is er naast het gebouw een haven met losen aanlegkade voor werkschepen aangelegd. De kade is gemaakt van gebruikte damwanden uit het Van Harinxmakanaal. Op de damwanden zijn leidingen geplaatst die thermische energie uit de bodem en het oppervlaktewater halen voor verwarming en koeling van het gebouw. Deze
vorm van aquathermie door energiedamwanden is een primeur voor Fryslân.
De rol van RYSE
RYSE was in opdracht van de Provincie Fryslân verantwoordelijk voor de projectbeheersing, het risicomanagement, contractmanagement (UAVGC) en het technisch management. Voor de uitvoeringsfase waren wij, inclusief het toetsteam, gecontracteerd voor de kwaliteitscontrole.
“ IT SWETTEHÛS IS EEN VAN DE MEEST CIRCULAIRE GEBOUWEN VAN FRIESLAND EN EEN WAAR CIRCULAIR ICOON.”
Monumenten zijn levende getuigenissen van onze geschiedenis, cultuur en identiteit. Behoud ervan vereist diepgaande waardering en respect voor het erfgoed dat ze vertegenwoordigen. Werken met monumenten vraagt om vakmanschap, het is ambachtswerk. Dit stuk geeft een inkijk op de visie en ervaring van RYSE. Het behandelt onze aanpak, visie op duurzaamheid, het sluiten van de businesscase én de cruciale rol van samenwerking als voorwaarde voor succes.
RYSE gebruikt de restauratieladder als leidraad om zorgvuldig en respectvol om te gaan met monumenten en erfgoed. De ladder bestaat uit opvolgende treden, waarbij elke hogere trede meer impact heeft op het monument. Het startpunt is altijd behoud van cultuurhistorische waarden en herstel met historisch correcte materialen en technieken. Transformatie en uitbreiding van een monument kan alleen met respect voor het oorspronkelijke ontwerp. Met deze aanpak blijven de historische en culturele waarden intact, klaar om te worden overgedragen aan de generaties die volgen.
RYSE is trots op de restauratie van het Rijksmonumentale stadhuis in Bolsward. Het monument is herbestemd en uitgebreid met nieuwbouw en omvat nu museum De Tiid, het gemeentelijk archief, een bibliotheek en horeca. Het herstel en constructief veilig maken van de houten draagconstructie van de toren die zeer ernstig was aangetast door houtborende insecten is een bijzonder kenmerk van dit project. Hybride technieken zijn toegepast om de toren veilig te maken, met als doel het authentieke ontwerp van de draagconstructie maximaal te behouden.
Duurzaamheid
Hoewel energie labels voor monumenten niet verplicht zijn ziet RYSE dit als een essentieel onderdeel bij restauratie en herbestemming. Verduurzaming omvat enerzijds met respect het beperken van de energiebehoefte. Anderzijds gaat dit over het fossielvrij maken door toepassing van innovatieve technieken. Een bijzondere referentie is Provinciehuis Groningen. Door middel van Warmte Koude Opslag, aquathermie met water uit de gracht en buffers met Phase Change Materials is dit Rijksmonument #VanGasLos gemaakt. Onze ervaring is dat een energielabel van A tot wel A+++ realistisch haalbaar is.
Klimaatadaptatie
De veranderende klimaatomstandigheden stellen monumenteneigenaren voor nieuwe uitdagingen. Te lage grondwaterstanden kunnen paalrot en zettingsverschillen in de fundering veroorzaken. Het is essentieel om naast cultuurhistorische analyses ook een klimaatrisicoanalyse uit te voeren. In deze risicoanalyse wordt de impact van langdurige droogte, sterk wisselende grondwater-standen, extreme wateroverlast en mogelijke overstroming omgezet in acties en beheers-maatregelen.
Aan een leeg monument heb je niets. Om een monument duurzaam te kunnen exploiteren is een coalitie van gebruikers en investeerders nodig die hart hebben voor het erfgoed. Dit vereist creativiteit in de businesscase en ondersteuning van de opgave door subsidies. Een voorbeeld van een creatieve puzzel is de herbestemming van de HBS in Kampen. RYSE heeft de totaalaanpak verzorgd waaronder een sluitende businesscase met transformatie naar woonzorgappartementen. Ontwikkelen op deze wijze is een groot cadeau voor de stad: Duurzaam behoud van een monument en impact maken op een urgente maatschappelijke opgave.
Al in een heel vroeg stadium worden Rijksdienst Cultureel Erfgoed maar ook stakeholders zoals de omgeving betrokken bij de planvorming. Alleen op deze wijze ontstaat er draagvlak. RYSE werkt samen met bedrijven die aantoonbaar ervaring hebben en werken volgens algemeen erkende ERM richtlijnen. Een bouworganisatievorm is afhankelijk van de opgave en welke risico’s een opdrachtgever wil beheersen. RYSE heeft uitgebreide ervaring met bouwteam-samenwerking enerzijds maar begeleidt ook herbestemmingen op basis van een turn-key realisatieovereenkomst.
Bestjoerhûs Súdwest-Fryslân, Sneek
“ BIJ RESTAURATIE EN HERBESTEMMING VAN MONUMENTEN BEREIK JE ALLEEN EEN OPTIMAAL RESULTAAT DOOR SAMENWERKING.”
Restauratie van het interieur is net zo belangrijk als restauratie van het exterieur. Het interieur bevat historische details die de stijl en periode van het gebouw weer-spiegelen. Het behoud van deze elementen draagt bij aan de historische authenticiteit. RYSE was verantwoordelijk voor het projectmanagement en directievoering voor de restauratie van het Besjoershûs Súdwest-Fryslân in
Sneek en begeleidt op dit moment de restauratie van het interieur van buitenplaats Huize De Paauw in Wassenaar en de restauratie en herinrichting van het interieur van het Drents Museum in Assen.
Neem dan contact op met Simon de Jong s.dejong@ryse.nl
+31 (0)6 23 45 29 09
De Provincie Drenthe en het Drents Museum bundelen hun krachten voor een reeks indrukwekkende vernieuwingen aan het iconische en monumentale Drents Museum, gelegen in het Erfgoedkwartier in Assen.
Labyrinthia: een magische ontdekkinsreis
Stap binnen in een wereld waar archeologie, kunst en geschiedenis samenkomen in een betoverende ontdekkingsreis door vijftien zalen. Herontdek de meesterwerken van het Drents Museum, waaronder het meisje van Yde, De turfschuit van Van Gogh en de kano van Pesse. De renovatie van de Drostenhuis en de Onderdoorgang creëert een geheel nieuwe ervaring dankzij innovatieve bouwkundige ingrepen en creatieve inrichtingselementen. Hiermee wil het Drents Museum naast kunstexposities van wereldformaat ook een familie met een innovatieve vaste expositie met het verhaal van
Drenthe tentoonstellen. Naast het bieden van een adembenemende ervaring voor bezoekers, wordt ook de toegankelijkheid en beveiliging van het gebouw en de kunstwerken verbeterd.
Verduurzaming van een iconisch rijksmonument
Tegelijkertijd biedt deze renovatie een unieke kans voor substantiële duurzaamheidsmaatregelen. Hoogwaardige en cultuurhistorisch verantwoorde isolatie van het Rijksmonument, twee grote warmtepompen en een volledig vernieuwde luchtinstallatie dragen bij aan een fossielvrije toekomst, terwijl de historische waarde van het
monument behouden blijft. Het complexe samenspel van behoud en vernieuwing vormt de kern van deze uitdaging.
Het Drents Museum is bij uitstek een gebouw waar cultuurhistorie wordt gecombineerd met moderne architectuur. De combinatie maakt een unieke en fascinerende ambiance, zowel buiten als binnen. In het verleden is door architect Erick van Egeraat een ontwerp gemaakt voor de nieuwe entree en ondergronds entreegebied en wisselexpositievleugel met bijbehorende museumtuin: het Jacob Cramerpark. In 2011 werd deze opgeleverd. Het museum ondervindt al enkele jaren structurele vochtproblemen bij de zuidgevel van de vleugel. Reparatie is geen oplossing en daarom grijpt de provincie deze kans aan om de gevel 5,4 meter op te schuiven. Hierdoor zal de expositieruimte op het entresolniveau verdubbelen. In combinatie met een buitenterras beschikt het museum straks over een interessante ruimte voor evenementen. Door het uitbreiden van de expositievleugel zal het dakpark groter worden.
Naast de zuidgevel en de entree is het restaurant Pingo en de Opkamer een bijzonder samenspel van nieuw en oud. De nieuwbouw verbindt het voormalige Provinciehuis met de Abdijkerk. De Opkamer, perfect voor vergaderingen en evenementen, schittert met zijn strakke lijnen die prachtig contrasteren met het eeuwenoude metselwerk van de Abdijkerk. Een speelse ode aan het verleden, geworteld in hedendaagse elegantie.
Van 120.000 naar 200.000 bezoekers
Het Drents Museum is een zeer ondernemend
ingestelde organisatie en wil in de toekomst een nog groter publiek aantrekken. De missie ‘Het museum is van iedereen’ weerspiegelt de ambitie om het museum nog toegankelijker te maken. Ook wil het museum het visitekaartje van Drenthe worden en voor heel Nederland een aantrekkelijk museum blijven. Daarnaast zal het herhaalbezoek vergroot moeten worden, in bijzonder het publiek uit eigen regio. Het realiseren van een nieuwe, iconische entree is daarbij essentieel, een entree die niet alleen meer bezoekers kan verwelkomen, maar ook symbool staat voor de stad en de provincie.
Partnerschap Drents Museum & RYSE
RYSE is jaren betrokken bij het museum en voelt zich verantwoordelijk voor het versterken van het cultureel aanbod van Assen en de toekomst van het museum. Wij zijn bijzonder trots om zaalpartner te zijn van het Drents Museum dat zich laat kenmerken door ondernemerschap en bijzondere tentoonstellingen. Een icoon in Assen en een icoon voor RYSE.
Programma- en bouwmanagement
RYSE begeleidt, als programmamanager in opdracht van de Provincie Drenthe, vier ambitieuze deelprojecten en neemt het bouwmanagement op zich voor de grootschalige verbouwing en verduurzaming van dit historische monument, ten behoeve van de nieuwe collectiepresentatie: Labyrinthia. De vier deelprojecten dragen bij aan de toekomst van het Drents Museum en haar bezoekers. Als programmanager is RYSE verantwoordelijk voor het succes van de vier deelprojecten. Dit succes valt en staat met bestuurlijk draagvlak bij de provincie en de gemeente, met het opzetten van de projectorganisatie voor de vier deelprojecten en met het organiseren van voldoende financiële dekking.
PUBLIEK VASTGOED
ONDERWIJSHUISVESTING
ZORGVASTGOED
COMMERCIEEL VASTGOED
