Il-Missjunarju

edizzjoni speçjali

Missjunarju

il-

25 SENA SERVIZZ TA’ KARITÀ

MISSION FUND

is-Seba’ ˙ar©a – April 2009 Newspaper Post

Editorjal ÓaΩin g˙alija jekk

ma nxandarx

l-Evan©elju! (1 Kor 9,16)

Din hija wa˙da mill-isba˙ espressjonijiet li San Pawl juΩa biex jiddeskrivi l-mod li huwa g˙ex il-missjoni fdata lilu. Din l-istqarrija tieg˙u ma g˙andhiex tkun g˙alina sempliçiment slogan, iΩda mpenn s˙i˙ li rridu nkomplu ng˙ixu anke wara d-29 ta’ Ìunju 2009, meta tintemm is-Sena Pawlina.

L-Appostlu tal-©nus, kellu passjoni kbira biex ixandar l-Evan©elju, minkejja kull g˙amla ta’ ti©rib li ltaqa’ mieg˙u. U irnexxielu jag˙mel dan g˙ax kien konvint li mhux bil-˙ila tieg˙u, imma bil-qawwa ta’ Kristu Rxoxt.

A˙na l-Maltin u l-G˙awdxin irçevejna ˙afna mill-ministeru ta’ San Pawl. MaΩ-Ωerniq l-aktar bikri tal-KristjaneΩmu ksibna d-don tal-fidi u tat-tama f’Alla, li hu l-Missier tag˙na li j˙obbna u jista’ kollox. Ilkoll g˙andna dritt u dmir li nag˙tu sehemna fix-xandir tal-A˙bar itTajba, bix-xhieda u bil-kelma. Kul˙add jista’ u g˙andu jag˙ti xhieda.

Anzi llum g˙andna ˙afna aktar opportunitajiet u okkaΩjonijiet biex nag˙mlu dan. Ix-xhieda tal-Evan©elju rridu nuruha fl-im˙abba lejn ilfoqra, l-im©arrbin, l-emar©inati u dawk li huma fl-a˙˙ar skaluna tassoçjeta’. Nuruha wkoll fis-solidarjeta’ universali... “sa’ truf l-art kollha”.

Il-Knisja kollha hija missjunarja. Ilkoll rçevejna l-mandatt biex inxandru ma’ kullimkien l-Evan©elju. Kull nhar ta’ Óadd, fi tmiem l-Ewkaristija Kristu stess jibg˙atna, “morru… xandru ma’ kullimkien l-A˙bar it-Tajba!” Óadd ma’ jista’ jibqa’ ndifferenti quddiem ir-realtà ta’ tant nies li qed jg˙ixu fid-deΩert jew qishom mitlufa, ma jafux fejn sejrin. “U g˙andna bosta suriet ta’ deΩert. Hemm id-deΩert tal-faqar, id-deΩert tal-©u˙ u tal-g˙atx, hemm id-deΩert tal-abbandun, tas-solitudni, talim˙abba mfarrka. Hemm id-deΩert tad-dalma ta’ Alla, tal-vojt fil-qlub li tilfu s-sens tad-dinjita’ u tal-mixja tal-bniedem. Id-deΩerti ta’ barra qed joktru g˙ax id-deΩerti ta’ ©ewwa nfirxu bis-s˙i˙” (Benedittu XVI, Omelija Bidu tal-Ministeru Tieg˙u). Ilkoll je˙tie© inqumu u nimxu.

Ilkoll je˙tie© in˙abirku biex immexxu il-bnedmin ‘l barra mid-deΩert.

Sakemm jibqa’ jinstab bniedem wie˙ed, bla tama, imkassbar, bla sagramenti, bla m˙abba, bla fer˙ u hena, u bla paçi, id-dinja tibqa’ fil-bΩonn tal-fidi, jibqg˙alha l-bΩonn tal-missjunarji.

25 SENA SERVIZZ TA’ MÓABBA Xi grazzja kbira li n˙obbu u ng˙inu l-missjonijiet. Il-MISSION FUND, f’dawn il-˙amsa u g˙oxrin sena stinkat biex tg˙in lill-missjunarji kollha Maltin u G˙awdxin li qeg˙din ja˙dmu f’pajjiΩi foqra.

G˙alhekk nixtiequ ng˙idu GRAZZI lil kul˙add. Intennuha b’fer˙ kbir lil Alla, li kull opra tajba ti©i minnu. Intennuha lill-missjunarji kollha, speçjalment dawk il-missjunarji g˙al ‘g˙omorhom’. Lilkom ukoll benefatturi li ssostnu lill-missjunarji bit-talb, bis-sagrifiççji u blg˙ajnuna materjali. “Ólaskom kbir fis-smewwiet” (Mt 5,12).

MISSION FUND 25 SENA SERVIZZ TA’ KARITÀ WERREJ: Il-Knisja t˙ares lejn il-Bniedem S˙i˙ . . . . 3 Knisja BieΩla . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Nistednukom tkomplu ΩΩuruna . . . . . . 5 Il-Missjoni Maltija fil-Honduras . . . . . . . 6 Il-Mission Fund: Spalla o˙ra g˙allMissjunarji . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Inroddulkom ˙ajr tassew minn qalbna . 9 Óidma Kontinwa . . . . . . . . . . . . . 10 Ûrajt il-˙in tieg˙u u ˙sadt ˙afna fer˙ . . 12 Martri tal-Karità . . . . . . . . . . . . . . 14 Il-Kenja: Art li Ssa˙˙rek . . . . . . . . . . 16 Is-Sehem tal-Voluntiera . . . . . . . . . 18 Il-Missjunarji li qed jirçievu l-g˙ajnuna tieg˙ek . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Il-Problema tal-Ilma . . . . . . . . . . . 22 Skola Ìdida fi Mwanza . . . . . . . . . 24 Mill-˙olma g˙all-˙ut . . . . . . . . . . . 28 Ittra ming˙and… . . . . . . . . . . . . . 31 Mill-Gazzetti Lokali… . . . . . . . . . . . 32 G˙as-Servizz tal-Poplu ta’ Alla . . . . . 34 Panorama tar-Reli©jonijiet fid-Dinja . . 37 HIV/AIDS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Il-Lebbra . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 G˙otjiet lill-Missjunarji mill-Mission Fund 39 Intenzjonijiet tal-Qdusija Tieg˙u l-Papa Benedittu XVI . . . . . . . . . . . 40 Il-Vja©©i Missjunarji ta’ Pawlu fl-Atti . . . 41

Il-publikazzjoni hija ma˙ru©a mill-Mission Fund, Eureka Court, Blk A/6, Triq il-Kbira, Mosta MST 1018 WEB:

www.missionfund.org.mt EMAIL:

info@missionfund.org.mt TEL/FAX:

(+356) 2141 3664 Nirringrazzjaw lil kull min g˙en biex din il-publikazzjoni setg˙et issir u titqassam.

In˙e©©ukom tag˙mlu uΩu mill-prodotti u servizzi reklamati f’din ir-rivista.

Editur:

P. Marcellino Micallef, ofm Stampa:

Media Centre Ltd Ritratt quddiem:

L-edukazzjoni hija ç-çavetta g˙al futur ta’ kull soçjetà. It-tfal i˙arsu lejn parti mill-binja ta’ skola li se tilqa’ 600 tifel u tifla li l-voluntieri talMISSION FUND bnew matul is-sajf li g˙adda fi Mwanza, it-Tanzanija.

. . .

Messagg mill-Arcisqof Il-Knisja t˙ares lejn

il-Bniedem S˙i˙

Nixtieq nifra˙ lill-Mission Fund fil-25 anniversarju mit-twaqqif tag˙ha. Nixtieq nifra˙ lil Ian Azzopardi g˙at-tnebbi˙a li kellu li jwaqqaf il-Mission Fund.

Hija di©à ˙a©a kbira li jkollok tnebbie˙a b˙al dik u taççettaha u tibda ta˙dem fuqha. Jiena ma nafx l-istorja eΩatt tal-ewwel snin tal-Mission Fund, iΩda jiena Ωgur li kien bΩonn ta’ ˙afna kura©©, ˙afna qawwa biex teg˙leb kull tentazzjoni ta’ qtig˙ il-qalb.

Min jaf kemm hemm minna li kellhom tnebbi˙iet ming˙and Alla l-Imbierek biex nag˙mlu xi ˙a©a sabi˙a g˙all-o˙rajn u Ωammejna lura milli n˙alluha ta˙dem fina.

Nixtieq nifra˙ ukoll lil Ian u l-kollaboraturi tieg˙u li tul is-snin kollha baqg˙u jag˙tu l-˙ajja lil din l-inizjattiva. Fil-bidu jkun biΩΩejjed persuna li jibda u j˙e©©e©. Iktar ma jg˙addi Ω-Ωmien u l-inizjattiva tikber, trid tkun il˙e©©a ta’ min beda l-inizjativa li j˙ajjar, u jikkoordina ma’ o˙rajn biex jag˙tu s-sehem tag˙hom ˙alli l-inizjattiva tkompli u tikber.

U f’dawn il-25 sena hekk ©ara, biex issa l-Mission Fund hija l-istituzzjoni li hi.

Nixtieq nirringrazzja lil dawk kollha li madwar minn mexxa il-Mission Fund, g˙amlu li dan kollu jse˙˙.Dan jinkludi l-kollaboraturi l-iktar fiç-çentru ta’ din l-istituzzjoni, li jridu juΩaw il-kreatività tag˙hom biex isiru iniΩjattivi dejjem ©odda fil-kampanji tag˙hom.Nixtieq nirringrazzja wkoll lil dawk il-voluntiera li jag˙tu mill-˙in tag˙hom biex dawn il-kampanji jse˙˙u. Nixtieq nirringrazzja wkoll

+ Mons. Pawl Cremona, O.P. Arçisqof ta’ Malta lil dawk kollha li, mqanqlin millkampanji tal-Mission Fund, taw minn dak li Alla ipprovdilhom biex jg˙inu din il-˙idma kollha.

F’isem il-Knisja Lokali u Universali nixtieq nirringrazzjakom tal-©id kollu li ˙are© minn dawn il-kampanji kollha. Min jaf kemm nies ©ew kuxjentizzati bil-˙idma missjunarja fil-Knisja, u ˙assewhom qrib il-missjunarji stess, g˙aliex taw il-kontribut tag˙hom ˙alli dawn iwettqu l-˙idma tag˙hom. Min jaf kemm hemm nies fl-art tal-Missjoni li bbenefikaw mill-flus li ng˙ataw mill-Mission Fund. Il-˙idma missjunarja tal-Knisja trid t˙ares lejn il-bniedem s˙i˙: lejn is-sa˙˙a tieg˙u, l-edukazzjoni tieg˙u, lejn

id-diΩabilta’ tieg˙u, lejn il-˙ti©ijiet kollha tal-bnedmin f’dawn ilpostijiet fqar. Min jaf ukoll kemm nies f’dawn l-artijiet tal-Missjoni bbenefikaw billi l-Komunità Nisranija Lokali tkun tista’ taqdi l-missjoni tag˙ha li tibni kappelli, tag˙mel pastorali ta’ katekeΩi u tiççelebra l-litur©ija b’mod xieraq, u g˙alhekk twassal ix-xhieda u l-kelma biex ˙afna o˙rajn jiskopru l-im˙abba ta’ Sidna Ìesù Kristu f’˙ajjithom.

Jiena nawgura lill-Mission Fund biex tkompli twettaq il˙idma tag˙ha bl-istess impenn li wriet f’dawn-il 25 sena. Jiena nibg˙at il-Barka tieg˙i fuq ilpersuni u l-˙idma kollha li ssir fi ˙dan il-Mission Fund u li jag˙mel dan il-©id kollu possibbli.

Edizzjoni Speçjali April 2009

3

. .

Messagg mill-Isqof ta’ Ghawdex

Knisja BieΩla

+ Mons. Mario Grech, O.P. Isqof ta’ G˙awdex

Jekk il-“qag˙ad” huwa pjaga soçjali, g˙ax fejn ma hemmx xog˙ol il-˙ajja hija mhedda, hekk ukoll nistg˙u ng˙idu li l-Knisja qatt ma tista’ tkun “qieg˙da” – in statu quiescientiae. G˙ax jekk il-Knisja titlef il-˙e©©a g˙all-evan©elizzazzjoni jew teg˙ja titkellem dwar Kristu, tkun qed tag˙mel suwiçidju – tkun tqieg˙ed fil-periklu l-˙ajja tag˙ha stess u l-˙ajja ta’ ˙afna o˙rajn li jibqg˙u sajmin dwar Kristu!

G˙ax kif jg˙allem il-Konçilju Vatikan II, il-Knisja min-natura tag˙ha stess hija missjunarja – in statu missionis. B˙all-Missier, li huwa l-ewwel missjunarju li “jibg˙at” lil Ibnu fostna; b˙al Kristu li mhux biss huwa “mibg˙ut” imma “jibg˙at” ukoll, g˙ax “kif il-Missier jibg˙at lili, hekk jien nibg˙at lilkom” (Ìw 20,21), il-Knisja hija mibg˙uta minn Kristu u tibg˙at f’isem Kristu! Morru fid-dinja kollha u xandru l-Bxara t-tajba. (Mk 16,15) Billi l-missjonarjetà tag˙mel parti mill-essenza tal-Knisja, f’dik il-Knisja lokali fejn dan l-ispirtu u l-moviment missjunarju huwa nieqes, allura hija Knisja fqira, g˙aΩΩiena u marida. Min-na˙a l-o˙ra, hija mbierka dik ilkomunità ekkleΩjali li fi ˙danha jeΩistu gruppi u movimenti li jΩommu ˙ajja din id-dimensjoni missjunarja, joffru opportunità lill-Insara biex jeΩerçitaw ilkariΩma missjunarja u ma jaqg˙ux fil-qag˙ad, u jsostnu b’g˙ajnuna materjali u spiritwali lill-a˙wa fil-missjoni.

4

Missjunarju

il-

G˙alhekk, ir-rikorrenza tal-25 anniversarju mit-twaqqif talMission Fund toffrilna l-okkaΩjoni biex, filwaqt li nroddu ˙ajr lil Alla g˙all-grazzja li ta lill-Knisja permezz ta’ din l-esperjenza, a˙na nag˙mlu riflessjoni dwar x’nistg˙u nag˙mlu biex din l-esperjenza tibqa’.

Biex nassiguraw li jkun hemm din il-missjoni ad gentes li twassal il-Bxara t-Tajba ta’ Kristu lil dawk li qatt ma semg˙u biH, il-Knisja lokali trid tkun missjunarja fl-ambjent tag˙ha stess. G˙ax biex wie˙ed jista’ jkun missjunarju, appostlu u xhud ta’ Kristu quddiem l-o˙rajn, l-ewwel ikun je˙tie© li

hu stess jilqa’ lil Kristu; il-˙e©©a biex nitkellmu mal-o˙rajn dwar Kristu u l-qawwa tal-Evan©elju tieg˙u jiddependu minn kemm g˙andna ˙in biex qabel kollox a˙na nitkellmu ma’ Kristu u n˙allu l-Kelma tieg˙u tit˙allat mal-kliem tag˙na!

G˙alhekk, daqskemm g˙andu jkollna ˙e©©a g˙allKnisja fil-missjoni, g˙andu jkollna wkoll ˙e©©a biex ilKnisja lokali tevan©elizza lilha nnifisha billi tipprovdi katekisti, mezzi u strutturi biex tg˙in lil dawk fil-qrib jikbru fl-g˙arfien tag˙hom ta’ Kristu. Hekk inkunu n˙ejju t-triq g˙al aktar ˙idma missjunarja.

+ Mons. Frans Baldacchino, OFM Cap Isqof ta’ Malindi, Kenya

Nistednukom tkomplu ΩΩuruna…

Il-MISSION FUND, li kien tarbija ˙amsa u g˙oxrin sena ilu, illum kien ikun ra©el tal-familja. U hu eΩattament hekk: missier u omm ta’ eluf ta nies fl-artijiet tal-missjoni.

X’˙in na˙seb fl-g˙add kbir ta’ pajjizi fl-artijiet tal-missjoni li gawdew mill-karità tal-Maltin li waslitilhom permezz talMISSION FUND, in˙ossni kburi li jiena Malti. Kull pro©ett kien ta’ g˙ajnuna g˙al eluf ta’ nies fil-bΩonn, u dan fuq medda ta' ˙amsa u g˙oxrin sena. In-nies kienu di©a’ saru jafu bil-fidi tal-missjunarji Maltin li kienu qeg˙din iservuhom, bosta drabi fi r˙ula foqra u mbeg˙din.

Permezz tieg˙u, dawn raw li l-Maltin ma j˙allux ilmissjunarji tag˙hom we˙idhom, imma jimxu pass pass mag˙hom. In-nies li j˙obbu l-missjunarji, i˙obbuhom huma

wkoll. L-istess ˙a©a l-missjunarji li darba raw knisja mimlija nies g˙all-festa tat-tluq tag˙hom, issa raw li m’humiex minsijin.

Il-MISSION FUND jie˙u sehem fil-˙idma fil-missjoni anki billi jg˙aqqad nies Maltin tas-seng˙a li jmorru huma stess fil-pajjiz biex jing˙aqdu mal-benneja tal-post, huma u jibnu skejjel, spiΩeriji, u jmexxu opri o˙ra. Innies jibqg˙u jitkellmu dwarhom g˙al snin wara.

A˙na l-missjunarji dejjem nittamaw li l-g˙ajnuna talMISSION FUND tkompli tkun ©eneruΩa mag˙na; b˙alma l-poplu Malti jieqaf mag˙hom.

Nistednuhom ikomplu jΩuruna.

Edizzjoni Speçjali April 2009

5

Intervista

+ Mons. Robert Camilleri, OFM

Il-Missjoni Maltija

fil-Honduras

Fil-preΩent, il-Provinçja Fran©iskana Maltija, (OFM) g˙andha erba’ patrijiet ja˙dmu fl-Amerka Çentrali: P. Albert Gauci mil-G˙arg˙ur, Mons.

Robert Camilleri, OFM millÓamrun u Santa Luçija, P. Anglu Falzon, minn Naxxar u P. Joe Bonello mix-Xag˙ra. P. Albert ilu aktar minn tletin sena ja˙dem f’diversi parroççi fil-Gwatemala, El Salvador u l-Óonduras. Illum huwa l-Vigarju Ìenerali fid-djoçesi ta’ Olancho, fejn l-isqof huwa Mons. Maurus Muldoon, OFM. P. Albert, apparti milli kien kappillan f’diversi parroççi, huwa l-awtur ta’ ˙afna pro©etti umanitarji ©ewwa l-parroçça ta’ Santa Gertrudis u f’˙afna postijiet o˙ra, fejn bena djar g˙all-anzjani, g˙at-tfal orfni, gym kbir g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙, li jintuza g˙al bosta attivitajiet, kunvent tas-sorijiet, bena ˙abs mudell fejn il-˙absin ji©u ttratati bid-dinjità umana u b˙alissa qed ja˙dem fuq stadium tal-futbol biex jinkora©©ixxi liΩ-Ωg˙aΩag˙ g˙all-isport minflok il-vizzju.

P. Anglu Falzon, ilu ja˙dem 25 sena fil-Óonduras. Wara ftit snin f’La Libertad b˙ala Vigarju, sar Kappillan fil-parroçça ta’ Aguanqueterique viçin talfruntiera ma’ El Salvador, fejn apparti mix-xog˙ol pastorali, irran©a sew il-knisja parrokkjali, bena jew kabbar xi knejjes u ˙afna kappelli, çentri talformazzjoni g˙all-katekisti u g˙all-movimenti, djar g˙al foqra u ˙afna pro©etti umanitarji u soçjali o˙ra.

6

Missjunarju

il-

P. Joe Bonello ukoll g˙amel tlett snin Vigarju f’La libertad, Comayagua u wara sar kappillan tal-istess parroçça f’Novembru tal-1992. Apparti mix-xog˙ol pastorali fejn qed jaqdi lil aktar minn mitt komunità, ˙adem filbini u ti©did ta’ kappelli u knejjes u çentri ta’ formazzjoni, pro©etti umanitarji speçjalment wara l-urugan “Mitch” fl-1998.

Mons. Robert Camilleri,OFM, ilu ja˙dem tletin sena fil-Óonduras. Kien Vigarju Parrokkjali fl-La Libertad fl1980 u fl-1981 sar kappillan ta’ dik il-parroçça sal-1992.

Apparti mix-xog˙ol pastorali bena bosta knejjes u kappelli, djar g˙al foqra, tlett kunventi g˙as-sorijiet Fran©iskani, çentri ta’ formazzjoni tal-˙jata g˙axxebbiet u çentru g˙all-©uvintur

g˙at-t˙arri© ta’ xog˙ol ta’ mastrudaxxa, attrezzati b’in©enji moderni, bl-iskop li jitg˙allmu professjoni biex ikunu jistg˙u jaqilg˙u l-g˙ixien taghhom.

Fl-1992 l-ubbidjenza sej˙itlu j˙alli l-kampanja u jmur b˙ala kappillan fil-belt çentrali fejn il-Providenza riedet li jkun ilmezz li tin˙oloq parroçça ©dida ddedikata lill-Ispirtu s-Santu, ©ewwa Tiloarque, fejn inbniet knisja kbira parrokjali u knisja o˙ra ddedikata lil Marija, Omm il-Knisja, l-uffiççji parrokkjali u d-dar tal-kappillan, iç-çentru parrokkjali, l-kappella tassagrament u ‘ground’ Ωg˙ir g˙allattivitajiet sportivi. Pro©ett ie˙or kien il-bini ta’ 134 djar indaqqsin fil-Colonia Bernardo Dazzi, g˙al 9 snin kien direttur tal-Instituto San Francisco, skola primarja u

sekondarja fejn jitg˙allmu l fuq minn 2300 student. Kien ©ie mag˙Ωul President tal-missjoni u kien fil-15 ta’ Awwissu tal2001 li ©ie kkonsagrat Isqof awΩiljarju ta’ Tegucigalpa, il-belt kapitali tal-Óonduras.

Fl-24 ta’ Lulju ˙a l-pusses talIsqof ta’ Comayagua fil-parti çentrali tal-Óonduras. Óadem fil-bini ta’ çentru tal-formazzjoni tal-katekisti iddedikat lil San ÌuΩepp u l-bini tas-seminarju ma©©uri ©did fejn fil-preΩent hemm 24 seminarista. Bag˙at jistudjaw Ruma tlett saçerdoti biex jit˙ar©u fl-istudju talkotba Mqaddsa, fil-filosofija, u fil-li©i tal-Knisja u ie˙or ©ewwa Salamanca qed jistudja g˙ad-dottorat fuq “Id- duttrina soçjali tal-Knisja”. Fid-djoçesi ta’ 700,000 ruh g˙andu biss 45 saçerdot biex jie˙du ˙sieb lill-poplu ta’ Alla u s-seminarju ma©©uri, minuri u s-sena introduttorja g˙as-seminarju.

Minn dawn l-45 saçerdot, tnejn huma anΩjani u tlieta jinsabu

barra mid-djocesi, tnejn jistudjaw u wie˙ed misluf u qed ja˙dem mal-emigranti tal-ilsien Spanjol ©ewwa parroçça fl-Amerka. Din is-sena g˙amel il-viΩta pastorali lit-28 parroçça, inizjattiva ©dida li ˙alliet ˙afna frott kemm g˙an-nies u kemm g˙all-isqof, tant hu hekk li fi Ωmien sentejn be˙siebu jer©a’ jag˙mel viΩta pastorali o˙ra fid-djoçesi. Fl-20 ta’ Diçembru 2008, huwa ordna tliet saçerdoti ©odda u jittama li jordna 5 djakni o˙ra g˙alla˙˙ar ta’ din is-sena. B˙alissa id-djoçesi, kif ukoll il-Óonduras kollha se jing˙aqad mal”Missjoni kbira Kontinentali” li talbu l-isqfijiet li n©abru ©ewwa Aparecida fil-BraΩil mit-13-31 ta’ Mejju 2007 g˙all-Óames Konferenza Ìenerali tal-Isqfijiet tal-Amerika Latina fejn sa˙qu bis-s˙i˙ fuq l-importanza taddixxipulat u tal-missjoni “ad intra” u “ad extra” u b’ur©enza kbira talbu lis-saçerdoti u l-fidili li jiffurmaw knisja fi “stat permanenti ta’ missjoni”.

Fid-djoçesi ta’ Comayagua, sar çensiment biex issir mag˙rufa is-sitwazzjoni spiritwali u pastorali tal-kattoliçi fid-djoçesi u b˙alissa qeg˙din jit˙arr©u ˙afna kattoliçi biex jag˙mlu Ωjajjar lill-familji b˙ala wa˙da mill-affarijiet g˙all-missjoni kontinentali “permanenti” fejn ma jistg˙ux jibqg˙u jistennew li l-”imbeg˙din” ji©u l-knisja imma hemm bΩonn ur©enti li a˙na no˙or©u nfittxuhom f’darhom u f’postijiet o˙ra fejn nistghu nippreΩentawlhom lil Kristu bl-eΩempju u bl-istedina tag˙na jersqu lejn Alla u lejn il-Knisja. A˙na konxji li Dak li jbiddel il-qlub huwa Alla, a˙na sempliçement mezz u g˙alhekk it-talb huwa arma qawwija qabel ma nibdew, waqt u wara li ti©i inawgurata l-missjoni permanenti fil-Óonduras fil©urnata ta’ Pentekoste ta’ din issena. Itolbu mag˙na biex ˙afna minn ˙utna imbeg˙din jersqu lejn Ìesu’, u jsibu fih “it-triq, issewwa u l-˙ajja”.

Edizzjoni Speçjali April 2009

7

Mons. Salvinu Micallef, Direttur Nazjonali Uffiççju Missjunarju

Il-Mission Fund: Spalla o˙ra

g˙all-Missjunarji

L-Opri Missjunarji Pontifiçji j˙obbu jfissru x’inhi missjoni b’dan il-mod: “X’u˙ud jag˙tu lill-missjoni billi jmorru huma, o˙rajn jmorru l-missjoni b’dak li jag˙tu.

Ming˙ajr it-tnejn ma hemmx missjoni”.

Meta tqis li anke fil-preΩent id-djoçesijiet ta’ Malta u G˙awdex g˙andhom madwar 700 persuna imxerrdin fid-dinja kollha ja˙dmu fil-missjoni u meta tqis il-©eneroΩità kbira talMaltin u l-G˙awdxin li ta’ kull sena jag˙mlu kontribuzzjonijiet kbar b’risq il-missjoni, g˙andna g˙alfejn nifir˙u u rroddu ˙ajr lill-Mulej li Ωera fina din il-qalb nobbli. Nassumi li San Pawl, il-missjunarju li waslilna l-fidi nisranija qatt ma iddispjaçih minn dik il-battikata kbira li ˙a mal-ba˙ar, biex sab ru˙u fuq ilgΩira tag˙na.

Din is-sena l-Mission Fund qed tfakkar u trodd ˙ajr lill-Mulej fl-okkaΩjoni tal-25 anniversarju tat-twaqqif tag˙ha fis-16 ta’ April 1984. Nafu sewwa li matul dawn is-snin il-Mission Fund fehmet u g˙exet it-tifsira s˙i˙a ta’ Missjoni. Dan billi l-membri tag˙ha ta’ kull sena wettqu pro©ett konkret f’xi pajjiΩ jew ie˙or tal-missjoni u billi bil-fondi tag˙ha g˙inet numru kbir ta’ missjunarji Maltin u G˙awdxin li qeg˙din fil-missjoni. Hekk

8

Missjunarju

il-

il-missjunarju Malti, g˙alkemm jaf li jista’ permezz tal-isqof tieg˙u jirçievi g˙ajnuna millFond Universali li jmexxu l-Opri Missjunarji Pontifiçji, g˙andu spalla o˙ra fuqiex jistrie˙ permezz tal-Mission Fund.

Rajt b’g˙ajnejja stess kemm il-missjunarju Malti sew jekk saçerdot, reli©juΩ jew soru jew lajk, huwa bieΩel, kura©juΩ, kreattiv u l-frott tal-˙idma tieg˙u mifruxa fil-kontinenti kollha, hija immensament ikbar miç-çokon tal-gΩejjer tag˙na. Ta’ dan g˙andna g˙ax nifir˙u u j’Alla g˙ad tinkiteb l-istorja tal-kontribut kbir li

Malta u G˙awdex taw lill˙idma missjunarja tal-knisja.

Il-Mission Fund bil-miri tag˙ha lejn il-˙idma ta’ missjunarji Maltin li jridu jwettqu servizz ta’ evan©elizazzjoni u servizz ta’ karità ma nies li jbatu g˙atx spiritwali u materjali, g˙inet u ser tkompli tg˙in dan il-kontribut kbir tag˙na l-Maltin.

L-Uffiççju Missjunarju jing˙aqad mal-Mission Fund fir-radd ˙ajr lill-Mulej, jirringrazjaha g˙all-kooperazjoni tag˙ha mal-Opri Missjunarji Pontifiçji u jawgurawlha ˙afna iktar ˙idma b’risq il-missjoni fissnin li ©ejjin.

Ms Sylvia Ebejer, President Mission Fund

Din is-sena hija sena speçjali ˙afna g˙all-MISSION FUND g˙aliex proprju fis-16 ta’ April, din l-g˙aqda li ta˙dem kontinwament b’risq ilmissjunarji Maltin u G˙awdxin, qed fakkar –il 25 sena minn meta twaqqfet. L-g˙an tal-MISSION FUND huwa li turi solidarjeta’ bilfatti mal-missjunarji, speçjalment dawk li qeg˙din fil-pajjiΩi fqar, bit-talb, bis-sagrifiççji u bl-g˙otja ta’ flus li intom il-benefatturi toffru bil-fer˙. Na˙seb li taqblu mieg˙i li dan il-g˙an nobbli qed jintla˙aq tassew, g˙aliex b˙al ma tafu l-flus li jin©abru matul is-sena jkunu mg˙oddija lil dawn il-missjunari fuq baΩi ta’ roster.

Sa mill-1992, il-MISSION FUND bdiet torganizza esperjenΩi missjunarji f’ xi pajjiΩ fqir fuq talba tal-missjunarju nnifsu.

Saru diversi pro©etti, fl-Al©erija, TuneΩ, Kenja, Peru, Gwatemala u t-TanΩanija. Kull fejn marru il-voluntiera tal-MISSION FUND dejjem kellhom suççess g˙aliex il-pro©ett li marru biex jag˙mlu kwazi dejjem tlesta u barra minn hekk tant inbena rapport tajjeb man-nies tal-lokal. Kull darba li l-grupp Malti kien ser i˙alli l-pajjiz fejn mar jag˙mel ixxog˙ol, dejjem spiçça emozzjonat.

Id-dmug˙ ma kienx skars fin-nies tal-lokal u dejjem b’insistenza kbira jistiednu l-grupp biex iΩurhom darba o˙ra.

F’dawn l-a˙˙ar snin sar progress enormi fil-MISSION FUND. G˙andna uffiççju ©did u garages fejn nag˙mlu bazaars u nistg˙u ukoll nissortjaw ˙afna affarijiet li intom stess jo©g˙obkom toffru. Kemm l-uffiççju kif ukoll

Ms. Sylvia Ebejer mat-tfal lebbruzi fit-TanΩanija il-’garages’ ©ew irran©ati minn membru tal-Kumitat. Nixtieq nirringrazzjahom ˙afna f’isem il-Kumitat. G˙adna wkoll web-site li jkun fiha ˙afna informazzjoni fuq il-MISSION FUND u l-membru responsabbli ja©©ornaha kull meta jkun hemm bΩonn.

Nirringrazzjawh ukoll.

Nixtieq inrodd ˙ajr fuq kollox lill-Mulej li g˙o©bu jwaqqaf din l-organizzazzjoni u mbaghad lil ˙afna u ˙afna persuni li g˙o©obhom jg˙inu biex ilMISSION FUND baqg˙et tikber u tiffjorixxi sena wara l-o˙ra.

G˙andna g˙alfejn in˙arsu ‘l quddiem bil-fiduçja.

Nirringrazzja wkoll lidDirettur Spiritwali Fr. Marcellino Micallef, OFM u lill-Kumitat kollu li b’˙afna sagrifiççji ja˙dmu qatig˙ u jistinkaw biex l-organizzazzjoni timxi ‘l quddiem. Nirringrazzja wkoll lil ˙afna u ˙afna voluntiera li jg˙inu fil-˙afna attivitajiet li l-MISSION FUND torganizza u li ming˙ajr l-g˙ajnuna tag˙hom ma jkunx possibli li

jin©abru l-flus biex ng˙inu lil min hu inqas ixxurtjat minna.

Nirringrazzja wkoll lil dawk il-˙afna voluntieri li g˙amlu jew ser jag˙mlu esperjenza missjunarja fit-TanΩanija fis-sajf li ©ej mal-MISSION FUND. Óajr lill-membri kollha, li dejjem qed joktru u dan jimliena b’kura©© u determinazzjoni. Barra minn dawn nixtieq nirringrazzja wkoll lilkom benefatturi li tibag˙tu donazzjonijiet kemm kbar u kemm Ωg˙ar, skont kemm kul˙add jista’ joffri.

Nixtieq n˙e©©i©kom titolbu lillMulej g˙al din l-organizzazzjoni fi ˙dan il-Knisja, biex tkun tista’ ssolvi d-diffikultajiet u l-ostakoli li tiltaqa’ mag˙hom biex tkun tista’ tikber u tiffjorixxi iΩjed fis-snin li ©ejjin.

Jalla dawk li ji©u msej˙a millMulej g˙all-˙idma missjunarja, kemm saçerdoti, reli©juΩi u lajçi, iwie©bu b’©eneroΩità g˙as-sej˙a ta’ m˙abba u jkunu ©eneruΩi huma wkoll b˙al missjunarji kollha Maltin u G˙awdxin, imxerdin mad-dinja kollha.

Edizzjoni Speçjali April 2009

9

Mr Charles Decelis, Segretarju Mission Fund

Qeg˙din niççelebraw-il 25 anniversarju mit-twaqqif talMission Fund. Bdiet b˙ala xitla Ωg˙ira u bil-g˙ajnuna t’Alla l-Imbierek kibret matul dawn-il 25 sena u saret si©ra li qed tag˙ti ˙afna frott.

Mill bidunett l-g˙an tal-Mission Fund kien li jg˙in lill-missjunarji Maltin u G˙awdxin fil-missjoni tag˙hom barra minn xtutna billi jΩomm kuntatt mag˙hom u jibg˙at g˙ajnuna finanzjarja milli jkunu n©abru permezz ta’ ˙idma li tkun saret mill-voluntiera u helpers, millbejg˙ tal-bolli, bazaars u ˙idma o˙ra fejjieda b’riΩq il-missjonijiet.

Illum g˙andna website b’˙afna informazzjoni u li ti©i a©©ornata regolarment. Ûdiedu l-membri, g˙alkemm g˙ad baqa’ lok li nkomplu na˙dmu ˙alli dan in-numru jkompli jikber. Sabiex inkabbru l-g˙arfien tal-Mission Fund no˙or©u Newsletter kull 3 xhur, kif ukoll çirkularijiet b’informazzjoni dwar l-attivitajiet li nkunu ser norganizzaw. Dawn l-a˙˙ar snin stajna nikkomunikaw mag˙kom permezz ta’ dan ilmagazine ‘Il-Missjunarju’, li ji©i ppublikat darba fis-sena.

Fi ˙dan il-kumitat çentrali ©ew ma˙tura diversi sotto-kumitati g˙al attivitajiet varji li jsiru. Fost dawn insibu; sotto-kumitat ‘PRO’ li jie˙u ˙sieb il-media, d˙ul ta’ membri ©odda u l-publikazzjoni ta’ dan il-magazine, kif ukoll il-website, sotto-kumitat ie˙or g˙al ‘fund raising’ bi skop li jie˙u ˙sieb jorganizza u jmexxi l-bazaars u xi attivitajiet o˙ra g˙al ©bir ta fondi. G˙andna is-sotto-kumitat liaison mal-g˙aqdiet reli©juΩi fi ˙dan il-Knisja f’Malta’, waqt li ie˙or g˙all-attivitajiet reli©juΩi,sotto-kumitat g˙all-attivitajiet soçjali, in˙atar ukoll ‘premises manager’ bil-g˙an li jie˙u ˙sieb il-post minn fejn tikkoordina l-˙idmiet tag˙ha l-Mission Fund u jara li jsir manteniment regolari tag˙hom.

Fl-1992 twaqqaf sotto-kumitat ‘Pro©ett Tama’ g˙al dawn l-a˙˙ar 18-il sena, ˙a ˙sieb li kull sena jibg˙at madwar 25 voluntiera Maltin b’˙iliet diversi, li wettqu xog˙ol ta’ kostruzzjoni u ˙idma o˙ra pastorali f’xi pajjiΩ tal-missjoni.

Twettaq ˙afna ©id matul dawn is-snin kollha, li çertament ma sarx bil-˙ila tag˙na iΩda bl-g˙ajnuna t’Alla l-Imbierek. Il-˙sad huwa bosta waqt li l-˙addiema huma ftit, qalilna Sidna Ìesu Kristu.

Ejjew mela, ˙bieb, inkomplu nitolbu lill-Mulej sabiex jibg˙at aktar ˙addiema fil-g˙alqa tieg˙u sabiex din il-˙idma tkompli tikber g˙all©id ta’ ˙utna l-bnedmin. Insellmilkom.ww

10 il-Missjunarju

Il-gimg˙at bejn il-21 ta’ Lulju u l-25 ta’ Awwissu kienu g˙alija ˙ames ©img˙at milliktar sbie˙ u ta’ sodisfazzjon g˙alija. Xi ˙add jista’ jistaqsi jekk kontx fuq blata?

Xejn minn dan. Fil-fatt jiena qattajt dak iΩ-Ωmien fil-Paroçça ta’ Nyakato f’Mwanza, it-tieni l-ikbar belt fit-Tanzanija. Fi Nyakato, flimkien ma’ ˙amsa u g˙oxrin voluntier ie˙or Malti mill-grupp tal-Mission Fund bnejna skola primarja.

Din kienet l-ewwel esperjenza tieg˙i mal-Mission Fund u kont smajt ˙afna drabi ming˙and s˙abi dwar l-esperjenzi tag˙hom: x’raw , kif ˙assewhom u x’differenza g˙amlet l-esperjenza fuq il-mod kif ja˙sbu u kif i˙arsu lejn il-˙ajja. G˙alhekk sa çertu punt kont ippreparat g˙al dak li kont sejjer niltaqa’ mieg˙u.

L-ewwel ˙a©a li laqtitni kienet li ftit ˙afna mit-toroq kienu asfaltati u n-numru ta’ karozzi fit-toroq kien ftit ˙afna meta tqabblu man-numru ta’ karozzi li hawn Malta. In-nuqqas ta’ karozzi, kemm privati kif ukoll tal-linja, kien ifisser li n-nies ta’ Mwanza jridu jmorru kullimkien jew bil-mixi jew inkella fuq ir-rota. Ìeneralment id-distanzi kienu jkunu kbar ˙afna min˙abba l-kobor tal-post. Ir-rota kienet g˙alihom mezz ta’ transport kif ukoll mezz sabiex i©orru kull kwalità ta’ materjal speçjalment

12 il-Missjunarju

meta jkunu jridu jmorru minn villa©© g˙al ie˙or.

Meta waqa’ l-lejl irrealizajt li fi Mwanza m’g˙andhomx ilproblema tal-‘light pollution’, problema li hija komuni fil-pajjiΩi Ωviluppati. Hemm g˙andhom problema kbira ta’ nuqqas taddawl. Dlam çappa kullimkien kemm fit-toroq kif ukoll fid-djar irresidenti li ˙afna minnhom lanqas servizz tal-ilma m’g˙andhom.

Xi kultant kien ikun kwaΩi xokk g˙alina li filli qed nimxu fi dlam çappa u f’daqqa wa˙da jitfaçça xi ˙add qisu mix-xejn. G˙an-nies ta’ Mwanza ma kinitx problema li jimxu fid-dlam g˙aliex huma kienu draw hekk mit-twelid. Innuqqas ta’ ilma kien ukoll evidenti ˙afna g˙aliex il-˙in kollu tara nisa j©orru bramel fuq rashom mimlijin b’ilma u kont tara anki tfal tal-iskola j©orru ‘jerry cans’ Ωg˙ar sabiex wara l-iskola jie˙du xi naqra ilma d-dar. Hawnhekk

ta’ min jieqaf ja˙seb ukoll … dan l-ilma ma jkunux ©abuh minn xi ©ibjun nadif imma minn xi g˙adira Ωg˙ira u ma˙mu©a tinten …. imma g˙alihom dak hemm u sfortunament b’dak iridu jinqdew, g˙ax-xorb, sabiex jin˙aslu, ja˙slu t-tfal, ja˙slu l-˙wejjeg etc.

Fuq il-lant tal-bini kellna l-g˙ajnuna ta’ ˙dax-il ˙addiem minn Mwanza. Kienu dedikati ˙afna g˙ax-xog˙ol. Tlieta mill˙addiema kienu nisa u ma kienx hemm preferenzi g˙alihom g˙ax n-nisa kienu jag˙mlu x-xog˙ol b˙al u daqs l-ir©iel ming˙ajr ebda protesti jew qrid. L-ikbar problema li kellna fil-bidu kienet il-lingwa.

Wie˙ed biss mill-˙addiema lokali kien jaf l-IngliΩ u a˙na ˙add minnha ma kien jaf is-Swahili.

Pero’ hawnhekk rajna il-maqlub ta’ Babel. Hemmhekk in-nies issupervjaw u Alla ˙awwadhom u ma setg˙ux jifhmu lil xulxin allavolja kienu ta’ ©ens wie˙ed ....

fi Nyakato Alla kien mag˙na u b’xi naqra IngliΩ, naqra Swahili, naqra Malti u ‘sign language’ stajna niftehmu sewwa. Kien Ωmien tassew ta’ fer˙ tara Mwafrika (kif jissej˙u in-nies talAfrika bis-Swahili) u l-Mzungu (kif jissejhu l-Ewropej bis-Swahili) ja˙dmu flimkien b’tant ˙biberja, armonija u ko-operazzjoni. Kien qisu konna ilna nafu lil xulxin minn meta konna tfal tant konna sirna ˙a©a wa˙da.

Din l-esperjenza ˙alliet dawn il-marki fuq ˙ajti: Ìag˙litni na˙seb g˙aliex jien twelidt hawn Malta fejn ma jonqosna xejn u dawn in-nies twieldu hemm fejn g˙andhom nuqqas ta’ kollox ?

Meta lilna ti©ina xi ˙a©a ˙aΩina hekk ng˙idu imma jien x’g˙andi iktar jew x’jien a˙jar minnhom biex kont daqshekk iffortunat ?

L-idea tieg˙i rigward l-imigranti illegali issa ˙adet xejra o˙ra g˙aliex issa iktar naf kif dawn jg˙ixu, jew a˙jar jeΩistu, f’pajjiΩhom u nista’ nifhem

g˙aliex jitilqu art twelidhom u ji©u fl-Ewropa g˙al ˙ajja a˙jar. Meta issa nara wie˙ed minn dawn l-imigranti nara fih/fiha wie˙ed/wa˙da mill˙addiema li kellna mag˙na Nyakato u li mag˙hom tant konna sirna ˙bieb ; nara n-nies li konna nΩuru waqt il‘home visits’ u issa nista’ nifhem iktar is-sitwazzjoni tag˙hom.

Sabiex jiena nkun nista’ nirringrazzja fil-prattika lil ˙bieb ta’ Nyakato ing˙aqadt mal-g˙aqda Fran©iskana ‘Suret il-Bniedem’ li tie˙u ˙sieb iç-çentru tal-immigranti fil-Marsa. Jien volontarjament na˙dem mag˙hom Ωewg nofs ta’ nhari fil-gimg˙a biex b’hekk inkun qieg˙ed ng˙in, indirettament, lil dawn in-nies sfortunati.

Qieg˙ed nitg˙allem nie˙u l-˙ajja kif ti©i u naqas il-˙afna tlellix Ωejjed li mlejna ˙ajjitna bihom. Óafna affarijiet li tajniehom ˙afna mportanza u li xorta wa˙da nistg˙u ng˙addu ming˙ajrhom.

Waqt din l-esperjenza fi Nyakato morna diversi ‘home visits’ u n-nies li

konna niltaqg˙u mag˙hom rari kienu jgorru rigward l-isfortuni tag˙hom imma kienu kollha rassenjati u jie˙du dak li jibg˙at Alla. Kienu jitkellmu fuq il-˙ajja fil-poΩitiv u dejjem laqg˙una fi djarhom b’idejhom miftu˙a.

Meta ©ejt lura Malta bdejt niftakar kif konna f’Malta meta jien kont Ωg˙ir u ftakart li ftit hemm differenza bejn kif g˙ixna a˙na dak iΩ-Ωmien u kif jg˙ixu f’Nyakato illum. Ma kellna xejn minn dawn il-˙afna ‘gadgets’ moderni ; konna ng˙addu ˙wejji©na lill-˙utna iΩg˙ar minnha u kemm-il darba kellna ˙wejjeg imraqqg˙in. Konna nikkunsidraw lill-IngliΩi b˙ala xi speçi ta’ allat. Pero’ minn dak iΩ-Ωmien g˙al-lum Malta g˙amlet progress kbir. Imma tg˙id innies tat-TanΩanija jirnexxilhom jag˙mlu wkoll dan il-progess b˙al ma g˙amilna a˙na ? It-TanΩanija hija mog˙nija b’riΩorsi naturali b˙all-fa˙am, djamanti, ross, tajjar ... pero’ sfortunament ir-rikezzi li ji©u minn dawn ir-riΩorsi ma’ humiex ji©u mqassma sewwa u hemm qabΩa kbira ˙afna, qabΩa li ma titwemminx, bejn minn g˙andu u minn ma g˙andux.

Bil-g˙ajnuna t’Alla u l-bΩulija tannies tat-TanΩanija, dan il-progress jista’ jintla˙aq u jkunu jistg˙u jo˙orgu minn dan il-faqar kbir li qeg˙din fih issa.

Nirringrazzja’ l-Alla taxxog˙ol li jien u s˙abi g˙amilna fi Nyakato, ji©ifieri li bnejna skola primarja. Dan kien pass Ωg˙ir ‘il quddiem sabiex dan il-g˙an jintla˙aq. A˙na stajna morna rajna l-faqar, t˙assarnihom u daqshekk, pero’ bil-g˙ajnuna t’Alla u tal-poplu ta’ Malta u G˙awdex morna u po©©ejna briksa o˙ra sabiex tkun tista’ tinbena TanΩanija ©dida fejn il-poplu ikun jista jg˙ix ˙ajja tajba u jgawdi l-˙ajja kif nistg˙u ngawduha a˙na n-nies li noqog˙du f’postijiet Ωvilupati.

Edizzjoni Speçjali April 2009

13

Martri tal-Karità

B˙al San Pawl, huma jispiraw kura©© fix-xhieda g˙all-fidi Il-Knisja xxandar l-A˙bar

it-Tajba ta’ Kristu mhux biss meta xxandar il-Kelma li hi rçeviet ming˙and il-Mulej, imma wkoll permezz tax-xhieda g˙all-˙ajja.

Hu grazzi g˙al din il-˙ajja li d-dixxipli ta’ Kristu jag˙tu xhieda g˙all-fidi, g˙at-tama u g˙all-im˙abba li hemm jg˙ammru fihom.

Din ix-xhieda ta’ Kristu u tal-Knisja li jag˙ti n-Nisrani jistg˙u jwasslu anke g˙all-og˙la sagrifiççju: il-martirju.

– Ìwanni Pawlu II L-EΩortazzjoni Appostolika Post-Sinodali ECCLESIA IN AFRICA, no. 55

14 il-Missjunarju

Fl-2008 l-g˙add ta’ Nsara impenjati sfaw maqtula tla˙˙aq l-20 persuna. Il-lista tinkludi arçisqof, diversi saçerdoti, reli©juΩi u lajçi. Skont l-a©enΩija tal-Kongregazzjoni g˙allEvan©elizzazzjoni tal-Popli (Fides), “ir©iel u nisa Kattoliçi, anki llum, g˙adhom qed ipo©©u ˙ajjithom f’riskju biex ixandru l-Evan©elju u jaqdu lill-fqar”.

Fides fissret li “f’çirkustanzi u sitwazzjonijiet differenti, ilkoll skont it-talenti differenti, l-attitudnijiet u l-limiti tag˙hom, dawn l-20 persuna lkoll ikkonsagraw ˙ajjithom g˙allmissjoni unika li jxandru u jag˙tu xhieda g˙all-im˙abba ta’ Kristu, li miet u qam mill-©did g˙assalvazzjoni tal-umanita’”.

“Ming˙ajr eroiΩmi Ωejda jew stqarrijiet solenni, huma ma eΩitawx iqieg˙du ˙ajjithom filperiklu kuljum f’˙afna kuntesti differenti ta’ tbatija u tensjoni,” qalet il-Fides.

Il-lista tinkludi lill-Arçisqof Kaldew Paulos Faraj Rahho ta’ Mosoul, Iraq. L-Arçisqof, li kellu 65 sena, in˙ataf fid-29 ta’ Frar f’attakk li ˙alla mejta lix-xufier tieg˙u u Ω-Ωew© ‘bodyguards’. Ìismu nstab bla ˙ajja ˙mistax wara, hekk kif

il-grupp li ˙atfu qal lill-mexxejja Kattoliçi fejn kien midfun.

Il-lista mi©bura minn Fides tinkludi wkoll 16-il saçerdot, brother reli©juΩ u Ωew© lajçi.

Is-saçerdoti ÌiΩwiti Otto Messmer u Victor Betancourt, li l-i©sma tag˙hom instabu f’Ottubru f’appartament f’Moska, huma fost is-saçerdoti elenkati. IlpuliΩija ta’ Moska arrestat persuna bi storja ta’ mard mentali li qalu li stqarr il-qtil.

L-a˙˙ar isem fil-lista hu dak ta’ Boduin Ntamenya, ta’ 52 sena li nqatel fil-15 ta’ Diçembru f’Rustshuni, Kongo. Missier ta’ sitt itfal, huwa kien ja˙dem g˙alla©enzija Kattolika AVASI li tmexxi xi skejjel fil-pajjiΩ mifni bil-gwerra.

Venezwela, Kolombja, BraΩil, Guinea u n-Ni©erja.

Iç-çifri ma jinkludux persuni li nqatlu mhux waqt ˙idma missjunarja, b˙all-mijiet ta’ Nsara maqtulin fl-Indja u l-200 Nisrani mmassakrati fil-Kongo fil-Milied.

Mill-bidu tal-2001 sa’ l-a˙˙ar tal-2008, mill-inqas 193 missjunarji nqatlu. In-numru jista’ jkun ikbar g˙aliex dan huma biss dawk irraportati lill-Kongregazzjoni g˙allEvan©elizzazzjoni tal-Popli.

N°

Isem

NaΩjonanalità Ordni/Istitut

PajjiΩ u data meta ©ew maqtula

1.

Dun Pedro D. Orellana Hidalgo

Venezwela

Djoçesan

6/1 – Karakas (Venizwela)

2.

P. Jesus Reynaldo Roda

Filippini

Oblati ta’ Marija Immakulata

15/1 - Tabawan (Filippini)

3.

Dun Michael K. Ithondeka

Kenja

Djoçesan

26/1 – Nakuru (Kenja)

4.

Fra Joseph Douet

Franza

(SG)

8/4 – Katako (Guinea C.)

5.

P. Brian Thorp

Ingilterra

MHM

9/4 - Lamu (Kenja)

6.

E.T. Mons. Paulos Faraj Rahho

Iraq

Arçisqof Kaldew

13/3 – Mosul (Iraq)

7.

Dun Mariampillai Xavier Karunaratnam Sri Lanka

Djoçesan

20/4 - Ambalkulam (Sri Lanka)

8.

Dun Julio Cesar Mendoza Acuma

Messiku

Djoçesan

2/5 – Belt tal- Messiku

9.

P. Johnson Moyalan

Indja

Salesjan (SDB)

1/7 – Sirsia (Nepal)

10.

Dun Jaime Ossa Toro

Kolumbja

Istitut g˙all-Missjon ta’ Yarumal

13/8 – Medellin (Kolumbja)

11.

P. Thomas Pandippallyil

Indja

Karmelitan

16/8 - Mosalikunta (Indja)

12.

Dun Nilson José Brasiliano

BraΩil

Djoçesan

24/8 - Tieté (BraΩil)

13.

Dun John Mark Ikpiki

Nigeria

Djoçesan

1/9– Isiokolo (Ni©erja)

14.

Dun Gerardo Manuel Miranda Avalos

Messiko

Djoçesan

2/9 - Los Reyes (Messiku)

15.

Dun Samuel Francis

Indja

Djoçesan

20/9 - Chota Rampur (Indja)

16.

Mercy Bahadur

India

Volontaria laica

20/9 - Chota Rampur (India)

17.

Dun Bernard Digal

Indja

Djocesan

28/10 – Chennaio (Indja)

18.

P. Otto Messmer

KaΩakistan

Ìizwita (SJ)

27/10 – Moska (Russja)

19.

P. Victor Betancourt

Ekwador

Ìizwita (SJ)

27/10– Moska (Russja)

20.

Boduin Ntamenya

R.D.Congo

Volontarju Lajk

15/12– Rutshuru (R.D.Kongo)

P. Emanuel Barabara, OFM CAP

G˙adni kif temmejt ˙idma missjunarja ta’ kwazi 19-il sena. G˙adni lanqas jien stess ma kelli Ωmien nag˙mel eΩami s˙i˙ fuq din il-biçça minn ˙ajti li g˙addejt hemm, imma ser nipprova ng˙id dak li n˙oss li laqatni l-aktar.

Insejja˙ il-Kenja b˙al ˙afna postijiet o˙ra fid-dinja - post li jsa˙˙rek. B’daqshekk ma jfissirx li hemm kollox ileqq u sabi˙, imma anki f’dak li tant hu ikrah hemm xi ˙a©a li ΩΩommok hemm, kif ser nuri.

Il-Kenja tinsab fil-Lvant tal-Afrika u tinsab fuq l-Ekwatur. Allura, il©urnata hija kwaΩi dejjem tnax-il sieg˙a u t-temp huwa l-kontra ta’ Malta. Meta hemm ikun hemm ix-xita, Malta tkun xotta u l-kontra.

Sta©uni huma tnejn, wie˙ed xott u l-ie˙or bix-xita, fejn tag˙mel.

Il-Kenja hi pajjiΩ ta’ kuntrasti, fejn hemm ˙dura li ssa˙˙rek u fejn hemm deΩert li jbeΩΩg˙ek. Hija pajjiΩ li g˙andu muntanja bis-sil© kwaΩi s-sena kollha, il-Muntanja Kenja, ba˙ar li jag˙ti g˙al fuq l-Oçean Indjan, dejjem s˙un u fietel is-sena kollha u kuluru, ˙afna drabi, qisu te bil-˙alib.

L-isem “Kenja” ©ie g˙aliex kif marru l-In©lizi b˙ala kolonoΩΩaturi kienu jisimg˙u lin-nies tal-lokal jg˙idu g˙all-Muntanja Kenja l-isem “kirinjaga”, pero’ kienet tinstema’ “kirinja”. Dan kien l-isem bil-Kikuju tal-Muntanja Kenja, u b’hekk ˙adet l-isem tag˙ha minn dakinhar ‘l hawn.

Jien kont ©a naf il-pajjiz min˙abba li kont Ωort il-pajjiz kemm-il darba minhabba ra©unijiet pastorali. U l-missjoni nqisha b˙ala xi ˙a©a li g˙alkemm diffiçli imma ti©bdek, propju min˙abba dawk l-isfidi kollha li tara b’g˙ajnejk, anki g˙ax tara kemm verament hemm bzonn ta’ g˙ajnuna f’kull sens.

Allura, wara li kont ˙ieles mirresponsibbiltajiet li kelli f’Malta,

16 il-Missjunarju

tlabt u qlajt l-ubbidjenza li mmur b˙ala missjunarju hemmhekk.

Kelli vanta©© li kelli Maltin li kienu hemm u allura kelli g˙ajnuna biex ifehmuni u jg˙inuni nid˙ol bil-mod il-mod fil-˙ajja Afrikana. Li tmur wa˙dek, f’ambjent u kultura g˙al kollox ©dida mhuwiex dejjem façli.

L-ewwel ˙idma kienet li nsoddu toqba fil-formazzjoni ta’ Kenjani li kienu qed jitolbu jid˙lu mag˙na.

Kellna dar ©dida, kellna bΩonn li nift˙uha imma ma kienx hemm min imexxi. Allura, l-ewwel biçça xog˙ol kienet kif nor©anizzaw ˙alli nag˙mlu din id-dar abitabbli.

U hekk g˙amilna, u ©ejna biex nift˙uha. G˙all-okkazjoni stedinna lin-Nunzju u kien hemm mal-500 ru˙. U billi hemm kull festa dejjem tibda tard, g˙ax in-nies iridu jivvja©©aw, allura trid tlesti wkoll l-ikel. Jien kelli xi namra g˙at-tisjir imma mhux li nsajjar g˙al dik ilkwantita’. Imma hekk kellu jkun.

Xtrajna ˙anΩir s˙i˙, ix-xa˙am sajjarna bih. Kien hemm ross, ˙axix u zalza bil-la˙am u flixkun luminata g˙al kulhadd. L-Afrika jg˙idu li jsir miraklu tat-tkattir, anki jekk l-ewwel nies jie˙du ˙afna imma ˙add ma jibqa’ b’xejn g˙ax anki jekk img˙arfa imma dejjem jag˙tuk xi ˙a©a.

U hekk bdejna l-˙ajja ta’ kuljum - quddies kull fejn jitolbuna, xi prietka u xog˙ol ta’ tindif u niΩirg˙u fil-g˙alqa si©ar tal-frott u ˙axix. Óafna mix-xog˙ol kien isir min-nies bil-programm ta’ ˙las g˙al kuljum.

Kont nist˙ajjilni tal-parabbola, no˙ro© u nfittex il-˙addiema. Pero’ hawn kienu ji©u huma, u maxxog˙ol kont insir naf il-problemi li jkunu g˙addejjin minnhom. Allura ©ieli wassalna lill-˙addiema jew xi qraba tag˙hom l-isptar u wara jduru lejk ˙alli t˙allsilhom l-ispejjeΩ.

Bosta refu©jati speçjalment Ωg˙aΩag˙ mis-Sudan kienu ji©u ma g˙andhom xejn, trid tixtrilhom minn ˙wejje© ta’ t˙ht, sodda u kollox. Óafna drabi

ji©u ommijiet ˙alli t˙allsilhom il˙las tal-iskola g˙at-tfal g˙ax anki g˙all-primarja kienu j˙allsu sal©ibs. U darba ˙allastilhom. Dawk isiru qishom it-tfal tieg˙ek. Darba ©iet omm minnhom u qaltli: “Ittifla tieg˙ek ma tifla˙x”. We©ibtha: ”X’tifla tieg˙i, ara jisimg˙ekx l-isqof?”

Imma malajr fehmitni x’riedet tg˙id.

Kont ng˙ix maΩ-Ωg˙aΩag˙ li jridu jsiru Kapuççini, imma malajr indunajt li ˙afna minnhom ma kinux çerti eΩatt min huma l-Kappuççini u li applikaw g˙andna g˙ax riedu forsi jsiru saçerdoti, imma aktar li jkunu xi ˙add fissoçjeta’. Allura, it-t˙arri© tag˙hom ried jie˙u Ω-Ωmien u peress li a˙na konna bojod façli kienu j˙alltu li dak li ng˙idulhom huwa xi ˙a©a li tg˙odd g˙alina l-Ewropej imma mhux addattat g˙all-Afrika. F’kelma wa˙da, kien hemm problema ta’ inkulturalizzazzjoni. Kelma twila u daqstant bi problemi, g˙ax l-Afrikan irid jibqa’ Afrikan imma jrid isir nisrani jew reli©juΩ bla ma jsir Ewropew. Imma bosta drabi huma riedu jsiru Ewropej f’dak li hu stil ta’ ˙ajja imma mhux f’dak li hu identita’ ta’ ˙ajja reli©juΩa. Din il-problema ta’ formazzjoni g˙assaçerdoti u r-reli©juzi hi biçça wgig˙ ta’ ras g˙all-Knisja fl-Afrika kollha.

Kull nhar ta’ Óadd kont immur ng˙in fil-parroçça li kellna f’Ruiru, peress li s-saçerdot kien wie˙ed wa˙du, u kont g˙al tal-apposta immur fl-outstations, daqqa quddies fis-sala fejn inixxfu l-kafe’, daqqa ta˙t xi si©ra, daqqa f’xi kappella li tkun tista’ tuΩaha bil-˙in g˙ax warajk ikun hemm xi setta ©ejja g˙aç-çelebrazzjoni tag˙hom, jew f’xi kappella tal-˙amrija bit-ti©ie© u l-baqar ©ejjin u sejrin u t-tfal ikeççu fihom. Óa©a li kienet dejjem timpressjonani hija li fuq il-ftit bankijiet l-ewwel ma kienu jpo©©u kienu t-tfal, meta ji©u l-ommijiet jie˙du posthom huma. Wara, ji©u l-ir©iel u allura kul˙add jersqilhom

˙alli jie˙du posthom. Imrassin kienu jippruvaw joqog˙du kollha bilqieg˙da min ma jsibx post kien jispiçça fl-art. U kul˙add içapçap u jkanta u jiΩfen. Kont ©ieli tara tifel li bilkemm jaf jimxi imma jibda jΩegleg saqajh biex jurik li anki hu qed jiΩfen. U dejjem kant sabi˙ u b’diversi vuçijiet. Dan wara kunçert u prova Ωg˙ira qabel kull Quddiesa.

Fil-Milied u fil-Ìimg˙a Mqaddsa kont immur f’Bura Tana g˙ax ilpatrijiet li kien hemm telqu g˙ax kienu jibΩg˙u mill-attakki li sofrew, u allura kont immur ˙alli nag˙mel iç-çerimonji me˙tie©a imma wkoll it-ti©ijiet u mag˙mudijiet li kien ikun hemm bΩonn. Dan kien post ta’ irrigazzjoni imma x-xmara ©arret kollox u l-post sar veru post deΩolat imma almenu f’dawn il-©ranet ta’ festa kienu jer©g˙u jie˙du r-ru˙ li qed ikunu jistg˙u jiççelebraw flimkien. Kont immur g˙ax din il˙e©©a tag˙hom kienet tinkurra©©ini anki jekk kien hemm xi biΩa’ jew dwejjaq. Darba fil-Milied konna qed nirritornaw u sibna ru˙na quddiem xmara mimlija. Veru miraklu li qsamna g˙ax filg˙odu ridt inqaddes x’imkien ie˙or. Kilna tlett imqaret bil-la˙am u g˙addejna lejl tal-Milied ni©©ieldu man-nemus, g˙ax tkun is-s˙ana dak iΩ-Ωmien.

G˙amilt Ωmien kull xahar immur ©o villa©© xi tliet mitt kilometru ‘l bog˙od, jismu Kathonzweni. Hemm, maqtug˙in g˙alihom, kien hemm is-sorijiet tal-Most Precious Blood, Taljani, u xi tfajliet li kienu qed jit˙ajru jid˙lu mag˙hom. Allura, kont nitlaq fid-dlam xi l-˙amsa u nofs. Kont nie˙u kwaΩi xi erba’ sig˙at insuq. Kif nasal kont nag˙ti

konferenza bit-Taljan u o˙ra blIngliΩ, inqararhom, inqaddes u niekol ikel bejn Taljan u Afrikan, mag˙mul veru b’im˙abba. Kien ikun it-Tnejn u kien ikun hemm is-suq u allura kont napprofitta ru˙i ng˙id lis-sorijiet jixtruli g˙all-kunvent ftit la˙am frisk u tari tal-baqar u l-gidien. Kien ikun tajjeb g˙ax l-annimali jg˙ixu barra fuq ikel naturali. Kont nirritorna dritt g˙ax dejjem kienu xi s-sitta meta nasal lura. Kienet tkun ©urnata twila imma utli g˙al dik il-komunita’ reli©juΩa.

Wara vista li g˙amel il-Ministru Ìeneral tal-Ordni tag˙na filKenja, hu kien qalli li l-isqfijiet talbuh lil xi ˙add min jg˙allem it-teolo©ija. Allura, wera x-xewqa li mmur nispiçça d-dottorat fitteolo©ija. Hekk g˙amilt u kif spiççajt minn Ruma Ωidt maxxog˙ol tieg˙i l-ministeru tattag˙lim. Kont ng˙allem kull fejn talbuni - is-Seminarju Ma©©uri San Tumas; it-Tangaza, Çentru Teolo©iku g˙ar-reli©juΩi; ilMaristi, Çentru ta’ formazzjoni g˙all-g˙alliema; Hekima, skola teolo©ika tal-GiΩwiti u fl-Universita’ Kattolika msej˙a CUEA. F’din tal-a˙˙ar kelli esperjenza ˙afna poΩittiva, okkuppajt diversi karigi ta’ responsabbilita’ u kont ˙afna kuntent bl-istudenti li kienu ©ejjin minn bosta pajjiΩi Afrikani. L-isba˙ kumpliment kien dak li qalli student, li jien kont g˙alihom daqslikieku kont Afrikan, l-unika differenza kienet il-kulur. Meta kelli ni©i Malta g˙all-operazzjoni tal-bypass rajt li veru kienu j˙obbuni millmessa©©i li kont nirçievi. Hemm segwejt bl-g˙ajnuna finanzjarja

u spiritwali bosta studenti li llum huma f’poΩizzjoni li jg˙ixu g˙al rashom. Kont nippreferixxi ng˙in lit-tfajliet g˙ax kien ikun diffiçli jsibu sponsor u biex ma jkunx hemm min jabbuΩa minnhom u jirrikattahom talli j˙allsilhom. G˙alkemm ma bqajtx ng˙allem f’dawk l-istituzzjonijiet kollha min˙abba sa˙˙ti, imma l-Universita’ ˙assejt li nibqa’ nag˙tiha l-attenzjoni kollha me˙tie©. Hu ta’ sodisfazzjon li tara studenti fil-jum ta’ gradwazzjoni g˙ad-dottorat, g˙all-Masters jew Bakkalawreat wara tant sa©rifiççji jaslu sa hemm. U b’hekk l-Afrikani li j˙obbu ˙afna l-istudju jkomplu jimxu ‘l quddiem.

Aspetti o˙ra ta’ ˙idma kienet fil-formazzjoni tal-postulanti, innovizzi u juniors reli©juzi. Kienu bosta d-drabi li wara nofs ta’ nhar lectures, kont immur nag˙ti korsijiet ta’ formazzjoni, direzzjoni spiritwali u mmexxi ç-çelebrazzjonijiet ta’ komunitajiet li kienu jafuni. Fil-fatt, il-quddies kont dejjem niççelebrah g˙and is-sorijiet Fran©iskani tal-Qalb ta’ Ìesu’ u dritt nibqa’ sejjer g˙all˙idma tat-tag˙lim.

Fil-Kenja l-˙ajja laqqg˙atni mal-ifqar fost il-poplu u ma’ nies ekklesjastiçi li huma f’poΩizzjoni ta’ responsabbilta’, b˙al isqfijiet, il-Kardinali li kien hemm il-Kenja, kif ukoll Ωew© Nunzji li min˙abba xog˙ol li kont mitlub nag˙mel minnhom kont spiss niltaqa’ mag˙hom.

Id-dsatax-il sena fil-Kenja laqqg˙uni ma’ kull aspett tal-˙ajja - tg˙allimt u g˙allimt - imma fuq kollox il-Kenja, bil-kuntrasti kollha tag˙ha, issa˙˙rek warajha.

GRAND BAZAAR

B’risq il-Missjunarji Maltin u G˙awdxin fit-TAURUS CENTRE, Valley Road, B’Kara (Ex-Albert Tours - Ódejn it-traffic lights – quddiem il-knisja ta’ San Pawl) Miftu˙ kull nhar ta’ TNEJN, L-ERBGÓA, L-ÓAMIS u L-ÌIMGÓA mid-9.00 am sa 12.00 pm Issibu kull xorta ta’ o©©etti b˙al ˙wejje© ©odda, ©ojjelli, çeramika, kotba, ©ugarelli, Ûraben u handbags – Kollox bi prezzijiet inkredibbli - Titilfu˙x !

MELA ÓUDU OPPORTUNITA’ MINN DIN L-OKKAÛJONI FILWAQT LI TKUNU QED TGÓINU L-MISSION FUND

Edizzjoni Speçjali April 2009

17

Is-Sehem tal-Voluntiera

tal-Mission Fund fi pro©etti barra minn Malta

G˙al dawn l-a˙˙ar tmintax-il sena, diversi voluntiera Maltin u G˙awdxin ˙adu sehem fil-Pro©ett Tama li ta’ kull sena l-MISSION FUND nieda f’diversi pajjiΩi tal-Afrika, l-Amerika Çentrali u l-Amerika t’Isfel. Dawn il-pro©etti kienu jinkludu l-bini ta’ skejjel, djar g˙all-foqra, kunvent g˙assorijiet, çentru g˙all-persuni bi bΩonnijet speçjali, fish farm u sala parrokjali. Hawn qed nippublikaw l-ismijiet tal-voluntiera li ˙adu sehem f’dawn il-pro©etti.

1992 ALÌERIJA (Oran) Fr. Attard Michael, Azzopardi Ian, Borg Ramona, Ebejer Sylvia, Francica Antoinette, Francica Doriana, Francica Paul, Mallia Jesmond, Mamo Corinne, Mamo David, Mifsud Joe, Vella Twannie.

1993 ALÌERIJA (Algiers) Axiak Joe, Azzopardi Ian, Barberi Alex, Ebejer Sylvia, Fr. Falzon Leonard OFM Cap, Farrugia Adrian,Francica Antoinette, Francica Paul, Grima Julian, Mifsud Joe, Attard Manwela, Vella Twannie, Zammit Charles, Zammit Jane, Zammit Raymond, Zammit Rose, Debono Christopher, Mallia Michael Alan, Claus Josette, Claus Cheryll.

1994 TUNEÛIJA (Manouba) Aquilina Audrey, Axiak Joe, Axiak Rose, Barbara Alfred, Borg Kevin, Borg Maria, Borg Paul, Camilleri Rose, Fr. Cini Joe SDB, Ebejer Sylvia, Francica Paul, Gravina M’Rose, Gravina Paul, Mallia, Tony, Meli Vivi, Micallef Philip, Mifsud Joe, Mifsud Sue, Azzopardi Ian.

1995 TUNEÛIJA (Tunis) Abela Manwel, Aquilina Audrey, Axiak Joe, Axiak Rose, Azzopardi Nazzareno MD, Bro Kristinu Borg MSSP, Bray Alfred, Cassar Patrick, Ebejer Sylvia, Farrugia Anthony, Fenech Carmelo, Fr. Grima Joe MSSP, Meli Vivi, Micallef Philip, Mifsud Mary, Mifsud Victoria, Seguna Andrienne, Seguna Manwel, Zammit Daniel, Zammit Jane, Zammit Raymond, Soler Frank, Azzopardi Ian. 1996 TUNEÛIJA (La Goulette) Aquilina Joseph, Axiak Joe, Axiak Rose, Azzopardi Nazzareno MD, Ebejer Sylvia, Farrugia Manwel, Formosa Alfred, Galea Mary, Fr. Magro Vincent MSSP, Meli Vivi, Micallef Joe, Micallef Mary, Micallef Philip, Pavia Jason, Pirotta Philip, Seguna Manwel, Zahra Vince, Zerafa Anthony, Zammit Jane, Azzopardi Ian. 1997 KENJA (Ruiru) Attard Albert, Attard George, Axiak Joe, Axiak Rose, Bezzina George, Bonnici , Fr. Bonnici Raymond OFM Cap, Borg Joseph, Borg Paul, Bugeja Joe, Bugeja Maria, Cassar Anthony, Francica Antoinette, Francica Paul, Galea Simon, Grima Julian, Mallia Michael, Mallia Cheryll, Meli Vivi, Micallef Philip, Mifsud Joe, Mifsud Sue, Pirotta Philip, Seguna Doris, Seguna Manwel, Zahra Vince, Zammit Jane, Zammit Raymond, Spiteri Frans, Vella Philip, Mercieca Anthony.

1998 KENJA (Ruiru) Abela Miriam, Attard Albert, Attard Emily, Attard Mary, Axiak Joe, Axiak Rose, Bonello Joan,

18 il-Missjunarju

Caruana Carmen, Caruana Raymond, Debattista Lawrence, Ebejer Sylvia, Francica Paul, Giglio Paul, Guzman Sandra, Micallef Alfred, Micallef Philip, Mifsud Joe, Mifsud Miriam, Fr. Schembri Nicholas MSSP, Zahra Vince.

1998 TUNEÛIJA Attad Annie, Azzopardi Nazzareno MD, Baldacchino Alex, Bezzina George, Debono Frankie, Micallef Mario, Micallef Jesmond, Pirotta Victor, Seguna Manwel, Vella Alfred.

1999 KENJA (Ruiru) Axiak Joe, Axiak Rose, Borg Brian, Borg Kate, Borg Paul, Bugeja Joe, Bugeja Maria, Buttigieg Manwel, Darmanin Joseph, Ebejer Sylvia, Farrugia Godfrey MD, Fr. Fenech Franco OFMCap, Gauci Daniel, Micallef Philip, Mifsud Joe, Scicluna John, Bro. Williams Hayden OFMCap, Zahra Vince, Zammit Kevin.

2000 KENJA (Langata) Agius Christine, Axiak Joe, Axiak Rose, Bro. Axiak Vince OFM Cap, Bro. Calleja Dennis OFM Cap, Chircop Lino, Cremona Marco, Ebejer Sylvia, Fr. Fenech Franco OFM Cap, Heraghty Reginald, Massa David, Micallef Philip, Mifsud Joe, Saliba Doreen, Saliba Joe, Seguna Doris, Seguna Manwel, Stivala Ben, Zahra Vince.

2001 GWATEMALA (Jalpatagua) Agius Frank, Axiak Joe, Axiak Rose, Cassar Frank, Cauchi Albert, Cauchi Nigel, Grech Godfrey, Massa David, Fr. Micallef Marcellino OFM, Micallef Marlene, Micallef Philip, Mifsud Anna, Mifsud Joe, Montfort Carmen, Pulis Brian, Pulis Svetlana, Saliba Sharon, Sammut Raymond, Dr. Schembri Wismayer Pierre MD, Scicluna John, Zahra Vince.

2002 GWATEMALA (Jalpatagua) Abela Paulene, Ambrogio Lisa, Aquilina Carmelo, Axiak Joe, Axiak Rose, Borg Godfrey, Bugeja Dillon, Carabott Carmen, Ebejer Sylvia, Gatt Therese, Micallef Josephine, Fr. Micallef Marcellino OFM, Micallef Philip, Mifsud Joe, Mifsud Jesmond, Montfort Carmen, Scicluna Frans, Mallia Stephania, Zahra Vince.

2003 GWATEMALA (San Manuel Chaparron) Abela Miriam, Attard Pauline, Attard Saviour, Axiak Joe, Balzan Jennifer, Bonello Joan, Bonnici Caroline, Bonnici Connie, Camilleri Emanuel, Caruana Josephine, Degabriele Paul, Ebeyer Sylvia, Falzon Dorianne, Francica Louis, Gatt Therese, Micallef Ishmael, Micallef Josephine, Fr. Micallef Marcellino OFM , Micallef Philip , Mifsud Joe, Mifsud Rita, Montfort Carmen, Tabone Cristabelle, Zahra Vincent, Zammit Abigail.

2004 KENJA (Impeketoni) Borg Kathleen, Borg Paul, Cassar Elisa, Caruana Josephine, Ebejer Sylvia, Micallef Ishmael, Micallef Joseph R, Micallef Josephine, Fr. Micallef Marcellino OFM, Micallef Philip, Mule Stagno Umberto, Poucher Marion, Sammut Karl, Sammut Svetlana, Sammut Mary, Sammut Vince, Scerri Doris, Scicluna Frans, Williams John, Zahra Vince, Sr Pauline Farrugia FMM, Sr Antoinette Calleje FMM. 2005 PERU (Aplao) Alamango Renate, Brewer Kevin, Cassar Elisa, Camilleri Ray, Caruana Josephine, Ciantar Dorianne, Ebeyer Sylvia, Farrugia Tonio, Gauci David, Micallef Anthony, Micallef Frankie, Micallef Ishmael, Micallef Josephine, Fr. Micallef Marcellino

OFM, Micallef Philip, Micallef Sonia, Montfort Carmen, Pace Emanuel, Sammut Mary, Sammut Vince, Scerri Doris, Sciberras Mary, Scicluna Frans, Vella Bonanno Claude, Xuereb Joseph, Zahra Vince.

2006 KENJA (Impeketoni) Borg Laura, Caruana Josephine, Decelis Charlie, Decelis Mary, Ebejer Sylvia, Farrugia Jane, Gabriele Joan, Grima Charlie, Grima Doris, Hinton Helen, Fr. Micallef Marcellino OFM, Micallef Philip, Mifsud Anna Maria, Mifsud Chris, Mifsud Erica, Montfort Carmen, Mule Stagno Umberto, Psaila Jennifer, Sammut Margaret, Scerri Doris, Sciberras Mary, Scicluna Frans, Zammit John, Tonna David.

2007 GWATEMALA (San Manuel Chaparron) Borg Laura, Decelis Carmel, Decelis Mary, Duca Louis, Ebeyer Salvina, Ellul Maria, Gabriele Joan, Grech Antida, Grech Carmel, Grima Carmelo, Grima Maria Dolores, Hinton Helen, Fr. Micallef Marcellino, OFM, Micallef Philip, Mifsud Joseph, Montfort Carmen, Sammut Margaret, Scerri Maria Dolores, Scicluna Francis, Scicluna John, Tonna David, Vigar Walter.

2008 TANÛANIJA (Nyakato) Attard Antonia, Caruana Fortunato, Decelis Carmel, Decelis Mary, Ebejer Salvina, Gabriele Joan, Guillaumier Herbert, Hili Raymond, Micallef Josephine, Fr. Micallef Marcellino OFM, Micallef Philip , Mifsud Joseph, Montfort Carmen, Papagiorcopulo Claire, Papagiorcopulo Rosaria Maria, Sammut Margaret, Scerri Gayle, Sciberras John, Sciberras Maria Annunzjata, Scicluna Francis, Scicluna John, Seguna Dolores, Seguna Emanuel, Zahra Anthony.

Edizzjoni Speçjali April 2009

19

Il-missjunarji li qed jirçievu l-g˙ajnuna tieg˙ek AFRIKA T’ISFEL: Ms. Josephine Buhagiar (Katekista), Sr. Miriam Cassar ALBANIJA: Mr. Lawrence Cachia SDC, Mr. Charles Camilleri SDC, E.T. Mons. George Frendo OP ALGERIJA: Fr. Raphael Abdilla OSA, Sr. Sylvia Anne Fenech PSDP, Sr. Carmen Sammut MSOLA, Sr. Mary Zarb FMM ARGENTINA: Sr. Mary Eufeumia Buhagiar SOC BENIN REPUBLIC: Sr. Irene Balzan MMM BOLIVJA: Fr. Garvin Grech OCarm, Fr. Alfred V. Mercieca OCarm BRAZIL: Sr. Emiliana Agius OSA, Fr. Joseph Agius, Sr. Teodoreta Aquilina FCJ, Fr. Luke Azzopardi, Fr. Carmel Borg, Fr. Constantin Borg OSA, Sr. Frances Cachia OSA, Fr. John Caruana, Fr. Alexander Cauchi, Fr. John Mary Cauchi, E.T. Mons. Vincent Costa, Fr. Xavier Cutajar, E.T. Mons. Isqof Walter Ebejer OP, Fr. Paul Formosa OSA, Fr. Peter Fenech, Mons. Bernardo Gafa’, Fr. Lawrence Gauci, Fr. Paul Mercieca, Sr. Maria Micallef FCJ, Fr. Vince Micallef OP, Fr. Salvatore Sammut SJ, Fr. Adeodato Schembri OSA, Fr. Jose’ Sciberras SJ, Fr. Frank Tabone Adami, Fr. Salvador Vella, Fr. Jimmy Xerri, Fr. Andrew Zammit BURKINA FASO: Ms. Lara Bezzina BURUNDI: Fr. Anthony Calleja SJ BRITISH WEST INDIES: Fr. Peter Baldacchino CHAD: Sr. M. Salvina Grech SOC EÌITTU: Sr. M. Bernardette Aquilina OSC, Sr. Mary Carmen Busuttil OLS, Sr. Yvonne Camilleri CIM, Fr. Anthony Fenech SJ, Sr. Vittoria Gauci CIM, Fr. Hermann Mizzi OCD, Fr. Joseph Mizzi SJ, Sr. Margaret Muscat CIM, Sr. A Carmelita Sammut CIM, Sr. Grazia Schembri CIM ETJOFRJA: Sr. Letizia Borg FCJ, Sr. Mary Lutgarda Camilleri FCJ, Sr. Faustina Grima FCJ, Fr. Joseph Pullicino SJ, Sr. Carmen Sammut SJA, Sr. Rosanna Spiteri FCJ, Monica Tonna Barthet, Sr. Victoria Vassallo FMM FILIPPINI: Sr. Carmen Borg OSA, Fr. Lonnie Borg MSSP, Sr. Anne Catania SSD, Sr. Celina Cini FCJ, Fr. Joe Cremona MSSP, Sr. Gemma Fenech FCJ, Sr. C. Terenzia Maniscalco OCarm, Fr.

20 il-Missjunarju

John Muscat OFM, Sr. Andreina Sammut OSA GUAM: Fr. Mario Borg GWATEMALA: Fr. Joseph Camilleri, Fr. Anton Grech, Fr. Tony Mercieca M.C. HONDURAS: Fr. Joseph Bonello OFM, E.T. Mons. Robert Camilleri OFM, Fr. Angelo Falzon OFM, Fr. Albert Gauci OFM INDJA: Fr. Paul Aquilina SJ, Ms. Anna Maria Attard (Folkolarini), Sr. M. Emanuela Azzopardi OSC, Sr. Gaetana Bonello DSH, Sr. Emmanuele Borg MC, Rev. James A Borg (Neokatekumenali), Sr. M. Concetta Buttigieg KIS, Ms. Marisa Calleja (Fokolarini), Fr. Joseph Cilia SDB, Fr. Anthony Gatt SJ, Fr. Joseph Gauci Sacco SJ, Sr. Seraphina Grima DSH, Bro. Carmelo Muscat SDB, Fr. Emidio Saliba SJ, Fr. Anthony Scerri SJ, Ms. Josephine Seychell (Fokolarini), Ms. Giuliana Taliana (Fokolarini), Sr. Rita Theuma DSH, Fr. Aloysius Zammit SJ, Fr. Joseph Zerafa SJ, IZRAEL: Sr. Mary Abdilla SJA, Sr. Marie Antoinette Agius OCD, Sr. Joan Borg SJA, Sr. Mary Borg FCJ, Sr. Dorothy Busietta SJA, Sr. Salvatorina Camilleri CIM, Sr. Carmela Chircop SJA, Sr. Rhoda Crockford SJA, Sr. Sylvia Cuschieri SJA, Sr. Paolina Domenici FMM, Sr. Carmen Farrugia OLS, Sr. Maria Grech FMM, Sr. Emmanuela Micallef FMM, Sr. Mary Luigina Muscat CIM, Sr. Maryrose Muscat FMM, Sr. Marie Louise Sacco SJA, Sr. Anne Savona SJA, Sr. Rose Theresa Sant OLS, Sr. Joanne Antida Vella CIM JOHANNESBURG: Sr. Miriam Cassar PSDP JORDAN:Sr. Helen Jones SJA, KENJA: Fr. Hilary Abela OFMCap, E.T. Mons.

Frans Baldacchino OFMCap, Fr. George Bezzina OFMCap, Sr. Graziella Camilleri PSDP, Br. John Cassar OFMCap, Sr. Sandra Cassar DSH, E.T. Mons. Paul Darmanin OFMCap, Sr. Evelyn Delicata FMM, Fr. Joe Galea OFMCap, Sr. Josepha Gauci FCJ, Fr. Publius Mair OFMCap, Fr. Bernard Mallia SJ, Sr. Michelina Micallef FCJ, Sr. Aurea Muscat FCJ KOLUMBJA: Ms. Rose Mallia

Micallef KUBA: Fr. Paul Buttigieg, Fr. Philip Cutajar OFMCap, LATVJA: Ms. Rita Refalo LIBJA: Fr. Daniel Farrugia, E.T. Mons.

Sylvester Magro OFM, Sr. Mary Pace FMM MADAGASCAR: Sr. Maria Gauci MALAWI: Fr. Joseph Degabriele SMM NIGERIA: Fr. Richard Ebejer SDB PAKISTAN: Sr. Nathalie Abela SOC, Sr. Rachele Agius OP, Sr. Gustina Aquilina FCJ, Sr. Rosalda Aquilina FCJ, Sr. Esther Attard FCJ, FR. Pierre Bonnici MSSP, Sr. Josephine Borg FMM, Sr. Liliana Borg OP, Ms. Miriam Bugeja, Sr. M. Celeste Buhagiar SOC, Sr. Frances Farrugia OP, Fr. John Farrugia , Sr. M. Dolores Gauci OP, Sr. Maryann Mallia SOC, Sr. Philippa Pace FMM, Sr. Anna Maria Sammut SOC, Sr. Ilaria Schiavone FCJ, Ms. Mariella Spiteri (Fokolarini), Sr. M. Loretta Xerri FCJ, PARAGUAY: Sr. Mary Eufemia Buhagiar SOC PERÙ: Fr. Salvatore Bartolo OCarm, Fr. Alex Busuttil MSSP, Mr. Joseph Buttigieg SDC, Fr. Francis Camilleri Magri, Ms. Maris Camilleri , Fr. Giovanni Cefai MSSP, Fr. Frank Cortis MSSP, Fr. Victor Livori MSSP, Fr. Vincent Magro Mercieca MSSP, Fr. Emmanuel Parnis MSSP, Mr. Hector Pickard, Fr. Marcel Portelli MSSP, Fr. Raymond Portelli, Fr. George Scerri MSSP, Fr. Anthony Zammit, Fr. Victor Zammit MSSP POLONJA: Sr. Marie Louise Grech (Karmelitani Missjunarji Terezjani) REFRUBLIKA ÇEKA: Sr. M’Dolores Saliba RGS SUDAN: Mr. Paul Farrugia SDC, Fr. Albert Said S.J. TAJWAN: Sr. Dolores Fenech SSD TANÛANIJA: Sr. Dr. Maria Borda MMM, Sr. Domenica Ciliberti MSOLA TUNEZIJA: Sr. Concetta Dimech FMM, Fr. Lawrence Essery SDB, Sr. Elvira John Mallia SJA TURKIJA: Fr. Alfons Sammut OFM Conv, Fr. Oliver Borg Olivier SJ ÛAMBJA: Sr. Josette Spiteri Cremona DSP, Sr. Catherine Farrugia SOC, Sr. Josephine Vassallo SOC ÛIMBABWE: Sr. Maria Grazzja Farrugia SOC

Illum, aktar minn 25,000 tifel u tifla jmutu fid-dinja kuljum Tifel jew tifla kull 3 sekondi, 18 kull minuta Kull ©img˙a jmutu daqs kemm mietu fl-Asja konsegwenza ta’ Tsunami

10,000,000 tfal kull sena Kieku sas-sena 2000, b’anqas minn 1% tal-infieq fuq l-armamenti ©ew investiti fl-edukazzjoni, kieku t-tfal kollha tad-dinja kien ikollhom il-possibiltà li jattendu l-iskola. IΩda dan ma se˙˙x.

L-infezzjonijiet u l-mard li jittie˙ed qed ikun il-kawΩa ta’ tant imwiet. Madwar 50 miljun persuna qed jg˙ixu bl-HIV/AIDS, b’aktar minn 3 miljun mwiet kull sena. Ta’ kull sena bejn 350-500 miljun isofru mill-malarja (gidma ta’ nemusa nfettata), u miljun minnhom imutu.

L-Afrika ©©arrab l-akbar numru ta’ vittmi, b’nofs dawk li jmutu huma tfal.

U biex bniedem jitfejjaq mill-malarja je˙tie© biss €3.

Id-dejn kollu li g˙andhom l-ifqar 41 pajjiΩi fid-dinja flimkien (567 miljun persuna)

ma jammontax g˙all-©id tal-aktar 7 persuni g˙onja f’daqqa.

il-prijoritajiet fid-dinja KoΩmetiçi fl-Amerika Ìelati fl-Ewropa Fwejja˙ fl-Ewropa u fl-Amerika Ikel g˙all-annimali fl-Ewropa u Amerika Divertiment fil-Ìappun Konsum tas-sigaretti fl-Ewropa Konsum tax-xorb alko˙oliku fl-Ewropa Konsum tad-droga fid-dinja Infieq fl-armamenti fid-dinja

Madwar 80% tal-popolazzjoni fid-dinja jaqilg˙u anqas minn €10 kuljum.

L-aktar 40% tal-foqra fiddinja jaqilg˙u 5% biss talincome kollu tad-dinja.

Filwaqt li 20% tal-aktar nies sinjuri fid-dinja jaqilg˙u 75% tal-income tad-dinja.

€8 biljuni

€11 biljun

€12 biljun

€17 biljun

€35 biljun €50 biljun

€105 biljuni

€400 biljun

€780 biljun

G˙al 1.9 biljun tfal fil-pajjiΩi li qed jiΩviluppaw: 640 miljun ming˙ajr saqaf fuq rashom (1 minn kull tlieta) 400 miljun ma g˙andhomx aççess g˙all-ilma tajjeb (1 minn kull 5) 270 miljun ma g˙andhomx aççess g˙all-servizzi tas-sa˙˙a (1 minn 7) Tfal li m’g˙andhomx aççess g˙at-tag˙lim huma 121 miljun 0.6 miljun tfal imutu qabel ma’ jil˙qu l-eta’ ta’ ˙ames snin (daqs kemm hemm tfal fi Franza, il-Ìermanja, il-Greçja u l-Italja f’daqqa) 1.4 miljun tfal imutu konsegwenΩa tal-ilma mni©©eΩ 2.2. miljun tfal jmutu g˙aliex ma ©ewx imlaqqma 15 il-miljun tfal jisfaw orfni g˙aliex il-©enituri tag˙hom mietu bl-AIDS (daqskemm hemm tfal fil-Ìermanja u l-Ingilterra f’daqqa)

22 il-Missjunarju

Madwar 60 miljun tifel u tifla bejn 2000 - 2006 mietu. The ‘silent killers’ huma l-faqar, il-©u˙, infezzjonijiet u mard li mhux diffiçli jitfejjaq.

KwaΩi biljun persuna mhumiex kapaçi jaqraw u lanqas jiffirmaw isimhom.

il-problema tal-ilma Madwar 1.1 biljun persuna fil-pajjiΩi li qed jiΩviluppaw m’g˙andhomx aççess adegwat ta’ ilma, filwaqt li 2.6 biljun m’g˙andhomx l-ebda kumdità sanitarja.

KwaΩi tnejn minn kull tlett persuni talpopolazzjoni tad-dinja m’g˙andhomx il-possibilta’ li jixorbu ilma nadif u jg˙ixu b’inqas minn €2 kuljum, filwaqt li persuna minn kull tlieta tg˙ix b’anqas minn €1 kuljum.

Aktar minn 660 miljun persuna huma ming˙ajr sanitation jg˙ixu b’anqas minn €2 kuljum, u aktar minn 385 miljun b’anqas minn €1 kuljum.

kemm tiswa:

taffettwa nofs l-umanità

Aççess g˙al sistema tal-ilma kif g˙andna f’Malta fid-djar, madwar 85% biss g˙andhom is-sistema f’20% talpopolazzjoni ta’ 20% l-aktar nies sinjuri, imqabbla ma’ 25% tad-djar fost l-aktar 20% fqar fid-dinja.

1.8 biljun persuna g˙andhom aççess g˙allilma sa’ kilometru ‘l bog˙od, iΩda mhux ©o djarhom. Huma jikkonsmaw 20 litru kuljum.

Fl-Ingilterra kull persuna tikkonsma 50 litru kuljum biex tifflaxxja t-toilet, meta kull persuna tikkonsma madwar 150 litru kuljum. Fl-Amerika, kull persuna tikkonsma 600 litru kuljum.

Madwar 1.8 miljun tifel u tifla kull sena jmutu kawΩa tad-diareja.

Jintilfu 443 miljun ©urnata tal-iskola kull sena min˙abba mard relatat mal-ilma.

Nofs il-popolazzjoni tal–pajjiΩi li qed jiΩviluppaw, minn Ωmien g˙al Ωmien isofru minn problemi ta’ sa˙˙a kkawΩat mill-ilma.

Miljuni ta’ nisa ta’ kuljum jg˙addu sig˙at s˙a˙ ifittxu l-ilma.

€6 biljuni Ilma u ‘sanitation’ g˙al kul˙add €9 biljuni Sa˙˙a medika u nutrizzjoni €13 biljun Edukazzjoni baΩika g˙al kul˙add

Numru tat-tfal fid-dinja huwa ta’ 2.2 biljuni

Tfal li qed jg˙ixu fil-faqar huma 1 biljun

Edizzjoni Speçjali April 2009

23

skola Šdida fi mwanza proŠett tal-voluntiera maltin

MISSION FUND

24 il-Missjunarju

Edizzjoni Speรงjali April 2009

25

Il-Mission Fund wettaq ˙idma fil-Gwatemala, li tinsab fl-Amerika Çentrali, g˙all-ewwel darba fis-sena 2001.

Ix-xog˙ol sar g˙and Dun ÌuΩepp Camilleri, saçerdot G˙awdxi kappillan tal-parroçça ta’ Jalpatagua. Jum minnhom ©ie jΩurna missjunarju ie˙or minn G˙awdex, Fr Anton Grech. Er©ajna ltqajna ma’ Fr Anton is-sena ta’ wara meta, g˙al darbo˙ra l-Mission Fund offra s-servizzi tieg˙u fil-parroçça ta’ Dun ÌuΩepp.

Mill-˙olm g˙all-˙ut

Il-Fish Farm fil-Gwatemala

28 il-Missjunarju

Fl-2003, fuq talba ta’ Fr Anton, il-voluntiera tal-Mission Fund ˙admu fil-parroçça tieg˙u f’San Manuel Chaparron.

Stajna naraw li g˙add kbir ta’ familji g˙adhom jg˙ixu fi djar tal-qasab, ming˙ajr ˙ti©ijiet baΩiçi b˙alma huma d-dawl, l-ilma u bΩonnijiet o˙ra. Inbena çentru g˙al persuni bi bΩonnijiet speçjali, sar tag˙lim tal-IngliΩ u tal-˙jata, kif ukoll servizz ta’ nursing. Il-grupp seta’ jara l-pro©etti ta’ Fr Anton immirati biex jg˙ollu l-livell tal-g˙ejxien talfqir. Fost dawn rajna l-iskola li bdiet minn primarja u wara espandiet g˙al sekondarja, kif ukoll pro©etti li jo˙olqu l-impjiegi, speçjalment filproduzzjoni tal-ikel.

Awwissu 2004 Fr Anton ji©i g˙all-mistrieh u jΩur u˙ud mill-familji tal-voluntiera tal-Mission Fund. Waqt li jkun g˙and il-familja ta’ Attard Farm Supplies, Joseph Attard ilaqqg˙u ma’ Profs Carmelo Agius, espert tattrobbija tal-˙ut. Nibtet il-˙olma ta’ Fish Farm.

Marzu 2005 Profs Agius iΩur il-Gwatemala biex jara jekk hemmx prospetti g˙al Fish Farm. Jidentifika xmara li g˙andha ilma safi fi kwantità biΩΩejjed biex tissuplixxi l-©wiebi tal-˙ut.

Marzu 2006 Profs Agius jer©a’ jmur ilGwatemala biex jibda jfassal il-pjanti g˙all-pro©ett.

Ottubru 2006 Il-Mission Fund jilqa’ t-talba biex jiffinanzja parti sostanzjali millispejjeΩ u biex jibg˙at voluntiera ja˙dmu g˙all-5 ©img˙at fuq ilpro©ett tal-Fish Farm.

Marzu 2007 Il-Mission Fund jibda jibg˙at fondi biex ikun jista’ jibda x-xog˙ol fuq il pro©ett tal-˙ut.

Mejju 2007 Jibda t-t˙affir neçessarju biex il-Fish Farm jinbena f’livell aktar baxx mix-xmara, ˙alli kemm jista’ jkun ji©i evitat l-uΩu ta’ pompi. Ix-xog˙ol jibda ta˙t issuperviΩjoni ta’ Profs Agius.

ifaqqas. F’dan il-perijodu l-˙uta ma tikolx. ( iii ) Bini ta’ ©iebja li tilqa’ l-ilma tax-xmara. Minn hawn, l-ilma, imbag˙ad, jg˙addi g˙all-vaski l-o˙rajn. ( iv ) Bini ta’ 12-il vaska fejn ilfrie˙ jg˙addu l-ewwel faΩi tal-iΩvilupp tag˙hom. ( v ) Bini ta’ 6 vaski fejn il-˙ut jikbru sakemm jaslu biex jil˙qu d-daqs mixtieq. ( vi ) Bini ta’ blokk ta’ amministrazzjoni, komplut b’laboratorju, store g˙all-ikel u kmamar fejn ji©i pproçessat il-˙ut.

Frar 2008 Profs Agius iΩur ilGwatemala biex jippjanta s-sistema taç-çirkulazzjoni tal-ilma.

Lulju-Awwissu 2007 24 Voluntier tal-Mission Fund ta˙t id-direzzjoni Spiritwali ta’ Fr Marcellino Micallef OFM u ta˙t is-superviΩjoni ta’ Profs Agius ja˙dmu g˙al 5 ©img˙at, l-aktar fuq il-bini tal-Fish Farm.

Il-pro©ett kien jikkonsisti f’dawn it-taqsimiet : ( i ) Bini ta’ diega li permezz tag˙ha jog˙la l-livell tal-ilma tax-xmara. Dan imbag˙ad jista’ jforni l-Fish Farm bil-qlib. ( ii ) Bini ta’ 3 vaski fejn il-˙ut ommijiet ibidu u jfaqqsu l-bajd. Ta’ min jg˙id li l-˙uta li ntag˙Ωlet, itTilapia, biex tipprote©i a˙jar il-bajd tag˙ha stess, wara li tbid, ti©bor il-bajd u ΩΩommu f’˙alqha sakemm

Awwissu 2008 Voluntiera mill-Mission Fund imorru ma’ Profs Agius il-Gwatemala biex ja˙dmu fuq is-sistema tal-pajpijiet. Jinxtraw il-˙ut ©enituri. Jinxtraw ukoll l-ewwel frie˙ u jibda l-proçess tat-tkabbir. Dun ÌuΩepp Camilleri jbierek ilpro©ett. Sadanittant il-Mission Fund twettaq ukoll pro©ett fitTanΩanija.

Is-Sit fejn illum hemm il-Fish Farm il-©did tal-Guatemala fl-ewwel jiem tal-pro©ett.

Edizzjoni Speçjali April 2009

29

Il-Profs Carmel Agius u Dun Anton Grech

Frar 2009 Profs Agius u 2 voluntiera mill-Mission Fund imorru l-Gwatemala biex isolvu xi diffikultajiet tal-bidu u biex jispjegaw kif jing˙aΩel il-˙ut.

Il-˙ut kiber biΩΩejjed biex jibda jittiekel.

30 il-Missjunarju

It-Tilapja Óuta li ori©inat fix-xmara Nil. Til˙aq id-daqs ideali ta’ 350 gramm fi 8 xhur. Hu ppjanat li l-Fish Farm tal-Gwatemala jipproduçi 12,500 kilo ˙ut fissena. G˙andu potenzjal ukoll li jbig˙ madwar 100,000 frie˙ tal˙ut lil Fish Farms o˙rajn.

Il-Mission Fund jixtieq jirringrazzja lil dawk kollha li taw kontribut biex se˙˙ dan il-pro©ett. Fost dawn insibu lil Profs Carmelo Agius, lid-diretturi ta’ Attard Farm Supplies, lillkumpanija Imperial Products Ltd, lill-Jubilee Café u lill-kumpanija Charles deGiorgio Ltd.

Ittra minghand Sr Maria Borda Congratulations and Thanks to the Committee and all the members of Mission Fund over the years. They have made a big difference to our hospital in a remote area in Tanzania, because they allow us to use the funds where we see the most urgent needs.

Of course there are always so many competing demands, but sometimes it is much easier to get help for buildings and equipment than it is to get it for training our own staff, or for staff salaries. Yet we missionaries cannot run our hospitals without employing local staff, there are just not enough of us; and as Christian employers we too have to ensure that our workers receive a just wage, and that they will commit themselves to the care of the sick and needy in our hospital, without having to go into private practice. When they do this, it is an attempt

to supplement their income to pay for their kids’ upkeep and school fees - expensive even in government schools. So by following government salaries, we keep up a good standard of committed staff and ensure optimum care for our patients who have nowhere else to turn to.

This is just an example of what is special about the efficient and practical way that Mission Fund offer their help. I wish you all every blessing for the coming years,

I am a lay missionary who came to Peru with the intention of giving a year of voluntary work but God´s call was different and I felt called to remain, and now 6 years have passed. I am living in Arequipa and my day by day mission is working in a health clinic which makes part of one of the Parishes run by the Missionary Society of Saint Paul in a poor area of Arequipa the second largest city in Peru.

In the clinic we attend an average of 70 patients daily, of whom 30% live in extreme poverty so would not have other possibility to be attended in other health institutions. I work is to see what are the needs of the persons coming in the clinic and so help them in the best of ways. We are always trying to give the best attention we can by improving the service. Now the clinic has also an

eye clinic which is helping a lot of people since here eye problems are very common due to the high altitude.

Sincerely I am very grateful every day for the local professionals that work in this clinic as without their help it would be impossible, since their working conditions are not what one can say the best. Not only they do it as professionals but I can assure that they love their work and are very sensible to the needs of the people. I am sure that God is blessing them in their lives for the work and service that they do.

At times the place get stressed for so many patients and obviously their problems since here everyone comes with a physical, psychological or spiritual problem. I always pray that we can always be the sufficiently sensitive to face appropriately these people and help them as much as we can.

Sr Dr Maria Borda MMM

Doctor-in-Charge, Makiungu Hospital, Singida, Tanzania

Ittra minghand Maris Camilleri A problem that now we are facing daily which before was more rare are cancer patients.

One knows what psychological impact has on a person the news of a diagnosed cancer. So you can imagine this many times more when this person has no economic possibility. Many times these persons need CT scans and then Chemotherapy or Radiotherapy.

We have also patients that have to pay their stay in Arequipa as the hospitals of Arequipa cater for all the south of Peru regarding oncology patients. I want to thank all the benefactors, especially the MISSION FUND, that helped me until now to continue this mission here in Peru and beg for more generosity so we can help more and more persons.

Thanks Maris Camilleri

Lay Missionary, Peru

Edizzjoni Speçjali April 2009

31

Mill-Gazzetti   Lokali‌

32 il-Missjunarju

g˙as-servizz

tal-poplu ta’ Alla

KINDERGARTENS SKEJJEL PRIMARJI

SKEJJEL SEKONDARJI

HIGHER EDUCATION/ UNIVERSITÀ

Kontinent

Studenti/Istituti

Studenti/Istituti

Studenti/Istituti

Studenti/Istituti

Afrika

1,041,335/11,025

11,573,335/31,818

2,727,430/7,959

35,251/52,168

Amerika

1,604,740/15,655

7,536,597/23,864

3,725,658/10,203

561,974/1,421,941

Asja

1,455,856/12,705

5,263,695/15,318

4,629,530/8,484

891,065/468,664

Ewropa

1,661,947/22,880

3,065,511/17,764

3,665,590/9,982

246,466/238,555

Oçeanja

51,850/838

617,008/2,786

368,770/647

12,662/6,905

Fid-Dinja

5,815,728/63,103

28,056,146/91,550

15,116,978/37,275

1,747,418/2,118,233

Illum, madwar id-dinja, il-Knisja g˙andha…

5,246 Sptarijiet 17,224 LebbroΩarji 14,927 Çentri g˙all-Anzjani

u persuni bi bΩonnijet speçjali

10,163 Orfanatrofji

34 il-Missjunarju

id˙ol fis-sit tag˙na www.missionfund.org.mt

benefattur/sostenitur …inti wkoll tista’ tg˙in €35 fis-sena biex tipprovdi kotba, pitazzi, uniformi eçç g˙al tifel/tifla fil-missjoni g˙al sena. €35 fis-sena biex titma tifel/tifla fil-missjoni g˙al sena. €45 fis-sena biex timpjega katekista g˙al sena. €55 fis-sena biex tipprovdi edukazzjoni b˙ala boarder lil tifel/tifla fil-missjoni g˙al sena. €95 fis-sena biex jit˙affer bir g˙all-ilma. €115 fis-sena biex timmedika pazjent tat-T.B. €235 fis-sena biex titma u tmantni familja s˙i˙a f’artijiet tal-missjoni g˙al sena.

ISEM U KONJOM: INDIRIZZ :

KODIÇI POSTALI:

TELEPHONE NO:

MOBILE NO:

E-MAIL ADDRESS:

ISEM: INDIRIZZ: TELEPHONE: OFFERTA:

Kull min jixtieq jg˙inna ntaffu ftit mill-ispejjeΩ ta’ din il-publikazzjoni u tal-pusta©©, jista’ jimla din il-formola hawn ta˙t u jibg˙atha flimkien ma’ cheque jew money order lill-Mission Fund, Eureka Court, Blk A/6, Triq ilKbira, Mosta MST1018

MISSION FUND

EUREKA COURT, BLOCK A/ FLAT 6, MAIN STREET, MOSTA MST 1018 Tel/Fax: 2141 3664 email: missionfund@global.net.mt

MEMBERSHIP APPLICATION FORM (Please write in block letters)

I would like to enroll as a member of the Mission Fund.

NAME AND SURNAME: ADDRESS :

POST CODE:

TELEPHONE NO:

MOBILE NO:

E-MAIL ADDRESS: If you like to offer your help in any of the areas indicated below, please mark as applicable:

Bazaars Tea Tombla Newsletter/Magazine Administrative help Website Pro©ett Tama TV Marathon Used Stamps Manual Work Public Relations I enclose a payment of € __________________ for the membership fee (€3.00 per member annually).

Cheques should be made payable to Mission Fund.

I, the undersigned, hereby declare that I shall abide by the present statute of the Mission Fund and any subsequent amendments as well as uphold the spirit of the Mission Fund

SIGNATURE

___________________________________________________________

DATE ______________________________________

Hawn tista’ tikteb il-kummenti/su©©erimenti tieg˙ek u tibg˙athom lill-Mission Fund.

Panorama

tar-reli©jonijiet fid-dinja

1990

2000

2007

2025 (tbassir)

Popolazzjoni tad-dinja

5,266,442,000

6,055,049,000

6,278 519,000

7,823,703,000

Kristjani(denominazzjonijiet kollha)

1,747,462,000

1,999,564,000

2,076,629,000

2,616,670,000

Musulmani

962,356,000

1,188,243,000

1,265,230,000

1,784,876,000

Óinduwisti

685,999,000

811,336,000

849,339,000

1,049,231,000

Buddisti

323,107,000

359,982,000

418,345,000

418,345,000

Atei

145,719,000

150,090,000

151,162,000

159,544,000

Bla religjon

707,118,000

768,159,000

786,731,000

875,121,000

Reli©jonijiet ©odda

92,396,000

102,356,000

105,256,000

114,720,000

Reli©jonijiet Tribali

200,035,000

228,367,000

237,286,000

277,247,000

Sikhs

19,332,000

23,258,000

24,569,000

31,378,000

Lhud

14,189,000

14,763,000

14,789,000

16,053,000

3,518,980,000

4,055,485,000

4,201,890,000

5,207,033,000

Anglikani

68,196,000

79,650,000

81,799,000

113,746,000

Ortodossi

203,766,000

215,129,000

217,371,000

252,716,000

Protestanti

296,339,000

342,002,000

351,362,000

468,633,000

Kattoliçi

929,455,000

1,057,328,000

1,147,328,000

1,361,965

Mhux Kristjani

MISSION FUND B. B. Q.

SATURDAY, 18th JULY at 8.00pm at Girls’ Sec. School, Ferris Street, Rabat

Choice of FISH, BEEF, PORK or CHICKEN and DESSERT Glass of WINE or SOFT DRINK Tickets at 12 Euro also entitle you to a raffle draw.

In aid of a centre for street children & a hospital in Tanzania

Phone Mr. Charles Decelis on 21 57 53 51 Mob 99 88 50 78 or Ms. Sylvia Ebejer on 21 43 59 68 Mob 99 45 83 50 Edizzjoni Speçjali April 2009

37

HIV/AIDS

Kull minuta, tifel jew tifla ta˙t il˙mistax-il sena jmut b’marda relatata mal-AIDS. Kull minuta, tifel jew tifla o˙ra ji©u identifikati b˙ala poΩittivament blHIV (HIV-positive).

L-HIV u l-AIDS jolqtu direttament l-abbilta’ tal-persuna li jipprovdi biΩΩejjed ikel biex imantnu lilhom infushom u lill-familji tag˙hom, u direttament jil˙qu ftehim fuq issigurta’ tal-ikel li jkollhom id-dar.

Anqas minn persuna f’˙amsa li huma fir-riskju li jkunu infettati bl-HIV madwar id-dinja g˙andhom aççess g˙as-servizzi tal-prevenzjoni baΩiçi.

L-UNAIDS tikkalkula li biex tipprovdi l-g˙ajnuna tan-nutrizzjoni lil pazjent tal-AIDS u lill-familja tieg˙u jew tag˙ha, dan ila˙˙aq madwar US$0.66 kuljum.

Swor Domenica Ciliberti, Missjunarja Maltija fit-TanΩanija

Mr Frans Scicluna, Voluntier tal-Mission Fund f’ra˙al tal-lebbruΩi

B˙ala riΩultat tal-marda tag˙hom, ittfal li jkollhom l-HIV jew l-AIDS jistg˙u j˙abbtu wiççhom mal-faqar, mannutrizzjoni ˙aΩina, mal-aççess mhux biΩΩejjed g˙as-servizzi soçjali, maddiskriminazzjoni, mal-inegwaljanza tas-sessi, mal-esplojtazzjoni tas-sessi u mal-istigma li j©ib dan il-mard.

Ikel nutrittiv flimkien ma’ pilloli antiretrovjali huma bΩonnjuΩi biex iΩommu f’livell tajjeb is-sistema talimmunita’ tal-persuna bl-HIV u jaslu biex itawlulu ˙ajtu wkoll.

It-TB hija l-kawΩa ewlenija tal-mewt fost dawk li jbatu mill-AIDS. Il-WFP tg˙in blikel biex tinkora©©ixxi l-pazjenti biex jittrattaw it-TB. Sal-2020, l-epidemja tal-AIDS ser til˙aq wie˙ed minn ˙amsa jew iktar tal˙addiema fis-settur agrikolu fil-biçça l-kbira tal-pajjiΩi sal-Afrika t’isfel. Óafna familja qatt ma jaslu li jqumu g˙al kollox mill-mewt ta’ ©enitur u dan ifisser li hemm probabbilta’ li l-effetti tal-HIV u tal-AIDS jibqg˙u jin˙assu anke fil-©enerazzjonijiet futuri.

Fl-Afrika, il-Knisja qed tg˙in b’mod dirett 30% tal-persuni milquta bl-HIV/AIDS.

38 il-Missjunarju

Fl-Afrika wkoll, 11.4 miljun tifel u tifla huma orfni g˙aliex il-©enituri tag˙hom mietu bl-AIDS.

LEBBRA Il-KawΩa Din l-infezzjoni hija kka©unata minn mikrobu mycobacterium leprae li ©ie identifikat minn Hansen, tabib Norve©iz, 145 sena ilu. Il-mikrobu jattakka l-gilda, l-g˙ajnejn, l-imnie˙er u n-nervituri tat-trufijiet tal-©isem. Billi jattakka n-nervituri, il-parti effettwata ma tibqax t˙oss u g˙alhekk façli jkun hemm korriment u jintilfu xi swaba’ jew l-imnie˙er.

It-Trasmissjoni Huwa stmat li hemm madwar 10 miljun persuna li g˙andhom din l-infezzjoni, l-aktar fl-Indja, fil-BraΩil, fil-Myanmar, fin-Nepal u fl-Afrika. Fl-Afrika 40,000 kaΩ ©did ji©u re©istrati kull sena.

4,000 minnhom jinsabu fit-TanΩanija.

Il-mikrobu jinfirex permezz ta’ g˙atis jew sog˙la. Jittie˙ed man-nifs, feriti mikxufa jew ˙alib tal-omm.

Ir-Riskju Il-persuni bl-akbar riskju huma dawk li jg˙ixu f’kundizzjonijiet fejn hemm nuqqas ta’ i©ene b˙all-ilma, il-friex jew l-ikel ikkontaminat. G˙andhom riskju wkoll dawk li g˙andhom il-virus tal-HIV jew li ja˙dmu ma’ persuni bil-lebbra u li mhux qed jirçievu kura adekwata.

G˙alkemm l-ir©iel g˙andhom riskju d-doppju ta’ dak tan-nisa, 95 fil-mija tal-populazzjoni tad-dinja g˙andhom reΩistenza naturali g˙all-mikrobu tallebbra u g˙alhekk qatt ma taqbadhom din l-infezzjoni.

Il-Prevenzjoni u l-kura It-tilqima BCG li ting˙ata biex tilqa’ kontra t-tuberkolosi tag˙ti ukoll ammont ta’ protezzjoni kontra l-mikrobu tal-lebbra. L-ewwel kura g˙al-lebbra instabet fil-1930 permezz tal-antibijotiku Dapsone. Mill-1980 ‘l hawn qed jing˙ataw 3 antibijotiçi li jg˙inu lil xulxin; Dapsone, Rifampicin u Clofazimine. Dawn iwasslu g˙all-kura kompleta.

Ms Sylvia Ebejer tg˙addi donazzjoni lill-membri tas-Soçjetà tad-Duttrina Nisranija – MUSEM ©ewwa Ruiru fil-Kenja.

g˙otjiet lill-missjunarji

mill-mission fund

Euro

Euro

Euro

1984 1,863.50

1993 73,608.09

2002 178,758.69

1985 5,078.03

1994 99,422.17

2003 213,056.05

1986 8,735.14

1995 63,475.33

2004 164,341.87

1987 13,976.22

1996 61,611.84

2005 150,500.49

1988 10,482.17

1997 78,576.33

1989 32,739.30

1998 73,449.99

2006 157,989.97

2007 166,773.97

1990 18,285.55

1999 100,004.22

2008 218,654.00

1991 44,840.37

2000 104,677.71

TOTAL

1992 35,522.89

2001 134,176.76

2,210,600.63

Edizzjoni Speçjali April 2009

39

April Ìenerali: Biex il-Mulej ibierek lillbdiewa bi ˙sad abbundanti u biex il-©nus g˙onja jkunu senseittivi g˙as-sitwazzjoni tal-©u˙ fid-dinja.

GÓall-Missjoni: Biex l-Insara li ja˙dmu fil-postijiet fejn il-kundizzjonijiet talfoqra, tad-dg˙ajfin u tan-nisa u t-tfal huma l-aktar tra©içi u mill-ag˙ar, ikunu sinjali ta’ tama, grazzi g˙ax-xhieda kura©©uΩa tag˙hom g˙all-Evan©elu tassolidarjetà u tal-im˙abba.

Mejju Ìenerali: Biex il-lajçi u l-komunitajiet Insara jkunu responsabbli biex jippromwovu l-vokazzjonijiet saçerdotali u reli©juΩi.

GÓall-Missjoni: Biex il-Knejjes Kattoliçi li g˙adhom kemm twaqqfu, b’rikonoxxenza g˙ad-don tal-fidi mill-Mulej, ikunu lesti li jaqsmu dak li g˙andhom mal-missjoni universali tal-Knisja, waqt li joffru li jkunu lesti li jippritkaw il-Van©elu mad-dinja kollha. Ìunju Ìenerali: Biex l-attenzjoni internazzjonali lejn il-pajjΩi foqra twassal g˙al g˙ajnuna aktar konkreta, speçjalment biex te˙lishom mit-toqol li qed jg˙attanhom tad-dejn lejn pajjiΩi barranin.

GÓall-Missjoni: Biex il-Knejjes partikolari li qed ja˙dmu f’re©juni li huma mmarkati bil-vjolenza jkunu msa˙˙a blim˙abba u l-qrubija konkreta tal-Kattoliçi kollha tad-dinja.

40 il-Missjunarju

Lulju Ìenerali: Biex l-Insara tal-Lvant Nofsani jkunu jistg˙u jg˙ixu l-fidi tag˙hom b’libertà totali u jkunu strument ta’ paçi u rikonçiljazzjoni.

GÓall-Missjoni: Biex il-Knisja tkun Ω-Ωerrieg˙a u n-nukleju tal-umanità li tkun irrikonçiljata u mag˙quda mill-©did mal-familja wa˙da u unika t’Alla, grazzi g˙ax-xhieda ta’ dawk kollha li jemmnu f’kull pajjiΩ fid-dinja.

Awwissu Ìenerali: Biex l-opinjoni pubblika tkun aktar taf dwar il-problema ta’ miljuni ta’ persuni li mhux qeg˙din f’pajjiΩhom u tar-refu©jati u biex jinstabu soluzzjonijiet konkreti g˙as-sitwazzjoni tag˙hom li ta’ spiss tkun tra©ika.

GÓall-Missjoni: Biex dawk l-Insara li huma ddiskriminati u ppersegwitati f’˙afna pajjiΩi min˙abba l-isem ta’ Kristu ji©u rikonoxxuti bid-drittijiet umani, l-ugwaljanza u l-libertà reli©juΩa, ˙alli jkunu jistg˙u jg˙ixu u jistqarru l-fidi tag˙hom b’mod ˙ieles.

Settembru Ìenerali: Biex il-kelma t’Alla tkun aktar mag˙rufa, milqug˙a u mg˙ixa b˙ala l-g˙ajn tal-libertà u tal-fer˙.

GÓall-Missjoni: Li l-Insara f’Laos, filKambodja, u f’Myanmar, li ta’ spiss jiltaqg˙u b’diffikultajiet kbar, ma jkunux skura©©uti milli j˙abbru l-Van©elu lil ˙uthom, g˙aliex jafdaw fil-qawwa tal-Ispirtu s-Santu.

Ottubru Ìenerali: Biex il-Jum tal-Óadd jing˙ex b˙ala l-jum li fih l-Insara jin©abru flimkien biex jiççelebraw lill-Mulej imqajjem mill-mewt, waqt li jie˙du sehem fl-Ewkaristija.

GÓall-Missjoni: Biex il-Poplu t’Alla kollu kemm hu, li lilu Kristu feda l-mandat biex imur ixandar l-Van©elu lill-˙olqien kollu, ikun g˙atxan tassew biex jie˙u fuqhu i-responsabbiltà missjunarja tieg˙u stess u jqisha b˙ala l-og˙la servizz li jista’ joffri lill-umanità.

Novembru Ìenerali: Biex l-ir©iel u n-nisa kollha fid-dinja, speçjalment dawk li g˙andhom xi responsabbiltà fl-oqsma tal-politika u tal-ekonomija, qatt ma jonqsu millimpenn tag˙hom biex i˙arsu l-˙olqien.

GÓall-Missjoni: Biex dawk kollha li jemmnu fir-reli©jonijiet differenti, permezz tax-xhieda tal-˙ajja tag˙hom u tad-djaolgu fratern, juru biç-çar li l-isem t’Alla j©ib mieg˙u l-paçi.

Diçembru Ìenerali: Biex it-tfal ikunu rrispettati u ma˙buba u ma jkunu qatt il-vittmi ta’ xi forma jew o˙ra ta’ esplojtazzjoni.

GÓall-Missjoni: Biex fil-Milied in-nies tad-dinja kollha jag˙rfu filKelma Inkarnata d-dawl li jdawwal kull bniedem u li n-Nazzjonijiet jift˙u l-bibien tag˙hom g˙al Kristu, is-Salvatur tad-dinja.

P. Marcello Ghirlando, OFM

Il-Vja©©i Missjunarji

ta’ Pawlu fl-Atti

Wara sena ta’ ˙idma flimkien f’Antjokja tas-Sirja, Pawlu u Barnaba, waqt çelebrazzjoni litur©ika, ji©u ma˙tura g˙al missjoni ©dida fost il-pagani f’Çipru u fl-Asja Minuri. Kienet ir-rebbieg˙a tas-sena 45 w.K. Pawlu, Barnaba u Ìwanni Marku er˙ewlha jevan©elizzaw fuq il©Ωira ta’ Çipru b’suççess. Qasmu l-©Ωira kollha sa Pafos. Hawnhekk Pawlu, minkejja l-opposizzjoni tassa˙˙ar Elimas Barjesu, irnexxielu jikkonverti g˙all-KristjaneΩmu lillProkonslu Ruman Ser©ju Pawlu.

Wara Çipru Pawlu u s˙abu telqu bil-ba˙ar minn Pafos u waslu Per©e fil-Pamfilja. Mill-port ta’ Attalja komplew il-vja©© sakemm waslu Antjokja ta’ Pisidja. Hawn Ìwanni Marku ˙alliehom u mar lura Ìerusalemm. Fl-ewwel Sibt Pawlu jag˙mel diskors u jxandar lil Ìesu’ b˙ala l-Messija mwieg˙ed.

Is-Sibt ta’ wara, ˙afna, kemm mill-Lhud u kemm mill-proseliti twajba, marru ma’ Pawlu u Barnaba, u dawn ˙e©©uhom biex jibqg˙u fil-grazzja ta’ Alla (Atti 13, 42). Is-Sibt ta’ wara, ˙afna millmexxejja Lhud ˙aduha bl-a˙rax kontra l-predikazzjoni ta’ Pawlu, tant li l-Appostlu kellu jistqarr: Hekk kien me˙tie©, li l-kelma ta’ Alla tit˙abbar lilkom l-ewwel.

Billi intom qeg˙din twarrbuha, u jidhrilkom li ma jist˙oqqilkomx il-˙ajja ta’ dejjem, a˙na ser induru fuq il-pagani. G˙ax hekk ordnalna l-Mulej (Atti 13, 46-47).

Pawlu u Barnaba waqfu fit-tul f’Antjokja ta’ Pisidja. Fl-a˙˙ar ©ew imkeççija u huma komplew il-missjoni tag˙hom f’Ikonju, il-belt kapitali tal-Likaonja. Anke hawn: kien hemm min emmen u kien hemm min ˙oloq opposizzjoni.

G˙al darb’o˙ra kellhom ja˙arbu u komplew il-missjoni tag˙hom f’Listra fejn, g˙all-ewwel darba Ω-Ωew© appostli ppriedkaw direttament lill-pagani. Malfejqan ta’ mag˙tub in-nies ˙asbu li l-appostli kienu l-allat Ûeus u Ermi li niΩlu fosthom! Id-diskors li jag˙mel Pawlu kellu jinqata’ ˙esrem min˙abba xi Lhud li minn Antjoka u Ikonju ©ew u tawh xebg˙a ©ebel! L-appostli marru Derbe u hemmhekk xandru l-Bxara t-tajba f’dik il-Belt u g˙amlu ˙afna dixxipli (Atti 14, 21).

Fi triqthom lura g˙addew minn Listra, Ikonju u Antjokja, jag˙mlu l-qalb lid-dixxipli u j˙e©©uhom jibqg˙u s˙a˙ fil-fidi. Minn Per©e, fejn xandru wkoll il-kelma ta’ Alla, marru lura Antjokja. Kienet ir-rebbieg˙a tas-sena 49 w.K. F’Antjokja laqqg˙u l-membri tal-Knisja u qag˙du jg˙arrfuhom b’dak kollu li Alla g˙amel mag˙hom, u wrewhom kif feta˙ ilbieb tal-fidi g˙all-pagani . Hemm qag˙du g˙al ftit Ωmien sewwa mad-dixxipli (Atti 14, 27-28).

B’hekk intemm l-ewwel vja©© missjunarju ta’ Pawlu u Barnaba.

It-Tieni Vja©© Missjunarju Din id-darba Pawlu jitlaq flimkien ma’ Sila, wara li kellu diΩgwid ma’ Barnaba li mbag˙ad telaq ja˙dem fil-©Ωira ta’ Çipru: Pawlu g˙aΩel g˙al mieg˙u lil Sila u telaq wara li l-a˙wa irrikmandawhom f’idejn il-˙niena tal-Mulej. U Pawlu, li dejjem kellu fi ˙siebu l-Knejjes li kien di©a’ waqqaf, dar is-Sirja u ç-Çiliçja kollha, iwettaq il-Knejjes (Atti 15, 40-41). F’Listra Pawlu ltaqa’ maΩ-Ωg˙aΩug˙ Timotju u sie˙bu mieg˙u fil-missjoni tieg˙u.

Pawlu mbag˙ad ˙aseb biex

jifta˙ il-kamp tax-xog˙ol tieg˙u.

G˙al din ir-ra©uni huwa u Sila marru lejn il-Fri©ja u l-Galazja bl-intenzjoni li jil˙qu xi belt importanti tal-Provinçja Rumana tal-Asja Prokonsolari. IΩda Pawlu marad. Hu approfitta minn dan iΩ-Ωmien biex jevan©elizza l-in˙awi tal-Galazja u jwaqqaf komunitajiet insara ©odda (Gal 4, 13-14).

Fl-in˙awi tal-Misja, ippruvaw jid˙lu f’Bitinja, imma l-ispirtu ta’ Ìesu’ ma ˙allihomx. G˙alhekk niΩlu Troas. Alla jqawwi lil Pawlu permezz ta’ viΩjoni u jurih fejn kellu jippriedka: Bil-lejl Pawlu kellu viΩjoni ta’ ra©el mill-Maçedonja, wieqaf u jitolbu hekk: Ejja l-Maçedonja u g˙inna! (Atti 16, 9).

F’Troas Pawlu jiltaqa’ ma’ Luqa, li kien jaf tajjeb il-Maçedonja u l-Ìrecja u jsir kollaboratur tieg˙u.

Il-missjunarji jaslu fil-belt ta’ Filippi. Sinagoga ma kienx hemm imma fejn ix-xmara, fejn kienu ltaqg˙u xi nisa jitolbu: hemmhekk il-grazzja tmiss lil Lidja, li tg˙ammdet hi u l-familja tag˙ha (Atti 16, 15) u mid-dar tag˙ha Pawlu u s˙abu baqg˙u ja˙dmu g˙al xi ftit xhur. Jidher li kien Ωmien li ˙alla ˙afna frott g˙ax hawn Pawlu waqqaf komunita’ nisranija ˙ajja, li tant ˙abb (ara: Fil 1, 3-11; 4, 10-20), u li g˙enitu fil-mumenti li l-aktar kellu bΩonn.

Wara li Pawlu keçça spirtu ˙aΩin li kien jaqra x-xorti permezz ta’ tfajla lsiera, Pawlu u l-kumpanija tieg˙u jaqilg˙u xebg˙a u jintbag˙tu l-˙abs! Luqa jirrakkonta kif ©ew me˙lusa b’mod mirakuluΩ, miraklu li qanqal il-fidi fl-g˙assiess li wkoll, tg˙ammed hu u niesu kollha (ara: Atti 16, 30-34).

Minn Filippi Pawlu u s˙abu marru fil-belt ta’ Tessalonika.

Edizzjoni Speçjali April 2009

41

Pawlu hawn i˙abbar il-fidi lil-Lhud u mbag˙ad lill-pagani, u wara li sab xog˙ol fil-belt, kien imur fissinagoga ixandar lil Kristu. U˙ud emmnu, o˙rajn ˙aduha bl-a˙rax kontra Pawlu u Sila. Hemmhekk damu tlett xhur, b’˙idma li ˙alliet il-frott f’dawk li laqg˙u minn qalbhom il-Kelma ta’ Alla (1 Tess 2, 13). Minn hemm Pawlu u s˙abu kellhom jitilqu ˙esrem min˙abba l-opposizzjoni tal-Lhud li ma emmnux.

Wara li Pawlu u s˙abu telqu ˙esrem minn Filippi huma marru Berija fejn kien hemm kolonja Lhudija li skont Atti kienu nies ta’ qalb kbira aktar minn dawk ta’ Tessalonika, dawn laqg˙u l-kelma bil-˙e©©a kollha, u kuljum bdew iqallbu l-Iskrittura biex jaraw dak li semg˙u kienx minnu. G˙alhekk ˙afna minnhom emmnu, fosthom g˙add ©mielu ta’ Griegi, ir©iel kif ukoll nisa nobbli (17, 11-12).

Imma xi Lhud mibg˙uta minn Tessalonika ©ew je˙duha bl-a˙rax kontra Pawlu tant li l-appostlu ntbag˙at Ateni wa˙du.

Kemm dam Ateni jistenna lil Sila u lil Timotju kien jinkedd fih innifsu jara l-belt mimlija idoli (Atti 17, 16). F’Ateni Pawlu kien imur fis-sinagoga jiddiskuti mal-

42 il-Missjunarju

Lhud u ddiskuta anke mal-Atenin fis-suq tal-Belt. Meta semma l-qawmien minn bejn l-imwiet xi w˙ud minnhom bdew jid˙ku u o˙rajn qalu: ner©g˙u nisimg˙uk fuq dan darb’ohra (Atti 17, 32).

Wara dan Pawlu ˙alla Ateni u mar Korintu. Hemmhekk issie˙eb ma’ Akwila u Prixxilla u mag˙hom ˙adem it-tined.

Meta Sila u Timotju waslu millMaçedonja ta ru˙u kollu kemm hu g˙ax-xandir tal-Kelma u kien jixhed lil Lhud li Ìesu’ hu l-Messija (Atti 18, 4-5). Óafna Lhud ma’ aççettawx il-messa©© u g˙alhekk Pawlu baqa’ ja˙dem ixandar il-kelma lill-pagani g˙al sena u sitt xhur s˙a˙. Il-Mulej sa˙˙u b’viΩjoni: la tibΩax, imma tkellem u tiskotx g˙ax jiena mieg˙ek, u ˙add mhu se jmiddu idu fuqek biex jg˙amillek ˙sara; g˙ax poplu kbira hawn g˙alija f’din il-belt (Atti 18, 9-10).

Minn Korintu Pawlu jikteb l-I u t-II Ittra lit-Tessalonkin biex isa˙˙ilhom il-fidi fit-tieni mi©ja tal-Mulej u kif g˙andhom jishru u jitolbu fil-konkret ta’ ˙ajjithom.

Is-suççess ta’ Pawlu f’Korintu qanqal il-g˙ira tal-Lhud. Wara li ppruva jakkuΩawh bla suççess quddiem il-Prokonslu Galljom,

Pawlu baqa’ hemm fit-tul . Fi tmiem il-missjoni,flimkien ma’ Akwila u Prixxilla infired milla˙wa u r˙ielha bil-ba˙ar lejn is-Sirja. Waqaf Efesu u hemm iddiskuta mal-Lhud fis-sinagoga li rieduh jibqa’ hemm. Imma Pawlu ried jirritorna Antjokja.

Kienet il-˙arifa tas-sena 52 w.K, u wara li sellem ukoll il-Knisja f’Çesarija, wasal f’Antjokja meta kienet ix-xitwa. Dat-tieni vja©© missjunarju kien dam sentejn.

Matulhom Pawlu sa˙˙a˙ il-Knejjes imwaqqfa fl-ewwel vja©© u feta˙ kamp ta’ xog˙ol ©did fl-Maçedonja u l-Akaja.

It-Tielet Vja©© Missjunarju Kienet ir-rebbieg˙a tas-sena 53WK meta Pawlu jibda it-tielet vja©© missjunarju tieg˙u li b˙ala skop x’aktarx kellu l-belt ta’ Efesu.

Huwa ma marx bil-ba˙ar imma g˙aΩel it-triq twila fuq l-art biex jasal hemmhekk. Dan g˙amlu biex jer©a’jΩur il-knejjes tal-Galazja u l-Fri©ja li hu kien waqaf matul it-tieni vja©© missjunarju.

F’Efesu Pawlu ltaqa’ ma’ grupp ta’ dixxipli li hu nduna li kienu laqg˙u lil Ìesu’ b˙ala l-Messija mwieg˙ed minng˙ajr ma kienu rçevew katekeΩi nisranija, il-

Mag˙mudija fl-Isem ta’ Gesu’ u t-tqeg˙id tal-idejn bid-don talIspirtu s-Santu. Hu g˙alhekk ˙ejjihom u g˙ammidhom.

Pawlu nnifsu aktar tard jistqarr li l-attivita’ tieg˙u f’Efesu kienet intensa, meta jkellem il-presbiteri tal-Asja prokonsolari f’ Miletu (ara: Atti 20, 17-38). Hu g˙allem b’impenn, fil-pubbliku u filprivat, f’nofs ˙afna perikli u billi hu nnifsu ˙aseb g˙all-bΩonnijiet tieg˙u. Il-˙idma tieg˙u damet ftit aktar minn sentejn. Flimkien ma’ Timotju u Erastu, li ©ew mibg˙uta fil-Maçedonja, Gaju u Aristarku, li ©ew mibg˙uta Kolossi, Laodikija u f’Ìerapoli, Pawlu waqqaf u sa˙˙a˙ il-knejjes tal-Asja Prokonsolari u g˙amel b’tali mod li dawk kollha li kienu joqog˙du fl-Asja, kemm Lhud u kemm Griegi, semg˙u l-Kelma tal-Mulej (Atti 19, 10).

Kien proprju f’dan iΩ-Ωmien li Pawlu ˙ass il-bΩonn li jikteb kemm lill-insara ta’ Korintu kif ukoll lill-insara tal-Galazja. LillKorintin biex ma jit˙alltux ma’nies medhija fil-vizzju, ma jinqasmux f’partiti bejniethom u biex iwie©eb g˙al diversi kwistjonijiet prattiçi li l-istess Korintin talbuh jag˙tihom kelma fuqhom ma’ ittra li kienu bag˙tu ma’ Stefana, Akajku u Fortunat. Lill-Galatin biex jinsisti li Kristu biss huwa s-salvazzjoni wa˙danija g˙an-nisrani li bilqawwa ta’ twmminu huwa ˙ieles.

F’din l-istess ittra Pawlu jag˙mel apolo©ija tal-appostolat tieg˙u.

Il-˙idma ta’ Pawlu f’Efesu tintemm b’esperjenza qarsa: l-ar©entiera ta’ Efesu, immexxija minn Demetrju, qajmu rvell kontra Pawlu. Hija opinjoni komuni li Pawlu jesperjenza l-˙abs f’Efesu.

Probabilment kienet esperjenza qasira li matulha Pawlu jirnexxielu jikteb lill-Filippin biex isa˙˙a˙hom fil-fidi u jroddilhom ˙ajr talg˙ajnuna li bag˙tulu. Sakemm telaq re©a’ kiteb ittra o˙ra lillKorintin miktuba b’g˙afsa ta’ qalb u bid-dmug˙ (2 Kor 2, 4), ittra li ntilfet jew ©iet maqg˙uda mat-II

Korintin li g˙andna f’idejna llum.

Malli ˙alla Efesu Pawlu telaq g˙al Troas minn fejn ried jasal salMaçedonja. Hemmhekk stenna lil Titu biex i©iblu a˙barijiet mill-Knisja ta’ Korintu. Meta ma sabux telaq g˙al Maçedonja. Lil Titu sabu Filippi u wara li dan wassallu a˙barijiet tajba minn Korintu, ˙ejja ru˙u biex jer©a’ imur hemm billi kiteb it-II Korintin li g˙andna f’idejna llum u re©a’ bag˙atha ma’ Titu.

Wara li Ωar il-Knejjes ta’ Filippi, Tessalonika u Berija, Pawlu ma damx fil-Maçedonja, fejn huwa u g˙addej minn dawk l-in˙awi, kien i˙e©©e© lid-dixxipli b’˙afna kliem (Atti 20, 2). Sadattant wasal ilÌreçja u sakemm stenna li jg˙addu t-tlett xhur tax-xitwa biex ikun jista’ jaqbad il-©ifen g˙as-Sirja kiteb l-Ittra lir-Rumani. Din kellha sservi b˙ala t˙ejjija g˙all-vja©© li hu tant xtaq jag˙mel biex iΩur lil din il-komunita’ nisranija.

Fir-rebbieg˙a tas-sena 58 WK, meta Pawlu kien ser jitlaq g˙asSirja bil-©ifen minn Kenkre, il-Lhud nasbu konfoffa kontra tieg˙u, u g˙alhekk g˙amel il-˙sieb li jer©a’ lura u jg˙addi mill-Maçedonja (Atti 20, 3). Wara li ççelebra l-G˙id f’Filippi telaq g˙al Troas u hemm iltaqa’ mal-kollaboraturi tieg˙u.

Wara li mar Assos, s˙abu tellg˙uh fuq il-©ifen sakemm waslu Miletu.

Billi ma riedx idum fl-Asja biex jasal Ìerusalemm g˙all-Festa ta’ G˙id il-Óamisn, Pawlu bag˙at lil s˙abu jsej˙u l-presbiteri tal-Knisja ta’ Efestu biex isellmilhom g˙alla˙˙ar darba (ara: Atti 20, 13-17).

Id-diskors li jag˙mel Pawlu f’Miletu jitqies b˙ala t-Testment Pastorali tieg˙u. Huwa diskors li g˙andu ton konfidenzjali u personali li jixhed g˙all-ispirtu uman u appostoliku tal-appostlu tal-©nus. Fid-diskors tieg˙u Pawlu jitkellem fuq kemm kien ˙adem fl-Asja Prokonsolari; juri x-xewqa tieg˙u li jilta’ Ìerusalemm, anke jekk kien jaf li kien ser ibati; je˙odha kontra l-g˙alliema foloz u jer˙i l-Knisja f’idejn Alla u l-Kelma tal-grazzja tieg˙u. Kif temm jg˙id dan niΩel g˙arkobbtejh jitlob mag˙hom ilkoll. Imbag˙ad infexxew f’bikja kbira u bdew jg˙annqu lil Pawlu u jbusuh (Atti 20, 36-37).

Kemm f’Tir u kemm f’Çesarija, l-a˙wa ˙e©©ewh biex ma jitlax Ìerusalemm. Imma Pawlu kien deçiΩ: G˙alfejn qeg˙din tibku u tiksruli qalbi? Jiena lest biex g˙all-isem ta’ Ìesu’, mhux biss jorbtuni f’Ìerusalemm, imma wkoll jag˙tuni l-mewt. Billi ma ried jisma’ b’xejn, a˙na skitna u g˙idna biss: Tkun mag˙mula r-rieda tal-Mulej! (Atti 21, 13-14).

Edizzjoni Speçjali April 2009

43

44 il-Missjunarju

889 miljun

B˙alissa, aktar minn ru˙ fid-dinja qed ibatu l-©u˙.

5 sekondi

, tifel jew tifla imutu Kull bil-©u˙ jew b’konsegwenza tan-nuqqas ta’ ikel.

O©©etti g˙all-Bazaars Nixtiequ n˙e©©ukom tag˙tuna xi o©©etti tad-dar tajbin u li forsi tkunu se tbiddlu jew m’g˙andkomx bΩonn, biex ikunu jistg˙u jinbieg˙u fil-bazaars tag˙na.

Min g˙andu x’jag˙tina, jista’ içemplilna fuq 2141 3664 filg˙odu mit-Tnejn salÌimgha mid-09.00 sas-13.00.

Bazaar – B’Kara Taurus Centre (ex Albert tours) – Valley Road, B’Kara

GRAND LOTTERY

’09

Din is-sena l-lotterija ser titla’ nhar il-Óadd 23 t’Awissu 2009, f’Eureka Court, Blk A/Flt 6, Triq il-Kbira, Mosta fl-10.00 am.

L-Ewwel Premju:

Ûew© biljetti u akkomodazzjoni g˙al xi destinazzjoni tal-Air Malta

It-Tieni Premju:

Weekend break f’ “The Palace”

Kull nhar ta’ Tnejn u Óamis bejn id-09.00 u 12.00

It-Tielet Premju:

G˙andna ˙wejje© ©odda, çeramika, kotba u ©ugarelli, pjanti u elf ˙a©’o˙ra

Ir-Raba’ Premju:

Fuji Digital Camera

Photo session by Andrew Gauci Attard

Il-Óames Premju: Bazaar – Mosta Garage 27, St. Margaret Street, Mosta Kull nhar ta’ Óamis bejn id-09.00 u 12.00 In˙e©©ukom biex ti©u tixtru minn dawn il-bazaars u tiffrankaw, filwaqt li tkunu qieg˙din tg˙inu lil min m’g˙andu xejn!

Telecards u Bolol Infakkrukom li g˙adna ni©bru u nbieg˙u telecards u bolol.

Wall hanging picture of Holy Family embossed in Silver.

T˙allux il-biljetti g˙all-a˙˙ar. Dawn iridu jaslu l-uffiççju sa mhux aktar tard mill-Ìimg˙a 21 t’Awwissu 2009.

Programm t’Attivitajiet Matul is-Sena 2009 Frar April Mejju

Awwissu

Ottubru Novembru

Tea-Tombola Laqgha Ìenerali Annwali Maratona Quddiesa g˙all-Mejtin Lotterija Esperjenza Missjunarja Irtir Tea-Tombola, Bazaar u Quddies g˙all-erwie˙

Il-qlieg˙ kollu jmur b’risq ilmissjonijiet.

Nixtiequ navΩawkom li b˙alissa mhux qed ni©bru mobile cards tal-Vodafone u Go. Kumitat 2009-2010 Fil-laqg˙a Ìenerali Annwali li saret il-Óadd, 5 ta’ April 2009 ©ew eletti b˙ala membri tal-Kumitat tal-Mission Fund g˙as-sena 2009-2010: Camilleri Christine, Decelis Charles, Ebeyer Sylvia, Micallef Philip, Mifsud Joe, Sammut John, Xuereb Speranza

Niftakru f’Óutna li da˙˙lu jistrie˙u fis-sliem ta’ dejjem Nhar il-Óamis 14 ta’ Mejju fis-6.30 ta’ filg˙axija ser issir quddiesa fis-Santwarju ta’ Santa TereΩa, B’Kara b’suffra©©ju g˙all-erwie˙ tal-benefatturi, qraba u ˙bieb. In˙e©©ukom ting˙aqdu mag˙na.

Niftakru fil-Missjunarji, Benefatturi u qraba ˙ajjin u mejtin Matul is-sena kollha, il-MISSION FUND joffri kull xahar, talb u quddiesa g˙al dan il-g˙an. Se jsiru diversi quddies fil-Knisja ta’ San Fran©isk, il-Óamrun fil-Ódud f’dawn il-©ranet: 16 t’April, 14 ta’ Mejju, 11 ta’ Ìunju, 16 ta’ Lulju, 16 t’Awissu, 24 ta’ Settembru, 15 ta’ Ottubru, 2 ta’ Novembru, kollha fis-18.30 u l-25 ta’ Diçembru fid-09.00 am

MISSION FUND

Maratona 2009 Segwi t-trasmissjoni fuq it-TV bejn 12:00 – 24:00

Inti tista’ tag˙ti d-donazzjoni Donazzjonijiet: tieg˙ek fix-xhur ta’ April, Mejju €7 5004 9623 u Ìunju billi ççempel: €12 5004 9625 €23 5004 9620 €4.66 5061 8071 €11.65 5061 9203

Kontijiet Bankariji: BOV plc 163 007 980 19 HSBC plc 061 197 448 050 APS 200 006 6129 - 5 (SMS) (SMS)