ζήσε μάθε νιώσε
FREE PRESS ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2018
Η λύση μας στη μηχανογράφηση!
ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΛΙΑΝΙΚΗ ΠΩΛΗΣΗ ΜΟΝΟ ΜΕ 149€ ΠΕΛΑΤΕΣ - Υποκ/τα - Οικονομικές κινήσεις - Παραστατικά - Τιμοκατάλογοι - Πιστωτικό όριο ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ - Διαχείριση - Οικονομική καρτέλα - Υποκαταστήματα - Παραστατικά - Τιμοκατάλογοι ΑΠΟΘΗΚΗ - Απογραφή - Ομαδοποίηση ειδών - Barcode Ετικέτες - Πολλαπλοί Αποθηκευτικοί χώροι - Έλεγχος Υπολοίπου - Ζυγιζόμενα ΛΙΑΝΙΚΗ ΠΩΛΗΣΗ - Άμεση Πώληση με Barcode - Βάρδιες Υπαλλήλων - Παρακολούθηση Ταμείου - Απόδειξη σε/από Αναμονή ΧΩΡΙΣ · Περιορισμό σε χρήστες · Ιδιαίτερες Απαιτήσεις σε H/W · Κρυφές χρεώσεις · Επιπλέον δαπάνες · Ενοικίαση
Ανθείας 148, Πάτρα Τηλ.: 2610 314.404, Κιν.: 6974 818.111 info@e-nable.gr www.e-nable.gr Fb: ENABLE Πληροφορική - Τηλεπικοινωνίες
Κωνσταντινουπόλεως 29, Πάτρα, T. 26130 23.733 dr@beauty-romanos.gr /
Facebook:
Θεραπείες προσώπου
Θεραπείες σώματος
· Βαθύς καθαρισμός · Ενυδάτωση · Αντιγήρανση · Θεραπεία ακμής · Δυσχρωμίες · Phytopeeling · Aha οξέα φρούτων
· Σοκολατοθεραπεία · Μασάζ απίσχνασης · Μασάζ κυτταρίτιδας · Ηλεκτροβιοδιέγερση
Romanos Aesthetic Evolution
Εξειδικευμένες θεραπείες · Cavitation · Ραδιοσυχνότητες
(μονοπολικές & διπολικές)
· Ενδοδερμία · Φωτοανάπλαση · Μελαγχρωματικές κηλίδες (γεροντικές κηλίδες)
Μασάζ
Αποτρίχωση
· Λεμφικό · Σουηδικό · Ταϊλανδέζικο · Αθλητικό · Πίσω κορμού (αυχένα - πλάτης) · Κάτω άκρων · Προσώπου
· Μόνιμη (IAPL) · Κερί · Βελόνα
Νύχια · Ημιμόνιμο · Απλό βάψιμο · Gel · Περιποίηση άκρων
Μακιγιάζ Φρύδια
Κερδίστε δώρο την αποτρίχωση στο μπικίνι ή στις μασχάλες, κάνοντας μόνιμη αποτρίχωση ποδιών. Ειδικές τιμές για φοιτητές.
4
ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ Δημητσάνης 37, Περιβόλα, Τ. 2610 641.575 ΠΡΑΤΗΡΙΟ Κορίνθου 143, Πάτρα, Τ. 2610 271.649 info@e-kavvadias.gr www.e-kavvadias.gr
5
you
Περιεχόμενα 10 Αυτός ο Άλλος 16 Νέες εξελίξεις
στη νόσο Alzheimer
22 Ψυχοσωματικά συμπτώματα
Όταν δεν μιλά το στόμα, μιλά το σώμα
26
26 Πόσο σούπερ είναι τα superfoods; 30 Αυτοάνοσα νοσήματα
και ο ρόλος της ψυχολογίας στη θεραπεία τους
34 Πόνος στο πέλμα Μεταταρσαλγία
34
42 Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την ακμή
46 "Τι θα πει ο κόσμος;" Ο φόβος της κριτικής
50 Εξειδικευμένα προγράμματα
εκμάθησης αγγλικών για ενήλικες
54 Προτάσεις βιβλίων
46
kids
Φθινόπωρο 2018
Περιεχόμενα 56 Ενθάρρυνση
Ένα σπουδαίο δώρο για την αυτοεκτίμηση των παιδιών
62 Παιδί εκτός γάμου
Μια σύγχρονη μορφή μονογονεϊκής οικογένειας
56
66 Στοματοκινητική παρέμβαση στη λογοθεραπεία
70 Δυσαριθμησία
Όταν δεν πρόκειται για μία απλή δυσκολία στα μαθηματικά…
75 Έτοιμοι για μάθηση;
70
78 Το παραμύθι και η επίδρασή του στα παιδιά
84 Το παιδί μου ιδρώνει υπερβολικά. Τι να κάνω;
86 Προτάσεις βιβλίων Βρείτε μας στο facebook www.facebook.com/aboutyoukids
78
Μιλτιάδης Λάγιος
ΠΛΑΣΤΙΚΟΣ ΕΠΑΝΟΡΘΩΤΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ Υπότροφος από το Mediterranian Club for Burns and Fire Disasters στο Cyvic Hospital Italy. Ο Μιλτιάδης Λάγιος είναι μέλος: Ελληνικής Εταιρείας Πλαστικής και Αισθητικής Χειρουργικής, ESPRAS, European Society of Plastic, Reconstructive and Aesthetic Surgery, ISPRAS, International Society of Plastic, Reconstructive and Aesthetic Surgery, Εταιρείας Ενδοσκοπικής Χειρουργικής, Ελληνικής Ογκολογικής Εταιρείας. Ειδικότερα ασχολείται με: Αισθητική χειρουργική, Εγκαύματα, Θεραπεία και αποκατάσταση, Επανόρθωση μετά από ατυχήματα και μετά από ακρωτηριασμούς, Καλοήθεις και κακοήθεις όγκους δέρματος (υπήρξε μέλος της ομάδας μελανώματος και μελαγχρωστικών σπίλων δέρματος του Π. Γ. Ν. Α. "Γεώργιος Γεννηματάς"), Μικροχειρουργική, Εκ γενετής ή επίκτητες δυσμορφίες δέρματος και μαλακών μορίων.
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΙΑΤΡΕΙΟΥ
Κορίνθου 211 και Ζαΐμη, Πάτρα, 1ος όροφος ΤΗΛΕΦΩΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
2610 620.830 210 72.12.202 6932 379.193 6932 707.911 m_lagios@yahoo.gr Miltos Lagios
email fb
Αυτός ο Άλλος
10
Youkali C’est presque au bout du monde Ma barque vagabonde Errant au gré de l'onde M’y conduisit un jour L'île est toute petite Mais la fée qui l'habite Gentiment nous invite À en faire le tour …….. Youkali, c'est le respect de tous les vœux échangés Youkali, c'est le pays des beaux amours partagés C'est l'espérance qui est au cœur de tous les humains La délivrance que nous attendons tous pour demain …….. Et la vie nous entraîne Lassante, quotidienne Mais la pauvre âme humaine Cherchant partout l’oubli A, pour quitter la terre Su trouver le mystère Où nos rêves se terrent En quelque Youkali …….. Youkali, c'est le pays de nos désirs Youkali, c’est le bonheur, c’est le plaisir Mais c'est un rêve, une folie Il n’y a pas de Youkali Mais c'est un rêve, une folie Il n’y a pas de Youkali Στιχουργός: Roger Fernay Συνθέτης: Kurt Weill
11
ΛΟΥΗ Ι. ΜΑΡΙΑ / ΚΛΙΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ - ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΡΙΑ
Από πού να το πιάσει κανείς αυτό το θέμα και πού να σταθεί! Γεννιόμαστε από τον Άλλο, μαθαίνουμε να μιλάμε και να περπατάμε από τον Άλλο, μαθαίνουμε να σχετιζόμαστε, μεγαλώνουμε και τελικά το σίγουρο είναι ότι η σχέση μας με αυτό τον κόσμο έχει δομηθεί μέσα από τη σχέση μας με αυτό τον Άλλο. Κάποτε ενηλικιωνόμαστε, τον αφήνουμε πίσω, τα μάθαμε, τα είδαμε, είναι καιρός να τραβήξουμε το δρόμο μας για να συναντηθούμε με άλλους Άλλους και να συνεχίσουμε την ιστορία μας. Στ’ αλήθεια τον αφήνουμε πίσω;
μένεις ανταπόκριση. Όλος σου ο θυμός αφορά το γεγονός; Έχεις επιλέξει ένα από τα χαρακτηριστικά σου να είναι να ζητάς το δίκιο σου καβγαδίζοντας και φωνάζοντας; Πιστεύεις ότι είναι μια κατάλληλη συνθήκη για να αναγνωριστεί αυτό που ζητάς; Μάλλον ο θυμός και οι φωνές έρχονται σε ένα δεύτερο χρόνο, σε ό,τι αφορά το ίδιο το πρόβλημα. Μάλλον δεν είναι αυτή η φορά που σου έφταιξε το ίδιο πράγμα. Μάλλον άφησες τον εαυτό σου στο έλεός του και δεν αντέχεις άλλο.
Ας υποθέσουμε ότι μαλώνεις.
Και τελικά αυτός σου ο θυμός τι αφορά; Αφορά το ότι υπέμεινες, αφορά το ότι δεν γνωρίζεις πώς είναι να μην υπομένει κανείς, αφορά που από παιδί φώναζες, θύμωνες και… φωνή βοώντος εν τη ερήμω; Άλλους είχες τότε απέναντί σου, άλλους έχεις τώρα. Κι ακόμη αυτός ο θυμός να μη λέει να σε αφήσει ήσυχη θέμα σύμπτωσης; Πιστεύεις αλήθεια στις συμπτώσεις; Και τι κερδίζεις από τον καβγά; Αναρωτήθηκες ποτέ; Ή μάλλον αναρωτήθηκες γιατί δεν κερδίζεις; Όσο εσύ φωνάζεις ο άλλος απολαμβάνει το να σε κατηγορεί ότι δεν έχεις τον τρόπο να επικοινωνήσεις, απολαμβάνει να σου θυμίσει πού έφταιξες «εσύ» πριν χρόνια ή «αιώνες» αν θες, απολαμβάνει να σου κάνει διαγνώσεις του τύπου «θες ψυχίατρο», απολαμβάνει να σου επιτίθεται από την πλευρά του, απολαμβάνει το γεγονός ότι τελικά το πρόβλημα «χάνεται» μέσα στον καβγά και εσύ δυστυχώς, όσο κι αν σου μοιάζει παράλογο, απολαμβάνεις να βρίσκεσαι στην ίδια θέση και να τη διαιωνίζεις.
Αρχίζεις να διαπληκτίζεσαι με κάποιον γιατί κάτι σου έχει φταίξει. Το λες με νεύρα, με γκρίνια, με αγανάκτηση! Έχεις θυμώσει και δεν το κρύβεις. Αυτό που περιμένεις είναι να βρεις το δίκιο σου σύντομα γιατί δεν αντέχεις άλλο. Λες, φωνάζεις, κλαις, περι-
Αυτός που ξεκινάει έναν καβγά, θέλει καβγά και θεωρώ πως πρόκειται για ένα ασυνείδητο παιχνίδι που φέρει στους όρους του τεράστια απόλαυση. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο πρώτος παίκτης παρασύρει τον επόμενο. Στο τέλος μάλλον
Τα πράγματα δεν είναι ευδιάκριτα και απλά. Αυτά που μάθαμε θέλουν ξεδιάλεγμα και είναι στην πορεία αυτού του ξεδιαλέγματος που θα παιχτεί ίσως το σπουδαιότερο παιχνίδι αυτονομίας που δεν θα έχει άλλο αντίπαλο παρά μόνο τον ίδιο μας τον εαυτό. Κουβαλάμε εν αγνοία μας πράγματα ξένα που μας βαραίνουν ώσπου να γείρουν οι ώμοι μας και να «εγκαταλείψουμε» βυθισμένοι σε θλίψη ή άγχος ή απελπισία. Αλλά πώς να ξεχωρίσει κανείς; Θα προσπαθήσω να μιλήσω όσο πιο απλά μπορώ σε ανθρώπους που δεν βρίσκονται στην αναλυτική διαδικασία, ελπίζοντας πως θα τους υποψιάσω σε ένα ίσως μικρό βαθμό, έτσι ώστε να αρχίσουν από την αναγνώριση, να κάνουν πίσω, να διαλέξουν και τελικά να καταφέρουν να πουν: Αυτό δεν το είπα εγώ, αυτό είναι δικό σου!
12
έρχονται ισοπαλία, κανείς δεν κερδίζει. Κανείς δεν χάνει τίποτα. Σε κατάσταση αναμονής μένει η συνθήκη μέχρι τον επόμενο γύρο. Αν αποδεχτείς κάτι, χάνεις. Αν ξέρεις τι ακριβώς ζητάς, ως προς τι οι φωνές και ο θυμός; Ο άλλος δεν το κάνει. Κι εσύ, γιατί είσαι ακόμη εκεί; Και τόσα πολλά άλλα. Καλυμμένα με θυμούς και κλάματα. Δηλώνεις «Χαμηλή αυτοεκτίμηση». Κάποιος κάποτε υποτίθεται ότι θα έπρεπε να μας έχει μάθει να εκτιμούμε αυτό που είμαστε και να αποδεχόμαστε αυτό που δεν είμαστε, να αγαπάμε το σώμα μας ως μοναδικό με τα καλά και τα άσχημα, να συμφιλιωνόμαστε με όσα δεν έχουμε και να πορευόμαστε χαρούμενοι με όσα έχουμε, είτε πρόκειται για γαλάζια μάτια είτε πρόκειται για το διάβασμα στο σχολείο που μπορεί απλά να το σιχαινόμαστε. Υποτίθεται, όμως τα πράγματα δεν έγιναν έτσι ακριβώς. Δίχως πώς, γιατί και εξηγήσεις, βρεθήκαμε σε έναν αγώνα δρόμου, να φτιάξουμε την εικόνα, να γίνουμε κάτι άλλο «καλύτερο», να αντέχουμε περισσότερο όσα δεν αγαπούσαμε, να… να… να… Φανταστήκαμε πως ο Άλλος των παιδικών μας χρόνων θα μας αγαπούσε περισσότερο αν αυτό που είμαστε το βελτιώναμε. Αν το κάναμε κάτι άλλο. Όμως ποτέ δεν αποσαφηνίστηκε πώς ακριβώς έπρεπε να είμαστε και τι ακριβώς εξυπηρετούσαμε στην Επιθυμία του. Πολύ απλά, τι ακριβώς μας ζητήθηκε και για ποιο λόγο; Εμείς τρέχαμε, και από ό,τι καταφέρναμε κάτι έλειπε. Και τρέχαμε από την αρχή, ακόμη και όταν τέλειωσαν τα παιδικά τα χρόνια. Θέλαμε να αγαπηθούμε και άρα έπρεπε να προσπαθήσουμε να μαντέψουμε τι μπορεί να ήθελε όποιος μας ενδιέφερε. Δεν αναρωτηθήκαμε τι χάσαμε στο δρόμο γιατί ίσως δεν το βρήκαμε ποτέ για να το χάσουμε.
Χαμηλή αυτοεκτίμηση. Τι σημαίνει χαμηλή και υψηλή; Εκτιμάς αυτό που είσαι όταν αποδεχτείς αυτό που δεν είσαι. Η διαδικασία, θεωρώ πως γίνεται αυτόματα. Αν αναγνωρίσεις όλα όσα δεν είναι δικά σου τότε πώς είναι δυνατόν να μην εκτιμήσεις αυτό που σου μένει; Δεν εκτιμάς αυτά που οι άλλοι δεν εκτιμούν σε σένα. Θεωρείς αξιοθρήνητο αυτό που ο Άλλος σου ορίζει ως αξιοθρήνητο, είτε έμμεσα είτε άμεσα. Συχνά ακούω την έκφραση «έχω χαμηλή αυτοεκτίμηση». Ναι, τι υπάρχει που το εκτιμάτε λίγο; Ζητώ τις καταφάσεις. Δεν υπάρχουν. Δεν παίρνω απάντηση. Αν υποθέσουμε ότι σε ένα κομμάτι ύφασμα κεντημένο απ’ άκρη σ’ άκρη, αυτό που βλέπουμε είναι το κέντημα. Αν μας ζητηθεί η γνώμη μας, το πιθανότερο είναι να πούμε: «Πολύ φορτωμένο». Αν δεν αρχίσουμε να ξηλώνουμε στολίδια, δεν θα μάθουμε ποτέ πώς φαίνεται ο συνδυασμός με το ύφασμα που αποτελεί τη βάση του. Θέλει ξήλωμα το περιττό, να φανεί η συμμετρία. Δεν είναι εύκολο να επιλεγεί το περιττό και να αφαιρεθεί, βλέπεις με τα χρόνια γίνεται «ένα σώμα», πώς να «ξηλώσεις» αυτό που σου μεταδόθηκε «για δικό σου»; Όμως δεν είναι ακατόρθωτο. Λες «εκτιμώ χαμηλά τον εαυτό μου». Τι του εκτιμάς έστω και χαμηλά; «Για το καλό σου», σου είπαν. Για το καλό σου έγιναν και γίνονται όλα σε ότι αφορά το περιβάλλον σου. Κι αν σκεφτείς να έχεις αντίρρηση η ετυμηγορία θα είναι «ένοχος λόγω αχαριστίας». Και το ζήτημα δεν τίθεται για όσα έγιναν για το καλό σου και διαφώνησες, γιατί εκεί αντιλήφθηκες ότι κάτι για σένα δεν πήγαινε καλά. Το ζήτημα τίθεται για αυτά που έγιναν και δίχως να το καταλάβεις συμφώνησες. Είτε γιατί τα επιχειρήματα ήταν πειστικά, είτε γιατί είχες «αδύναμο χαρακτήρα» και οι καλοί σου Άλλοι σε βοήθησαν, είτε γιατί τους 13
ενοχλούσες τόσο, που σε έπεισαν ότι είσαι ενοχλητικός για τον εαυτό σου και πρέπει κάτι να κάνεις. Πόσα δεν έγιναν για το καλό σου! Έτσι γενικά. Πόσες αποφάσεις δεν πάρθηκαν εκ μέρους σου! Για πόσα σου ελαττώματα δεν δυσαρεστήθηκαν οι άλλοι γιατί «εσύ στενοχωριέσαι» όπως σου είπαν. Για το καλό σου, σου ονομάτισαν την κατάθλιψη, τις κρίσεις πανικού, τη διπολική διαταραχή και τόσα άλλα. Λες και δεν θα καταλάβαινες τη θλίψη σου αβάφτιστη, ή δεν θα αναγνώριζες το ότι να στέκεσαι μόνο στις άκρες ενός τεντωμένου σχοινιού σου βάζει πρόβλημα. Για το καλό σου έπρεπε να ξέρεις ότι λέγεται διπολική διαταραχή. Το ότι πήγες στο γιατρό και παίρνεις την αγωγή σου δεν αρκεί. Κι εσύ από την πλευρά σου έτρεξες να το ψάξεις, να ξέρεις, να διαβάσεις σχετικά και άσχετα. Και να φοβάσαι. Να φοβάσαι για να παίρνεις τα φάρμακά σου. Για το καλό σου. Θεωρώ πως σημασία δεν έχει πώς ονομάζονται τα πράγματα αλλά πώς αντιμετωπίζονται. Είναι πιο εύκολο να πεις σε κάποιον «πάσχεις από διπολική διαταραχή» από το να τον βάλεις στο δρόμο να κατασκευάσει κάτι «ανάμεσα» στους δυο πόλους στους οποίους βρίσκεται. Η ψύχωση όμως είναι ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο, με το οποίο θα ασχοληθούμε σε ένα επόμενο άρθρο, δεδομένου πως έχω δει πληθώρα ανθρώπων που δεν τους επιτρεπόταν να διαλέξουν ούτε τα ρούχα που θα φορέσουν, δεν τους επιτρεπόταν να φτιάξουν ένα τοστ να φάνε ή να δέσουν τα κορδόνια τους. Για το καλό τους. Αυτό το «για το καλό σου» να το προσέχεις. Να στέκεσαι και να ψάχνεις την ουσία. Να αναρωτιέσαι πού βρίσκεται για σένα η σημασία και πού εναποθέτεις το δικό σου νόημα. Να σε υποψιάζει η αγάπη που ελέγχει την κάθε σου κίνηση και λειτουργεί εκ μέρους 14
σου. Να μη φοβηθείς τον τίτλο «διπολική διαταραχή» αλλά το ότι μένεις κλεισμένος όλη την ημέρα στο σπίτι και να κάνεις κάτι για τον εαυτό σου. Να βγεις στον κόσμο, άλλωστε ο καθένας έχει το ζήτημά του. Δεν θα συναντήσεις κάποιον τέλειο. Να τη σέβεσαι τη γνώμη σου. Κι αν δεν έχεις γνώμη να την αναζητήσεις μέσα σου. Να την ακολουθείς πιστά αν δεν προσβάλλεις ή ενοχλείς κάποιον άλλο. Άλλωστε είναι γνωστό τοις πάσι ότι τα όριά μας σταματούν εκεί που αρχίζουν τα όρια του άλλου. Κι αν σε πουν αχάριστο που δεν ασπάζεσαι τις αποφάσεις που πήραν για το καλό σου, τότε είναι εκείνοι που θα πρέπει να προβληματιστούν και να αναρωτηθούν σχετικά με την παντοδυναμία που υποθέτουν στον εαυτό τους έτσι που να νομίζουν ότι μπορούν να κρίνουν το καλό ενός άλλου ανθρώπου δίχως τη δική του συμμετοχή. Αυτό εσένα δεν σε αφορά! Τελικά, ας προσπαθήσουμε να αναγνωρίσουμε τι νομίζουμε δικό μας ενώ δεν είναι. Το δανειστήκαμε και δεν το επιστρέψαμε ποτέ. Ας μην το αφήνουμε το παλιό το δάνειο να μας στοιχειώνει ως μια ανεξερεύνητη εκκρεμότητα. Καλή αρχή στην αναζήτηση. Συνηθίζω να εισάγω τα άρθρα μου με στίχους, αφήνοντας στον αναγνώστη την επιλογή της δικής του οπτικής γωνίας. Για την ακρίβεια, σας καλώ με τον τρόπο μου να το κάνετε. Αυτή τη φορά, σας μιλώ με ένα τραγούδι που ψυχαναλυτικά θα μπορούσε να είναι ο ορισμός της Αναλυτικής πορείας. Επειδή καταλαβαίνω πως δεν γνωρίζετε όλοι γαλλικά, σας προτείνω να το αναζητήσετε στο U-Tube ως εξής: Youkali-E.Paspala(greek subs). Καλό ταξίδι στη μουσική και τα λόγια, άλλωστε στα ταξίδια συμβαίνουν όλα.
15
Νέες εξελίξεις στη Νόσο Alzheimer (ΝΑ)
ΤΣΟΛΑΚΗ ΜΑΓΔΑ / ΝΕΥΡΟΛΟΓΟΣ - ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ
Τι είναι η ΝΑ και πώς εκδηλώνεται Είναι μια σοβαρή, ετερογενής νευροεκφυλιστική διαταραχή που επηρεάζει τις ανώτερες νοητικές λειτουργίες του ανθρώπου και είναι η πιο κοινή μορφή άνοιας στους ηλικιωμένους, παρά το γεγονός ότι εμφανίζεται και σε ηλικίες κάτω των 65 ετών. Αρχικά τουλάχιστον, εκδηλώνεται ως διαταραχή στη μέχρι τότε συνήθη επαγγελματική και κοινωνική δραστηριότητα του ασθενή, ενώ στη συνέχεια εξελίσσεται, οδηγώντας τον πάσχοντα στο να μην μπορεί πλέον να αυτοεξυπηρετηθεί. 16
Τα κυριότερα συμπτώματα της νόσου είναι διαταραχές της μνήμης, του λόγου, οπτικο-χωρικές δυσκολίες, αλλά και προβλήματα στις αριθμητικές πράξεις, τη συγκέντρωση και την αφαιρετική ικανότητα. Τα αίτιά της και ο βασικός μηχανισμός εμφάνισής της δεν είναι ακόμη σαφείς, ωστόσο η επιστήμη έχει εντοπίσει ορισμένα βασικά ιστοπαθολογικά χαρακτηριστικά της νόσου (π.χ. εμφάνιση γεροντικών ή αμυλοειδικών πλακών, απώλεια των συνάψεων, φλεγμονή του εγκεφάλου,
αλλαγμένος μεταβολισμός χοληστερόλης, οξειδωτικό stress, εμφάνιση αγγειακής νόσου, κ.ά.), με συνέπεια τη συρρίκνωση του εγκεφάλου και την απώλεια των καθημερινών λειτουργιών του. Για αυτό, η πρόοδος στην κατανόηση της αιτιολογίας της νόσου απαιτεί μια θεραπεία πολλαπλών στόχων, η οποία χρειάζεται να είναι ενημερωμένη και δεν μπορεί ποτέ να είναι μονομερής. Χρήσιμα στατιστικά ◘ Το 2015 αναφέρθηκαν 46,8 εκατομμύρια πάσχοντες από ΝΑ σε όλον τον κόσμο. ◘ Το 2018 υπολογίζεται ότι πάσχουν 50 εκατομμύρια άνθρωποι. ◘ Οι προβλέψεις για το 2030 φτάνουν τα 74,7 εκατομμύρια, ενώ για το 2050 τα 150 εκατομμύρια. ◘ Κάθε 3,2 δευτερόλεπτα προκύπτει μια νέα περίπτωση πάσχοντα. Γενετικά αίτια Η πρώιμη εμφάνιση ΝΑ προκαλείται από μεταλλάξεις σε τρία γονίδια (πρόδρομη πρωτεΐνη του β-αμυλοειδούς, και τις πρεσενιλίνες 1 και 2 (PSEN1 και PSEN2) και κληρονομείται κυρίως μέσω αυτοσωματικού κυρίαρχου χαρακτήρα, δηλαδή, περνάει γενετικά από έναν τουλάχιστον ασθενή γονιό στους απογόνους του με πιθανότητα 50%, εάν ο άλλος γονιός είναι φυσιολογικός. Τα στοιχεία δείχνουν ότι: ■ Η πρώιμη εμφάνιση της νόσου επηρεάζει λιγότερο από το 1% όλων των περιπτώσεων με αυτοσωματική κυρίαρχη κληρονομικότητα. ■ Η όψιμη έναρξή της χαρακτηρίζεται από ένα γενετικά πολύπλοκο και υψηλής κληρονομικότητας πρότυπο και είναι η πιο κοινή μορφή της νόσου, με ηλικία έναρξης άνω των 65 ετών. ■ Η απολιποπρωτεΐνη Ε είναι ο μόνος ομόφωνα αποδεκτός, προς το παρόν,
παράγοντας γενετικού κινδύνου για την ανάπτυξή της, ενώ έχουν ταυτοποιηθεί 31 γονίδια κινδύνου που εμπλέκονται στην παθογένεια της ΝΑ. ■ Υπάρχουν πολλά επιπλέον προδιαθεσικά γονίδια που παραμένουν άγνωστα και απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να διαφανεί η ολοκληρωμένη γενετική εικόνα της ασθένειας. Περιβαλλοντικά αίτια Στα περιβαλλοντικά αίτια που εξετάζονται για την καλύτερη μελέτη της ΝΑ περιλαμβάνονται η ποιότητα του ύπνου, το φύλο και ο ρόλος του μικροβιώματος του εντέρου. Αν και τα ευρήματα των ερευνών διαφοροποιούνται μεταξύ τους, μπορούμε να τα συνοψίσουμε ως εξής: Ποιότητα ύπνου ◘ Τα άτομα με προβλήματα ύπνου είχαν 1,55Χ υψηλότερο ποσοστό κίνδυνου να εμφανίσουν ΝΑ, ήπια νοητική δυσλειτουργία και προκλινικά συμπτώματα ΝΑ, σε σχέση με άτομα χωρίς προβλήματα ύπνου, αντίστοιχα. ◘ Τα άτομα με προβλήματα ύπνου είχαν 1,68Χ υψηλότερο κίνδυνο στη συνδυαστική εκδοχή νοητικής διαταραχής και/ή ΝΑ. ◘ Υπολογίζεται ότι περίπου το 15% εκδήλωσης ΝΑ στον πληθυσμό μπορεί να αποδοθεί σε προβλήματα ύπνου. ◘ Ωστόσο, πρόσφατη μελέτη του 2018 που έγινε σε συνεργασία με όλα τα κέντρα άνοιας στην Αμερική και εξέτασε με παρακολούθηση δύο χρόνων υγιείς και ασθενείς με ήπια νοητική διαταραχή, δεν επιβεβαιώνει ότι οι διαταραχές του ύπνου μπορεί να επηρεάζουν την εξέλιξη των ασθενών σε άνοια. Φύλο και APOE ■ Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη και σε αντίθεση με τις έως τώρα απόψεις, οι άνδρες και οι γυναίκες με τον γονότυπο APOE ε3/ε4 έχουν σχεδόν τις ίδιες πιθανότητες να αναπτύξουν ΝΑ από την ηλικία 55 έως 85 ετών. 17
■ Αυτό ωστόσο διαφοροποιείται, όταν πρόκειται για γυναίκες νεότερης ηλικίας, που εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο νόσησης.
λειτουργικές βλάβες στη ΝΑ με ή χωρίς αγγειο-εγκεφαλικές παθήσεις.
Βακτήρια και το Μικροβίωμα του Εντέρου (ΜΕ):
Η γενετική έρευνα είχε επικεντρωθεί κυρίως στο να συνδέσει γονιδιακές έρευνες σε μικρές ομάδες ασθενών με άνοια με σωμάτια Lewy. Πιο πρόσφατα, έχουν διεξαχθεί έρευνες σε μεγάλες ομάδες ασθενών και σημειώθηκε ότι διαφορετικοί παράγοντες στα γονίδια GBA και στην APOE ε4, αποτελούν σημαντικούς γενετικούς παράγοντες κινδύνου για εκδήλωση άνοιας με σωμάτια Lewy.
◘ Το 95% των μικροβίων που συμβιώνουν στο ανθρώπινο σώμα βρίσκονται στο έντερο και ο ρόλος ενός υγιούς και ισορροπημένου εντέρου εμφανίζεται να είναι πολύ σημαντικός, καθώς θα μπορούσε δυνητικά να συμβάλει στην ελάττωση του κινδύνου εμφάνισης νευροεκφυλιστικών νοσημάτων. ◘ Νέα δεδομένα συνδέουν το ΜΕ με την παθογένεια της νόσου Alzheimer, μέσω της νευροφλεγμονής, της γήρανσης και των μεταβολικών νοσημάτων. Ο ρόλος του παραληρήματος Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται αύξηση των ερευνών που εξετάζουν το εγκεφαλονωτιαίο υγρό ως μια μέθοδο μελέτης της παθοφυσιολογίας του παραληρήματος. Η γενική ερμηνεία της βιβλιογραφίας υποστηρίζει ότι η παρουσία των βιολογικών δεικτών π.χ. της παθολογίας της ΝΑ και / ή η νευροφλεγμονή σχετίζεται με το παραλήρημα. Στην καθημερινή μας πρακτική, παρατηρούμε ότι οι ασθενείς που εμφανίζουν παραλήρημα, συνήθως έχουν και νευροπαθολογία άνοιας.
Άνοια με σωμάτια Lewy
Μέχρι τώρα πολλές έρευνες στη γενετική είναι προκατειλημμένες και έχουν διεξαχθεί σε ετερογενείς κλινικά και παθολογικά πληθυσμούς, ενώ το στοίχημα είναι να διεξαχθούν σε μεγάλο αριθμό ασθενών με Άνοια με σωμάτια Lewy, και ιδανικά σε αυτούς με επιβεβαιωμένη κλινική και παθολογοανατομική διάγνωση για πιο αντιπροσωπευτικά και αξιόπιστα αποτελέσματα. Η επιπλέον γνώση σχετικά με τη γενετική της Άνοιας με σωμάτια Lewy θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα την παθοφυσιολογία της ασθένειας και τη σχέση της με τη νόσο Parkinson και τη ΝΑ και μπορεί τελικά να οδηγήσει στην ανάπτυξη τροποποιημένων παρεμβάσεων για την ασθένεια.
Η μικτή άνοια
Αγγειακή Άνοια
Η μικτή αγγειακή και νευροεκφυλιστική άνοια, όπως η ΝΑ με ταυτόχρονη εγκεφαλο-αγγειακή νόσο, έχει αναδειχθεί ως η κύρια αιτία της νοητικής διαταραχής, που σχετίζεται με την ηλικία.
Οι εγκεφαλο-αγγειακές και οι καρδιοαγγειακές παθήσεις προκαλούν εγκεφαλική βλάβη που είναι πιθανό να οδηγήσει σε αγγειακή νοητική διαταραχή. Αυτή είναι η δεύτερη πιο κοινή νευροπαθολογία της άνοιας και της ήπιας νοητικής διαταραχής, ανεβάζοντας τον κίνδυνο στο 1/3 του πληθυσμού. Είναι συχνά παρούσα μαζί με άλλες παθολογίες που συνδέονται με την ηλικία, όπως η ΝΑ.
Μια πρόσφατη έρευνα υποστηρίζει ότι η ελεύθερη ανάλυση του νερού απομονώνει την ήπια αγγειακή φθορά από τις μικρο-δομικές αλλαγές της λευκής ουσίας και υπογραμμίζει τη σημασία της φυσιολογικής εμφάνισης αλλαγών στη λευκή ουσία, υπογραμμίζοντας τις νοητικές και 18
Υπάρχουν δύο τύποι αγγειακής διαταραχής: η προ-αγγειακού εγκεφαλικού επεισο-
δίου, όπου η νοητική βλάβη είναι η άμεση συνέπεια ενός πρόσφατου εγκεφαλικού επεισοδίου, και η εγκεφαλική διαταραχή μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, όπου η νοητική βλάβη είναι το αποτέλεσμα μιας «καλυμμένης» αγγειακής βλάβης που μπορεί να ανιχνευθεί μόνο στη νευροαπεικόνιση ή στη νευροπαθολογία. Η δευτερογενής πρόληψη από περαιτέρω αγγειακή εγκεφαλική βλάβη μπορεί να βελτιώσει την έκβαση της αγγειακής διαταραχής. Μετωποκροταφική Άνοια Το μοτίβο της φυσικής επιθετικότητας ανάμεσα στους ασθενείς με μετωποκροταφική άνοια και ΝΑ διαφέρει, σύμφωνα με κάποια μελέτη. Η γνώση σχετικά με αυτές τις διαφοροποιήσεις είναι πολύ σημαντική στο να πάρουμε αποφάσεις για τη φροντίδα των ασθενών. Παράγοντες πρόληψης Έχει βρεθεί ότι αρκετοί παράγοντες σχετίζονται με τη χαμηλή πιθανότητα εμφάνισης της Νόσου Alzheimer. Σε αυτούς περιλαμβάνονται: ◘ Οι στατίνες ◘ Η μικρή έως μέση κατανάλωση αλκοόλ ◘ Η μεσογειακή δίαιτα ◘ Η υψηλή εκπαίδευση ◘ Οι δραστηριότητες φυσικής και νοητικής ενδυνάμωσης ◘ Το γονίδιο APOE ε2
◘ Η βιταμίνη Ε: Ασθενείς ενδείξεις από μια μεμονωμένη έρευνα τείνουν στο ότι μπορεί να βοηθάει στην επιβράδυνση του ρυθμού της επιδείνωσης των νοητικών λειτουργιών, ωστόσο μένει να μελετηθεί περισσότερο και σε μεγαλύτερο δείγμα. ◘ Ωμέγα 3 λιπαρά: Επιδημιολογικές μελέτες επιβεβαιώνουν ότι η χρήση τους μπορεί να είναι ευεργετική στην έναρξη της νόσου που οι νοητικές λειτουργίες είναι ελαφρώς επηρεασμένες, ενώ κάποιες μελέτες έχουν δείξει βελτίωση σε κλίμακα των νοητικών λειτουργιών σε πιο βαριά περιστατικά, με μη επαρκή στοιχεία όμως. ◘ Κανναβιδιόλη (CBD): Προκλινικά δεδομένα δείχνουν σε μεγάλο βαθμό ότι η χρήση της CBD μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα σε ασθενείς με ΝΑ, νόσο Parkinson και σκλήρυνση κατά πλάκας, αλλά η χρησιμοποίησή της για αυτές τις ασθένειες χρήζει περαιτέρω επιβεβαίωσης μέσα από καλά σχεδιασμένες κλινικές μελέτες. Άλλωστε, η εμφάνιση αντιεπιληπτικής δραστηριότητας της CBD έχει επιβεβαιωθεί από πρόσφατες κλινικές μελέτες σε ανθρώπους με επιληψία ανθεκτική στα κύρια αντιεπιληπτικά φάρμακα. ◘ Ρεσβερατρόλη: Τα βασικά ευρήματα δείχνουν ότι δεν έχει σημαντική επίπτωση σε παράγοντες που σχετίζονται με τη μνήμη και τη νοητική απόδοση, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας εκμάθησης, της καθυστερημένης ανάκλησης, της διατήρησης και της αναγνώρισης. Ωστόσο, βρέθηκε ότι βελτιώνει τη διάθεση. 19
Παράγοντες αυξημένου κινδύνου Με το υψηλό ρίσκο εμφάνισης της νόσου σχετίζονται παράγοντες όπως: ◘ Ο τραυματισμός της κεφαλής στους άνδρες ◘ Η ηλικία ◘ Ο σακχαρώδης διαβήτης ◘ Το κάπνισμα ◘ Η χαμηλή κοινωνική συναναστροφή Σε σχέση με τους γενετικούς παράγοντες, το γονίδιο APOE ε4 παραμένει ο κύριος παράγοντας πρόβλεψης της ΝΑ. Οι φυσικές και νοητικές δραστηριότητες είχαν σχετιστεί με ευεργετικές επιδράσεις και βελτιωμένες επιδόσεις στις νοητικές λειτουργίες και στους δείκτες εξέλιξης της άνοιας, ενώ το υψηλό μορφωτικό επίπεδο είχε σχετιστεί με γρηγορότερο ρυθμό νοητικής εξασθένισης. Αγγειακοί παράγοντες κινδύνου Χρειάζεται να δώσουμε όλοι προσοχή στους αγγειακούς παράγοντες κινδύνου, με τακτικό έλεγχο: ◘ Του σακχάρου ◘ Της αρτηριακής πίεσης ◘ Της χοληστερίνης ◘ Της παχυσαρκίας ◘ Της χοληστερίνης ◘ Της ομοκυστεΐνης Διάγνωση Για να καθιερωθεί η in vivo διάγνωση της ΝΑ ή άλλων ανοιών χρειάζονται κλινικά κριτήρια, όμως η ακρίβεια αυτών των κριτηρίων μπορεί να είναι περιορισμένη. Η διαγνωστική ακρίβεια είναι 77% για μια κλινική διάγνωση ΝΑ, ακόμη και μεταξύ ειδικών. Επί του παρόντος, μελέτες αυτοψίας, έχουν δείξει ότι τα περισσότερα ηλικιωμένα υποκείμενα έχουν περισσότερες από μία παθολογίες του εγκεφάλου, και ότι το μεγαλύτερο μέρος της μεταβλητότητας στη νοητική απόδοση δεν εξηγείται, ακόμη και από το άθροισμα των κοινών ιστολογικών βλαβών. Ωστόσο, υπάρ20
χουν και ελπιδοφόρα μηνύματα, διότι ολοένα και περισσότερο, αναδύονται μελέτες από χώρες υψηλού εισοδήματος, οι οποίες παρουσιάζουν θετική τάση για πιθανή μείωση της εμφάνισης άνοιας. Σημερινές και μελλοντικές κατευθύνσεις στη θεραπεία της ΝΑ Η ΝΑ αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας, καθώς ο πληθυσμός γηράσκει και δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία που μπορεί να προστατεύσει από την εμφάνιση ή την επιδείνωση της Νόσου. Κι αυτό γιατί, μέχρι να γίνει η διάγνωση της ΝΑ, οι νευροεκφυλιστικές αλλοιώσεις έχουν προχωρήσει τόσο, ώστε πολύ λίγοι νευρώνες μπορούν να διασωθούν με τη φαρμακευτική αγωγή. Για αυτό, η ερευνητική κοινότητα για την ΝΑ δημιούργησε τον όρο της Ήπιας Νοητικής Δυσλειτουργίας, σε μια προσπάθεια να ανιχνευθούν τα άτομα πριν το στάδιο της άνοιας που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από πιθανά θεραπευτικά φάρμακα που στο παρελθόν δεν είχαν επιτύχει. Τρέχουσα θεραπεία Και στις δύο μελέτες και στην 24η εβδομάδα και στο τελικό σημείο αξιολόγησης, ο συνδυασμός της δονεπεζίλης και της μεμαντίνης οδήγησε σε μεγαλύτερη βελτίωση στις νοητικές λειτουργίες, στις διαταραχές συμπεριφοράς (BPSD) και στη γενική λειτουργικότητα σε σύγκριση με τη χρήση μόνο της δονεπεζίλης σε άτομα με μεσαίου ως σοβαρού σταδίου ΝΑ. Το ίδιο έχει παρατηρηθεί και με τον συνδυασμό ριβαστιγμίνης και μεμαντίνης. Στα κέντρα Ημέρας στη χώρα μας παρέχονται πληροφορίες και στήριξη στους περιθάλποντες, γίνονται προγράμματα σωματικών ασκήσεων, ασκήσεων προσοχής, μνήμης και λόγου για τους ασθενείς και χρησιμοποιούνται προγράμματα τέχνης (ζωγραφική, χορός, ασκήσεις κινηματογράφου, θεάτρου, επίσκεψη στα μουσεία, μουσικές εκδηλώσεις,) για τη
βελτίωση της διάθεσης και της νόησης ασθενών και περιθαλπόντων. Μελλοντικές θεραπείες με μονοκλωνικά αντισώματα και φυτικά προϊόντα Υπάρχουν κλινικές μελέτες πάνω στο μονοκλωνικό αντίσωμα αντουκαναμάμπη και κρενεζουμάμπη, από τις οποίες περιμένουμε τα επόμενα χρόνια τα αποτελέσματά τους, ενώ δοκιμάζονται επίσης μονοκλωνικά αντισώματα για την τ πρωτεΐνη και για την φλεγμονή. Εάν αποδειχτούν αποτελεσματικές αυτές οι θεραπείες, το κόστος της θεραπείας της ΝΑ θα εκτοξευθεί στα ύψη. Με αυτό το δεδομένο, χρειάζεται επειγόντως έρευνα με φυτικά προϊόντα ή και συνδυασμό φυτικών προϊόντων, έτσι ώστε να υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για την φαρμακευτική αντιμετώπιση των ασθενών. Στη συνάντηση του επιστημονικού συμβουλίου της Διεθνούς Εταιρείας Νόσου
Alzheimer, ανακοινώθηκε η δημιουργία ομάδας επιστημόνων για τη διερεύνηση και προώθηση νέων μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων, οι οποίες μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών μας σε όλο τον κόσμο. Και, παρά τις αρνητικές προβλέψεις, υπάρχουν και ελπιδοφόρα μηνύματα, διότι ολοένα και περισσότερο, αναδύονται μελέτες από χώρες υψηλού εισοδήματος, οι οποίες παρουσιάζουν θετική τάση για πιθανή μείωση της εμφάνισης άνοιας. Επιπλέον, είναι στο χέρι μας να αποφεύγουμε συστηματικά το κάπνισμα, την κατάχρηση αλκοολούχων ποτών, το άγχος, την κατάχρηση αντιχολινεργικών φαρμάκων (τα οποία και δεν πρέπει να χορηγούνται στους ηλικιωμένους), ανατρέποντας με την υπευθυνότητά μας τις όποιες στατιστικές και ζώντας μια ευτυχισμένη και λειτουργική ζωή στο έπακρον.
Χαλιά • Μοκέτες Κουρτίνες • Κουρτινόξυλα • Στορ Δάπεδα εύκαμπτα • Ελαστικά • LVT Δάπεδα Προγυαλισμένα • Laminate Μεμβράνες προστασίας Λευκά είδη • Στρώματα Γέφυρα Πατρών - Κλάους, Πάτρα (Έξοδος Γλαύκου Περιμετρικής Πατρών) Τηλ.: 2610 338.317, Κιν.: 6978 449.965, Fax: 2610 338.200 Fb: taxritzidis e-mail: taxritzidis@gmail.com
21
Ψυχοσωματικά Συμπτώματα
Όταν δεν μιλά το στόμα, μιλά το σώμα Ένα σύμπτωμα για να θεωρηθεί ψυχοσωματικό χρειάζεται να έχει αρχικά αποκλειστεί από γιατρό οποιαδήποτε οργανική αιτία. Έπειτα από την ιατρική αξιολόγηση, το σύμπτωμα που δεν αποδίδεται σε παθολογία, απαιτεί μια ολιστική αξιολόγηση της κατάστασης. ΠΑΝΙΤΣΑ ΓΕΩΡΓΙΑ / ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΜΑ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ
22
Συνήθη ψυχοσωματικά είναι: ◘ ζάλη και κεφαλαλγίες ◘ ημικρανίες ◘ προβλήματα στην καρδιά και πόνος στο στήθος ◘ προβλήματα με την πίεση ◘ πόνος στο στομάχι ◘ διαταραχές στο πεπτικό σύστημα ◘ μυϊκοί πόνοι ◘ σεξουαλικές διαταραχές κα. Το 1977, ο Αμερικανός παθολόγος και ψυχίατρος George Engel με το Βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο που πρότεινε, συμπεριέλαβε τις βιολογικές, ψυχολογικές και κοινωνικές διαστάσεις της ζωής του ατόμου και ανέδειξε την αντίληψη ότι πάσχει ως σύνολο και όχι ως μεμονωμένα όργανα. Η προσέγγιση αυτή είναι σε αντιστοιχία με τη προσέγγιση του Ιπποκράτη για την υγεία και την ασθένεια, καθώς ο ίδιος θεωρούσε πως ο άρρωστος αποτελεί ενιαία ψυχοσωματική οντότητα και αντιμετώπιζε τον ασθενή σαν ένα σύνολο που νοσεί και όχι σαν ένα μεμονωμένο όργανο που πάσχει και δίνει συμπτώματα. Το ψυχοσωματικό σύμπτωμα δεν είναι λιγότερο αληθινό από τις κοινές ασθένειες, ούτε είναι στο μυαλό του ασθενή. Πρόκειται για ένα αληθινό βίωμα που μπορεί να γίνει επίμονο και να κλιμακωθεί εάν δεν του δοθεί η απαραίτητη προσοχή. Το σύμπτωμα (πχ. πόνος) οφείλουμε να το δούμε σαν την κορυφή του παγόβουνου που αναλογεί στο 10% του προβλήματος, ενώ η αιτία αναλογεί στο 90%. Έχουν πραγματοποιηθεί έρευνες που έχουν διερευνήσει τη συμβολή διάφορων παραγόντων στην εμφάνιση ή την επιδείνωση νοσημάτων. Καθοριστικό ρόλο έχουν φανεί να έχουν τα στρεσογόνα γεγονότα ζωής, όπως θάνατος αγαπημένων προσώπων, απώλειες, κλπ. Εκτός όμως από αυτό, και μιας και δεν νοσούν
όλοι όσοι έχουν βιώσει τέτοιες δυσάρεστες εμπειρίες, φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο κάποιου βαθμού γενετική τρωσιμότητα σε κάποιο όργανο ή σημείο του σώματος όπου και εκδηλώνεται ένα νόσημα.
Σε συναισθηματικό επίπεδο, ερευνητικά αλλά και μέσα από την κλινική εμπειρία φαίνεται ότι η έκφραση των συναισθημάτων αποτελεί σημαντική διάσταση των ψυχοσωματικών. Η αλεξιθυμία (αλέξω + θυμός), η απώθηση δηλαδή των συναισθημάτων φαίνεται να σχετίζεται με σωματικές διαταραχές καθώς και δερματολογικές διαταραχές. Δεν θεωρείται διανοητική ή ψυχολογική διαταραχή, αλλά περισσότερο μια άμυνα του ψυχισμού, που διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Όταν κάποιος υποφέρει και σιωπά, το σώμα αναλαμβάνει να εκφορτίσει την πίεση από όλα τα κρατημένα. Στην οικογενειακή ψυχοθεραπεία, η ανάπτυξη μιας ψυχοσωματικής ασθένειας, ιδίως σε ένα παιδί, εξετάζει τις συνθήκες που επικρατούν στην οικογένεια και πιο συγκεκριμένα τον τύπο οικογενειακής λειτουργίας και οργάνωσης, την εμπλοκή του παιδιού στη γονική σύγκρουση και την ευπάθεια του οργανισμού σε επίπεδο φυσιολογίας. Η λειτουργία και οργάνωση σε μια ψυχοσωματική οικογένεια χαρακτηρίζεται από ασαφή όρια, παγιδευτική εμπλοκή, υπερπροστατευτικότητα, ακαμψία και 23
αδυναμία επίλυσης συγκρούσεων. Σε συνθήκες παγιδευτικής εμπλοκής τα μέλη της οικογένειας είναι υπερβολικά συνδεδεμένα μεταξύ τους και αντιδρούν με υπερ-
ΠΑΝΙΤΣΑ ΓΕΩΡΓΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ - ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ ΕΙ∆ΙΚΕΥΣΗ ΣΤΗ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ & ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Ατοµική - οµαδική - οικογενειακή ψυχοθεραπεία Συνεδρίες ζεύγους Συµβουλευτική γονέων Εργαστήριο Αποτελεσµατικού Γονέα (Gordon) Σεµινάριο Attachment Parenting Πρόγραµµα εκπαίδευσης γονέων "Attached at the heart"
Αγίου Ανδρέου 178 - 180, Πάτρα Τηλ. 2610 331.105, Kιν.6947 944.682 e-mail: georgia_panitsa@hotmail.com ∆έχεται κατόπιν ραντεβού
24
βολικό τρόπο. Τα όρια μεταξύ των μελών είναι συγκεχυμένα και εύκολα διαπερατά, τα μέλη της οικογένειας εμπλέκονται το ένα στις σκέψεις, στα συναισθήματα και τις σχέσεις του άλλου. Τα ψυχοσωματικά δεν είναι ένα κακό που μας βρήκε και πρέπει να το ξεφορτωθούμε. Πολλοί άνθρωποι προσανατολίζονται στο πώς θα καταστείλουν τα συμπτώματα ώστε να τα ξεφορτωθούν άμεσα, πιστεύοντας ότι με τον τρόπο αυτό λύνεται το πρόβλημα. Ωστόσο, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι μόνο βραχυπρόθεσμα και το σύμπτωμα να επιμείνει ή να επιδεινωθεί. Το ψυχοσωματικό σύμπτωμα περιέχει ένα μήνυμα που ζητά αποκρυπτογράφηση: είναι ένα αίτημα να κάνουμε μια παύση στη ζωή μας και να δούμε τι συμβαίνει στο εδώ και τώρα. Αναζητούμε μέσα από την ψυχοθεραπεία ένα βαθύτερο νόημα και προσπαθούμε να μεταφράσουμε το προειδοποιητικό αυτό σημάδι. Μέσα από την προσωπική πορεία προς την κατανόηση του εαυτού, το σύμπτωμα αποκρυπτογραφείται και ανοίγει ο δρόμος για την ανακούφισή του.
25
Πόσο σούπερ είναι τα
superfoods;
Την τελευταία δεκαετία η αγορά τροφίμων έχει κατακλεισθεί από τα super foods, αλλιώς υπερτροφές, με το εμπόριό τους να έχει αυξηθεί κατά 100%. Αυτή η κατηγορία τροφίμων αναφέρεται κατά κανόνα σε τροφές φυτικής προέλευσης με μεγάλη περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά ωφέλιμα για την υγεία. Ας δούμε ποιες είναι αυτές οι υπερτροφές και τα οφέλη τους. ΚΟΤΤΙΚΑ ΗΡΩ / ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ - ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ
26
Κινόα Ανήκει στην κατηγορία των δημητριακών, περιέχει διπλάσια ποσότητα πρωτεΐνης σε σχέση με το σιτάρι ή τo ρύζι, ενώ είναι και πλούσιο σε αμινοξέα. Επίσης, στην κατηγορία του, το κινόα είναι πλούσιο σε ασβέστιο, μαγνήσιο, φυτικές ίνες, σίδηρο, φώσφορο και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα. Έχει αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, δεν έχει γλουτένη και προσφέρει μεγάλο αίσθημα κορεσμού.
Το Acai berry δίνει ενέργεια και τόνωση ενώ ρυθμίζει την πίεση του αίματος και τα επίπεδα χοληστερίνης. Τα cranberries είναι πολύ πλούσια σε βιταμίνες B και C, φλαβονοειδή και η κατανάλωσή τους συνιστάται σε άτομα που πάσχουν συχνά από λοιμώξεις του ουροποιητικού.
Σπόροι Τσία (Chia) Θεωρείται ότι αποτελούσε βασικό συστατικό στην τροφή των αρχαίων φυλών των Μάγια και των Αζτέκων. Είναι πολύ πλούσιοι σε πρωτεΐνη, φυτικές ίνες, καθώς και σε ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα. Είναι κατάλληλη τροφή για άτομα με δυσανεξία στην γλουτένη (κοιλιοκάκη ασθένεια), ενώ έχουν πλούσια αντιοξειδωτική δράση και μεγάλη περιεκτικότητα σε φώσφορο και ασβέστιο. Είναι κατάλληλοι για άτομα που πάσχουν από μεταβολικά νοσήματα (όπως σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση και υπερχοληστερολαιμία). Μούρα Εδώ θα βρούμε μεγάλη ποικιλία, όπως τα cranberries, blueberries, raspberries, acai berries και τα godji berries. Είναι πολύ πλούσια σε βιταμίνη C, αντιοξειδωτικές ουσίες και φυτικές ίνες. Συγκεκριμένα τα godji berries έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α που προστατεύει τα μάτια. Τα blueberries (μύρτιλα) έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικές ανθυοκυανίνες που μπορούν να μειώσουν τον καρδιακό κίνδυνο. Επίσης είναι πλούσια σε πολλές βιταμίνες, όπως βιταμίνες A,C,E,B, καροτίνη και φυτικές ίνες. Τα μύρτιλα έχουν αντιοξειδωτικές και αντιγηραντικές ιδιότητες ενώ συμβάλλουν και στην πρόληψη αλλεργιών.
Τα raspberries (σμέουρα) έχουν πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, μαγγάνιο, φυλλικό οξύ, μαγνήσιο, κάλιο, χαλκό και βιταμίνες C και K. Οι παραπάνω βιταμίνες και ιχνοστοιχεία έχουν αντικαρκινικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και δρουν κατά του αντιοξειδωτικού στρες. Επίσης συμβάλλουν στην ρύθμιση των επιπέδων λίπους και σακχάρου στο αίμα. Ιπποφαές Πρόκειται για ένα φυτό με ευεργετικές ιδιότητες και αντικαρκινική δράση. Έχει περισσότερη βιταμίνη C και από το πορτοκάλι, ενισχύοντας έτσι την άμυνα του οργανισμού και το ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ παράλληλα δίνει ενέργεια και τόνωση στον οργανισμό. Σιταρόχορτο Πρόκειται για μια από τις πιο σημαντικές υπερτροφές καθώς εμπεριέχει περισσότερες από εκατό θρεπτικές ουσίες. Αφομοιώνεται πολύ εύκολα από τον οργανισμό και έχει αποτοξινωτικές ιδιότητες. 27
Σπιρουλίνα Είναι το πιο γνωστό ελληνικό προϊόν στην κατηγορία των υπερτροφών. Είναι πολύ πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και συγκεκριμένα σε βιταμίνες, μέταλλα, αμινοξέα, ένζυμα και αντιοξειδωτικές ουσίες. Ενισχύει την άμυνα και απόδοση του οργανισμού και βελτιώνει τη συγκέντρωση. Λιναρόσπορος Είναι πολύ πλούσιος σε φυτικές ίνες και ω-λιπαρά οξέα, βιταμίνη C και ασβέστιο. Λόγω της πολύ χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες είναι κατάλληλη τροφή για διαβητικά άτομα, καθώς και για αυτούς που θέλουν να ακολουθήσουν μία δίαιτα χαμηλού διαβητικού δείκτη. Σε αυτό το σημείο όμως πρέπει να συμπληρώσουμε ότι όλες οι υπερτροφές έχουν ωφέλιμη δράση αλλά δεν ευεργετούν σε μέγιστο βαθμό τον οργανισμό ούτε έχουν μαγικές ιδιότητες. Όλες οι ωφέλιμες ιδιότη28
τες είναι στα πλαίσια ενός υγιεινού τρόπου ζωής και διατροφής και σίγουρα η κατανάλωσή τους από μόνη της δεν είναι αρκετή για ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο. Όπως και η απουσία τους δεν συνιστά ένα ελλειπές διαιτολόγιο. Έχουμε την τύχη να ζούμε σε μία χώρα με αφθονία ξηρών καρπών, φρέσκων φρούτων και λαχανικών όλες τις εποχές, τα οποία είναι εξίσου πλούσια σε όλο το φάσμα βιταμινών και έχουν εφάμιλλη ευεργετική δράση για τον οργανισμό, ενώ επίσης είναι και πολύ πιο οικονομικά. Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η υπερκατανάλωση κάποιων υπετροφών μπορεί να αποβεί τοξική για τον οργανισμό και σε ακραίες περιπτώσεις να προκαλέσει προβλήματα ακόμα και στα νεφρά. Συνεπώς, συνιστάται η με μέτρο κατανάλωση των υπετροφών σαν συμπληρωματική τροφή και όχι σαν υποκατάστατο των φρέσκων φρούτων και λαχανικών.
www.dietpatras.gr 29
Αυτοάνοσα νοσήματα
και ο ρόλος της ψυχολογίας στη θεραπεία τους Τα τελευταία χρόνια γίνεται λόγος ολοένα και συχνότερα για τα αυτοάνοσα νοσήματα, με τη συζήτηση να αφορά έντονα τη σχέση ψυχολογίας του ασθενούς με την αιτία, την εξέλιξη και τη θεραπεία του αυτοάνοσου. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΑΡΙΑΝΗ / ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ - ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ
30
Τα αυτοάνοσα νοσήματα εκδηλώνονται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα υγιή κύτταρα του οργανισμού και τα καταστρέφει.
κάνει τακτική κλινική παρακολούθηση και συχνές εργαστηριακές εξετάσεις για την αντιμετώπιση των παρενεργειών από τα φάρμακα που λαμβάνονται ως αγωγή.
Παγκοσμίως προσβάλλουν περίπου το 5-8% του γενικού πληθυσμού, με το 80% των πασχόντων να είναι γυναίκες. Δεν κληρονομούνται απευθείας από τον γονιό στο παιδί, αλλά πολλά μέλη του γενεαλογικού δένδρου μιας οικογένειας μπορεί να πάσχουν από διαφορετικά αυτοάνοσα νοσήματα, οπότε θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μια σχετική κληρονομικότητα.
Ως προς τα αίτια των αυτοάνοσων, οι επιστήμονες συμφωνούν ότι πρόκειται για πολυπαραγοντικές ασθένειες. Οι κυριότεροι παράγοντες εντοπίζονται στο γενετικό υπόστρωμα, στις ορμόνες, στο στρες, καθώς και στο περιβάλλον. Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχουν δημοσιευμένες επίσημες έρευνες που να δείχνουν την ακριβή σχέση του στρες και των αυτοάνοσων νοσημάτων. Ωστόσο, γενικά μιλώντας, τόσο το εξωγενές στρες, όσο και το ενδογενές άγχος ενός ατόμου φαίνεται ότι σχετίζεται με την εμφάνιση ή την έξαρση των αυτοάνοσων νοσημάτων.
Υπάρχουν τουλάχιστον 80 διαφορετικές καταγεγραμμένες αυτοάνοσες ασθένειες με πιο γνωστές τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, τη λεύκη, την ψωρίαση, τη σκλήρυνση κατά πλάκας, τον ερυθηματώδη λύκο, τις αγγειίτιδες, το έκζεμα, το άσθμα και τη θυρεοειδίτιδα. Εκδηλώνονται με ποικιλία συμπτωμάτων, όπως ο πυρετός και η κακουχία ή ο πόνος στις αρθρώσεις, τα εξανθήματα ή η υπέρταση. Αν και κάθε μία είναι ξεχωριστή, πολλά συμπτώματα είναι κοινά, όπως η κόπωση, οι πονοκέφαλοι και τα δέκατα. Κατά κανόνα είναι χρόνια νοσήματα που εμφανίζουν εξάρσεις και υφέσεις. Όσο πιο γρήγορα γίνεται η διάγνωση και η έναρξη της θεραπείας, τόσο καλύτερη είναι η ανταπόκρισή τους στη φαρμακευτική αγωγή, με τις όποιες βλάβες να επουλώνονται και την ασθένεια να βρίσκεται σε ύφεση για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Προς το παρόν, δεν υπάρχει πλήρης ίαση σε κανένα από τα αυτοάνοσα νοσήματα, για αυτό η θεραπεία γίνεται με μακροχρόνια λήψη φαρμάκων που τροποποιούν την ανοσολογική αντίδραση, έχοντας στόχο τη μείωση της υπάρχουσας βλάβης αλλά και την πρόληψη ενδεχόμενης κρίσης που θα επηρεάσει την πορεία της ασθένειας. Εξαιτίας της φύσης των αυτοάνοσων, είναι χρήσιμο να υπάρχει ο κατάλληλος σταθερός γιατρός που θα
«Το ψυχικό στρες αποδιοργανώνει το ανοσολογικό σύστημα, με αποτέλεσμα αυτό να παράγει κυτταροκίνες που «επικοινωνούν» με τον εγκέφαλο. Επομένως, η κακή ψυχική υγεία και κατάσταση του θυμικού του ασθενούς είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες των αυτοάνοσων, όχι όμως ο κυρίαρχος», υποστηρίζει ο κύριος Αθανάσιος Τζιούφας, καθηγητής Παθολογίας - Ανοσολογίας στο ΕΚΠΑ . Μέσα σε διάστημα δέκα χρόνων, το ποσοστό των Ελλήνων που διαγιγνώσκονται με κάποιο αυτοάνοσο νόσημα έχει αυξηθεί. Τα μέχρι στιγμής διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι τα περιστατικά αναμένεται να αυξηθούν όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και παγκόσμια. Η αύξηση αυτή μπορεί να είναι εν μέρει πλασματική επειδή πλέον υπάρχει η δυνατότητα έγκυρης διάγνωσης ακόμα και προκλινικών μορφών της ασθένειας μέσω ιατρικών εξετάσεων που στο παρελθόν δεν υπήρχαν (εργαστηριακές, MRI κτλ). Για την Ελλάδα, όμως, και τις χώρες που βιώνουν οικονομική κρίση, η αύξηση μπορεί να οφείλεται και στη δυσκολία πρόσβασης στο σύστημα υγείας για να γίνει 31
η σωστή διάγνωση και να ληφθεί η κατάλληλη θεραπεία. Όσο υποβαθμίζεται η παροχή ιατρικών υπηρεσιών από το κράτος και όσο παρατηρούνται ελλείψεις στις εξειδικευμένες θεραπείες, φάρμακα και ιατρικά βοηθήματα που απαιτούνται για τους ασθενείς με αυτοάνοσα, τόσο πιο δύσκολη είναι η διαχείριση της ασθένειας. Επιπλέον, ζώντας σε μια χώρα με στρεσογόνες συνθήκες, είναι βέβαιο ότι αυτές επηρεάζουν την εξέλιξη και την πορεία της νόσου. Πέραν της αποδεδειγμένης σχέσης επίδρασης ψυχοτραυματικών γεγονότων στη ζωή ενός ατόμου και ασθένειας, παίζουν ρόλο η προσωπικότητα, η προδιάθεση για ψυχολογικές διαταραχές, τα γεγονότα ζωής και η διαχείριση των γεγονότων αυτών για την εμφάνιση και πορεία της ασθένειας. Πιο συγκεκριμένα, η ψυχολογία υγείας που ασχολείται με τη στήριξη ασθενών με χρόνια νοσήματα έχει συνοψίσει σε διάφορες έρευνες τις συχνότερες ψυχολογικές δυσκολίες που μπορεί να ακολουθήσουν ένα αυτοάνοσo: ◘ Άγχος ◘ Εξάρσεις θυμού ◘ Φοβίες ◘ Κατάθλιψη ◘ Χρόνιος πόνος ◘ Σεξουαλικές δυσκολίες ◘ Διαταραχή στους οικογενειακούς ρόλους ◘ Κοινωνική απόσυρση ◘ Άρνηση για συμμόρφωση στη θεραπεία ◘ Δυσκολία να συνεχίζει τη ζωή με τους ρυθμούς και τις συνήθειες που είχε υιοθετήσει ◘ Μείωση στην ικανότητά του στον εργασιακό χώρο ◘ Χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση ◘ Απώλεια της ευχαρίστησης που απορρέει από διαφορετικές καθημερινές δραστηριότητες. Έτσι, πέρα από τη διαχείριση του αρχικού σοκ της διάγνωσης, μια σειρά συμπτω32
μάτων μπορούν να εμφανιστούν και να επηρεάσουν το άτομο που νοσεί σε όλη την πορεία της ασθένειας. Επιπρόσθετα, λόγω της χρονιότητας και της πορείας εξάρσεων και υφέσεων της νόσου που είναι δύσκολο να προβλεφθούν, ο ασθενής μπορεί να βιώσει αυτές τις δυσκολίες σε διάφορες φάσεις παροδικά ή επαναλαμβανόμενα. Η επιστήμη της ψυχολογίας μπορεί να φανεί χρήσιμη, θέτοντας σε εφαρμογή το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο προσέγγισης που κρίνεται ιδιαίτερα αποτελεσματικό στη θεραπεία μιας νόσου. Το μοντέλο αυτό, δουλεύει με την αναγνώριση της σκέψης, του συναισθήματος και της συμπεριφοράς του ασθενή σε σχέση με την νόσο του και θεωρείται ο πιο αξιόπιστος και αποτελεσματικός τρόπος σε συνδυασμό με την ιατρική θεραπεία για την ολιστική αντιμετώπιση του προβλήματος. Η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία φαίνεται να έχει τα καλύτερα αποτελέσματα, χωρίς να σημαίνει ότι άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις δε μπορούν να είναι αποτελεσματικές. Μέσω της ψυχολογίας ο ασθενής μπορεί να βοηθηθεί: ■ Στη διαχείριση έντονων συναισθημάτων όπως θλίψη, άγχος και θυμός που συνοδεύουν συνήθως τη διάγνωση. ■ Στην ενθάρρυνση τοποθέτησης στόχων για το μέλλον και ρόλων με βάση τις δυνατότητες του ασθενούς. ■ Στην εξεύρεση στρατηγικών αντιμετώπισης για τις δυσκολίες της νόσου. ■ Στην επικοινωνία και κατανόηση της πληροφορίας του ιατρού και των άλλων επαγγελματιών υγείας. ■ Στη συμμόρφωση και υποστήριξη σε ιατρικές συστάσεις, στη φαρμακευτική αγωγή και στη θεραπεία. ■ Στη θεραπεία τυχόν ψυχολογικών θεμά-
των που συχνά εμφανίζονται μαζί με τη νόσο π.χ. φοβίες, κατάθλιψη, κρίσεις πανικού κλπ. ■ Στην αποτελεσματική επικοινωνία συναισθημάτων, όπως η ψυχική οδύνη και το πένθος που αισθάνονται στα μέλη της οικογένειάς τους. ■ Στην αντιμετώπιση οποιουδήποτε προβλήματος σχετίζεται με την ασθένειά τους. Επιπλέον, ο ψυχολόγος μπορεί να στηρίξει τα μέλη της οικογένειας του πάσχοντα με την ενημέρωση για τις ψυχολογικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η διάγνωση της ασθένειας του αγαπημένου τους, καθώς και τη διαχείριση αυτών. Επιπρόσθετα, μπορεί να παρέχει υποστήριξη στα μέλη της οικογένειας που φροντίζουν τον ασθενή και να συνδράμει στη διαχείριση του «ψυχολογικού φορτίου» που μπορεί να αντιμετωπίζουν.
Τέλος, έχει βρεθεί ερευνητικά ότι η λειτουργία ομάδων ψυχολογικής στήριξης τόσο για τους πάσχοντες από αυτοάνοσα, όσο και για τους συγγενείς-φροντιστές τους μπορούν να είναι αποτελεσματικές στη διαχείριση της νόσου. Εκτός των προαναφερθέντων θεμάτων που μπορούν να συζητηθούν με διαφορετικό τρόπο σε μια ομάδα, η ομαδική θεραπεία παρέχει το συναίσθημα της μείωσης της μοναξιάς και της ενίσχυσης της αλληλεγγύης ανάμεσα στα μέλη της ομάδας που βιώνουν τα ίδια ζητήματα με τον δικό τους ατομικό μοναδικό τρόπο. Η ανακούφιση, η ελευθερία να υπάρχουν όπως επιθυμούν και η αποδοχή που νιώθουν τα μέλη της ομάδας μπορούν να λειτουργήσουν ενισχυτικά και για την εξάλειψη του όποιου κοινωνικού στίγματος μπορεί να συνοδεύει - δυστυχώς - τα αυτοάνοσα νοσήματα.
ΙΑΤΡΕΙΟ ΦΡΟΝΤΙ∆ΑΣ ΜΑΣΤΟΥ Πρόληψη, Παθολογία και Χειρουργική Μαστού, Βιοψίες & Παρακεντήσεις με Επεμβατικό Υπέρηχο
Ιωάννης Γ. Χαβελές MD, cMS, PhD Μαστολόγος - Χειρουργός Διδάκτωρ Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών Εξειδίκευση Ογκοπλαστικής Χειρουργικής, Αποκατάστασης & Επεμβατικού Υπερήχου Μαστού στην Μεγάλη Βρετανία
ΤΡΙΠΛΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
1. ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΜΑΣΤΟΥ 2. ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ 3. ΒΙΟΨΙΑ ΜΕ ΥΠΕΡΗΧΟ
Σατωβριάνδου 63 - 65 & Κορίνθου, Πάτρα, Τ. 2610 279.239, Κ. 6974 81.71.40 frontidamastou@gmail.com / www. frontidamastou.gr
33
Πόνος στο πέλμα
Μεταταρσαλγία Ο όρος «μεταταρσαλγία» είναι αρκετά διαδεδομένος και γνωστός στους κύκλους των δρομέων και όχι μόνο. Αποτελεί σύμπτωμα και όχι νόσο και είναι σύνθετη λέξη προερχόμενη από το μετατάρσια + άλγος. Ουσιαστικά ο όρος «μεταταρσαλγία» αναφέρεται στον πόνο που εντοπίζεται στην πρόσθια επιφάνεια του πέλματος του ποδιού, (λίγο πιο πίσω από τα δάκτυλα). Ο πόνος αυτός μπορεί να έχει συγκεκριμένη θέση ή να είναι διάχυτος, σε αυτή όμως την περιοχή. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ MD, MSc, PHD (c) / XΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ
34
Θεωρείται μια κατεξοχήν πάθηση του γυναικείου φύλου με την αναλογία γυναικών - ανδρών να είναι 8:2, λόγω της αυξημένης χρήσης ψηλοτάκουνων ή στενών υποδημάτων. Όταν η πάθηση εμφανίζεται στους άντρες, συνήθως κρύβει σοβαρότερους προδιαθεσικούς παράγοντες όπως βαριά πλατυποδία, βλαισοπλατυποδία κ.α. Η μεταταρσαλγία μπορεί να εμφανιστεί στο ένα ή και στα δυο πόδια ταυτόχρονα και συνοδεύεται από κάκωση και φλεγμονή των γειτονικών αρθρώσεων, των μαλακών μορίων και του αρθρικού θύλακα. Αθλητές οι οποίοι λαμβάνουν μέρος σε αγώνες υψηλών απαιτήσεων όπως τρέξιμο, Μαραθώνιος, παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης προβλημάτων στο πόδι. Δεν είναι όμως πάθηση μόνο των αθλητών. Καθένας μπορεί να είναι υποψήφιος να υποφέρει από μεταταρσαλγία. Και αυτό γιατί σχετίζεται με την αυξημένη μηχανική πίεση στην περιοχή ακριβώς πίσω από τα δάχτυλα του ποδιού. Συνεπώς, όποιο πόδι δέχεται αυξημένα φορτία στην περιοχή κάτω από τις κεφαλές των μεταταρσίων θα εμφανίσει σταδιακά μεταταρσαλγία. Ανατομία Τα μετατάρσια οστά είναι πέντε τον αριθμό, με την αρίθμησή τους να ξεκινά από το μετατάρσιο που αντιστοιχεί στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού. Τα μετατάρσια είναι τα οστά που συνδέουν τα οστά του ταρσού με τις φάλαγγες των δακτύλων του ποδιού. Τα πρόσθια τμήματα των μεταταρσίων οστών που ονομάζονται και κεφαλές των μεταταρσίων, δέχονται όλο το βάρος του σώματος κατά την όρθια στάση και τη βάδιση. Έχει υπολογιστεί ότι δέχονται και απορροφούν έως και 100 τόνους συνολικού βάρους κατά το τρέξιμο 1.5 χιλιομέτρου. Είναι εύκολα αντιληπτό ότι σε άτομα που κατά το τρέξιμό τους έχουν να εκτελέσουν και άλματα, η καταπόνηση αυτή αυξάνεται σημαντικά! Η κατανομή των δυνάμε-
ων κατά τη βάδιση και το τρέξιμο δεν είναι ισότιμη σε όλα τα μετατάρσια οστά και το μεγαλύτερο μέρος αυτών των δυνάμεων δέχονται και απορροφούν το πρώτο και το δεύτερο μετατάρσιο οστό. Τα μετατάρσια οστά παρουσιάζουν επίσης διαφορετική κινητικότητα κατά την κάμψη και έκταση του ποδιού και το δεύτερο μετατάρσιο είναι το λιγότερο κινητό ενώ το πέμπτο το περισσότερο. Το μεγαλύτερο από τα μετατάρσια είναι το πρώτο και είναι αυτό που λαμβάνει και τα περισσότερα φορτία και ακολουθεί το δεύτερο. Λόγω όμως της μικρής του κινητικότητας είναι το πιο ευπαθές σε τραυματισμούς. Αιτίες Σύνδρομα υπέρχρησης. Εμφανίζεται συνήθως σε αθλητές υψηλών απαιτήσεων αλλά και σε επαγγελματίες οι οποίοι χρειάζεται να διανύουν αποστάσεις, καθώς επίσης και σε ερασιτέχνες με κακή τεχνική τρεξίματος ή υπερβολές στις προπονήσεις τους. Το τελικό στάδιο ενός συνδρόμου υπέρχρησης είναι το κάταγμα κόπωσης του μεταταρσίου. Αποτελεί ένα ρωγμώδες κάταγμα σε ένα από τα μετατάρσια, συνηθέστερα στο 2ο και στο 3ο μετατάρσιο και «φρενάρει» για μεγάλο χρονικό διάστημα τον αθλητή. Λανθασμένα υποδήματα. Είναι ένας αρκετά συχνός λόγος εμφάνισης μεταταρσαλγίας σε αθλητές. Πολλές φορές αντιλαμβάνονται ότι ο πόνος έχει κάνει την εμφάνισή του κάποιες μέρες μετά την αλλαγή του υποδήματος. Πιο συχνά συμβαίνει με αλλαγή μάρκας υποδημάτων, μιας και η κάθε εταιρία έχει διαφορετικό σχεδιασμό. Δεν σημαίνει πάντα ότι ένα ακριβό υπόδημα θα μας εξασφαλίσει την ανοσία σε τέτοιες καταστάσεις. Πρέπει το ακριβό υπόδημα να ταιριάξει στα «θέλω και στις συνήθειες» του ποδιού μας για να δώσει όλα όσα υπόσχεται! 35
Ψηλά τακούνια. Λόγω της θέσης που λαμβάνει το πόδι μέσα σε ένα ψηλοτάκουνο παπούτσι, τα φορτία που ασκούνται στις κεφαλές των μεταταρσίων δεν κατανέμονται πουθενά αλλού παρά μόνο εκεί, προκαλώντας τεράστια καταπόνηση στην περιοχή και συνεπώς πόνο. Παχυσαρκία. Τα πολλά παραπανίσια κιλά εκτός του ότι αυξάνουν τα φορτία που δέχονται τα πόδια κατά την ορθοστασία και κατά το περπάτημα, παραμορφώνουν μετά από καιρό το πέλμα λόγω της χαλάρωσης των συνδέσμων της περιοχής, δημιουργούν την γνωστή πλατυποδία που και αυτή με την σειρά της οδηγεί σε μεταταρσαλγία. Πλατυποδία. Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, η πλατυποδία αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης μεταταρσαλγίας. Στην πλατυποδία η αρχιτεκτονική του άκρου πόδα έχει διαταραχθεί, το πόδι έχει γίνει πιο πλατύ, και το βάρος του πλέον δεν αποσβένεται με τον φυσιολογικό τρόπο, με αποτέλεσμα να επιφορτίζονται οι κεφαλές των μεταταρσίων με επιπρόσθετο βάρος.
Νεύρωμα Morton. Αρκετά συχνή κλινική οντότητα που αφορά μια πιεστική νευροπάθεια των δακτυλικών νεύρων του άκρου πόδα. Ουσιαστικά παρατηρείται μια διόγκωση και υπερτροφία του νεύρου ανάμεσα σε δύο δάκτυλα του ποδιού. Τα συμπτώματα μοιάζουν αρκετά με αυτά της μεταταρσαλγίας από άλλες παθολογίες. Εδώ όμως συνυπάρχει αίσθημα καύσου και τοπικό μούδιασμα που επεκτείνεται και στα δάκτυλα που καταλήγει το νεύρο που έχει υποστεί την πίεση.
Κοιλοποδία. Κατά την κοιλοποδία παρατηρείται υπερβολική αύξηση της ποδικής καμάρας. Στα άτομα με κοιλοποδία το πόδι ουσιαστικά προσομοιάζει με το πόδι ατόμων που φορούν ψηλοτάκουνα! Στους ασθενείς που εμφανίζουν κοιλοποδία πρέπει να γίνει νευρολογικός έλεγχος, διότι η κλινική αυτή οντότητα εμφανίζεται πολλές φορές σε άτομα με νευρολογικά νοσήματα όπως εγκεφαλική παράλυση, δισχιδής ράχη, σύνδρομο Charcot-Marie -Tooth, κ.α.
Ουρική αρθρίτιδα. Συνήθως επηρεάζει το μεγάλο δάκτυλο. Λόγω της συσσώρευσης κρυστάλλων ουρικού στην 1η μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση (στο σημείο ένωσης του μεγάλου δακτύλου με το 1ο μετατάρσιο), εμφανίζεται έντονος πόνος σε αυτό.
Βλαισός μεγάλος δάκτυλος. Το γνωστό και ως «κότσι». Συχνή παραμόρφωση του μεγάλου δακτύλου του ποδιού, στην οποία έχουμε την κλίση του 1ου δακτύλου προς τα άλλα δάκτυλα. Η δημιουργία κάλου στην πελματιαία επιφάνεια του μεγάλου δακτύλου αλλά και του 2ου και 3ου δακτύλου είναι συχνή και προκαλεί μεταταρσαλγία.
Βραχύς Αχίλλειος τένοντας. Το γεγονός αυτό επηρεάζει σημαντικά την πίεση που ασκείται στο πέλμα, λόγω του ότι το πέλμα αναγκάζεται να «πατά στην άκρη του» κατά τη βάδιση και δημιουργεί συνθήκες μεταταρσαλγίας.
36
Σακχαρώδης Διαβήτης. Νόσος που βλάπτει τα μικρά αγγειακά στελέχη των νεύρων, με αποτέλεσμα την διαταραχή αυτών και τη δημιουργία μεταταρσαλγίας.
Ραιβοποδία. Η ραιβότητα του οπισθίου πόδα (δηλαδή το στρίψιμο της πτέρνας
η τ ί δ ο ρ φ Α ν Νιώστε στη σπίτι σας! σαν στο Η πρότυπη μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων ατόμων «ΑΦΡΟΔΙΤΗ» είναι ένας σύγχρονος χώρος διαμονής ηλικιωμένων, που συνδυάζει υψηλής ποιότητας εξειδικευμένες υπηρεσίες φιλοξενίας και υποστήριξης, μέσα σε ένα ζεστό και ευχάριστο περιβάλλον. Στελεχώνεται από έμπειρη ομάδα επαγγελματιών υγείας, ικανή να παρέχει 24ωρη νοσηλευτική φροντίδα, ιατρική παρακολούθηση από ειδικό παθολόγο σε συνεργασία με γιατρούς και άλλων ειδικοτήτων, ψυχοκοινωνική υποστήριξη από εξειδικευμένο κοινωνικό λειτουργό, φυσικοθεραπεία, κινησιοθεραπεία από καταρτισμένο φυσικοθεραπευτή σε συνεργασία με άλλους ειδικούς θεραπευτές. Στην πρότυπη μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων «ΑΦΡΟΔΙΤΗ» μπορούν να απευθυνθούν αυτοεξυπηρετούμενα άτομα, που επιθυμούν να παραμείνουν κοινωνικά ενεργά και παράλληλα να απολαμβάνουν καθημερινά ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα, ψυχοκοινωνική υποστήριξη, κατάλληλη και προσεγμένη διατροφή. Τα μη αυτοεξυπηρετούμενα άτομα, τα οποία χρήζουν 24ωρης ειδικής φροντίδας, στην «ΑΦΡΟΔΙΤΗ» θα διαβιώσουν με αμέριστη αξιοπρέπεια και ασφάλεια. Ακόμα και τα άτομα που απλά επιθυμούν να περνούν τη μέρα τους δημιουργικά, στη μονάδα «ΑΦΡΟΔΙΤΗ» θα βρουν ένα ζεστό σπίτι, θα απολαύσουν όλες τις παρεχόμενες υπηρεσίες μας, έχοντας τη δυνατότητα να επιστρέψουν στο τέλος της μέρας στο χώρο κατοικίας τους. Στην «ΑΦΡΟΔΙΤΗ», μέσα από ένα πλήθος δραστηριοτήτων προσαρμοσμένες στις ανάγκες του ηλικιωμένου ατόμου, μέσα από την ποιοτική και εξατομικευμένη διατροφή, τον καθαρό, φιλόξενο, ζεστό χώρο μας και κυρίως μέσα από τη φροντίδα και την συμπαράσταση του προσωπικού μας, ο φιλοξενούμενος θα αισθανθεί αγάπη, μοναδικότητα, αξιοπρέπεια, ασφάλεια, χαρά. Κυρίως, μια αυθόρμητη χαρά γιατί θα νιώθει σαν στο σπίτι του. Η «ΑΦΡΟΔΙΤΗ» είναι το ζεστό σπίτι της τρίτης ηλικίας.
Διεύθυνση: Aγ. Στεφάνου 5, Σαραβάλι, Τ.Κ. 26500, Πάτρα Τηλέφωνο: 2610 520523, Email: info@aphroditi.com.gr, http://aphroditi.com.gr 37
προς τα μέσα), μπορεί να αποτελέσει αιτία μεταταρσαλγίας (4ο και 5ο μετατάρσιο).
αναπτύσσεται σταδιακά σε εβδομάδες ή μήνες).
Γαμψοδακτυλία και σφυροδακτυλία. Στη γαμψοδακτυλία έχουμε παραμόρφωση και των τριών αρθρώσεων των δακτύλων και το δάκτυλο λαμβάνει τη μορφή «γάντζου». Η σφυροδακτυλία αποτελεί παραμόρφωση σε μία άρθρωση του δακτύλου και λαμβάνει την όψη «σφυριού». Και οι δύο κλινικές οντότητες συνήθως συνδυάζονται με την κοιλοποδία - pes cavus -, η οποία αποτελεί μια από τις κυριότερες αιτίες της μεταταρσαλγίας.
Μπορεί να είναι χειρότερος όταν στέκεται κάποιος όρθιος, περπατά ή είναι ξυπόλητος σε σκληρή επιφάνεια, και να βελτιώνεται με τη ξεκούραση. Ο πόνος εμφανίζεται λόγω της συμπίεσης των μαλακών μορίων ανάμεσα στην επιφάνεια στήριξης (υπόδημα - έδαφος) και την σφαιρική οστική επιφάνεια της κεφαλής του μεταταρσίου. Ως αποτέλεσμα αυτής της πίεσης, εμφανίζονται χαρακτηριστικά σκληρύνσεις και δερματικά κερατώματα, οι γνωστοί σε όλους «κάλοι».
Προηγηθείσα χειρουργική επέμβαση στο πέλμα πχ. για αφαίρεση κάλων ή άλλων επεμβάσεων, μπορεί να διαταράξουν την ανατομία του άκρου πόδα, οδηγώντας στην εμφάνιση πόνου. Νόσος του Freiberg. Σπάνια νόσος στην οποία έχουμε εμφάνιση οστεονέκρωσης του δευτέρου μεταταρσίου και εμφανίζεται συνήθως σε κορίτσια εφηβικής ηλικίας. Κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου. Μερικές φορές πόνος στην περιοχή των δακτύλων και στο πέλμα, μπορεί να προέρχεται από πίεση νευρικής ρίζας στον σπονδυλικό σωλήνα από μια κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου. Στην περίπτωση αυτή η μεταταρσαλγία συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα.
Γι’ αυτό τον λόγο δεν είναι καθόλου σπάνιο, οι πρώτοι γιατροί που έρχονται αντιμέτωποι με την μεταταρσαλγία να είναι οι δερματολόγοι ή ακόμα και αισθητικοί! Θα πρέπει να τονιστεί ότι η παρουσία «κάλου» σε οποιαδήποτε περιοχή του ποδιού δείχνει την παρουσία πίεσης της περιοχής. Συνεπώς με το να αφαιρέσει κανείς τον κάλο δεν λύνει το πρόβλημα, απλά το βάζει «κάτω από το χαλί», με αποτέλεσμα αυτό να επανέρχεται δριμύτερο.
Κλινική εικόνα Οι περισσότεροι ασθενείς αναφέρουν πόνο στην περιοχή πίσω από τα δάκτυλα. Συνήθως τον χαρακτηρίζουν ως βαθύ και σταθερό (αίσθημα βάρους) ή οξύ και αιχμηρό (σαν μαχαιριά) ή ως αίσθημα καψίματος. Ο πόνος κατά κύριο λόγο εστιάζεται στο δεύτερο μετατάρσιο αλλά μπορεί να επεκταθεί και στα υπόλοιπα μετατάρσια και σε ακόμα πιο χρόνιες περιπτώσεις φτάνει μέχρι τις άκρες των δακτύλων. Ο πόνος αυτός ξεκινά συνήθως σιγά - σιγά και χειροτερεύει με την πάροδο του χρόνου (στην πλειοψηφία των περιπτώσεων 38
Όταν η πίεση επιμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα, δημιουργεί ισχαιμία στη περιοχή (δηλαδή περιορισμένη κυκλοφορία του αίματος), με αποτέλεσμα την εμφάνιση πόνου σαν κάψιμο (καυσαλγία). Το ίδιο σύμπτωμα καψίματος, αν επεκτείνεται
και στην επάνω επιφάνεια του πέλματος και μπροστά ανάμεσα στα δάκτυλα, με συνοδό μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα αυτών μπορεί να υποδηλώνει «Νευρίνωμα Morton».
Σ.Δ) αλλά και από παθήσεις της σπονδυλικής στήλης όπως η πρόπτωση μεσοσπονδυλίου δίσκου (κυρίως πρόπτωση Ο5-Ι1) που προκαλούν επίσης πόνο στην περιοχή των μεταταρσίων.
Διάγνωση Η διάγνωση της μεταταρσαλγίας γίνεται με βάση το ιστορικό και την κλινική εξέταση. Η έγκαιρη διάγνωση είναι βασική για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Η κλινική εξέταση και το ιστορικό προσανατολίζουν επίσης τον ορθοπαιδικό και προς την αιτία της μεταταρσαλγίας. Στο ορθοπαιδικό ιατρείο θα γίνει μια εκτενής καταγραφή του ιστορικού του ασθενούς, που θα συνοδεύεται από μια λεπτομερή φυσική εξέταση (εξέταση του υποδήματος, επισκόπηση και ψηλάφηση του ποδιού για παρουσία υπερκερατώσεων, πίεση των κεφαλών των μεταταρσίων, σύγκλυση των μεταταρσίων, κ.α). Ο ορθοπαιδικός μπορεί επίσης να αποφασίσει αν απαιτούνται περαιτέρω εξετάσεις. Η απλή ακτινογραφία του άκρου ποδός αποκαλύπτει την άσηπτη νέκρωση της κεφαλής των μεταταρσίων και τα κατάγματα των μεταταρσίων. Το σπινθηρογράφημα των οστών βοηθά ώστε να αναδειχθούν τα ρωγμώδη κατάγματα - κατάγματα κοπώσεως -, των μεταταρσίων τα οποία δεν φαίνονται στην απλή ακτινογραφία. Η μαγνητική τομογραφία μπορεί να απαιτηθεί σε κάποιες περιπτώσεις και απεικονίζει το νευρίνωμα Morton και παρέχει τις περισσότερες πληροφορίες για την ανατομία και τις βλάβες της περιοχής, ενώ σπανιότερα μπορεί να απαιτηθεί σπινθηρογράφημα οστών. Η μεταταρσαλγία θα πρέπει να διακριθεί από άλλες παθήσεις του άκρου ποδός όπως ουρική αρθρίτιδα, σύνδρομο ταρσιαίου σωλήνα και διαταραχές των αγγείων της περιοχής (μικροαγγειοπάθεια από
Θεραπεία Πρωταρχική προϋπόθεση για την αντιμετώπιση της μεταταρσαλγίας είναι να καθοριστεί η αιτία που την προκαλεί. Η μεταταρσαλγία όπως αναφέρθηκε, δεν αποτελεί νόσημα αλλά σύμπτωμα το οποίο μπορεί να προκαλείται από πολλούς παράγοντες. Ο έλεγχος του σωματικού βάρους είναι απαραίτητη προϋπόθεση σε άτομα που είναι υπέρβαρα και ιδίως σε αθλητές και δρομείς. Σε περιπτώσεις που το άλγος στα μετατάρσια προέρχεται από το αυξημένο ουρικό οξύ ή τον αρρύθμιστο Σακχαρώδη διαβήτη, θα πρέπει ο ασθενής να ρυθμίσει τόσο το ουρικό οξύ όσο και το σάκχαρό του προκειμένου να υποχωρήσει η μεταταρσαλγία. Απλά μέτρα αντιμετώπισης των συμπτωμάτων της μεταταρσαλγίας είναι: Θα πρέπει να τονιστεί ότι η αφαίρεση των κάλων από το πέλμα δεν αποτελεί τη λύση του προβλήματος παρά ανακουφίζει μόνον προσωρινά. Η δημιουργία του κάλου στο πέλμα αποτελεί έναν αμυντικό μηχανισμό του οργανισμού στα σημεία άσκησης μεγάλων φορτίων. Ο οργανισμός εναποθέτει κεράτινες στοιβάδες για 39
να αντιμετωπίσει με τον τρόπο αυτό τις δυνάμεις από το έδαφος, οι οποίες έρχονται σε αντίθεση με τις κεφαλές των μεταταρσίων, που λόγω διαφόρων παραγόντων όπως η κοιλοποδία ή ο βλαισός μεγάλος δάκτυλος έχουν πάρει μεγαλύτερη κλίση. Συνήθως οι κάλοι επανεμφανίζονται ταχέως αν δεν λυθεί το πρόβλημα που τους δημιουργεί.
Ο περιορισμός του όγκου της προπόνησης για ένα δρομέα σημαίνει φυσικά την ελάττωση της συχνότητας των προπονήσεων, της διάρκειας και της έντασής τους, αλλά αναπόφευκτα σημαίνει και κάτι ακόμα: την πτώση του ηθικού του και την αναθεώρηση (ή την ματαίωση) των αγωνιστικών του σχεδίων, όταν οι προσδοκίες φαίνεται να μην πραγματοποιούνται.
Η ανάπαυση των ποδιών και η τοποθέτησή τους σε ανάρροπη θέση (σε 2 μαξιλάρια).
Η πρώτη αντιμετώπιση
Η χρήση αντιφλεγμονωδών και παυσίπονων φαρμάκων βοηθά στην ανακούφιση του πόνου. Δεν αποτελεί όμως τη λύση του προβλήματος, επειδή πολλές φορές λόγω του ότι αφαιρεί τον πόνο το άτομο επιστρέφει σε έντονες δραστηριότητες ανακυκλώνοντας με τον τρόπο αυτό το πρόβλημα. Η χρήση υποδημάτων τα οποία να εφαρμόζουν καλά στο πόδι, ευρύχωρα στα δάκτυλα και δεν έχουν τακούνι πάνω από 2-3 εκατοστά. Η χρήση ειδικών πελμάτων με υποστήριξη των μεταταρσίων μειώνει τον πόνο διότι κατανέμει τα φορτία που ασκούνται σε ευρύτερη περιοχή του ποδός. Η φυσικοθεραπεία χρησιμοποιώντας φυσικά μέσα και σε συνδυασμό με πρόγραμμα διατατικών ασκήσεων του Αχίλλειου τένοντα ανακουφίζει από τα συμπτώματα. Για τους αθλητές τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Όχι ότι είναι διαφορετική η αντιμετώπιση του προβλήματος αλλά γιατί θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν στη θεραπεία το γεγονός ότι ο αθλητής θέλει να επιστρέψει τάχιστα στη δράση. Βέβαια και στην αντιμετώπιση της μεταταρσαλγίας των αθλητών, ο περιορισμός των αθλητικών δραστηριοτήτων φαίνεται να είναι ο ακρογωνιαίος λίθος κάθε προσπάθειας, πλην όμως δεν είναι η μοναδική και πιο αποτελεσματική λύση. 40
■ Εφαρμογή εναλλάξ πάγου και ζεστών επιθεμάτων στην επώδυνη περιοχή (εμβάπτιση του ποδιού σε ψυχρά λουτρά, που εναλλάσσονται με θερμά κάθε 5 λεπτά, για 20 συνολικά λεπτά). ■ Χρησιμοποίηση πιο ευρύχωρων παπουτσιών και χωρίς υπερβολή στο δέσιμό τους. ■ Καταφυγή στη χρήση ειδικών ορθοπεδικών πελμάτων (συνήθως από σιλικόνη), τα οποία κατορθώνουν να μειώσουν τα φορτία που δέχεται το πέλμα και ελαττώνουν τον πόνο. ■ Χειρομαλάξεις στο πέλμα (συχνά με τη βοήθεια πάγου). ■ Τοποθέτηση «διαχωριστικών» από μαλακό υλικό ανάμεσα στα δάκτυλα, για την ανακούφιση των νεύρων από τις πιέσεις που δέχονται από τα μετατάρσια (σε περίπτωση που η διάγνωση είναι το νευρίνωμα Morton). ■ Έγχυση κορτιζόνης (ή άλλου αντιφλεγμονώδους) στην πάσχουσα περιοχή. ■ Ασκήσεις που αποσκοπούν στην ενδυνάμωση των αυτοχθόνων μυών του ποδιού (που καθορίζουν τη θέση των μεταταρσίων) και στη διάταση των δακτύλων καθώς και του Αχιλλείου. Ένα τέτοιο πρόγραμμα αποκατάστασης μεταταρσαλγίας θα σας δοθεί από τον ορθοπαιδικό, με σκοπό να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του πόνου στα μετατάρσια, με το να τονώσει τους αυτόχθονες μύες του άκου πόδα και να διατείνει τυχόν ρικνωμένους μύες (π.χ ρικνός Αχίλλειος τένοντας). Αυτό θα βοηθήσει στη βελτίωση της θέσης του άκρου ποδός στον χώρο. Εξυπακούεται ότι δεν θα δώσει την λύση σε προβλήμα-
τα που αφορούν την ανατομία του άκρου πόδα και χρήζουν έτσι χειρουργικής επέμβασης. Παρ’ όλα αυτά και σε αυτές τις περιπτώσεις αποτελεί ένα καλό υπόβαθρο για την επιτυχία της χειρουργικής επέμβασης. ■ Φυσικοθεραπεία με μαλάξεις και χρήση ρευμάτων και υπερήχων για μείωση του άλγους και έλεγχο του οιδήματος (πρηξίματος) που είναι συνοδό αρκετές φορές στην μεταταρσαλγία. Να θυμάστε ότι η πρόληψη σώζει!!! Κάποια προληπτικά μέτρα μπορεί να αποδειχθούν πολύτιμα: ◘ Σωστή επιλογή παπουτσιών, όχι μόνο κατά μήκος αλλά και στο εύρος. ◘ Σωστή εφαρμογή των καλτσών αποφεύγοντας τις πτυχώσεις. ◘ Σχετικά χαλαρό σφίξιμο των κορδονιών. ◘ Λήψη μιας ολιγοήμερης σειράς από
αντιφλεγμονώδη δισκία, αμέσως μετά την πρώτη εμφάνιση της μεταταρσαλγίας. Συνοψίζοντας, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η μεταταρσαλγία κατά βάση έχει συντηρητική αντιμετώπιση. Είναι εκδήλωση του οργανισμού σε αυξημένη καταπόνηση. Συνεπώς η μείωση των δραστηριοτήτων και των συνηθειών που προκαλούν τον πόνο στα μετατάρσια είναι το κλειδί της θεραπείας. Βέβαια υπάρχουν και νοσήματα που προκαλούν μεταταρσαλγία και πρέπει να αντιμετωπιστούν χειρουργικά (βλαισός μέγας δάκτυλος, το νεύρωμα Morton, οι βαριές μορφές κοιλοποδίας, ιδιαίτερα αν οφείλονται σε νευρολογικά νοσήματα, κατάγματα κοπώσεως). Και σε αυτές τις περιπτώσεις εφαρμόζεται αρχικά η συντηρητική αντιμετώπιση και αφού δεν αποδώσει τότε το χειρουργείο φαντάζει μονόδρομος.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΘ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ MD,MSc, PhD(cand) ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ
Ορθοπαιδικές και Αθλητικές Κακώσεις Διάγνωση, Παρακολούθηση, Αποκατάσταση Ορθοπαιδικές Επεμβάσεις Αρθοσκόπηση μεγάλων αρθώσεων (γόνατος και ώμου)
Κωνσταντινουπόλεως 15, Πάτρα Τ. 2613 008 901 Κ. 6974 30 1 183
e-mail: med@patrasortho.gr site: www.patrasortho.gr
41
Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την
ακμή
Η ακμή είναι φλεγμονώδης νόσος που χαρακτηρίζεται κλινικά από πολύμορφες βλάβες των τριχοσμηγματογόνων θυλάκων κυρίως του προσώπου, αλλά και των ώμων και του άνω τμήματος του κορμού. Οι βλάβες είναι δυνατόν να είναι οι κλειστοί και ανοικτοί φαγέσωροι (comedones), βλατίδες, φλύκταινες, όζοι, κύστεις και σε ποσοστό 15 -20% των ασθενών ουλές. ΔΡ. ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΧΑΡΙΤΙΝΗ / ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΟΣ - ΑΦΡΟΔΙΣΙΟΛΟΓΟΣ MD, PhD
42
Πόσο διαρκεί η ακμή; Η νόσος διαρκεί πολλά χρόνια, εάν παραμείνει χωρίς θεραπεία και εξελίσσεται με εξάρσεις και υφέσεις. Η παρατήρηση αυτή είναι σημαντική για την κατανόηση της συμπεριφοράς αυτής της πάθησης, αφού το θετικό αποτέλεσμα οποιασδήποτε θεραπευτικής αγωγής θα πρέπει να συντηρείται με τη χρήση ορισμένων φαρμάκων για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ποιοι παράγοντες βελτιώνουν ή επιδεινώνουν την ακμή; Δίαιτα: Παλιότερα κυριαρχούσε η άποψη ότι συγκεκριμένες τροφές, όπως τα ζωικά λίπη ή η σοκολάτα προκαλούν την εμφάνιση ή επιδεινώνουν την ακμή. Η άποψη, όμως, αυτή δε φαίνεται να επιβεβαιώνεται από τη μελέτη μεγάλου αριθμού ασθενών, στους οποίους δεν ενοχοποιείται καμία τροφή για την πρόκληση και την επιδείνωση της ακμής. Επομένως, η σύσταση είναι, εάν εντοπισθεί από τον ίδιο μία τροφή που τον ενοχλεί, να την περιορίσει κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Έμμηνος ρύση: Παράγοντες που αφορούν την κυκλοφορία ορισμένων ορμονών φαίνεται ότι επιδρούν στην πορεία της νόσου, αφού στο 70% των γυναικών με ακμή παρατηρείται εμφάνιση ορισμένων βλαβών μία εβδομάδα περίπου πριν από την έμμηνο ρύση. Ηλιακή ακτινοβολία: Η ακμή συνήθως βελτιώνεται με την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία αλλά το θετικό αποτέλεσμα διατηρείται για πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Το 60% των ασθενών περίπου αναφέρουν ότι ο ήλιος είχε θετικό αποτέλεσμα, ενώ το 20% δε διακρίνουν σημαντική μεταβολή. Στο υπόλοιπο 20% η ακμή επιδεινώνεται κατά τη διάρκεια των διακοπών, καθώς η εμφάνιση των βλαβών φαίνεται να ευνοείται από την υψηλή υγρασία. Χρήση καλλυντικών ουσιών: Η παρατεταμένη χρήση καλλυντικών ουσιών είναι
επίσης δυνατόν να επιδεινώσει τη νόσο ή να προκαλέσει την έκθυση νέων βλαβών ακμής, κυρίως κλειστών φαγεσώρων. Το μακιγιάζ είναι προτιμότερο να γίνεται με πούδρα και όχι με make-up. Εάν και όταν χρησιμοποιείται make-up είναι καλύτερο να εφαρμόζεται oil-free make-up και να φέρει την ένδειξη στην ετικέτα «non comedogenic», δηλαδή «μη φαγεσωρογόνο». Η αφαίρεση του μακιγιάζ πρέπει να γίνεται προσεκτικά και αποτελεσματικά. Φάρμακα και χημικές ουσίες: Ορισμένα φάρμακα, όπως η κορτιζόνη και μερικές χημικές ουσίες όπως τα έλαια, είναι δυνατόν να ευνοήσουν την ανάπτυξη μη φλεγμονωδών, συνήθως, μορφών της νόσου. Κληρονομικότητα: Τέλος, η κληρονομικότητα φαίνεται ότι παίζει κάποιο, αδιευκρίνιστο ακόμη, ρόλο, αφού η συχνότητα της ακμής είναι σημαντικά μεγαλύτερη σε μερικές οικογένειες σε σχέση με άλλες. Σχηματίζονται πάντοτε ουλές και υπολειμματικές βλάβες (κόκκινα σημάδια); Στο 20% περίπου των περιπτώσεων σχηματίζονται ουλές και η ανάπτυξή τους έχει σχέση με το χρόνο έναρξης της θεραπείας. Δηλαδή, όσο πιο έγκαιρα αρχίσει η θεραπεία τόσο λιγότερες οι πιθανότητες ανάπτυξης ουλών. Επίσης, δημιουργούνται «κόκκινα σημάδια» όταν οι βλάβες είναι φλεγμονώδεις και διανοίγονται πριν την υποχώρησή τους. Η υποχώρησή τους υποβοηθείται με την εφαρμογή ειδικών διαλυμάτων και πίλινγκ. Θεραπεύεται η ακμή; Η αντιμετώπιση της ακμής είναι αποτελεσματική σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις και εξαρτάται από τη μορφή, τη διάρκεια και την εντόπιση της νόσου, την ύπαρξη φλεγμονωδών ή όχι βλαβών, την ηλικία του ασθενούς και τις θεραπευτικές μεθόδους που έχουν προηγουμένως εφαρμοσθεί. Όλοι αυτοί οι παράγοντες είναι απαραίτητο να εκτιμηθούν από το δερμα43
τολόγο, ο οποίος θα χορηγήσει και την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Πόσο χρόνο διαρκεί η θεραπεία; Η ενημέρωση και η συνεργασία του ασθενούς αποτελεί βασική προϋπόθεση επιτυχίας της θεραπείας, αφού η διάρκειά της δεν αφορά μερικές ημέρες ή εβδομάδες αλλά αρκετούς μήνες, ενώ για τη συντήρηση του θετικού αποτελέσματος είναι δυνατόν να απαιτηθεί η τοπική χρήση ενός φαρμάκου για αρκετά χρόνια. Θα πρέπει να τονισθεί ότι κατά τη διάρκεια του πρώτου μήνα της θεραπείας το δέρμα θα παραμείνει στην κατάσταση περίπου που βρίσκονταν πριν από την έναρξη της αγωγής, ενώ βελτίωση της νόσου θα παρατηρηθεί σε 2 μήνες στο 40% και σε 6 μήνες μετά την έναρξη της αγωγής στο 80% των ασθενών περίπου. Ποια φάρμακα χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ακμής; Η αγωγή περιλαμβάνει την εφαρμογή διάφορων τοπικών σκευασμάτων, όπως ρε44
τινοειδών, αντιβιοτικών, υπεροξειδίου του βενζολίου, αζελαϊκού οξέος, θείου, ρεζορκινόλης, σαλικυλικού οξέος, κ.ά. Σε πολλές περιπτώσεις είναι απαραίτητη η χορήγηση από το στόμα αντιβιοτικών, ρετινοειδών και ήπιων αντιανδρογόνων στις γυναίκες, ή και συνδυασμός τους. Επίσης, θεραπείες που βοηθούν την ακμή και τις ουλές ακμής είναι: ◘ Χημικά peeling ◘ Βαθύς καθαρισμός (στη φαγεσωρινή ακμή) ◘ Peeling με σαλικυλικό οξύ ή οξέα φρούτων ◘ Μικροδερμοαπόξεση με μικροκρυστάλλους ή διαμάντι ◘ Laser fractional - fraxel ◘ Υαλουρονικό οξύ, τοπικές εγχύσεις στεροειδών, κρυοθεραπεία Οι περιοχές που εφαρμόζονται οι θεραπείες είναι το πρόσωπο, η πλάτη και το στήθος.
Νέες Τεχνολογίες στην Αισθητική Δερματολογία
Τέλειο αποτέλεσμα σε κυτταρίτιδα και τοπικό πάχος με το νέο πρωτοπoριακό μηχάνημα: 3 max-plus
Μόνιμη αποτρίχωση με το κορυφαίο τελευταίας γενιάς μηχάνημα: Alexandrite - Laser
3D-Κρυολιπόλυση Πρωτοποριακή μέθοδος μόνιμης καταπολέμησης του λίπους
Εντυπωσιακό αποτέλεσμα με τη νέα θεραπεία FRACTIONAL PLASMA (Fractional Laser – Αυτόλογη μεσοθεραπεία PRP)
Αντιμετώπιση τριχόπτωσης και αυτόλογη μεσοθεραπεία PRP
ΙΑΤΡΕΙΟ ΠΑΤΡΑΣ ΑΡΑΤΟΥ 12 & ΜΑΙΖΩΝΟΣ, (ΠΛ. ΟΛΓΑΣ), 1ος ΟΡΟΦΟΣ, THΛ./ FAX : 2610 220.839, KΙN: 6970 187 804 ΙΑΤΡΕΙΟ ΡΙΟΥ Π.Ε.Ο. ΠΑΤΡΩΝ-ΑΘΗΝΩΝ 11, 1ος ΟΡΟΦΟΣ, THΛ./ FAX : 2610 994.960 info@dermaesthetics.gr / www.dermaesthetics.gr / Facebook Page: Dermaesthetics.gr
45
"Τι θα πει ο κόσμος;"
Ο φόβος της κριτικής Μία από τις πιο συχνές φράσεις που ακούμε όσο είμαστε παιδιά, αλλά και μεγαλώνοντας είναι «Μα τι θα πει ο κόσμος;». Πολλοί ενήλικες κουβαλούν αυτή τη φράση ως φορτίο, ως εμπόδιο στις αλλαγές τους, ακόμη και ως κριτήριο για τις επιλογές της ζωής τους. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ / ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ - ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ
46
Μήπως και εσύ ανήκεις σ’ αυτή την κατηγορία; Μήπως κάθε φορά που θέλεις να κάνεις μία αλλαγή, μία μετάβαση, κάτι το διαφορετικό, σκέφτεσαι τη γνώμη των άλλων, καταπιέζοντας τη δική σου επιθυμία και στέλνοντας παράλληλα ένα τεράστιο «όχι» στον εαυτό σου;
ακόμα και να προδώσω τις προσωπικές μου αξίες, αρκεί «να μην πει τίποτα κακό ο κόσμος για εμένα». Και όταν προδώσουμε τις προσωπικές μας αξίες, η ζωή μας πλέον δεν είναι στα χέρια μας και αισθανόμαστε πως έχουμε χάσει την «πυξίδα» μας.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Η ανάγκη να ικανοποιούμε πρώτα τους άλλους και ύστερα τον εαυτό μας καθοδηγεί τις επιλογές μας, την ποιότητα των σχέσεών μας, ακόμα και την ίδια μας τη ζωή. Ο άνθρωπος είναι ένα κοινωνικό ον, κάτι που σημαίνει πως θέλει να ανήκει κάπου και πως έχει ενδιαφέρον για τη γνώμη των άλλων. Δεν είναι άλλωστε λίγες οι φορές που ζητάμε τη γνώμη των σημαντικών άλλων, τόσο για να πάρουμε επιβεβαίωση όσο και για να διαμορφώσουμε μία τελική, δική μας γνώμη που θα «κουμπώνει» με το μέσα μας, που θα μας ταιριάζει. Τι γίνεται όμως, όταν οι επιλογές μας έχουν ως στόχο να ικανοποιούν τους άλλους; Γιατί μας είναι τόσο σημαντικό να αποφύγουμε την αρνητική κριτική και να γίνουμε αρεστοί; Ο φόβος της κριτικής καθώς και η έλλειψη αυτοεκτίμησης αποτελούν δύο από τις βασικές αιτίες μέσα μας που συντηρούν το «τι θα πει ο κόσμος». Η χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι μία έννοια εύθραυστη και ευμετάβλητη και αναπτύσσεται από τα πρώτα χρόνια της ζωής του ατόμου. Σε αυτήν παίζουν σημαντικό ρόλο οι γονείς ή οι σημαντικοί άλλοι, που γίνονται ο καθρέφτης του ατόμου. Αν νιώθω πως αρέσω σε αυτούς, αν αισθάνομαι την πλήρη αποδοχή, τότε με αποδέχομαι και νιώθω εμπιστοσύνη ως προς τις επιλογές μου. Αν συμβεί όμως το αντίθετο, αν νιώθω πως δεν αξίζω, αν δεν παίρνω την αγάπη και την αποδοχή όπως τη φανταζόμουν, απομακρύνομαι τόσο από την υψηλή αυτοεκτίμηση όσο και από τις πραγματικές μου επιθυμίες. Αυτό σημαίνει πως μπορώ
Κάποιες φορές πάλι η φωνούλα «τι θα πει ο κόσμος», δεν ανήκει σε εμάς τους ίδιους, αλλά αποτελεί μία εσωτερικευμένη φωνή που συνηθίζαμε να ακούμε ίσως από μικρή ηλικία. Μία φωνή της μαμάς, του μπαμπά, της γιαγιάς, της δασκάλας. Όλες αυτές τις φωνές που στην ενήλικη ζωή φοβόμαστε να εγκαταλείψουμε, ακόμα και αν δεν λειτουργούν σε εμάς. Τρόποι για να ξεπεράσεις τον φόβο κριτικής και να έρθεις πιο κοντά με τον εαυτό σου ◘ Ξεχώρισε τι έχεις πραγματικά ανάγκη τη δεδομένη στιγμή και τι όχι. Ποιες είναι οι πραγματικές σου επιθυμίες, καθώς και ποιες αξίες δεν θέλεις να προδώσεις στη ζωή σου. Ποιες αξίες και ιδανικά δεν θα πρόδιδες ακόμα και για ένα αγαπημένο σου πρόσωπο; ◘ Κάνε τη διάκριση μέσα σου. Με ποιόν θέλεις να μοιράζεσαι, τι και γιατί; Δεν χρειάζε47
ται οι άλλοι να ξέρουν τα πάντα για εμάς. Επέλεξε με προσοχή τα υποστηρικτικά σου δίκτυα. ◘ Θυμήσου περιστατικά αρνητικής κριτικής που έχεις δεχθεί και «ξόρκισέ» τα. Το να θυμηθούμε περιστατικά που μας πλήγωσαν, περιστατικά όπου βιώσαμε την απόρριψη και τη μη αποδοχή, μας κάνουν να τα δούμε με μία διαφορετική οπτική, με μία ματιά ενήλικη που μπορεί να αγκαλιάσει ζεστά τον πληγωμένο εαυτό μας. ◘ Θέσε ρεαλιστικές προσδοκίες από εσένα και από τους άλλους. Μην περιμένεις από τους άλλους να κατανοούν και να αποδέχονται όλες σου τις κινήσεις. Μην έχεις απαιτήσεις από τον ίδιο σου τον εαυτό να τα κάνεις όλα σωστά. ◘ Κράτησε κάποια κομμάτια αποκλειστικά για τον εαυτό σου. Είναι εκείνα που δεν θα μοιραστείς με κανέναν, όλα εκείνα που και εσύ κάποιες φορές τα απωθείς στο ασυνείδητο και απλά σε καθοδηγούν, χωρίς να τα ελέγχεις.
◘ Εντόπισε τις φωνές των άλλων μέσα σου και αποφάσισε ποιες από αυτές θέλεις να κρατήσεις και ποιες να εγκαταλείψεις. Επέλεξε να κρατήσεις τις φωνές που ταιριάζουν με τα πιστεύω σου, όλες εκείνες τις θετικές φωνές που σε εξελίσσουν. ◘ Άρχισε να μιλάς όμορφα τόσο για τον εαυτό σου όσο και για τις πράξεις σου. Αν θεωρείς πως αυτό είναι δύσκολο να γίνει πράξη, μπορείς να δοκιμάσεις για αρχή δύο απλούς τρόπους: ☺ Προσπάθησε να μιλάς κάθε μέρα για πέντε λεπτά μπροστά στον καθρέφτη και να εκφράζεις θετικά σχόλια. ☺ Γράψε ένα γράμμα αγάπης προς τον εαυτό σου. Εύχομαι να επιλέγεις καθημερινώς να κάνεις αυτό που πραγματικά θέλεις, εύχομαι να νιώθεις με αυτή σου την επιλογή ελεύθερος και ουσιαστικά ευτυχισμένος!
48
49
Εξειδικευμένα προγράμματα
εκμάθησης αγγλικών για ενήλικες
ΚΟΥΤΣΑΝΤΩΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ / ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ «ΚΟΥΤΣΑΝΤΩΝΗ»
Οι εποχές αλλάζουν και… αλλάζουμε κι εμείς μαζί τους 50
Όλο και περισσότεροι ενήλικες σήμερα έχουν την ανάγκη είτε να αποκτήσουν ένα πτυχίο ξένης γλώσσας, είτε απλώς να θυμηθούν τα αγγλικά τους και να τα εξασκήσουν περισσότερο για επαγγελματικούς ή εκπαιδευτικούς σκοπούς. O αυξημένος ανταγωνισμός και οι υψηλές απαιτήσεις στην αγορά εργασίας καθιστούν την εκμάθηση ξένων γλωσσών αναγκαία συνθήκη στην προσπάθεια να επιτύχει κανείς επαγγελματικά και να επικοινωνήσει αποτελεσματικά. Οι ενήλικες εκπαιδευόμενοι, όμως, έχουν διαφορετικές ανάγκες στον τρόπο και το χρόνο εκμάθησης, σε σχέση με τους μαθητές. Γι’ αυτό, έχουν δημιουργηθεί νέα προγράμματα που αφορούν αποκλειστικά ενήλικες, φοιτητές, εργαζόμενους ή συνταξιούχους, για να καλύψουν αυτές τις διαφορετικές ανάγκες, προσφέροντας τη μέγιστη δυνατή γνώση, στο λιγότερο δυνατό χρόνο.
Ποιο πρόγραμμα ταιριάζει στις δικές σας ανάγκες; Προγράμματα BLENDED LEARNING Οι νέες τεχνολογίες όχι μόνο έχουν αλλάξει την καθημερινότητά μας, αλλά έχουν φέρει εξελίξεις και στην εκπαίδευση. Το πρόγραμμα Blended Learning είναι ο πλέον εξελιγμένος τρόπος μικτής εκμάθησης, που συνδυάζει διαδικτυακά μαθήματα στο σπίτι, με παράλληλα μαθήματα στην τάξη. Αυτό το πρόγραμμα έρχεται να δώσει τη λύση στους ενήλικες που έχουν περιορισμένο χρόνο και δεν μπορούν να παρακολουθήσουν πολλές ώρες στο φροντιστήριο. Ταυτόχρονα, τους δίνει την ευελιξία να δουλέψουν στη διαδικτυακή πλατφόρμα, όποια ώρα της ημέρας τους εξυπηρετεί, ανάλογα με τις υποχρεώσεις τους. Με αυτή τη μέθοδο, οι ενδιαφερόμενοι φτά-
νουν στον επιθυμητό στόχο, κερδίζοντας χρόνο και χρήμα. Προγράμματα REFRESHER Υπάρχει όμως και μία μεγάλη ομάδα ενηλίκων που δεν ενδιαφέρονται πλέον για πτυχία, που δεν θέλουν συμβατικό διάβασμα με βιβλία, εκθέσεις και γραμματική. Τα προγράμματα Refresher εξυπηρετούν ακριβώς αυτόν τον σκοπό και απευθύνονται σε εργαζόμενους και συνταξιούχους που επιθυμούν απλώς να «φρεσκάρουν» τις γνώσεις που διαθέτουν από παλιά, για να μπορούν να επικοινωνήσουν καλύτερα, είτε στη δουλειά τους είτε στα ταξίδια τους. Οι ίδιοι τα βρίσκουν ιδιαίτερα επικοινωνιακά και αποτελεσματικά, ενώ ταυτόχρονα γεμίζουν τον χρόνο τους ευχάριστα. Προγράμματα προετοιμασίας για μεταπτυχιακά Επιπλέον, μία ακόμα πιο στοχευμένη μέθοδος διδασκαλίας της αγγλικής γλώσσας, αφορά εξειδικευμένα προγράμματα προετοιμασίας για τους ενήλικες που επιθυμούν να ακολουθήσουν μεταπτυχιακές ή διδακτορικές σπουδές σε κορυφαία πανεπιστήμια ανά τον κόσμο. Μέσα σε ένα μήνα προετοιμάζονται με επιτυχία για την απόκτηση των επιθυμητών σκορ στις αναγνωρισμένες εξετάσεις IELTS και TOEFL (Νο1 εξετάσεις παγκοσμίως), GMAT και GRE (απαραίτητες για την είσοδο σε σχολές Θετικών επιστημών, Πολυτεχνεία και Οικονομικές σχολές). Εντατικά προγράμματα για απόδειξη γλωσσομάθειας Τα τελευταία χρόνια έχει παρουσιαστεί έντονα η ανάγκη πολλών εργαζόμενων, τόσο στον ιδιωτικό τομέα όσο και στο δημόσιο, να αποκτήσουν την απαραίτητη γνώση και πιστοποίηση, προκειμένου να διεκδικήσουν και να κατακτήσουν μία θέση εργασίας εντός Ελλάδας. Γι’αυτό το λόγο δημιουργήθηκαν εντατικά τμήματα 51
που έχουν σαν στόχο την άμεση απόκτηση πτυχίων, όπως το TOEIC ή το TIE, μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, όπως 2-3 μήνες προετοιμασίας. Προγράμματα για επαγγελματίες Τέλος, η πλέον εξειδικευμένη κατηγορία εκμάθησης αγγλικών αφορά τη χρήση συγκεκριμένης ορολογίας της αγγλικής γλώσσας, βάσει επαγγέλματος. Υπάρχουν συγκεκριμένες ομάδες που έχουν την ανάγκη για εξειδικευμένη επικοινωνία και ορολογία πάνω σε εργασιακούς τομείς όπως ο τουρισμός, οι επιχειρήσεις, ο νομικός κλάδος (Tourism, Business, Law). Για αυτούς τους ιδιαίτερους σκοπούς, έχουν δημιουργηθεί τμήματα English for Special Purposes που καλύπτουν τις γραπτές και προφορικές επικοινωνιακές ανάγκες επαγγελματιών, όπως γιατρών και νοσηλευτών, δικηγόρων και δικαστικών, διοικητικών και διευθυντικών στελεχών, 52
καθώς και στελεχών ξενοδοχειακών μονάδων. Τα προγράμματα αυτά προσφέρονται και σε άλλες γλώσσες ανάλογα με τη ζήτηση, όπως τα ρωσικά, που είναι πολύ δημοφιλή στον κλάδο του τουρισμού. Συνοψίζοντας, η νέα εποχή στην αγορά εργασίας, με τον ανταγωνισμό στα ύψη και τις απαιτήσεις να αυξάνονται συνεχώς, επιβάλει καινοτόμες μεθόδους διδασκαλίας της αγγλικής γλώσσας, που προσφέρουν εξειδίκευση και στοχευμένη μάθηση. Αν λοιπόν επιθυμείτε να αποκτήσετε τα απαραίτητα εφόδια για ένα επιτυχημένο επαγγελματικό μέλλον, ή απλώς θέλετε να νιώσετε μεγαλύτερη σιγουριά στη χρήση της αγγλικής, σε προφορικό και γραπτό επίπεδο για λόγους ευρυμάθειας και ψυχαγωγίας, τα προτεινόμενα προγράμματα εκμάθησης αγγλικών για ενήλικες είναι τα πλέον ενδεδειγμένα.
Be smart!
Κάνε τη σωστή επιλογή!
Προγράμματα BLENDED LEARNING
Συνδυάζουν την παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη με το e-learning και σε οδηγούν με επιτυχία σε πτυχίο.
Προγράμματα REFRESHER
Φρεσκάρετε τα Αγγλικά, Γαλλικά ή τα Γερμανικά σας, χωρίς βιβλία και διάβασμα.
Προγράμματα προετοιμασίας για μεταπτυχιακά
Προετοιμασία φοιτητών για μεταπτυχιακές σπουδές σε TOEFL, TOEIC, IELTS,GRE, GMAT.
Proficiency 70 ευρώ
Εντατικά προγράμματα για απόδειξη γλωσσομάθειας
Lower 60 ευρώ
Άμεση πιστοποίηση της γνώσης των Αγγλικών για συμμετοχή σε προκηρύξεις ΑΣΕΠ.
Προγράμματα για επαγγελματίες
Εξειδικευμένα αγγλικά για επαγγελματίες και Επιχειρήσεις στον τομέα των Επιχειρήσεων, Νομικής και Τουρισμού.
Ταχύρυθμα τμήματα φοιτητών - ενηλίκων
www.koutsantoni.gr
9
σημεία λη στην πό
Κεντρική Δ/νση: Γούναρη 35 & Κανακάρη (Α’ όροφος) | τηλ.: 2610 222.648
53
οι προτάσεις του about
βιβλία
Η πυραμίδα της οργής
ΜΕΝΙΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Εκδόσεις: Ψυχογιός Ένα περίστροφο που μυρίζει οργή. Δυο υπουργοί που δωροδοκούνται. Μια εταιρεία που ψυχορραγεί. Ένας αδίστακτος εργοδότης. Τετρακόσιες οικογένειες έρμαια του φόβου και της αγωνίας για το σήμερα και το αύριο. Στημένα παιχνίδια. Ένα κοριτσάκι στη μέση του κυκεώνα. Ο πυροβολισμός που αλλάζει τα πάντα. Κι η Νέμεση που έρχεται για να ξεμπερδέψει το θλιβερό κουβάρι, με τις εξελίξεις να είναι καταιγιστικές, μπλεγμένες με έρωτες και προδοσίες. Μια συνταρακτική, καθηλωτική, ανθρώπινη ιστορία που κόβει την ανάσα και αγγίζει τις ψυχές, προκαλώντας μεγάλη συγκίνηση. Μια ιστορία που θα μπορούσε να είναι αληθινή…
Το χαμόγελο του δράκου
Αλκυόνη Παπαδάκη Εκδόσεις: Διόπτρα Ένα λυρικό μυθιστόρημα για την αέναη αναμέτρηση μάνας κόρης και τον προδότη έρωτα, αυτόν που διαλέγουμε εμείς... Εμείς… που κάναμε ψίχουλα την ψυχή μας για να ταΐσουμε τα όρνια. Εμείς… που περπατήσαμε μέσα στη βροχή γιατί δεν καταδεχτήκαμε να πάρουμε την ομπρέλα που μας πρόσφεραν οι άλλοι επ’ αμοιβή… Εμείς… που περπατήσαμε στον υπόνομο μ’ ένα τριαντάφυλλο στο χέρι. Εμείς… που κάναμε τον δράκο που φώλιαζε μέσα μας να χαμογελάσει. Εμείς… που φτάσαμε στην άκρη του γκρεμού, μόνο και μόνο για ν’ απολαύσουμε τη θέα… Εμείς… που δεν ζητήσαμε ποτέ τα ρέστα της ζωής μας από τον ταμία. Να ’μαστε, λέει, στη βαρκούλα… και να ’χε φεγγαράδα… και ν’ αρμενίζαμε…
Χρωματιστό μαύρο
ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Εκδόσεις: Κέδρος Μια διακοπή ρεύματος γίνεται η αιτία για να ξετυλιχθεί το κουβάρι. Ιστορίες παράλληλες, βαθιά ανθρώπινες ή εξωφρενικές, που αποκαλύπτουν κρυφές πτυχές της ζωής των ηρώων ή τα πρωτόγονα ένστικτά τους. Οι χαρακτήρες, καθημερινοί άνθρωποι που φαινομενικά δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους. Όνειρα, επιδιώξεις, αποδοχή ή μη της νέας πραγματικότητας, προσωπικές πεποιθήσεις ή μοιρολατρική συναίνεση, αποξένωση και φόβος. Μια ιδιαίτερη παρτίδα σκάκι, με ετερόκλητα πιόνια, ασφυκτικά χρονικά περιθώρια και αμφίβολη έκβαση. Ένα πολύχρωμο παζλ, που αποτυπώνει γεγονότα και συμβάντα από τη ζωή των κατοίκων των δυτικών συνοικιών της Θεσσαλονίκης.
Χίλιες ανάσες
Ιωάννα Καρυστιάνη Εκδόσεις: Καστανιώτης Κουμπί, κούτελο, τάφος, Βράχος ασκήσεις για δυνατούς λύτες. Ήταν όντως αινίγματα ή ο άγριος θάνατος την είχε κλονίσει τόσο που έχανε το νόημα του τετέλεσται και το μέτρο των τετελεσμένων; Άγγιξε το άσπρο πουκάμισο του Στέλιου, άπλυτο από το καλοκαίρι. Μύρισε λαίμαργα τις κιτρινίλες του ιδρώτα του στις μασχάλες, φίλησε τον γιακά σαν να φιλούσε τον λαιμό του. Εσένα, δεν έχω σκοπό να σε μπουγαδιάσω, ψιθύρισε κι αμέσως μετά κόλλησε στον καθρέφτη. Λαχταρούσε να βρει κατάφατσα εκεί το πρόσωπο του άντρα της, να δει τα ματόκλαδά του να παίζουν, τις φλέβες του λαιμού να φουσκώνουν και να ξεφουσκώνουν ολοζώντανες. Θα ακουμπούσε τα δάχτυλά της στο κεφάλι του, θα μετρούσε σωστά το πλάτος του μετώπου, την απόσταση από τα φρύδια ως τις ρίζες των μαλλιών του. Περίμενε, περίμενε, στο τζάμι υπήρχε μόνο το σπασμένο μούτρο της και το θολωμένο βλέμμα της.
54
οι προτάσεις του about
βιβλία
Ο όρκος
ΣΑΡΑ ΠΙΝΜΠΟΡΟ Εκδόσεις: Ψυχογιός Ένα καθηλωτικό, ανατρεπτικό ψυχολογικό θρίλερ για μια μαμά, την κόρη της και την καλύτερη φίλη της, τα μυστικά που κρύβουν και τους κινδύνους που δεν μπορούν να αποφύγουν. Η Λίζα ζει μια πολύ ήσυχη ζωή, αφοσιωμένη στην ανατροφή της δεκαεξάχρονης κόρης της, Άβα. Επιφυλακτική απέναντι στους άντρες, δε μιλά ποτέ για το παρελθόν της ή για τον απόντα πατέρα της Άβα. Η καλύτερη φίλη της, η Μέριλιν, παρόλο που έχει τα δικά της οικογενειακά προβλήματα, προσπαθεί να την πείσει να ανοιχτεί και να αρχίσει να φλερτάρει. Η Άβα έχει κουραστεί από την υπερποστατευτική μητέρα της. Θέλει να ζήσει σαν μια φυσιολογική έφηβη, να χαλαρώνει με τους κολλητούς της, να πηγαίνει για κολύμπι, να έχει αγόρι. Η μαμά της θα φρίκαρε αν ήξερε ότι η Άβα έχει ήδη κάποιον στην καρδιά της, κάποιον που την κάνει να νιώθει μοναδική.
Δάσος σκοτεινό
Nicole Krauss Εκδόσεις: Μεταίχμιο Ο Τζουλς Έπσταϊν, ένας θαλερός ηλικιωμένος άντρας από τη Νέα Υόρκη, που έχει μάθει να υπερνικά τις δυσκολίες της ζωής με τη δύναμη της θέλησής του, αγνοείται επί μέρες στο Τελ Αβίβ, όπου διέμενε τους τελευταίους τρεις μήνες. Η Νικόλ, μια σαραντάχρονη συγγραφέας από το Μπρούκλιν, νιώθει μουδιασμένη από την υπαρξιακή μοναξιά της. Αδυνατεί να γράψει, δυσκολεύεται να κοιμηθεί, και η εικόνα του ξενοδοχείου στο Τελ Αβίβ όπου περνούσε τις παιδικές της διακοπές τη στοιχειώνει τόσο επίμονα ώστε αποφασίζει, μέσα σε μια νύχτα, να ξαναπάει εκεί για ένα διάστημα. Ένας μεγαλοδικηγόρος και μια μυθιστοριογράφος, δύο άνθρωποι που έχουν χάσει τον δρόμο τους στη ζωή και αναζητούν το ψυχικό και πνευματικό τους στίγμα.
Οι κύκνοι το φθινόπωρο
ΦΑΝΗ ΠΑΝΤΑΖΗ Εκδόσεις: Ψυχογιός Δυο ιστορίες ενωμένες με ασημένια κλωστή, όπως οι ασημένιοι κύκνοι που κεντούσε κάποτε μια ερωτευμένη κοπέλα. Μια αγάπη σημαδεμένη από τη φρίκη του πολέμου, το μεγαλείο της αφοσίωσης, την τόλμη των γενναίων και την προσμονή της λύτρωσης. Πολλά χρόνια μετά τον πόλεμο του ’40, στα Γιάννενα, απ’ όπου άρχισαν όλα, οι νεότεροι ήρωες θα δουν τη ζωή τους να αλλάζει από αναπάντεχες ανατροπές, στον απόηχο ενός μεγάλου έρωτα.
Να ευτυχήσω για να πετύχω ή να πετύχω για να ευτυχήσω; Νικόλας Σμυρνάκης Εκδόσεις: Διόπτρα
Ήρθαμε σ’ αυτόν τον κόσμο για να εκπληρώσουμε τον σκοπό της ζωής μας. Στο ταξίδι μας αυτό να προοδεύουμε, να δίνουμε, να παίρνουμε αγάπη και να κάνουμε τον κόσμο ομορφότερο. Τι κοινό μοιράζονται ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο, ο βιβλικός Δαβίδ, ο Αριστοτέλης Ωνάσης, ο Πάμπλο Πικάσο και... ΕΣΥ; Η φιλοσοφία επιτυχίας και ευτυχίας του Ανθρώπου στο ΝηΣί (IslandofMan Success Philosophy) του Νικόλα Σμυρνάκη, που έχει εμπνεύσει και βοηθήσει χιλιάδες ανθρώπους ως τώρα, ξεδιπλώνεται μέσα από την αφήγηση του ήρωα Αλκίνοου, ενός μέντορα πρωθυπουργών μεγάλων χωρών, ολυμπιονικών, ηθοποιών του Χόλιγουντ, δισεκατομμυριούχων και συμβούλων πολυεθνικών. Είναι άραγε ένας τέτοιος άνθρωπος αψεγάδιαστος, άφθαρτος και πάντα χαρούμενος; Τι γίνεται όταν εμφανίζεται ο παλιός αρνητικός του εαυτός, ο Χ;
55
Ενθάρρυνση Ένα σπουδαίο δώρο για την αυτοεκτίμηση των παιδιών Συχνά αναρωτιόμαστε τι είναι καλό να κάνουμε ώστε τα παιδιά να νιώσουν πως είναι σημαντικά και να αποκτήσουν θετική εικόνα για τον εαυτό τους. Πώς μπορούμε να τα βοηθήσουμε να μάθουν να αξιολογούν τον εαυτό τους και να σκέφτονται εάν οι πράξεις τους είναι σωστές αντί να εξαρτώνται από την αντίδραση και την επιδοκιμασία των άλλων; ΚΟΤΣΑΦΤΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ / ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ
56
Σίγουρα υπάρχουν τρόποι που όλοι έχουμε δοκιμάσει απέναντι στη συμπεριφορά των παιδιών. Νομίζουμε πως μπορούμε να τους «δώσουμε» εμείς αυτοεκτίμηση. Συχνά, όμως, τα αποτελέσματα δεν είναι αυτά που περιμέναμε. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η αυτοεκτίμηση αναπτύσσεται μέσα από την αίσθηση της ικανότητας που καλλιεργεί το παιδί, καθώς διαχειρίζεται απογοητεύσεις και καθώς ανακαλύπτει πώς θα λύσει τα προβλήματα που προκύπτουν. Τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε το παιδί να αναγνωρίσει τα θετικά του στοιχεία;
τους, δεν είναι λίγες όμως οι φορές που οδηγεί σε αποθάρρυνση και σε φόβο. Και αυτό συμβαίνει όταν τα παιδιά δουλεύουν αποκλειστικά για την αναγνώριση και την επιδοκιμασία των άλλων.
Ας σκεφτούμε τι είναι αυτό που χρειάζονται τα παιδιά ώστε να αισθανθούν ότι αξίζουν και ν’ αναπτύξουν την αντίληψη ότι είναι ικανά και μπορούν να συνεισφέρουν στην οικογένεια, στο σχολείο και στο ευρύτερο περιβάλλον. Το κλειδί βρίσκεται στην ενθάρρυνση ως ένα πολύτιμο εργαλείο για την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης. Αυτό που χρειάζεται να προσέξουμε είναι να μάθουμε να την χρησιμοποιούμε αποτελεσματικά. Τι σημαίνει ενθάρρυνση; Πώς μπορούμε λοιπόν να είμαστε ενθαρρυντικοί απέναντι στα παιδιά; Προτού αναπτύξουμε κάποιες προτάσεις μέσα από τις οποίες τα παιδιά θα μάθουν δεξιότητες και την κοινωνική υπευθυνότητα που χρειάζεται για να επιτύχουν στη ζωή και στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, είναι σημαντικό να κάνουμε κάποιες διευκρινήσεις σχετικά με την έννοια της ενθάρρυνσης: Έπαινος και ενθάρρυνση δεν είναι το ίδιο. Συγκεκριμένα ο έπαινος αναφέρεται σε εκείνον που πράττει και αναγνωρίζει μόνο το τέλειο, ολοκληρωμένο προϊόν ενώ η ενθάρρυνση αναφέρεται στην πράξη και αναγνωρίζει την προσπάθεια και την βελτίωση. Ο έπαινος ενδέχεται να έχει ενθαρρυντικό αποτέλεσμα σε κάποια παιδιά δίνοντας έμπνευση να βελτιώσουν τη συμπεριφορά
Η επιτυχής χρήση της ενθάρρυνσης προϋποθέτει οι ενήλικες να δείξουν ενδιαφέρον για την οπτική γωνία του παιδιού και επιθυμία να του διδάξουν ότι τα λάθη είναι ευκαιρίες για μάθηση. Χρήσιμες προτάσεις για την αποτελεσματική εφαρμογή της ενθάρρυνσης: Όταν ενθαρρύνετε, αποφύγετε να κάνετε ταυτόχρονα αρνητικές παρατηρήσεις όπως «Ναι, τα κατάφερες αλλά…». Μ’ αυτόν τον τρόπο ακυρώνεται η προσπάθεια του παιδιού καθώς η επιβράβευση συνοδεύεται με ένα «αλλά». Διδάξτε στο παιδί την αξία του να βάζει στόχους και να βρίσκει τρόπους που θα το βοηθήσουν να βελτιωθεί αντί να του 57
τονίζετε τα λάθη του. Είναι προτιμότερο να ρωτήσετε το παιδί «σε ποιους τομείς πιστεύεις ότι χρειάζεσαι βελτίωση;». Μαθαίνει να αξιολογεί τον εαυτό του και βρίσκει τι πρέπει να κάνει για να πετύχει τους στόχους του. Αναγνωρίστε τη βελτίωση και την προσπάθεια του παιδιού «Βλέπω πως έχεις βελτίωση σε…». Η τελειότητα είναι μια μη ρεαλιστική προσδοκία που λειτουργεί αποθαρρυντικά για το παιδί που αισθάνεται ότι πρέπει να ανταπεξέλθει στην προσδοκία αυτή. Οι υπερβολικές προσδοκίες μπορεί να επηρεάσουν το παιδί, οδηγώντας το σε παραίτηση, εάν δεν είναι σίγουρο ότι θα έρθει πρώτο. Ενθάρρυνση σημαίνει λογικές προσδοκίες που επιτυγχάνονται βήμα βήμα. Είναι καλό να λαμβάνουμε υπόψη την ηλικία και τις δυνατότητες του παιδιού και να προσπαθούμε να μην έχουμε παράλογες απαιτήσεις.
ΜΠΕΤΣΟΣ ΑΡ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ PT, OMT, MTT Φυσικοθεραπευτής Ορθοπαιδικός θεραπευτής με χειρισμούς Medical training therapist
Αναζητείστε τα δυνατά σημεία στη συμπεριφορά κάθε παιδιού. Όταν συμβαίνει αυτό μπορείτε να ανακατευθύνετε την «κακή» του συμπεριφορά σε θετική. Θυμηθείτε ότι υπάρχει μια κρυφή αποθαρρυντική πεποίθηση πίσω από τη συμπεριφορά του. Ένα παιδί που φέρεται άσχημα είναι ένα παιδί που έχει κακή εικόνα για τον εαυτό του. Ας σκεφτούμε πάνω σ’ αυτές τις προτάσεις και ας αποδεχτούμε τα παιδιά όπως είναι και όχι γι’ αυτό που θα έπρεπε να είναι. Όταν συμβαίνει αυτό, τα παιδιά νιώθουν ότι τα αγαπάμε γι’ αυτό που είναι και όχι γι’ αυτό που κάνουν ή γι’ αυτό που δεν κάνουν. Νιώθουν ότι αξίζουν και παίρνουν θάρρος για να συνεχίσουν την προσπάθειά τους.
Π.Ε.Ο. Αθηνών 5Ε, Ρίο Πάτρας Τηλ.: 2610 911.513 | Fax: 2610 911.514 e-mail: info@physiokinesis.gr
www.physiokinesis.gr
58
Άλλωστε είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως δεν μπορούμε να βελτιωθούμε εάν δεν νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας. Πηγή: Nelsen, J. (2006). Αποτελεσματική διαπαιδαγώγηση. Μτφρ. Σ. Ανδρεοπούλου. Αθήνα: Εκδόσεις Διόπτρα. 2018.
59
Σεμινάρια μουσικοκινητικής αγωγής για
ενήλικες
Δύο νέα σεμινάρια μουσικοκινητικής αγωγής για ενήλικες πρόκειται να πραγματοποιηθούν στο ωδείο Paganini. Τα σεμινάρια απευθύνονται σε μουσικούς, μουσικοπαιδαγωγούς, νηπιαγωγούς, δασκάλους, βρεφονηπιοκόμους. ΚΑΛΟΓΕΡΑΚΗ ΜΑΡΙΛΕΝΑ / ΜΟΥΣΙΚΟΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ
60
Το πρώτο σεμινάριο περιλαμβάνει: ◘ Εισαγωγή στη μουσικοκινητική αγωγή και παιχνίδια γνωριμίας. ◘ Γνωριμία με τα μουσικά όργανα του C. Orff και δημιουργία ρυθμικών τραγουδιών.
Χριστουγεννιάτικη Παράσταση από το «Α» ως το «Ω». Μετά το Σεμινάριο θα δοθούν στους συμμετέχοντες σημειώσεις και βεβαίωση συμμετοχής.
◘ Δραστηριότητες για την ένταση, την ταχύτητα και την παύση του ήχου.
Η Κράτηση θέσης είναι απαραίτητη.
◘ Εισαγωγή στη μουσική σημειογραφία (Νότες, Πεντάγραμμο, Φθογγόσημα).
Ειδική τιμή για όσους παρακολουθήσουν και τα δύο σεμινάρια.
◘ Κατασκευή μουσικών οργάνων από απλά υλικά και δημιουργία ηχοϊστοριών.
Εισηγήτρια σεμιναρίου:
Το δεύτερο σεμινάριο περιλαμβάνει: ◘ Κινητικές Δραστηριότητες. ◘ Ρυθμικά Χριστουγεννιάτικα τραγούδια. ◘ Δημιουργία Θεατρικής Χριστουγεννιάτικης Παράστασης. ◘ Εκμάθηση διαφόρων ειδών συγγραφής μιας Χριστουγεννιάτικης Παράστασης. ◘ Δημιουργία Ρυθμικών μοτίβων με απλά χριστουγεννιάτικα υλικά. Ελάτε να προετοιμαστούμε για τις γιορτές των Χριστουγέννων, δημιουργώντας μια
Μαριλένα Καλογεράκη Μουσικοπαιδαγωγός Τηλ.: 6957 738.733 Fb: mousikokinitiki agogi E-mail: mariaelenhk@gmail.com Σάββατο 10 Νοεμβρίου 17:00 - 20:00 Κυριακή 11 Νοεμβρίου 11:00 - 14:00 Χώρος διεξαγωγής σεμιναρίου: Ωδείο Paganini Ι. Βλάχου 4 & Γούναρη, Πάτρα Τηλ.: 2610 346.188 & 6937 018.509
61
Παιδί εκτός γάμου
Μια σύγχρονη μορφή μονογονεϊκής οικογένειας Σε προηγούμενους χρόνους, θεωρούνταν αδιανόητο και ισχυρό στίγμα το να έρθει στον κόσμο ένα παιδί εκτός γάμου, καθώς ο γάμος ως κοινωνιολογικό φαινόμενο προσέφερε –και συνεχίζει να προσφέρει – την προστασία και την αναγνώριση του νέου μέλους, το οποίο με τη σειρά του θα είναι η επισφράγιση της οικογενειακής συνέχειας. ΤΣΑΓΚΑΝΕΛΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ / ΚΛΙΝΙΚΗ ΨΥΧΚΟΛΟΓΟΣ MSc
62
Μια τέτοια προοπτική, προκειμένου να αποσβέσει το στίγμα, οδηγούσε είτε στη διακοπή της κύησης, είτε στη λύση του ιδρύματος και μετέπειτα, στην υιοθεσία του παιδιού από άτεκνα ζευγάρια. Η γέννηση ενός παιδιού εκτός γάμου «σημάδευε» και ακολουθούσε δια παντός πατέρα, μητέρα και παιδί. Συνήθως επισκίαζε τη μητέρα και το παιδί. Η μητέρα στοχοποιούνταν για την απόφασή της να φέρει στον κόσμο μόνη το παιδί της, με συνέπεια συχνά να μην απολαμβάνει την αναγκαία συγγενική φροντίδα και υποστήριξη κατά τη γέννηση και ανατροφή του παιδιού της. Το δε τέκνο, με την αναγραφή «αγνώστου πατρός» σε πολλά δημόσια έγγραφα ήταν ένας εν δυνάμει στόχος. Σήμερα, στα μεγάλα αστικά κέντρα φαίνεται να έχουν περιοριστεί σημαντικά τα βίαια φαινόμενα του παρελθόντος με τη βοήθεια και των υποστηρικτικών κοινωνικών υπηρεσιών. Όμως, δεν έχει εκλείψει ανάλογα και η διαφοροποίηση από το κοινωνικά αποδεκτό πρότυπο της ελληνικής παραδοσιακής οικογένειας. Όσο και αν αποτελεί στις μέρες μας μια περισσότερο συχνή και «αποδεκτή» επιλογή, η γέννηση ενός παιδιού εκτός γάμου δεν παύει να έχει σημαντικές επιπτώσεις σε όλα τα επίπεδα της ανθρώπινης ύπαρξης. Καταρχήν, ένα παιδί που γεννιέται έξω από την επιθυμία δύο ανθρώπων, οι οποίοι έχουν αποφασίσει να έχουν μια κοινή συντροφική πορεία, σημαδεύεται εν τη γενέσει του από αμφιθυμικά και όχι μόνο συναισθήματα. Πιο ειδικά, σε αντίθεση με τη γέννηση ενός παιδιού σε μια έγγαμη ζωή, το παιδί που έρχεται σε ένα περιβάλλον με ελλιπή πλαίσια (όπως για παράδειγμα την απουσία του ενός εκ των δύο γεννητόρων), στερείται εν μέρει φροντίδας και ανατροφής, με
επιπρόσθετη απουσία την ομαλή ψυχική ταύτιση με το γονέα του ίδιου φύλου. Έτσι, αν λάβουμε υπόψη πως η γέννησή μας είναι απόρροια μιας κοινής επιθυμίας δύο ανθρώπων να φέρουν στον κόσμο μια νέα ύπαρξη, εντοπίζονται αυτόματα ελλείψεις και προβλήματα σε ψυχικό, κοινωνικό και βιοτικό επίπεδο. Σήμερα, σύμφωνα με έρευνα της Eurostat προ πενταετίας, η Ελλάδα βρίσκεται στις υψηλότερες θέσεις όσον αφορά στη γέννηση παιδιών εντός γάμου, με τις γεννήσεις εκτός γάμου να αγγίζουν μόλις το 7%. Τα δεδομένα αυτά αντανακλούν τις ισχυρές παραδοσιακές αντιλήψεις των ελλήνων για το γάμο αλλά και τα σημαντικά γραφειοκρατικά προβλήματα, καθώς η ελληνική νομοθεσία δεν έχει εναρμονιστεί με την ευρωπαϊκή, δημιουργώντας κωλύματα στην αναγνώριση, τη φορολογία κ.ά. Παίρνοντας την απόφαση να μεγαλώσει το παιδί της διαφορετικά Η μέλλουσα μητέρα, όσο γενναία, δυνατή και άτρωτη νιώθει τον πρώτο καιρό της απόφασής της, είναι σημαντικό να σκεφτεί πως το ταξίδι που ξεκινά θα έχει και στιγμές μοναξιάς. Οπότε είναι σημαντικό να έρθει σε επαφή με τον κοντινό φιλικό της περίγυρο αλλά και με κοινωνικούς φορείς υποστήριξης, οι οποίοι θα τη συντροφεύσουν, θα τη φροντίσουν και θα της παράσχουν όποια βοήθεια χρειαστεί κατά τη γέννηση και το μεγάλωμα του παιδιού της. Όσο απαιτητική είναι η περίοδος της εγκυμοσύνης, άλλο τόσο είναι και εκείνη της λοχείας και των μετέπειτα χρόνων. Η συναισθηματική και η οικονομική κάλυψη, το σταθερό περιβάλλον διαβίωσης αλλά και η ορθή στήριξη από ειδικούς για το πώς να μιλήσει στο παιδί της στα ερωτήματά του για το γονέα που είναι απών, είναι καθοριστικά και αναγκαία, ενώ, όπως είναι φυσικό, διαφοροποιούνται ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. 63
Κοινά ερωτήματα των παιδιών που μεγαλώνουν με έναν από τους δύο γονείς συνήθως είναι: ◘ Ο δικός μου μπαμπάς που είναι; Γιατί δεν μένει μαζί μας; ◘ Δε με ήθελε; ◘ Εσύ μαμά με θέλεις; ◘ Θα με θέλεις πάντα δίπλα σου; Αν είμαι καλό παιδί δε θα με αφήσεις και εσύ ε; ◘ Με αγαπάει; Με σκέφτεται; ◘ Μπορώ να τον δω έστω για μία φορά; ◘ Θέλω να δω πως είναι. Του μοιάζω; ◘ Θέλει να με δει; Φυσικά η κάθε περίπτωση είναι μοναδική και ξεχωριστή και οι απαντήσεις πρέπει να δίνονται σύμφωνα με το αναπτυξιακό / ηλικιακό επίπεδο κατανόησης του κάθε παιδιού. Επιπλέον, ένα ίσως από τα σημαντικότερα σημεία που χρήζουν μακροχρόνιας παρέμβασης από ειδικούς ψυχικής υγείας είναι η διαχείριση και τελικά η αποδοχή της απόρριψης. Η ειλικρινής,
Πρόληψη - Θεραπεία - Αποκατάσταση
• Λογοθεραπεία • Εργοθεραπεία • Ειδική διαπαιδαγώγηση Κωνσταντινουπόλεως 15 (Πλ. Αγ. Σοφίας), Πάτρα Τ: 2610 433.626, K: 6907 58 98 23 dtriadas@gmail.com www.logotherapeiapatras.gr
64
απλή και χωρίς εμπάθεια στάση του γονέα που μεγαλώνει μόνος το παιδί του είναι μια κοινή γραμμή που είναι σημαντικό να κρατείται.
Στο δια ταύτα Η παρέμβαση για την εξάλειψη των ισχυρών στερεοτύπων και προκαταλήψεων που περιβάλλουν ακόμα το παιδί εκτός γάμου, μας αφορά όλους, ατομικά και συλλογικά και, οφείλουμε να εντοπίζουμε άμεσα φαινόμενα που θα προσβάλλουν ή θα θίξουν την προσωπικότητα αυτών των ατόμων. Αξίζει να σκύψουμε πάνω από την απόφαση μιας γυναίκας να φέρει στον κόσμο ένα παιδί που θα καλείται δια βίου να διαχειριστεί την οικογενειακή του ιστορία και κατάσταση, αλλά και την ψυχική φόρτιση της απουσίας του γονέα που δεν επιθυμούσε αυτή τη γέννηση και που αρνείται την ανατροφή και τη στήριξη του παιδιού του, ακόμα και κατόπιν της γέννησής του. Λαμβάνοντας όλα τα παραπάνω υπόψη, η μέλλουσα μητέρα πρωτίστως και συνακόλουθα η πολιτεία χρειάζεται να φροντίσουν για τη στήριξη και ομαλή ανάπτυξη του παιδιού, για αυτό και η απόφαση της αποκλειστικής ανατροφής του παιδιού θα πρέπει να είναι όσο πιο συνειδητή και ενημερωμένη γίνεται. Όπως και να ’χει, η ζωή έχει πάντα τους δικούς της τρόπους να μας εκπλήσσει ευχάριστα, ακόμα κι αν ορισμένες μαθητείες της είναι δύσκολες. Η γενναία απόφαση της άγαμης μητέρας, όχι μόνο δεν είναι καταδικαστέα, αλλά αποτελεί έναν ύμνο στην ίδια τη ζωή.
Οι ΜΙΚΡΟΙ ΗΡΩΕΣ στην Πάτρα είναι ένας παιδότοπος που δημιουργήθηκε με σκοπό να καλύψει την ανάγκη του παιδιού για διασκέδαση και ψυχαγωγία, αλλά και για να το βοηθήσει να αναπτύξει την κοινωνικότητα του μέσα από το ομαδικό παιχνίδι. Σ’ έναν ευχάριστο πολυχώρο με διακοσμητικά στοιχεία που εξάπτουν τη φαντασία μικρών και μεγάλων, ο παιδότοπος ΜΙΚΡΟΙ ΗΡΩΕΣ κατάφερε μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να γίνει το στέκι παιδιών και γονέων. Στις σύγχρονες εγκαταστάσεις μας οι μικροί σκανταλιάρηδες ήρωές μας, μπορούν να παίξουν με ασφάλεια πάντα υπό την επίβλεψη του έμπειρου προσωπικού μας. Για τα παιδιά έως 3 ετών προσφέρουμε ασφαλές baby park με πολλά παιχνίδια. Καθημερινά 365 ημέρες το χρόνο και με άνετο πάρκινγκ. Επισκεφθείτε μας ή διοργανώσετε παιδικά πάρτυ και λοιπές κοινωνικές εκδηλώσεις, με πολύ μουσική, δημιουργικό παιχνίδι και διασκέδαση που θα μείνουν σίγουρα αξέχαστες στους καλεσμένους σας.
Στόχος μας είναι ο παιδότοπος ΜΙΚΡΟΙ ΗΡΩΕΣ να γίνει το δεύτερο παιδικό δωμάτιο κάθε μικρού μας φίλου!
Πατρών-Κλάους 21, Πάτρα Τηλ.: 2610 242.400 Κιν.: 6947 992.466 mikroiheroes@gmail.com www.mikroi-heroes.gr
65
Στοματοκινητική παρέμβαση στη
λογοθεραπεία
Αρκετά είναι τα παιδιά εκείνα που μπορεί μεν να μιλάνε πολύ και συνεχόμενα, ωστόσο πολύ λίγα άτομα εκτός της οικογένειας μπορούν να καταλάβουν τι λένε. Ενώ επιπλέον ακόμα και τα άτομα της οικογένειας δυσκολεύονται να τα καταλάβουν πολλές φορές. ΑΛΕΞΙΟΥ ΖΑΝΙΑ / ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ
66
Συνήθως αυτά είναι τα παιδιά με χαμηλό μυϊκό τόνο, όπου οι μύες του στόματος δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκώς για να εκφέρουν καθαρά τους ήχους της ομιλίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτά τα παιδιά μπορούν να διδαχθούν να μιλάνε πιο καθαρά, όχι όμως μόνο με την κλασική λογοθεραπευτική παρέμβαση. Η κλασική λογοθεραπεία βασίζεται σε μια πολυαισθητηριακή προσέγγιση για την παραγωγή των ήχων της ομιλίας. Με λίγα λόγια, ο θεραπευτής δείχνει στο παιδί μια μπάλα λέγοντας παράλληλα «μπάλα» και μετά το παιδί επαναλαμβάνει τη λέξη. Εάν η ακοή, η όραση και ο μυϊκός τόνος είναι φυσιολογικά, συνήθως αυτή η προσέγγιση έχει αποτέλεσμα. Όμως πολλά παιδιά απλά δεν έχουν επαρκή μυϊκό τόνο στο στόμα ώστε να έχει αποτέλεσμα από μόνη της η κλασική λογοθεραπεία και στο τέλος απογοητεύονται και ματαιώνονται. Αντίθετα, η στοματοκινητική παρέμβαση στηρίζεται στην προϋπόθεση ότι υπάρχουν φυσιολογικές δομές του στόματος και φυσιολογικά πρότυπα προκειμένου να αναπτυχθεί φυσιολογική ομιλία. Εάν το πρόβλημα είναι οι φτωχά αναπτυγμένοι μύες του στόματος, τότε η λύση είναι να ενδυναμωθούν και να εκπαιδευτούν αυτοί οι μύες.
ας σκεφτούμε την περίπτωση της εξώθησης της γλώσσας που εμποδίζει την ευκρινή ομιλία. Οι περισσότεροι άνθρωποι δε συνειδητοποιούν ότι αυτό οφείλεται εν μέρει στην έλλειψη διαχωρισμού γλώσσας-σαγονιού, στην ικανότητα δηλαδή της γλώσσας και του σαγονιού να κινούνται αυτόνομα και ανεξάρτητα. Επομένως η θεραπεία σε ένα παιδί με εξώθηση της γλώσσας θα έπρεπε να προσανατολιστεί στην εκπαίδευση αυτών των μυών να δουλεύουν αυτόνομα και ανεξάρτητα. Ένα πρόγραμμα στοματοκινητικής παρέμβασης θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια πληθώρα τεχνικών για τη βελτίωση του διαχωρισμού σαγονιού-γλώσσας, της απόσυρσης της γλώσσας και του στογγυλέματος των χειλιών, καθώς επίσης και την αύξηση της σταθερότητας του σαγονιού. Κατά τη στοματοκινητική παρέμβαση, χρησιμοποιούμε σαπουνόφουσκες προκειμένου να διδάξουμε στα άτομα με τα οποία δουλεύουμε να χρησιμοποιούν ελεγχόμενη, παρατεταμένη στοματική ροή αέρα ως συστατικό για την ευκρινή ομιλία.
Επιπλέον, συνήθως τα παιδιά απολαμβάνουν τις στοματοπροσωπικές ασκήσεις και δεν αντιστέκονται στη θεραπεία. Θεωρούν ότι παίζουν, καθώς κατά τη θεραπεία χρησιμοποιούνται σφυρίχτρες, σωλήνες ρόφησης (καλαμάκια) και σαπουνόφουσκες, ενώ στην πραγματικότητα μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τους μύες του στόματος για την παραγωγή ήχων ομιλίας. Η ομιλία είναι μια ομάδα έντονα συσχετιζόμενων και αλληλοσυνδεόμενων στοματοπροσωπικών κινήσεων. Για παράδειγμα,
Το θεραπευτικό φύσημα σαπουνόφουσκων απαιτεί κοιλιακή διαβάθμιση, στα67
θερότητα σαγονιού, στρογγύλεμα χειλιών και απόσυρση της γλώσσας. Καθεμία από αυτές τις δεξιότητες είναι απαραίτητη για την παραγωγή ήχων ομιλίας. Για τα άτομα εκείνα που δεν είναι λεκτικά, το φύσημα σαπουνόφουσκων διδάσκει πώς ο αέρας του στόματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να συμβεί κάτι. Μόλις αυτό κατανοηθεί, η διδαχή της μίμησης ήχων γίνεται πιο εύκολη. Το φύσημα σαπουνόφουσκων είναι επίσης βοηθητικό όταν δουλεύουμε με τα άτομα τα οποία μιλάνε κατά την εισπνοή ή χρησιμοποιούν έναν συνδυασμό εισπνοής και εκπνοής.
Καθώς όλα τα παιδιά είναι διαφορετικά, η στοματοκινητική προσέγγιση βασίζεται σε μια ιεραρχία κατά την οποία αξιολογούνται οι στοματοκινητικές δεξιότητες του παιδιού και η παρέμβαση εξατομικεύεται αντίστοιχα. Για παράδειγμα, ορισμένα παιδιά χρειάζεται να ξεκινήσουν από την πρώτη σφυρίχτρα της ιεραρχίας των 14 σφυριχτρών. Όλες οι σφυρίχτρες δουλεύουν σε ποικίλες μυϊκές κινήσεις που απαιτούνται για την παραγωγή συγκεκριμένων ήχων.
Το φύσημα σφυριχτρών είναι επίσης μια χρήσιμη και διασκεδαστική τεχνική για την ενδυνάμωση των κοιλιακών μυών για την καλή ροή αέρα, το οποίο είναι σημαντικό για την καλή παραγωγή ομιλίας. Εκτός από τη βελτίωση της ροής αέρα, οι σφυρίχτρες είναι επίσης ένα πολύτιμο εργαλείο για την βελτίωση των ήχων της ομιλίας (άρθρωση) αυξάνοντας την επίγνωση του σαγονιού, των χειλιών και της γλώσσας, διδάσκοντας την τοποθέτηση και αναπτύσσοντας τη δύναμη συγκεκριμένων μυών, καθώς επίσης και ελαττώνοντας ή εξαλείφοντας την σιελόρροια. Οι σφυρίχτρες βοηθούν στην αύξηση της μνήμης των μυών, της δύναμης και του ελέγχου που απαιτούνται για την ανάπτυξη των τριών περιοχών που είναι απαραίτητες για την καλή παραγωγή ομιλίας: του σαγονιού, των χειλιών και της γλώσσας. Ένα επιπλέον πολύτιμο εργαλείο κατά την στοματοκινητική παρέμβαση είναι οι σωλήνες ρόφησης (καλαμάκια). Η πόση με σωλήνες ρόφησης βοηθά στη βελτίωση της λειτουργικότητας του σαγονιού, των χειλιών και της γλώσσας. Συγκεκριμένοι στόχοι είναι οι εξής: στρογγύλεμα χειλιών, απόσυρση γλώσσας, ενδυνάμωση μυϊκού συστήματος προσώπου, σταθερότητα σαγονιού και βελτιωμένη ανεξάρτητη σίτιση. 68
Η πρώτη σφυρίχτρα της ιεραρχίας ξεκινά να δουλεύει το κλείσιμο των χειλιών και είναι η πιο εύκολη. Άλλα παιδιά μπορεί να ξεκινήσουν αργότερα στην ιεραρχία, π.χ. με τη σφυρίχτρα Νο 9 που στοχεύει στο στρογγύλεμα των χειλιών και την απόσυρση της γλώσσας και είναι πιο δύσκολη. Πολύ σημαντική σε αυτή την προσέγγιση είναι η εξάσκηση στο σπίτι. Ο κηδεμόνας ή ο φροντιστής δουλεύει στο σπίτι με το παιδί καθημερινά. Η εξάσκηση στο σπίτι θέτει τις βάσεις για γρήγορη εξέλιξη κατά τις θεραπευτικές συνεδρίες και είναι ιδιαίτερα σημαντική για την επιτυχή έκβαση της θεραπείας. Επίσης εμψυχώνει το παιδί αλλά και τον κηδεμόνα ή τον φροντιστή.
69
Δυσαριθμησία Όταν δεν πρόκειται για μία απλή δυσκολία στα μαθηματικά...
Γιατί το παιδί μου μπερδεύει τους αριθμούς; Γιατί δυσκολεύεται να κάνει πρόσθεση και αφαίρεση; Γιατί δεν καταλαβαίνει τα προβλήματα των μαθηματικών; ΜΙΧΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ / ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ ΜΑ ΖΑΡΝΟΜΗΤΡΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ / ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ - ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ ΜΑ
70
Τι είναι η δυσαριθμησία; Τα τελευταία χρόνια πέραν των δυσκολιών στην ανάγνωση, τη γραφή και την ορθογραφημένη γραφή, έντονες είναι οι δυσκολίες των παιδιών και στα μαθηματικά, τις οποίες περιγράφει ένας σχετικά καινούριος όρος, η δυσαριθμησία. Ο όρος «δυσαριθμησία» αναφέρεται σε συγκεκριμένη μαθησιακή δυσκολία που επηρεάζει την ικανότητα ενός παιδιού να κατανοήσει τις μαθηματικές έννοιες και να εκτελέσει πράξεις. Τον παραπάνω όρο χρησιμοποιούν οι εκπαιδευτικοί, οι ψυχολόγοι αλλά και οι υπόλοιποι ειδικοί, για να περιγράψουν τα προβλήματα των μαθητών στην εκμάθηση της χρήσης των αριθμών και στη μελέτη ή την έκφραση των σχέσεων μεταξύ ποσοτήτων και μεγεθών τα οποία εκπροσωπούνται από νούμερα και σύμβολα. Έτσι, ακόμη κι όταν ένας μαθητής πραγματοποιεί την πρόσθεση, την αφαίρεση, τον πολλαπλασιασμό και την διαίρεση χρησιμοποιώντας τη σωστή μεθοδολογία και φτάνοντας στο σωστό αποτέλεσμα, ίσως να τις διεκπεραιώνει μηχανικά και να μην νιώθει σιγουριά και αυτοπεποίθηση. Πώς θα καταλάβω ότι το παιδί μου έχει δυσαριθμησία; Μία από τις πιο ισχυρές ενδείξεις για κάποια μαθησιακή διαταραχή είναι η σημαντική διαφορά επίδοσης σε διαφορετικούς τομείς. Ένα παιδί με δυσαριθμησία μπορεί να έχει πολύ υψηλές επιδόσεις σε μαθήματα όπως τα αγγλικά ή η ιστορία, αλλά να έχει πολύ χαμηλούς βαθμούς στα μαθηματικά και σε άλλα θετικά μαθήματα. Συγκεκριμένα, ένα παιδί μπορεί να παρουσιάζει δυσαριθμησία: ◘ Αν δυσκολεύεται στη διεξαγωγή των πράξεων της πρόσθεσης, της αφαίρεσης, του πολλαπλασιασμού και της διαίρεσης. ◘ Αν παρουσιάζει πρόβλημα στο να αντιλαμβάνεται, να μαθαίνει και να απομνημονεύει τους κανόνες των μαθηματικών ή την ακολουθία με την οποία πρέπει να γίνουν οι πράξεις.
◘ Αν συγχέει (μπερδεύει) τα μαθηματικά σύμβολα όπως: + και x, -, ÷ και =, < και > κ.λ.π. ◘ Αν δυσκολεύεται να κατανοήσει λέξεις που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν ορισμένες μαθηματικές λειτουργίες όπως η «διαφορά» ή το «υπόλοιπο». ◘ Αν έχει την τάση να αντιστρέφει ή να μεταθέτει νούμερα στη γραφή, όπως π.χ. να γράφει 27 αντί για 72. ◘ Αν έχει δυσκολία στο να κατανοήσει την ουσία των εννοιών που έχουν σχέση με τον χρόνο. Συνήθως αδυνατεί να μάθει την ώρα. ◘ Αν παρουσιάζει δυσκολία στο να κατανοήσει έννοιες όπως το «δανείζομαι» ή το «μεταφέρω» ή να υπολογίζει τα κρατούμενα στις μαθηματικές πράξεις της αφαίρεσης και της πρόσθεσης. ◘ Αν αντιμετωπίζει πρόβλημα στην εκμάθηση και απομνημόνευση της προπαίδειας. Συνδέονται όλες οι μαθηματικές δυσκολίες με τη δυσαριθμησία; Ακόμα και οι πιο σοβαρές δυσκολίες δεν αποτελούν απαραίτητα ένδειξη δυσαριθμησίας. Είναι πιθανό, να προέρχονται και από τις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες της ανάγνωσης και της γραφής, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν τη γραφή και ανάγνωση αριθμών, την κατανόηση των δεδομένων ενός προβλήματος, τη σκέψη με αφηρημένα σύμβολα και την ακολουθία αριθμών. Επίσης, διαταραχές στην οπτική ή ακουστική επεξεργασία και η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητας μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα του παιδιού να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των μαθηματικών. Αντιμετωπίζεται η δυσαριθμησία; Ο εκπαιδευτικός, σε περίπτωση που διαπιστώσει συμπτώματα δυσαριθμησίας, οφείλει να ενημερώσει τον γονέα και να παραπέμψει το παιδί σε ειδικό (ειδικό παιδαγωγό ή εξειδικευμένο στις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες ψυχολόγο), ώστε να 71
υποβάλλει το παιδί σε κατάλληλα σταθμισμένα τεστ και δοκιμασίες (οπτικής αντίληψης, μαθηματικών δεξιοτήτων κ.ο.κ.). Κατόπιν, θα δημιουργηθεί ένα ατομικό προφίλ δυσκολιών, ώστε να αναπτυχθεί ένα πλήρως εξειδικευμένο για την περίπτωση πλάνο παρέμβασης.
νοήσει τις έννοιες. Επίσης, η χρήση πολυαισθητηριακής προσέγγισης όπως ενός άβακα, ενός κομπολογιού με χάντρες, των δαχτύλων κ.α. βοηθούν τα παιδιά να αναπαραστήσουν τους αριθμούς ταυτόχρονα ως ποσότητες και ως αριθμό. Ωστόσο, ο ρυθμός αποκατάστασης καθορίζεται πάντα από το ίδιο το παιδί, τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντά του. Πώς να βοηθήσω το παιδί μου; Αν το παιδί έχει δυσαριθμησία, είναι πολύ σημαντικό να δοθεί προσοχή στις συμπεριφορές του. Έτσι, θα πρέπει: ☺ Να διαλέγετε για την ώρα μελέτης των μαθηματικών μια ήρεμη στιγμή, όταν το παιδί είναι ξεκούραστο και ευδιάθετο. ☺ Να μειώνετε το χρόνο μελέτης, όταν βλέπετε ότι υπάρχει εκνευρισμός. ☺ Να επιλέγετε ασκήσεις και πράξεις στις οποίες ξέρετε ότι το παιδί σας τα καταφέρνει καλά και να δείχνετε ικανοποίηση τονώνοντάς του την αυτοπεποίθηση. ☺ Να αποφεύγετε χαρακτηρισμούς και σχόλια. ☺ Μην του βάζετε τις φωνές (δεν οφείλεται το πρόβλημα σε τεμπελιά).
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι το παιδί που δυσκολεύεται με τα μαθηματικά δεν έχει πρόβλημα κινήτρων ή διάθεσης. Απλώς δεν μπορεί! Τα αντικίνητρα, η άρνηση και η παραίτηση, έπονται. Έτσι, στον κατάλογο των συμπτωμάτων της δυσαριθμησίας προστίθενται επιπλέον και ψυχοσυναισθηματικά συμπτώματα ως αποτέλεσμά της (μειωμένη αυτοεκτίμηση, ελλειμματική προσοχή, άρνηση ως προς τα μαθηματικά κ.α.). Αυτό που είναι πολύ σημαντικό, είναι το παιδί να μη φοβηθεί τα μαθηματικά λόγω των δυσκολιών του. Γι’ αυτό το σκοπό ο τρόπος προσέγγισης των αριθμών και των πράξεων παίζει καθοριστικό ρόλο. Το κάθε πρόγραμμα παρέμβασης είναι βασικό να συνδέεται με την καθημερινή ζωή, ώστε να είναι σε θέση το παιδί να κατα72
Συμπερασματικά: Τα μαθηματικά ως αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας αποτελούν μια μορφή συμβολικού λόγου, αφού στην ουσία περιλαμβάνουν τη θεωρία και την πράξη. Από τη μία με τη λειτουργία της σκέψης και από την άλλη, με το χειρισμό χωρικών και ποσοτικών σχέσεων. Εφόσον γίνει κατανοητό πού οφείλονται οι δυσκολίες του παιδιού και ότι «μαθηματικά» το παιδί μιλάει μια διαφορετική γλώσσα, τότε έχουμε κάνει και το πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Δεν έχει νόημα να περιμένουμε από το παιδί με δυσκολίες στα μαθηματικά να γίνει μαθηματικός, υπάρχει όμως τρόπος αυτή η δυσκολία να απαλυνθεί και να μη σταθεί εμπόδιο στην καθημερινότητά του ή σε μελλοντικές επαγγελματικές επιλογές.
Μουσικοκινητική αγωγή; Γιατί;
• Γιατί θέλω το παιδί μου να αναπτύξει τις δεξιότητες, το λεξιλόγιο και τη φαντασία του… • Γιατί θέλω το παιδί μου να κοινωνικοποιηθεί μέσα από τη μουσική και την κίνηση… • Γιατί θέλω το παιδί μου να μαθαίνει παίζοντας…
Ι. Βλάχου 4 & Γούναρη, Πάτρα Τηλ.: 2610 346.188 & 6937 018.509
Μαριλένα Καλογεράκη Μουσικοπαιδαγωγός
Τηλ.: 6957 738.733 E-mail: mariaelenhk@gmail.com Fb: mousikokinitiki agogi
Έτοιμοι για
μάθηση;
Η νέα σχολική χρονιά έχει ήδη ξεκινήσει και όπως κάθε χρόνο οι ετοιμασίες για το σχολικό περιβάλλον έχουν την τιμητική τους. Καινούριες τσάντες, νέα τετράδια, μεγαλύτερα ρούχα και παπούτσια. Ό,τι χρειάζεται το αστεράκι σας για να είναι εξοπλισμένο για την ένταξη στη νέα τάξη! Μαζί με όλα αυτά, θυμηθείτε κάτι πολύ βασικό, που θα έπρεπε να αποτελεί προτεραιότητα: τον έλεγχο των ματιών και της λειτουργικής όρασης. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ / ΟΠΤΙΚΟΣ - ΟΠΤΟΜΕΤΡΗΣ, MSc
75
των χεριών για την αποφυγή οφθαλμικών μολύνσεων. Ενισχύστε τη συμμετοχή του σε αθλητικές δραστηριότητες, επενδύοντας σε έναν προστατευτικό αθλητικό σκελετό γυαλιών, μειώνοντας έτσι τους τραυματισμούς.
Η όραση είναι θεμελιώδους σημασίας τόσο για την εκπαιδευτική, όσο και για τη λειτουργική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών, καθώς σχεδόν το 80% της πληροφορίας που λαμβάνουμε καθημερινά, αποκτάται μέσω του οπτικού συστήματος. Είναι δύσκολο για ένα παιδί μικρής ηλικίας να παραπονεθεί για τον τρόπο που βλέπει, καθώς δεν έχει ακόμα την εμπειρία για να γνωρίζει ποια είναι η φυσιολογική όραση. Δώστε σημασία στις κινήσεις του και μην αγνοείτε συμπτώματα, όπως πονοκεφάλους μετά από κοντινή εργασία, τρίψιμο ή γούρλωμα ματιών, αδεξιότητα, δυσκολία στην αντιγραφή, επαναλαμβανόμενη αστοχία σε παιχνίδια στόχων, αποφυγή παιχνιδιών με μπάλες και κίνηση. Προγραμματίστε τον ετήσιο οφθαλμολογικό έλεγχο στον οφθαλμίατρο. Υπάρχουν παθήσεις που δεν παρουσιάζουν συμπτώματα, εάν όμως διαγνωστούν έγκαιρα, μπορούν να αντιμετωπιστούν κατάλληλα. Οργανώστε έναν οπτομετρικό έλεγχο οπτικών δεξιοτήτων σε εξειδικευμένο οπτομέτρη. Μην αφήνετε μία μη διορθωμένη οπτική δυσλειτουργία να περιορίζει τη δυναμική του παιδιού. Ενημερώστε το παιδί για τη σωστή υγιεινή. Τονίστε του τη σημασία του πλυσίματος 76
Εάν φοράει γυαλιά, επιλέξτε φακούς ανθεκτικούς σε γρατζουνιές, ειδικά κατασκευασμένους για παιδιά, με επιστρώσεις που μειώνουν τις αντανακλάσεις, προστατεύουν από την επιβλαβή ακτινοβολία UV και ενισχύουν τη διαύγεια. Ενθαρρύνετε την οπτική ξεκούραση. Ο επαρκής ύπνος, τα συχνά διαλείμματα από το διάβασμα και τις ηλεκτρονικές συσκευές και οι εξωτερικές δραστηριότητες σε ανοιχτό περιβάλλον, θα μειώσουν τα συμπτώματα οπτικής κόπωσης. Ενδυναμώστε τη σωστή οφθαλμική ανάπτυξη και την καλή υγεία των ματιών και της όρασης με σωστές διατροφικές συνήθειες.
Η όραση είναι μία αίσθηση που αναπτύσσεται, εκπαιδεύεται και ωριμάζει μέσα από τις καθημερινές εμπειρίες του οργανισμού. Όσα περισσότερα ερεθίσματα λαμβάνουμε, τόσο πιο ολοκληρωμένες γίνονται οι οπτικές δεξιότητες, με αποτέλεσμα να συντελούν σε μία σωστή και λειτουργική όραση που μας επιτρέπει να αλληλεπιδρούμε με το περιβάλλον μας.
Ακρωτηρίου 143, Τηλ: 2611 122.284 Facebook: Οπτική Γωνία
Μαρία Μητροπούλου Με εξειδίκευση Στη θεραπευτική εφαρμογή των Φακών Επαφής σε περιπτώσεις όπως ο κερατόκωνος, ο υψηλός αστιγματισμός, η αφακία, η επούλωση του κερατοειδή. Στην ενδελεχή εξέταση και στην εκπαίδευση της Παιδικής Όρασης με οπτομετρικές ασκήσεις, με στόχο την πρόληψη και την αποκατάσταση της εμφάνισης μαθησιακών δυσκολιών. Στα Βοηθήματα Χαμηλής Όρασης που απευθύνονται σε παθήσεις που εξελίσσονται και προκαλούν σταδιακή μείωση της όρασης, όπως το γλαύκωμα, η διαβητική ή μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια, η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και η φωτοφοβία.
77
Το παραμύθι
και η επίδρασή του στα παιδιά «Αν θέλετε το παιδί σας να γίνει έξυπνο, διαβάστε του παραμύθια. Αν θέλετε να γίνει πιο έξυπνο, διαβάστε του περισσότερα παραμύθια». Albert Einstein
ΠΑΤΣΑΟΥΡΑ ΔΗΜΗΤΡΑ / ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ MSc ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥ
78
Παρά την ρήση του μεγάλου φυσικού, δεν έχουν πειστεί όλοι ότι τα παραμύθια είναι τόσο σημαντικά για τα παιδιά. Πολλοί νέοι γονείς αναρωτιούνται ποια είναι η επίδραση των παραμυθιών στα παιδιά τους και αν πρέπει να τους διαβάζουν παραμύθια. Πολλοί τρομάζουν με την ιδέα της Κοκκινοσκουφίτσας που την τρώει ο κακός λύκος ή με τις μάγισσες των παραμυθιών που θέλουν να κάνουν κακό στους άλλους ήρωες. Αναρωτιούνται σε τι βαθμό μπορεί να επηρεάσουν τα παραμύθια το παιδί, να το τρομάξουν ή και να χρησιμοποιηθούν ως μέσο μίμησης αρνητικών συμπεριφορών. Ωστόσο ο ρόλος των «κακών» ηρώων στα παραμύθια παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο στην καθημερινή ζωή του παιδιού. Οι «κακοί» των παραμυθιών προσομοιάζουν με ανθρώπινους χαρακτήρες τους οποίους συναντούν τα παιδιά στην καθημερινότητά τους. Το παιδί μέσω του παραμυθιού είναι σε θέση να ταυτιστεί με έναν ήρωα και να εκφράσει ελεύθερα τα συναισθήματά του (θυμός, αντιπάθεια) απέναντι στον «κακό» ήρωα, κάτι το οποίο δεν μπορεί να κάνει απέναντι σε πρόσωπα της καθημερινότητας. Περισσότερο λοιπόν ευεργετική παρά κακοποιητική φαίνεται να είναι η επίδραση των παραμυθιών στον ψυχικό κόσμο των παιδιών. Ποια είναι όμως η κατάλληλη ηλικία για να διαβάζουν οι γονείς παραμύθια στα παιδιά τους; Όσο πιο νωρίς γίνεται (ακόμα και σε βρεφική ηλικία) τόσο περισσότερα τα οφέλη για τα παιδιά. Μπορεί ένα βρέφος να μην είναι σε θέση να κατανοεί τις λέξεις, ωστόσο η φωνή της μαμάς ή του μπαμπά το κάνει να νιώθει ασφαλές από το περιβάλλον του, ενώ ο δεσμός γονέων - παιδιών ενδυναμώνεται. Τα οφέλη του παραμυθιού Γλωσσική - Λεκτική Ανάπτυξη Με την αφήγηση των παραμυθιών καλλι-
εργείται η γλωσσική - λεκτική νοημοσύνη των παιδιών, η οποία αφορά την παραγωγή λόγου και ομιλίας, καθώς και τη χρήση κυριολεκτικού και μεταφορικού λόγου ή αλληγορικής γλώσσας που είναι συχνή στα παραμύθια. Το παιδί είναι σε θέση να αυξήσει το εύρος του λεξιλογίου του όπου ειδικότερα σε μικρότερες ηλικίες, πολλές λέξεις των παραμυθιών, του είναι αρχικά άγνωστες. Επίσης, μαθαίνει να διακρίνει την κυριολεκτική από τη μεταφορική χρήση του λόγου. Επιπλέον, μέσα από την αφήγηση εγείρονται ερωτήματα, στα οποία το παιδί ψάχνει να βρει απαντήσεις. Έτσι κάνει ερωτήσεις στον γονέα και παράγεται γόνιμος διάλογος. Η σημασία του διαλόγου είναι διττή, αφού παράλληλα αναπτύσσονται κανάλια επικοινωνίας ανάμεσα στους γονείς με το παιδί. Σωματική - Κιναισθητική Ανάπτυξη Η αφήγηση των παραμυθιών συνοδεύεται συχνά από κινήσεις των χεριών ή και ολόκληρου του σώματος. Το παιδί αναπτύσσει μέσω της μη λεκτικής επικοινωνίας με τον γονέα (κινήσεις χεριών - σώματος, εκφράσεις του προσώπου), την ικανότητα της παρατήρησης αλλά και της μίμησης ή της αναπαράστασης των όσων κάνει ο γονέας. Με αυτό τον τρόπο μαθαίνει να συνδυάζει την αντίληψη με την κίνηση και την έκφραση. Διαπροσωπική Ανάπτυξη Το παιδί μέσα από τα παραμύθια παρατηρεί συμπεριφορές. Παρατηρώντας τις συμπεριφορές των ηρώων μαθαίνει να κρίνει ποια συμπεριφορά είναι καλή και ποια όχι, καθώς επίσης τις καλές και τις κακές προθέσεις. Με αυτό τον τρόπο προετοιμάζεται για τη δική του ζωή και τις καταστάσεις που αφορούν τις διαπροσωπικές του σχέσεις καθημερινά. Επιπλέον, μαθαίνει να εντοπίζει τα κρυμμένα κίνητρα των ηρώων, την ειρωνεία και τον συμβολικό λόγο και να ξεχωρίζει το ψέμα από την αλήθεια. Παράλληλα καλλιεργείται η ενσυναίσθηση, δηλαδή η ικανότητα του παιδιού να 79
αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα των άλλων και να μπαίνει στη θέση τους. Αυτή η δεξιότητα το βοηθά στις καθημερινές κοινωνικές επαφές με άλλα παιδιά. Γνωστική Ανάπτυξη Τα παραμύθια χάρη στην πλούσια γλώσσα που περιέχουν, ενεργοποιούν τη μνήμη του παιδιού, ώστε να είναι σε θέση να παρακολουθεί την πλοκή της ιστορίας. Ενισχύουν επίσης, τη συγκέντρωση και την προσοχή του, ειδικότερα όταν το παραμύθι συνοδεύεται από έντονο χρωματισμό στη φωνή και από κινήσεις. Βελτιώνονται επίσης, οι δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων αφού τα παιδιά καλούνται συχνά να βρουν λύσεις για τους ήρωες. Αναπτύσσεται με αυτό τον τρόπο η κριτική τους ικανότητα.
θια μπορεί το παιδί να διδαχθεί κοινωνικές δεξιότητες ή δεξιότητες επίλυσης κοινωνικών προβλημάτων. Συναισθηματική Ανάπτυξη Ενδυναμώνεται ο συναισθηματικός κόσμος του παιδιού μετά από την ταύτιση με ήρωες των παραμυθιών. Το παιδί είναι σε θέση να αναγνωρίζει τα συναισθήματα των ηρώων και μέσα από αυτούς να κατανοεί και τα δικά του συναισθήματα σε ανάλογες περιστάσεις. Επίσης, τα παραμύθια έχουν θεραπευτικό χαρακτήρα, αφού βοηθούν το παιδί να αντιμετωπίσει δύσκολα θέματα, όπως ο θάνατος ή η ασθένεια. Το παιδί μοιράζεται κοινά συναισθήματα με τους ήρωες, με αποτέλεσμα να μην φοβάται να μοιραστεί ανάλογα συναισθήματα με τους γονείς του. Φαντασία Το παιδί εξασκεί τη φαντασία του μέσα από τα παραμύθια. Όταν μεγαλώσει περισσότερο είναι δημιουργικό και μπορεί να είναι σε θέση να γράφει τις δικές του ιστορίες. Σχέση γονέα - παιδιού Το πιο σημαντικό είναι πως μέσα από το διάβασμα παραμυθιών, ενδυναμώνεται η σχέση με τον γονέα! Σε αντίθεση με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, που απομονώνουν το παιδί από τον υπόλοιπο κόσμο, λόγω του συνδυασμού ήχου και εικόνας που το εντυπωσιάζουν, το παραμύθι λειτουργεί τελετουργικά. Το τελετουργικό του μοιράσματος με τον γονέα (το διάβασμα δηλαδή ενός παραμυθιού από το γονέα στο παιδί) ευνοεί στην ανάπτυξη μιας δυναμικής σχέσης γονέα - παιδιού.
Κοινωνική Συμπεριφορά Ο κόσμος των παραμυθιών βοηθάει το παιδί να αντιληφθεί τη λειτουργία της κοινωνίας και το προετοιμάζει στην προσαρμογή του σε αυτή. Μέσα από τα παραμύ80
Η στιγμή αυτή αποτελεί στιγμή συναισθηματικής εγγύτητας και ζεστασιάς, στην οποία ο γονιός ακούει προσεκτικά το παιδί του και συζητά για τα συναισθήματά του. Το παιδί επιπλέον, απολαμβάνει την ακρόαση, ψυχαγωγείται και χαίρεται.
TAEKWONDO OLYMPIC GAME
Παιδικά τμήματα (από 4ετών) Τμήματα ενηλίκων Αυτοάμυνα Hosinsul Αγωνιστικό Taekwondo Παραδοσιακό Taekwondo
« ΟΙ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΑΡΧΙΣΑΝ »
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Τηλ : 6944 544 711, 6934 093 788 mail : acleonpatras@gmail.com
1) ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ 21, 2) Τ.Ε.Ι. ΠΑΡΜΕΝΙΩΝΟΣ 17
Fotios katraouras Το κόσμημα που σας αξίζει... www.katraouras.com
ΧΟΡΗΓΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ
ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΧΡΥΣΟΧΟΪΑΣ
Πανεπιστημίου 240 Τηλ. 2610 22 01 03 Κορίνθου 305 Τηλ. 2610 43 91 61 Ναύπακτος Ιντζέ 2 Τηλ. 26340 22 6 55
81
Συμβουλές προς γονείς Να διαλέγετε ειδικό χρόνο και τόπο για το διάβασμα του παραμυθιού (πχ. μία γωνιά ήσυχη μέσα στο σπίτι ή στο κρεβάτι του παιδιού πριν κοιμηθεί). Στόχος είναι να αναπτυχθεί επικοινωνία και να συνδεθείτε με το παιδί σας χωρίς να υπάρχουν εξωτερικές παρεμβολές (έντονοι ήχοι, τηλεόραση, τηλέφωνο ή κι άλλα άτομα στο χώρο). Δεν υπάρχουν κατάλληλες ώρες για την ανάγνωση. Μπορείτε να διαβάζετε στο παιδί παραμύθι σε διαφορετικές στιγμές μέσα στη μέρα. Επίσης, το παραμύθι μπορεί να χρησιμοποιηθεί με διαφορετικούς τρόπους πχ. για ξεκούραση, για διασκέδαση ή και για επιβράβευση, όταν το παιδί κάνει κάποια καλή πράξη μέσα στη μέρα. Αφήστε το παιδί να επιλέξει το παραμύθι που επιθυμεί πχ. πηγαίνετε μαζί του στο βιβλιοπωλείο για να διαλέξει τι θέλει.
Η διήγηση να γίνεται με το δικό σας ύφος και προσωπικό στυλ.
Αφήνετε το παιδί σας να παρεμβαίνει, να καθοδηγεί ή και να αλλάζει το παραμύθι αν το θέλει. Με αυτό τον τρόπο το παραμύθι γίνεται πιο διασκεδαστικό.
ΚΙΝΤΗΣ ΓΕΩΡ. ΣΠΥΡΙΔΩΝ Διαιτολόγος - Διατροφολόγος • ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ • ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ • ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ - ΘΗΛΑΣΜΟΣ • ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ • ΠΑΙΔΙΑ - ΕΦΗΒΟΙ • ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ • ΑΘΛΗΤΕΣ
ΔΕΧΕΤΑΙ ΜΕ ΡΑΝΤΕΒΟΥ 82
Μαιζώνος 13, Πάτρα, Τηλ.: 2610 422.621, 6981 052 392 e-mail: spiroskintis@gmail.com
Το παιδί μου
ιδρώνει
υπερβολικά Τι να κάνω;
Μπήκε το φθινόπωρο, η θερμοκρασία έπεσε, αλλά το μικρό σας συνεχίζει να ιδρώνει! Και το μυαλό του γονιού πάντα «τρέχει»… Άραγε του λείπει κάποια βιταμίνη; Έχει κάποιο πρόβλημα ο μεταβολισμός του; Ή πρόκειται απλά για ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του; ΚΟΣΜΑΡΙΚΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ / ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ
84
Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η εφίδρωση αποτελεί γενικά ένα φυσιολογικό φαινόμενο, απαραίτητο για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του οργανισμού. Αν και το κάθε παιδί μπορεί να ιδρώνει περισσότερο ή λιγότερο από κάποια άλλα, ορισμένα παρουσιάζουν υπερβολική εφίδρωση και όχι μόνο όταν είναι αναμενόμενο, δηλαδή τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες ή όταν είναι υπερβολικά ντυμένα.
♦ Σε παιδιά που ιδρώνουν έντονα στις πατούσες, παροτρύνετέ τα να περπατούν ξυπόλυτα στο σπίτι! Εάν χρησιμοποιήσετε κάλτσες, προτιμήστε τις βαμβακερές που αερίζονται καλά.
Η έντονη αυτή εφίδρωση μπορεί να αφορά όλο το σώμα ή να είναι εστιασμένη σε ορισμένες περιοχές, συχνότερα στον αυχένα, στο τριχωτό της κεφαλής, στην πλάτη, στις παλάμες και στα πέλματα. Ιδιαίτερα η εφίδρωση στον αυχένα κατά τα πρώτα στάδια του ύπνου, αλλά και στις πατούσες και στα πέλματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, τα οποία συχνά παρουσιάζονται ταυτόχρονα και πολύ παγωμένα, προκαλεί έντονη ανησυχία στους γονείς.
♦ Δώστε ιδιαίτερη σημασία στην ενυδάτωση του παιδιού με άφθονα υγρά κατά τη διάρκεια της ημέρας και ενισχύστε τη διατροφή του με φρούτα και λαχανικά, τα οποία διαθέτουν μεγάλη περιεκτικότητα σε νερό. Το παιδί που ιδρώνει υπερβολικά είναι απαραίτητο να μπορεί να αναπληρώνει τα υγρά που χάνει.
♦ Υιοθετήστε τη σωστή διατροφή και την αθλητική δραστηριότητα, ώστε το παιδί σας να αποβάλλει τα περιττά κιλά. Η παχυσαρκία ευνοεί την υπερβολική εφίδρωση.
Ως Παιδίατρος αρχικά θα ήθελα να σας καθησυχάσω! Στην παιδική ηλικία είναι πραγματικά σπάνιες οι περιπτώσεις που πρέπει να μας ανησυχούν, αφού συνήθως η έντονη εφίδρωση αποτελεί απλά ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό κάποιων οργανισμών, χωρίς να υποθάλπει κάποιο παθολογικό αίτιο. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν πρέπει να λαμβάνουμε τις προφυλάξεις μας, από τη στιγμή που μπορεί να συμβάλλει αρνητικά στην αυτοεκτίμηση και να σταθεί εμπόδιο στην κοινωνικότητα και στις καθημερινές δράσεις, ιδιαίτερα σε παιδιά της σχολικής ηλικίας. Σας παραθέτω ορισμένες συμβουλές για τα παιδιά με υπερβολική εφίδρωση: ♦ Δώστε μεγάλη προσοχή στην καθαριότητα σε όλο το σώμα και ιδιαίτερα στις περιοχές με την πιο έντονη εφίδρωση. ♦ Αποφύγετε την ένδυση με συνθετικά υφάσματα και προτιμήστε τις φυσικές ίνες, όπως το βαμβάκι και το λινό.
Μην διστάσετε να ενημερώσετε την Παιδίατρό σας και να της εκθέσετε τις απορίες σας. Και τα φαινομενικά απλά συμπτώματα για τους γονείς απαιτούν πάντα την αξιολόγηση του ειδικού. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα λάβετε τις συμβουλές της, καθώς και ενημέρωση για τις δυνατότητες εξειδικευμένης ενίσχυσης του οργανισμού, με στόχο την αντιμετώπιση της υπερβολικής εφίδρωσης. 85
οι προτάσεις του about
βιβλία για παιδιά
Μαθαίνω & εξερευνώ το ανθρώπινο σώμα Εκδόσεις: Ψυχογιός Εξερεύνησε το ανθρώπινο σώμα και ανακάλυψε τα πάντα γι’ αυτό! Διάβασε το βιβλίο και μάθε για τον ανθρώπινο σκελετό, τους μυς, το κυκλοφορικό, το αναπνευστικό και το πεπτικό σύστημα, καθώς και για τον εγκέφαλο. Ύστερα δοκίμασε τη μνήμη σου ενώνοντας τα κομμάτια του παζλ!
Έξυπνο ξεκίνημα
Margaret Sasse, McKail Georges Εκδόσεις: Διόπτρα Τα πρώτα πέντε χρόνια ενός παιδιού θεωρούνται καθοριστικά για τη μετέπειτα εξέλιξη της ζωής του. Το Έξυπνο Ξεκίνημα είναι ένας πρακτικός και εύχρηστος οδηγός που απευθύνεται στους γονείς, με συμβουλές για δραστηριότητες αισθησιοκινητικής αντίληψης και φυσικής άσκησης, απαραίτητες για την καλή σωματική και διανοητική υγεία των παιδιών τους. Γραμμένο με εύληπτο τρόπο, παρουσιάζει βήμα βήμα το πρόγραμμα ανάπτυξης κάθε έτους της ζωής τους και τα δεκάδες σκίτσα κάνουν την εφαρμογή του παιχνίδι.
Δώστε θάρρος στο παιδί
Boglarka Hadinger Εκδόσεις: Μεταίχμιο Ποτέ άλλοτε δεν υπήρξαν τόσοι σύµβουλοι σχετικά µε την ανατροφή των παιδιών όσο στις µέρες µας. Ποτέ άλλοτε δεν υπήρξαν τόσο πολλοί καλοπροαίρετοι γονείς και δάσκαλοι που να προσπαθούν να ακολουθήσουν τις σωστές συµβουλές. Και ποτέ άλλοτε τα παιδιά δεν υπήρξαν τόσο επιθετικά και τόσο καταθλιµµένα όσο στις µέρες µας. Αυτό δεν πηγάζει µόνο από τα σύγχρονα προβλήµατα, όπως, παραδείγµατος χάριν, τα καταστρεπτικά επικοινωνιακά µέσα ή η έλλειψη ελεύθερου χρόνου των γονέων. Πηγάζει και από το λανθασµένο ερώτηµα: Τι πρέπει να λάβουν τα παιδιά µας για να νιώσουν καλύτερα και µέσω αυτού να γίνουν πιο ευτυχισµένα; Το ζήτηµα δεν είναι µόνο τι µπορούµε να κάνουµε ώστε τα παιδιά µας να βιώνουν την ευτυχία, αλλά και πώς να µάθουν να αντιµετωπίζουν τη δυστυχία, το δυσάρεστο συναίσθηµα, την αποτυχία, µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Πώς µπορούν τα παιδιά να µάθουν να αντεπεξέρχονται καλύτερα στις αποθαρρυντικές καταστάσεις της ζωής.
ΕΓΩτοτροπίες
Αναστασία Στυλιανίδη Εκδόσεις: Κόκκινη κλωστή δεμένη Ένα βιβλίο πρόταση να δραματοποιήσετε μαζί με τα παιδιά, να κόψετε και να ράψετε στα μέτρα σας και να ετοιμάσετε την πιο ξεκαρδιστική μουσικοθεατρική παράσταση για μικρά αλλά και μεγάλα παιδιά! Τα Χριστούγεννα εκπέμπουν ΣΩΣ μιας κι ο Αι Βασίλης ξέβαψε κι έχασε το κόκκινο του χρώμα. Αποτελεί ανεξιχνίαστο μυστήριο με πολλές ανατροπές, μια περιπέτεια για μικρούς και μεγάλους με αρκετή δόση χιούμορ για όλες τις εποχές.
86
Το 1988 ιδρύθηκε το πρώτο ξενόγλωσσο βιβλιοπωλείο“lexis”στην Πάτρα. Στα χρόνια που πέρασαν, η μοναδική εξειδίκευση, η μεγάλη εμπειρία, η πληρότητα στο ξενόγλωσσο - ελληνικό βιβλίο και σε όλα τα σχολικά είδη με ασύγκριτες τιμές, το κατέταξαν στην κορυφή των πιο οργανωμένων και ενημερωμένων βιβλιοπωλείων στην Ελλάδα, δημιουργώντας την αλυσίδα βιβλιοπωλείων, Μαιζώνος 38-40, Κορίνθου 352, Αθηνών 11 Ρίο και Κανακάρη 155-157. Σήμερα, μετά από 30 χρόνια, γιορτάζουμε τη δημιουργία ενός ακόμα“lexis”στην Αμερικής 63. Πρόκειται για έναν άνετο χώρο που απευθύνεται σε μαθητές, φοιτητές, γονείς αλλά και σε κάθε άνθρωπο που του αρέσει το βιβλίο. Διαθέτει όλη την γκάμα των βιβλίων, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, σχολικά και πληθώρα προϊόντων γραφικής ύλης. Ο χώρος του αναγνωστηρίου, εντός του βιβλιοπωλείου, διατίθεται τόσο για μελέτη όσο και για διοργάνωση εκδηλώσεων για τους φίλους των βιβλίων.
ΕΛΛΗΝΙΚΑ & ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΑ ΒΙΒΛΙΑ ΣΧΟΛΙΚΑ, ΧΑΡΤΙΚΑ ΓΡΑΦΙΚΗ ΥΛΗ, ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ
ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ
ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΠΑΤΡΑ • Αμερικής 63, 2610 434.965, amerikis@e-lexis.gr • Κορίνθου 352, 2610 323.858 • Κανακάρη 155-157, 2610 277.017, kanakari@e-lexis.gr • Μαιζώνος 38-40, 2610 220.919, info.maizonos@e-lexis.gr • Αθηνών 11, Ρίο, 2610 911.382, info.rio@e-lexis.gr ΧΟΝΔΡΙΚΗ ΠΩΛΗΣΗ Αμερικής 63 (Υπόγειο), 2610 336.323, 424.655,454.697 info.lexis@e-lexis.gr
www.e-lexis.gr
87
οι προτάσεις του about
βιβλία για παιδιά
100 βήματα για την επιστήμη Gillespie Lisa Jane Εκδόσεις: Πατάκης Βούτηξε μέσα στον κόσμο της επιστήμης και μάθε για τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις της ανθρωπότητας, για τα αστέρια, τους τροχούς, τους αριθμούς, το φως, την ιατρική, τον ήχο, τα άτομα, τα υλικά, την ενέργεια και τη ζωή. Παρακολούθησε πώς οι πρώτες επιστημονικές παρατηρήσεις που έγιναν από αρχαίους πολιτισμούς τελικά διαμόρφωσαν τον κόσμο μας όπως είναι σήμερα και μάθε πώς εξελίχθηκε η τεχνολογία στο πέρασμα του χρόνου για να αλλάξει την κσθημερινή μας ζωή. Από την εφεύρεση του τροχού μέχρι το σπάσιμο του φράγματος του ήχου και την ανακάλυψη της ανανεώσιμης ενέργειας, μάθε πώς 100 βήματα για την επιστήμη οδήγησαν σε γιγάντια άλματα για την ανθρωπότητα.
Η συμμορία του μεσονυκτίου
ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΟΥΑΛΙΑΜΣ Εκδόσεις: Ψυχογιός Όταν ο Τομ χτυπάει στο κεφάλι από ένα μπαλάκι του κρίκετ και βρίσκεται στο Νοσοκομείο Λορντ Φαντ, τον υποδέχεται ο πιο τρομακτικός άνθρωπος που έχει δει ποτέ. Κι εκεί που δεν πιστεύει ότι η κατάσταση μπορεί να χειροτερεύσει κι άλλο, εμφανίζεται η σατανική προϊσταμένη που είναι υπεύθυνη για τον παιδικό θάλαμο... Πού να ήξερε ο Τομ ότι σε λίγο θα ζούσε την πιο συναρπαστική περιπέτεια της ζωής του! Το έξοχο αυτό μυθιστόρημα του Ντέιβιντ Ουάλιαμς είναι μια ιστορία για τη μαγεία και τη φιλία – και για τα όνειρα που γίνονται πραγματικότητα.
Γυναίκες και άντρες που άλλαξαν τον κόσμο Murray Lily Εκδόσεις: Πατάκης
Γνωρίστε πενήντα διαφορετικές προσωπικότητες, γυναίκες και άντρες, από διαφορετικές ιστορικές περιόδους, που άφησαν εποχή. Άλλος γιατί ήταν οξύθυμη μουσική ιδιοφυΐα, άλλη γιατί έγραψε το πιο αγαπημένο ημερολόγιο, άλλος γιατί έσωσε ζωές, άλλη γιατί ταξίδεψε στο διάστημα κι άλλος γιατί απλώς ήταν ο εαυτός του. Και τα πενήντα πρόσωπα του βιβλίου αυτού μας εμπνέουν ακόμα με τα επιτεύγματά τους, αλλά και με το παράδειγμά τους, γιατί ακολούθησαν με πείσμα το όραμά τους, ξεπερνώντας όλα τα εμπόδια.
Το ευχόδεντρο
ΚΑΘΡΙΝ ΑΠΛΓΚΕΪΤ Εκδόσεις: Ψυχογιός Τα δέντρα δεν ξέρουν να λένε αστεία, όμως σίγουρα ξέρουν να λένε ιστορίες… Ο Ρεντ, μια γέρικη βελανιδιά, είναι το «ευχόδεντρο» της γειτονιάς – οι άνθρωποι γράφουν τις ευχές τους σε κομμάτια ύφασμα και τα κρεμάνε στα κλαδιά του. Μαζί με ένα κοράκι με το όνομα Μπόνγκο και άλλα ζωάκια που αναζητούν καταφύγιο στις κουφάλες του, το ευχόδεντρο είναι ο φύλακας της γειτονιάς. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι ο Ρεντ τα έχει δει όλα. Ώσπου μια οικογένεια μετακομίζει στην περιοχή. Δεν την υποδέχονται όλοι με χαρά και ο Ρεντ είναι σίγουρος ότι ως ευχόδεντρο θα φανεί πιο χρήσιμος από ποτέ.
88
89
Ευχαριστούμε θερμά για τη συνεργασία τους: Αλεξίου Ζάνια Λογοθεραπεύτρια Κορίνθου 204 - 206, Πάτρα Τηλ. 2614 003.948, Κιν.6944 831.354 e-mail : zania_alexiou@yahoo.gr Ζαρνομήτρου Παναγιώτα Λογοθεραπεύτρια - Ειδική Παιδαγωγός, Μ.Α Συνεργάτιδα του Κέντρου Λόγου & Ειδικής Αγωγής Πέντε πηγαδίων 30, Πάτρα Τηλ.: 2610 430.506 Κανελλοπούλου Γεωργία Χριστίνα Ψυχολόγος - Οικογενειακή Σύμβουλος Σιβιτανίδου 18, Καλλιθέα Τηλ. 211 1131103, Κιν.: 6943 883.527 Email: gkanellopoulou@thepsytrap.gr www.thepsytrap.gr Κοσμαρίκου Αλεξάνδρα Παιδίατρος - Ομοιοπαθητική Ιατρική Γούναρη 78, Πάτρα Τηλ.: 2614 008.469, Κιν.: 6981 080.369 www.kosmarikou.gr www.facebook.com/akosmarikou Κοτσάφτη Χριστίνα Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια Κανάρη 45, Πάτρα Τηλ.: 6976 615.213 E-mail: christina.kotsafti@gmail.com Κόττικα Ηρώ Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Κανακάρη 124 (3ος όροφος), Πάτρα Τηλ.: 2610 226.002, Κιν.: 6944 601.688 Λούη Ι. Μαρία Κλινική Ψυχολόγος - Ψυχαναλύτρια Μπουμπουλίνας 76, Πάτρα Τηλ.: 2610 33.08.08, Κιν.: 6972 87.15.82 E-mail: louimaria2@gmail.com www.facebook.com/marialouipsy Μητροπούλου Μαρία Οπτικός - Οπτομέτρης Ακρωτηρίου 143, Πάτρα Τηλ.: 2611 122.284 Μίχου Δήμητρα Λογοθεραπεύτρια M.A Master Special Needs in Education Εργαστηριακός Συνεργάτης ΑΤΕΙ Πατρών
Πέντε πηγαδίων 30, Πάτρα Τηλ.: 2610 430.506, Κιν.: 6938 433.215 Α. Κοζώνη 10, Ναύπακτος Τηλ.: 26340 20039 www.kentrologoumichou.gr Dimitramichou@hotmail.gr Παναγιωτόπουλος Αθ. Δημήτριος MD, MSc, PhD (cand) Χειρουργός Ορθοπαιδικός Κωνσταντινουπόλεως 15 (πλ. Αγ. Σοφίας), Πάτρα Τηλ.: 2613 008.901, Κιν.: 6974 301.183 e-mail: med@patrasortho.gr www.patrasortho.gr Πανίτσα Γεωργία Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια Αγίου Ανδρέου 178 - 180, Πάτρα Τηλ.: 2610 331.105, Κιν.: 6947 944.682 E-mail: georgia_panitsa@hotmail.com Παπανικολάου Μαριανή Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια Σισίνη 17-21, Πάτρα Τηλ.: 2613 021.488, Κιν.: 6937 201.921 mariani_pap@yahoo.gr marianipapanikolaou.wordpress.com fb: marianipapanikolaoupsy/ Πατσαούρα Δήμητρα Ψυχολόγος Msc Child and Adolescent Psychology Γεροκωστοπούλου 1, Πάτρα (Κέντρο Ανάπτυξης Παιδιού και Εφήβου) Τηλ.: 2614 009.417, Κιν.: 6948 462.270 Πετροπούλου Χαριτίνη Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος Αράτου 12 (1ος όροφος), Πάτρα Π.Ε.Ο. Πατρών-Αθηνών 11, Ρίο (1ος όροφος), Πάτρα Τηλ.:2610 220.839, 2610 994.960, Κιν.: 6970 187.804 E-mail: chpetropoulou@hotmail.com Τσολάκη Μάγδα Νευρολόγος - Ψυχίατρος Καθηγήτρια Νευρολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών Δεσπεραί 3, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2313 307.332, 2310 992.356, Κιν.: 6942 918.933 tsolakim1@gmail.com www.tsolakimagda.gr
Το περιοδικό about είναι ιδιοκτησία και εκδίδεται από την: Αργυροκάστρου 20 262 24 Πάτρα Τηλ.: 2610 274.566 aboutyoukids@gmail.com
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση ή αντιγραφή μέρους ή συνόλου των άρθρων του περιοδικού, με οποιονδήποτε τρόπο και σε οποιοδήποτε μέσο, χωρίς την έγγραφη άδεια της εκδότριας εταιρείας.
Ένα καινούργιο ελληνικό εστιατόριο με γευστικά πιάτα, στην όμορφη πλατεία Τριών Ναυάρχων ψηλά στις σκάλες.
Τριών Ναυάρχων 94, Πάτρα Τ: 2616 007.195 fb: Αμπάριζα
Ερμού 117, Πάτρα Τ: 2610 226.522 fb: υποβρύχιο βανίλια
Ένα μοντέρνο ''παραδοσιακό καφενείο'' στην πλατεία Μαρκάτου. Το πρωί για καφέ, το μεσημέρι για ουζάκι, μπύρα και μεζέ και το βράδυ για τσιπουράκι και ρακόμελο.